GIYBETİN YENİ İSİMLERİ – 2

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd; yarattıklarına çeki düzen veren, onların dualarına icabet eden, kendisini tanıtan, onları karanlıklardan aydınlığa çıkartan, Hidayet eden, kulları için Hidayet yollarını kolaylaştıran, günahkar kullarına gönderdiği musibetlerle günahlarını döken, huzuruna temiz bir şekilde çıkmaları için günahlarını bağışlayan, kullarına zulmetmeyen, onların Hayrını isteyen yegane İlah ve Rabb olan Allah (cc)’a mahsustur.

Salat ve selam; hak din ve hidayet ile gönderilen, kendisine itaatin farz olduğu, ittiba edilmesiyle Rahman’ın sevgisine vasıta olan, liderlerin lideri, komutanların komutanı, hocaların hocası, bilcümle müslümanların önderi; kafirlerin korkulu rüyası, tesirlerinin silinmesi için kılığına büründükleri, karınlarına ateş doldurmak isteyenlerin O’nun gibi gözükmeye çalıştığı Muhammed b. Abdullah (sav)’e olsun. O (sav) öyle bir lider ki düşmanları bile O’nun (sav) kılığına bürünmeye çalışıyor…(Müslümanları aldatmak için)

Ve yine selam, Allah Rasulu (sav)’nun ev halkına sahabesine ve bütün müminlerin üzerine olsun…

Geçen yazımızda gıybete kısaca değinmiş zararlarından bahsetmeye gayret gösterdik. Bu yazımızda kalbi katılaştıran bu ameli biraz daha detaylandırmak isteğindeyiz.

Gıybet, tarifi herkesçe malum olan bir ameldir. Herkes manasını bilir fakat amel etme noktasında zafiyet söz konusu olmaktadır. Hatta gıybetin tarifi ile alakalı o kadar geniş bilgi verilir ki failinden mefulüne, vezninden türevlerine kadar akli örneklerinde takviyesiyle çok geniş bir anlam sahasına varılır. Gramer bakımından tafsilatlanarak değerlendirilen ‘gıybet’;  ne yazık ki amel bakımından gereken değeri görmez. Haliyle de elde edilen zararlarda fark edilmez.

Gıybet öyle zararlı bir ameldir ki farkında olmadan güven duygusunu zedeler. Güven duygusunun zedelenmesiyle de birlik ve beraberlik bozulur. Birlik ve beraberlik bozulunca da ünsiyet azalır. Ünsiyet azalınca da kardeşlik biter. Kardeşlik bitince de yıkım gerçekleşir. İslam toplumuna zarar veren ameller listesinde gıybet önemli bir yer almaktadır. Zira fitneyi ateşleyen körük ‘gıybettir’.  Ve eminim hiçbir müslüman İslam toplumuna zarar vermek istemez. İstemez fakat yaptığı amelin nasıl sonuçlanacağını düşünememesi de onu masum yapmaz.

Subhanallah! Bir müslüman sebebince İslam toplumunun zarar görmesi… Düşündükçe insanın tüylerini ürpertiyor… Sırf dilini tutamaması sebebiyle, öfkesine yenik düşmesiyle düşüncesizce yaptığı hareket telafi edemeyeceği hatalara sebebiyet verir. Allah’ın koruması olmasaydı, yardımı olmasaydı, insanlar helak olurlardı…

Gıybet öyle tehlikelidir ki yapanı büyük bir abluka altına alıp sağlıklı düşünmemesine sebep olur. Hatta gıybeti eden kişi bu amelden pişman olduğunda kendisini tanıyamaz, bunu nasıl söyledim, nasıl yaptım gibi cümleler kurulur. Aklı zayıflatan, kaliteyi düşüren bir ameldir gıybet… Gıybet çözüm olamaz olmamıştır da…

Müslümanın kendine yaptığı en büyük kötülüklerden biridir gıybet ve emin olun anlatmaya çalıştığımdan daha tehlikeli boyutları vardır. Hakkında konuştuğu kişinin gıybetini yaparak onurunu zedelemiş ve onu küçük düşürmüştür. Bir Müslümanın dilinde diğer Müslüman hayat bulur, af bulur, ders bulur. Onun dilinde ölen, değersizleşen, onuru zedelenen birisi olması ne kadar büyük bir felakettir. Düşünsene kardeşin senin dilinle ölüyor, küçük düşüyor, kusurları açığa çıkıyor. Onu kendi dilinle övmen, dua etmen, hayırla yad etmen gerekirken…. Ne kadar iğrenç bir amel değil mi ?

Asılda zararı gören hakkında konuşulan kişi değil gıybeti eden kişidir. Hem dünyasını mahveder hem ahiretini. Kendisine olan güven duygusunu zedeler ve insanların beraber olmak istemediği kişi haline gelir. İnsanların içinde ona karşı buğz ve uzaklaşma hissi oluşur. Allah (cc)’ın o kişiye dünyadayken verdikleri sadece bunlar değildir.

Geçen yazımda olduğu gibi bu yazımda da değerli Âlimlerimizin(Allah onlara rahmet etsin) bu ameli nasıl değerlendirdiğine değineceğim inşaAllah. Sabırla okumanızı tavsiye ediyorum. Naklettiklerim, kesinlikle yazmalıyım dediklerimdi. Biraz uzun olmuş olabilir. Haklarınızı helal edin…

Ebu’l Leys Semerkandi(rha) Tenbihu’l Ğafilin adlı eserinde Gıybet başlığı altında şunları kaydetmiştir;

“Ehl-i Suffe’den Zeyd b. Sabit (r.a.) onlara Rasulullah’tan duyduklarını naklediyordu. Bu arada Rasulullah (sa.v)’a et geldi.

Oradakiler, Zeyd b. Sabit’e şöyle dediler:

– Rasulullah’a git söyle. Ne zamandır hiç et yemedik. Ona bunu söylersen o etten bize de verir.

Zeyd b. Sabit onların yanından kalkıp gidince aralarında şöyle demeye başladılar:

– Zeyd şimdi Rasulullah’ın yanına vardı. Onun yanında acaba bizi nasıl anlatacak. Bizim yanımızda konuştuğu gibi an­latacak mı?

Zeyd Rasulullah (s.a.v.)’ın yanına vardı, elçilik vazifesini yaptı. Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“Onlara git şöyle söyle: Şimdi et yediniz.

Zeyd gelip aynısını söyledi; onlar da şöyle dediler: – Vallahi, biz ne zamandır hiç et yemedik.

Zeyd, dönüp durumu Rasulullah’a anlatınca şöyle buyurdu: – Az önce yediler.

Zeyd, yine döndü; onların yanına geldi. Durumu anlattı. Bir şey anlamadılar. Hep birden kalkıp Rasulullah (s.a.v.)’ın yanına gittiler.

Rasulullah (s.a.v.) onlara şöyle buyurdu:

– Az önce kardeşinizin etini yediniz. Etin izleri dişlerinizin arasındadır. Tükürün et kanını görürsünüz.

Tükürdüler; kan çıktı. Zeyd’in gıybetini yaptıkları için tevbe ettiler. Yaptıklarına pişman oldular. Zeyd’den özür dileyip helallik aldılar.”

“Rivayet edildiğine göre bir gün Hasan-ı Basri (rha)’ye dediler ki; Falan kimse senin gıybetini etti.

emeHemeemaszdHemen ona bir tabak yaş hurma yolladı ve şu haberi gönderdi;

-Duyduğuma göre, iyiliklerini bana hediye etmişsin. Ona tam olarak karşılık vermeyi isterdim ama yapamadım. Özrümü kabul et…

Bu hareketiyle, ‘benim gıybetimi yaptığın için günahımı azaltmışsın’ demek istemişti.”

“Ebu Umame Bahili şöyle dedi;

-Kıyamet günü kul, amel defterine baktığı zaman işlemediği bazı iyilikleri görür. Sorar; Bunlar nereden geldi ya Rabbi?

Şu cevabı alır;

-Haberin olmadan insanlar senin gıybetini yaptı. Bu onlardan geldi.(Onların sevabı alınıp sana verildi.)”

“Bazı hikmet ehli zatların şöyle dediği anlatıldı:

-Gıybet günahkârların ziyafetidir, kadınların otlağıdır, insan köpeklerinin katığıdır, muttakilerin çöplüğüdür.”

“Enes b. Malik (ra)’ten naklen Rasulullah (sav)’in şöyle buyurduğunu anlattı;

-Dört şey, oruçluya orucu açtırır, abdesti bozar. Ameli de yok eder. (Yani bu amellerin sevabını giderir demek.)

Bunlar şunlardır; Gıybet, yalan, koğuculuk, insanın kendisine helal olmayan kadınların güzelliğine bakması.

Bu dört kötü şey kötülükleri besler. Tıpkı suyun ağacın kökünün beslediği gii. İçki ise günahları çoğaltır, büyütür.”

“Ka’bu’l-Ahbar anlatıyor;

Peygamberlere gelen kitaplarda okudum. Bir kimse, gıybetten tevbe edip dönerse en son Cennet’e giren olacaktır. Gıybete devam halinde iken ölürse Cehennem’e ilk girenler arasında olacaktır.”

“Rivayet edildiğine göre, İsa b. Meryem (as) arkadaşlarına bir gün şöyle dedi:

-Uyuyan birinin edep yeri açılsa onu örtersiniz değil mi?

Evet, örteriz, dediler.

Şöyle anlattı:

-Fakat siz kalan kısmını da açıyorsunuz!

-Subhanallah! Biz onu nasıl açarız? Demeleri üzerine de şunu anlattı:

-Yanınızda biri anlatılmıyor mu? Siz, hemen onda bulunan en kötü halle anlatmaya bakıyorsunuz. Böylece onun kalan örtüsünü de açmış oluyorsunuz…”

Şimdi nakilde bulunduğum eserde en çok etkilendiğim yeri dikkatinize sunuyorum;

Fakih anlatıyor: Gıybet dört çeşittir:

1.Küfür olan gıybet.
2.Nifak olan gıybet.
3.Masiyet olan gıybet.
4.Mübah olan gıybet. Bu tür gıybet, sevap da getirir.

Bunları biraz daha izah edelim. Şöyle ki:

Küfür olan gıybet, Müslümanların gıybetidir. Bu çeşit gıybeti edene biri dese ki:

Gıybet etme!

O da buna karşılık:

– Bu, gıybet değil; ben doğruyu söylüyorum, derse Allah’ın haram kıldığını helal saymış olur. Bu halden, Allah’a sığınırız.

Nifak sayılan gıybet, isim verilmeden yapılan bir insanın gıybetidir.

O böyle yaparken, kimin gıybetini ettiğini bildirmek iste­mez. Bununla da vera’ sahibi bir kimse gibi görünmek isterse, böylesi bir hareket, münafıklıktır.

Masiyet olan gıybet, isim verilerek bir insanın gıybetinin ya­pılmasıdır. Fakat bir masiyet olduğunu bilerek yapılan gıybettir. Bu şekilde gıybet eden kimse asidir. Tevbe etmesi gerekir.

Mubah olan gıybet ise, açıktan masiyet işleyenlerin gıybeti­dir, Fasıkların ve bid’at ehlinin gıybetidir. Bunu anlatan, halkı onlardan korumak ister. Bu yüzden sevap bile alır.

Yukarıda da anlatıldığı gibi, Rasulullah (s.a.v.) bunlar için şöyle buyurmuştur:

“Günahkar kimsenin bulunduğu hali anlatınız ki, halk on­dan korunsun.”

Şu kıssayı da naklederek yazımı tamamlamak istiyorum;

Fakih buyuruyor ki:

Babam bana bir hikâye anlattı; dedi ki:

Peygamberlerden biri bir rüya görür. Rüyasında kendisine şöyle denir:         

– Sabah olunca, karşına ilk çıkanı ye, ikinci çıkanı sakla. Üçüncü çıkanın dileğini kabul et. Dördüncü geleni üzme. Beşinciden de kaç.

Sabah oldu; dışarı çıktı. Yola koyulup gitti. Karşısına bir dağ çıktı. Bu koca dağı görünce şaşırdı. Kendi kendine şöyle dedi:

 – Rabbim bana bunu yememi emretti. Sonra, şöyle dedi: Rabbim bana gücümün yetmeyeceği bir şeyi emretmez.

Onu yemeye karar verdi. Dağa doğru yürüdü. Yaklaştıkça dağ küçüldü. Tam yaklaştığı zaman koca dağ bir lokmaya dönüş­müştü. Onu tutup yedi, baldan tatlı buldu. Allah’a hamdetti, yü­rüyüp gitti. Karşısına altından bir leğen çıktı.

Şöyle dedi:

– Rabbim, bunu saklamamı emretti.

Bir çukur açtı; onu gömdü. Yürüdü, az gittikten sonra dönüp baktı. Leğen, toprak yüzüne çıkmıştı. Geri döndü, tekrar gömdü. Biraz gitti; baktı ki, yine çıkmış. Bir daha gömdü, yine toprağın üstüne çıktı.

Kendi kendine:

– Ben emredileni yaptım, diyerek bırakıp gitti.

Karşısına bir kuş çıktı. Peşinden bir şahin onu kovalıyordu. Kuş ona şöyle dedi:

Ey Allah’ın peygamberi, beni sakla. Bana yardım et. Onu aldı. Koynuna sakladı.

Peşinden şahin geldi; şöyle dedi:

Ey Allah’ın peygamberi, ben açım. Sabahtan beri de bu ku­şun peşindeyim. Onu yakalamak istiyorum. Kısmetime engel ol­ma.

Kendi kendine şöyle dedi:

– Üçüncünün dileğini yapmam emri verildi, yaptım. Dör­düncüyü üzmemem bildirildi; o da bu şahindir. Şimdi ne yapaca­ğım?

Bu işe şaştı. Sonra bıçak aldı; kendi uyluğundan bir parça et kesti.Şahineattı; o da kapıp kaçtı. Daha sonra kuşu saldı. Bundan sonra, yürüyüp gitti. Kokmuşbir leş gördü. Onu da bırakıp kaçtı. Akşam olunca şu duayı yaptı:

Ya Rabbi, emrini yerine getirdim. Bu işlerin manası ne ise bana bildir. Daha sonra, rüyasında şöyle anlatıldı:

Birinci görüp yediğin öfkedir. Önce koca bir dağ gibi görü­lür; sabırla yutulursa, baldan tatlı olur.
İkincisi iyi amelindir, Ne kadar saklarsan sakla; yine meyda­naçıkar.Üçüncüsü, sana bırakılan bir emanettir, ona hıyanet etme.
Dördüncüsü şudur: Bir insanın sana bir dileği ulaşırsa, onu yerine getir; isterse sana lazım olan bir şey olsun.
Beşincisi gıybettir, insanların gıybetini edenlerden kaç. Şüphesiz her şeyi en iyi bilen Allah’tır.[1]

Elimden geldiğince gıybetin zararına değinmeye çalıştım, gayret bizden başarı Allah’tandır. Son olarak; İslam toplumuna zarar vermek istemiyorsan, büyük bir suçun içinde kendini bulmak istemiyorsan ve kardeşinin gerçekten iyiliğini düşünüyorsan ya git nasihat et ya da ÇENENİ KAPA…

VELAHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN

TEVFİK ALLAH’TANDIR

SELAM VE DUA İLE…

[1] Tenbihu’l-Ğafiln Bsotanu’l-Arifin – Ebu’l-Leys Semerkandi/ İpek Yay. Ter: Ö.Faruk Yılmaz İst/ty Sh:217-227 Gıybet Bölümü