SIRAT-I MUSTAKİM

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحٖيمِ

SIRAT-I MUSTAKİM

Hamd âlemlerin Rabbi Rahman ve Rahim, ölüden diriyi- diriden ölüyü çıkartan, geleceğinde hiç şüphe bulunmayan günün sahibi, mümin kullarına merhametli, inkârcılara şiddetli, indirmiş olduğu Kur’an ile bizlere izzet bahşeden ALLAH(CC) aittir

Salât ve selam âlemlere rahmet olarak gönderilen kendi döneminde ve kendisinden sonra var kılınan mükelleflerin ona(sas) itaatten başka kurtuluşunun mümkün olmadığı önderimiz komutanımız Hz. Muhammed sas’e âline ashabına, bugünden önce yaşamış bugün yaşamakta olan ve kıyamete kadar yaşayacak, hakkın gönüllerini aydınlattığı mücahid müminlere selam olsun

Dünya hayatında bizler için tayin edilmiş, kaçınılmaz son mutlaka ölümdür. Hazırlık yapmak, ölümün varlığı hakkında haberdar olmakla değil arkasından gelecek iki akıbet konusunda tereddütsüz olmakla mümkündür. Müminlerin üzerinde bulunmakla birlikte insanoğlunun da girmekle mükellef olduğu yol ve ikisi içinde son nefese kadar taşıması zaruri hakikat hiç şüphesiz Sırat-ı mustakimdir. Her işte olduğu gibi, izah edeceğimiz meselelerde de asıl olan okumak değil anlamak olduğunu hatırlatırım ki anladığı kadar yaşar insan ve işin ehli olan bir kimseden ortaya çıkan eserleri gördüğümüzde ilk söylediğimiz söylem genelde “ Bu adam bu işi gerçekten anlamış” oluyor.

Vehb İbnu Münebbih’in anlattığına göre kendisine: “Lâilâhe illallah cennetin anahtarı değil mi? dendi de: “Evet, öyledir ama dişsiz anahtar olur mu? Dişleri olan anahtarın varsa kapın açılır, yoksa kapalı kalır, açılmaz” cevabını verdi.[1]

Vehb İbnu Münebbih “diş” teşbihiyle, ibadet ve dolayısıyla “zahmet”i kastetmiştir. İbadet olmadan, zahmet çekmeden sadece lâilâhe illallah demekle cennete gidilemeyeceğini ifade etmek istemiştir. En doğrusu, “dişi bulunmayan bir anahtarın, hiçbir kapıyı açamayan düz bir çubuktan başka bir şey olmaması” gibi amelin refakat etmediği Lâilâhe illallah sözüyle de kurtuluşa erişilemeyeceği düşüncesiyle hareket etmek.

Nevvâs İbnu Sem’ân (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: “Allah, bize iki tarafında iki sur bulunan bir doğru yolu misal veriyor.  Bu surların açık olan kapıları vardır. Kapıların üzerine de perdeler çekilmiştir. Biri yolun başında, biri de onun yukarısında durmuş iki davetçi (gelip geçenlere) şu daveti okuyorlar: “Allah cennete çağırır, dilediğini doğru yola eriştirir” (Yunus, 10/25). Yolun iki yakasındaki kapılar ise Allah’ın Hududu’dur. Hiç kimse perdeyi açmadan bu yasaklara düşmez. Kişinin yukarısındaki davetçi, Rabbinin vaiz’idir. Bu temsil İbnu Mes’ûd tarafından rivayet edilen bir hadisle şöyle açıklanır: Doğru yol; “İslâm’dır, kapılar; Allah’ın haramlarıdır, perdeler; Allah’ın hudududur (yasaklarıdır); yolun başındaki davetçi; Kur’ân-ı Kerim’dir. Bunun yukarısındaki davetçi; her müminin kalbinde yerleştirilmiş olan (bazen vicdan, bazen sağduyu diye ifade edilen) hakkaniyet duygusu denmiştir.[2] Yani sana hatırlatmalarda bulunur vicdanın seni rahatsız eder iç âlemin mutlu olamaz huzur bulmaz neden! Çünkü yaşama çabası gayreti yok dolayısıyla bilgin ve amelin çatışıyor.

Uzak mesafede bulunan bir hedefi düşünelim. Ortalama 200 metre olduğunu varsayarsak. Atışı gerçekleştireceğimiz alan içerisinde, hedefi nişan alma noktasında yapacağımız çok küçük milimetrik hatalar dahi mermi hedefe ulaşana kadar büyük sapmalara sebep olacaktır. Bu demektir ki istikametten çıkmış ve hedeften uzaklaşmıştır. O halde müminin öncelikle yolunu, şartlarını, rüzgârı, yağmuru iyi hesap etmesi elzemdir.

“Acı ve tatlı sulu iki denizi birbiri üzerine salarak yanyana getirdi. İkisi arasında bir engel (berzah) vardır; birbirlerinin sınırını geçmezler.” (Rahman 19,20)

“Hastahanenin yoğun bakım ünitesinde yatan bir hastanın, bağlı olduğu cihazın ekranını düşünelim, çizgiler sağdan sola doğru akıp gitmekte, kimi zaman dar kimi zaman geniş açılı olmaktadır. Dolayısıyla çizginin üst tarafı ayrı bir alan, alt tarafı ayrı bir alanıdır ve aradaki ölçüyü sınırı belirleyen o çizgidir.” İşte Kulları hayatındaki o kesin yaşam biçimi çizgisini belirlemek Allah cc’ın hakkıdır. Kendi çizgisini, kendi metodunu, kendi usulünü kendi hayat prensiplerini belirlemeye çalışanlar ve bunları yaparken de kendisine hala Müslüman diyebilen insanlar ile acı son arasında sadece ölüm vardır.

Abdullah İbnu Mes’ud el-Hüzelî (radıyallahu anh)’nin anlattığına göre, bir adam kendisine “Sırat-ı müstakim (doğru yol) nedir?” diye sordu. Ona şu cevabı verdi: “Muhammed (aleyhissalâtu vesselâm), bizi sırat-ı müstakimin bir başında bıraktı. Bunun öbür ucu ise cennete ulaşmaktır. Bu ana yolun sağında ve solunda başka tali yollar da var. Bunlardan her birinin başında bir kısım insanlar durmuş oradan geçenleri kendilerine çağırıyorlar. Kim bu dış yollardan birine sülük ederse(girerse) yol onu ateşe götürecektir. Kim de sırat-ı müstakîme sülük ederse o da cennet’e ulaşacaktır.” İbnu Mes’ud bu açıklamayı yaptıktan sonra şu ayeti okudu: “İşte bu benim sırat-ı müstakimimdir, buna uyun. Başka yollara sapmayın, sonra onlar sizi Allah’ın yolundan ayırırlar…” (En’âm 152)

Allah cc’ın kendisinden istememizi istediği yolu biraz daha tanımaya çalışalım;

“Bizi dosdoğru yola ilet”( Fatiha 6)

Ulema Her ahlâkın ifrat ve tefridi olmak üzere, iki tarafı bulunduğunu açıklamıştır ki, bu iki taraf da kınanmıştır. Hak olan. Orta olandır Bu hususu. Cenâb-ı Hakk “İşte böylece Biz sizi orta bir Ümmet kıldık ” (Bakara. 143) ayetiyle tekid etmektedir. Ayetteki vasat sözünden maksat, âdil ve dosdoğru olandır. Mümin delillerle Allah’ı tanıyınca, hidayete ulaşmış bir mümin olur. Bu halin meydana gelmesinden sonra, onun şehevî ameller, öfke dolu fiiller ve malını infak etme hususunda ifrat ve tefritin iki ucu arasındaki orta bir yol olan adaleti bilmesi gerekir. Böylece mümin kul, Allah’tan her türlü ahlâk ve her türlü fiil hususunda bu iki aşın ucun arasında kalan ve orta yol olan, dosdoğru yola iletilmesini ister.

“Yol” hususunda da, insan âdeta şöyle demiş oluyor “Birçok eşim ve dostum, beni bir yola; düşmanlarım, ikinci bir yola. Şeytan ise, üçüncü bir yola çekmek istemektedirler. Şehvet, kızgınlık (gazab), kin, gaflet, tembellik, hırs ve hased. Bütün bunlara karşılık akıl güçsüz, ömür kısa, yapılacak iş çok, her şeyi denemek tehlikeli, bütün bunlar karşısında hüküm vermekse zordur. Bütün bunlar arasında şaşırıp kaldım. O halde, beni kendisinden cennete çıkacağım bir yola hidayet eyle!” “Müstakim” ise, pürüzsüz ve dosdoğru demektir.

İbrahim b. Ehem’den nakledildiğine göre O, Beytullah’a gidiyormuş. Karşısına, devesine binmiş bir bedevî çıkmış ve “ey Şeyh nereye?” demiş. Bunun üzerine, İbrahim b. Edhem, “Beytullah’a” diye cevap vermiş. Bedevî, “Sen deli misin? Ne bineğin, ne azığın var, hâlbuki yolculuk da alabildiğine uzun” deyince, İbrahim b. Edhem, “benim birçok bineğim var. Ne var ki, sen göremiyorsun” der. Bunun üzerine bedevî, “onlar nedir?” diye sorar. İbrahim b. Edhem şöyle cevap verir: “Bana bir belâ geldiğinde sabır bineğine; bir nimet verildiğinde şükür bineğine; başıma kaza geldiğinde rıza bineğine binerim. Nefsim beni her hangi bir şeye çağırdığında, kalan ömrümün geçenden daha az olduğunu bilirim.” Bunun üzerine bedevî. “Allah’ın izniyle yürü git. Sen binitlisin, bense yayayım” dedi.

Allah azze ve celle nin bildirdiklerini anlamak ve samimi olarak yaşamak bizlerin öncelikli sorumluluğudur. Aşağıdaki ayetteki izler kurtuluşun reçetesidir.

“Ey Rabbimiz, indirmiş olduğun mesaja inandık, Peygambere uyduk, bizleri bu mesajın canlı şahitleri arasına yaz!”( Ali İmran 53)

Dualarımızın sonu âlemlerin rabbine hamdetmektir.

Selam ve dua ile

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَمٖينَ

[1] Buhârî, Cenâiz: 1

[2] Tilmizi Emsal