SEVGİNİN İLLETİ ‘’ZÜHD’’

Şahit olduğumuz kâinatı zerresinden küresine emsalsiz bir şekilde yoktan var eden ve bu yaratma işini bir hikmet üzerine inşa eden, kullarına mühlet veren fakat onları ihmal etmeyen, din gününün sahibi olan Allah’a (cc) şanına yaraşır şekilde hamd olsun.

Alemlere rahmet olarak gönderilen, müminlere kendi nefislerinden önce gelen, “kendisine itaat hakikati” kıyamete kadar tüm insanları bağlayıcı olan, ulu önderimiz Hz. Muhammed’e (sav) salat, tertemiz ailesine, güzide ashabına ve tevhid zincirine tutunan bütün Müslümanlara da selam olsun.

İctimai olarak, Allah (cc) sevgisinin, Resulullah’a itaate bağlı olduğu, hepimizce malum olan bir hakikattir.  Ve bu hakikat, “ De ki: ‘Eğer siz Allah’ı seviyorsanız bana uyun; Allah da sizi sevsin…” mealindeki ayeti kerimede beyan edilmiştir. Fakat bunun yanında, ferdi olarakta her Müslümanın, sahip olması gereken bir takım vasıflar vardır ki bu vasıflardan biri de “zühd” sahibi olmaktır.

Bir gün, Resulullah’a (sav) bir adam gelerek:

“ Ya Resulallah! Bana öyle bir amel söyle ki, onu yaptığım zaman beni Allâh da sevsin, insanlar da.” dedi.

Allah Resûlü (sav) o adama; “ Dünyaya karşı zahid ol, ona rağbet gösterme ki, Allah seni sevsin. İnsanların ellerinde bulunan şeylere karşı zahid ol, onları isteme ki, insanlar da seni sevsin.” buyurdu. (İbn-i Mâce, Zühd, 1)

Sevginin illetini gösteren hadislerden biri değil mi? Hem nefsin ile Allah cc arasındaki, hem de nefsin ile diğer nefisler arasındaki sevginin… Aslında mevzu, sadece sevgi değil, beraberinde getirdikleri.. Şüphesiz ki derdi Allah’ın rızası, hedefi cennet olan bir Müslümanın, bu yolda hedeflerine emin adımlarla yürüyebilmesi ve iki dünya saadetine erebilmesi, ancak Allah’ın (cc) yardımı, inayeti, rahmeti ile mümkündür. Bu yardımı hak edebilmenin temelinde ise, Allah’ın, o kuluna olan sevgisi vardır.

Konuya bu açıdan baktığımızda, istikamet üzere kalabilmek için, “Allah’ın, kuluna karşı sevgisi”ne olan ihtiyaç, her akıl sahibi tarafından tespit edilebilir. İşte, Resulullah (sav), hadisi şerifte, bir yönüyle, bu sevgiyi elde edebilmenin yolunu Müslümanlara göstermiştir. “ Dünyaya karşı zahid ol, ona rağbet gösterme ki, Allah seni sevsin. “

Zühd; sözlük anlamı olarak, “Bir şeye ilgi duymamak, az bir şeye razı olmak” demektir. Zühd, dünyayı tamamen terk edip çalışmayı bırakmak, dünya işlerinden tamamen el etek çekip kendini ibadete vermek değildir. Yada rahiplerin yaptığı gibi kendini manastırlara kapatıp insanlardan yüz çevirmek ya da dünya nimetlerine sırt çevirip, kuru ekmek yiyipte, eski püskü bir abayla ortalıkta dolanmakta değildir.

Zühd, Bir insanın elinde dünyalık imkânlar olduğu halde, bunların beraberinde getirdiği dünyevi lezzetleri azaltmak ve onlara dalmamaktır. Yani başka bir ifadeyle, Allah’ın cc bahşetmiş olduğu nimetler sebebiyle, Ahireti unutup da dünyaya esir olmamaktır.

Yine zühd kavramı; “ Elde olan dünyalığa sevinmemek ve elden çıkana üzülmemek, elde bulunmayan şeyin gönülde de bulunmamasıdır” şeklinde de tarif edilir.

Yani zühd kavramının kişinin elinde çokça dünyalık mal bulunması yada çokça fakir olmasıyla bir bağlantısı yoktur. Çok zengin bir kişi zühd sahibi olabilirken, aynı zamanda çok fakir bir kimse de rağbet ehli olabilir.

Neden? Çünkü fakirdir, elinde bir dünyalık mal yoktur, sebeplerden dolayı zahitmiş gibi görünebilir. Fakat, eline bir fırsat geçtiğinde, KALBİNDE dünyalıkları elde etmeye yönelik bir hırs olabilir. Dedik ya zühd, elde bulunmayan bir şeyin gönülde de bulunmamasıdır. İşte bu gibi örneklerden dolayı anlıyoruz ki, zahitliğin ölçüsü, zenginlik ya da fakirlik değildir. Dolayısıyla zühd dediğimiz kavram, kalbin amellerindendir.

Ebu Zerr (ra) anlatıyor:  Resulullah (sav) efendimiz buyurdular ki;

“Dünyada zahidlik, helâl olanı haram etmek veya malı ziyân etmekle olmaz. Gerçek zâhidlik, Allah’ın elinde olana, kendi elinde olandan daha çok güvenmen ve bir müsîbete düştüğün zaman getireceği sevabı sebebiyle, onun devamına rağbet göstermendir.” (Tirmizî, Zühd 29, (2341)

Bu hadiste bizim, zühde erişebilmemiz adına, iki hakikat ortaya koyuyor. Allah’ın cc elinde olana güvenmek ve musibetlere karşı bakış açılarımız.

Neden Allah’ın elinde olana daha fazla güvenmeliyiz? Çünkü insanın kendi elindekilerin telef olması ve bir bir yok olması mümkündür. Fakat Allah’ın elinde bulunanlar bâkîdir, ebedîdir. Nitekim âyet-i kerîmede: “Sizde olanlar tükenir ama Allah katında olanlar sonsuzdur” (Nahl 96) buyurulmuştur.

Musibetle ilgili cümlenin manasını da Aliyyü’l-Kârî şöyle açıklar: “Musibete karşı şikâyetçi, tahammülsüz olma. Bilakis; hâsıl edeceği sevabı düşünerek, yokluğundan ziyade varlığına rağbet et, devamını iste. İşte bu iki hal, senin gerçekten dünyayı terk edip, ahirete yönelmiş olduğuna iki sadık ve âdil şâhittir.”

Evet, Allah (c.c) kullarının yararlanması için çeşit çeşit nimetler yaratmış, dünyayı güzellik ve lezzetlerle donatmıştır. Bunlardan yararlanmak herkes için olduğu gibi Müslüman için de doğal bir haktır. Ancak, Müslümanın dikkat etmesi gereken husus, dünya nimetleri ve zevklerinden istifade etmek için, meşru olmayan yollara sapmamak, israf etmemek ve haramlara dalmamaktır. Müslüman meşru sınırlar içerisinde dünya nimetlerinden istifade ederken ahireti hiç bir zaman unutmamalı, asıl zevk ve nimetlerin orada olduğunu bilmelidir. Kısaca, ahireti unutup, dünyaya gönül vermemelidir. İşte zühd ahlakı, dünya ile ahiret arasındaki bu dengeyi kurmanın adıdır.

Gayret ve mücadele bizden, başarı ve tevfik ALLAH’tandır. (cc)