İHVE-İ SELÂSE

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd kendisinden başka ilah olmayan, mutlak manada tek güç ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. Salat ve selam tüm peygamberlerin ve onları takip eden tabilerinin üzerine olsun.

Mahlukat(insanlar) için ilim(tahsil etmenin) sebepleri(bilgi edinme yolları) üçtür;

1- Havası Selime ( Sağlam Duyu Organları)

2- Haber-i Sadık (Doğru Haber)

3- Akıl

İlim elde etme yolları doğru bir şekilde kullanılmadığında, yani ifrata veya tefrite kaçıldığında, fertler ve toplumlar doğru yoldan uzaklaşacaklardır. Bugün ki Sırat-ı Müstakim’den uzaklaşmanın, sapmanın sebepleri araştırıldığında akıl ve nakil dengesinin kurulamadığı görülecektir. Akıl ve nakil dengesini Kur’an, aklın nakil karşısındaki konumunu anlatan birkaç kıssa aktaracağım İnşaAllah.

Muhammed Bakır’a, Ebu Hanife’nin kıyas yaparak İslam’ın özüne muhalif bir tavır içinde olduğu anlatılır. Bir gün Muhammed Bakır, Medine’de Ebu Hanife ile karşılaşır ve ona “Sen Hz. Peygamber(sav)’in sünnetine muhalefet ediyorsun değil mi?” diye sorar.

Ebu Hanife; “Bu ithamdan Allah’a sığınırım, Sen konuşmana dikkat et ki ben de sana karşı üslubuma dikkat edeyim. Çünkü Allah Resul’ünün ashabına üstünlüğü gibi senin de diğer insanlara üstünlüğün var. Aklı mı dinin emrine mi yoksa dini mi aklın tasarrufuna tercih ettiğimi öğrenebilmen için sana üç tane soru soracağım bana cevap ver” dedi.

-Erkek mi yoksa kadın mı daha güçsüzdür?

-Kadın

-Mirasta erkeğin payı ne kadar, kadının payı ne kadar?

-Kadının payı erkeğinkinin yarısıdır.

-Eğer bu konuda iddia ettiğin gibi hüküm verseydim, erkeğe kadının payının yarısını verirdim. Çünkü kadın güçsüzdür.

– Namaz mı oruç mu daha üstündür?

-Namaz

-Eğer bu konuda iddia ettiğin gibi hüküm verseydim. Bu konudaki nassa muhalefet eder, hayızlı bir kadına orucu değil de daha büyük bir ibadet olan namazı kaza etmesinin emrederdim.

-İdrar mı yoksa meni mi daha pistir?

-İdrar

-Eğer iddia ettiğin gibi hükmetseydim, gusül abdestinin meni çıkmasından dolayı değil de idrarın akmasından dolayı gerektiğini söylerdim.

-Karşılıklı bu soru cevap faslından sonra Muhammed Bakır, Ebu Hanife’nin haset sahiplerinin iddia ettikleri gibi olmadığını anlar, onu alnından öperek kutlar.

Bir tane daha kıssa nakledeceğim İnşaAllah…

İmam-ı Eşari Hicri 260 M. 875 yılında Basra’da doğmuştur. Yaklaşık 40 yaşına kadar Mutezile mezhebini müdafaa etmiştir. Mutezile hocası olan Ebu Ali El- Cubbai’nin hem üvey oğlu hem de talebesidir. İlmi kariyeri ile Mutezile mezhebinin sayılır alimleri arasına yükselmiş olduğu halde, hocasına itikadi konularda sorduğu suallere tatminkar cevaplar alamayınca Mutezile mezhebi hakkında şüpheye girer. Hakikatı bulmaya çalışır.

Bir gün Rasulullah(sav)’ı rüyasında görür. Rasulullah’tan sünnetin zaferi çalışması için tavsiye alır. Bundan sonraki hayatında büyük bir değişiklik olur. ALLAH(C.C) onun ferasetini açar. İslam dünyasına büyük hizmetleri dokunur. Mutezile olan hocalarını da ilmi sualleri ile aciz bırakır. Onların yanlışlıklarını bariz bir şekilde ortaya koyar.

İhve-i Selase (3 kardeş meselesi)

Ebu Hasan El-Eşari: 3 kardeş var.;

1. İbadet ve itaat halinde, 2. Günah ve isyan içinde, 3. Çocuk yaşta vefat etmiştir. Bunların durumu hakkında ne dersiniz?

Cubbai: 1. Cennetle mükâfatlandır. 2. Cehennemle ile ceazalanır. 3. Yeri ise ne cennet ne de cehennemdir.

Eşari: 3. “Ya Rabbi beni neden çocuk yaşta öldürdün? Büyüseydim sana iman, ibadet, itaat ederek bende cennete girerdim.” Derse ona ne cevap verilir?

Cubbai: Rabbi Zülcelal ona der ki; “Ben haline vakıf olarak, eğer sen yaşasaydın günah işleyecektin ve bu sebeple de cehenneme gidecektin. Senin menfaatine ve maslahatına en uygun olan küçükken ölmendi.”

Eşari: Eğer 2.”Ya Rabbi beni küçükken öldürseydin bende sana asi olmaz böylece cehenneme gitmezdim.” Derse Rab ona ne der? Deyince

Bunun üzerine Cubbai şaşırarak cevap veremedi.

Bunun üzerine İmam Eşari Basra Ulu Camii’ de Cuma günü minbere çıkıp “Şu sarığı ve cübbeyi nasıl çıkarıyorsam, Mutezilenin fikirlerinden böylece sıyrılıyorum ve imam Ahmed Bin Hanbel’in görüşlerini tamamen kabul ettim demiştir.” Böylece İmam Eşari önceki eserleri Mutezilenin görüşlerini reddederek ömrünün kalan 25 yılını bidatçiler ve felsefecilerle mücadele ile geçirmiştir.

Bugün aklı naklin önüne geçirenler, bir şeyin iyi mi kötü mü olduğu akıl ile bilinir, bunun için nakle, kitaba, sünnete, dini delillere lüzum yoktur diyenler İmam Eşari’nin sıyrıldığı fikirde olduklarını bilmelidirler.

Son olarak şunu aktarıp bitiyorum İnşaAllah.

Akıl ve nakil çatışırsa hangi taraf tercih edilir?

Akıl ve nakil birbirini nakzetmezler. Eğer aralarında uyuşmazlık var gibi görünen bazı konular olursa bu akl-ı selimin isabet etmemesindendir. Çünkü nakli ilmi yaratan Allahu Teala(C.C) tarafından akla hitap için tenzil edilmiştir. Neticede, Akl-ı Selim, kavrayışını zorlasa zamanla naklin doğruluğunu anlaması mümkündür.

Allah Azze ve Celle bizleri, dinin aklın tasarrufuna teslim etmek yerine, aklını dinin emirlerine teslim eden kullarından eylesin…

VELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN