FİTNELERE MARUZ KALIR İNSAN

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

“Fitne” sözlükte, denemek ve imtihana tâbi tutmak, sınamak, maddî ve mânevî sıkıntı, üzüntü, belâ ve felâketle imtihan etme gibi anlamlara gelir. Fitne; Allah(C.C) yolunda uğranılan her türlü zorluk ve sıkıntı, delirmek pahasına müminin Allah’a bağlılığının imanda sadakatinin sınandığı imtihanlara denmektedir.

Fitne kelimesinin asıl anlamı; değerli kısmı posasından ayrılsın diye altın madenini ateşe sokmaktır. Bu kelime kimi zaman azabın kaynaklandığı şey anlamında da kullanılır. Kimi zaman da sınama anlamında kullanılmıştır.

Fitne de bela gibi kabul edilmiştir. Çünkü her ikisi de insanın maruz kaldığı bir sıkıntı yahut karşılaştığı bir bolluk anlamlarında kullanılır.

Ankebut – 2 -3 / “İnsanlar, “İnandık” demekle imtihan edilmeden bırakılacaklarını mı zannederler. Andolsun, biz onlardan öncekileri de imtihan etmiştik. Allah, doğru söyleyenleri de mutlaka bilir, yalancıları da mutlaka bilir.”                                                                           

H.z Ebubekir r.a sadakati /  Efendimiz sallâllâhu aleyhi ve sellem, İsrâ ve Miraç hâdisesini Kureyş müşriklerine haber vereceği zaman: “–Ey Cebrâîl! Kavmim beni tasdîk etmez!” dedi. Cebrail aleyhisselâm: “–Ebubekir Sen’i tasdik eder. O Sıddık’tır.” buyurdu. (İbn-i Sa‘d, I, 215) Nitekim müşrikler, Miraç hâdisesini duyduklarında, derhâl Hazret-i Ebubekir’e koştular: “–Arkadaşın, bir gece içinde Mescid-i Aksâ’ya gittiğini, oradan da göklere çıkıp sabah olmadan tekrar Mekke’ye geldiğini söylüyor. Bakalım buna ne diyeceksin?” dediler. Hazret-i Ebubekir radıyallâhu anh: “–O ne söylüyorsa doğrudur! Çünkü O’nun yalan söylemesine imkân ve ihtimâl yoktur! Ben, O’nun her getirdiğine peşinen inanırım…” dedi. Müşrikler tekrar: “–Sen O’nu tasdik ediyor ve bir gecede Beytü’l-Makdis’e gidip geldiğine inanıyor musun?” dediler. Hazret-i Ebubekir radıyallâhu anh: “–Evet! Bunda şaşılacak ne var? Vallahi O bana, gece veya gündüzün herhangi bir vaktinde kendisine Allah’tan haber geldiğini söylüyor da ben yine O’nu tereddütsüz tasdik ediyorum.” dedi. Daha sonra Ebubekir radıyallâhu anh, o sırada Kâbe’de bulunan Peygamber Efendimiz ’in yanına gitti. Olanları bizzat Efendimiz’in  ağzından dinledi ve: “–Sadakte (doğru söyledin) ya Rasûlâllah!..” dedi. Allah Rasûlü sallâllâhu aleyhi ve sellem de O’nun bu tasdikinden gayet memnun kalarak cihanı aydınlatan tebessümüyle Hazret-i Ebubekir’e: “–Ey Ebubekir! Sen «Sıddık’sın!” buyurdular.

İmanı zayıf olanlar bu fitne de kaybettiler / İsrâ Hâdisesi, Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz için bir tatmin ve teselli; inat ve küfürleri iyice artan kâfirler ile imanı zayıf kimseler için de bir fitne ve imtihan oldu. İsrâ Hâdisesi, imanı zayıf olan kimselerin imanını sarstı, küfre girdiler ve öldürülünceye kadar bir daha iman dairesine giremediler. Allah Teâlâ, Ebu Cehil ile birlikte onların boyunlarını da vurdu.

Bakara – 8 / İnsanlardan öyleleri vardır ki: “Biz Allah’a ve ahiret gününe iman ettik.” derler; oysa onlar inanmış değildirler.

Elmalılı Hamdi Yazır / NÜZUL SEBEBİ: Bu âyetlerin Medine ve civarındaki birtakım münafıklar hakkında inmiş olmasında fikir birliği vardır. Rivayet edildiğine göre bunlar Evs ve Hazrec kabilelerine mensup bazı kimselerle, onlarla birlikte olanlardır ki, başkanları Abdullah b. Übeyy b. Selûl’dür. Peygamberimizin ensarı (yardımcıları, dostları) olan Evs ve Hazrec kabileleri o zaman Yesrib denilen Medine’nin en esaslı unsuru idiler ki, ikisine birden “ma’şeri Hazrec” (Hazrec topluluğu) de denilirdi. Bunlardan başka Medine yakınlarında Kurayza, Benî Nadîr, Benî Kaynuka gibi yahudi kabileleri vardı. Medine içinde oturan yahudiler de bulunuyordu. Büyük bir peygamberin gelmek üzere bulunduğu yahudi bilginleri arasında söyleniyor ve Medine halkı arasına yayılıyordu. Yahudiler, Hz. Musa’nın “bana benzer peygamber” dediği peygamberi, o peygamberi Arapça “en-Nebî, er-Resul” ismiyle bekliyorlardı. Ve tahminlere göre bunun zamanı geldiğini seziyorlardı. Fakat bunu kendilerinden bekliyorlardı. O sırada Abdullah b. Übeyy de kendini Evs ve Hazrec içinde Yesrib krallığına aday gibi görüyordu. İçerde ve dışarda bu durumlardan, Allah Teâlâ’nın hikmetiyle en önce uyanan Evs ve Hazrec oldu. Hac mevsiminde Mekke’ye gidip “ilk akabe”de on iki, ertesi sene “ikinci akabe”de yetmiş kişi Hz. Peygamber’e biat ettiler, onun “ensar”ı (yardımcıları) olmaya başladılar, Allah’a ortak koşmaktan kurtulup gaybe iman ettiler. Hatta birçokları Hz. Peygamber’i görmeden iman ettiler. En sonda da Peygamber Efendimiz hicret ettiler. Yesrib “dâru’l-hicre = hicret yurdu” oldu ve Medine (yani şehir) ismini aldı. Peygamberimiz’in buraya yerleşmesinden sonra İslâm kelimesi çabucak halk arasında yayıldı. Müslümanlık ve müslümanlar çoğaldı, puta tapıcılara ve müşriklere karşı ezici bir çoğunluk oluştu. Bununla birlikte Evs ve Hazrec kabileleri için de iman etmeyen bir azınlık da vardı. Yahudiler “kitap ehli” iseler de, tersine çoğunluğu çekememezlik sebebiyle inkârcılıkta inat etmiş ve bununla birlikte en büyük âlimlerden Abdullah b. Selâm hazretleri gibi bazı zatlar da âyetindeki öğülmelere mazhar olarak ezelî imanlarını açıklamışlardı. İman etmeyen ve “Muhakkak ki inkâr edenler” âyetinin nüzul sebebi olan yahudi âlimleri gizli gizli “gizli örgütler” rolü oynuyordu. Bunlar, Peygamber’e ve müslümanlara düşmanlık etmek için öbürlerinden iman etmeyen azınlık ile gizlice ittifak ederek İslam ortamında onlardan zâhiren iman etmiş görünen bir münafıklar zümresi oluşturmuşlardı ki, bunların başkanları Abdullah b. Übeyy b. Selûl idi. Allah’ın bildirmesi ile Peygamberimiz onları tanıyordu ve ashabından seçkin olanlara da bildiriyordu. Bu sebeple bunların adları ve nesebleri bile rivayet olunmuştur ki, tefsirde anılmaları lüzumsuzdur. Bu münafıklar, Müslümanların ibadetlerine ve bütün dinî hususlarına görünüşte ve daima iştirak ederler ve el altından da entrika çevirmeye çalışırlardı. Dikkate değer ki bunlar, dıştan küfrü gerektiren bir şeyi göstermemeye çalışırlar ve yalnız görüntüyü muhafaza ettiklerinden dolayı -Allah Teâlâ’nın hikmetiyle- İslâm toplumundan çıkarılmazlardı. İşte açıkça bilinen kâfirlerden daha çok bu gibilere karşı İslâmî emniyeti muhafaza etmek, peygamberlik görevinde ve İslâm’da pek önemli bir mesele olduğundan Cenab-ı Allah bunlar sebebiyle yukardaki on üç ayeti indirerek durumlarını bildirmiştir. “Nâs” kelimesi, “insanın çoğuludur, aslı “ünâs”tır. Yahut lafzından başka olarak çoğul ismidir. Bazen “halk” ve “ahâli” deyimlerimiz gibi “halk topluluğu” manasına da kullanılır. Yani anlatılan kâfirlerden başka insanların bir kısmı da vardır ki, Allah’a ve o son güne (yani ahirete) iman ettik der. Hâlbuki bunlar mümin (inanmış) değillerdir. Mümin olmadıkları halde “âmennâ = inandık” diye yalan söylerler. Dikkat edilirse Peygamber’e imanı çoğunlukla kale bile almazlar da Allah’a ve ahiret gününe imanı söylerler ve güya bu kadarla Peygamber’i tasdik ediyormuş gibi görünürler.

Al-i İmran/142 Yoksa siz; Allah, içinizden cihad edenleri (sınayıp) ayırt etmeden ve yine sabredenleri (sınayıp) ayırt etmeden cennete gireceğinizi mi sandınız?

Seyyid Kutub rh.a / Müminlerin yalnızca cihad etmeleri yeterli değildir. Davanın zorluklarına karşı sabretmek de gerekmektedir. Zorluklar meydan savaşında yapılan cihadla bitmeyecek kadar sürekli ve çeşitlidir. Savaş alanındaki fiili cihad, imanın gerektirdiği ve sabretmeyi istediği davanın en hafif zorluğu olabilir. Her gün karşılaşılan birçok meşakkat vardır. İman ufkuna doğru istikamet bulmanın meşakkati. İmanın gerçeklerini teorik ve pratik olarak dengeli bir şekilde yerine getirme zorluğu; müminin, günlük hayatında beraber bulunduğu insanların” nefislerinden ve başka özelliklerinden beliren insana özgü zaaflara karşı o esnada sabır… Batılın üstünlük kazandığı, mücadele edip zafer kazanmaya başladığı dönemlerde sabır. Yolun uzunluğuna, mesafenin uzaklığına ve engellerin çokluğuna karşı sabır… Cihad, sıkıntı ve çarpışmanın zorluğuna ilişkin sabır… Rahatlığın vesvese ve nefsin saptırmalarına karşı sabır… İdeal ve dille söylenen sözlerle ulaşılamayan Cennetin zorluklarla çevrili yolunda cihadın sadece bunlardan biri olduğu bilinci ve daha nice işkenceye karşı sabır…

İmam Ahmed Abdullah B. Büreyde’nin şöyle dediğini anlatır: Babam Büreyde’nin şöyle dediğini duydum: Bir gün Peygamber Efendimiz minberde halka hitap ediyordu. O sırada torunları Hasan ve Hüseyin -Allah onlardan razı olsun geldiler. Al gömlekler giyinmişlerdi. Düşe kalka yürüyorlardı. Peygamber Efendimiz minberden indi ve ikisini kucaklayıp önünde bir yere oturttu. Sonra şöyle dedi: “Allah ve Peygamberi doğru söylerler. Kuşkusuz mallarınız ve evlatlarınız sizin için birer sınav konusudur. Şu iki yavrumun düşe kalka yürüdüklerini görünce dayanamadım. Konuşmamı kesip onları ayağa kaldırdım: ‘ Ehlisünnet imamları ibn Vakid kanalıyla rivayet ederler. Bu Resulallah’tır, bunlar da kızının oğulları. Şu halde mesele çok ciddidir ve tehlikelidir. Bu konu, Allah tarafından uyarılmayı, sakındırılmayı gerektirecek kadar önemlidir. Kalpleri yaratan ve bu duyguları o kalplere yerleştiren Allah, kendilerini aşırı düzeyde bu duygulara kapılmaktan alıkoymalarını istiyor. Çünkü bu tatlı bağların insana ancak bir düşmanın yapabileceği şeyleri yaptığı, onu düşmanın tuzaklarına benzer badirelere sürüklediği biliniyor.

ÇALIŞMA BİZDEN, TEVFİK ALLAH”TANDIR.        SELAM ALEYKUM