DÜNYA SEVGİSİNİN DİNDE ÇÖZÜLMEYE, GEVŞEMEYE VE YOZLAŞMAYA NEDEN OLMASI

Hamd; yaratan, rızıklandıran, hidayet veren, bağışlayan ve kusurları örten, karşılıksız nimetlendiren, hesapsız rızık veren, yarattıklarının sayısını ve adedini bilen, itaat ve sevapları bir bir sayan, tuzağı sağlam olan, tekrar diriltip huzura getirecek olan, yegane ilah ve rabb Allah (C.C)’a mahsustur.

Salat ve selam; yaratılmışların ekmeli, eşsiz önder, en büyük eğitici, en büyük komutan, en büyük başkan ve en büyük imam olan güzel örnekleri üzerinde barındıran Allah Rasulu (sav)’nun üzerine ve tertemiz ehl-i beytine, sahabesine ve tüm müminlerin üzerine olsun.

(And olsun ki) siz, kendinizden önceki (millet)lerin yoluna kulacı kulacına, arşını arşınına ve karışı karışına muhakkak tıpatıp uyacaksınız. Hatta onlar (daracık) bir keler deliğine girseler siz de muhakkak o deliğe gireceksiniz.

Sahabiler, Ya Resulallah! (O milletler) yahudiler ve hristiyanlar (mı)? diye sordular. Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) : Bunlar olmayınca başka kimler olur? buyurdu.”^[1]

Geçen yazımızda üzerinde yaşadığımız ve imtihan edildiğimiz hayata neden dünya ismi verildiğini anlamaya çalıştık. Böyle bir çalışmada bulunma sebebimiz ise İsrailoğullarının yozlaşmasına neden olan etkenler açısından önemli bir yere sahip olmasıdır. İsrailoğullarının bizi ilgilendirme sebebi ise yukarıdaki hadiste onlara benzeyeceğimizin haber verilmesindendir. Bu benzemeye neden olan etkenleri tespit eder ortadan kaldırırsak onlara benzeme ve akıbetlerine ortak olma tehlikesi de ortadan kalkacaktır inşaAllah.

Kainatın şiddetli bir şekilde hatırlattığı ahirete doğru hızlıca adımlar attığımız dünya hayatında; dünyanın geçici lezzetlerine aldanıyor olmak çok garip.  Hele hele ahirete inandığı halde dünyanın geçici lezzetlerine aldanıp dinde çözülmeye, gevşemeye ve yozlaşmaya gitmek çok daha garip. Eğer böylesi garip bir durum varsa ortada gözden kaçan detaylar da vardır. Yani bu üzerinde durup biraz düşünülmesi gereken bir meseledir. Zira  gözden kaçan detaylar ya da fark edilmeyen gerçekler ancak bu gibi yollarla fark edilebilir. Şimdi ahirete inandığı halde dünyanın geçici lezzetlerine aldanıp dinde çözülmeye, gevşemeye ve yozlaşmaya gitme sebeplerini araştıralım. (Geçen yazımızda buna değineceğimizi söylemiştik.)

Önce Kur’an’ı Kerim’de bunun cevabını bulabileceğimize inandığımız bir ayetle başlayalım;

“Hayır; siz ACİLİ (çarçabuk geçmekte olan dünyayı) seviyorsunuz. Ve ahireti terkedip-bırakıyorsunuz.” (Kıyamet/20-21)

O da ne? Dünya farklı bir isimle anılıyor. Ona dünya demek yerine “Acil” diye ifade ediyor Alemlerin Rabbi. Sanki burada bazı detaylar gelecek gibi. Sanki fark edilmeyen, gafil olunan bir takım gerçekler gün yüzüne çıkacak gibi…

“Bu ayetlerde sözcük ve anlam arası uyum açısından dikkatimizi ilk çeken özellik dünya “acile” diye adlandırılmasıdır. Bu sözcük arz harfli oluşu yüzün-den dünya hayatının kısalığını ve çabuk gelip geçtiğini anlatmasının yanısıra -ki burada verilmek istenen asıl mesaj budur- bu sözcükle daha önce sunulan ahiret tablosu arasında, ayrıca yine bu sözcük ile yüce Allah’ın, Peygamberimize yönelik “Ey Muhammed, Cebrail sana Kur’an’ı okurken acele edip onun söylediklerini tekrarlama, bu amaçla dilini hareket ettirme” biçimindeki buyruk arasında uyum vardır. Çünkü bu buyrukta yeralan “hareket ettirme” ve “acele etme” kavramları dünya hayatında insanın özelliğini simgeleyen başlıca eylemlerdir. Bu çağrışım Kur’an’ın, hızlı akışı içinde göz ardı etmediği ince ve anlamlı bir uyumdur.”[2]

Dünyada yaşanan bir takım gelişmeler insanı heyecanlandırır. Mal ve ürünlerin eksilme korkusu, cana ve mala gelecek bir zarar, sağlığın tehlike altında olması, dünyada zahmet, bir takım yorgunluklar, zorluklar… Bunların hepsi insanı acele ettirir. Aceleye ittirir. Bu ve buna benzer durumlarla karşılaşan insan derhal acil olan, peşin olan rahatlığı, güveni, sağlığı ve konforu ister. Sadece sıkıntı anında değil, dünyaya dair bir menfaat ile karşılaştığında onu hemen almak ister. Hırslı davranır acele eder, aceleyi ister.

Dünyada bir menfaat elde edemeyecek diye korkar. Bir evi olmayacak, bir arabası olmayacak, falan marka telefon alamayacak, falan ürünü alamayacak diye korkar. Bazı şeylere sahip olamayacak diye korkar ve bu ona acele ettirir. (Uhud’da okçular tepesini hatırlayın.) Ve arkasından derhal harekete geçer. Acele eder ve acil olanı elde etmeye koyulur.

Dünyadaki peşin lezzetler gözünü bürür. Nereye baksa dünya namına peşin lezzetler vardır. Uhrevi mutluluklar ise veresiyedir. O mutlulukları elde etmek için ölmek gerekir. Ölmek de insana hoş gelmez. Peşin olan dünya da eklenince ölümden korkusu daha da artar. Bu nimetlerden ayrılmak istemez çünkü. Bu manzara ile karşı karşıya kalan insan ne yapacak? Peşin olan dünya onu aldatıyor, ahirete meyletmesi lazım o da veresiye. Dünyada ki lezzetlere ulaşmanın yolu harekete geçmek ve çalışmak iken ahiretteki nimetlere ulaşmanın yolu ise “Ölüm…” Hadi ölümden korkmasa da ulaşayım artık şu nimetlere dese ölümü temenni edemez, intihar da edemez(çünkü bunlar dinen yasaktır), ölüm gelene kadar sabredecek…  Bir de uhrevi mutlulukların ücreti olan iman ve salih amel de nefse ağır gelen meşakkatli şeyler… Bu manzarada sonuç ne olur? Acil olanı sevmek veresiye olanı bırakmak, terk etmek olur. Ayette bunu diyor zaten. Bir kez daha ayetlerin doğru olduğuna ve doğru bilgiler verdiğine şahit olduk hep beraber…

Evet bu manzarada sonuç acili sevmek veresiyeyi terk etmek olarak çıkıyor. Ancak bu zahiren bakıldığı zaman böyledir. Olaylara dış yüzeyi ile bakmak insanın doğru karar verebilmesi için yeterli değildir. Evet dünyada bir takım faydalar vardır. Güzellikler de vardır. Ancak ebedi olarak yaratılmış insanın geçici lezzetler ile ne işi olur. Sadece dünyada mı kalacağız ki topladığımız bütün azık sadece dünyada fayda edecek şeyler olsun. Kaldı ki dünyadaki lezzetlere sahip olmak için uhrevi görevlerini aksatma bahaneleri ilk olarak onları dünyayı terk etmeye götürmelidir. Yani dünya için ahireti terk etme sebebi daha baştan dünyayı terk etmeye götürmesi gerekirdi. Çünkü insanlar neden dünya için ahireti tercih ediyorlar; ahiret veresiye dünya ise peşin olduğu için. Ama dünyada elde edilen hiçbir nimet elde kalmıyor kaybolup gidiyor. Halbuki insan eline geçecek peşin mutluluk, rahatlık, güven için ahireti terk etmişti. Hani nerede mutluluk, nerede rahatlık, nerede güven… Amaç gerçekten mutluluk, rahatlık ve güven olsaydı dünya kesinlikle tercih edilmemesi gerekirdi. Çünkü dünyada hiçbir şey elde kalmıyor, kalsa bile yok olma tehlikesi ile karşı karşıya… Peşin olan sadece o an hissedilen duygu. Küçücük bir anla sınırlı kalan bu duygu ile karar almak akıl sahibi insan için büyük kusurdur. En son yediğiniz en güzel yemeği, en iyi uykuyu, en rahat gününüzü, en mutlu anınızı, en çok güldüğünüz vakti hatırlayın. Hani neredeler? Hangisi şuan üzerinizde hala varlığını devam ettiriyor. Yediğiniz en güzel yemek şu an fosseptik çukurda, uyku desen kayboldu gitti gene yoruldun, en rahat günün de bitti arkasından yorucu bir gün geldi, en mutlu an kayboldu gitti, arkasından moralini bozan bir durum gerçekleşti, en çok güldüğün anın olduğu gibi en çok ağladığın anında oldu. Ne oldu şimdi yukarıda anlatılan bizi heyecanlandıran, korkutan “Acil” olan dünya… Oyun ve eğlenceye dönüştü değil mi? Oyun ve eğlence oldu dünya…

“Bu dünya hayatı, yalnızca bir oyun ve ‘(eğlence türünden) tutkulu bir oyalanmadır’. Gerçekten ahiret yurdu ise, asıl hayat odur. Bir bilselerdi.” (Ankebut/64)

Anı yaşayanlar, hüsrana uğramaya mahkumdurlar. Çünkü “An” geçicidir. Arkasından yeni bir “AN” gelir. Anı yaşama isteğinden sıyrılır da sonsuzu ve bitmeyen lezzetleri yaşamayı hedeflersek kendimiz için en doğru kararı almış oluruz… İşte ahirete iman ettiği halde dünya ile aldanıp dinlerinde çözülen ve gevşeyip yozlaşma yolunu tutanlar; “AN”ı yaşamaya sevdalı olanlardır. Anı yaşama isteği; garanti olanı alma ve saadeti elde etme, zararlardan kaçınma, faydalı olana ulaşma gibi arzulardan kaynaklanır. İnsanda anı yaşama isteğinin belirmesinde bir sakınca yoktur. Asıl sakıncalı olan “anı yaşamaktan” yana tercihte bulunmalarıdır. Halbuki bu özellikle yaratılmış insanın peşin olanı değil gerçek manada garanti ve kesin olanı tercih etmesi gerekir. Onları anı yaşamaya iten asıl etkeni doğru kullansalar asla dinde çözülmez, gevşemez ve yozlaşmazlardı… Evet imtihan da bu değil mi zaten? İnsanın önünde iki seçenek; ya peşin ya  veresiye… İkisinde de elde edilecek fayda var… Fakat faydalar aynı derecede ve aynı cinste değil, işte bu iki tercih kimin daha akıllı kimin ise daha akılsız olduğunu ortaya çıkaracak…

“O, hanginizin daha güzel amel (iş) yapacağınızı denemek için ölümü ve hayatı yarattı. O, üstündür, bağışlayandır”(Mülk/2)

“Katâde şöyle der: “Hz. Peygamber (s.a.s) bu ayetin tefsirini sordum. O da, “Cenâb-ı Hakk, bu ifadeyle hanginizin daha akıllı olduğu…” manasını kastetmiştir” buyurdu. Sonra da Sizin akılca en tam olanınız, Allah’dan en fazla korkanınız ve Allah’ın emirleri ile yasakları hususunda en iyi düşüneninizdir” dedi.” “Güzel amel”in “mükemmel akıl” diye tefsiri mümkündür. Çünkü amel, neticede akla varıp dayanır. Dolayısıyla kimin aklı daha tam ise, Katâde’nin bu hadisinde de bahsedildiği gibi, onun ameli en güzel olur.”[3]

Ve son olarak;

“Güç yetirilemeyen en büyük baskın geldiği zaman,
O gün, insan ne uğurda çalıştığını anlar.
Cehennem her bakanın göreceği şekilde gösterilir.
İşte, azıp da dünya hayatını tercih edenin varacağı yer şüphesiz cehennemdir.
Ama kim Rabbinin azametinden korkup da kendini kötülükten alıkoymuşsa, varacağı yer şüphesiz cennettir.”(Naziat/34-41)

SELAM VE DUA İLE…

TEVFİK ALLAH (C.C)’TANDIR…

VELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN…

[1] İbn-i Mace – Kitabu’l Fiten Bab: 17 H.No:3994

[2] Fi Zilalil’l Kur’an- Seyyid Kutub/İlgili ayetin tefsiri

[3] Tefsir-i Kebir, İmam Razi- İlgili ayetin tefsiri