TEHLİKENİN FARKINDA MISIN?

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd, kainatı yoktan var eden, yerde ve gökte bulunanları insanların kulluk görevini yerine getirmesi için kanunlara tabi kılan ve yine yerde ve gökte, öz nefislerinde imanlarını sağlam temeller üzerine bina etmeleri için ve ibret almaları için deliller var eden, onlar üzerinde kurduğu hakimiyeti ile  ilahlığını ispatlayan yegane ilah ve rabb olan Allah (cc)’a mahsustur.

Salat ve selam; yaratılmışların en şereflisi ve en akıllısı olan, son nebi, son rasul,  Cennet’in yolunu gösteren, Cehennem’in yolundan men eden, müminlere karşı çok şefkatli, kafirlere karşı pek şiddetli olan Allah Rasulu (sav)’in üzerine olsun. Ve yine selam O’nun (sav) tertemiz ehl-i beytine sahabesine ve bütün müminlerin üzerine olsun.

Şeddâd b. Evs (r.a.)’den rivâyete göre; Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Gerçekten zeki ve akıllı kişi, nefsinin kötü arzularına hâkim olup ölümden sonrası için çalışandır. Aciz kişi ise, nefsinin her türlü arzu ve isteklerine uyarak hayatını devam ettirip, Allah’tan her şeyi ve Cenneti isteyen kişidir.”[1]

Geçen yazımızda insanlara göre akıllı olmak kriteri ile bu hadiste akıllı olmak kriteri arasındaki farkı göstermeye gayret etmiştik. Bu ay da kaldığımız yerden devam edeceğiz inşaAllah.

Görüldüğü gibi hadise göre akıllı olmak öldükten sonraki hayatı için gayret içerisinde olmaktır. Tabii nefsin kötü arzularına sahip olmamız öncelikli olarak belirtilmektedir. Peki nefsin kötü arzularına sahip olup ölümden sonraki hayat için hazırlık yapmak ile akıllı olmak arasında nasıl bir bağlantı vardır. Cevaplayalım;

Akıl, lügatte idrak etme kabiliyeti gibi manalara gelmektedir. Aynı zamanda lügatte akıl için tehlikelerden koruyan gibi bir mana da bulunmaktadır. O halde akıl tehlikeyi sezebiliyor. Onu fark edebiliyor. Peki akıl bunu nasıl becerir? Akıl bunu üç şekilde çözümler; 1) Tecrübe ile 2) İlim(Nakil) ile 3) İstidlal ile (akıl yürütme).

Ölüm sonrası hayat kimileri için tehlikelerle dolu bir yer iken kimi için de rahatlıkla dolu bir yerdir. Dolayısıyla ölümden sonraki hayat için bir tehlike söz konusu. Akıl bu tehlikeyi nakil ve istidlal ile çözebilir. Onu tecrübe ettiğinde zaten ölmüş olur ve tehlikeden korunmak için tedbir alma vakti sona ermiştir. Dolayısıyla biz ölümden sonraki tehlikeyi nakil ile ve netice olarak da akıl yürütme ile fark edebiliriz. Akıllı olmak dediğimiz şey, aklın tarifine ve veriliş amacına uygun kullanılmasıdır. Akli fonksiyonlarımız eğer akılın tanımıyla ve veriliş amacıyla örtüşüyor ise aklımızı kullanıyoruz demektir. Bunun dışında amaç ve gayeler için her ne kadar akıl gerekli ise de bunların gerçekleşmesi ile akıl kullanılmış olmaz.

Ölüm kaçınılmaz bir gerçektir. Bunu inkar edebilecek olan yoktur. Ölümü idrak eden akıl ölümden sonra insanın nereye gittiğini nerede olduğunu sorgulamaya başlar. Dün yanında olan kişi bugün yok. Nereye gitti bu, nerede şuan. Ya da neden öldü? Ben ne zaman ölürüm acaba? Ölünce neler oluyor acaba? Gibi bir çok soruyu sormaya başlar. Akıl sorgulama gibi bir eylem ile ön plana çıkmış olsa da aslında bu sorunun doğru cevabını kimden öğrenebileceğini bilmek konusunda da ön plandadır. Yalan konuşan ve soracağı şey ile alakalı bilgi sahibi olmayan kimseye bu soruyu sormaz. Yine aynı şekilde akıl bu soruyu yaşayanlara sormaz. Bu soruyu  orada olanlara ya da orayı görenlere sorar. Tabii ki doğruyu söyleyenler olmak şartı ile.  Bu alem gözümüzle göremediğimiz ama var olan bir alemdir. Dolayısıyla buradan bir habere ihtiyacımız var. Onların sesini bize ulaştıracak olan ve oranın tehlikelerinden bahseden ve onlara düşmekten alıkoyacak etkenleri gösteren bir sebebe ihtiyacımız var. İşte bu sebep Kur’an ve Sünnet’tir. Bu iki kaynakta ölüme ve ölümden sonraki hayata dair bir çok haber mevcuttur. Nasıl bir yerin olduğu, ne gibi bir tehlikelerin olduğunu ve bunlardan kurtuluşun nasıl olacağını çok net bir şekilde bu iki kaynakta bulabiliriz. Peki bu haberleri duyuyor olmamıza rağmen neden hala ölüme karşı gereken tedbirleri almakta gevşek davranıyoruz. Tehlikenin farkında değiliz çünkü. Tehlike fark edilse önlem alınacak ama tehlike fark edilmiyor. Her an ölme gibi bir ihtimalimizin olması devamlı surette bulunan bir tehlike değil midir? İşte gafil olduğumuz nokta burası. Ölümü hatırlıyoruz sonrasında neler olacağını da biliyoruz hatta azaba düşüren sebepleri de biliyoruz. Ama ağzın tadı kaçmıyor, bunun etkisi olsa da fazla sürmüyor. İşte bu da tehlikedir ve bunu fark etmiyoruz. Akılın tehlikeyi fark edeceğini söylemiştik. Eğer bu tehlikeler fark edilmiyor ise akıl kullanılmıyor demektir.

Akıl şu iki tehlikeyi fark etmediği için önlem alamıyor; 1) Her an öleceği gerçeği 2) Ölümün tesirinin uzun sürmemesi ya da hiç etkilememesi. Geçen bir videoya denk geldim. Bir adam koşarak yolda ilerliyor. Muhtemelen ya otobüse yetişmeye çalışıyor ya bekleyen arkadaşı fazla beklemesin diye koşuyor ya da ıslanmamak için koşuyor. Fakat saniyeler ilerlediğinde çok etkileyici bir olay yaşanıyor. Dehşete düştüm. Derin bir tefekküre daldım, çok etkilendim. Uzun bir süre etkisinde kaldım. Yaşanan olay şu idi; o adam yolda koşmaya devam ederken birden yukarıdan büyük bir beton parçası kafasına düşüyor ve yere yığılıyor. Ne otobüse ne arkadaşına ne de başka bir şeye koşmuyormuş aslında. Öleceği yere koşuyormuş hemde hızlı hızlı. Ölmek için koşmuş, ölmek için oraya gelmiş. Bizim ölüm şeklimiz de aynı böyle olmasa bile konu aynı konu. Bizde öleceğimiz yere doğru yürüyoruz, koşuyoruz. Bir sonraki bastığımız dal kırık dal olabilir. Bunu Allah’tan başka kimse bilmiyor. Öleceğimiz yere doğru koşuyoruz. Bizim için zaman duracak ve o zamanı durdurmaya biz gideceğiz. İstesek de istemesek de yapacağımız bir hamle ile bu zamanı durduracağız tıpkı alarmı kapatmamız gibi tıpkı kronometreyi durdurduğumuz gibi ama tek bir farkla durdurmak için yapmayacağız bunu. Ve yaparken de farkında olmayacağız. Bir bakacağız ki zaman durmuş, ölümden sonraki aleme geçmişiz, keşkeler, pişmanlıklar…. Her an düşebileceğin bir yolda ilerliyorsun ve bunu görüyorsun da. Garantin yok biliyorsun. Ama garantin var gibi yaşıyorsun. İşte akıl böyle bir karar vermez. Burada akıl devreden çıkmış belli. Heva hakim olmuş o bedene. Öleceğini biliyor ama ölecekmiş gibi yaşamıyor. Aklını yitirmiş. Ve bulunduğu durumdan da rahatsızlık duymuyor, düzelmeye çalışmıyor. Yok yok bu adam iyice delirmiş, kafayı yemiş. Bu akıl işi mi yahu? Öleceksin, hesap vereceksin, yaptıkların ortada hala bir şeyler yapmıyorsun ya da  durumunu düzeltmiyorsun. Fark edilmeyen bir tehlike daha çıktı şimdi de karşımıza. Mühlet verildiğinin de farkında değiliz. Allah dilerse şuan canını alır, işini bitirir. Niye almıyor düşün? Mühlet tanıyor olabilir mi düzelmemiz için? Evet ta kendisi. Mühlet tanıyor. AKILLANALIM diye. Ama biz o mühleti de ziyan edersek akılsızlığın zirvesine çıkmış oluruz. Allah muhafaza. İşte o kötü istekler bizi meşgul eden ölümü unutturan görevimizi unutturan şeylerdir. Bunların varlığı ölüme dair önlem almaya korkmaya sakınmaya engeldir. Akıllı kimse engellerini kaldıran ve tehlikenin farkında olan ve tehlikeden kendisini koruyan kimsedir. Çok geç olmadan tehlikeleri fark etmek gerekir…

VELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN

TEVFİK ALLAHTAN’DIR

SELAM VE DUA İLE…

[1] İbn Mâce, Zühd: 31 – Tirmizi, Kıyamet: 25