ÇOCUK TERBİYESİNDE TEMEL KAİDELER

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Yerleri gökleri ve ikisi arasındakileri yoktan var edip aralarına nizam koyan, insanların doğru yolu bulmaları için peygamberler ve kitap gönderen, bizlere sayılmayacak kadar nimet ve göz aydınlığı evlat bahşeden tek İlah tek Rab olan Allah azze ve celle’ye sonsuz hamd olsun.

Salat ve selam alemlere rahmet olarak gönderilen doğru yol rehberi kendisine tabi olup izinden gidilmediği takdirde kurtuluşun mümkün olmadığı son Nebi, Hz. Muhammed (sav)’e ehli beytine ashabına ve tüm Mü’minlerin üzerine olsun inşaAllah.

İslam dini insan hayatında boşluk bırakmayan her konuda insanlara yol gösteren İlahi bir dindir. Çocuk eğitimi ve terbiyesi konusunda da bize ışık tutacak İslam’ın açık öğretileri mevcuttur. Allah Teala hiçbir şekilde insanı başıboş bırakmamıştır. “İnsan kendisinin başıboş bırakılacağını mı sanıyor.”(Kıyamet Suresi 36.Ayet)

İnsanoğlu kendini başıboş gördüğü sürece ve meselelerini İslam’a göre düzenlemediği ve yuları olmayan deve misali her konuda kendi istediği yönde hareket ettiği sürece batıla yuvarlanması ve sonuç olarak hüsrana düşmesi kaçınılmazdır. Çocuk eğitiminde İslam’ın bu konuda çizdiği yol takip edilmez ise neslin ıslahı güvenliği ve mutluluğu söz konusu olamayacaktır.

Bugün sayısız Kur’an kurslarının üniversitelerin okulların mevcut olup buna rağmen neslin bozuk olması ahlaksızlığın ve anarşinin had safhada olması bunun en açık delilidir.

Çocuklarımız yük değil emanettir demiştik. Emaneti korumak zayi etmemek için Kur’an ve Sünnetin ortaya koyduğu yöntem takip edilmelidir. Eğer ki aile içinde ve eğitim müesseselerinde bu yöntem takip edilmedikçe emaneti koruyabilmekte pek mümkün olmayacaktır.

Çocuk ergenlik çağına kadar ana babasının kanadı altındadır. Ana babası onu iyi bir inşan, salih bir kişi yapabilmek ahlakını güzelleştirmek için ne kadar yol ve vasıta varsa yönelmelidir. Ta ki çocuk İslam ahlakı üzere olgunlaşıp yetişsin.

Her şeyden önce dikkat edilmesi gereken bir husus var ki oda yaşanmayan yaşatılamaz gerçeğidir. Çocuklar bizim söylediklerimiz değil bizim yaptıklarımızı yaparlar. Kendimizin yapmadığı birşeyi çocuktan yapmasını istemek hem doğru bir davranış değil hem de bir etkisi olmayacaktır. Buna dikkat edilmesi gerekir. Bununla alakalı şöyle bir rivayet var; Ünlü Edip Cahiz Akabe b. Ebi Süfyan’dan rivayet ediyor teslim ettiğinde ona şöyle tavsiyede bulundu;

“Çocuğumu ıslah’a başlarken ilk önce kendini ıslah et kendini örnek duruma getir. Çünkü çocukların gözleri senin gözlerine bağlı sayılır. Onlara göre çirkin ve kötü senin çirkin ve fena kabul ettiğin şeylerdir.”

Bütün bunlardan sonra çocuk eğitimi ve terbiyesinde takip edilmesi gerek başlıca temel kaideler nelerdir diye baktığımızda karşımıza şunlar çıkmaktadır.

• Bir bireye ilk evvela öğretilmesi gereken mesele ona Rabbini tanıtmak imanı tevhidi anlatmaktır. Hayatının diğer kısmında iyi bir fert salih bir insan olabilmesi de buna bağlıdır. Aksi takdirde kime ne zarar vereceği belli olmayan bir insan ortaya çıkar. “Lokman oğluna öğüt verecek: Ey oğulcuğum sakın Allah’a şirki koşma çünkü şirk büyük bir zulümdür.”(Lokman Suresi 13. Ayet)

“Çocukalrınıza ilk söz olarak La İlahe İllallah(Allah’tan başka İlah yoktur.) sözünü öğretin”(El-Hakim ibn Abbas’tan)

Çocuk anasından doğunca mutlaka tevhid (Allah’ı birleme O’na iman) üzere tertemiz doğar. Anne babalarda çocuğa bu yönde gereken eğitimi verir ise şüphesiz ki çocuk köklü bir iman üzere yetişir.

“Her çocuk fıtrat (Allah’a iman ve dini duygu) üzere doğar sonra ana babası onu ya yahudileştiri ya hristiyanlaştırır ya da mecusileştirir.

Doğan her çocuk zaten İslam fıtratı ile doğuyor. Anne babaya düşen ise o fıtratın üzeri batıl ile kapanmadan fıtratta bulunan tevhidi gün yüzüne çıkarmaktır. Sahabeler bu konuda titiz davranmış ve çocuklarına öğrettikleri ilk söz şu olmuştur. “Amentü billahi ve kefertu bit tağut”(Allah’a iman ettim ve tağutu reddettim)

• Allah Teala’nın helal ve haram hükümlerini öğretmektir.

“Çocuklarınıza İlahi buyruklara uymalarını yasaklarından kaçınmayı emrediniz. Bu hem onları hem sizi cehennem ateşinden korumaya yöneliktir.”(İbn Cerir – İbn Munzir İbn Abbas’tan)

Böylece çocuk akletmeye başlayınca helal ve haramın hükümlerini anladığı, küçük yaşta İslam şeriatı hükümlerine bağladığı takdirde artık ondan sonra İslam’dan başka gerçek anlamda yol gösteren hükümler, ondan başka doğruya götüren yollar tanımaz olur.

Anne babalar çocuğa helali haramı öğretme de maalesef geç kalmaktalar.. o daha çocuk, hele biraz büyüsün, o şimdi bunu anlamaz, hele bir okulu bitsin sonra kursa göndeririz öğrenir derken çocuk Rabbini tanımayan O’nun helal ve haramını bilmeyen bir şey olarak büyüyor. Sonra ise o çocuğa birşeyler vermek imkansız ya da çok güç hale geliyor. Halk arasında şöyle bir söz vardır; “Ağaç yaş iken eğilir.” Evet bir ağacı olgun iken eğmek nasıl mümkün değilse nefsini tanımaya başlamış bir çocuğu da eğitmek öylece zordur.

Bugün öyle bir hale gelmişiz ki başı kapalı küçük bir kız çacuğu gördüğümüzde ne hale getirmişsin böyle o daha küçük v.s. diye tepki veriyoruz. Ama bir yavruyu minicik eteklerle gördüğümüzde bir tepki vermiyoruz. Biri yobazlık değeri özgürlük oluyor.!! Zaten bugün bu neslin bozulmasının sebeplerinden biride ben yapamadım kızım yapsın diyen anneler, o erkektir yapar diyen babalardır.

• Çocuğa verilmesi gereken temel eğitimlerden biride ibadete yönlendirmek ibadeti emretmetir.

“Çocuklarınıza yedi yaşına girdiklerinde namaz ile emredin on yaşına girdiklerinde (namaz kılmadıkları takdirde) bu yüzden(kaba etine vurarak hafifçe) dövün. Yataklarını da ayırın.”(Ebu Davud  ibn Amr b. As’da)

“Çocuklarınıza İlahi emirlere uyup amel etmelerini İlahi yasaklardan kaçınmalarını emredin. Çünkü böyle emredip (onları İlahi buyruklara saygılı kılmanız) onları ateşten korur.”(İbn Cerir)

Çocuk buluğ çağına gelmeden önce Allah’ın farz kıldıkları emrettikleri hükümleri öğretmek bu konuda gerekli bilgiyi ona vermek buluğa erdikten sonra ise bu öğretilenleri uygulamasını sağlamak gerekir.

Hatta küçükken ibadetlere alıştırmak gerekir. Küçük hediyelerle onları ibadete teşvik etmek, karşılığında olacağı Allah(cc) katındaki mükafatı anlatmak çocuğun ibadete düşkünlüğünü artırmada etkili olacaktır.

Bu konuda çocuğa eğitim verirken onun kalbine Allah(cc) sevgisi ve Allah korkusunu aşılamak doğru olandır.

• Çocuklarımıza peygamber efendimizi(sav) O’nun ev halkını sevdirmek ve Kur’an okumasını sağlamak.

“Çocuklarını üç iyi hal üzere edeblendirip eğitin. Peygamberinizi sevmek O’nun aile halkını sevmek ve Kur’an okumak. ”(Taberani)

“Sizden biriniz ben kendisine malından çocuğundan ve bütün insanlarda daha sevimli olmadıkça iman etmiş sayılmaz.”(Buhari-Müslim)

İmanla doğrudan alakalı olan Rasulü sevmek tohumunu çocuğun kalbine daha küçük iken ekmelisin ki çocuk büyüdükçe kalbindeki peygamber sevgisi de büyüsün. Yine çocuğa sevdirilecek bir şeyde Kur’an’ı öğretmek ve sevdirmektir. Zira Kur’an okumak dinin temel esaslarından biridir. Ve inancı iyice pekiştirip yerleştirir kök salmasını sağlar.

• Çocuklarımıza vermemiz gereken eğitimin en önemlilerinden biride onu İslam ahlak edebiyle yetiştirmektir.

“Çocuklarınıza ikramda bulunun ve onların edebini güzelleştirin.”(İbni Mace)

            “Çocuklarınıza ve aile halkınıza hayır öğretin ve onları edepli yetiştirin.”(Beyhaki)

            “Hiçbir baba çocuğuna güzel ahlaktan daha üstün bir hediye veremez ”(Tirmizi)

Anne babalar çocuğu küçük yaşta doğruluk, emanet, istikamet, başkasını nefsine tercih etme, ihtiyaç sahibi kimselerin yardımına koşmak, büyüklere saygı misafire ikram, komşuya iyilik, diğer insanlara sevgi misafire ikram, komşuya iyilik, diğer insanlara sevgi ahlakı üzere eğitip yetiştirmek hususunda görevli ve sorumludurlar.

Yine çocuğun dilini kötü sözlerden, başkasına dil uzatmaktan uzaklaştırıp ahlakı bozacak kötü terbiye doğuracak her türlü söz ve davranıştan sakınmakta görevli ve sorumludurlar.

Dört şey daha var ki ana babaların titizlikle üzerinde durması, bunların çok kötü ameller ve huylar olduğunu anlatmaları gerekir. Bu dört şey;

• Yalan söylemek
• Hırsızlık yapmak
• Sövüp saymak
• Bedeni açmak

Buraya kadar yazmış olduğumuz esaslar ile çocuk eğitilir ise imanlı ve salih bir neslin oluşması söz konusu olabilir.

Bu dört şeyin açıklamasını ve son 6 maddeyi İnşaAllah bir sonraki yazımızda izah etmeye çalışacağız…

Başarı ancak Allah Azze ve Celle’dendir.

ELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN