KİBİR

Hamd âlemlerin Rabbi, Maliki, ölümü ve hayatı biz kullarının hangisinin daha iyi amel işleyeceğini belirlemek için yaratan, yolundan gidildiği takdirde emniyetin elde edildiği Allah (Celle Celaluhu)’a aittir. Salat ve selam rehberimiz ve önderimiz, âlemlere rahmet olarak gönderilen Hz. Muhammed (sav)’e onun ehli beytine, dinin yaşanması konusunda bizlere örneklik teşkil eden Ashabına, bugüne kadar yaşamış ve yaşamakta olan tüm Müslümanların üzerine olsun.

ALLAH(C.C) nasip ederse bu yazımızda bütün Müslümanların korktuğu, çekindiği ve maalesef tarih boyunca bir çok kişinin yakalandığı kibir hastalığından bahsetmeye çalışacağım Rabbim muvaffak kılsın ve bütün Müslümanları bu hastalığa düşmekten muhafaza etsin.

Büyüklenmek ve gurura kapılmak manasına gelen kibir, mümin bir kalpte asla bulunmaması gereken kötü bir huydur. Öyle ki, Hz. Peygamber (SAV), Müslümanları bu duygudan şiddetle sakındırmıştır. Şeytanın işlediği ilk günah olan kibir, onun Cenab-ı Hak tarafından lanetlenmesine ve genişliği gökler ve yer kadar olan cennetten çıkarılarak azabı hak etmesine sebep olmuştur.

Allah Teâlâ Hz Âdem’i (a.s.) yarattıktan sonra meleklerin kendisine secde etmelerini emretti. Şeytan; büyüklük taslayıp, Allah’ın emrine karşı çıkınca Allah onu rahmetinden uzaklaştırdı
Bu hususla ilgili olarak Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

Bakara 34. Bir zamanlar biz meleklere “Âdem’e secde edin”   dedik.  İblis hâriç hepsi secde ettiler.  O, yüz çevirdi ve büyüklük tasladı, böylece kâfirlerden oldu.

Sabuni bu ayeti şöyle tefsir etmektedir: Ey Muhammed! Kavmine, bizim meleklere “Âdem’e ibadet secdesi ile değilde, selam ve hürmet secdesi ile secde ediniz, dediğimiz zamanı hatırlat. İblis hariç hepsi secdeye kapanmışlardı. O, kibirlendi ve kendisine emrolunanı yapmaktan kaçındı. “Böylece o kibri ve kaçınması yüzünden kâfirlerden oldu” Zira o, Allah’ın Âdem’e secde edin, emrini çirkin buldu

İblisin kibir yapmasının sebebi Kendisini yaratılış maddesinden dolayı Hz. Âdem’den üstün görmesidir İblis’in bu durumunu ALLAH (cc) bize şöyle haber veriyor;

Sad 75: (Allah) Dedi ki: “Ey İblis, iki elimle yarattığıma seni secde etmekten alıkoyan neydi? Büyüklendin mi, yoksa yüksekte olanlardan mı oldun?”
76:Dedi ki: “Ben ondan daha hayırlıyım; sen beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın.”

Taberi bu ayeti şöyle tefsir eder: Allah’ın secde emrine isyan eden İblis’e Allah şöyle dedi: : “Bizzat benim yarattığım Âdem’e secde etmekten seni alıkoyan nedir? Sen, büyüklük mü tasladın? Yoksa sen, kendini yükseklerde gören ve şımaranlardan mı oldun? Diye sordu.
İblis şu cevabı verdi: “Ben, senin secde etmemi emrettiğin Âdem’e secde etmedim. Zira sen beni ateşten yarattın, Âdem’i ise balçıktan yarattın. Ateş balçıktan daha üstündür. Zira ateş balçığı pişirir, yer ve bitirir.” Şeytan’ın bu durumu karşısında Cenab-ı Allah Ona şu ikazda bulundu

Araf 13: (Allah) buyurdu: “Öyleyse oradan in, orada büyüklük taslamak senin haddin değildir. Çık, çünkü sen aşağılıklardansın.”

Elmalılı Hamdi Yazır bu ayeti şöyle tefsir etmektedir: Cenab-ı Allah Şeytan’a şöyle dedi; sen büyüklenip kendi maddesinden dolayı övündüğün için Melekler toplumundan ve cennet makamından in. Çünkü cennet makamı kendisini büyük görenlerin, inkâr ve isyan edenlerin makamı olmayıp, kendini bilenlerin, alçakgönüllü olanların yeridir. Allah, büyüklenme iddiasında bulunanları küçültür, alçaltır ve küçük düşürür.
Aslında Şeytan şöyle düşünmekteydi: kendi maddesine güvendiğinden dolayı, fazilet ve hayırlığın özünden kendisine miras olduğunu, bu özelliklerin kendi elinden alınmayacağını, mutluluk makamından çıkarılmayacağını zannediyordu. Şeytan’ın bu zannı onu Allah’ın emirlerinden uzaklaştırıp, küçüklüğe ve hakarete mahkûm etti.

Kur’an’da kibir, Yüce Allah’a ve kullara ait olmak üzere iki boyutta ele alınır.
Yüce Allah bu sıfatla övülür ve bu sıfata layık tek varlığın kendisi olduğunu bildirilir.
Kulların kibirlenmesi ise Allah’ın en çok yasakladığı huylardandır. Çünkü kibirlenmek, kulların Allah’ın kullar için belirlediği sınırları aşmak ve O’na ait bir sıfata ortak olma iddiasıdır.

Kibir, itikadi ve ameli alanda etkili bir huydur. Kibir, iradeye bağlı olarak ruhta kökleşir ve bunun sonucu insanı inkara ve insanlara zulme yönelttiri Küfür ve inkârın en önemli sebebi kibirdir

Kibir; Sözlükte büyüklük demektir. Istılahta ise “tekebbür”den gelip büyüklenip hakkı kabul etmemek ve insanları hor ve küçük görmektir.

Abdullah bin Mes’ûd’dan (ra) şöyle rivayet edilmiştir.
Peygamber (sav)şöyle buyurdu: “Kalbinde zerre kadar kibir olan kimse cennete giremez.” Sahabenin biri: “İnsan elbise ve ayakkabısının güzel olmasını arzu eder”, deyince şunları söyledi: “Allah güzeldir, güzeli sever. Kibir ise hakkı kabul etmemek ve insanları küçümsemektir.” [Müslim, Tirmizî]

Hadisteki ifade, kibirli insanın cennete giremeyeceğini anlatmaktadır. Ancak buradaki kibir, Allah’a ve Peygamber (asm)’e karşı olan kibirdir. Böyle bir kibir (büyüklenme) haliyle küfür olacağından dolayı, böyle küfür manasındaki bir kibri taşıyan insanın cennete giremeyeceği muhakkaktır.

Ahlaki bir özellik olarak kibir, başkalarını küçük görmek ve onlarla alay etmek anlamıyla düşünülürse, bu özellik insanı dinden çıkaran bir özellik değildir. Ancak haramdır, insanı dinden çıkarabilecek fiiller işlenmesine sebep olabilir.

Kibir ile kendisini beğenmişlik arasında fark var bunu iyi anlamamız gerekir.

Ebu vehb el-merzevi söyle demiştir: İbnu’l Mubarek’e Kibir nedir? Diye sordum
“insanları aşağılamaktır” dedi
Kendini beğenmişlik nedir? Diye sordum bu soruma da “Sende olanın başkasında olmadığına inanmaktır namaz kılanlarda gördüğüm en kötü haslet de budur” dedi

Devamı gelecek inşaALLAH

VELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN