İYİLİK YAPMAYA YÖNELTEN DUYGU; FAZİLET

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Fazilet güzel ve iyi huy, kişiyi iyilik yapmaya yönelten duygu, erdem. Zıddı, rezilliktir. Dinimiz, Müslümanların her türlü görevlerini yerine getirerek olgun ve yüksek bir ahlaka sahip olmalarını, iyi huylarla ruhlarını güzelleştirmelerini istemiş, rezillikten, kötü huy ve alışkanlıklardan da uzaklaşmaları emredilmiştir.

Bilindiği gibi bedenimiz çeşitli hastalıklara yakalana bilmektedir ve bu hastalıklar uygun ilaçlarla tedai edilmektedir. İnsan ruhuda bazı hastalıklara yakalanabilir. Ruhi hastalıkların en tesirli ilacı doğru ve sağlam bilgilere sahip olmak, zihni, evham ve hurafelerden temizlemektir. Fakat bu yeterli değildir. İnsan ruhunun terbiye edilmesi, öldürücü manevi hastalıklardan koruyabilmesinin bir başka yolu, onun, güzel ahlak ve faziletlerle süslenmesidir. Olgun insan, imkanların el verdiği ölçüde faziletleri nefsinde toplayan insandır. Manevi ve ruhi hastalıklar demek olan rezillikleri ve kötülükleri alışkanlık haline getirenler, ebedi hayatı kaybederler, hüsrana ve zarara uğrarlar. Nitekim Cenab-ı Hak:

   “Nefsini tertemiz yapıp arıtan, şüphesiz saadete ermiş, onu kötülülere gömen ise elbette ziyana uğramıştır” diye buyurmaktadır. (Şems 9-10)

Bütün iş ve davranışlarımızda orta yolu tutmak fazilet sayılır. Fazilet dediğimiz güzel huylarda aşırılık (ifrat); bunlardan yoksunluk (tefrit) ise rezilet sayılmıştır.

Fazilet sahibi insanlar arasında daima anlaşma, ülfet ve ahenk görülür. Rezilet sahipleri arasında ise hep fitne fesat çıkar.

Bütün faziletler güzel iş ve davranışlardan ibarettir. Bu sebeple dinimizin getirmiş olduğu presiplerle, Müslümanları faziletli insanlar yapmaya çalışmış böylece onlardan insanlığa örnek ve önder bir topluluk vücuda getirmek istemiştir. Ki, Allah Resulü de ‘’Zikrin en faziletlisi: La ilahe illallah’ tır.’’ diyerek bu fazileti ortaya koymuştur. İslam nizamı, insanın hiçbir duygu ve eğilimini yok etmek istememekte; ancak hayatın bütünüyle ölçülü olmasını, ifrat ve tefritten kaçınılması gerektiğini bildirmektedir. Bu sebeple “itidal” (ölçü sahibi olmak) son derece önemli kabul edilmiştir.

 “İşte onlara sabretmelerinden ötürü mükafatları iki kat verilecektir. Bunlar kötülüğe iyilikle mukavele eder ve kendilerine verdiğimiz rızıklardan Allah yolunda harcarlar” (Kasas 54)

Dinimiz cömertliği büyük bir fazilet olarak görür. Fakat cömertliğin daha doğrusu başkalarına vermenin ve harcamanın fazilet olabilmesi için harcamalarda itidale uymak şarttır. Aksi taktirde fazilet olmaktan çıkar. Hatta sorumluluk gerektiren bir rezillik olur. Bunun için harcamalarda orta yol tutulur. Yani ne aşırı bir şekilde, yerli yersiz harcama yapılır buda israftır nede aşırı mal sevgisi ile onu harcamaktan çekinilir. Bu da cimriliktir. Aksine bu iki durumdan da kaçınarak malın İslam’ın emrettiği şekilde harcanmasına “cömertlik” denmiş ve bu harcamada itidal olduğu için fazilet sayılmıştır.

Tevazuda bir fazilettir. Tevazu alçak gönüllü olmak demektir. Tevazuda aşırıya gitmek insanın zillete, aşağılığa sürükler. Tevazudan uzaklaşmak ise insanı kibirli olmaya benliğimizin bu kötü huy tarafından sarılmasına sebep olur. Şu hâlde Müslüman kişi davranışlarından itidal, orta yol, fazilet ve güzel huyla iyiliğe sarılan ve kötülükten uzaklaşan olmalıdır ki alçaklıktan kurtulsun. Bizler bu yolu tercih etmeliyiz ki fazilet sahibi ve Allah cc. razı olduğu birer kul olabilelim.

Selam ve dua ile…

VELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN