İKİ HİCRET SAHİBİ-ESMA BİNTİ UMEYS

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

İKİ HİCRET SAHİBİ-ESMA BİNTİ UMEYS

Sabırlı, güçlü, metanetli, ahlaki olgunluğa erişmiş bir hanım sahabe Esma Binti Umeys Mekke’de doğdu. Babası Umeys İbni Sa’d, annesi Hind Binti Avf’dır.

Büyüyüp gelişince ona Cafer İbni Ebu Talip evlilik talebinde bulundu. Nikâhları kıyıldı ve mutlu bir yuvaya adım attılar. Kocası Cafer İbni Ebu Talip İslam’ı seçince oda iman etti. Onun dokuz kız kardeşi vardı. Onlardan Ümmü Fadl, Hz. Abbas ile Selma Hz. Hamza ile evliydi ve Müslüman olmuşlardı. Bu yüzden Rasulullah onlara “Mümin Kız Kardeşler” diyordu. Nitekim diğer kız kardeşleri de iman kervanına katılacaklardı.

Mekke’de işkence, baskı artınca Habeşistan’a yapılan ikinci hicrette kendisi ve eşi Cafer B. Ebu talip de bulunuyordu. Hicret diyarı Habeşistan’da Muhammed, Abdullah, Avn adında üç çocuk dünyaya geldi. Çocuklarının yeme, içme ve diğer ihtiyaçlarını giderme konusuna uğraştığı gibi birçok konuya da merak salıp öğrenme eğilimi gösteriyordu. Habeşistan’da rüya tabir etme, tıp konusunda bilgi edinme ve sosyal hayattaki pratik uygulamaları öğrenmede belirli bir maharete ulaştı. Habeşistan’da öğrendiği tabut şeklini Müslümanlara öğretti. Hz. Fatıma ve annemiz Zeynep Binti Cahş’ın vefatlarında tabutlarını yaptırmada ön ayak oldu.

Habeşistan’da maddi anlamda rahattılar. Ancak Müminler Medine’ye hicret etmiş ve orada İslam Devleti kurulmuştu. Onlarda o manevi havayı koklamak istiyorlardı.

Peygamber(sav)

-Hayber’in fethine mi yoksa Cafer’in gelişine mi sevineyim buyurup iltifat etti. Sevincini belirtti.

Esma Hatun, Medine atmosferine girer girmez iştiyakla ilme sarıldı. Kendileri hep ilim ve irfandan uzak kalmışlardı. Eksiklerini kapatmak istiyordu.

Bugün bizler dinimizi hakkıyla öğrenip ilim tahsil etmek için ne kadar mücadele ediyoruz. Ya da Esma Hatun gibi bunun ne kadar eksikliğini hissediyoruz. Namazın, orucun üzerimize farz olduğunu bildiğimiz kadar ilim öğrenmenin de farz olduğunu biliyor muyuz?

Efendimiz(sav) Ebu Hureyre’den rivayetle şöyle buyuruyor:

“İbadetin en faziletlisi ilim talep etmek ( Yani ilim öğrenmeye gayret sarf etmek)’tir.”

Esma Hatun ilim öğrenmek için ehl-i beytin ve annelerimizin yanına sık sık uğrar onlardan yararlanmaya çalışırdı. Bir gün bu amaçla Hafsa annemizin yanına gitti. Hz. Ömer’de geldi. Latife olsun diye Hz. Ömer ona

-Hicrette biz sizden önceyiz. Rasulullah’a sizden daha yakınız dedi. Esma Hatun kızdı:

-Vallahi hayır. Siz açlarınızı doyuran Rasulullah ile beraberdiniz. Biz ise uzak bir yerde Habeşistandayıdık. Bunu Allah Resulü için yapmıştık. Allah’a yemin ederim ki Rasulullah’a bunu aktarıncaya kadar ne yemek yer nede su içerim. Bizi eziyet ediliyor. Korku içerisindeydik. Bunu Rasulullah’a soracağım. Vallahi ne yalan söyleyeceğim nede eklemede bulunacağım dedi.

Efendimiz(sav) gelince Esma Hatun olup biteni anlattı. Hz. Esma’nın üzüldüğünü gören Efendimiz onun sevindirecek olan müjdeyi verdi.

-Bana sizden daha yakın olanı yoktur. Ömer ve arkadaşlarının bir hicreti sizin ise ey gemi yolcuları iki hicretiniz vardır, buyurdu. Esma hatun buna çok sevindi. Ve gönlü rahatladı.

İyi bir çocuk yetiştirici olan Esma Hatun, aynı zamanda el işlerinde de becerikliydi. Evin geçimi konusunda kocasına yardımcı olurdu. Dericilikle de uğraşırdı. Elinin emeği ile boş zamanlarında deri tabaklayarak onlardan gelen gelir ile çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırdı. İhtiyaçları için kimseden bir şey istemez, kimseye el açmazdı.

Hicri sekizinci yılda Esma Hatun, Hz. Cafer ile mesut ve huzurlu bir hayat sürerken Peygamber’imiz(sav) Rumlarla savaşmak üzere bir ordu hazırladı. Ordunun başına Zeyd Bin Harise’yi kumandan tayin etti. O şehit edilirse Hz. Cafer o da şehit edilirse Abdullah Bin Revaha orduya kumandan olacaktı. Ordu yola çıkarken Esma Hatun kocasının farklı uygular içinde olduğunu gördü. Hz. Cafer, çocuklarına sarılıp onları okşadı ve öptü. Hanımıyla vedalaşırken de sanki çok uzun sürecek bir ayrılığa gidecek gibiydi.

İslam ordusu Mute denen mevkide Bizans ordusuyla karşı karşıya geldi. Düşman sayıca ve silahça çok üstündü. Moral olarak ve manevi yönünden Müslümanlar doruk noktasındaydılar. Savaş başladı. Müslümanlar büyük kahramanlıklar sergiliyordu.

Peygamber(sav) mescitte ashabıyla oturmuştu. Cenab-ı Allah perdeleri kaldırdı ve Mute meydanında olup biteni ona gösterdi. Efendimiz her şeyi ashabına aktarıyordu.

Zeyd Bin Harise şehit oldu. Hemen Hz. Cafer komutayı eline aldı. Düşman içine daldı. Çarpışa çarpışa ilerledi. Kılıç darbeleriyle iki kolu da kesildi. Buna rağmen İslam Sancağını düşürmedi. Oda şehit oldu ve Abdullah Bin Revaha komutayı eline aldı. Oda şehit olunca Müslümanlar istişareyle Allah’ın kılıcı Halid Bin Velid’i komutan seçtiler. Askeri dehasıyla Halid Bin Velid yenilmeyip geri çekildi. Rumlardan cesaret edip Müslümanların üzerine gelemediler.

Cafer Bin Talip şehit olduğunda Efendimiz(sav):

-İki koluna bedel ona iki kanat verildi. Onlarla cennete uçmaktadır, dedi. Bu nedenle Hz. Cafer’e “Cafer-i Tayyar” veya “Zülcanaheyn – İki Kanatlı” denilmeye başlandı.

Efendimiz(sav) ve bütün ashab ağlıyor. Tekbir çekiyorlardı. Esma Hatun her şeyden habersiz çocuklarıyla beraber kocasının yolunu gözlüyordu. Ev işlerini yapmış, hamurunu yoğurmuş, kırk derinin tabaklanmasını bitirmiş, çocuklarının yüzlerini yıkayıp onları güzel kokularla hazırlanmıştı. Merhametli ve şefkatli Efendimiz(sav) evlerine geldi. Çocukları istedi. Yanına gelen çocukların başını okşadı. Yüzlerini öptü, onları bağrına bastı ve gözyaşlarının yüzlerini öptü, onları bağrına bastı ve gözyaşlarına hakim olamadan ağladı. Efendimiz(sav) halinden şüphelenen Esma Hatun:

-Ya Rasulullah! Yoksa Cafer hakkına sana bir haber mi geldi?

-Evet Cafer bugün şehit edildi.

Esma Hatun bu haber karşısında kendini tutamadı. Feryat ederek ayağa kalktı. Ağlamaya ve dövünmeye başladı. Kadınlar onun başına toplanı. Efendimiz(sav) onun halini hoş karşılamadı ve uyardı.

-Ey Esma artık hayat boş deme. Ağzından uygunsuz ve kaba söz çıkarma. Göğsünü de dövme tavsiyesinde bulundu.

Oradan ayrılan Efendimiz(sav) evine döndü ve hanımlarına:

-Onlar için yemek hazırlayınız. Onlar yemek yapabilmek durumda değiller, emrini verdi. Esma Hatun’da:

-Üç gün boyunca yemek kabul et ondan sonrada dilediğini yap, buyurdu.

Hz. Cafer’in evine üç gün boyunca yemek yapıp gönderildi. İslam tarihinde cenaze evine gönderilen ilk yemeğin bu olduğu rivayet edilir.

Efendimiz(sav) bu acılı günlerde onları yalnız bırakmadı. Onlara tesellide bulundu. Üçüncü günün sonunda Efendimiz(sav) Esma Binti Umeys’e:

-Bu günden sonra artık kardeşime ağlama. Bu çocukların geçimi ve bakımı için hiç endişelenme dünyada da ahirette de onların velisi benim, diyerek müjde verdi.

Aradan altı ay geçti Hz Ebubekir bu çileli ve fedakâr hanımı himayesine alarak onunla evlenmek istedi. Hz. Peygamber(sav)de uygun görerek onları evlendirdi.

Bir yıldır evliydiler. Esma Hatun Veda Hacına katılmak üzere Efendimiz ’in hanımlarıyla yola çıktı.  Üstelik hamileydi. Mikat Mahalli Zulheleyfe’e doğum sancıları tuttu. Elbeyda’da bir erkek evlat sahibi oldu. Hz. Ebubekir doğan çocuğuna Muhammed ismini verdi. Esma2nın Medine’ye gönderilmesini Efendimiz(sav)’a sordu.

-Boy abdestini alsın sonra ihrama niyet etsin buyurdu.

Bu şekilde de veda haccından geri kalmamış oldu. Ertesi yıl Rasulullah’ın vefatına şahit oldu.

Esma Hatun Habeşistan’da ilaç yapımını öğrenmiş tıp alanında bazı bilgiler edinmişti. Hz. Muhammed2in vefatında onun hala sağ olduğu söyleyenler vardı. Esma Hatun Resul’ün iki omzuna elini koyup muayene etti ve vefat ettiğini belirtti. Ehli beyte iyice bağlanan Esma Hatun hastalanan Fatıma’yı hiç yalnız bırakmadı. Vefatına kadar hizmette bulundu.

Eşi halife Hz. Ebubekir hastalandı. Vefat edeceğini anlayan Ebubekir kendisini eşi Esma’nın yıkamasını vasiyet etti. Hz. Ebubekir’in vefatının ardından Esma Hatun vefat çocuklarıyla yalnız kaldı. Ev geçindirmek ona zor geliyordu. İddeti bittiğinde Hz. Ali evlenme teklifinde bulundu. Bu şekilde Hz. Ali’de kardeşlerinin çocuklarına sahipleniş oldu.

Esma Hatun çocuklarını basiretiyle, ilmi yeteneği ile yetiştirdi. Bir gün oğulları Muhammed İbni Cafer ile Muhammed İbni Ebubekir aralarında konuşuyorlardı. Biri diğerine:

-Ben senen daha şerefliyim, zira benim babam senin babandan daha hayırlıdır, diyordu

Bu konuşmaları duyan Hz. Ali Esma’ya:

-Çocuklarına hakemlik yap dedi. O’da Cafer’den olan oğluna döndü.

-Yavrum Araplar arasında senin babandan daha iyi bir genç görmedim, dedi. Ebubekir’den olan oğluna dönüp:

-Araplar arasında senin babandan daha olgunu görmedim, dedi. Hz. Ali ise:

-Bize başka bir şey bırakmadın zaten bundan başka bir şey söyleseydin sana kızardım, dedi.

-Vallahi sen o üç kişinin en güzelisin dedi. Esma Hatun

Hz. Ali’nin halifelik döneminde sıkıntıları oda yaşadı. Hz. Ali’nin şehadetinde kısa süre sonra oda vefat etti.

Efendimiz(sav) “O hısımlık cihetinden insanların en hayırlısıdır.” İltifatına mazhar olmuş ve arkasından şanlı bir hayat ve hayırlı evlatlar bırakmıştır.

Allah(cc) Resul’ün onlar gökteki yıldızlar gibidir dediği sahabelerinden birine tutunup Sırat-ı Müstakim üzere Rahman’a kavuşmayı nasip etsin inşallah bizlere..

ELHAMDULİLLAHİ RABBİL ÂLEMİN…