BASİRETİN Mİ BAĞLANDI-2

Şahit olduğumuz kâinatı zerresinden küresine emsalsiz bir şekilde yoktan var eden ve bu yaratma işini bir hikmet üzerine inşa eden, kullarına mühlet veren fakat onları ihmal etmeyen, din gününün sahibi olan Allah’a (cc) şanına yaraşır şekilde hamd olsun.

Alemlere rahmet olarak gönderilen, müminlere kendi nefislerinden önce gelen, “kendisine itaat hakikati” kıyamete kadar tüm insanları bağlayıcı olan, ulu önderimiz Hz. Muhammed’e (sav) salat, tertemiz ailesine, güzide ashabına ve tevhid zincirine tutunan bütün Müslümanlara da selam olsun.

Önceki yazımızda, basiretin bağlanmasının, dünyevi işlere bakan yönü olduğu gibi, ahirete bakan yönü de olduğundan ve bunun sebebinin, “insanın iç âlemine yerleştirilmiş olan yeteneklerinden gerektiği gibi istifade etmeyişi” olduğundan bahsetmiştik.

Peki, neden basiretin açılması için, başlangıç noktası iç alem?

Çünkü, insanoğlundaki her türlü manevi faaliyetin merkezi, kalptir. Ve bu iç âlemdeki kalbin de, dış âleme açılan iki penceresi vardır. Bu pencerenin biri işitmek,  diğeri ise görmektir. İşitme dediğimiz fiil kulak vasıtasıyla yerine getirilir, görme fiili ise göz üzerinden gerçekleşir. Ancak, bu her iki fiil de aslında kalbin bir faaliyeti olarak kullanılır.

Mesela kalbin duyması, kulak vasıtasıyla işittiği sesi anlaması, o sesi idrak etmesi ve kulağın işittiği sesin mahiyetini kavramasıdır. Dışarıdan gelen sesleri kulağı vasıtasıyla işiten kimselere sağır denmez. Fakat Allah c.c Hakk’ı duydukları halde anlamayanlara, idrak etmeyenlere ve İslam’a teslim olmayanlara “sağır” demektedir.

Aynı şekilde görme faaliyeti de hem kalbin hemde gözün bir fiilidir. Kalbin görmesi de, göz vasıtasıyla elde ettiği görüntüler üzerinden, bu görüntülerin arka planındaki hakikatı görmesi ve bu görüntülere bir anlam yüklemesidir. Baştaki göz dediğimiz organ, ancak fiziki şartlar hazır olduğunda faaliyetini yerine getirebilir. Ne gibi, işte ışık, mesafe, boyut. Bu şartlar oluştuğunda karşısındaki cismi görebilir. Kalp ise, bu fiziki şartlara bağlı olan görmenin ötesinde, Allah’ın bahşettiği bir kabiliyetle, eşyanın arkasındaki hakikatı görebilme yeteneğine sahiptir. Fakat Allah c.c Hakk’ı gördükleri halde, idrak etmeyen ve İslam’a teslim olmayanlara “kör” demektedir.

Örneğin; ARAF / 198 “ Eğer onları, doğru yola çağırırsanız işitmezler. Sen onların sana baktıklarını görürsün, hâlbuki onlar görmezler. “

Allah Resulu sav, Mekkedeki o müşrik insanların karşısına, “La İlahe İllallah” hakikati ile çıkmış. Bu insanlar baş gözüyle cisim olarak Peygamberi (sav) görmüşler, yine baş kulağıyla Peygamberi (sav) işitmişler. Fakat kalbe yönelik işitme ve görme noktasında, yani kendilerine getirilen bu kelimenin hakikatini idrak etme noktasında, basiretleri bağlanmış.

O zaman şöyle diyebilir miyiz? Aslında basiretin bağlandığı nokta; Allah’ın cc peygamberi vasıtasıyla göndermiş olduğu hakikat karşısında, insanların takınmış olduğu tavırla doğru orantılı. İnsan, karşısında apaçık bulunan bu hakikat karşısında, ne zamanki iradesini bunun zıttın da kullanıyor, ondan sonra Allah cc o insanın basiretini köreltiyor. Yani insanın basiretinin körelmesine sebep olan başlıca etken, kendi iradesiyle yapmış olduğu tercihleri.

SAF/ 5 ayeti kerime de Allah cc aynı hakikate işaret ediyor. Yani insandaki basiretin körelmesinin başlıca sebebinin, kendi iradesiyle yapmış olduğu tercihleri olması. Buradaki muhatap özelde İsrailoğulları.  “ İşte onlar eğrilip-sapınca Allah da onların kalplerini eğriltip saptırmış oldu. Allah, fasık bir kavmi hidayete erdirmez. “

Yani ne zamanki onlar, Musa as’ın getirdiği hakikat karşısında iradelerini eğriltip saptılar, imtihan sürecini Allah’ın hükümlerine göre yönetmek yerine, kendi tercihleri üzerinden yönetmeye kalktılar, Allah’da onların kalplerini eğriltip saptırdı. Yani artık, basiret dediğimiz yeteneklerini, kendi yaptıkları tercihleri sebebiyle kaybettiler.

İşte bu Allah’ın cc koymuş olduğu sünnetlerindendir. Kendisine isyan yolunu tutan kimseleri, Allah cc zorla hidayete iletmez. Kendi iradeleriyle basiretlerini körelten kimselerin, Allah cc cebren ve zorlama yoluyla basiretlerini açmaz.

Ve Allah’ın koymuş olduğu bu adeti, sadece geçmiş kavimlere yönelik değil, kıyamete kadar geçerlidir. İmtihan için çıkarılmış oldukları bu süreçte, Allah’ı cc hesaba katmaksızın, hevasının her dediğini yapan, nefsi istekleri ve arzuları doğrultusunda hayatını yöneten ve dış alemindeki tüm işaretlere rağmen bunlardan yüz çeviren kimselerin, kalplerinin mühürlenmesi ve basiretlerinin körelmesi, değişmeyen bir sonuçtur. Çünkü;

BAKARA / 7’de beyan edildiği üzere;  “ Allah, onların kalplerini ve kulaklarını mühürlemiştir. Gözleri üzerinde de bir perde vardır. Onlar için büyük bir azap vardır. “

Ne demiştik? Kalbin dışarıya açılan iki penceresi var. Görmek ve işitmek. İşte Allah cc o kulun gözüne bir perde çekmiş, kulağını ve kalbini de mühürlemişse, o kimsenin önüne hangi deliller gelirse gelsin, hangi ayetler çıkarsa çıksın, ne kadar hüccet beyan edilirse edilsin,  artık o kimsenin gördüğü ve işittiği şeyler üzerinden basireti elde etmesi, yani genel olarak tanımlayacak olursak bu hayatın arkasındaki hakikati idrak etmesi mümkün değildir.

İnsanların bu tutumlarının temelinde, “önyargı” dediğimiz olay gündeme gelir. Yani bu insan, ya İslamiyetin Hakikat olduğu noktasında, önyargıları sebebiyle inkârcı bir durumdadır. Yani küfür safını tuttuğu için kalbi mühürlenir. Ya da İslamiyetin hakikat olduğunu diliyle kabul ettiğini söylemekle birlikte, ortaya koymuş olduğu yaşantısı üzerinden, inkâr ettiği için kalbi mühürlenir.

Kafirdeki ön yargı, zaten İslamiyeti reddettiği için kendini belli ediyor. Yani bu adamın zaten safı belli. İslam dinine karşı bir önyargısı var ve hayatı dilediği gibi yönetiyor. Fakat diğer insan modelindeki ön yargı, şuradan kaynaklanıyor. Kendi kafasından oluşturmuş olduğu değerler üzerinden bir takım iddialar öne sürerek, İslam dininin bir müntesibi olduğunu düşünüyor, Fakat iş sosyal hayata yönelik hükümlere geldiğinde, oda bu hayatı, dilediği şekilde yönetebileceğini düşünüyor.

İşte aslında, burada da bir önyargı gündeme geliyor. Bizde Müslümanız ön yargısı.

Bu ön yargı, ilim vasıtasıyla kalpten söküp atılmadığı sürece, o insanın basiret nurunu elde etmesi mümkün değildir. Bu nuru elde edebilmenin tek yolu ise, ilmin kaynağı olan Kuran ve sünnettir.

Araf/203 ayetinde Allah cc “  işte bütünüyle bu Kur’ân, Rabbinizden gelen basiretlerdir (kalp gözünü açacak beyanlardır), iman eden bir kavim için hidayettir, rahmettir. “

Gerek insanın dünya hayatına gönderilmeden önceki sürecine ışık tutan, gerek dünya hayatından çekilip alındıktan sonraki ahiret hayatına ışık tutan, gerekse de dünya hayatındaki süreci anlamlandıran tek kaynak, Allah’ın indirmiş olduğu Kuranı Kerim’dir.  Kuran ayetleri, insanların gerçeği görmelerine ışık tuttukları için onlara da basiret denmiştir.

Gözün görmesi ve kulağın işitmesi, ancak doğum ve ölüm arasındaki süreç ile sınırlıdır. Ne berisini görebilir, ne ötesini görebilir.  Ama ne zamanki insan, gözü ve kulağı üzerinden, kendisine basiret olarak indirilen Kuran ile irtibata geçer, ancak bundan sonra, Kuranın ışık tutmuş olduğu noktaları, kalbi üzerinden görmeye ve işitmeye başlar. İşte bu bağlantı, o insanın kalp gözünün açılmasına vesiledir.

Yine Resulullah’ın sav çağrısına baktığımızda aynı kavramı görüyoruz.

Yusuf / 108 “De ki: ‘Bu, benim yolumdur. Bir basiret üzere Allah’a davet ederim; ben ve bana uyanlar da. Ve Allah’ı tenzih ederim, ben müşriklerden değilim.’. “

Peygamberin Mekkeli müşriklere yaptığı daveti, şüphesiz ki onları, üzerinde bulundukları cahiliyeden arındırıp, Allah’ın razı olduğu hükümlere boyun eğmekten ve ahlaklarını bu doğrultuda şekillendirmekten ibaretti. O’nun kuruntularla, boş şeylerle, aslı astarı olmayan şeylerle ilgisi yoktu.  Çünkü kendisine basiretin kaynağı bahşedilmişti ve bu kaynak üzerinden insanları bir yaşama ve mücadeleye davet ediyordu. Asrı saadet döneminde yaşayanlar, nasıl ki bu çağrıya icabet etmekle basireti elde etmişse, bugün aynı kaide bizim içinde geçerlidir. Yani basiret nuru için peygamberin davetine icabet etmek şarttır.

Yine basiret dediğimiz kavram, aslında iman ile bağlantılıdır. Çünkü basiret nuru, Allah cc tarafından müminlere, imanlarına karşılık, bir hediye olarak verilmiştir. Artık o imanın yerleştiği kalp, beraberinde hediye olarak gelen basiret nuruyla, hayatı Allah’ın ayetleri ışığında görmeye ve bu doğrultuda şekillendirmeye başlar.

Gayret ve mücadele bizden, başarı ve tevfik ALLAH’tandır. (cc)