YAŞANTININ TEMELİNİ DÜŞÜNCELER OLUŞTURUR

Şahit olduğumuz kâinatı zerresinden küresine emsalsiz bir şekilde yoktan var eden ve bu yaratma işini bir hikmet üzerine inşa eden, kullarına mühlet veren fakat onları ihmal etmeyen, din gününün sahibi olan Allah’a (cc) şanına yaraşır şekilde hamd olsun.

Alemlere rahmet olarak gönderilen, müminlere kendi nefislerinden önce gelen, “kendisine itaat hakikati” kıyamete kadar tüm insanları bağlayıcı olan, ulu önderimiz Hz. Muhammed’e (sav) salat, tertemiz ailesine, güzide ashabına ve tevhid zincirine tutunan bütün Müslümanlara da selam olsun.

Bildiğimiz üzere Kuran’ı Kerim, konuları ve olayları değerlendirmeye alırken, isim ve şahıs odaklı olmaktan ziyade, tutum, davranış ve ahlaki yönden değerlendirir. Tevhid hakikatı karşısında, olumsuz tavır takınanların düşünce ve tutumlarını beyan etmekle birlikte, bu hakikat karşısında olması gereken tavrı ve ahlakı da beyan eder. İşte hidayet yolunu dert edinen bir mükellefin, öncelikli hedeflerinden birisi de, Kuran’ın beyan ettiği, hem olumlu hem de olumsuz düşünce ve ahlak sahibi olan bu kimseleri tanımaktır.

Bu tanıma neden gerekli? Çünkü, bir gerçeği kabul veya reddetmek, sebepler farklı gibi görünse de, aynı duygu ve mantık çerçevesinde gerçekleşir.

Örneğin; “okulu asan” her öğrenci, ertesi gün okula gittiğinde, öğretmenine farklı yalanlar söyleyebilir. “Hastalık, ölüm, elektrik kesintisi vs. gibi” Her ne kadar sebepler farklı gibi görünse de, aslında “okulu asan” bu öğrencilerin hedefi, o gün okula gitmemektir.

Helak olan kavimlere baktığımızda da, bu hakikat karşımıza çıkar. Peygamberlerin getirmiş olduğu hakikat karşısında olumsuz tavır takınan o insanlar; farklı sebepler öne sürmüş olsa da, temelde aynı duygu ve mantığa sahiptir. Hedeflerinde ise her zaman “Allah’ın hükümlerine boyun eğmekten kaçınmak” vardır.  Dolayısıyla, Kuran’ın beyan ettiği bu düşünce sahiplerini tanımak ve kendi düşüncelerini gözden geçirmek, her mükellef için gereklidir. Çünkü düşüncelerin, insan yaşantısı ve ahlakı üzerinde yönlendirici bir etkisi vardır.

Örneğin; hayatlarını, düşünceleri üzerine inşa eden bir grup insanı ele alalım.

“ Onlardan bir kısmı ümmidir. Kitabı bilmezler. Ancak birtakım kuruntu yığınına, boş saplantılara kapılır ve zan içinde dolaşır dururlar. “ Bakara/78

Ayetteki hitap, her ne kadar İsrailoğullarından bir gruba olsa da, dediğimiz gibi; hedefimiz, onların sahip oldukları bu düşünceleri gözlemleyebilmek. “Emaniyye” olarak isimlenmiş bir düşünceye sahipler.

Ayetteki “emaniyye” konusunda alimler tarafından birkaç tanım yapılmış. Demişler ki emaniyyeden kasıt “temenni” dir.

Yani onların önlerinde, kendilerini Allah’ın rızasına götüren yola sevk edecek bir kitap bulunmasına rağmen ve bu kitapta gerek dünya hayatında yapmaları gerekenler, gerekse de ahirette başlarına gelecekler açıkça bildirilmesine rağmen, onların tüm bu bilgilerden yüz çevirmeleri. ve imtihan için çıkarıldıkları bu dünyadaki süreci, kendi zanları üzerinden işletmeleri ve bu yaşantının sonucunda cenneti temenni etmeleri.

İşte onlar bu kitaptan yüz çevirdikleri halde, cenneti temenni ederler.

Yine emaniyyeden kasıt “ kulaktan dolma bilgiler”dir demiş alimler.

Yani bu insanlar, kitaplarının içerisindeki bilgileri bilmiyorlar. Kendi içlerinde, bu konuda bilgili gördükleri bazı din bilginleri var, ancak onların anlattıkları kadarını biliyorlar. Onlarda ayetleri ketmederek, kendi dünyalarını imar edip, bu insanlara bedava cennet dağıtıyorlar. Arkasından bu ümmilerde, bu sürecin sonunda cennete varacakları zannına sahip oluyorlar.

Bir yönüyle de emaniyyeden kasıt “yalan”dır denmiş.

Yani ataları bu ümmi insanlara, yalandan bir din, yani yaşam tarzı uydurmuş. Onlarda, kitaplarının, kendilerini davet ettiği yaşam tarzını bilmiyorlar.  Fakat atalarından miras aldıkları bu yaşam tarzına, sorgulamadan ve sıkı sıkıya bağlı kaldıkları sürece, Allah’ın kendilerinden razı olacağını ve öldükten sonra cennete gideceklerini düşünüyorlar.

Neticede, bu grubun, kitaplarına aykırı bir hayat sürmelerinin sebebi, bu tarz düşünce ve inançlara sahip olmaları.

İsrailoğullarının çokça zikredilmesinin sebeplerini çoğumuz biliyoruz değil mi? Ümmeti Muhammedin, onların düşünce ve tavırlarını iyice öğrenip, bundan sakınarak aynı hataya düşmemeleri. İşte bize bir misal.

“Önünde bir kitap olmasına rağmen, Allah, rızasına ve cennete giden yolu bu kitapla çizmiş olmasına rağmen, kabul etmen gereken haramları ve helalleri bu kitapla belirlemiş olmasına rağmen, seni bu kitapla bir yaşam tarzına davet etmesine rağmen. Bu kitaptan yüz çevirerek, temennilerin, kulaktan dolma bilgilerin ve yalanların peşine takılman” beraberinde kaçınılmaz bir sonuç getirecektir ki, bu da onların yaşam tarzıdır.

Gayret ve mücadele bizden, başarı ve tevfik ALLAH’tandır. (cc)