TABERİ (RH.A)’NİN BAKIŞ AÇISIYLA HİCR SURESİ 32. VE 40. AYETLER

32- Allah: “Ey İblis, ne oluyor sana da, secde edenlerle beraber olmuyorsun?” dedi.

Ayet-i Kerimede görüldüğü gibi Allah teala İblise hitabetmektedir. Bir kısım âlimler, Allah tealanin, bizzat İblise hitabetmeyip, elçisi vasıtasıyla ona soru sorduğunu söylemişlerdir. Zira Allah tealanın bir kimseye bizzat hitabetmesi büyük bir şereftir. İblis ise bu şerefe layık değildir.

Diğer bir kısım âlimlere göre ise Allah teala İblise bizzat hitabetmiştir. Fakat bu hitap İblis için bir şeref değildir. Zira buradaki hitaptan maksat, İblisi ayıplamak ve azarlamaktır. Onun için bir şeref söz konusu değildir. ^[1][44]

33- İblis: “Vurulduğu zaman ses çıkaran, işlenebilir kara toprakan oluşmuş kuru balçıktan yaratığın bir insana secde edemezdim.” dedi.

Ayet-i Kerimenin ifadesinden, İblisin, kibirinden dolayı Hz.Ademe secde etmediği anlaşılmaktadır. Çünkü secde etmemesinin gerekçesi olarak, Ademin topraktan yaratılmasını ileri sürmektedir.

İblisin ileri sürdüğü bu gerekçe diğer bir âyette de şöyle ifade edilmektedir: “Allah: “Sana emrettiğimizde seni secde etmekten alıkoyan nedir?” dedi. İblis: “Ben ondan hayırlıyım. Çünkü beni ateşten, onu ise çamurdan yarattın.” dedi^[2][45]

34- Allah şöyle dedi: “Cennetten çık. Sen artık kovulmuş birisin.”

Ayet-i Kerimenin mealinda, Allah tealamn, İblisi Cennetten çıkardığı zikredilmiştir. Bir kısım müfessirler, burada “Cennet” olarak açıklanan zamirin “Gök” anlamına geldiğini buna göre âyetin mealinin “Gökten çık” demek’ olduğunu söylemişlerdir.

Diğer bir kısım âlimler ise bu zamirin “Yüce varlıklar” anlamına geldiğini, âyetin mealinin de “Yüce varlıkların arasından çık” demek olduğunu söylemişlerdir. ^[3][46]

35- Hesap ve ceza gününe kadar sana lanet olsun.

Allah, Şeytana dedi ki: “Kıyamet gününe kadar lanet ve gazap senin üzerine olsun. Zira sen, bulunduğun yerden çıkarılıp kovuldun. ^[4][47]

36- İblis: “Rabbim, insanların tekrar dirilecekleri güne kadar bana mühlet ver.” dedi.

İblis: hiç ölmemeyi isteyerek Allahtan şunu diledi: “Ey rabbim, yaratılmışların, dirilip kabirlerinden kalkacakları güne kadar bana mühlet ver. Yani o güne kadar benim canımı alma.” ^[5][48]

37-38- Allah da: “Sen, vakti tayin edilen bir güne kadar mühlet verilenlerdensin” dedi.

Allah da, ebedi bir hayat isteyen İblise: “Senin helak olman, bütün mahlukatın helak olacağı güne kadar ertelenmiştir.” dedi.

O, gün, yeryüzünde insandan hiçbir eserin kalmayacağı gündür. ^[6][49]

39-40- İblis şöyle dedi: “Rabbim, beni saptırdığın için, mutlaka ben de, yeryüzünde Adcmoğullarına, kötülükleri güzel göstereceğim ve onların hepsini azdıracağım. Ancak kullarından, ihlaslı olanlar müstesnadır.”

İblis de şöyle dedi: “Rabbim, senin, beni azdırman sebebiyle, yeryüzünde günah işlemeyi, Ademin soyundan gelen insanlara süslü göstereceğim ve sevdireceğim. Onların tümünü doğru yoldan saptırıp azdıracağım. Ancak senin hidayetine muvaffak kıldığın ihlaslı kulların hariç. Zira benim onları saptırmaya gücüm yetmez.”

Bazı müfessirler, bu âyet-i Kerimenin baş tarafına şu şekilde mânâ vermişlerdir: “Rabbim, beni azdırmana yemin olsun ki, kullarının tümünü yoldan çıkaracağım. Onlardan ihlaslı olanlar müstesnadır.” Bu izah şekline göre Şeytan, Allahin, kendisini saptırmasına yemin ederek söze başlamaktadır. ^[7][50]