HZ. OSMAN(R.A)’IN HİLAFETİ-2

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd Allah(Celle Celaluhu)’a mahsustur. O’na hamd ederiz ve O’ndan yardım dileriz. Mağfireti O’ndan ister, doğru yola iletilmemizi O’ndan bekleriz. Nefislerimizin kötülüklerinden ve amellerimizin fenalıklarından Allah’a sığınırız. Allah(Celle Celaluhu), kimi hidayette kılmış ise, o gerçekten hidayete erişmiş­tir. Kimi de dalâlette ve sapıklıkta kılmış ise, artık o kendisi için bir dost ve yol gösteren bulamaz.

          Şehadet ederim ki, Allah’tan başka bir tek ilah yoktur ve O’nun eşi ve benzeri de yoktur. Yine şehadet ederim ki, Hz. Muhammed (s.a) Al­lah’ın kulu ve Resulüdür. Salât ve selam O’na, Ehli Beytine, ashabına ve O’nun yolunu izleyenlere ve onun gösterdiği çizgide yürüyenlere olsun.

Hz. Osman (r.a.)’ın hilafeti dönemindeki olayları bu yazımızda açıklamaya çalışacağız.

Hazreti Osman Zinnûreyn döneminde İslâmî fetihler yapılıyor; zenginlik, maddî refah artıyor; Müslümanlar farklı şehirlere, bölgelere dünyanın her tarafına hicret ediyorlardı. Bu yeni ortam ve şartlarda İslâm’la tanışanlara Kur-ân öğretimine ihtiyaç duyulmaktaydı. Her geçen gün insanlar, Peygamber Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) dönemindeki vahiy atmosferinden uzaklaşıyordu. Bu değişen yeni coğrafyadaki farklı İslâm beldelerinde yaşayan Müslümanlar, bölgelerinde meşhur olan sahabinin kıraatiyle Kur’ân’ı öğrenip okuyorlardı.

Mesela, Şam Eyaleti ve civarı Übeyy İbn Kâ’b’ın kıraatiyle, Kûfeliler Abdullah İbn Mes’ûd’un, Basralılar Ebû Musa el-Eş’ârî’nin, bir başka bölge de Mikdad ibn Esved’in kıraatiyle Kur-ân okumaktaydı. Bu durum, farklı şehirlerde ve bölgelerde yaşayan Müslümanlar arasındaki Kur-ân okunuşunda ihtilâfa ve münakaşalara sebep oluyordu. Çünkü yeni İslâm beldelerinde Müslüman olanlar, farklı lehçeleri konuşanlara kolaylık olması maksadıyla Allah tarafından izin verilen yedi harf, lehçe üzerine okuma gerçeğini bilmeden önce sahabiler arasındaki bu kıraat farklılıkları konusunda şüpheye düşüyorlardı. İşte, nübüvvetin ilk yıllarında, gerek Kur-ân’ın, farklı Arap kabilelerine mensup müminler tarafından, onlar Kureyş lehçesine alışıncaya kadarki geçiş döneminde yedi harf (lehçe) üzerine okunmasından kaynaklanan, gerekse genişleyen yeni İslâm coğrafyasındaki Arap olmayan milletlere mensup Müslümanların Kur-ân’ı doğru okuyuş zorluğundan ileri gelen ihtilâflar, Hazreti Osman’ın hilâfetinin bidayetinde iyice su yüzüne çıkmıştı.

Nihayet, Azerbaycan ve Ermenistan savaşına katılan Iraklı ve Suriyeli askerler arasında baş gösteren ihtilâflar, âdeta bu konuda bardağı taşıran son damla olmuştu. Asr-ı Saadet’te yazılıp ezberlendiği şekle göre Hazreti Ebû Bekir’in (radıyallâhu anh) döneminde derlenip iki kapak arasında bir kitap hâline getirilen İmam Mushaf’ının çoğaltılarak okuyuş farklılıklarına son verecek şekilde, belli başlı İslâm beldelerine dağıtılması zamanı çoktan gelmişti.

Sahih-i Buhari’de anlatıldığı üzere; Azerbaycan ve Ermenistan savaşına katılan ordunun komutanı Huzeyfe ibn Yemân, Suriyeli ve Iraklı askerler arasındaki kıraat ihtilâfını görünce dehşete kapıldı. Savaş dönüşü evine uğramadan önce Halife Hazreti Osman’ın yanına geldi ve,

– Ey Müminlerin Emiri! Kitapları hakkında, Yahudi ve Hıristiyanların ihtilâfına benzer ihtilâfa düşmeden, bu ümmetin imdadına yetiş, dedi. Bunun üzerine Hazreti Osman hemen Hazreti Hafsa Annemize;

– Ebû Bekir’in bir araya getirdiği ve sana emanet ettiği Kur-ân nüshasını bize gönder, ondan mushaflar çoğaltıp sana tekrar iade ederiz, diye haber yolladı. Hazreti Hafsa da yanındaki mushafı Hazreti Osman’a gönderdi. İstinsah ve çoğaltma işi için Zeyd İbn Sâbit başkanlığında Abdullah İbn Zübeyr, Said İbn el-Âs ve Abdurrahman İbn Hâris İbn Hişam’ı görevlendirip kendilerine;

– Şayet siz, Kur’ân’la ilgili bir konuda Zeyd İbn Sâbit’le görüş ayrılığına düşerseniz, onu mutlaka Kureyş lisanına (lehçesine) göre yazınız. Çünkü Kur-ân, Kureyş lehçesine göre nazil olmuştur, tâlimatını verdi. Hazreti Hafsa Annemizdeki bu nüshaya “İmam Mushaf” denmiştir. Hazreti Osman’ın görevlendirdiği heyet, onun emir ve tâlimatları doğrultusunda Kur-ân nüshalarını çoğalttılar. Sonra da Hazreti Osman, İmam Mushaf’ını Hafsa Validemiz’e geri iade etti. Çoğaltılan nüshaları da değişik İslâm beldelerine gönderdi. Bunların dışında yazılmış Kur’ân sahifelerinin ve özel mushafların da yakılmasını emretmişti. Elimizde mevcut rivayetlere göre en az dört, en fazla sekiz adet mushaf yazılmıştır. Bunlardan birisi İmam Mushaf’ı olarak Medîne-i Münevvere’de (hilâfet merkezinde) bırakılmış, diğerleri de Kûfe, Basra, Şam, Mekke-i Mükerreme, Mısır, Yemen ve Bahreyn gibi önemli İslâm merkezlerine gönderilmiştir. Şu gerçeği ifade etmek gerekir ki, Hazreti Osman  istinsah edilen mushafların dışındaki Kur’ân sahifelerinin ve özel mushafların yakılması işini tek başına yapmamıştır. Bilâkis sahabilerle istişare ettikten ve onların muvafakatini, yardımını, desteğini ve şükranlarını aldıktan sonra bu önemli kararı vermiş ve uygulamıştır. O kadar ki, Hazreti Osman’ın mushafları yakma işiyle ilgili olarak ileri geri konuşanlara karşı Hazreti Ali’nin şu ifadeleri gerçekten anlamlıdır:

 – Ey insanlar topluluğu! Allah’tan korkun ve Osman hakkında aşırıya gitmenizden ve “Mushafların yakıcısıdır.” sözünden sakınınız. Allah’a yemin olsun ki şüphesiz o, bu işi biz Allah Resûlü’nün ashabının huzurunda, bilgimiz dâhilinde yapmıştır. Hazreti Ali Efendimiz ayrıca şöyle demiştir:

– Şayet Osman’ın yerinde ben olsaydım mushaflar konusunda ben de Osman’ın yaptığı gibi yapardım.

Biliyoruz ki müslümanlar delalet üzere ittifak etmezler. Zamanın ihtiyacı ne ise zamanın halifesi Osman (r.a.) ümmetin selahiyeti için kardeşlerinin teklifini geri çevirmemiş ve bu meseleyi de müslümanlar hayra çevirmişlerdir. Onlar zamanında ümmetin başına sıkıntı olacak her sorunu gidermek için çabalıyorlardı. ALLAH (c.c.)’da kendi yolunda mücadele edenleri mükafatlandırıyor, mücadelelerini bereketlendiriyordu. Bugün aynı mücadeleyi sergileyenlerinde ALLAH (C.C.) mücadelelerini bereketlendirecektir. ALLAH (C.C.) Kulları arasında ayrım yapmaz. Herkese çalıştığının karşılığı vardır.

Bakın hz. Osman (r.a.)’ın ALLAH (c.c.) vermesiyle takındığı tavra ;

Enes (r.a), bir gün Hz. Osman’a giderken yolda bir kadın görür. Kadının güzelliği aklına takılır. Bu düşünce ile Hz. Osman’ın yanına girer.

Onu gören Osman (r.a): “–Ey Enes! Gözlerinde zinâ izleri olduğu hâlde buraya giriyorsun!” der.

Bu söz karşısında şaşıran Enes (r.a), hayret içinde: “–Allah’ın Rasûlü’nden sonra da mı vahiy geliyor?” diye sorunca,

Osman (r.a): “–Hayır, bu bir basîret ve doğru bir firâsettir” buyurur.

Ashab işte hep ALLAH(c.c.)’ın rızasını aradıkları için ALLAH (c.c.) onlara bir takım özellikleri edinmede yardım ediyor ve derecelerini artırıyordu . bu olaylarda bunlardan bir kaçı ..

Osman ibn-i Affan’ın mevlâsı Hâni (r.a) anlatıyor: “Hz. Osman, bir kabrin üzerinde durunca sakalı ıslanıncaya kadar ağlardı.

Kendisine: “–Cennet’i ve Cehennem’i hatırladığın vakit ağlamıyorsun, fakat kabri hatırlayınca ağlıyorsun!” dediler.

Bunun üzerine Hz. Osman (r.a): “–Çünkü Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in şöyle buyurduklarını işittim: «Kabir, âhiret menzillerinin ilkidir. Kişi ondan kurtulabilirse, sonrakiler daha kolaydır. Ondan kurtulamazsa sonraki menziller kabirden daha zor ve daha şiddetlidir.»”

Hz. Osman devamla Rasûlullah (s.a.v)’in şu sözlerini de nakletti: “Gördüğüm manzaraların hiçbiri, kabir kadar dehşet verici ve ürkütücü değildi!” (Tirmizî, Zühd 5/2308; Ahmed, I, 63-64)

Hz. Osman (r.a) malını Allah yolunda infak etmekle meşhurdur. Rahmet rüzgârları gibi her yöne hayır saçar, bir gün tasaddukta bulunur, ertesi gün köle âzâd eder, diğer gün fakir ve yoksulları doyurur, böylece vermek üzerine kurulu bir hayat yaşardı. Birgün bir zât Hz. Osman (r.a)’a gelerek şöyle dedi: “–Ey mâl sâhibi zenginler! Bütün hayrı alıp götürdünüz; malınızdan tasaddukta bulunuyor, köle âzâd ediyor, hacca gidiyor ve infak ediyorsunuz!”

Hz. Osman (r.a): “–Siz gerçekten bize gıpta ediyor musunuz?” diye sordu.

O zât: “–Evet, vallahi size gıpta ediyoruz!” dedi.

Bu sefer Hz. Osman (r.a) şu cevâbı verdi: “–Allah’a yemin ederim ki bir kimsenin zorluk çekerek infâk ettiği bir dirhem, çok malın bir kısmından infâk edilen on bin dirhemden daha hayırlıdır.” (Beyhakî, Şuab, III, 251; Ali el-Müttakî, VI, 612/17098) Zaman olur az, çoğu geçer. İhlâsla, îsârla, sabır ve tahammülle verilen bir sadaka veya yapılan küçücük yardım, kolaylıkla yapılan nice büyük infak ve yardımlardan daha kıymetli olur, daha çok makbûle geçer.

Peygamber(s.a.v.)in haberine sadakat ile bakmak aynen böyle olmalıdır. Onların ürkmelerine sebeb olacak şeyler aldıkları habere karşı güven duygusu idi. Peygamber (s.a.v.)’den gelen haberin ciddiyetini iyi kavramış ve ona göre de hayatlarına geçirmişlerdi.

Şimdi bizlerin kabri görüp bırakın ağlamayı kalplerimizin hissetmemiş olması gelen habere ne kadar ciddiyetle baktığımızın delilidir.

ALLAH(C.C.) bizlere sahabenin tavrını takınabilmeyi nasip etsin ..

Dualarımızın sonu ALLAH(C.C.)’a hamd etmektir….

VELHAMDULİLLAHİRABBİLALEMİN