HZ. ÖMER (R.A)’İN HİLAFETİNİN SON ANLARI VE VEFATI

Hamd ancak kendisinden başka ilah bulunmayan göklerin ve yerin rabbi, ibadet ve kulluk edilmeye tek layık zat olan ALLAH (C.C)’a mahsustur.

Salat ve selam bu nurlu yolun kutlu yolcusu, nebilerin sonuncusu, insanlar arasından seçilmiş en hayırlı kişi olan Hz. Muhammed (s.a.v.)’e onun ehline ve ashabına ve tüm mümin kulların üzerine olsun.

İslam’ın yüz akı şahsiyetlerinden biri olan Hz. Ömer hakkında yazı yazmak, onun bereketli hayatını birkaç sayfaya sığdırmak gerçekten kolay bir iş değildir. Hz. Ömer dediğiniz zaman cahiliyede geçen 33 yıllık samimi bir hayat demiş olursunuz. O küfründe de samimi idi; İslam’a geçince dahada samimiyeti ziyadeleşti. Küfründe samimi olduğu için Efendimiz (sas) ona ve dayısı olan Ebû Cehil’e dua etmiş: “Allah’ım! İki Ömer’den biri ile bu dini güçlendir” demişti. Ona bu duanın yapılmasının nedeni samimiyeti idi.

Hz. Ömer dediğiniz zaman İslam yolunda geçen 28 yıllık bir hayat demiş olursunuz. O hayat, öyle bir hayattı ki, 6 yıl geç gelmişti ama o geç kalışını basamakları ikişer ikişer çıkarak arayı kapatmış, 6 yıl geç gelmesine rağmen Efendimiz’in (sas) soluna geçmiş, o makamın hakkını ödemiş, hep Efendimiz’i kendinden razı etmişti. Ne kadar cahiliye yolunda gayret etmiş, mücadele vermişti ise daha fazlasını İslam için vermiş, hayatının boşa geçen zamanlarının kefaretini ödemiş biri idi.

Hz. Ömer dediğiniz zaman 2,5 yıl Hz. Ebû Bekir’in hilafet günlerinde nasıl halifeye vezir olunur bunu hayatı ile gösteren; Ridde olaylarında, Kur’an’ın mushaf haline getirilmesinde, fetih hareketlerinde, her hayırlı işte öncü olan biri demiş olursunuz.

Hz. Ömer dediğiniz zaman 10,5 yıl hilafet günlerinde adalet, izzet, fetih, adına çok şey söylemiş olursunuz. O öyle bir yönetim tarzı ortaya koymuştu ki değil sadece dostları düşmanları bile kendisine hayran bırakmış, her işi ile attığı her adımı ile İslam’ın en büyük mucizesinin insan yetiştirme olduğunu âleme göstermiş, mucize istersen eğer İslam’dan önce Ömer, İslam’dan sonra Ömer dedirtmiştir.

İşte böyle bir şahsiyet olan Hz. Ömer’i birkaç sayfa da anlatmak gerçekten kolay değildir. Bundan dolayı biz bu yazımızda hilafet zamanındaki birkaç olayından bahsedip vefatını anlatmaya çalışacağız.

Peygamber Efendimizin en sadık dostu ve halifesi olan Ömer’in şu ince ve derin idrakine bakınız:

     Hz. Ömer, hilafeti zamanında vuku bulan bir kıtlıkta, bir deve kesilip Medine-i Münevvere’nin fukarasına dağıtılmasını emir buyurdu. Deveyi keserek fakirlere dağıtan kişi, devenin yağlı kısmından bir parça eti alarak güzelce pişirip iftar vaktinde halifenin huzuruna götürdü. Halife:

 – Bu et neredendir, diye sordu:

 – Ey mü’minlerin emiri, kesilmesini emir buyurduğunuz deveden size düşen paydır. Bu sözü duyan Ömer’in rengi değişti ve ağlayarak:

 – Benim gibi bir emre yazıklar olsun ki, fukaraya etin kötü kısımlarını dağıttırır, kendisi ise iyi ve yağlı kısmını yer. Ey hizmetçi! Bir daha böyle yapma, kaldır bu yemeği fakirlere götür, bana yine eskisi gibi yemek getir. Halife olan kimseye ayda bir kere et yemek kâfidir, buyurdu.

Hizmetçinin getirdiği bir parça kuru ekmekle bir miktar zeytinyağını yiyen Hz. Ömer Cenab-ı Hakk’a şükretti.

Hz. Ömer’i halka sevdiren, adaleti ve herkese eşit davranışıdır. Beytülmâl’de toplanan mallarda israftan kaçınması halkın gönlünde sevgisini daha da artırmıştır. Hatta halife kendi haklarını bile kısıtlamıştır. Nitekim bu durum bazı yakınlarının itirazlarına sebep olmuştur. Hz. Ömer, Beytülmâl’den Müslümanların en az pay alan ve asla fazlasına tamah etmeyen bir devlet yöneticisidir. Çoğu zaman ise aldığı maaş ihtiyacını karşılayamamıştır. Sahabenin bazıları onun çektiği bu sıkıntıları görünce, maaşını artırmak için teklifte bulunmuşlardır. Hatta içlerinde Osman, Ali, Talha ve Zübeyr’in de bulunduğu bir heyet bu durumu kendisine arz etmek için eve gitmişler, Hz. Hafsa’yı görünce durumu ona bildirmişler, ancak heyette kimlerin bulunduğunu bildirmemesini özellikle rica etmişlerdir. Hz. Hafsa da durumu babasına söyleyince Hz. Ömer: Kimdi o gelenler, dedi. Kızı, “Kim olduklarını bilmene gerek yok .” deyince, “Sen onlarla benim aramdasın” diyerek sorular sormaya başladı: -Sen Rasûlullah’ın evindeyken Allah Rasûlü’nun giydiği en kıymetli elbise neydi?

-İki tane renkli elbisesi vardı. Elçileri onlarla karşılar, cuma hutbelerini bunlarla okurdu.

-Peki, yediği en iyi yemek neydi?

-Bizim yediğimiz ekmek, arpa ekmeğiydi. Ekmek sıcakken yağ sürer, yumuşatırdık.

-Senin yanında kaldığı zamanlar yerde yaygı olarak kullandığınız en geniş, en rahat yaygı neydi?

– Kaba kumaştan yapılmış bir örtümüz vardı. Yazın dörde katlar, altımıza yayardık. Kış gelince de yarısını altımıza yarısını da üstümüze örterdik.

Daha sonra Hz. Ömer dedi ki: Ya Hafsa, seni gönderenlere söyle! Allah Rasûlü kendisine yetecek miktarını tespit etmiş, fazlasını ihtiyaç sahiplerine vermiştir. Vallahi, ben de kendime yetecek olanını tespit ettim. Artanını ihtiyaç sahiplerine vereceğim. Ve bununla yetineceğim.”

  Hz. Ömer’in hilâfeti zamanında Şam’a gitmek icap etti. Medine-i Münevvere’den Ashab-ı Kiram’dan bir grupla yola çıktılar. Hz. Ömer’in bir deveden başka bineği yoktu. Muğîre adlı bir kölesi vardı. Deveye nöbetleşe biniyorlardı. Allah’ın hikmeti tam Şam’a girecekleri vakit deveye binme nöbeti Muğîre’ye gelmişti. Ashab-ı Kiram, Hz. Ömer’e:

  -Efendim, müsaade ederseniz, bu saatte deveye siz bininiz. Ömer (r.a.) :

 -Şimdi sıra Muğîre’nindir, ben deveye nasıl binerim, buyurdu. Ashab :

-Bugün Şam’ın bütün eşrafı zat-ı âlinizi karşılayacaklardır. Onlar atlı, siz ise halife olduğunuz halde yaya yürüyeceksiniz. Bu hiç münasip değildir. Lütfediniz de istirhamımızı reddetmeyiniz, dediler. Hz. Ömer bu sözlerden müteessir oldu ve şöyle cevap verdi:

-Bize, ihsan olunan bu saadet ve bu devlet kime nasip olmuştur ki, Cenab- ı Hakk İslam dininin tacını başımıza koydu, şeriat-ı Ahmediye gömleğini de sırtımıza giydirdi. Kelime-i tevhidi bize söyletti. Kur’an-ı Kerimle kalbimizi nurlandırdı. Ne acayiptir ki,  hâlâ İslam’ın kadrini anlamamışsınız. Yalnız Rasul-i Ekrem’in ümmeti olma şerefi size yetmez mi?

 Hz. Ömer’in bu sözlerine karşı kimse cevap veremedi. Muğîre deveyi hazırlayıp Hz. Ömer’in huzuruna getirdi. Deveyi çökerterek:

-Ey  mü’minlerin emîri, benim dileğimi kabul buyurun. Deveye sizin binmenizi istirham ediyorum. Bu husustaki hakkımı size helal ediyorum, dedi. Bunun üzerine Hz. Ömer (r.a.) o gün deveye binmeye mecbur oldu.

İşte öyle hayat yaşadılar ki hz. Ömer r.a. ve diğerleri hayatları da ölümleri de ibretlerle dolu idi.

Amr ibn-i Meymûn (r.a) dilinden hz. Ömer (r.a.) vefatını (şehadetini) dinleyelim.

Hz. Ömer (r.a) hançerlendiği sabah ben ayaktaydım. Onunla aramda sadece Abdullah ibn-i Abbâs (r.a) vardı. İki saf arasından geçince, “Safları düz tutun!” derdi. Saflarda herhangi bir boşluk kalmayınca öne geçip tekbir getirerek namaza başladı. İlk rekâtte cemaat toplanıncaya kadar, muhtemelen Yûsuf veya Nahl Sûresi’ni veya bunlara mümâsil (denk) bir sûre okudu. (Rükûye gitmek üzere) tekbir getirmişti ki, o esnâda hançerlenmiş, “Köpek beni öldürdü veya yedi!” dediğini işittim. İranlı köle, elinde iki ağızlı bir bıçak ile kapıya doğru fırladı, sağında solunda kime rastladı ise hançer sapladı. O gün cemaatten tam on üç kişiyi hançerledi. Bunlardan yedisi derhal öldü. Bu durumu gören müslümanlardan biri, kâtilin üzerine bir elbise attı. İranlı köle yakalandığına kanaat getirince hançeri kendisine saplayıp intihar etti.

Ömer (r.a), Abdurrahman ibn-i Avf’ın elini tutup öne geçirdi. Hz. Ömer’in arkasındakiler de benim gördüklerimi gördüler. Mescid’in yan tarafındakiler ise ne olup bittiğini anlayamamışlardı. Onlar sadece Hz. Ömer’in sesini duyamaz olmuşlardı ve “Sübhanallah! Sübhanallah!” diyorlardı. Abdurrahman (r.a) cemaate namazı kısa bir şekilde kıldırıp tamamlattı. Cemaat namazdan çıkınca Ömer (r.a):

“–Ey İbn-i Abbâs, bak bakalım beni kim yaraladı!” dedi. İbn-i Abbâs (r.a) bir müddet dolaşıp döndü ve:

“–Muğîre bin Şu’be’nin kölesi” dedi.

Ömer (r.a):

“–Şu sanatkâr olan mı?” diye sordu. Abdullah:

“–Evet” dedi. Hz. Ömer:

“–Allah canını alsın, ben ona mârufu, doğru olanı emretmiştim!” dedi ve ilave etti:

“–Ölümümü, İslâm’a girdiğini iddia eden birinin eliyle yapmayan Allah’a hamdolsun!”…

Sabah namazında mecusi bir köle tarafından hançerle yaralanan Hz. Ömer Mescid-i Nebevi’den evine götürülmüştü. Medine halkı çok tedirgindi. Kimi “Hz. Ömer’in ölümünden korkuyorum” derken kimi de “Bir şey olmaz; Ömer iyileşir” diyordu. Bu esnada kırmızı bir şerbet getirildi. Hz. Ömer şerbeti içince yarasından dışarı aktı. Sonra bir miktar süt getirildi. Sütten de biraz içti; fakat yazık ki, o da kanından dışarı çıktı. Hz. Ömer’in etrafındakiler bu durumu görünce onun öleceğini anlamışlardı

Hz. Ömer yaralıyken hemen borcunun hesaplanmasını istedi. Borç tutarının 86.000 dirhem veya ona yakın bir meblağ olduğu anlaşıldı. Bunun üzerine Hz. Ömer, oğlu Abdullah’a: “Eğer Ömer’in ailesinin malı bu borcu ödemeye kâfi gelirse onların malından ver! Aksi takdirde kabilem olan Beni Adîyy b. Ka’b kabilesinden iste! Eğer onların malları da kâfi gelmezse Kureyşîlerden iste! Sakın Kureyşî olmayanlardan isteme. Bu borcu benim yerime ver” dedi.

Hz. Ömer’in en büyük isteğine sıra gelmişti. Büyük bir heyecan içindeydi. Çünkü kâinatın efendisine kavuşacaktı. Tekrar oğlu Abdullah’ı çağırdı. Bu kez Abdullah’a yapacağı vasiyet çok önemliydi; dedi ki: Oğlum! Müminlerin annesi Aişe’ye git ve: “Ömer sana selâm ediyor” de. Sakın Mü’minlerin Emîri olduğumdan bahsetme. Çünkü ben artık mü’minlerin emîri değilim. Ona de ki: “Ömer b. Hattab iki arkadaşının yanına defnedilmek için izin istiyor?”

Bunun üzerine Abdullah b. Ömer Hz. Aişe validemize gitti; selâm verip izin istedi. Sonra Aişe’nin huzuruna girdiğinde onun ağladığını gördü. Abdullah b. Ömer: “Ey Müminlerin Annesi! Ömer b. Hattab sana selâm ediyor. İki arkadaşıyla beraber (hücre-i saadetinde) defnedilmek istiyor” dedi. Bunun üzerine Hz. Aişe: “Ben o yeri kendim için ayırmıştım. Fakat bugün Ömer’i nefsime tercih edeceğim” dedi.

Abdullah b. Ömer döndüğünde Ömer’in etrafındakiler: “İşte Abdullah geldi” dediler. Bunun üzerine Hz. Ömer: “Beni kaldırın” dedi. Bir kişi Hz. Ömer’i göğsüne dayadı. Hz. Ömer, oğlu Abdullah’a: “Ne haber getirdin?” dedi. Abdullah “Ey mü’minlerin emiri! Benim yanımda seni sevindirecek haber vardır. Aişe senin isteğine izin verdi” dedi.

Hz. Ömer bir kuş gibi hafiflemiş ve bütün kederlerini unutmuştu. Bir tek arzusu vardı: Allah’ı Rasulü Muhammed Mustafa’ya kavuşmak ve onun yanına defnedilmek… “Allah’a hamdolsun! Benim içim bundan daha mühim bir mesele yoktu” dedi.

Ayrıca: “Ben vefat ettiğimde cenazemi götürün; selâm vererek deyin ki; Ömer tekrar izin istiyor. Eğer Âişe izin verirse cenazemi içeri sokun. Eğer izin vermezse cenazemi Müslümanların mezarına götürün” dedi.

Hz. Ömer (r.a.) yaşantısında peygamber (s.a.v.)’in yanında bulundu onun ahlakını ahlak edindi ve kendisinden böyle güzel faziletli ameller döküldü. Onu bunlara iten şey ALLAH (c.c.)’a ve Resulüne olan sevgisi idi.

O öyle bir sevgi ki dünyada beraberlik, kabirde beraberlik, ahirette de beraberlik .

Biz bugün neyle kimle beraber olduğumuza bakmamız, kimi sevip sevmediğimizi kontrol etmemiz gerekmekte?

Dualarımızın sonu ALEMLERİN RABBİ ALLAH (Celle Celaluhu)’a hamd etmektir.