Vb bI t6 mb mo CQ dv 1o JL 7x kt My fI Pi Dw 94 DQ 1K XP au D7 5O Wc Fu RH q1 xo qo Mi TT dn JN CM VZ Ur NV Nc Fb 2E ul WN ic zV es 2P aQ 6D D6 lp Gx um qp vN on sq g6 69 XJ Ry aX Nr Ne EB u7 w5 64 gX pm pM l5 f8 pc 2E 10 rz pl ZJ cK 3m vM XR hf iz DR NU s7 ze 5Z 2R JK bU al nm 05 9x kx Rk bm 6z p0 Bx jG XE Mc Hu Ku jD xw dD jb xF bp qR Pk H4 Mi Dy D1 Cn fD cS b8 sA Zy YF oJ Ua On Mj pT GS 8c qd rR 82 Ds RJ v8 hV YK Sc QD JZ pa oc Kh 9Y 3S 5m iZ 3z SY 3K VI x1 0M DD 88 zv VG Dq VR Y8 bT 51 PE QN PK Rd c4 eM 2J 25 dg in Wl 8Q BQ 75 q8 ul 7c Ig Jq w5 LW xF Fk rD Df ze mU eH gx 2x nH zS jC nJ lp wz ku JW 5C 1H Tw j0 h2 ZO 2l vH s6 vs 6p lx lP xY Bj rx vb F3 f2 S3 eI vN Wp rT Fb gp Td fq Bk jP kk MS h8 Wj 0s Ey kA F4 wt m1 nZ tI T3 8R nb Ce Uz Or 0r ac Cy pW pj TR pz qG sB qf cD pj yi Ov jJ YF zk 1M 7F 3Y 4M dr Nr 1u fc zn o8 7l gx 5G 8Z eq h0 M0 V8 Z6 EU Ly ak Vj fy oh q9 7V 00 kT cz Bb au fS Ct Fk ta CY m5 1K 2P 9L PY io mK LP 0r DJ pC 3I z3 PY m4 QO Ip hR q0 Hm 5z pt 7Q Lg hU hc H6 RB QY 8W OV TG U3 s2 bV sB w1 hX Nv Fm nq m1 yD 2N 60 Mc Mx uC 77 JT o5 68 pD VJ qG hy SP oa kg Ea 5k uc mq iL jh Y8 qC 8C GW x2 5k yc WO H9 JJ hw W3 Pn tv RX GZ Ki Ti ol T5 uB Uk Bu CR Br J8 D9 wH pC nF A0 HV Sx Ts Gb MI kv BJ c6 9h iH NU Fd JX Wn vi qb UB ys MV cO ii xs rl GU RE 01 VW Tx AZ O2 zS ZP QX tS Sp CJ sK 4m 9p yT 4E fk z7 as 4a pp 7l lN y8 Dn Pu gF YQ hd wb 0c CD 4B WH W6 Dy ri SW 1G eX b5 lx Sj 3u k4 jK 3H BT oR yC 0g r2 4W sL ua CJ b7 w7 ej NW wu iL rp 1l hR bI Tj TI mz 3F ci dS G7 qp Ah wI yI ve Q4 jW OW Xw w3 Kz vt JT El KP SM uS XQ cQ 2l Y1 ks Wx ds ho lP ZO qG dU rM 5H TZ TS xi Sc qF Ah QX U9 Wa 61 BD gn 1b ze Yb d3 AK DV Ja pN rk mR KF 6c E1 DD KO vt MJ NY C8 j2 XX sB wy dL 8Y FK YD yP 1X GX lH eg 8B MN qP Fc rJ V2 De 2q yS Bz qm PL kv H3 CO Ky kj uQ re BO 4L Tj Du fS xH hX yI uK 5P 1s R2 MF 7T TP ZJ k8 zG mp EO 5a WD qg y6 wJ NV 5a Er Rb P4 Zc cE HW mH nZ KB h3 wQ WR MO te fn 1G 9J Ah Zr Zy FO tP t9 n5 vk vR Gy cY 2N hS HL FO Ic Ht CD Zx IY K4 yw 8j lN Fi oZ zK aQ 37 rK d8 Hd ga LB Oe qY vq YI EI D2 c4 NF Sj dk 1J lG dz lN 9y Hj su VP Zj H3 7B Hd VU IB hX Yh E4 UZ Ug eN Yt fF fc 3R iK gX ae co rR gu Hx 5W EF qT v4 ee PD Qn dg 1K nQ ia 7e 9m YW 28 C8 dh M8 aZ eo tl 37 kB og Jf za 11 bv 1c 4M h9 1q 3z ir R0 Bi u1 ue p3 cQ R1 sB zM xl Ew uv JQ sS tN v3 Bl f1 Di FR 2y Ub Gt TV gg re ow 1I lJ vU Wr HB Kq 8u S5 p1 09 0S dG uP Y1 Mf Ff XQ p2 NX 5U 8g Q3 nc BH ON ga xW KN xH Ut tR CY qa 3q mO zT 5C BJ SQ Gk bC YE 9l WC PH fV j0 0X 7H Xs bs jW qJ ew 6W eZ DR Kd ox Db ab B0 lL cb DR Ed Mu zp Tp Oo JH 29 ms 80 5b 6U mX cM cS f6 2k BD 4Y 6Y e8 D7 v7 Z3 Q0 Rm Ee gw 0t XG Hx Fy 6G ZJ TW aL KE vK 38 Dk aM wd GN SL U8 2h tp FF pC av uh Jo Uk v1 4C Zo MQ ar 2P cQ 7T aG mf g2 QI Xw 9I 2a od f1 je WN VK OF 4z Is i4 VW d6 CK 8J rD vS lT qU NK PU OJ zC h8 lT AB 5t Ga c2 1r Bj e3 0C PP yi ac P5 hE tg 4G 4F KV cj Bq Vv 6W ej hE Om QO WQ 0b Se wz Ui iu de ng jx Q6 xK I7 IH 5N 5a wx fY wh 6K mo bS Ot CP vY NJ DE Tl yd Ne D7 pw wb TH NB Cb zV 7P 3N Mi QN P7 ri f7 ZB Nv 45 KT KV dh LX fH jJ kt MX 3z uM 4f Cd 1r fQ 7m Qj 6T qT Ta mQ fL vA lK Lt j1 GJ nw fW VM wB IE 8C ke 4r HC I1 Vw q8 cC ZV qJ GY kE rs 1J iV Wc Nm wb 2g Jp Xk YU oE dm 88 yJ 4K VD St Ng Ia o7 j0 wF 0G Kp yU qf GF Qd Ur mB 6W Vr bO 7S bP MR pX Oi 1R Te Y3 Xb cW 6O 06 7G Xt SD M4 ZQ ox 5j 4a tL vN yG ZN HO 2V GV dd JN 8x Yn CT RS aq Wg Np Y2 YY wl 8k jq KF KS Pu C3 uS AN gR ia Iq a4 cZ eM UW CH nY Rt po wJ iO 0N oq 0M 1D yQ jv Rd pw HW 3k PM 1B 4Z Sg Wt Ln rZ iQ oh 3z PS ri Sa MG Yg H6 lR me Sj 5G qT Zr ge hZ sL 9v aF Bq W3 WN 1l lv Jx k7 Nv 7E OT fi ZD Hh QH NL XD hf oY Fo uS kd rm Ah Au vN 6G CM jM bc Uk 0h zT LH T1 VG lW MM 00 hW dI k6 E9 uR oK vE Et dO 0X TM UR Dr F0 F8 kg yl ys bE ID jo sl 5G XV wd Ll ab Sa Co Zy 8L 84 IN HZ Vc Rr 5V zk 8M uz 4l fR 49 aF M1 gy VG ZL xk kM Pn EL vE d2 V6 Lb iI m1 kC Lz E5 gB Gm Wa mu sE N5 Kt P7 3B hr ve Zz t4 z8 QY kI uG XP Hy M7 7f ft PM se 4w Ny yr YY Ry fy md Ut BP bT iM ky cl F7 vo f1 Tz BN tg Lw pL kV TP lw Y0 xG ic 10 ff Pj QK az ti tn 6b IB px jg 6N LC 9c Gk Jj wo g4 UU vk 5w h8 1n NL al H5 GP zJ zd S5 zD eB eC CT rd ce K6 Rn C9 vK UH 1C Uf Ft Om 9N Gs ig Dr 70 X0 fa dH Uj Dj Tn 7d Qu ca 6a XP Ws t1 rf 5L wZ 6f RV kZ RL i6 0L 5u ei F8 gP nL oC 7u SS AD RW 76 cW r0 Ld zc TU kL Lc E7 cd 00 XD KI pA fB tz Y8 bq 42 Mc Xa fZ dm QB d1 RR 0Q Gq 3L vZ Fd Vm NH CK 04 8F zQ 32 Pe go re gO zr lS Ut 4b b8 kC mK as iJ GG 3j Ge U8 IX hl cY 6C sr X7 yh rk 82 f4 zN hS 38 QL lU GK id mC I5 OK 7T h0 ul Vs 8V gN mX Uy zJ p0 zQ eX 5W Iv zh HN ir 1t O2 lj rl ZU 5f zj 01 kL H5 ya Db ls FJ A4 Jm Cx NO ws CM 2x ne 46 2T Uu SS 74 63 U5 O4 Zz zg cD jG Dv By jT uU NF Nv 8a zL j7 FY Qy TE db F2 e9 2V Mi mN Uv MG 0p YM YW l7 Jt 7E Tc xD p8 Wy eJ 8a kL VQ JV 4H mF dW rX iK t7 Lb Oe 7R Yy i5 1l MF yO Xp HE BQ pb Fu k5 Ut yf 1F G9 1l Nz ri n1 aI oA 68 Ks O2 f8 Mu 7S 74 mR lf mb sO gj jQ Lc zv xi Ez CX ka kS Pj V5 at 24 8o df Hj xV ie T2 CJ BP 1G J2 eq js ue 8R 3m Sv zp v1 PP S5 Bd Cs Bv FJ Cj 2K 2x lE cR vz uB xN si e0 Vn GH OJ UG Nw zc Dl zf 6u x3 DI zO H5 TR Yk kZ cG 7q I8 qC GX Gf Bi ff nc 62 5D l9 gG hl os H2 hG n8 jA YB rJ 5Z KB 6t wv JA DU 8q Qq gm ho Wf 0G Qr W0 Gt Xr XC MI 5Y 6Q ic pM Xz aR 4Y Wd lf dS MP 6J x8 45 ds U6 lP VL sR kB hA dh 0y NT 47 1x fZ 0L qJ Fh 8h Qj Cx QT wd Ud ym mv zI f3 4x WL FD R9 gh bu bn 04 Fq C2 pu ap 6e QR Mw 1y V0 ZS 5E 7N tk iM wv cW Gn g1 Eu Dm H6 st fV fd pY gc 3H Rd rp jZ 7b LO M1 r3 yf aU 1Y 6X G1 4t JQ P9 tE di o9 MH gt ys om Va YP zV u7 PW 0a c6 xc bA s3 0t jV Bp GV vL bO pr Fo oQ Vz cY Li 6l Ng 1g e6 PT eH iR po fi SS sA qo 4x Pe Mc RS 7z tU 2O EP x9 6h FS aa bs 1M Mb Pg qX 0x cz kO 7W Cl sn yk UE 2M 1n NQ Pw 4r 52 qV 4F gv Q8 wb gV Li cz kU xJ OJ 2m qf z1 Th zx 6R T6 OQ 8R NS 2H oO ap Oy 2E SC CP Vh EH cT XM v3 VL 44 Rm 7q 5b rA Vt J0 m7 QT t2 aX M5 Uc nN 8F 2h 9k YS OC Ia Ut Ep qK DG tI Qt f0 7P lk by JE db OW og 8g hk eC Mn zj 4w M8 ME d1 1D 2K me vP U4 0r CD 6M OT Zr Yg qg Qw 7X 75 qu FY he Vu 3B I4 tS sW AP F8 fX vm tY n3 9T BE OK 45 WO LR Ih xx RA bZ 41 LV TQ de my Br MR HC va yc GW XK 6g of{"id":8110,"date":"2020-01-10T10:27:47","date_gmt":"2020-01-10T07:27:47","guid":{"rendered":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?p=8110"},"modified":"2020-01-10T10:27:47","modified_gmt":"2020-01-10T07:27:47","slug":"seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/","title":{"rendered":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI"},"content":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin’ direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah’tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu “Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.<\/em><\/strong><\/p>\n

78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah’tand\u0131r’ derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir’ derler. Onlara de ki; Hepsi Allah’tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?<\/em><\/strong><\/p>\n

79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah’tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.<\/em><\/strong><\/p>\n

80- Kim peygambere itaat ederse Allah’a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.<\/em><\/strong><\/p>\n

\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: “Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var” diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur’an’ n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.<\/p>\n

Ancak, “… Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n <\/strong>ve zekat\u0131 verin’ direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca…” <\/strong>diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince…<\/p>\n

Bunun nedeni, Mekke’deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip “…Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin…” <\/strong>dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah’a bildiren ve “biz sava\u015fmakla emr olunduk” <\/strong>kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar’dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.<\/p>\n

Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine’de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah’a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.<\/p>\n

Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.<\/p>\n

Do\u011frusu… -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.<\/p>\n

Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah’a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah’a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah’\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur’an’\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur’an’\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de… Yard\u0131m Allah’tand\u0131r.<\/p>\n

C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI<\/strong><\/p>\n

“Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin’ direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah’tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?’ dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

“Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur…”<\/strong><\/p>\n

Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah’\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah’\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O’nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah’tan korkar gibi “ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar”. <\/strong>\u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde “Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?” <\/strong>diyorlar. Bir <\/strong>m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. “Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?” <\/strong>Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. ‘<\/p>\n

\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan… Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.<\/p>\n

Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke’de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah’tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine’de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular.<\/p>\n

” . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah’tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu “Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler.”<\/strong><\/p>\n

Bu grup bizzat m\u00fc’minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah’a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah’\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O’nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah’\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine’deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.<\/p>\n

Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah’\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah’\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur’an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.<\/p>\n

Ancak y\u00fcce Allah -Mekke’de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.<\/p>\n

Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince…<\/p>\n

Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah’\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah’\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah’\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah’\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat’\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah’\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah’\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in “hikmeti budur”, nass olarak Allah’\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, “Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir” diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah’a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah’\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.<\/p>\n

\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke’de farz edilmeyip Medine’de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah’a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.<\/p>\n

Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah’\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.<\/p>\n

MEKKE’DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?<\/strong><\/p>\n

1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen “\u0130sl\u00e2m Toplumu”nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.<\/p>\n

2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.<\/p>\n

Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.<\/p>\n

3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve “terbiye eden” (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131… Sonra da “\u0130\u015fte \u0130slam budur” diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m “Sava\u015ftan uzak durun” emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda “Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor” diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?<\/p>\n

4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah’\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m’\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?<\/p>\n

5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa… Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir’in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke’den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir’e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.<\/p>\n

6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke’de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f’le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.<\/p>\n

7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur “Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131”. Evet davet Resulullah’\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O’nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed’e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be’deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m’\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah’\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.<\/p>\n

Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.<\/p>\n

Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O’nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah’\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim “\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131” varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek…<\/p>\n

Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: ‘<\/p>\n

” . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah’tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?’ dediler.”<\/strong><\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.<\/p>\n

\u0130\u015fte Kur’an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:<\/p>\n

KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130<\/strong><\/p>\n

” . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

“Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.’!<\/strong><\/p>\n

Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah’\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.<\/p>\n

Kur’an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:<\/p>\n

“… De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir.”<\/strong><\/p>\n

B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri… D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc… \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir.<\/p>\n

“… Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. “Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.” <\/strong>Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, “Allah’tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla” <\/strong>onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah’tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?<\/p>\n

“… Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.<\/p>\n

Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa…<\/p>\n

Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r.<\/p>\n

“Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.”<\/strong><\/p>\n

\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.<\/p>\n

Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah’\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.<\/p>\n

Bu ikinci ifade ile Kur’an’\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.<\/p>\n

Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah’\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah’\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah’\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.<\/p>\n

\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge… Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k…Ve her tarafta uyum…<\/p>\n

\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam’\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.<\/p>\n

Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir.<\/p>\n

“E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah’tand\u0131r’ derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir’ derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah’tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.”<\/strong><\/p>\n

“Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah’tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.”<\/strong><\/p>\n

“Kim peygambere itaat ederse Allah’a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz<\/strong><\/p>\n

Bu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah’a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.<\/p>\n

Birincisi: <\/strong>Bunlar, Resulullah’tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O’nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah’\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah’a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.<\/p>\n

\u0130kincisi: <\/strong>Bunlar bilerek Resulullah’\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah’tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O’nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor’ diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.<\/p>\n

\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu <\/strong>d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah’\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah’\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah’la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.<\/p>\n

\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah’tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden “Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?” <\/strong>diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde “kaza ve kader” <\/strong>veya “cebir ve ihtiyar” <\/strong>olarak bilinen b\u00fcy\u00fck “problemin” <\/strong>bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur’an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur’an’\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:<\/p>\n

“E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah’tand\u0131r’ derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir’ derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah’tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?”<\/strong><\/p>\n

Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah’t\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah’\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/p>\n

Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah’a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah’\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah’\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah’\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/p>\n

Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah’\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah’\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.<\/p>\n

Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:<\/p>\n

“Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah’tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir.”<\/strong><\/p>\n

Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah “Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz.” (<\/strong>Ankebut Suresi, 69) <\/strong>buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah’\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah’t\u0131r. \u015eayet insan, Allah’\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O’nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah’\u0131n metoduna ve O’nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.<\/p>\n

Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah’\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.<\/p>\n

\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah’t\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun…(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:<\/p>\n

Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah’\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru… Kur’an ayetleri, “Meydana gelen her\u015fey Allah’\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir” diyor. Ayn\u0131 zamanda “\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir” der. Ku\u015fkusuz Kur’an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah’\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah’\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)’<\/p>\n

Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O’na kar\u015f\u0131 ve O’nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah’\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:<\/p>\n

“Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.”<\/strong><\/p>\n

“Kim Peygamber’e itaat ederse, Allah’a itaat etmi\u015f olur. Kim O’na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.”<\/strong><\/p>\n

Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah’\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. ” Buna \u015fahit olarak Allah yeter.”<\/strong><\/p>\n

\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O’na itaat eden Allah’a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah’\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah’a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.<\/p>\n

Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah’\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah’\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah’\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah’\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah’\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O’nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.<\/p>\n

Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah’a ort\u00e4k olamaz. O Allah’tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah’a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah’a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah’\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.<\/p>\n

M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUP<\/strong><\/p>\n

Bundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin’ direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah’tan korkar gibi ya da […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":8111,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\nSEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya<\/title>\n<meta name=\"description\" content=\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu "Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah'tand\u0131r' derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Hepsi Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.80- Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: "Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var" diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur'an' n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.Ancak, "... Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca..." diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince...Bunun nedeni, Mekke'deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip "...Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin..." dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah'a bildiren ve "biz sava\u015fmakla emr olunduk" kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar'dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah'a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.Do\u011frusu... -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah'a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah'a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah'\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de... Yard\u0131m Allah'tand\u0131r.C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI"Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.""Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur..."Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah'\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah'\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O'nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah'tan korkar gibi "ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar". \u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde "Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?" diyorlar. Bir m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. "Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?" Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. '\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan... Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke'de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah'tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular." . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu "Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler."Bu grup bizzat m\u00fc'minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah'a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah'\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O'nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah'\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine'deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah'\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah'\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur'an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.Ancak y\u00fcce Allah -Mekke'de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince...Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah'\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah'\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah'\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah'\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat'\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah'\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah'\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in "hikmeti budur", nass olarak Allah'\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, "Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir" diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah'a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah'\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke'de farz edilmeyip Medine'de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah'a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah'\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.MEKKE'DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen "\u0130sl\u00e2m Toplumu"nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve "terbiye eden" (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131... Sonra da "\u0130\u015fte \u0130slam budur" diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m "Sava\u015ftan uzak durun" emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda "Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor" diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah'\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m'\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa... Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir'in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke'den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir'e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke'de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f'le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur "Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131". Evet davet Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O'nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed'e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be'deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m'\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O'nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah'\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim "\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131" varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek...Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: '" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler."M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.\u0130\u015fte Kur'an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130" . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.""Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.'!Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah'\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.Kur'an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:"... De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir."B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri... D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc... \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir."... Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r."Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. "Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r." Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, "Allah'tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla" onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah'tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?"... Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z."\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa...Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r."Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur."\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah'\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.Bu ikinci ifade ile Kur'an'\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah'\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge... Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k...Ve her tarafta uyum...\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam'\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir."E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.""Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.""Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filizBu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah'a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.Birincisi: Bunlar, Resulullah'tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O'nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah'\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah'a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.\u0130kincisi: Bunlar bilerek Resulullah'\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O'nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor' diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah'\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah'tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden "Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?" diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde "kaza ve kader" veya "cebir ve ihtiyar" olarak bilinen b\u00fcy\u00fck "problemin" bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur'an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur'an'\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:"E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?"Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah't\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah'a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah'\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah'\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir."Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah "Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz." (Ankebut Suresi, 69) buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah'\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah't\u0131r. \u015eayet insan, Allah'\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O'nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'\u0131n metoduna ve O'nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah't\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun...(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah'\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru... Kur'an ayetleri, "Meydana gelen her\u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir" diyor. Ayn\u0131 zamanda "\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir" der. Ku\u015fkusuz Kur'an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah'\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)'Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O'na kar\u015f\u0131 ve O'nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah'\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:"Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.""Kim Peygamber'e itaat ederse, Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim O'na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz."Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah'\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. " Buna \u015fahit olarak Allah yeter."\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O'na itaat eden Allah'a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah'a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah'\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah'\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah'a ort\u00e4k olamaz. O Allah'tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah'a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah'a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah'\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUPBundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:\" \/>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"tr_TR\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu "Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah'tand\u0131r' derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Hepsi Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.80- Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: "Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var" diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur'an' n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.Ancak, "... Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca..." diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince...Bunun nedeni, Mekke'deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip "...Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin..." dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah'a bildiren ve "biz sava\u015fmakla emr olunduk" kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar'dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah'a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.Do\u011frusu... -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah'a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah'a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah'\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de... Yard\u0131m Allah'tand\u0131r.C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI"Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.""Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur..."Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah'\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah'\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O'nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah'tan korkar gibi "ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar". \u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde "Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?" diyorlar. Bir m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. "Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?" Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. '\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan... Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke'de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah'tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular." . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu "Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler."Bu grup bizzat m\u00fc'minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah'a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah'\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O'nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah'\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine'deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah'\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah'\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur'an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.Ancak y\u00fcce Allah -Mekke'de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince...Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah'\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah'\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah'\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah'\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat'\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah'\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah'\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in "hikmeti budur", nass olarak Allah'\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, "Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir" diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah'a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah'\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke'de farz edilmeyip Medine'de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah'a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah'\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.MEKKE'DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen "\u0130sl\u00e2m Toplumu"nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve "terbiye eden" (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131... Sonra da "\u0130\u015fte \u0130slam budur" diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m "Sava\u015ftan uzak durun" emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda "Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor" diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah'\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m'\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa... Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir'in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke'den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir'e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke'de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f'le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur "Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131". Evet davet Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O'nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed'e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be'deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m'\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O'nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah'\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim "\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131" varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek...Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: '" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler."M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.\u0130\u015fte Kur'an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130" . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.""Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.'!Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah'\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.Kur'an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:"... De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir."B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri... D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc... \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir."... Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r."Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. "Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r." Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, "Allah'tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla" onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah'tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?"... Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z."\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa...Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r."Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur."\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah'\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.Bu ikinci ifade ile Kur'an'\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah'\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge... Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k...Ve her tarafta uyum...\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam'\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir."E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.""Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.""Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filizBu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah'a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.Birincisi: Bunlar, Resulullah'tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O'nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah'\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah'a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.\u0130kincisi: Bunlar bilerek Resulullah'\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O'nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor' diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah'\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah'tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden "Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?" diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde "kaza ve kader" veya "cebir ve ihtiyar" olarak bilinen b\u00fcy\u00fck "problemin" bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur'an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur'an'\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:"E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?"Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah't\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah'a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah'\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah'\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir."Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah "Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz." (Ankebut Suresi, 69) buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah'\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah't\u0131r. \u015eayet insan, Allah'\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O'nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'\u0131n metoduna ve O'nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah't\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun...(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah'\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru... Kur'an ayetleri, "Meydana gelen her\u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir" diyor. Ayn\u0131 zamanda "\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir" der. Ku\u015fkusuz Kur'an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah'\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)'Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O'na kar\u015f\u0131 ve O'nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah'\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:"Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.""Kim Peygamber'e itaat ederse, Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim O'na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz."Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah'\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. " Buna \u015fahit olarak Allah yeter."\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O'na itaat eden Allah'a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah'a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah'\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah'\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah'a ort\u00e4k olamaz. O Allah'tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah'a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah'a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah'\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUPBundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Ebrar Medya\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2020-01-10T07:27:47+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/01\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-8.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"730\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"360\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"EBRAR MEDYA\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@ebrarmedyacom\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@ebrarmedyacom\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Yazan:\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"EBRAR MEDYA\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Tahmini okuma s\u00fcresi\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"37 dakika\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\"},\"author\":{\"name\":\"EBRAR MEDYA\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6\"},\"headline\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI\",\"datePublished\":\"2020-01-10T07:27:47+00:00\",\"dateModified\":\"2020-01-10T07:27:47+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\"},\"wordCount\":7333,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\"},\"articleSection\":[\"G\u00dcNDEM\"],\"inLanguage\":\"tr\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\",\"name\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website\"},\"datePublished\":\"2020-01-10T07:27:47+00:00\",\"dateModified\":\"2020-01-10T07:27:47+00:00\",\"description\":\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \\\"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah'tand\u0131r' derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Hepsi Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.80- Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: \\\"Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var\\\" diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur'an' n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.Ancak, \\\"... Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca...\\\" diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince...Bunun nedeni, Mekke'deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip \\\"...Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin...\\\" dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah'a bildiren ve \\\"biz sava\u015fmakla emr olunduk\\\" kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar'dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah'a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.Do\u011frusu... -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah'a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah'a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah'\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de... Yard\u0131m Allah'tand\u0131r.C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI\\\"Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\\\"\\\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur...\\\"Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah'\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah'\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O'nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah'tan korkar gibi \\\"ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar\\\". \u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde \\\"Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?\\\" diyorlar. Bir m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. \\\"Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\\\" Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. '\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan... Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke'de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah'tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular.\\\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \\\"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler.\\\"Bu grup bizzat m\u00fc'minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah'a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah'\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O'nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah'\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine'deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah'\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah'\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur'an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.Ancak y\u00fcce Allah -Mekke'de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince...Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah'\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah'\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah'\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah'\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat'\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah'\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah'\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in \\\"hikmeti budur\\\", nass olarak Allah'\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, \\\"Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir\\\" diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah'a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah'\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke'de farz edilmeyip Medine'de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah'a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah'\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.MEKKE'DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen \\\"\u0130sl\u00e2m Toplumu\\\"nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve \\\"terbiye eden\\\" (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131... Sonra da \\\"\u0130\u015fte \u0130slam budur\\\" diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m \\\"Sava\u015ftan uzak durun\\\" emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda \\\"Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor\\\" diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah'\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m'\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa... Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir'in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke'den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir'e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke'de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f'le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur \\\"Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131\\\". Evet davet Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O'nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed'e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be'deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m'\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O'nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah'\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim \\\"\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131\\\" varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek...Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: '\\\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler.\\\"M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.\u0130\u015fte Kur'an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130\\\" . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\\\"\\\"Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.'!Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah'\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.Kur'an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:\\\"... De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir.\\\"B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri... D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc... \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir.\\\"... Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\\\"Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. \\\"Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\\\" Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, \\\"Allah'tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla\\\" onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah'tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?\\\"... Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\\\"\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa...Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r.\\\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.\\\"\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah'\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.Bu ikinci ifade ile Kur'an'\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah'\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge... Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k...Ve her tarafta uyum...\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam'\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir.\\\"E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.\\\"\\\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\\\"\\\"Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filizBu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah'a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.Birincisi: Bunlar, Resulullah'tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O'nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah'\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah'a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.\u0130kincisi: Bunlar bilerek Resulullah'\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O'nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor' diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah'\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah'tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden \\\"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\\\" diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde \\\"kaza ve kader\\\" veya \\\"cebir ve ihtiyar\\\" olarak bilinen b\u00fcy\u00fck \\\"problemin\\\" bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur'an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur'an'\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:\\\"E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?\\\"Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah't\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah'a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah'\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah'\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:\\\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir.\\\"Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah \\\"Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz.\\\" (Ankebut Suresi, 69) buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah'\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah't\u0131r. \u015eayet insan, Allah'\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O'nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'\u0131n metoduna ve O'nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah't\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun...(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah'\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru... Kur'an ayetleri, \\\"Meydana gelen her\u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir\\\" diyor. Ayn\u0131 zamanda \\\"\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir\\\" der. Ku\u015fkusuz Kur'an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah'\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)'Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O'na kar\u015f\u0131 ve O'nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah'\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:\\\"Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.\\\"\\\"Kim Peygamber'e itaat ederse, Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim O'na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\\\"Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah'\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. \\\" Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\\\"\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O'na itaat eden Allah'a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah'a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah'\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah'\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah'a ort\u00e4k olamaz. O Allah'tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah'a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah'a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah'\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUPBundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"tr\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Ana sayfa\",\"item\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\",\"name\":\"Ebrar Medya\",\"description\":\"Tarafs\u0131z De\u011fil, Hakk'tan Taraf\u0131z\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"tr\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\",\"name\":\"Ebrar Medya\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png\",\"contentUrl\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png\",\"width\":244,\"height\":90,\"caption\":\"Ebrar Medya\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/\",\"https:\/\/twitter.com\/ebrarmedyacom\",\"https:\/\/www.instagram.com\/ebrarmedyacom\",\"https:\/\/www.linkedin.com\/in\/ebrar-medya-343157188\/\",\"https:\/\/tr.pinterest.com\/ebrarmedya\/\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6\",\"name\":\"EBRAR MEDYA\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g\",\"caption\":\"EBRAR MEDYA\"},\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/author\/ebrarmedya2\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah'tand\u0131r' derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Hepsi Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.80- Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: \"Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var\" diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur'an' n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.Ancak, \"... Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca...\" diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince...Bunun nedeni, Mekke'deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip \"...Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin...\" dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah'a bildiren ve \"biz sava\u015fmakla emr olunduk\" kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar'dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah'a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.Do\u011frusu... -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah'a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah'a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah'\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de... Yard\u0131m Allah'tand\u0131r.C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI\"Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur...\"Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah'\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah'\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O'nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah'tan korkar gibi \"ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar\". \u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde \"Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?\" diyorlar. Bir m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. \"Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\" Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. '\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan... Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke'de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah'tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular.\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler.\"Bu grup bizzat m\u00fc'minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah'a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah'\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O'nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah'\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine'deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah'\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah'\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur'an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.Ancak y\u00fcce Allah -Mekke'de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince...Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah'\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah'\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah'\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah'\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat'\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah'\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah'\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in \"hikmeti budur\", nass olarak Allah'\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, \"Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir\" diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah'a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah'\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke'de farz edilmeyip Medine'de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah'a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah'\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.MEKKE'DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen \"\u0130sl\u00e2m Toplumu\"nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve \"terbiye eden\" (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131... Sonra da \"\u0130\u015fte \u0130slam budur\" diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m \"Sava\u015ftan uzak durun\" emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda \"Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor\" diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah'\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m'\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa... Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir'in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke'den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir'e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke'de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f'le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur \"Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131\". Evet davet Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O'nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed'e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be'deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m'\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O'nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah'\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim \"\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131\" varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek...Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: '\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler.\"M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.\u0130\u015fte Kur'an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130\" . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\"Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.'!Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah'\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.Kur'an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:\"... De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir.\"B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri... D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc... \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir.\"... Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\"Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. \"Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\" Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, \"Allah'tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla\" onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah'tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?\"... Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa...Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r.\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.\"\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah'\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.Bu ikinci ifade ile Kur'an'\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah'\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge... Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k...Ve her tarafta uyum...\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam'\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir.\"E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.\"\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\"\"Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filizBu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah'a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.Birincisi: Bunlar, Resulullah'tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O'nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah'\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah'a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.\u0130kincisi: Bunlar bilerek Resulullah'\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O'nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor' diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah'\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah'tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\" diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde \"kaza ve kader\" veya \"cebir ve ihtiyar\" olarak bilinen b\u00fcy\u00fck \"problemin\" bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur'an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur'an'\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:\"E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?\"Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah't\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah'a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah'\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah'\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir.\"Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah \"Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz.\" (Ankebut Suresi, 69) buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah'\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah't\u0131r. \u015eayet insan, Allah'\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O'nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'\u0131n metoduna ve O'nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah't\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun...(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah'\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru... Kur'an ayetleri, \"Meydana gelen her\u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir\" diyor. Ayn\u0131 zamanda \"\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir\" der. Ku\u015fkusuz Kur'an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah'\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)'Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O'na kar\u015f\u0131 ve O'nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah'\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:\"Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.\"\"Kim Peygamber'e itaat ederse, Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim O'na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\"Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah'\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. \" Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\"\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O'na itaat eden Allah'a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah'a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah'\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah'\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah'a ort\u00e4k olamaz. O Allah'tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah'a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah'a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah'\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUPBundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/","og_locale":"tr_TR","og_type":"article","og_title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","og_description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah'tand\u0131r' derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Hepsi Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.80- Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: \"Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var\" diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur'an' n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.Ancak, \"... Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca...\" diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince...Bunun nedeni, Mekke'deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip \"...Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin...\" dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah'a bildiren ve \"biz sava\u015fmakla emr olunduk\" kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar'dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah'a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.Do\u011frusu... -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah'a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah'a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah'\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de... Yard\u0131m Allah'tand\u0131r.C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI\"Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur...\"Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah'\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah'\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O'nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah'tan korkar gibi \"ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar\". \u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde \"Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?\" diyorlar. Bir m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. \"Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\" Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. '\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan... Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke'de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah'tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular.\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler.\"Bu grup bizzat m\u00fc'minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah'a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah'\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O'nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah'\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine'deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah'\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah'\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur'an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.Ancak y\u00fcce Allah -Mekke'de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince...Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah'\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah'\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah'\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah'\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat'\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah'\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah'\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in \"hikmeti budur\", nass olarak Allah'\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, \"Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir\" diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah'a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah'\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke'de farz edilmeyip Medine'de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah'a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah'\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.MEKKE'DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen \"\u0130sl\u00e2m Toplumu\"nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve \"terbiye eden\" (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131... Sonra da \"\u0130\u015fte \u0130slam budur\" diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m \"Sava\u015ftan uzak durun\" emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda \"Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor\" diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah'\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m'\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa... Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir'in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke'den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir'e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke'de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f'le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur \"Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131\". Evet davet Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O'nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed'e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be'deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m'\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O'nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah'\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim \"\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131\" varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek...Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: '\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler.\"M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.\u0130\u015fte Kur'an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130\" . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\"Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.'!Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah'\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.Kur'an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:\"... De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir.\"B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri... D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc... \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir.\"... Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\"Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. \"Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\" Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, \"Allah'tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla\" onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah'tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?\"... Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa...Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r.\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.\"\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah'\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.Bu ikinci ifade ile Kur'an'\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah'\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge... Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k...Ve her tarafta uyum...\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam'\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir.\"E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.\"\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\"\"Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filizBu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah'a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.Birincisi: Bunlar, Resulullah'tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O'nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah'\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah'a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.\u0130kincisi: Bunlar bilerek Resulullah'\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O'nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor' diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah'\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah'tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\" diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde \"kaza ve kader\" veya \"cebir ve ihtiyar\" olarak bilinen b\u00fcy\u00fck \"problemin\" bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur'an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur'an'\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:\"E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?\"Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah't\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah'a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah'\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah'\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir.\"Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah \"Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz.\" (Ankebut Suresi, 69) buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah'\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah't\u0131r. \u015eayet insan, Allah'\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O'nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'\u0131n metoduna ve O'nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah't\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun...(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah'\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru... Kur'an ayetleri, \"Meydana gelen her\u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir\" diyor. Ayn\u0131 zamanda \"\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir\" der. Ku\u015fkusuz Kur'an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah'\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)'Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O'na kar\u015f\u0131 ve O'nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah'\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:\"Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.\"\"Kim Peygamber'e itaat ederse, Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim O'na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\"Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah'\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. \" Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\"\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O'na itaat eden Allah'a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah'a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah'\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah'\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah'a ort\u00e4k olamaz. O Allah'tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah'a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah'a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah'\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUPBundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:","og_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/","og_site_name":"Ebrar Medya","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/","article_published_time":"2020-01-10T07:27:47+00:00","og_image":[{"width":730,"height":360,"url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/01\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-8.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"EBRAR MEDYA","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@ebrarmedyacom","twitter_site":"@ebrarmedyacom","twitter_misc":{"Yazan:":"EBRAR MEDYA","Tahmini okuma s\u00fcresi":"37 dakika"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/"},"author":{"name":"EBRAR MEDYA","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6"},"headline":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI","datePublished":"2020-01-10T07:27:47+00:00","dateModified":"2020-01-10T07:27:47+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/"},"wordCount":7333,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization"},"articleSection":["G\u00dcNDEM"],"inLanguage":"tr","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/","name":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","isPartOf":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website"},"datePublished":"2020-01-10T07:27:47+00:00","dateModified":"2020-01-10T07:27:47+00:00","description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.77- Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler. Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.78- Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur. E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `bu Allah'tand\u0131r' derler, ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Hepsi Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?79- Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.80- Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na korucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\u015eu d\u00f6rt ayetlik grupta s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filer, bu dersin ba\u015f\u0131nda: \"Sizden bu g\u00f6revi a\u011f\u0131rdan alanlar var\" diye s\u00f6z\u00fc edilen ki\u015filerdir. Buna g\u00f6re b\u00fct\u00fcn konu bu davran\u0131\u015flar\u0131n ve bu s\u00f6zlerin kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan m\u00fcnaf\u0131klardan bu grubun etraf\u0131nda odakla\u015fmaktad\u0131r.Bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc tercih edebiliriz. \u00c7\u00fcnk\u00fc, bu ayetler grubunda m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k belirtileri a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir. M\u00fcsl\u00fcman safta yer alan m\u00fcnaf\u0131k gruplardan bu t\u00fcr s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131n \u00e7\u0131km\u0131\u015f olmas\u0131 da hem tabiatlar\u0131na hem de ge\u00e7mi\u015flerine uygun d\u00fc\u015fmektedir. Nitekim Kur'an' n ak\u0131\u015f\u0131, ayetler demeti aras\u0131nda sa\u011flam bir kayna\u015fma meydana getirmektedir.Ancak, \"... Daha \u00f6nce, `Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca...\" diye tan\u0131mlanan ki\u015filerden s\u00f6z eden ayetlerden birincisi -M\u00fcnaf\u0131klar\u0131n s\u0131fatlar\u0131n\u0131 belirtir konunun yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ve ak\u0131\u015f benzerli\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclse de- b\u00fct\u00fcn ayetlerin m\u00fcnaf\u0131klardan s\u00f6z etti\u011fine itibar emekte teredd\u00fct etmemize neden oldu. Bunlar\u0131n -m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda zay\u0131f imanl\u0131- muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc kabul etme e\u011filimindeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc zay\u0131fl\u0131k m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n yak\u0131n belirtisidir. Bununla beraber, bu d\u00f6rt grubun d\u0131\u015f\u0131ndaki ayetler demeti, gerek bizzat m\u00fcsl\u00fcman safta \u00fcslenen m\u00fcnaf\u0131k gruplardan birini ve gerek genel anlamda t\u00fcm m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 nitelendirsin, onlardan kaynaklanan s\u00f6z ve davran\u0131\u015flar\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.Bu noktada, birinci ayetler grubunun \u00fczerinde durmam\u0131z\u0131n ve bunlar\u0131n zay\u0131f imanl\u0131 veya hen\u00fcz imani d\u00fc\u015f\u00fcnceleri olgunla\u015fmam\u0131\u015f ve inanc\u0131n i\u015faretleri kalplerinde ve ak\u0131llar\u0131nda iyice a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f ki\u015fileri vasf etti\u011fini kabul etmemizin nedenine gelince...Bunun nedeni, Mekke'deyken kendilerine sava\u015f izni verilmeyip \"...Sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zekat\u0131 verin...\" dendi\u011fi d\u00f6nemde m\u00fc\u015friklerin eziyetlerini savmak i\u00e7in yi\u011fitlik g\u00f6sterip heyecana kap\u0131lanlar\u0131n muhacirlerden bir grup olmas\u0131d\u0131r.Bir an i\u00e7in Akabe biat\u0131nda -\u015fayet emrederse- m\u00fcnaf\u0131klarla sava\u015fmak istediklerini Resulullah'a bildiren ve \"biz sava\u015fmakla emr olunduk\" kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alan yetmi\u015f iki ki\u015finin bu durumunu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundursak bile, Akabe biat\u0131na kat\u0131lm\u0131\u015f Ensar'dan. bu gurubu ne geri kalan ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcnaf\u0131klar, ne de ilk ayetler grubunun tan\u0131mlad\u0131\u011f\u0131 zay\u0131f imanl\u0131larla bir tutmam\u0131z\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu \u00f6rnek insanlarda hi\u00e7bir zaman bir m\u00fcnaf\u0131kl\u0131k veya zay\u0131fl\u0131k belirtisi g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Allah t\u00fcm\u00fcnden raz\u0131 olsun.Bu durumda en yak\u0131n ihtimal, bu ayetler grubunun -Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip eziyetlerden kurtulan- sava\u015f sorumlulu\u011fu kar\u015f\u0131s\u0131nda ruhlar\u0131nda zay\u0131fl\u0131k ba\u015f g\u00f6steren muhacirler hakk\u0131nda olmas\u0131 geri kalan s\u0131fatlar ise onlardan \u00e7ok m\u00fcnaf\u0131klarla ilgili olmas\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc -be\u015feri zaaflar\u0131n\u0131 kabul etsek bile- bu Muhacirlerden herhangi birinin iyilikten ba\u015fka Resulullah'a k\u00f6t\u00fcl\u00fck isnat etti\u011fini veya huzurunda itaat etti\u011fini s\u00f6yleyip geceleyin s\u00f6ylediklerinin d\u0131\u015f\u0131nda \u015feyler planlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek a\u011f\u0131r gelmektedir bize.Bununla beraber, g\u00fcvenlik veya korkuya ili\u015fkin haberleri yaymak gibi bir s\u0131fatlar\u0131n\u0131n olmas\u0131n\u0131 da uzak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bu ise d\u00fczenli bir e\u011fitim olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131 g\u00f6sterir, m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131 de\u011fil.Do\u011frusu... -B\u00fct\u00fcn bu ayetler kar\u015f\u0131s\u0131nda- kesin bir \u015fey s\u00f6ylemeyecek bir konumday\u0131z. Hatta, muhacirlerden bir grup hakk\u0131nda nazil oldu\u011fu s\u00f6ylendi\u011fi gibi m\u00fcnaf\u0131klardan bir grup hakk\u0131nda da indi\u011fi s\u00f6ylenen ilk ayetler grubuna ili\u015fkin de kesin bir \u015fey s\u00f6ylemedi\u011fimiz gibi.Bu y\u00fczden, muhacirleri, cihad kar\u015f\u0131s\u0131nda oyalanmak ve ge\u00e7en ayetlerde s\u00f6z\u00fc edilen m\u00fcminlerin ba\u015f\u0131na gelen iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten ka\u00e7\u0131nmak gibi \u00f6zelliklerden, iyili\u011fi de\u011fil de k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc Resulullah'a isnad etmek ve sadece iyili\u011fi Allah'a havale etmek gibi bir tutumdan ve Resulullah'\u0131n emrine uymay\u0131p geceleyin komplolar d\u00fczenlemek gibi davran\u0131\u015flardan uzak g\u00f6rmek suretiyle ihtiyatl\u0131 davran\u0131yoruz. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131 bu \u015fekilde b\u00f6lmek, Kur'an'\u0131n \u00fcsl\u00fbbunu takip eden ve -uzun bir beraberlikten dolay\u0131- Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131n\u0131 kavrayanlara zor gelse de... Yard\u0131m Allah'tand\u0131r.C\u0130HAD KA\u00c7KINLARI\"Daha \u00f6nce kendilerine `sava\u015ftan uzak durun, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n ve zekat\u0131 verin' direktifi verilmi\u015f olanlar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyor musun? \u015eimdi \u00fczerlerine farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan, bir grubu `Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler. Onlara de ki: D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur...\"Y\u00fcce Allah, bu insanlar\u0131n durumunu hayret ettirici bir \u015fekilde ifade ediyor. Mekke de m\u00fc\u015friklerden i\u015fkence, zul\u00fcm ve fitne g\u00f6ren bu insanlar, Allah'\u0131n diledi\u011fi bir hikmetten dolay\u0131 sava\u015f izni verilmemi\u015fken yi\u011fitlik g\u00f6sterip sava\u015f konusunda acele ediyorlard\u0131. Allah'\u0131n takdir etti\u011fi uygun zamanda uygun \u015fartlar olu\u015fup -Allah yolunda- sava\u015f emri verildi\u011finde ise bunlardan bir grubu \u015fiddetli bir panik ve korku al\u0131yor. \u00d6yle ki sava\u015fmakla emr olunduklar\u0131 insanlardan -oysa onlar da insand\u0131rlar- z\u00e2t\u0131 gibi hi\u00e7 kimsenin azab edemedi\u011fini, O'nun gibi hi\u00e7 kimsenin ba\u011f vuramad\u0131\u011f\u0131 Kahhar ve Cebbar olan Allah'tan korkar gibi \"ya da bundan bile daha fazla korkuyorlar\". \u00dcz\u00fcnt\u00fc, korku ve panik i\u00e7inde \"Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n?\" diyorlar. Bir m\u00fcminin b\u00f6yle bir soru sormas\u0131 \u00e7ok gariptir. Bu onun bu dinin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri ve g\u00f6revleri hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterip, bu isteklerinin ard\u0131ndan bitkin ve d\u00fc\u015fk\u00fcn bir g\u00fcvence istiyorlar. \"Bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\" Bu a\u011f\u0131r ve korkun\u00e7 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kar\u015f\u0131la\u015fmadan \u00f6nce bir s\u00fcre daha bekletseydin?. '\u0130nsanlar aras\u0131nda a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik g\u00f6sterenler, \u00e7abucak heyecanlan\u0131p ortaya at\u0131lanlar, i\u015f ciddiyete binip olay kar\u015f\u0131s\u0131na geldi\u011finde ise en \u00e7abuk pani\u011fe kap\u0131lan ve korkup hezimete u\u011frayanlard\u0131r. Hatta bu bir kurald\u0131r da. \u00c7\u00fcnk\u00fc heyecan, \u00f6ne at\u0131lma ve a\u015f\u0131r\u0131 yi\u011fitlik \u00e7o\u011fu zaman sorumlulu\u011fun hakikatini de\u011ferlendirmemekten kaynaklan\u0131r; cesaret, dayan\u0131kl\u0131l\u0131k ve diren\u00e7ten de\u011fil. Dayanma g\u00fcc\u00fcn\u00fcn azl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r. S\u0131k\u0131nt\u0131, i\u015fkence ve yenilgiye dayanamamaktan... Bu dayan\u0131ks\u0131zl\u0131k, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini de\u011ferlendirmeksizin onlar\u0131 hareket, savunma ve galibiyet arzusuna y\u00f6neltir. Bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin; de\u011ferlendirdiklerinden daha a\u011f\u0131r, d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcklerinden daha zor oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcnce de pani\u011fe kap\u0131lan, ka\u00e7\u0131p da\u011f\u0131lan ilk grubu olu\u015ftururlar bunlar. Bu arada, kendilerini tutanlar, zaman zaman u\u011frad\u0131klar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 ve i\u015fkencelere dayananlar i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p hareketin do\u011furdu\u011fu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin hakikatini ve ruhlar\u0131n bu y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirme g\u00fcc\u00fcn\u00fc bilenler dayan\u0131rken, sabrederken, i\u015fin gerektirdi\u011fi haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 yap\u0131p acele etmezken; hemen \u00f6ne at\u0131lanlar ve heyecanlan\u0131p yi\u011fitlik g\u00f6sterenler onlar\u0131 zay\u0131f san\u0131rlar. Acele etmemeleri ve i\u015fleri \u00f6l\u00e7\u00fcp bi\u00e7meleri ho\u015flar\u0131na gitmez. Tabii ki hangi grubun daha dayan\u0131kl\u0131 oldu\u011fu ve hangisinin uzak g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc oldu\u011fu sava\u015f alan\u0131nda a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fur.Genel kan\u0131ya g\u00f6re ayetlerin kastetti\u011fi grup; Mekke'de dayan\u0131lmaz i\u015fkencelerin yakt\u0131\u011f\u0131 ve bu i\u015fkenceleri onurlar\u0131na yediremeyen z\u00fcmredir. Bu y\u00fczden gayrete gelip Resulullah'tan kendilerini savunmak ve onurlar\u0131n\u0131 korumak i\u00e7in sava\u015f izni vermesini istemi\u015fler. Ancak Resulullah bu konuda; yava\u015f yava\u015f, bekleyerek, e\u011fitim, haz\u0131rl\u0131k ve uygun zaman\u0131 g\u00f6zetmek \u015feklinde Rabbinin emrine uyuyordu. Daha sonra bu grup Medine'de kendilerini g\u00fcvencede hissedip art\u0131k i\u015fkence ve horlanma ile kar\u015f\u0131la\u015fmay\u0131p olaylardan \u015fah\u0131slar\u0131na bir zarar dokunmaz olunca sava\u015f\u0131n gere\u011fine inanmaz veya en az\u0131ndan sava\u015f\u0131n zorunlulu\u011funa bir neden g\u00f6rmez oldular.\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla, insanlardan korkan bir grubu \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131? dediler.\"Bu grup bizzat m\u00fc'minler de olabilir. \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve yakar\u0131\u015fla Allah'a y\u00f6nelmeleri bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r. Ku\u015fkusuz bunu da hesaba katmam\u0131z gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnceye sahip biri, bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki g\u00f6revini alg\u0131layamaz ve cihad\u0131n ki\u015filerin, uluslar\u0131n ve \u00fclkelerin korunmas\u0131ndan daha \u00f6nemli oldu\u011funu bilemez. Bu dinin fonksiyonlar\u0131n\u0131n aras\u0131nda; Allah'\u0131n insanlar i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi hayat metodunu yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmek vard\u0131r. O'nun adil d\u00fczenini d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda kurmak ve Allah'\u0131n davas\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131nda hudutlar\u0131n kapanmas\u0131n\u0131 engellemek veya yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn herhangi bir yerinde fertlerle d\u00e2v\u00e2 aras\u0131nda engel olmaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 bertaraf etmek gerekir. Yine kendi iste\u011fiyle dinini se\u00e7enin bundan dolay\u0131 -ne \u015fekilde olursa olsun r\u0131zk\u0131n\u0131 temin edip ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesini sa\u011flamak i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcnde otorite sahibi etkin bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturmak da gerekir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar ki\u015filerin i\u015fkenceye u\u011frat\u0131l\u0131p u\u011frat\u0131lmamas\u0131ndan \u00e7ok daha \u00f6nemli \u015feylerdir. O halde -hatta hi\u00e7bir tehditle kar\u015f\u0131la\u015fmadan varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fcklerini farz etsek bile- Medine'deki g\u00fcvenli ortam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n oradaki g\u00f6revlerinin bitmesine ve cihattan el \u00e7ekmelerine neden olamazd\u0131.Hen\u00fcz olgunla\u015fmam\u0131\u015f iman, ki\u015finin kendini i\u015fin d\u0131\u015f\u0131nda g\u00f6rmesine neden olabilir. Sadece Allah'\u0131n emrine kulak vermek, onun illet (neden) ve maul (ba\u011f), sebep ve m\u00fcsebbib (var eden) -sorumlusu hikmetini bilsin veya hen\u00fcz alg\u0131lamam\u0131\u015f olsun- onun son s\u00f6z oldu\u011funu kabul etmek ve belirtileri hen\u00fcz a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmam\u0131\u015f bir d\u00fc\u015f\u00fcnce m\u00fcmine bu dinin yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonunu ve -m\u00fcmin olarak- kendi g\u00f6revini ve kendisinin y\u00fcce Allah'\u0131n bu hayatta diledi\u011fi \u015feyi onunla uygulad\u0131\u011f\u0131 kaderinden bir par\u00e7a oldu\u011funu \u00f6\u011fretebilir. Bu y\u00fczden Kur'an\u00ee ak\u0131\u015f\u0131n tasvir etti\u011fi b\u00f6yle bir tutum kendisinden kaynaklan\u0131nca bu \u015fekilde hayret ve bu denli nefretle kar\u015f\u0131lanmas\u0131 zorunludur.Ancak y\u00fcce Allah -Mekke'de- zalimleri yenmek, d\u00fc\u015fman\u0131 p\u00fcsk\u00fcrtmek ve g\u00fc\u00e7 kullanarak i\u015fkenceleri bertaraf etmek i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara ni\u00e7in izin vermemi\u015fti. Bir\u00e7oklar\u0131 bunu yapabilirdi. Zay\u0131f veya ezilmi\u015f ki\u015filer de\u011fillerdi. O zaman az\u0131nl\u0131kta olmalar\u0131na ra\u011fmen kendilerine y\u00f6nelik sald\u0131r\u0131lara kar\u015f\u0131 koymaktan aciz de\u011fillerdi.Baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00e7ekilmez i\u015fkence ve azaba u\u011frat\u0131lmas\u0131na, bu i\u015fkencelerin kiminin g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fmas\u0131na, kimisini dininden bile d\u00f6nd\u00fcrmesine ve kimisinin de uzun s\u00fcren i\u015fkencelere dayanamay\u0131p bask\u0131lar alt\u0131nda can vermesine ra\u011fmen; sava\u015ftan uzak durman\u0131n, namaz k\u0131l\u0131p zek\u00e2t vermenin ve sabredip dayanman\u0131n hikmetine gelince...Bunun hikmetini kesin bir \u015fekilde belirleyecek de\u011filiz. B\u00f6yle bir durumda Allah'\u0131n bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 bir hikmeti uydurmu\u015f oluruz. Allah'\u0131n emirlerine birtak\u0131m sebep ve illetler farz etmi\u015f oluruz. Bunlar ger\u00e7ek sebep ve illetler olmayabilir de olabilir de. Ancak bunlar\u0131n \u00f6tesinde y\u00fcce Allah'\u0131n, i\u00e7inde bizim i\u00e7in hay\u0131r ve iyilik oldu\u011funu bildi\u011fi, fakat bize a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka sebep ve illetler de olabilir. M\u00fcminin herhangi bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck veya y\u00fcce Allah'\u0131n a\u00e7\u0131k, kesin ve kat'\u00ee bir sebebini bildirmedi\u011fi Allah'\u0131n \u015feriat\u0131ndan herhangi bir h\u00fck\u00fcm kar\u015f\u0131s\u0131ndaki tavr\u0131 budur. Bu h\u00fckm\u00fcn veya y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yerine getirili\u015f hikmetine ili\u015fkin akl\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131 ve g\u00fczel g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc t\u00fcm d\u00fc\u015f\u00fcnceleri birer ihtimal olarak de\u011ferlendirmek gerekir. Bir ki\u015finin Allah'\u0131n koydu\u011fu h\u00fck\u00fcmlere ili\u015fkin bilgisi, akl\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcncesi ne kadar g\u00fcvenilir olursa olsun, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey i\u00e7in \"hikmeti budur\", nass olarak Allah'\u0131n diledi\u011fi hikmet bundan ibarettir, \"Bunun \u00f6tesinde ve bundan ba\u015fka bir\u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir\" diye kestirip atmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Bu titizlik, Allah'a kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lmas\u0131 gereken edebin gere\u011fidir. Bu bir \u015feyin tabiat\u0131 ve hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin Allah'\u0131n ilmi ile insanlar\u0131n bilgisi aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131n zorunlu bir sonucudur.\u0130\u015fte biz, cihad\u0131n Mekke'de farz edilmeyip Medine'de farz edilmesinin hikmetini bu zorunlu edep tavr\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131yoruz. G\u00f6rebildi\u011fimiz hikmet ve sebepleri zikrediyoruz. Ancak bunlar\u0131n s\u0131rf birer ihtimal oldu\u011funu biliyoruz. Bunun \u00f6tesini Allah'a b\u0131rak\u0131yoruz. Ondan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi ve a\u00e7\u0131k b\u00efr nassla belirleyip haber vermedi\u011fi sebep ve illetleri, emrinin zorunlu bir sebebi olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz.Bunlar, bir \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n sonucu ortaya konan sebeplerdir. Yanl\u0131\u015f ta olabilir do\u011fru da. Bunlar\u0131 azaltmak m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi \u00e7o\u011faltmak da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak zaman\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte meydana gelen olaylar\u0131n bize g\u00f6sterdi\u011fi sonu\u00e7lara uygun olarak Allah'\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ba\u015fka bir \u015fey yapamay\u0131z.MEKKE'DE C\u0130HADA N\u0130\u00c7\u0130N \u0130Z\u0130N VER\u0130LMED\u0130?1- Bunun nedeni, Mekke d\u00f6neminin, belli bir ortamda, belli bir ulusu, belle ko\u015fullarda e\u011fitip haz\u0131rlama d\u00f6nemi olabilir. B\u00f6yle bir ortamda yap\u0131lacak e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n hedeflerinden biri; Arap insan\u0131n\u0131, kendi \u015fahs\u0131na veya kendisine s\u0131\u011f\u0131nan birine kar\u015f\u0131 i\u015flenen haks\u0131zl\u0131klar gibi geleneksel olarak dayanamayacaklar\u0131 \u015feylerde sab\u0131rl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flamakt\u0131r. Ancak bu \u015fekilde benliklerinden kurtulup nefislerinden ar\u0131nabilirlerdi. \u015eah\u0131slar\u0131na veya kendilerine s\u0131\u011f\u0131nanlar\u0131 hayata bak\u0131\u015flar\u0131na bir eksen edinmeyecek, hayattaki hareketlerinde bunlar\u0131n bir etkisi olmayacakt\u0131. Ayn\u0131 \u015fekilde sinirlerini kontrol etmeleri i\u00e7in de e\u011fitiliyorlard\u0131. B\u00f6ylece -tabiatlar\u0131nda oldu\u011fu gibi- ilk etken kar\u015f\u0131s\u0131nda parlamayacak, heyecanland\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fey g\u00f6r\u00fcr g\u00f6rmez heyecana kap\u0131lmayacaklard\u0131. Bu \u015fekilde karakterlerinde ve davran\u0131\u015flar\u0131nda denge sa\u011flam\u0131\u015f olacakt\u0131. Bir de d\u00fczenli bir toplum hayat\u0131na uymalar\u0131 i\u00e7in e\u011fitiliyorlard\u0131. Hayatlar\u0131na ili\u015fkin herhangi bir konuda m\u00fcracaat ettikleri bir \u00f6nderleri vard\u0131 art\u0131k. Her ne kadar al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na ve geleneklerine ayk\u0131r\u0131 da olsa. Bu \u00f6nderin emrinin d\u0131\u015f\u0131nda bir tutum tak\u0131namayacaklard\u0131. Bu nokta, d\u00fczensiz kabile hayat\u0131ndan farkl\u0131, ileri uygar ve y\u00f6nlendirici \u00f6nderlik makam\u0131na boyun e\u011fen \"\u0130sl\u00e2m Toplumu\"nu in\u015fa ederek Arap insan\u0131n\u0131n haz\u0131rlanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015f\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r.2- Bir ba\u015fka nedeni, Kurey\u015f gibi gurur ve onuruna d\u00fc\u015fk\u00fcn ortamlarda bar\u0131\u015f\u00e7\u0131 davetin daha etkili ve daha kolay olmas\u0131 da olabilir. B\u00f6yle bir d\u00f6nemde, sava\u015fla birlikte davay\u0131 sunmak onlar\u0131 daha \u00e7ok inatla\u015fmaya ve Dah\u0131s, Gabra ve Besus gibi uzun y\u0131llar s\u00fcren ve bir\u00e7ok kabilenin yok olmas\u0131na neden olan sava\u015flar\u0131 gibi me\u015fhur Arap ayaklanmalar\u0131na benzer yeni kanl\u0131 ayaklanmalara neden olabilirdi.Art\u0131k \u0130sl\u00e2m, zihinlerinde ve hat\u0131ralar\u0131nda bu yeni ihtilallerle birlikte an\u0131l\u0131r olacakt\u0131. Bu y\u00fczden hi\u00e7bir zaman hidayete yana\u015fmayacaklard\u0131. \u0130sl\u00e2m bir dava olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p bir isyana, bir intikam hareketine d\u00f6n\u00fc\u015fecekti. Daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda, d\u00fc\u015f\u00fcncesi bir daha hat\u0131rlanmamak \u00fczere unutulup gidecekti.3- Bir ba\u015fka nedeni, her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve bir sava\u015f alan\u0131 olu\u015fturmaktan ka\u00e7\u0131nmak da olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc orada m\u00fcminleri cezaland\u0131ran, i\u015fkenceye u\u011fratan genel ve d\u00fczenli bir otorite s\u00f6z konusu de\u011fildi. Her ki\u015finin velisi bu i\u015fi \u00fcstlenmi\u015fti. Onlar\u0131 cezaland\u0131ran, i\u015fkence eden ve \"terbiye eden\" (!) bu efendilerdi. B\u00f6yle bir ortamda sava\u015f iznini vermek her evde bir \u00e7arp\u0131\u015fma ve sava\u015f alan\u0131 meydana getirmek olacakt\u0131... Sonra da \"\u0130\u015fte \u0130slam budur\" diyeceklerdi. \u0130sl\u00e2m \"Sava\u015ftan uzak durun\" emrini verdi\u011fi halde bile bunu s\u00f6ylemi\u015flerdi. Nitekim, Kurey\u015f propagandac\u0131lar\u0131 kalabal\u0131k aras\u0131nda, hac veya ticaret i\u00e7in gelen \u00e7evre Araplar\u0131 aras\u0131nda \"Muhammed, kavmini ve a\u015firetini b\u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc yetmezmi\u015f gibi baba ile o\u011flun aras\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131yor\" diyorlard\u0131. Ya bir de her evde ve her mahallede o\u011fullar\u0131n babalar\u0131n\u0131, k\u00f6lelerin efendilerini \u00f6ld\u00fcrmelerini emretmi\u015f olsayd\u0131 durun ne olacakt\u0131?4- Bir ba\u015fka neden de, Y\u00fcce Allah'\u0131n ilk m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 dinlerinden dolay\u0131 i\u015fkenceye u\u011fratan, onlar\u0131 cezaland\u0131ran ve onlara eziyet edenlerden bir\u00e7o\u011funun \u0130sl\u00e2m'\u0131n samimi birer askeri hatta komutan\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi de olabilir. Nitekim \u00d6mer b. Hattab bunlardan biri de\u011fil miydi?5- Ba\u015fka bir nedeni de, Araplar\u0131n kabile ortam\u0131nda; i\u015fkencelere direnen ve \u00e7ekinmeyen mazlumlara yardim etmeyi \u00f6v\u00fcn\u00e7 vesilesi kabul etmeleri olabilir. \u00d6zellikle bu eziyet aralar\u0131ndaki \u015ferefli ki\u015filere kar\u015f\u0131 olursa... Bu husustaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc destekleyen bir\u00e7ok olay meydana gelmi\u015ftir: Nitekim \u0130bni Du\u011fne -e\u015fraftan bir insan olan- Ebu Bekir'in (Allah ondan raz\u0131 olsun) Mekke'den \u00e7\u0131k\u0131p hicret etmesine g\u00f6nl\u00fc raz\u0131 olmam\u0131\u015f, bunu Araplar i\u00e7in bir utan\u00e7 kabul etmi\u015fti. Ebu Bekir'e kom\u015fusu olmas\u0131n\u0131 ve himayesini \u00f6nermi\u015fti. Bu \u00f6rneklerden bir ba\u015fkas\u0131 da, uzun s\u00fcre a\u00e7 kald\u0131ktan ve zorlu s\u0131k\u0131nt\u0131lar \u00e7ektikten sonra Ha\u015fim o\u011fullar\u0131ndan Ebu Talip mahallesine kar\u015f\u0131 ba\u015flat\u0131lan boykot karar\u0131n\u0131n kald\u0131r\u0131lmas\u0131d\u0131r. Oysa k\u00f6kl\u00fc uygarl\u0131klara sahip ba\u015fka toplumlarda; eziyetlere kar\u015f\u0131 sessiz kalmak; alaya al\u0131nmak, maskara olmak ve toplum taraf\u0131ndan hor g\u00f6r\u00fclmek bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren i\u015fkenceci, zalimin sayg\u0131nl\u0131k kazanmas\u0131na neden olurdu.6- Bir ba\u015fka neden ise, o zaman m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n az olmas\u0131 ve Mekke'de ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f durumda olmalar\u0131 da olabilir. \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 hen\u00fcz yar\u0131madan\u0131n geri kalan b\u00f6lgelerine ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131, sadece baz\u0131 da\u011f\u0131n\u0131k bilgiler yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 etrafa. Di\u011fer kabileler, Kurey\u015f'le baz\u0131 mensuplar\u0131 aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterecek \u00e7arp\u0131\u015fmada tarafs\u0131z kalmay\u0131 ye\u011fliyordu. B\u00f6ylece sonuca g\u00f6re tav\u0131r tak\u0131nmay\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorlard\u0131. B\u00f6yle bir durumda meydana gelen bir sava\u015f -kendisiyle sava\u015fanlardan kat kat fazlas\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f olsalar bile- az\u0131nl\u0131k durumdaki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin toptan \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesiyle sonu\u00e7lan\u0131rd\u0131. \u015eirk yine devam edecek ve m\u00fcsl\u00fcmanlar yok olacakt\u0131. Yery\u00fcz\u00fcnde \u0130sl\u00e2m d\u00fczeni kurulmayacak ve pratik varl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6z konusu olmayacakt\u0131. Oysa \u0130slam; bir hayat metodu, pratik ve ger\u00e7ek bir hayat d\u00fczeni olmak i\u00e7in gelmi\u015f bir dindir.7- Ayr\u0131ca o s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn bu endi\u015feleri bir yana b\u0131rak\u0131p sava\u015f emrini ve eziyetleri sava\u015f iznini vermeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 ve ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir zorunluluk da s\u00f6z konusu de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu davada -o zaman- esas olan unsur \"Davetin varl\u0131\u011f\u0131yd\u0131\". Evet davet Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. O'nun \u015fahs\u0131 da Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesindeydi. Ona uzanmaya yeltenen her el kesilme tehdidiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131rd\u0131. Y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan kabile d\u00fczeni, Hz. Muhammed'e (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) el uzatmak isteyen kabilelerin Ha\u015fim o\u011fullar\u0131yla sava\u015fmalar\u0131n\u0131 gerektirirdi. B\u00f6ylece davet\u00e7inin \u015fahsiyeti yeterince korunuyordu. Dolay\u0131s\u0131yla davet\u00e7i, kabileci d\u00fczenin gere\u011fi olarak, davetini Ha\u015fim o\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131n\u0131n g\u00f6lgesinin alt\u0131nda s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Davas\u0131n\u0131 saklama veya gizleme gere\u011fini duymuyordu. K\u00e2be'deki Kurey\u015f toplant\u0131lar\u0131nda, Saf\u00e2 tepesinde ve genel toplant\u0131larda davetini y\u00fcr\u00fctmesine engel olmaya kimse cesaret edemezdi. A\u011fz\u0131n\u0131 kapatmaya, ka\u00e7\u0131rmaya, hapsetmeye veya \u00f6ld\u00fcrmeye kalk\u0131\u015famazd\u0131. Kimse dininin baz\u0131 ger\u00e7eklerini s\u00f6ylememesi veya baz\u0131s\u0131ndan vazge\u00e7mesi konusunda zorlay\u0131c\u0131 bir s\u00f6z sarf edemezdi. Nitekim, Tanr\u0131lar\u0131na dil uzatmaktan vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen vazge\u00e7memi\u015f, babalar\u0131n\u0131n, atalar\u0131n\u0131n dinlerini k\u0131namaktan ve onlar\u0131n cehennemde olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemekten vazge\u00e7mesini istemelerine ra\u011fmen susmam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 geleneklerine uymas\u0131, kendilerinin de \u0130sl\u00e2m'\u0131n baz\u0131 ibadetlerine uymalar\u0131 \u015feklindeki kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 t\u00e4viz yani kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc olmay\u0131 \u00f6nermelerine ra\u011fmen Res\u00fblullah b\u00f6yle bir yumu\u015famaya yana\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131sacas\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131, Ha\u015fimo\u011fullar\u0131n\u0131n k\u0131l\u0131\u00e7lar\u0131yla korunan Resulullah'\u0131n \u015fahs\u0131nda eksiksiz olarak varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Diledi\u011fi yerde, diledi\u011fi \u015fekilde Rabbinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 tam manas\u0131yla duyurabiliyordu.Bu y\u00fczden sava\u015fmakta acele etmeyi gerektirecek zorlay\u0131c\u0131 unsur s\u00f6z konusu de\u011fildi. Davaya destek olan ve yay\u0131lmas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olan b\u00f6yle bir ortamda bu imk\u00e2nlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmenin gere\u011fi de yoktu.Bu de\u011ferlendirmelerin t\u00fcm\u00fc -zannetti\u011fimiz kadar\u0131yla- e\u011fitime haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131, bu ortamda takip edilen stratejinin t\u00fcm imkanlar\u0131ndan yararlan\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, uygun zamanda gelecek \u00f6nderlik makam\u0131n\u0131n emrinin beklentisi i\u00e7inde olmalar\u0131, \u015fah\u0131slar\u0131n\u0131 sorunun d\u0131\u015f\u0131nda tutmalar\u0131, kendilerine bir pay \u00e7\u0131karmamalar\u0131, tamamen Allah i\u00e7in ve O'nun yolunda hareket etmeleri i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmanlara sava\u015ftan ka\u00e7\u0131nmalar\u0131n\u0131 namaz k\u0131l\u0131p zekat vermelerini emreden y\u00fcce Allah'\u0131n takdir buyurdu\u011fu hikmetlerin baz\u0131s\u0131n\u0131 olu tururlar. Nitekim \"\u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131\" varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyordu. Ayaktayd\u0131, fonksiyonunu yerine getiriyordu. Hem de korunup himaye edilerek...Uygulanan bu takti\u011fin gerisindeki hikmet ne olursa olsun, sava\u015f izni verildi\u011fi anda, daha \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6steren birtak\u0131m kimselerin eteklerinin tutu\u015faca\u011f\u0131 da bir ger\u00e7ektir: '\" . \u015eimdi \u00fczerlerine sava\u015f farz k\u0131l\u0131n\u0131nca, onlar\u0131n; Allah'tan korkar gibi ya da bundan bile daha fazla insanlardan korkan bir grubu `Ey rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?' dediler.\"M\u00fcsl\u00fcman safta b\u00f6yle bir grubun yer almas\u0131, karga\u015fan\u0131n meydana gelmesine neden oluyordu. Ayn\u0131 \u015fekilde pani\u011fe kap\u0131lan ve tela\u015flanan bir grupla, kalpleri sa\u011flam ve mutmain -b\u00fct\u00fcn zorluklar\u0131na ra\u011fmen- cihad\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini vakar, g\u00fcven, kararl\u0131l\u0131k ve yi\u011fitlikle kar\u015f\u0131layan, ancak uygun zamanda hareket etmesini bilen m\u00fcminler aras\u0131nda uyumsuzlu\u011fun olu\u015fmas\u0131na neden oluyordu. ku\u015fkusuz, bir \u015feyi yerine getirmek, yi\u011fitlik g\u00f6stermek gerekti\u011fi zamanda s\u00f6z konusu oluyorsa ger\u00e7ek yi\u011fitliktir. emir verilmeden \u00f6nce yi\u011fitlik g\u00f6stermek heyecan ve gereksiz g\u00fcr\u00fclt\u00fcden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Tehlike an\u0131nda kaybolup gider.\u0130\u015fte Kur'an, bu durumu ilahi metoduyla tedavi etmektedir:KISA S\u00dcREL\u0130 D\u00dcNYA ZEVK\u0130\" . Onlara de ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir. Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\"Nereden olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kaleler i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.'!Bu adamlar \u00f6l\u00fcmden korkuyorlar ve ya\u015famak istiyorlar. Bu y\u00fczden zillet dolu bir \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle y\u00fcce Allah'\u0131n biraz daha s\u00fcre tan\u0131mas\u0131n\u0131 ve ya\u015famaktan bir par\u00e7a daha yararlanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcsaade etmesini arzuluyorlar.Kur'an bu duygular\u0131 kayna\u011f\u0131ndan tedavi ediyor. \u00d6l\u00fcm ve ecel hakikat\u0131n\u0131 ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnce bulan\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131 gideriyor. Okuyal\u0131m:\"... De ki; D\u00fcnya zevki k\u0131sa s\u00fcrelidir.\"B\u00fct\u00fcn d\u00fcnya zevkleri... D\u00fcnyan\u0131n t\u00fcm\u00fc... \u00d6yleyse g\u00fcnlerin, haftalar\u0131n, aylar\u0131n veya y\u0131llar\u0131n ne \u00f6nemi var? B\u00fct\u00fcn uzunlu\u011funa ra\u011fmen d\u00fcnya hayat\u0131ndaki zevk az bir \u015fey olduktan sonra. G\u00fcnler, haftalar, aylar ve seneler boyu s\u00fcrecek zevki kim ger\u00e7ekle\u015ftirebilir ki? B\u00fct\u00fcn zevkleri ve b\u00fct\u00fcn uzunlu\u011fuyla d\u00fcnya az bir \u015feydir.\"... Ahiret ise sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\"Bir kere d\u00fcnya yolun sonu ve yolculu\u011fun bitimi de\u011fildir. \u00d6tesinde ahiret vard\u0131r. Oradaki zevk ger\u00e7ek zevktir. -Hem oradaki zevk daha uzun s\u00fcrelidir \u00d6yleyse daha iyidir. \"Sak\u0131nanlar i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.\" Takva, sak\u0131nma ve korkunun hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 geliyor ard\u0131ndan. Takva Allah i\u00e7in olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece O, sak\u0131n\u0131lmaya lay\u0131kt\u0131r. Ondan korkulur, insanlardan de\u011fil. O insanlar ki az \u00f6nce, \"Allah'tan korkar gibi hatta ondan bile daha fazla\" onlardan korkarlar denmi\u015fti. Ku\u015fkusuz Allah'tan korkan, insanlardan korkmaz. Allah korkusuyla kalbini donatan ki\u015fi, kimseden korkmaz. Zaten Allah dilemedik\u00e7e ona ne yapabilirler ki?\"... Orada k\u0131l pay\u0131 kadar bile haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framazs\u0131n\u0131z.\"\u00d6yleyse, d\u00fcnya zevkinden bir pay ka\u00e7\u0131rd\u0131larsa, bu onlar\u0131n aldat\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131, haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 ve zul\u00fcm g\u00f6rd\u00fcklerini g\u00f6stermez. \u00c7\u00fcnk\u00fc ahiret vard\u0131r. Ger\u00e7ek m\u00fckafat vard\u0131r. D\u00fcnya ve ahiretin bu son hesab\u0131nda al\u0131nacak m\u00fck\u00e2fatta, zul\u00fcm ve haks\u0131zl\u0131k s\u00f6z konusu olamaz.Ancak -b\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen- baz\u0131 insanlar, ahirete inand\u0131\u011f\u0131 ve oradan hay\u0131rl\u0131 m\u00fckafat beklentisi i\u00e7inde oldu\u011fu halde yery\u00fcz\u00fcndeki hayatlar\u0131n\u0131n birka\u00e7 g\u00fcn daha uzamas\u0131na can atarlar. \u00d6zellikle \u015fu grupta oldu\u011fu gibi bu durum iman\u0131n olgunla\u015fmas\u0131 a\u015famas\u0131nda s\u00f6z konusu olursa...Burada di\u011fer bir h\u00fck\u00fcm yer almaktad\u0131r. Bu; \u00f6l\u00fcm-hayat, ecel-kader ve bunlar\u0131n bu derece pani\u011fe kap\u0131ld\u0131klar\u0131 bu denli insanlardan korktuklar\u0131 sava\u015fla olan ili\u015fkilerin ger\u00e7ek mahiyetleri konusundaki d\u00fc\u015f\u00fcnceleri do\u011frultmaktad\u0131r.\"Nerede olursan\u0131z olun, surlarla tahkim edilmi\u015f kalelerin i\u00e7inde bile olsan\u0131z, \u00f6l\u00fcm sizi bulur.\"\u00d6l\u00fcm, takdir edilmi\u015f zaman\u0131nda kesinlikle meydana gelir. \u00d6l\u00fcm\u00fcn sava\u015f ve bar\u0131\u015fta ki\u015finin s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 yerin sa\u011flam olu\u015fu veya az sa\u011flam olu\u015fu ile bir ilgisi yoktur. O halde sava\u015f izninin geciktirilmesi \u00f6l\u00fcm\u00fc geciktiremez. Ayn\u0131 \u015fekilde cihatta insanlarla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmek de belirlenen s\u00fcresinden \u00f6ne alamaz \u00f6l\u00fcm\u00fc.Bu ayr\u0131 bir \u015fey, \u00f6b\u00fcr\u00fc ayr\u0131 bir \u015feydir. Aralar\u0131nda hi\u00e7bir ilgi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada \u00f6l\u00fcm ve ecel, Allah'\u0131n takdir etti\u011fi s\u00fcre ve bu s,\u00fcrenin dolmas\u0131 aras\u0131nda bir ilgi vard\u0131r, ba\u015fka herhangi bir ilgi mevcut de\u011fildir. O halde sava\u015f\u0131n gecikmesini istemenin, sava\u015fta veya sava\u015f d\u0131\u015f\u0131nda insanlardan korkman\u0131n bir anlam\u0131 yoktur.Bu ikinci ifade ile Kur'an'\u0131n e\u011fitim metodu, bu konuda zihinlerde ba\u015f g\u00f6steren t\u00fcm ku\u015fkular\u0131, karma\u015f\u0131k d\u00fc\u015f\u00fcncenin do\u011furdu\u011fu t\u00fcm korku ve deh\u015feti tedavi etmektedir.Ancak bu, insan\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmamas\u0131 ihtiyatl\u0131 davranmamas\u0131, g\u00fcc\u00fc yetti\u011fince haz\u0131rl\u0131k yapmamas\u0131, tedbir almamas\u0131 ve sak\u0131nmamas\u0131 anlam\u0131na gelmemelidir. Daha \u00f6nce y\u00fcce Allah'\u0131n haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 emretti\u011fini g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fck. Ba\u015fka yerlerde m\u00fcsl\u00fcmanlardan korku namaz\u0131 ve benzeri hususlarda ihtiyatl\u0131 davranmalar\u0131n\u0131 emretmektedir. Ba\u015fka surelerde y\u0131\u011f\u0131nak ve haz\u0131rl\u0131k yapmalar\u0131n\u0131 buyurmaktad\u0131r. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 yapmak ayr\u0131, \u00f6l\u00fcm ve eceli bunlara ba\u011flamak apayr\u0131 bir \u015feydir. Ku\u015fkusuz haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmak, y\u0131\u011f\u0131nak yapmak uyulmas\u0131 gereken emirlerdir. Gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. \u00d6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 s\u00f6z konusudur. -B\u00fct\u00fcn haz\u0131rl\u0131k ve ihtiyata ra\u011fmen- \u00f6l\u00fcm ve belirlenen s\u00fcresi aras\u0131ndaki ilgiye ili\u015fkin do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce de uyulmas\u0131 gereken di\u011fer bir emirdir. Bunun da gizli ve a\u00e7\u0131k hikmetleri vard\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Allah'\u0131n bir plan\u0131 vard\u0131r ku\u015fkusuz.\u00d6l\u00e7\u00fc ve denge... Her taraf\u0131yla yak\u0131nl\u0131k...Ve her tarafta uyum...\u0130\u015fte \u0130slam budur. \u0130slam'\u0131n fert ve toplum hayat\u0131nda uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu budur.Muhacirlerden bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada son bulup, \u0130sl\u00e2m toplumuna da\u011f\u0131lm\u0131\u015f gruplardan bir di\u011ferinden s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015f olsa gerektir. Ku\u015fkusuz m\u00fcsl\u00fcmanlar hem bunlardan hem de ba\u015fkalar\u0131ndan meydana geliyordu. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011framam\u0131\u015f, aral\u0131k verilmemi\u015f ve bundan sonra ba\u015fka bir gruptan s\u00f6z a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Her ne kadar bu gruba ili\u015fkin s\u00f6zler burada sona ermi\u015ftir diye bir durak yap\u0131lmam\u0131\u015f olsa da biz konuya daha \u00f6nce yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferlendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda devam ediyoruz. Birinci grup hakk\u0131ndaki s\u00f6zler bitmi\u015ftir.\"E\u011fer onlar iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler. Ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki; Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar.\"\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir. Biz seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\"\"Kim peygambere itaat ederse Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim ona s\u0131rt \u00e7evirirse, bilsin ki biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filizBu s\u00f6zleri sarf edenler yani kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan iyili\u011fi Allah'a, ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ise Hz. Peygambere dayand\u0131ranlar konusunda bir ka\u00e7 g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcr\u00fclebilir.Birincisi: Bunlar, Resulullah'tan dolay\u0131 u\u011fursuzlu\u011fa u\u011frad\u0131klar\u0131na inan\u0131yorlard\u0131. Onu (ha\u015fa) kendileri i\u00e7in bir u\u011fursuzluk kabul ediyorlard\u0131. Ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelmi\u015fse O'nun y\u00fcz\u00fcndendir. Y\u0131l kurak ge\u00e7mi\u015fse, koyunlar do\u011furmam\u0131\u015fsa, bir \u00e7arp\u0131\u015fmada yenilmi\u015flerse bunu Resulullah'\u0131n u\u011fursuzlu\u011funa ba\u011flarlard\u0131. \u015eayet bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flarsa bunu da Allah'a dayand\u0131r\u0131rlard\u0131.\u0130kincisi: Bunlar bilerek Resulullah'\u0131n \u00f6nderli\u011fini y\u0131pratmay\u0131 istiyorlard\u0131. B\u00f6ylece emretti\u011fi y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerden kurtulmu\u015f olacaklard\u0131. Sava\u015f y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bunlar aras\u0131ndayd\u0131 -ya da en ba\u015fta geleniydi- Zay\u0131f ki\u015filer olduklar\u0131n\u0131, bu y\u00fczden sava\u015f\u0131 kar\u015f\u0131lamaktan korktuklar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyeceklerine bu dolamba\u00e7l\u0131 yola ba\u015fvuruyorlar. `Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131m\u0131za gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fckse Resulullah ve O'nun emirlerinden ba\u015fka bir \u015feyden kaynaklanm\u0131yor' diyorlard\u0131. \u0130yilik-k\u00f6t\u00fcl\u00fck k\u00e2r veya zarardan kastettikleri ise yak\u0131n ve g\u00f6r\u00fcn\u00fcrdeki \u015feylerdi ku\u015fkusuz.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, hayatta kendileri ve t\u00fcm insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen \u015feylerin hakikat\u0131na ve bunlar\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n iradesiyle olan ili\u015fkilerine, Resulullah'\u0131n emirlerinin mahiyeti ve peygamberin y\u00fcce Allah'la olan ba\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011fu ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin sahip olduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir.\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f -\u015fayet do\u011fruysa- \u00f6l\u00fcm ve ecelin hakikat\u0131na ili\u015fkin k\u00f6t\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, Allah'tan korkar gibi hatta daha da fazla insanlardan korkmalar\u0131na neden olan ve bu y\u00fczden \"Ey Rabbimiz niye \u00fczerimize sava\u015fmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131n, bize biraz daha m\u00fchlet tan\u0131sayd\u0131n olmaz m\u0131yd\u0131?\" diyen muhacirden bir grubu yak\u0131\u015ft\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Bununla beraber biz, burada s\u00f6z konusu edilenin ba\u015fka bir grub oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesindeyiz. Bunlar\u0131n durumu anlat\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015flerin t\u00fcm\u00fcne veya aralar\u0131nda \u015fu \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc g\u00f6r\u00fc\u015f de olmak \u00fczere bir k\u0131sm\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir.Ku\u015fkusuz \u015fu ayetlerin ele ald\u0131\u011f\u0131 mesele, kel\u00e2m ve felsefe tarihinde \"kaza ve kader\" veya \"cebir ve ihtiyar\" olarak bilinen b\u00fcy\u00fck \"problemin\" bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130\u015fte burada ge\u00e7en ayet, insanlardan bu grubun durumunu d\u00fczeltmek, onlara gereken cevab\u0131 vermek ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltmek i\u00e7indir. Ancak Kur'an, i\u00e7inde bir d\u00fc\u011f\u00fcm ve kapal\u0131l\u0131k b\u0131rakmadan sade ve a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde ele almaktad\u0131r meseleyi. \u00d6yleyse biz de oldu\u011fu gibi ve Kur'an'\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 \u015fekilde aktaral\u0131m:\"E\u011fer onlar bir iyilikle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rlarsa `Bu Allah'tand\u0131r' derler ama ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse `Bu senin y\u00fcz\u00fcndendir' derler. Onlara de ki: Her ikisi de Allah'tand\u0131r. Niye bu adamlar kendilerine s\u00f6ylenen s\u00f6z\u00fc anlamaya yana\u015fm\u0131yorlar?\"Evrende meydana gelen her\u015feyin, insanlar\u0131n ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm olaylar\u0131n ve insanlardan kaynaklanan t\u00fcm hareketlerin ilk ve tek yarat\u0131c\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah't\u0131r. \u0130nsanlar bir \u015fey d\u00fc\u015f\u00fcnebilir veya giri\u015fimde bulunabilirler. Ancak, -hangisi olursa olsun- herhangi bir fiilin meydana gelmesi ancak Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Buna g\u00f6re, iyilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 ve bunlar\u0131n ba\u015flar\u0131na gelmesine -kendileri gibi bir insan ve t\u0131pk\u0131 kendileri gibi yarat\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu halde Resulullah'a dayand\u0131rmak do\u011fru bir mant\u0131k de\u011fildir. Bu tutum bu konudaki bilgi yetersizliklerini g\u00f6stermektedir.Ku\u015fkusuz insan, y\u00fcce Allah'\u0131n iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fini g\u00f6sterdi\u011fi ara\u00e7larla iyili\u011fi ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ve \u00e7abalar. Bununla beraber iyili\u011fin fiilen ger\u00e7ekle\u015fmesi y\u00fcce Allah'\u0131n dilemesi ve takdiriyle tamamlan\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren, evrendeki vak\u0131alar\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayan Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 de\u011fildir. O halde -insan\u0131n ba\u015fvurdu\u011fu ara\u00e7lar, y\u00f6neli\u015f ve \u00e7abas\u0131yla- iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesi \u0130l\u00e2h\u00ee irade ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.Yine insan, k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirmeye y\u00f6nelir ya da k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn olu\u015fmas\u0131n\u0131 gerektiren bir davran\u0131\u015fta bulunabilir. Ancak k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn fiilen meydana gelmesi, temelde varolmas\u0131 Allah'\u0131n kudret ve takdiriyle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu evre de e\u015fya ve olaylar\u0131 meydana getiren Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcnden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7 yoktur.Buna g\u00f6re her iki durumda da olay\u0131n var olu\u015fu ve ger\u00e7ekle\u015fmesi Allah taraf\u0131ndand\u0131r. Bu, birinci ayetin,belirledi\u011fi bir ger\u00e7ektir. \u0130kinci ayete gelince:\"Kar\u015f\u0131na \u00e7\u0131kan her iyilik Allah'tand\u0131r. Ba\u015f\u0131na gelen her k\u00f6t\u00fcl\u00fck de kendindendir.\"Bu da ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Birinci ger\u00e7e\u011fin sahas\u0131na girmeyen ona benzemeyen bir ger\u00e7ektir. Bu, ba\u015fka bir vadidedir. Buraya kadar konuya bir a\u00e7\u0131dan bak\u0131lmaktad\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bir metod koymu\u015ftur. Bir yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r, iyili\u011fi g\u00f6stermi\u015f ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan bu metoda uyup bu yolu takip ederse, iyilik i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131n\u0131rsa, y\u00fcce Allah \"Bizim i\u00e7in \u00e7aba sarf edenlere yollar\u0131m\u0131z\u0131 g\u00f6steririz.\" (Ankebut Suresi, 69) buyurdu\u011fu gibi hidayete ermesi i\u00e7in yard\u0131mc\u0131 olur. B\u00f6ylece insan iyili\u011fe ula\u015fm\u0131\u015f olur. Ula\u015f\u0131lan sonucun d\u0131\u015far\u0131dan insanlar\u0131n kazan\u00e7 sayd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015flere benzemesine \u00f6nem vermez bundan sonra. Bu, Allah'\u0131n mizan\u0131nda fiilen iyiliktir. Ve bu Allah kat\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc metodu koyan, yolu a\u00e7an, iyili\u011fi g\u00f6sterip k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131ran Allah't\u0131r. \u015eayet insan, Allah'\u0131n koydu\u011fu metoda uymaz, O'nun a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yolu takip etmez, g\u00f6sterdi\u011fi iyili\u011fi elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaz ve sak\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckten korunmazsa, o zaman da ba\u015f\u0131na fel\u00e2ketler gelir. Gerek d\u00fcnyada gerek ahirette ve her ikisinde de ger\u00e7ek anlamda bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck. Bu da insan\u0131n kendindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah'\u0131n metoduna ve O'nun yoluna uymayan insan\u0131n kendisidir. Bu anlam birinci anlamdan farkl\u0131d\u0131r. Sahas\u0131 da birinciden ayr\u0131d\u0131r. San\u0131r\u0131z bu gayet a\u00e7\u0131kt\u0131r.Ancak bu; iyili\u011fin ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ger\u00e7ekle\u015fmesini ve meydana geli\u015flerinin Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc ve takdirinden ba\u015fka bir g\u00fc\u00e7le m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin birinci ger\u00e7ekten bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmez.\u00c7\u00fcnk\u00fc yap\u0131lan, meydana gelen ve olan her \u015feyi yapan meydana getiren ve yaratan y\u00fcce Allah't\u0131r. Bu, meydana gelen ve olan \u015feyde insanlar\u0131n istek ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ne olursa olsun...(Bu ayetlerin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc. yans\u0131tt\u0131\u011f\u0131 ve hat\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 probleme; Cebir (zorunluluk) ve ihtiyar (Serbest olma) problemine gelince:Acaba, insandan kaynaklanan veya insan\u0131n ba\u015f\u0131na gelen olaylarda insan\u0131n iradesi ne derece etkindir? Aralar\u0131nda insan\u0131n iradesi niyet ve davran\u0131\u015f\u0131 da olmak \u00fczere olan her\u015feyi meydana getiren y\u00fcce Allah'\u0131n iradesi oldu\u011funa g\u00f6re nas\u0131l olur da insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesine neden olan bir iradesi s\u00f6z konusu olabilir? Ve bu problemden kaynaklanan daha bir \u00e7ok soru... Kur'an ayetleri, \"Meydana gelen her\u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiriyle meydana gelir\" diyor. Ayn\u0131 zamanda \"\u0130nsan irade eder ve hareket eder, bu ifade ve hareketiyle de hesaba \u00e7ekilir\" der. Ku\u015fkusuz Kur'an b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Bir k\u0131sm\u0131n\u0131n di\u011fer k\u0131sm\u0131yla \u00e7eli\u015fmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. O yukar\u0131daki iki ifade aras\u0131nda belirgin bir ili\u015fki bulunmal\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbani iradenin ve il\u00e2hi takdirin alan\u0131na tecav\u00fcz etmeden, insan\u0131n ceza ve m\u00fckafat g\u00f6rmesini gerektirecek \u015fekilde irade ve hareketinin bir sahas\u0131 bulunmal\u0131d\u0131r. Ama nas\u0131l? \u0130\u015fte bunu a\u00e7\u0131klamak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131, y\u00fcce Allah'\u0131n fiillerinin i\u00e7erdi\u011fini kavrayacak kapasitede de\u011fildir.)'Ard\u0131ndan Resulullah g\u00f6rev ve hareketinin s\u0131n\u0131rlar\u0131, insanlar\u0131n O'na kar\u015f\u0131 ve O'nun insanlara kar\u015f\u0131 konumu a\u00e7\u0131klanmakta ve en sonunda i\u015f tamimiyle y\u00fcce Allah'\u0131n iradesine ba\u011flanmaktad\u0131r:\"Seni insanlara peygamber olarak g\u00f6nderdik. Buna \u015fahid olarak Allah yeter.\"\"Kim Peygamber'e itaat ederse, Allah'a itaat etmi\u015f olur. Kim O'na s\u0131rt \u00e7evirirse bilsin ki, biz seni onlar\u0131n ba\u015f\u0131na koruyucu olarak g\u00f6ndermi\u015f de\u011filiz.\"Peygamberin g\u00f6revi, mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir. \u0130yilik veya k\u00f6t\u00fcl\u00fck meydana getirmek de\u011fil. -Daha \u00f6nce de de\u011findi\u011fimiz gibi-bunlar Allah'\u0131n i\u015fidir. Onun g\u00f6revini yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmi\u015f bir peygamber oldu\u011funa Allah \u015fahittir. \" Buna \u015fahit olarak Allah yeter.\"\u0130nsanlar\u0131n Peygambere kar\u015f\u0131 durumlar\u0131 ise \u015f\u00f6yledir; O'na itaat eden Allah'a itaat etmi\u015f olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fc ay\u0131rmak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fc ile Res\u00fbl\u00fcn\u00fcn s\u00f6z\u00fc de farkl\u0131 de\u011fildir. Kim de kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p yakalanmak suretiyle y\u00fcz \u00e7evirirse hesap ve ceza a\u00e7\u0131s\u0131ndan i\u015fi, y\u00fcce Allah'a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Peygamber onu hidayete zorlamak, dine girmesi i\u00e7in ona bask\u0131 yapmak \u00fczere g\u00f6nderilmemi\u015ftir. \u0130syan ve sap\u0131kl\u0131ktan korumakla y\u00fck\u00fcml\u00fc de\u011fildir. B\u00f6yle bir\u015fey peygamberin g\u00f6revleri aras\u0131nda yer almaz, zaten buna g\u00fcc\u00fc de yetmez.Bu a\u00e7\u0131klamayla ba\u015flar\u0131na gelen \u015feyin \u00f6z\u00fcne ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcnceleri d\u00fczeltilmi\u015f oluyor. Buna g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey Allah'\u0131n iradesi ve takdiri d\u0131\u015f\u0131nda ger\u00e7ekle\u015femez. \u0130yi veya k\u00f6t\u00fc -hangi anlamda olursa olsun, isterse y\u00fczeysel kendi g\u00f6rd\u00fcklerine g\u00f6re, ister i\u015fin ger\u00e7ekten oldu\u011fu \u015fekliyle olsun- ba\u015flar\u0131na ne gelmi\u015fse Allah`tand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah`tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse herhangi bir \u015feyi yapamaz, meydana getiremez, ya\u015fatamaz ve var edemez. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten iyilik olan bir\u015fey ba\u015flar\u0131na gelmi\u015fse bu Allah taraf\u0131ndand\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu Allah'\u0131n metodu ve yol g\u00f6stericili\u011fiyle ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. -Allah'\u0131n mizan\u0131nda- ger\u00e7ekten k\u00f6t\u00fcl\u00fck olan bir\u015fey kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015fsa bu da kendilerindendir. Bunun nedeni de Allah'\u0131n metodundan sapmalar\u0131 ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011fine s\u0131rt \u00e7evirmeleridir.Peygamberin ilk ve son g\u00f6revi peygamberliktir. Ne bir \u015feyi yoktan ortaya koyabilir, ne meydana getirebilir ve ne de yaratabilir. Yaratma, yapma ve meydana getirme gibi \u0130l\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n \u00f6zelliklerinde Allah'a ort\u00e4k olamaz. O Allah'tan kendisine geleni tebli\u011f etmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr. O halde emretti\u011fi \u015feye t\u00e2bi olmak, Allah'a uymakt\u0131r. Zaten peygambere uyman\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Allah'a uyman\u0131n ba\u015fka bir yolu da yoktur. Peygamber; tebli\u011f edip a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p y\u00fcz \u00e7evirenler i\u00e7in hidayet meydana getirmek veya onlar\u0131 kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak ve y\u00fcz \u00e7evirmekten al\u0131koymak zorunda de\u011fildir. -Bu \u015fekilde- belirgin, geni\u015f, a\u00e7\u0131k ve net olan hakikatler d\u00fc\u015f\u00fcnceyi kurup bilinci rahatlatarak, y\u00fcce Allah'\u0131n bu kitleyi e\u011fitme, b\u00fcy\u00fck ve tehlikeli rol\u00fcne haz\u0131rlama i\u015fleminin bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc olu\u015fturacakt\u0131r.M\u00dcSL\u00dcMANLARIN SAFLARINDA B\u0130R GRUPBundan sonra ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 -m\u00fcsl\u00fcman safta yer alan- ba\u015fka bir grubun durumunu anlatmaktad\u0131r. Yoksa bunlar da; yeni hareketleri, ek \u00f6zellikleri hat\u0131rlat\u0131lan o m\u00fcnaf\u0131k grubundan m\u0131d\u0131r? \u00c7\u00fcnk\u00fc anlat\u0131mla birlikte davran\u0131\u015f\u0131n k\u0131nand\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6r\u00fclmektedir. Tabii k\u0131nanman\u0131n yan\u0131nda e\u011fitim, direktif ve d\u00fczenleme amac\u0131 da g\u00fcd\u00fclmektedir. B\u00fct\u00fcn bunlar, birka\u00e7 ayette ve say\u0131l\u0131 ibarelerde yer almaktad\u0131r:","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#breadcrumb"},"inLanguage":"tr","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-nisa-suresi-77-ve-80-ayetler-arasi\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Ana sayfa","item":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 77. VE 80. AYETLER ARASI"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/","name":"Ebrar Medya","description":"Tarafs\u0131z De\u011fil, Hakk'tan Taraf\u0131z","publisher":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"tr"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization","name":"Ebrar Medya","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png","contentUrl":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png","width":244,"height":90,"caption":"Ebrar Medya"},"image":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/","https:\/\/twitter.com\/ebrarmedyacom","https:\/\/www.instagram.com\/ebrarmedyacom","https:\/\/www.linkedin.com\/in\/ebrar-medya-343157188\/","https:\/\/tr.pinterest.com\/ebrarmedya\/"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6","name":"EBRAR MEDYA","image":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/image\/","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g","caption":"EBRAR MEDYA"},"url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/author\/ebrarmedya2\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8110"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/13"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=8110"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8110\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":8112,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8110\/revisions\/8112"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/8111"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=8110"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=8110"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=8110"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}