B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

ALLAH’A KULLUK<\/strong><\/p>\n

36- Allah’a kulluk ediniz. O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n\u0131z. Ana-babaya akrabalara, yetimlere, yoksullara, yak\u0131n kom\u015fulara,uzak kom\u015fulara,yak\u0131n arkada\u015flara yar\u0131 yolda kalanlara, elinizin alt\u0131ndakilere iyilik ediniz. Allah kendini be\u011fenmi\u015f kibirlileri kesinlikle sevmez.<\/em><\/strong><\/p>\n

37- Bunlar kendileri cimrice davrand\u0131klar\u0131 gibi ba\u015fkalar\u0131na da cimri olmay\u0131 \u00f6nerirler ve Allah’\u0131n l\u00fctuf eseri olarak kendilerine verdi\u011fi imk\u00e2nlar\u0131 gizlerler. Biz k\u00e2firler i\u00e7in onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap haz\u0131rlad\u0131k.<\/em><\/strong><\/p>\n

38- Yine bunlar ba\u015fkalar\u0131na g\u00f6steri\u015f olsun diye mal verirler, Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmazlar. Yolda\u015f\u0131 \u015feytan olan\u0131n ne k\u00f6t\u00fc yolda\u015f\u0131 vard\u0131r!<\/em><\/strong><\/p>\n

39- E\u011fer onlar Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inansalar ve Allah’\u0131n kendilerine ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 mallar\u0131n\u0131n bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc hayr yolunda harcasalard\u0131, ne olurdu? Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah onlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131 her \u015feyi bilir.<\/em><\/strong><\/p>\n

40- Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah zerre kadar haks\u0131zl\u0131k etmez. E\u011fer bu bir iyilik olursa onu bir ka\u00e7 kat b\u00fcy\u00fct\u00fcr ve kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kendi kat\u0131ndan b\u00fcy\u00fck bir m\u00fck\u00e2fat verir.<\/em><\/strong><\/p>\n

41- Her \u00fcmmete kar\u015f\u0131 birer \u015fahid tutaca\u011f\u0131m\u0131z ve seni de kendilerine kar\u015f\u0131 birer \u015fahid tutaca\u011f\u0131m\u0131z ve seni de kendilerine kar\u015f\u0131 \u015fahit g\u00f6sterece\u011fimiz g\u00fcn acaba onlar\u0131n halleri nas\u0131l olacak?<\/em><\/strong><\/p>\n

42- K\u00e2firler ve Peygamberlere kar\u015f\u0131 gelenler o g\u00fcn yerle bir olmay\u0131 \u00f6zlemle isterler. Onlar Allah’tan hi\u00e7bir s\u00f6z saklayamazlar.<\/em><\/strong><\/p>\n

Bu ayetler demeti s\u0131rf y\u00fcce Allah’a kulluk etmeyi emrederek ve O’na herhangi bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131 yasaklayarak s\u00f6ze giriyor. Ayetin ba\u015f\u0131ndaki “ve” ba\u011flac\u0131 bu emir ve yasa\u011f\u0131, ge\u00e7en dersin sonlar\u0131nda yer alan ailenin d\u00fczenlenmesine ili\u015fkin emirlere ba\u011fl\u0131yor. Bu iki konunun birbirine ba\u011flanmas\u0131, \u0130sl\u00e2m’daki genel, kapsaml\u0131 ve b\u00fct\u00fcnle\u015ftirici birli\u011fi kan\u0131tlar.<\/p>\n

Yani \u0130sl\u00e2m s\u0131rf vicdanda sakl\u0131 duran bir inan\u00e7 sisteminden ve s\u0131rf ibadet t\u00f6renlerinden ibaret olmad\u0131\u011f\u0131 gibi bu inan\u00e7 sistemi ve ibadet ama\u00e7l\u0131 hareketler ile ili\u015fkisi olmayan s\u0131rf d\u00fcnyaya d\u00f6n\u00fck yasal d\u00fczenlemelerden ibaret de de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m, b\u00fct\u00fcn faaliyet t\u00fcrlerini i\u00e7eren, onlar\u0131n \u00e7e\u015fitli kesimleri aras\u0131nda ili\u015fki kuran ve hepsini en temeldeki ana ilkeye ba\u011flayan bir dindir. Bu ana ilke y\u00fcce Allah’\u0131 bir bilmek ve b\u00fct\u00fcn bu faaliyet kesimlerinde ba\u015fka hi\u00e7bir yerden de\u011fil, s\u0131rf O’ndan talimat almakt\u0131r. Ba\u015fka bir deyimle bu ilke y\u00fcce Allah’\u0131 hem kendisine ibadet edilen bir il\u00e2h olarak ve hem de b\u00fct\u00fcn insan\u00ee faaliyetlerde yasa koyma ve direktif kayna\u011f\u0131 olarak bir ve ortaks\u0131z bilmektir. \u0130sl\u00e2m’da ve genel anlam\u0131 ile y\u00fcce Allah’\u0131n yozla\u015ft\u0131r\u0131lmam\u0131\u015f dininde Tevhidin bu iki t\u00fcr\u00fc birbirinden ayr\u0131lmaz.<\/p>\n

Bu y\u00fcce Allah’\u0131 bir bilme emrini ve O’na ortak ko\u015fma yasa\u011f\u0131n\u0131n arkas\u0131ndan \u00f6nce k\u00fc\u00e7\u00fck aileden, sonra da b\u00fcy\u00fck insanl\u0131k ailesinden olan yard\u0131ma muhta\u00e7 insan guruplar\u0131na iyilik etmeye ili\u015fkin emir geliyor. Sonra cimrilik, kendini be\u011fenmi\u015flik, b\u00f6b\u00fcrlenme, ba\u015fkalar\u0131n\u0131 cimrili\u011fe \u00f6zendirme; y\u00fcce Allah’\u0131n verdi\u011fi mal, bilgi ve din gibi nimetleri k\u0131skanma, ba\u015fkalar\u0131ndan saklama gibi k\u00f6t\u00fc huylar k\u0131nan\u0131yor; \u015feytan\u0131n izinden gidilmemesi hat\u0131rlat\u0131l\u0131yor ve y\u00fcce Allah’\u0131n onur k\u0131r\u0131c\u0131 ve rezil edici azab\u0131ndan sak\u0131n\u0131lmas\u0131 vurgulan\u0131yor. B\u00f6ylece b\u00fct\u00fcn bu hat\u0131rlatmalar y\u00fcce Allah’\u0131 bir bilme ilkesine ba\u011flan\u0131yor; y\u00fcce Allah’\u0131 bir bilip O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmayanlar\u0131n talimat kaynaklar\u0131 belirleniyor. \u0130badet edilecek Allah nas\u0131l bir ise, bu talimat kayna\u011f\u0131 da tektir, birden fazla olamaz. Y\u00fcce Allah’\u0131n, nas\u0131l il\u00e2h bilinmekte ve b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131n ibadetlerine muhatap olmakta orta\u011f\u0131 yoksa yasa koymakta ve direktif vermede de orta\u011f\u0131 yoktur.<\/p>\n

ALLAH’A ORTAK KO\u015eMAK<\/strong><\/p>\n

“Allah’a kulluk ediniz. O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n\u0131z. Ana-babaya, akrabalara, yetimlere, yoksullara, yak\u0131n kom\u015fulara, uzak kom\u015fulara, yak\u0131n arkada\u015flara, yar\u0131 yolda kalanlara, elinizin alt\u0131ndakilere iyilik ediniz.”<\/strong><\/p>\n

\u0130sl\u00e2m sisteminde t\u00fcm yasal d\u00fczenlemeler ve t\u00fcm direktifler tek kayna\u011fa. dayan\u0131r ve tek a\u011f\u0131rl\u0131k noktas\u0131 \u00fczerinde yo\u011funla\u015f\u0131r. S\u00f6z konusu tek kaynak y\u00fcce Allah’a inanmak ve s\u00f6z konusu a\u011f\u0131rl\u0131k merkezi de bu inanc\u0131n karakteristik g\u00f6stergesi olan kay\u0131ts\u0131z-\u015farts\u0131z Tevhid ilkesidir. B\u00f6yle oldu\u011fu i\u00e7indir ki, bu yasal d\u00fczenlemeler ile direktifler birbirlerine s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ba\u011fl\u0131d\u0131rlar, aralar\u0131nda uyum g\u00f6zlenir, herhangi birini \u00f6b\u00fcr\u00fcnden ay\u0131rmak zordur, herhangi birini dayand\u0131\u011f\u0131 ana kayna\u011fa ba\u015fvurmaks\u0131z\u0131n incelemek eksik bir \u00e7abad\u0131r. Bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc uygulay\u0131p di\u011ferlerine s\u0131rt \u00e7evirmek ne insana m\u00fcsl\u00fcman s\u0131fat\u0131n\u0131 kazand\u0131rma konusunda ve ne de \u0130sl\u00e2m sisteminin hayata y\u00f6nelik meyvelerini elde etme konusunda yeterli olur.<\/p>\n

Evren ile, hayat ile ve insanlar ile ili\u015fkileri d\u00fczenleyen b\u00fct\u00fcn temel kavramlar, b\u00fct\u00fcn temel d\u00fc\u015f\u00fcnceler y\u00fcce. Allah’a inanma ilkesinden kaynaklan\u0131r. Sosyal, ekonomik, siyasi, ahl\u00e2k\u00ee ve evrensel b\u00fct\u00fcn sistemler bu temel kavramlara dayan\u0131r. Bu temel kavramlar insanlar\u0131n birbirleri ile olan b\u00fct\u00fcn ili\u015fkilerini etkilerler. Yery\u00fcz\u00fcndeki b\u00fct\u00fcn insani faaliyetlere y\u00f6n ve bi\u00e7im verirler; hem fertlerin vicdanlar\u0131na ve hem de toplumsal prati\u011fe damgalar\u0131n\u0131 basarlar. B\u00f6ylece insanlar aras\u0131ndaki ili\u015fkilere ibadet niteli\u011fi kazand\u0131r\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu ili\u015fkiler y\u00fcce Allah’\u0131n sistemine ve denetimine uymay\u0131 i\u00e7erir. \u0130badetleri, insanlar aras\u0131 ili\u015fkilerin dayana\u011f\u0131 yaparlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu ibadetler insan\u0131n vicdan\u0131n\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131 ar\u0131nd\u0131r\u0131r. Yine bu temel kavramlar hayat\u0131 son \u00e7\u00f6z\u00fcmde, s\u0131rf Allah tan kaynaklanan, s\u0131rf O’ndan al\u0131nm\u0131\u015f talimatlara dayanan, d\u00fcnyada ve Ahretteki tek merci y\u00fcce Allah olan kenetlenmi\u015f bir b\u00fct\u00fcne d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcrler..<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m inanc\u0131n\u0131n, \u0130sl\u00e2m sisteminin, y\u00fcce Allah’\u0131n yozla\u015ft\u0131r\u0131lmam\u0131\u015f dininin bu temel \u00f6zelli\u011fi ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 burada \u015fundan anl\u0131yoruz: Daha \u00f6nce s\u00f6yledi\u011fimiz gibi ana-babaya, akrabalara ve toplumun di\u011fer baz\u0131 kesimlerine yard\u0131m edilmesini emreden ayet, y\u00fcce Allah’a kulluk edilmesi, O’nun bir bilinmesi direktifi ile s\u00f6ze giriyor. Bunun yan\u0131s\u0131ra ana-baban\u0131n yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ile s\u00f6z konusu toplum kesimlerin yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131 birle\u015ftiriliyor. Bu yak\u0131nl\u0131klar\u0131n her ikisi de y\u00fcce Allah’a kulluk etme, O’nu bir bilme ilkesine ba\u011flan\u0131yor. \u00dcstelik bu Allah’a kulluk ve Allah’\u0131 bir bilme ilkesi -daha \u00f6nce de\u011findi\u011fimiz gibi- ge\u00e7en dersin sonlar\u0131nda anlat\u0131lan aile hukuku ile bu derste i\u015flenen geni\u015f \u00e7apl\u0131 insanlar aras\u0131 ili\u015fkiler prensibini birbirine kayna\u015ft\u0131ran bir arakesit g\u00f6revi yap\u0131yor. Ama\u00e7 o hukuku ve bu prensibi b\u00fct\u00fcn ba\u011flar\u0131 birle\u015ftiren o ortak ba\u011fa ba\u011flamak ve bu ba\u011flar ile ilgili yasalar\u0131 koyan ve direktifleri veren kayna\u011f\u0131 tekle\u015ftirmektir. Okuyoruz.<\/p>\n

“Allah’a kulluk ediniz, O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

\u00d6nce y\u00fcce Allah’a kulluk etme emri, ikinci olarak da kendisi ile birlikte bir ba\u015fkas\u0131na kulluk etme yasa\u011f\u0131 ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131yoruz. Bu yasak insano\u011flunun \u00f6teden beri bildi\u011fi b\u00fct\u00fcn il\u00e2hlar\u0131, b\u00fct\u00fcn putlar\u0131 i\u00e7eren geni\u015f kapsaml\u0131 ve ayn\u0131 zamanda kesin ifadeli bir yasakt\u0131r. Tekrarl\u0131yoruz:<\/p>\n

“O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Nas\u0131l bir “\u015fey” olursa olsun. Cans\u0131z madde, hayvan, insan, h\u00fck\u00fcmdar veya \u015feytan fark etmez. “\u015eey” deyince akla gelen her \u015fey, bu geni\u015f kapsaml\u0131 kavram\u0131n kapsam\u0131na giren her varl\u0131k olabilir bu il\u00e2h, ya da put.<\/p>\n

Sonra \u00f6zellikle ana-babaya ve genel olarak t\u00fcm akrabalara iyilik edilmesi emrediliyor. \u00c7o\u011funlukla evl\u00e2tlar\u0131n, ana-babay\u0131 g\u00f6zetmeleri emir konusu oluyor. Ger\u00e7i evl\u00e2tlar\u0131n\u0131 g\u00f6zetsinler diye ana-babaya y\u00f6neltilmi\u015f emirlere de rastl\u0131yoruz. Ayr\u0131ca y\u00fcce Allah’\u0131n evl\u00e2tlara kar\u015f\u0131, onlar\u0131n ana-babalar\u0131ndan daha merhametli oldu\u011funu da biliyoruz. Sebebine gelince \u00e7ocuklar, ana-babaya, yani kendilerini bakm\u0131\u015f ve korumu\u015f olan ku\u015fa\u011fa iyilik etme direktifine muhatap olmaya daha \u00e7ok muhta\u00e7t\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00e7ocuklar genellikle b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar\u0131 ile, b\u00fct\u00fcn \u015fefkatleri ile, b\u00fct\u00fcn duygular\u0131 ve b\u00fct\u00fcn \u00e7abalar\u0131 ile gelecek ku\u015fa\u011fa y\u00f6nelirler, kendilerinden \u00f6nceki ku\u015fa\u011f\u0131 ihmal ederler. Hayat\u0131n ak\u0131nt\u0131s\u0131na kap\u0131larak ileri do\u011fru giderlerken d\u00f6n\u00fcp arkalar\u0131na bakmak ak\u0131llar\u0131na gelmez. \u0130\u015fte bu gerek\u00e7e ile esirgeyen ve kay\u0131ran y\u00fcce Allah’\u0131n direktifi ile s\u0131k s\u0131k muhatap olurlar. O Allah ki ne ana-baba ve ne de evl\u00e2d\u0131 hesap d\u0131\u015f\u0131 b\u0131rak\u0131r ve ne de evl\u00e2d\u0131 ve ana-babay\u0131 unutur. O Allah ki, gerek evl\u00e2d ve gerek ana-baba olsun t\u00fcm kullar\u0131na, birbirlerine kar\u015f\u0131 merhametli davranmalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor.<\/p>\n

Bu ayette -ve daha bir\u00e7ok ayette- \u015funu g\u00f6r\u00fcyoruz: \u0130yilik etme direktifi \u00f6ncelikle yak\u0131n-uzak akrabalardan i\u015fe ba\u015fl\u0131yor, sonra bu eksen etraf\u0131nda \u00e7ap\u0131n\u0131 b\u00fcy\u00fcterek insanl\u0131k ailesinin t\u00fcm g\u00f6zetime muhta\u00e7 kesimlerini kapsam\u0131na alacak \u015fekilde geni\u015fliyor. Her \u015feyden \u00f6nce bu sistem insan f\u0131trat\u0131 ile uyumlu ve ba\u011fda\u015f\u0131kt\u0131r. Sebebi ise ac\u0131ma duygusu ve katk\u0131da bulunma bilincinin \u00f6nce evde, yani k\u00fc\u00e7\u00fck ailede geli\u015fmeye ba\u015flamas\u0131d\u0131r. Aile yuvas\u0131n\u0131n ba\u011fr\u0131nda bu duyguyu tatmam\u0131\u015f ve bu bilinci geli\u015ftirmemi\u015f olan vicdanlarda sonradan bu duygunun ve bu vicdan\u0131n\u0131n geli\u015fti\u011fi \u00e7ok az g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n

Bunun yan\u0131s\u0131ra insan vicdan\u0131 -f\u0131trat\u0131n\u0131n ve do\u011fal yap\u0131s\u0131n\u0131n gere\u011fi olarak yard\u0131m etmeye akrabalar\u0131ndan ba\u015flamaya e\u011filimlidir. E\u011fer bu noktadan ve bu eksenden ba\u015flanarak gitgide yard\u0131mseverlik dairesi geni\u015fletilecek ise bunun bir sak\u0131ncas\u0131 ve bir zarar\u0131 yoktur. Ayr\u0131ca bu yard\u0131mseverlik metodu \u0130sl\u00e2m’\u0131n sosyal d\u00fczenleme yordam\u0131 ile de uyumludur. \u0130sl\u00e2m dayan\u0131\u015fmay\u0131 aile i\u00e7inde ba\u015flat\u0131r ve arkas\u0131ndan sosyal \u00e7evreye yayar. B\u00f6ylece sosyal yard\u0131mla\u015fma faaliyetlerinin devlet kurumlar\u0131n\u0131n hantal ellerine d\u00fc\u015fmesine meydan vermemi\u015f olur. E\u011fer yerel k\u00fc\u00e7\u00fck kurumlar yetersiz kal\u0131rsa o zaman ba\u015fka. \u00c7\u00fcnk\u00fc normal olarak k\u00fc\u00e7\u00fck yerel birimler sosyal yard\u0131mla\u015fmay\u0131 daha iyi ba\u015far\u0131r. Bu g\u00f6revi hem uygun zaman\u0131nda, kolayl\u0131k ve rahatl\u0131kla ve hem de hayata insana yara\u015f\u0131r bir nitelik kazand\u0131ran sevgi ve merhamet duygular\u0131n\u0131n e\u015fli\u011finde yerine getirir.<\/p>\n

Ayette iyilik etme g\u00f6revi ana-babadan ba\u015flat\u0131l\u0131yor, sonra akrabalar\u0131 i\u00e7erecek \u015fekilde geni\u015fletiliyor. Arkas\u0131ndan evleri kom\u015fulardan uzakta da olsa yetimlere ve yoksullara s\u0131ra getiriliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu iki kesim, kom\u015fulardan daha \u00e7ok yard\u0131ma muhta\u00e7t\u0131r. Sonra akrabadan olan kom\u015fuya s\u0131ra geliyor ve onu yabanc\u0131 kom\u015fular izliyor. Gerek akraba ve gerekse yabanc\u0131 kom\u015fular yak\u0131n arkada\u015flar\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7iriliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan kom\u015fusu ile s\u0131k s\u0131k y\u00fczy\u00fcze gelir; oysa yak\u0131n arkada\u015f\u0131 ile ara s\u0131ra kar\u015f\u0131la\u015f\u0131r. Sonra yak\u0131n arkada\u015flara s\u0131ra getiriliyor. “Yak\u0131n arkada\u015f” bir yoruma g\u00f6re normalde “samimi dost” ve yolculuk s\u0131ras\u0131nda da “yolda\u015f” anlam\u0131na gelir. Arkas\u0131ndan s\u0131ra ailesinden ve mal\u0131ndan uzak kalm\u0131\u015f yolcuya gelir. sonra da \u00e7e\u015fitli hayat cilveleri y\u00fcz\u00fcnden, ba\u015fkalar\u0131n\u0131n eline d\u00fc\u015fen k\u00f6lelere s\u0131ra geliyor. Bunlar ger\u00e7i \u00f6zg\u00fcrl\u00fck nimetinden yoksun kalm\u0131\u015flard\u0131r, ama birbirlerine ortak ba\u011flar ile ba\u011fl\u0131 t\u00fcm insanl\u0131k ailesinin birer \u00fcyesidirler.<\/p>\n

B\u00d6B\u00dcRLENME ve C\u0130MR\u0130L\u0130K<\/strong><\/p>\n

Ayette iyilik etme emrinin arkas\u0131ndan kendini be\u011fenmi\u015flik, b\u00fcy\u00fcklenme, cimrilik, ba\u015fkalar\u0131n\u0131 cimrili\u011fe \u00f6zendirme, y\u00fcce Allah’\u0131n nimetlerini ve ba\u011f\u0131\u015flar\u0131n\u0131 saklama, ba\u015fkalar\u0131ndan k\u0131skanma, g\u00f6steri\u015f olsun diye yard\u0131mda bulunma gibi k\u00f6t\u00fc huylar k\u0131nan\u0131yor ve b\u00fct\u00fcn bu k\u00f6t\u00fc huylar\u0131n ortak sebebi ortaya konuyor:Bu sebep y\u00fcce Allah’a ve Ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmamak, \u015feytana uymak ve O’nu yolda\u015f edinmektir. Okuyoruz:<\/p>\n

“Allah kendini be\u011fenmi\u015f, kibirlileri kesinlikle sevmez. Bunlar kendileri cimrice davrand\u0131klar\u0131 gibi ba\u015fkalar\u0131na da cimri olmay\u0131 \u00f6nerirler ve Allah’\u0131n l\u00fctuf eseri olarak kendilerine verdi\u011fi imk\u00e2nlar\u0131 gizlerler. Biz k\u00e2firler i\u00e7in onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap haz\u0131rlad\u0131k.<\/strong><\/p>\n

Yine bunlar ba\u015fkalar\u0131na g\u00f6steri\u015f olsun diye mal verirler, Allah’a ve Ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmazlar. Yolda\u015f\u0131 \u015feytan olan\u0131n ne k\u00f6t\u00fc yolda\u015f\u0131 vard\u0131r!”<\/strong><\/p>\n

Bu ayetlerde \u0130sl\u00e2m sisteminin o temel mesaj\u0131 bir kere daha g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seriliyor. Bu mesaj b\u00fct\u00fcn d\u0131\u015f davran\u0131\u015flar\u0131, b\u00fct\u00fcn i\u00e7 duygular\u0131 ve b\u00fct\u00fcn sosyal ili\u015fkileri inan\u00e7 sistemine ba\u011flamakt\u0131r. Sebebine gelince y\u00fcce Allah’\u0131 kullukta ve talimat almakta tek bilme ilkesini y\u00fcce Allah’\u0131n r\u0131zas\u0131n\u0131 kazanmaktan ve ahirette verece\u011fi sevab\u0131 beklemekten ba\u015fka bir amaca yer vermeyen insanlara iyilik etme davran\u0131\u015f\u0131 izliyor. \u0130nsanlara iyilik ederken edepli ve nazik kavran\u0131lacakt\u0131r. Bilinecektir ki, kul, ba\u015fkalar\u0131na yard\u0131m ederken sadece y\u00fcce Allah’\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 r\u0131zk\u0131n bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc vermektedir, r\u0131zk\u0131n yarat\u0131c\u0131s\u0131 kendisi de\u011fildir ve bu r\u0131zka s\u0131rf y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flamas\u0131 sayesinde sahip olabilmektedir.<\/p>\n

Buna kar\u015f\u0131l\u0131k y\u00fcce Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmamak; b\u00f6b\u00fcrlenmeyi, kibirlenmeyi, cimrili\u011fi, ba\u015fkalar\u0131n\u0131 cimri olmaya te\u015fvik etmeyi, y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015f\u0131n\u0131 ve nimetini saklamay\u0131, iyilik ve yard\u0131m yolu ile bu ba\u011f\u0131\u015f ve nimetin izlerini d\u0131\u015fa vurmaktan ka\u00e7\u0131nmay\u0131 ya da \u00efnsanlara g\u00f6steri\u015f yapmak ve s\u0131rf ba\u015fkalar\u0131n\u0131n \u00f6vg\u00fcs\u00fcn\u00fc kazanabilmek, yard\u0131mseverlik g\u00f6sterisi yapmay\u0131 beraberinde getirir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmayan insan \u00f6v\u00fcnmekten, halk aras\u0131nda \u00e7al\u0131m satmaktan ba\u015fka bir \u00f6d\u00fcle inanmaz!<\/p>\n

B\u00f6ylece “ahl\u00e2k”\u0131n niteli\u011fi belirlenmi\u015f olur. “\u0130man ahl\u00e2ki” ile “k\u00fcf\u00fcr ahl\u00e2k\u0131” yani. \u0130yi amelin, iyi ahl\u00e2k\u0131n motifi, s\u00fcr\u00fckleyici sebebi, y\u00fcce Allah’a ve Ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmakt\u0131r ve ahiret m\u00fck\u00e2fat\u0131d\u0131r. Bu y\u00fcce bir motiftir, onun sahibi insanlardan \u00f6d\u00fcl beklemez, \u00fcstelik bu motif insanlar\u0131n keyfi de\u011ferlendirmelerinden ve geleneklerinden al\u0131nmam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Ama e\u011fer insan ho\u015fnutlu\u011fu aranan, r\u0131zas\u0131na y\u00f6nelik arzuya dayan\u0131larak amel i\u015flenen bir Allah’a ve yine bu insan, m\u00fck\u00e2fat ve cezalar\u0131n verilece\u011fi bir ahiret g\u00fcn\u00fcne inanm\u0131yorsa o zaman, insanlar\u0131n keyf\u00ee de\u011ferlendirmelerine dayanan k\u0131ymetleri elde etmeye y\u00f6nelir. Bu keyf\u00ef de\u011ferlendirmelerde ise b\u0131rak\u0131n\u0131z her zamana ve d\u00fcnyan\u0131n her yerine egemen olacak bir de\u011fi\u015fmezli\u011fi, bir ku\u015fak boyunca ayn\u0131 \u00fclkede egemen olacak bir de\u011fi\u015fmezli\u011fi ve belirlili\u011fi bile bulamazs\u0131n\u0131z. \u0130\u015fte bu inan\u00e7s\u0131zlar\u0131n amellerinin motifleri bu oynak de\u011fer yarg\u0131lar\u0131 olur. O zaman da insanlar\u0131n keyfi arzular\u0131nda ve de\u011fer yarg\u0131lar\u0131nda belirecek de\u011fi\u015fmelere paralel olarak bu davran\u0131\u015f motiflerinde de de\u011fi\u015fmeler ve oynamalar olacakt\u0131r. Bu de\u011fi\u015fmelerin yan\u0131s\u0131ra da b\u00f6b\u00fcrlenme, b\u00fcy\u00fcklenme, cimrilik, cimrili\u011fi \u00f6zendirme, insanlara g\u00f6steri\u015f yapma gibi \u00e7irkin s\u0131fatlar ortal\u0131kta cirit atacakt\u0131r. B\u00f6ylece y\u00fcce Allah’\u0131n r\u0131zas\u0131na ba\u011flanman\u0131n ve ihl\u00e2s\u0131n zerresine rastlanmayacakt\u0131r.<\/p>\n

Bu ayet, y\u00fcce Allah’\u0131n b\u00f6ylelerini “sevmedi\u011fini” belirtiyor. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah i\u00e7in “nefret etme” ve “sevme” gibi duygusal tepkiler s\u00f6z konusu de\u011fildir. Burada insanlar\u0131n al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131na g\u00f6re bu duygusal tepkiye e\u015flik eden kovma, cezaland\u0131rma ve azab etme gibi sonu\u00e7lar kasd edilmi\u015ftir. Okuyoruz:<\/p>\n

“Biz k\u00e2firler i\u00e7in onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap haz\u0131rlad\u0131k.”<\/strong><\/p>\n

Buradaki “onur k\u0131r\u0131c\u0131l\u0131k (ihanet)” bu adamlar\u0131n b\u00fcy\u00fcklenmelerinin, ha\u015fa atmalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan bir cezad\u0131r. Fakat ayette, as\u0131l ama\u00e7 olan bu anlam\u0131n yan\u0131s\u0131ra daha d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcr\u00fcc\u00fc bir mesaj veriliyor. \u0130nsanlar\u0131n zihinlerine i\u015flemesi istenen etkileyici bir mesaj. Ayette vicdanlarda bu s\u0131fatlara ve bu davran\u0131\u015flara kar\u015f\u0131 antipati, k\u00fc\u00e7\u00fcmseme ve tiksinme duygular\u0131 uyand\u0131r\u0131l\u0131yor. \u00d6zellikle bu adamlar\u0131n \u015feytan\u0131n yolda\u015flar\u0131 olduklar\u0131 vurgulanmakla s\u00f6z konusu nefretin frekans\u0131na y\u00fckseklik kazand\u0131r\u0131l\u0131yor. Okuyoruz:<\/p>\n

“Yolda\u015f\u0131 \u015feytan olan\u0131n ne k\u00f6t\u00fc yolda\u015f\u0131 vard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Bize kadar gelen bilgilere g\u00f6re bu ayetler bir gurup Medine yahudisi hakk\u0131nda inmi\u015ftir. Bu s\u0131fatlar yahudilere yak\u0131\u015f\u0131yor. Aynen onlar gibi m\u00fcnaf\u0131klara da yak\u0131\u015f\u0131yor. O g\u00fcn\u00fcn m\u00fcsl\u00fcman toplumunda bu guruplar\u0131n her ikisi de vard\u0131. Buna <\/strong>g\u00f6re belki de ayette yer alan “Allah’\u0131n l\u00fctuf eseri olarak kendilerine verdi\u011fi imk\u00e2nlar\u0131 gizlemeleri” <\/strong>su\u00e7lamas\u0131ndan maksat yahudilerin \u0130sl\u00e2m dinine ve bu dinin “g\u00fcvenilir” Peygamberi hakk\u0131nda kitaplar\u0131nda bulunan bilgileri gizlemeleridir. Fakat ifade geneldir ve s\u00f6z\u00fcn ak\u0131\u015f\u0131 m\u00e2l\u00ee yard\u0131ma ve insanlar aras\u0131 dayan\u0131\u015fmaya ili\u015fkindir. Buna g\u00f6re bu ifadenin genellik niteli\u011fine dokunmamak gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu nitelik s\u00f6z\u00fcn ak\u0131\u015f\u0131na daha uygun d\u00fc\u015f\u00fcyor.<\/p>\n

Ayette bu kimselerin huylar\u0131n\u0131n ve davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n \u00e7irkinli\u011fi belirtildikten ve bu \u00e7irkinliklerin as\u0131l sebebinin y\u00fcce Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmamalar\u0131 ve buna kar\u015f\u0131l\u0131k \u015feytan\u0131 yolda\u015f edinmeleri, onun izinden gitmeleri oldu\u011fu vurguland\u0131ktan ve bu k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin sahipleri i\u00e7in haz\u0131rlanm\u0131\u015f olan cezan\u0131n “onur k\u0131r\u0131c\u0131” bir ceza olaca\u011f\u0131 haber verildikten sonra \u015fu k\u0131nama ve paylama i\u00e7erikli (istink\u00e2r\u00ee) soru ile kar\u015f\u0131la\u015f\u0131yoruz:<\/p>\n

“E\u011fer onlar Allah’a ve Ahiret g\u00fcn\u00fcne inansalar ve Allah’\u0131n kendilerine ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 mallar\u0131n\u0131n bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc hay\u0131r yolunda harcasalard\u0131, ne olurdu? Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah onlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131 her \u015feyi bilir.”<\/strong><\/p>\n

“Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah zerre kadar haks\u0131zl\u0131k etmez. E\u011fer bu bir iyilik olursa onu birka\u00e7 kat b\u00fcy\u00fct\u00fcr ve kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kendi kat\u0131ndan b\u00fcy\u00fck bir m\u00fck\u00e2fat verir.”<\/strong><\/p>\n

Evet, ne olurdu onlara? Ne kaybederlerdi? Hangi korku, y\u00fcz\u00fcnden, hangi endi\u015feye dayanarak y\u00fcce Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inanm\u0131yorlar ve y\u00fcce Allah’\u0131n kendilerine ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 mal\u0131n bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc muhta\u00e7 kimselere vermiyorlar? Oysa y\u00fcce Allah onlar\u0131n yapaca\u011f\u0131 yard\u0131mlar\u0131 ve kendilerine bu yard\u0131mlar\u0131 yapmaya \u00f6zendirecek olan i\u00e7 motifleri bilir. Ayr\u0131ca y\u00fcce Allah, hi\u00e7 kimseye zerre kadar haks\u0131zl\u0131k yapmaz. O halde ne imanlar\u0131n\u0131n ve yard\u0131mlar\u0131n\u0131n bilinmez kalmas\u0131 ve ne de alacaklar\u0131 m\u00fckafat konusunda haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011framalar\u0131 tehlikesi s\u00f6z konusudur. Tersine iyiliklerinin katlanarak b\u00fcy\u00fct\u00fclmesi ve bu b\u00fcy\u00fct\u00fclm\u00fc\u015f iyiliklerine Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015f\u0131 olarak hesaps\u0131z m\u00fck\u00e2fat verilmesi f\u0131rsat\u0131 ile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yad\u0131rlar.<\/p>\n

Demek ki, iman etme yolu onlar i\u00e7in her ihtimal kar\u015f\u0131s\u0131nda, hatta maddeye dayal\u0131 k\u00e2r-zarar hesaplar\u0131na bel ba\u011flamalar\u0131 halinde bile, daha g\u00fcvenceli ve daha kazan\u00e7l\u0131d\u0131r. Sebebine gelince, e\u011fer y\u00fcce Allah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne inanarak y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 mal\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7s\u00fczlere yard\u0131m olarak verseler ne kaybederler? Onlar kendi g\u00fc\u00e7leri ile yaratt\u0131klar\u0131 bir mal\u0131 vermiyorlar ki. Verdikleri mal kendilerine Allah taraf\u0131ndan ba\u011f\u0131\u015flanm\u0131\u015f r\u0131zk\u0131n bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcd\u00fcr. Buna ra\u011fmen, yani yapt\u0131klar\u0131 yard\u0131m\u0131 y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 r\u0131z\u0131ktan yapmalar\u0131na ra\u011fmen hem iyilikleri kat kat b\u00fcy\u00fct\u00fcl\u00fcyor ve hem de iyiliklerinin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 fazlas\u0131 ile veriliyor. Aman Allah’\u0131m, bu ne kerem, bu ne l\u00fctuf! Zarara u\u011framaya mahk\u00fbm aptallardan ba\u015fka kim b\u00f6yle bir al\u0131\u015f-veri\u015fe yan \u00e7izebilir?<\/p>\n

Bu emirler ve yasaklar, bu \u00f6zendirmeler ve te\u015fvikler bir K\u0131yamet g\u00fcn\u00fc tablosu ile sona eriyor. Bu tablod\u00e4 onlar\u0131n konumu somutla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131yor, Kur’an’\u0131n K\u0131yamet sahnelerine ili\u015fkin bilinen \u00fcslubu uyar\u0131nca; adamlar\u0131n hareketlerinin ve duygular\u0131n dalgalanmalar\u0131n\u0131n sanki resimleri \u00e7izilerek canl\u0131 bir kesit halinde g\u00f6zlerimizin \u00f6n\u00fcne seriliyor. Okuyal\u0131m:<\/p>\n

\u015eAH\u0130DL\u0130K<\/strong><\/p>\n

“Her \u00fcmmete kar\u015f\u0131 birer \u015fahid tutaca\u011f\u0131m\u0131z ve seni de kendilerine kar\u015f\u0131 \u015fahid g\u00f6sterece\u011fimiz g\u00fcn acaba onlar\u0131n halleri nas\u0131l olacak?”<\/strong><\/p>\n

“K\u00e2firler ve Peygambere kar\u015f\u0131 gelenler o g\u00fcn yerle bir olmay\u0131 \u00f6zlemle isterler. Onlar Allah’tan hi\u00e7bir s\u00f6z saklayamazlar.”<\/strong><\/p>\n

Bir \u00f6nceki ayette “y\u00fcce Allah’\u0131n zerre kadar haks\u0131zl\u0131k yapmad\u0131\u011f\u0131” <\/strong>vurgulanarak zihinler bu K\u0131yamet tablosuna haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131. Demek ki, terazisi bir k\u0131l ucu kadar oynakl\u0131k g\u00f6stermeyen kat\u0131ks\u0131z adaletle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yay\u0131z. Ayr\u0131ca iyilikler b\u00fcy\u00fct\u00fclmekte ve \u00f6d\u00fclleri y\u00fcce Allah’\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131ks\u0131z ba\u011f\u0131\u015f\u0131 eklenerek fazla fazla verilmektedir. Bu, rahmeti hakketmi\u015f olanlara y\u00f6nelik bir ihsandan ve imanlar\u0131 ve iyi amelleri ile Allah’\u0131n l\u00fctfunu istemi\u015f olanlara d\u00f6n\u00fck kat\u0131ks\u0131z bir l\u00fctuftan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir.<\/p>\n

Ama gelelim \u015fu adamlara. Hani \u015fu yanlar\u0131nda ne iman ve ne de iyi amel birikimi getirmemi\u015f olanlara. Hani yanlar\u0131nda sadece k\u00fcf\u00fcr ve k\u00f6t\u00fc amel getirmi\u015f nasipsizlere. Acaba o g\u00fcn onlar\u0131n hali nice olacak? Evet, “Her \u00fcmmete kar\u015f\u0131 birer \u015fahid tutaca\u011f\u0131m\u0131z <\/strong>-Her \u00fcmmetin peygamberini o \u00fcmmetin aleyhinde tan\u0131kl\u0131k yapmaya \u00e7a\u011f\u0131raca\u011f\u0131m\u0131z- ve seni de kendilerine kar\u015f\u0131 \u015fahid g\u00f6sterece\u011fimiz g\u00fcn” <\/strong>acaba ne yapacaklar?<\/p>\n

\u0130\u015fte o anda tablonun canland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 manzara, t\u00fcm somutlu\u011fu ile kar\u015f\u0131m\u0131za dikiliyor. U\u00e7suz-bucaks\u0131z bir toplant\u0131, bir hesap verme alan\u0131. Her \u00fcmmet orada. Her \u00fcmmetin ba\u015f\u0131na i\u015fledikleri ameller hakk\u0131nda tan\u0131kl\u0131k edecek bir \u015fahid dikilmi\u015f. \u015eu k\u00e2firler; hani \u015fu kendini be\u011fenmi\u015fler, hava atanlar, cimriler, pintilik te\u015fvik\u00e7ileri, y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 nimetlerin gizleyicileri, g\u00f6steri\u015f\u00e7iler ve y\u00fcce Allah’\u0131n r\u0131zas\u0131n\u0131 hi\u00e7 umursamayanlar. \u0130\u015fte onlar. Sat\u0131rlar\u0131n kelimeleri aras\u0131nda neredeyse kendilerini g\u00f6r\u00fcr gibi oluyoruz. Bu u\u00e7suz-bucaks\u0131z alanda ayakta dikiliyorlar. Peygamberleri yan\u0131 ba\u015flar\u0131nda, aleyhlerinde \u015fahitlik yapmak i\u00e7in tetikte bekliyor. \u0130\u015fte onlar. B\u00fct\u00fcn gizledikleri ve a\u00e7\u0131\u011fa vurduklar\u0131 amelleri ile, b\u00fct\u00fcn k\u00e2firlikleri ve ink\u00e2rc\u0131l\u0131klar\u0131 ile, b\u00fct\u00fcn gururlar\u0131 ve \u00e7al\u0131mlar\u0131 ile, b\u00fct\u00fcn cimrilikleri ve cimrilik telkinleri ile, b\u00fct\u00fcn g\u00f6steri\u015f\u00e7ilikleri ve g\u00f6z boyay\u0131c\u0131l\u0131klar\u0131 ile i\u015fte onlar. Varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ink\u00e2r ettikleri Yarat\u0131c\u0131n\u0131n; ba\u011f\u0131\u015flar\u0131n\u0131 saklad\u0131klar\u0131, k\u0131ym\u0131\u011f\u0131n\u0131 bile vermeye k\u0131yamad\u0131klar\u0131 r\u0131zk\u0131n sahibinin huzurunda duruyorlar. Hi\u00e7 inanmam\u0131\u015f olduklar\u0131 bir g\u00fcnde ve direktiflerine kar\u015f\u0131 geldikleri Peygamberin yan\u0131 ba\u015f\u0131nda. Acaba halleri nicedir?!<\/p>\n

Bu manzarada yo\u011fun bir a\u015fa\u011f\u0131lanma, horlanma, peri\u015fanl\u0131k, utan\u00e7 ve pi\u015fmanl\u0131k g\u00f6r\u00fcnt\u00fcleri kar\u015f\u0131s\u0131nday\u0131z. Yan\u0131s\u0131ra ac\u0131 itiraflar\u0131n titrek sesleri geliyor kulaklar\u0131m\u0131za. \u00c7\u00fcnk\u00fc ink\u00e2rc\u0131l\u0131\u011f\u0131n art\u0131k hi\u00e7bir yarar\u0131 yok burada.<\/p>\n

Ayet bu s\u00f6ylediklerimizi tek tek say\u0131p tasvir etmiyor. Fakat o insan ruhunun derinliklerine i\u015fleyen “psikolojik bir tablo” \u00e7iziyor,bu \u00e7izgiler i\u015fte o tabloda beliriyor, bu g\u00f6lgelerin t\u00fcm\u00fc bu \u00e7izgilerin yanlar\u0131nda oyna\u015f\u0131yor. Peri\u015fanl\u0131k horlanm\u0131\u015fl\u0131k, a\u015fa\u011f\u0131lanm\u0131\u015fl\u0131k, utan\u00e7 ve pi\u015fmanl\u0131k g\u00f6lgeleri. Okuyoruz:<\/p>\n

`K\u00e2firler ve Peygambere kar\u015f\u0131 gelenler o g\u00fcn yerle bir olmay\u0131 \u00f6zlemle isterler. Onlar Allah’tan hi\u00e7bir s\u00f6z saklayamazlar:”<\/strong><\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bu anlamlar\u0131, b\u00fct\u00fcn bu duygusal reaksiyonlar\u0131 bu canl\u0131 tablonun duyguland\u0131r\u0131c\u0131 imajlar\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile alg\u0131l\u0131yoruz. Bu anlamlar, bu duygular bu insanlar\u0131n \u00fczerinde oyna\u015f\u0131yor ve titre\u015fiyor. Onlar\u0131 ba\u015fka hi\u00e7bir tasvirci ya da analitik ifade tarz\u0131n\u0131n kelimelerinden alg\u0131layamayaca\u011f\u0131m\u0131z bir somutlukla, bir derinlikle, bir canl\u0131l\u0131k ve etkileyicilikle alg\u0131l\u0131yoruz. \u0130\u015fte Kur’an-\u0131 Kerim’in K\u0131yamet sahnelerine ve tasvirli anlat\u0131m\u0131n kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 di\u011fer tablolar\u0131na ili\u015fkin canland\u0131rma \u00fcsl\u00fbbu b\u00f6yledir.<\/p>\n

\u0130\u00c7K\u0130 HASTALI\u011eI<\/strong><\/p>\n

Bu ayetler gurubu y\u00fcce Allah’a kulluk etmeyi emretmek ve O’na herhangi bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131 yasaklamakla s\u00f6ze girmi\u015fti. Namaz, Allah’a kullu\u011fun en ayr\u0131lmaz g\u00f6stergesidir. Bu y\u00fczden a\u015fa\u011f\u0131daki ayette bu ibadetin ve O’na haz\u0131rl\u0131k niteli\u011fi ta\u015f\u0131yan temizlenmenin baz\u0131 h\u00fck\u00fcmleri anlat\u0131l\u0131yor. Okuyoruz:<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. ALLAH’A KULLUK 36- Allah’a kulluk ediniz. O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n\u0131z. Ana-babaya akrabalara, yetimlere, yoksullara, yak\u0131n kom\u015fulara,uzak kom\u015fulara,yak\u0131n arkada\u015flara yar\u0131 yolda kalanlara, elinizin alt\u0131ndakilere iyilik ediniz. […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":7881,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n