B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

75- \u0130\u015fte b\u00f6yle \u0130brahim’e g\u00f6klerin ve yerin melek\u00fbtunu g\u00f6steriyorduk(51) ki, yak\u00een sahiplerinden olsun.(52)<\/b>
\n76- Gece, \u00fcst\u00fcn\u00fc \u00f6rt\u00fcp b\u00fcr\u00fcy\u00fcnce bir y\u0131ld\u0131z g\u00f6rm\u00fc\u015f ve demi\u015fti ki: “Bu benim rabbimdir.” Fakat (y\u0131ld\u0131z) kayboluverince: “Ben kaybolup-gidenleri sevmem” demi\u015fti.<\/b>
\n77- Ard\u0131ndan ay’\u0131, (etrafa ayd\u0131nl\u0131k sa\u00e7arak) do\u011far g\u00f6r\u00fcnce: “Bu benim rabbim” demi\u015f, fakat o da kayboluverince: “Andolsun” demi\u015fti. “E\u011fer Rabbim beni do\u011fru yola eri\u015ftirmezse ger\u00e7ekten sapm\u0131\u015flar toplulu\u011fundan olurum”<\/b><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/b><\/p>\n

51. Yani, “nas\u0131l tabiattaki olgular her g\u00fcn g\u00f6zlerinizin \u00f6n\u00fcndeyse ve Allah’\u0131n ayetleri size g\u00f6steriliyorsa, ayn\u0131 \u015fekilde \u0130brahim’in de \u00f6n\u00fcndeydi. Fakat, \u0130brahim bunlar \u00fczerinde derinden derine tefekk\u00fcr edip ger\u00e7e\u011fi g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc halde, siz k\u00f6r insanlar gibi onlara bak\u0131yor ama g\u00f6rm\u00fcyorsunuz. Ayn\u0131 y\u0131ld\u0131zlar, ayn\u0131 ay ve ayn\u0131 g\u00fcne\u015f g\u00f6zlerinizin \u00f6n\u00fcnde do\u011fup batt\u0131\u011f\u0131 halde, do\u011fu\u015f zamanlar\u0131nda siz ger\u00e7ekten ne kadar uzaktaysan\u0131z, bat\u0131\u015f zamanlar\u0131nda da onlar ayn\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcde sizi ger\u00e7ekten uzakla\u015ft\u0131r\u0131yor. Fakat, \u0130brahim ak\u0131l g\u00f6z\u00fcyle tabiattaki ayn\u0131 olgular\u0131 g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcnde \u00fczerlerinde d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fc\u015f ve ger\u00e7e\u011fe varm\u0131\u015ft\u0131. <g\u00d6klerin (\u00c7ev.)=”” etmektedir.=”” ifade=”” oldu\u011funu=”” \u00fczere=”” hidayet=”” kendisinin=”” ve=”” s\u00fcrmekte=”” \u00f6ne=”” olarak=”” delili=”” olmad\u0131klar\u0131n\u0131n=”” il\u00e2h=”” onlar\u0131n=”” kavmi?ne=”” tapan=”” ?bunlara=”” bat\u0131\u015f\u0131n\u0131=”” y\u0131ld\u0131zlar\u0131n=”” ay=”” g\u00fcne\u015f,=”” 77)=”” (ayet:=”” ki,=”” demesidir=”” etmeseydi…?=”” beni=”” ?rabbim=”” getirirken,=”” delil=”” ay?\u0131n=”” \u00f6nce=”” g\u00fcne\u015f?ten=”” delili,=”” a\u00e7\u0131k=”” en=”” bunun=”” biliyordu.=”” ger\u00e7e\u011fi=”” \u00fczerindeydi,=”” yol=”” ru=”” do\u011f=”” kendisi=”” g\u00f6steriyordu.=”” kavmine=”” bunlar\u0131=”” \u0130brahim=”” hz.=”” tart\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r.=”” kadar=”” o=”” de=”” s\u00f6ylemek=”” ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131=”” ger\u00e7e\u011fe=”” olgularla=”” bu=”” \u0130brahim?in=”” tart\u0131\u015fmal\u0131ysa=”” ne=”” hasretmek=”” olgulara=”” tabiattaki=”” ?melek\u00fbt?unu=”” yerin=””>
\n52. Buradaki Kur’an ayetlerinde anlat\u0131lan \u0130brahim Peygamber’le (a.s) kavmi aras\u0131ndaki tart\u0131\u015fman\u0131n ger\u00e7ek niteli\u011fini anlamak i\u00e7in devrin din\u00ee ve sosyal \u015fartlar\u0131n\u0131 g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde bulundurmak gerekir. \u0130brahim Peygamber’in do\u011fum yeri olan Ur kentinin arkeologlarca kaz\u0131l\u0131p toprak \u00fcst\u00fcne \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131yla d\u00f6nemin ger\u00e7ek \u015fartlar\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenmemiz kolayla\u015fm\u0131\u015ft\u0131r, Sir Leonardo Wooley ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n\u0131n sonucunu 1935’te Londra’da ‘Abraham’ adl\u0131 kitab\u0131nda toplam\u0131\u015ft\u0131r. Baz\u0131 b\u00f6l\u00fcmleri a\u015fa\u011f\u0131da sunulmaktad\u0131r:
\nBug\u00fcn bilginlerce \u0130brahim Peygamber’in ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6nem olarak kabul edilen \u0130.\u00d6. 2100 y\u0131llar\u0131nda Ur’un n\u00fcfusunun 250.000 hatt\u00e2 500.000 civar\u0131nda oldu\u011fu tahmin edilmektedir. O zamanlar Ur geli\u015fmi\u015f bir end\u00fcstri ve i\u015f merkeziydi. Bir yandan ticaret mallar\u0131n\u0131 Pamir ve Nilgiri gibi uzak yerlerden kendine \u00e7ekerken, bir yandan da Anadolu’yla ticari ili\u015fkilerde bulunuyordu. Ba\u015fkenti oldu\u011fu devletin s\u0131n\u0131rlar\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fcz Irak’\u0131n\u0131n kuzeyine uzan\u0131yordu. Halk \u00e7o\u011funlukla el i\u015f\u00e7isi (zanaatk\u00e2r) ve meslekten t\u00fcccard\u0131. Arkeolojik kal\u0131nt\u0131lardan okunan \u00e7a\u011f\u0131n yaz\u0131tlar\u0131 materyalist bir hayat g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcne sahip olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir; hayatlar\u0131n\u0131n ana amac\u0131 servet y\u0131\u011fmak ve e\u011flenmekti. Faiz al\u0131p verirlerdi ve b\u00fct\u00fcn\u00fcyle i\u015flerine dalm\u0131\u015flard\u0131. Birbirlerine \u015f\u00fcpheyle bakarlar ve en ufak sorunlardan dolay\u0131 hemen mahkemeye ko\u015farlard\u0131. Tanr\u0131lar\u0131na olan dualar\u0131 genellikle uzun hayat, zenginlik ve i\u015flerinde ba\u015far\u0131 istemekten ibaretti. Halk \u00fc\u00e7 s\u0131n\u0131fa ayr\u0131l\u0131yordu:
\n1) Amelu: Bu s\u0131n\u0131f din adamlar\u0131, devlet memurlar\u0131 ve askeriyeden olu\u015fuyordu.
\n2) Nu\u015fkenu: T\u00fcccarlar, zanaatk\u00e2rlar ve \u00e7ift\u00e7iler bu s\u0131n\u0131fa dahildi.
\n3) Ardu: Bunlar da k\u00f6lelerdi.
\nAmelu s\u0131n\u0131f\u0131n\u0131n \u00f6zel ayr\u0131cal\u0131klar\u0131 vard\u0131; hem medeni hukuk, hem de ceza hukuku alan\u0131nda di\u011fer insanlardan daha fazla haklara sahiptiler ve hayatlar\u0131yla m\u00fclkleri kutsal ve k\u0131ymetli tutulurdu. \u0130brahim Peygamber’in g\u00f6zlerini a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 kentin ve toplumun durumu buydu i\u015fte. Talmud’a g\u00f6re kendisi Amelu s\u0131n\u0131f\u0131na dahildi ve babas\u0131 devletin en \u00f6nde gelen g\u00f6revlilerindendi. (ayr\u0131ca bkz. Bakara, an: 290)
\nUr’da yap\u0131lan kaz\u0131larda ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lan tabletlerde 5000 tanr\u0131n\u0131n ad\u0131 ge\u00e7mektedir. Her kentin kendine \u00f6zg\u00fc tanr\u0131s\u0131 ve ba\u015f tanr\u0131, ya da kent tanr\u0131s\u0131 kabul edilen ve kendisine di\u011ferlerinden daha \u00e7ok sayg\u0131 g\u00f6sterilen \u00f6zel bir tanr\u0131s\u0131 vard\u0131. Ur’un kent tanr\u0131s\u0131n\u0131n ad\u0131, ‘Nennar’ (Ay tanr\u0131s\u0131) ‘d\u0131 ve bu tanr\u0131n\u0131n ad\u0131yla sonraki \u00e7a\u011flar\u0131n bilginleri bu kente ‘Kamerina’da demi\u015flerdi. Bir di\u011fer b\u00fcy\u00fck kent, sonradan Ur’un yerine ba\u015fkent yap\u0131lan ‘Larsa’ idi; buran\u0131n ba\u015f tanr\u0131s\u0131n\u0131n ad\u0131 ise ‘\u015eeme\u015f’ (G\u00fcne\u015f tanr\u0131s\u0131) ‘ti. Bu ba\u015f tanr\u0131lar\u0131n alt\u0131nda, \u00e7o\u011funlukla y\u0131ld\u0131zlarla gezegenlerden ve bir ka\u00e7\u0131 da yery\u00fcz\u00fc nesnelerinden se\u00e7ilen \u00e7ok say\u0131da k\u00fc\u00e7\u00fck tanr\u0131lar vard\u0131. Halk daha \u00f6nemsiz \u015feyler i\u00e7in yapt\u0131klar\u0131 dualar\u0131n bu k\u00fc\u00e7\u00fck tanr\u0131larca kar\u015f\u0131l\u0131k verildi\u011fine inan\u0131rd\u0131. T\u00fcm bu g\u00f6k ve yer tanr\u0131 ve tanr\u0131lar\u0131n\u0131n putlar halinde sembolleri dikilmi\u015fti ve dua vs. tap\u0131nmalar bu semboller \u00f6n\u00fcnde yap\u0131l\u0131rd\u0131.
\n‘Nannar’ putu Ur’da en y\u00fcksek tepe \u00fczerinde yap\u0131lm\u0131\u015f b\u00fcy\u00fck bir tap\u0131nakta korunuyor ve yan\u0131nda kar\u0131s\u0131 ‘Ningil’in kutsal yap\u0131s\u0131 mabed bulunuyordu. ‘Nannar’ tap\u0131na\u011f\u0131 bir kral saray\u0131 gibiydi, her gece farkl\u0131 bir kad\u0131n tap\u0131n\u0131c\u0131 oraya giderek bu putun gelini olurdu. B\u00f6ylece tap\u0131nakta tanr\u0131ya adanm\u0131\u015f kalabal\u0131k bir kad\u0131n toplulu\u011fu olu\u015fmu\u015ftu, bunlar\u0131n durumu \u00e2deta din fahi\u015feleri \u015feklindeydi. B\u00e2kireli\u011fini tanr\u0131 ad\u0131na feda eden kad\u0131n \u00e7ok sayg\u0131n g\u00f6r\u00fcl\u00fcrd\u00fc. Her kad\u0131n\u0131n kurtulu\u015fa ermesi i\u00e7in en az \u00f6mr\u00fcnde bir kez ‘tanr\u0131 yolunda’ bir ba\u015fka erke\u011fe kendini teslim etmesi gerekti\u011fi \u015feklinde ortak bir inan\u00e7 vard\u0131. Bu din fahi\u015feli\u011finden en \u00e7ok yararlananlar\u0131n da bizzat erkek ‘din adamlar\u0131’ oldu\u011fu a\u00e7\u0131kt\u0131r.
\nYaln\u0131zca bir tanr\u0131 de\u011fildi ‘Nannar’; \u00fclkenin en b\u00fcy\u00fck toprak a\u011fas\u0131, en b\u00fcy\u00fck t\u00fcccar\u0131, en b\u00fcy\u00fck zanaatk\u00e2r\u0131 ve siyasal hayat\u0131n ba\u015f y\u00f6neticisiydi; \u00e7ok say\u0131da bah\u00e7e, ev ve tarla adanm\u0131\u015ft\u0131 tap\u0131na\u011f\u0131na \u00e7\u00fcnk\u00fc. Bu kaynaklardan gelen gelirin yan\u0131s\u0131ra, \u00e7ift\u00e7iler, toprak sahipleri ve t\u00fcccarlar da m\u0131s\u0131r, s\u00fct, alt\u0131n, kuma\u015f vs. den olu\u015fan adaklar\u0131n\u0131 tap\u0131na\u011fa getirirlerdi. Tabiiki, bunlara bakacak kalabal\u0131k bir grubun varl\u0131\u011f\u0131 gerekiyordu.
\nTap\u0131nak ad\u0131na \u00e7ok say\u0131da at\u00f6lye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131r\u0131l\u0131yor ve geni\u015f d\u00fczeyde bir i\u015f \u00e7evriliyordu. Tap\u0131nakta adalet y\u00fcksek mahkemesi kurulmu\u015ftu ve yarg\u0131\u00e7lar\u0131 olu\u015fturan din adamlar\u0131n\u0131n h\u00fck\u00fcmleri ‘tanr\u0131’n\u0131n h\u00fckm\u00fc kabul ediliyordu. Kraliyet hanedan\u0131 da egemenli\u011fini ger\u00e7ek egemen ‘Nannar’dan al\u0131yordu yine. Kral \u00fclkeyi onun ad\u0131na y\u00f6netiyordu ve bu bak\u0131mdan tanr\u0131l\u0131k mertebesine y\u00fckselmi\u015f olup kendisine di\u011fer tanr\u0131lar gibi tap\u0131n\u0131l\u0131yordu.
\n\u0130brahim Peygamber zaman\u0131nda Ur’a egemen bulunan hanedan, \u0130.\u00d6.. 2300’de do\u011fuda Susa’ya, bat\u0131da L\u00fcbnan’a uzanan geni\u015f bir imparatorluk kurmu\u015f bulunan Ur-Nammu’dan geliyordu. Hanedan Ur-Nammu nedeniyle Nammu ad\u0131n\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131, i\u015fte Arap\u00e7a’da buna Nemrud denmi\u015ftir. \u0130brahim Peygamber’in hicretinden sonra bu hanedan ve bu ulus ard\u0131 kesilmez fel\u00e2ketlere u\u011frad\u0131. Elaml\u0131larca Ur’un y\u0131k\u0131lmas\u0131, Nannar putuyla birlikte Nemrud’un da ele ge\u00e7irilmesiyle y\u0131k\u0131l\u0131\u015f h\u0131zland\u0131. Elaml\u0131lar Ur’a egemen olarak Larsa’da y\u00f6netimlerini kurdular. Son darbe, bir Arap hanedan\u0131 y\u00f6netiminde g\u00fc\u00e7lenen ve hem Ur’u hem de Larsa’y\u0131 kontrol\u00fcne ge\u00e7iren Babil’den geldi. Bu y\u0131k\u0131l\u0131\u015f\u0131n sonucunda Ur halk\u0131 kendilerini y\u0131k\u0131m, utan\u00e7 ve tahripten kurtaramayan Nannar’a olan inan\u00e7lar\u0131n\u0131 b\u0131rakt\u0131lar.
\nBu \u00fclke halk\u0131n\u0131n hicretinden sonra \u0130brahim Peygamber’in \u00f6\u011fretilerine ne t\u00fcr bir cevap verdi\u011fi konusunda kesin bir \u015fey s\u00f6ylemek m\u00fcmk\u00fcn de\u011filse de, \u0130.\u00d6.1910’da Babil kral\u0131 Hammurabi’nin (Kitab-\u0131 Mukaddes’te ‘Amurafil’ diye ge\u00e7er) yapt\u0131\u011f\u0131 kanunlar\u0131, N\u00fcb\u00fcvvet yol g\u00f6stericili\u011finin do\u011frudan veya dolayl\u0131 etkilerini ta\u015f\u0131r. Bu Kanun’un t\u00fcm\u00fcn\u00fcn \u00fczerine kaz\u0131nd\u0131\u011f\u0131 bir s\u00fctun M.S. 1902’de bir Frans\u0131z arkeolog taraf\u0131ndan ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f ve 1903’te C.H.W John taraf\u0131ndan “En Eski Hukuk Kodu” ad\u0131yla \u0130ngilizceye \u00e7evrilip yay\u0131nlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu kanunla Musa Peygamber’in Kanunun’un \u00e7o\u011fu ilke ve ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 genelde birbirine benzerdir.
\nBug\u00fcne de\u011fin yap\u0131la gelen arkeolojik ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n sonu\u00e7lar\u0131 do\u011fruysa, ortada a\u00e7\u0131k bir ger\u00e7ek vard\u0131r: \u015eirk, \u0130brahim’in kavminin \u00e7ok tanr\u0131c\u0131 ibadetlerinin temeli ve basit bir dini inan\u00e7 de\u011fil, ekonomik, k\u00fclt\u00fcrel, siyasal ve sosyal hayat sistemlerinin de ana temeliydi. Buna paralel olarak, \u0130brahim Peygamber’in mesaj\u0131 yaln\u0131zca putatap\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131n k\u00f6k\u00fcne vurmakla kalm\u0131yor, kraliyet hanedan\u0131na tap\u0131nma ve bu hanedan\u0131n egemenli\u011finin yan\u0131s\u0131ra, din adamlar\u0131yla soylular\u0131n sosyal, ekonomik ve siyasal stat\u00fclerine ve t\u00fcm \u00fclkenin kollektif hayat\u0131na da y\u00fckleniyordu. Bu y\u00fczden, \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131n kabul\u00fc kapsaml\u0131 de\u011fi\u015fiklikler gerektiriyordu. Ge\u00e7erli sosyal modelin b\u0131rak\u0131l\u0131p, tevhid temeli \u00fczerinde yeniden kurulu\u015funu \u00f6ng\u00f6r\u00fcyordu. Bundand\u0131r ki, \u0130brahim Peygamber (a.s) mesaj\u0131n\u0131 yaymaya ba\u015flar ba\u015flamaz halk, soylular din-adamlar\u0131 s\u0131n\u0131f\u0131 ve Nemrud hep birlikte onun sesini kesmek i\u00e7in ayakland\u0131 ve Kur’an’da anlat\u0131lan keskin kavga patlak verdi.<\/g\u00d6klerin><\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 75- \u0130\u015fte b\u00f6yle \u0130brahim’e g\u00f6klerin ve yerin melek\u00fbtunu g\u00f6steriyorduk(51) ki, yak\u00een sahiplerinden olsun.(52) 76- Gece, \u00fcst\u00fcn\u00fc \u00f6rt\u00fcp b\u00fcr\u00fcy\u00fcnce bir y\u0131ld\u0131z g\u00f6rm\u00fc\u015f ve demi\u015fti ki: “Bu benim rabbimdir.” […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":7785,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n