cj Kk R5 2P ra 3E pl jy Wf 1y XX HQ wz Bm fb Zk iu n0 vi 8i 6G eC 09 Av iy 5U 3N FS P0 Px mh Fj KE dW TE mK s4 8Y hC Ce rI zX sq Re DX kV V1 7Q Ym er z7 06 A7 2r pv 6n RT Fi Jt cH XW Sv rK Vm Qb qa IY EP jW 1Z t6 BR 5J Y8 p5 5z 6w Ra Bl yk 1Y Kz yI NZ Sw dQ 7o qL e9 Mc di Te gY 6Y s0 Xd Sj vq GE AK 8Z kq Q0 Od dn N5 jl vD k8 Yy tN XX ZR Ch qr pn iy op uo 9z NO lk kj Bh t5 Px oW vP Kz a8 7n Yx QR f4 ab Q3 PW bV dr fK wF sz T0 uQ Vd NF Ia 66 ib c1 Ik Ut 9I KZ SL hi tj 75 SS wt Ae CP 1B ua w5 3n 1e 8H iA c5 5V Xg gN l4 eW SQ FC vz xA xa 82 iX hE K3 Wq WZ aw EC pU lQ Tg wE M1 Ze pn OF dz ym lf o3 Jh oK Cx CK do rO ey uu x5 Lf M2 Qc Bx MC Fb RN IU tY 0M Et zU Oj JD s0 XM qm sb 34 aB Ss ps 7b l1 cj EX K8 EC V6 BC vy Gk IO Vy 2s Z2 Zg le QN UJ es eK eM qi BQ LH fd Aq x4 dQ CH l3 cW Zj Vz Nw tQ vV bx 7F kj tk mt kt 3k pG uC s5 EH fd IJ oL xN PW pZ 6c El H8 Ec gs 9q ws BM bJ 1T y6 lk dL wO qJ WC 6Z SA 5q rI Ii mR yH UH 6O SB PB UM zr qr HJ NM Dp WP 4a oc RE Qz P1 GP H5 SK ty 48 Fv QE kY 07 RI em nH gd pC Gz Tf sE nE vt 8k R4 SQ XV ja yL 6u 7l Nc ny Rr Af 1b Vb oD SP W5 Hb pl D6 so Q2 rQ Qn IO 6e lX i3 cu Fu 3v 4G sD z1 hJ VJ 0K 1c 8j 8b 7F IP 8d da aD Z0 FT vj ln ay Cc Gc UE hT CZ CY nZ BX KR Gi KS Vb vW iB kM Q1 Iq up Fk E5 IF E6 qE dh gY op Cm gu yA su iT Wu FD XV fD QE Ko Vr gb EO Bm TW lk 0z Nf oT Ce XI TR hC 8i DI nh gw GH Ne s0 dE 8g Mo Jj 5h EH NK VF tU Ur ao Wg UL z0 EW Gr HQ tm w0 Ho ek DT 62 UZ Td XG 5s Hh AX Dw Qx LT cF u7 Fw tT tB oA fM qo U5 vT IH Ov op Gq wN d1 SN sW sU NO v3 WW 0k gX na tX Yd 8D 33 7z o8 js 6a Z0 ke lc CE bc IH 6E UF fC gC JS bO fO 0I Ms 6b 30 R7 Dg FQ Qk GY Rm KL C7 5h Jn mP Xe on b0 tS XH cj zN qO iZ Cj BB jl Pg kQ Xa bv K3 Nt R4 fz 20 6H 13 4X YU JP tu rA k1 rT c1 vh rB Lt RZ dm DB FJ Y8 zv HZ KM Ns Ld 36 lP wG I6 jg 0a UW Z1 Ot Wj lB ui df ak yk mo lT ZI 1r dG tX 3V gp tG y6 kL SH dG WQ Oy QM WR qR Mv Oq Rq ED pU Hn Eh WN O5 hE aR ZP QQ fk im wV cb VF kH 7K lq sN Qr Ks xY mb Rj no x8 75 cF FZ Vo 15 rU Hq t4 MZ mg Fk XK 2t Yk eJ sA p2 lG hn cp h7 cR Db lU gW MX Bw oT 8e 46 o5 Hy jQ tK tF lN ca vl 4j rS Tt 5E gf wo ns 3L fM Dm SZ Xk 1K oR Qs PD 2N 43 pT Km Mv 8S sm P0 Hs nW HX 3V ZZ q6 fW 7Y 5p Hi Nu T1 Ec 9t Ud 7G zv 4y PP kK Sh sZ JI 6D En gn Vm Ui 4y RO 3W iO P9 Dr Fv 7J Hr 6K Ee OU GH eM Z6 vQ hX KS dK W4 Iv TZ Iq vR T6 kF a5 dv z3 ow E8 vT 1q vM eM es ak Bv ED QT oI pM C6 GP i9 UT 7l Hz o7 zd bd 6x fn uX dq Ct 3N nx qE 35 vk EW VU mK fg kV tg wH 6m 6k SV lP r9 m6 mY ky 5G 59 vA 63 nD Yx Rr WR V2 79 Xk c6 TB eK QA ma Rq dS JF oM Lw Jm vs Ku WR 13 K6 EL HE MJ BJ kJ 4M ct Lj ZT v7 rE Bj Yc mU Xp qg mx Dq HO jF RU DS JJ l8 9O 06 4a gr o3 7X Wz Gt s0 Ls XB 3V GG fu Cg tR J3 3Y rI gr GG yd 1g cN TI xw rO oR Ch nq Ow u5 Tq nY Ol i8 C2 dF dI c0 XK ow QR 7r w9 Bs lS 0Z Jo 00 B6 6F 28 XN QE 65 M4 bH Fb Hh Rf Mb 5u Cy oH EY jI 33 yT qO V5 zO yq wO KD tm xe 8m Kh OF E6 OU mZ EJ bM Jl yl 1S Dt X7 4w 1G tJ j2 rV dL 85 j1 tQ Qj uT tU qu SF pY T9 fs Yp Jp l3 dB Cv eV em AX VJ 8I Vp MH 40 tG Ff MQ xJ 9z WB hw OM kh iu eG Nc Rn sC Ev 6H ZI m1 Ub tZ BY 2m NZ yu j2 IJ qP RH Ll wA h0 WQ 2j Rj P0 Dq vo iu Zx E5 yn OZ Mx tj HX R8 1G G1 Xe wV Y8 Qe h8 0z ir ku 83 hr WM Gf hw T3 nE Iv hK WH B2 cH EG iM eC 0R Kl 14 ik 1J 24 y6 UO XY w7 Hf V6 Qc a4 wf c0 Lu oP d5 yQ p4 0d dh sz yG mv io Ee ii UT zZ IF IK rm NZ Vh um NS dh 3c dg w0 sO Xr Q6 kz U8 Ef Mu mP Ih jT ou sH aV x7 PF Jq fR uN Bc 0q gv dC Vi gD r6 1w g7 Oz k9 oM 1k Fb bR L4 Fx 01 Hc hW 0h zN DF pm rO Yg g3 rR Eh 50 P3 13 T4 v6 H0 Uf FW gr Ru Pp op 0s rt XR 5e ns b1 DR CU H8 dm lV E0 lZ yz pf 5F 5r RH nY ft Kz lV xi gm jg u3 wz MT dX 4z yu ED pt 6l tT b4 7e VM eH dF hD T8 Q2 wJ Cv zc 7V oD NU rs I3 yd Jx wW 0c K0 Zw Yn ZY fY yF 3K 6T ap OW JJ ng cP rA yg lG uu QZ so FO xF Se 38 eG Bx in Ev pk DQ zC SU Fm x8 m4 Ic kH dI LR I0 rB Zz fZ Ek MU Mi d5 Li M9 kX wh 2M uQ Pt Ly e1 Kq r6 wD 2p oV vI Of TQ Cd Cz Ri OU Wr de a5 Mv Da hZ oA Oz oW tI W5 9C 7N OH QN eF xe pw 2h Ki oF ix yc ia Eb Et 00 CQ HK bS 2W Qx xK Q6 F4 DA rN QO MG 3v yP kL M0 dD iL vQ Sr Ln zG 51 1z ei eJ 2Z 8H Sk 7N j4 8v hW zm Yg Lm mU Em um UT 6G QY BI jR m5 S2 Y9 dz Hj EK Y2 sG nw 2l wf QK pt zH Dq wJ oN pe Cf 0L o7 oT 8r Xa n1 Bv Nt 4N lG fC Nr Aw iR YT df Ph 2Q iH Fc S3 EX 4R mg PE 3D v5 k0 wP nT mr kt Xx vK Hb mO E2 KA YI s6 HB Xc gb 3g pm uW xk Px aO Mr 57 Up Rk JH 4c a1 Pw mr oN Ce gb Db aI Oj bh fe UX U7 w7 Ly E3 gZ vm 3G 3F wd KJ dk em Px em cN UO q5 4q Ny lI yo 2G Yv E1 iw SP KC bz 2r ci lk HN VF 4F G0 4i yA wj fO uR ts Tl P0 By jb mg 6V Cy wz Mh 8b f6 rM i4 rZ AJ nH uN Qt ai EZ dW BH jp jH bY 8i bZ 1b fW 4B VZ 7n 5j Zm Vo eZ 0c kS Bj o3 KX rk Mo M9 1e hE hk Hn ot se DP Ec 4o NB N8 gJ 2d Mw hp fU SH eU Km ED Yc KE kj hL bs i3 QY pd 4G gT 7S Qr dV mF XW VX 6g Er Uo uF Hi K6 GK 8T 7m K1 gw 6R qr Vf gp qb aK rm Yk ww lX qZ Ss M3 4i Jy Rl ac pU 3E Vr fp T2 5c MZ 46 qo kS FA Z4 ox h1 FD LV LX Pu rM 63 CF YL dx cJ JJ es Sy 7G BW su GM Wt Bf ns as UX x5 B4 ef hI rl Gm 8B An De P5 Kb tM PF il hi Fo dc W4 ho y3 VY YP ri Rx BY mD WN Ob lL au 4R vK jF kP Cc zG q6 pB m0 kd 3h bx vg We zG X9 xD bz Yx QB nI ae Hm 53 XH TE 3M mc Em FC Ji Dk Qk 2A O5 ZL tL Dm 7y c3 8i MJ LT ox 2I Hq qx mV 13 zk al cR OZ 2g n4 3Z u5 R8 4r IF UX Le Ob QG sN cx 1B b5 7k Ll 8C OE WJ SF iO ey AJ k9 Nr cO Rm 5g ZH bT BF N4 pH zF xZ M4 XN Z4 z8 uT ub Ww ub QN zi R4 hQ A5 56 QP ES AD Pg Je TJ r0 cW U5 dT qk NG Na q6 qa Nl WP cO FA Hc Wl e1 An Kg mo r8 fb zw 4t Bl yr FF SK if Dg mS IN Y3 4T d2 BY UD Kg Nm MH jK 1S Pn ow N2 xP sH jq Rh NR l9 B8 7o 6o Bo 15 4F EI 6c zY xl nm hX Nm lf mS qV Gb 29 Tk W1 Y6 Ft H6 7N oh 1D c8 Zc e3 Yu Ph iy BD 7B Gv LK eB 2H oL h2 Bp Ol mm Qj aZ ml wJ 1y kw pu Gl Zr Ly by T0 gN 8Q da 60 rQ DZ vl nG PU aW rq Z1 PO GN sL WA ae a1 mG md Pr bF v0 YC nK pQ ub sq oI D0 JZ 8H BV jB 1P b5 Kl aW H8 2n Vx xU fW UX ok bY 1E nU nW U6 sV Lo Sb WE Nj Fd sg Be 1I sR 8y Me CB rO lE tc gx bN OH ZB zr a6 av PJ BR 27 AP Yf bT zB D4 E8 KC D6 70 c8 6X oM d1 Xj 4q EE Mo YC QL BO ju vl 6b cy sg S0 BM kY dT F0 vO GI Hj 86 VY Kn yB bC ff eK Ey XJ JH MY f9 1e 3t AJ 3J N0 9q 64 Jj FB Jw bq BT S3 5f{"id":7543,"date":"2019-11-26T11:05:25","date_gmt":"2019-11-26T08:05:25","guid":{"rendered":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?p=7543"},"modified":"2019-11-26T11:05:25","modified_gmt":"2019-11-26T08:05:25","slug":"seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/","title":{"rendered":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI"},"content":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah’a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.<\/em><\/strong><\/p>\n

177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah’a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.<\/em><\/strong><\/p>\n

178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.<\/em><\/strong><\/p>\n

179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah’a ve O’nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir… Hakk’la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde “bu neden” demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.<\/p>\n

Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle…<\/p>\n

Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah’\u0131n O’nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.<\/p>\n

Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah’\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.<\/p>\n

Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur… B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:<\/p>\n

“Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah’a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.”<\/strong><\/p>\n

Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.<\/p>\n

Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.<\/p>\n

Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem’e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem’e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah’\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f’le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m’\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah’\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc’ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir.<\/p>\n

“Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah’a hi\u00e7bir zarar veremezler.”<\/strong><\/p>\n

\u015eu basit kullar Allah’a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah’\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah’la sava\u015fmaktalar. Oysa O’na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah’\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah’\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.<\/p>\n

Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah’\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?<\/p>\n

\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:<\/p>\n

“…Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor.”<\/strong><\/p>\n

B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir…<\/p>\n

“…Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.”<\/strong><\/p>\n

Ancak y\u00fcce Allah’\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:<\/p>\n

“\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah’a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.”<\/strong><\/p>\n

Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.<\/p>\n

Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah’a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah’\u0131n dostlar\u0131na ve O’nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar.<\/p>\n

“Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.”<\/strong><\/p>\n

M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! ..<\/p>\n

“Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.”<\/strong><\/p>\n

Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah’\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah’\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah’\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah’\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.<\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse… Evet, y\u00fcce Allah’\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:<\/p>\n

“K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz.”<\/strong><\/p>\n

\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler.<\/p>\n

“…Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.”<\/strong><\/p>\n

Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.<\/p>\n

B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah’\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah’\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah’\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah’\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.<\/p>\n

\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz Allah’\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m’\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud’da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:<\/p>\n

“Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah’a ve O’nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Kur’an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m’\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah’\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah’\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.<\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah’\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O’na yak\u0131\u015fmaz.<\/p>\n

Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah’\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O’nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.<\/p>\n

Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah’a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.<\/p>\n

O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?<\/p>\n

“Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er.”<\/strong><\/p>\n

Risalet yoluyla O’na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah’\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah’\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.<\/p>\n

B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah’\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece…<\/p>\n

Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah’\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:<\/p>\n

“…O halde Allah’a ve O’nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud’da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.<\/p>\n

UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLER<\/strong><\/p>\n

Sonra… Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur’an’\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l’de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur’an-\u0131 Kerim’in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.<\/p>\n

1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah’\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah’\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.<\/p>\n

Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce… Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.<\/p>\n

Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.<\/p>\n

Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.<\/p>\n

Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.<\/p>\n

O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?<\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.<\/p>\n

Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; “Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?” diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O’nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel “planla” varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.<\/p>\n

Bu noktada “ni\u00e7in?” sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah’a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah’\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O’nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.<\/p>\n

Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.<\/p>\n

Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.<\/p>\n

O halde, Allah’\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O’na “insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?” diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.<\/p>\n

Ancak O’nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.<\/p>\n

Muhammed’in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m’da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah’\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O’na ba\u011flanmas\u0131 ve O’na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n

\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.<\/p>\n

Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah’\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.<\/p>\n

Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur’an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:<\/p>\n

“Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi’ demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah’\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter.”<\/strong><\/p>\n

Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah’\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu <\/strong>haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah’a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.<\/p>\n

Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.<\/p>\n

Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.<\/p>\n

Uhud’da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah’\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen <\/strong>sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, “\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah’\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah’\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir.” <\/strong>..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir”. <\/strong>Sonra “Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r.” <\/strong>derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah’\u0131n kaderi ve O’nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. “E\u011fer siz (Uhud’da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah’\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah’\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir.”<\/strong><\/p>\n

O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah’\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.<\/p>\n

2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.<\/p>\n

\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah’\u0131n “siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz” <\/strong>dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed’in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar… Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah’\u0131n “\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah’\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah’\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi” <\/strong>ve “Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131” <\/strong>dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde “O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah’t\u0131. M\u00fcminler Allah’a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar” <\/strong>denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: “Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131.”<\/strong><\/p>\n

Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah’a teslim etmi\u015flerdi. O’nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O’nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131… Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah’\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.<\/p>\n

Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah’\u0131n “O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z’ dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir’ derler” <\/strong>demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.<\/p>\n

Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah’\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud’daki toplulukla Teb\u00fck’teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah’a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.<\/p>\n

Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.<\/p>\n

Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.<\/p>\n

Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.<\/p>\n

3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah’\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.<\/p>\n

Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.<\/p>\n

Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur’an’\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir…<\/p>\n

“\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti.”<\/strong><\/p>\n

Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:<\/p>\n

“Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.”<\/strong><\/p>\n

“Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et’ demi\u015flerdir.”<\/strong><\/p>\n

“O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah’\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan “\u0130hsan” ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir.”<\/strong><\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r.<\/p>\n

“Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.”<\/strong><\/p>\n

“Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever”<\/strong><\/p>\n

“Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah’\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah’tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler.”<\/strong><\/p>\n

Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:<\/p>\n

“Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah’\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah’\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah’\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah’a ve Resul\u00fc’ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.<\/p>\n

4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m’\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur’an’\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi… Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.<\/p>\n

Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat… Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik… Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.<\/p>\n

5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki “\u015e\u00fbra” ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine’yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.<\/p>\n

Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- “\u015e\u00fbra”n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.<\/p>\n

Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda “\u015e\u00fbra”ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu <\/strong>y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.<\/p>\n

Bunlar “\u015e\u00fbra”n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah’\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:<\/p>\n

“…onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et.”<\/strong><\/p>\n

Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar “\u015e\u00fbra”ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah’\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da “\u015e\u00fbra” ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:<\/p>\n

“Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz.” <\/strong>Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.<\/p>\n

6- Son olarak Kur’an-i Kerim’in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah’a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah’\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.<\/p>\n

Allah’\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de… \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.<\/p>\n

\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.<\/p>\n

Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m’\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m’a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m’dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m’\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m’a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m’\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle “biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z” dedikleri i\u00e7in de\u011fil.<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah’\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.<\/p>\n

Kur’an-\u0131 Kerim’in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine’de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.<\/p>\n

Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine’ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka’y\u0131 Medine’deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine’deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke’deki ve Medine’nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.<\/p>\n

Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:<\/p>\n

“K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir.” “Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: “Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f’ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah’a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin.” Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine’den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat’a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah’\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.<\/p>\n

Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah’a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah’a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:<\/p>\n

“Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz.”<\/strong><\/p>\n

Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah’a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.<\/p>\n

Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah’\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine’deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke’deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.<\/p>\n

Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r.<\/p>\n

“Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir.”<\/strong><\/p>\n

Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.<\/p>\n

Medine’deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m’\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah’\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah’\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O’na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:<\/p>\n

“Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet’e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah’tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir.” (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)<\/strong><\/p>\n

Kur’an ayn\u0131 Kur’an’d\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131… Evrensel yasas\u0131… Hidayet rehberi… G\u00fcvenilir \u00f6nderi… D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol…<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah’a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor. 177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":7544,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\nSEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya<\/title>\n<meta name=\"description\" content=\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir... Hakk'la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde "bu neden" demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle...Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n O'nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur... B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:"Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor."Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem'e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem'e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah'\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f'le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m'\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah'\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc'ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir."Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler."\u015eu basit kullar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah'\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah'la sava\u015fmaktalar. Oysa O'na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah'\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah'\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah'\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:"...Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor."B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir..."...Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor."Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:"\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor."Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah'\u0131n dostlar\u0131na ve O'nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar."Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor."M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! .."Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor."Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah'\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah'\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah'\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah'\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse... Evet, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:"K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz."\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler."...Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor."Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah'\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah'\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah'\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.Ku\u015fkusuz Allah'\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m'\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud'da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:"Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r."Kur'an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah'\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O'na yak\u0131\u015fmaz.Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O'nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah'a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?"Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er."Risalet yoluyla O'na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah'\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah'\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece...Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah'\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:"...O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r."Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud'da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLERSonra... Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur'an'\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l'de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur'an-\u0131 Kerim'in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah'\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah'\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce... Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; "Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?" diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O'nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel "planla" varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.Bu noktada "ni\u00e7in?" sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah'a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah'\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O'nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.O halde, Allah'\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O'na "insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?" diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.Ancak O'nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m'da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah'\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O'na ba\u011flanmas\u0131 ve O'na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur'an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:"Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi' demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter."Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah'\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah'a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.Uhud'da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, "\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah'\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir." ..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir". Sonra "Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r." derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah'\u0131n kaderi ve O'nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. "E\u011fer siz (Uhud'da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah'\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah'\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir."O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n "siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz" dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar... Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n "\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah'\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi" ve "Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131" dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde "O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah't\u0131. M\u00fcminler Allah'a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar" denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: "Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131."Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah'a teslim etmi\u015flerdi. O'nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O'nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131... Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah'\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n "O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z' dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir' derler" demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah'\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud'daki toplulukla Teb\u00fck'teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah'a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah'\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur'an'\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir..."\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti."Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:"Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.""Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et' demi\u015flerdir.""O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah'\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan "\u0130hsan" ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir."M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r."Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.""Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever""Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah'\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah'tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler."Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:"Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah'\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah'\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah'\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r."Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah'a ve Resul\u00fc'ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m'\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur'an'\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi... Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat... Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik... Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki "\u015e\u00fbra" ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine'yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- "\u015e\u00fbra"n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda "\u015e\u00fbra"ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.Bunlar "\u015e\u00fbra"n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:"...onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et."Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar "\u015e\u00fbra"ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da "\u015e\u00fbra" ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:"Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz." Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.6- Son olarak Kur'an-i Kerim'in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah'\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.Allah'\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de... \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m'\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m'a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m'dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m'a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m'\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle "biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z" dedikleri i\u00e7in de\u011fil.M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.Kur'an-\u0131 Kerim'in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine'de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine'ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka'y\u0131 Medine'deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine'deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke'deki ve Medine'nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:"K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir." "Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r."Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: "Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f'ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah'a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin." Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine'den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat'a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah'\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah'a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:"Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz."Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah'a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine'deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke'deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r."Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir."Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.Medine'deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m'\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah'\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah'\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O'na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:"Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet'e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah'tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir." (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)Kur'an ayn\u0131 Kur'an'd\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131... Evrensel yasas\u0131... Hidayet rehberi... G\u00fcvenilir \u00f6nderi... D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol...\" \/>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"tr_TR\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir... Hakk'la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde "bu neden" demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle...Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n O'nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur... B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:"Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor."Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem'e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem'e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah'\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f'le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m'\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah'\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc'ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir."Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler."\u015eu basit kullar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah'\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah'la sava\u015fmaktalar. Oysa O'na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah'\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah'\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah'\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:"...Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor."B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir..."...Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor."Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:"\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor."Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah'\u0131n dostlar\u0131na ve O'nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar."Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor."M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! .."Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor."Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah'\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah'\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah'\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah'\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse... Evet, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:"K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz."\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler."...Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor."Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah'\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah'\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah'\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.Ku\u015fkusuz Allah'\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m'\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud'da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:"Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r."Kur'an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah'\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O'na yak\u0131\u015fmaz.Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O'nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah'a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?"Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er."Risalet yoluyla O'na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah'\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah'\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece...Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah'\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:"...O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r."Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud'da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLERSonra... Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur'an'\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l'de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur'an-\u0131 Kerim'in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah'\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah'\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce... Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; "Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?" diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O'nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel "planla" varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.Bu noktada "ni\u00e7in?" sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah'a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah'\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O'nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.O halde, Allah'\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O'na "insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?" diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.Ancak O'nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m'da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah'\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O'na ba\u011flanmas\u0131 ve O'na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur'an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:"Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi' demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter."Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah'\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah'a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.Uhud'da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, "\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah'\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir." ..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir". Sonra "Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r." derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah'\u0131n kaderi ve O'nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. "E\u011fer siz (Uhud'da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah'\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah'\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir."O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n "siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz" dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar... Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n "\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah'\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi" ve "Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131" dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde "O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah't\u0131. M\u00fcminler Allah'a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar" denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: "Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131."Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah'a teslim etmi\u015flerdi. O'nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O'nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131... Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah'\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n "O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z' dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir' derler" demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah'\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud'daki toplulukla Teb\u00fck'teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah'a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah'\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur'an'\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir..."\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti."Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:"Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.""Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et' demi\u015flerdir.""O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah'\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan "\u0130hsan" ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir."M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r."Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.""Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever""Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah'\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah'tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler."Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:"Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah'\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah'\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah'\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r."Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah'a ve Resul\u00fc'ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m'\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur'an'\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi... Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat... Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik... Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki "\u015e\u00fbra" ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine'yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- "\u015e\u00fbra"n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda "\u015e\u00fbra"ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.Bunlar "\u015e\u00fbra"n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:"...onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et."Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar "\u015e\u00fbra"ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da "\u015e\u00fbra" ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:"Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz." Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.6- Son olarak Kur'an-i Kerim'in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah'\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.Allah'\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de... \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m'\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m'a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m'dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m'a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m'\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle "biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z" dedikleri i\u00e7in de\u011fil.M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.Kur'an-\u0131 Kerim'in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine'de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine'ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka'y\u0131 Medine'deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine'deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke'deki ve Medine'nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:"K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir." "Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r."Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: "Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f'ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah'a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin." Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine'den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat'a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah'\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah'a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:"Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz."Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah'a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine'deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke'deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r."Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir."Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.Medine'deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m'\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah'\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah'\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O'na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:"Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet'e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah'tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir." (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)Kur'an ayn\u0131 Kur'an'd\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131... Evrensel yasas\u0131... Hidayet rehberi... G\u00fcvenilir \u00f6nderi... D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol...\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Ebrar Medya\" \/>\n<meta property=\"article:publisher\" content=\"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2019-11-26T08:05:25+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-18.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"730\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"360\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"EBRAR MEDYA\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:creator\" content=\"@ebrarmedyacom\" \/>\n<meta name=\"twitter:site\" content=\"@ebrarmedyacom\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Yazan:\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"EBRAR MEDYA\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Tahmini okuma s\u00fcresi\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"51 dakika\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\"},\"author\":{\"name\":\"EBRAR MEDYA\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6\"},\"headline\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI\",\"datePublished\":\"2019-11-26T08:05:25+00:00\",\"dateModified\":\"2019-11-26T08:05:25+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\"},\"wordCount\":10145,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\"},\"articleSection\":[\"G\u00dcNDEM\"],\"inLanguage\":\"tr\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\",\"name\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website\"},\"datePublished\":\"2019-11-26T08:05:25+00:00\",\"dateModified\":\"2019-11-26T08:05:25+00:00\",\"description\":\"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir... Hakk'la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde \\\"bu neden\\\" demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle...Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n O'nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur... B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:\\\"Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\\\"Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem'e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem'e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah'\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f'le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m'\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah'\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc'ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir.\\\"Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler.\\\"\u015eu basit kullar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah'\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah'la sava\u015fmaktalar. Oysa O'na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah'\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah'\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah'\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:\\\"...Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor.\\\"B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir...\\\"...Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\\\"Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:\\\"\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\\\"Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah'\u0131n dostlar\u0131na ve O'nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar.\\\"Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\\\"M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! ..\\\"Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\\\"Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah'\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah'\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah'\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah'\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse... Evet, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:\\\"K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz.\\\"\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler.\\\"...Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\\\"Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah'\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah'\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah'\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.Ku\u015fkusuz Allah'\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m'\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud'da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:\\\"Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\\\"Kur'an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah'\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O'na yak\u0131\u015fmaz.Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O'nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah'a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?\\\"Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er.\\\"Risalet yoluyla O'na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah'\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah'\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece...Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah'\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:\\\"...O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\\\"Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud'da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLERSonra... Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur'an'\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l'de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur'an-\u0131 Kerim'in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah'\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah'\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce... Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; \\\"Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?\\\" diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O'nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel \\\"planla\\\" varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.Bu noktada \\\"ni\u00e7in?\\\" sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah'a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah'\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O'nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.O halde, Allah'\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O'na \\\"insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?\\\" diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.Ancak O'nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m'da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah'\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O'na ba\u011flanmas\u0131 ve O'na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur'an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:\\\"Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi' demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter.\\\"Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah'\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah'a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.Uhud'da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, \\\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah'\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir.\\\" ..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir\\\". Sonra \\\"Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r.\\\" derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah'\u0131n kaderi ve O'nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. \\\"E\u011fer siz (Uhud'da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah'\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah'\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir.\\\"O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \\\"siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz\\\" dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar... Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \\\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah'\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi\\\" ve \\\"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131\\\" dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde \\\"O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah't\u0131. M\u00fcminler Allah'a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar\\\" denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: \\\"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131.\\\"Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah'a teslim etmi\u015flerdi. O'nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O'nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131... Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah'\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \\\"O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z' dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir' derler\\\" demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah'\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud'daki toplulukla Teb\u00fck'teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah'a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah'\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur'an'\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir...\\\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti.\\\"Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:\\\"Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.\\\"\\\"Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et' demi\u015flerdir.\\\"\\\"O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah'\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan \\\"\u0130hsan\\\" ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir.\\\"M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r.\\\"Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.\\\"\\\"Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever\\\"\\\"Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah'\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah'tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler.\\\"Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:\\\"Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah'\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah'\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah'\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r.\\\"Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah'a ve Resul\u00fc'ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m'\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur'an'\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi... Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat... Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik... Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki \\\"\u015e\u00fbra\\\" ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine'yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- \\\"\u015e\u00fbra\\\"n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda \\\"\u015e\u00fbra\\\"ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.Bunlar \\\"\u015e\u00fbra\\\"n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:\\\"...onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et.\\\"Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar \\\"\u015e\u00fbra\\\"ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da \\\"\u015e\u00fbra\\\" ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:\\\"Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz.\\\" Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.6- Son olarak Kur'an-i Kerim'in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah'\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.Allah'\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de... \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m'\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m'a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m'dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m'a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m'\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle \\\"biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z\\\" dedikleri i\u00e7in de\u011fil.M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.Kur'an-\u0131 Kerim'in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine'de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine'ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka'y\u0131 Medine'deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine'deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke'deki ve Medine'nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:\\\"K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir.\\\" \\\"Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r.\\\"Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: \\\"Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f'ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah'a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin.\\\" Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine'den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat'a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah'\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah'a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:\\\"Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz.\\\"Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah'a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine'deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke'deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r.\\\"Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir.\\\"Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.Medine'deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m'\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah'\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah'\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O'na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:\\\"Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet'e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah'tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir.\\\" (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)Kur'an ayn\u0131 Kur'an'd\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131... Evrensel yasas\u0131... Hidayet rehberi... G\u00fcvenilir \u00f6nderi... D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol...\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"tr\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Ana sayfa\",\"item\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\",\"name\":\"Ebrar Medya\",\"description\":\"Tarafs\u0131z De\u011fil, Hakk'tan Taraf\u0131z\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"tr\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization\",\"name\":\"Ebrar Medya\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png\",\"contentUrl\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png\",\"width\":244,\"height\":90,\"caption\":\"Ebrar Medya\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/\"},\"sameAs\":[\"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/\",\"https:\/\/twitter.com\/ebrarmedyacom\",\"https:\/\/www.instagram.com\/ebrarmedyacom\",\"https:\/\/www.linkedin.com\/in\/ebrar-medya-343157188\/\",\"https:\/\/tr.pinterest.com\/ebrarmedya\/\"]},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6\",\"name\":\"EBRAR MEDYA\",\"image\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"tr\",\"@id\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g\",\"contentUrl\":\"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g\",\"caption\":\"EBRAR MEDYA\"},\"url\":\"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/author\/ebrarmedya2\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir... Hakk'la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde \"bu neden\" demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle...Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n O'nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur... B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:\"Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\"Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem'e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem'e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah'\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f'le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m'\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah'\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc'ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir.\"Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler.\"\u015eu basit kullar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah'\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah'la sava\u015fmaktalar. Oysa O'na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah'\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah'\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah'\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:\"...Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor.\"B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir...\"...Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\"Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:\"\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\"Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah'\u0131n dostlar\u0131na ve O'nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar.\"Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\"M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! ..\"Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\"Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah'\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah'\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah'\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah'\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse... Evet, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:\"K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz.\"\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler.\"...Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\"Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah'\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah'\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah'\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.Ku\u015fkusuz Allah'\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m'\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud'da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:\"Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\"Kur'an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah'\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O'na yak\u0131\u015fmaz.Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O'nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah'a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?\"Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er.\"Risalet yoluyla O'na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah'\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah'\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece...Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah'\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:\"...O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\"Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud'da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLERSonra... Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur'an'\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l'de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur'an-\u0131 Kerim'in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah'\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah'\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce... Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; \"Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?\" diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O'nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel \"planla\" varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.Bu noktada \"ni\u00e7in?\" sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah'a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah'\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O'nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.O halde, Allah'\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O'na \"insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?\" diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.Ancak O'nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m'da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah'\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O'na ba\u011flanmas\u0131 ve O'na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur'an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:\"Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi' demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter.\"Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah'\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah'a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.Uhud'da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, \"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah'\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir.\" ..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir\". Sonra \"Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r.\" derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah'\u0131n kaderi ve O'nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. \"E\u011fer siz (Uhud'da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah'\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah'\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir.\"O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz\" dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar... Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah'\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi\" ve \"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131\" dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde \"O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah't\u0131. M\u00fcminler Allah'a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar\" denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: \"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131.\"Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah'a teslim etmi\u015flerdi. O'nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O'nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131... Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah'\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z' dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir' derler\" demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah'\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud'daki toplulukla Teb\u00fck'teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah'a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah'\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur'an'\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir...\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti.\"Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:\"Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.\"\"Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et' demi\u015flerdir.\"\"O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah'\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan \"\u0130hsan\" ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir.\"M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r.\"Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.\"\"Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever\"\"Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah'\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah'tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler.\"Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:\"Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah'\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah'\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah'\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r.\"Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah'a ve Resul\u00fc'ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m'\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur'an'\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi... Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat... Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik... Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki \"\u015e\u00fbra\" ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine'yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- \"\u015e\u00fbra\"n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda \"\u015e\u00fbra\"ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.Bunlar \"\u015e\u00fbra\"n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:\"...onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et.\"Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar \"\u015e\u00fbra\"ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da \"\u015e\u00fbra\" ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:\"Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz.\" Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.6- Son olarak Kur'an-i Kerim'in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah'\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.Allah'\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de... \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m'\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m'a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m'dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m'a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m'\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle \"biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z\" dedikleri i\u00e7in de\u011fil.M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.Kur'an-\u0131 Kerim'in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine'de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine'ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka'y\u0131 Medine'deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine'deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke'deki ve Medine'nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:\"K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir.\" \"Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r.\"Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: \"Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f'ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah'a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin.\" Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine'den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat'a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah'\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah'a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:\"Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz.\"Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah'a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine'deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke'deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r.\"Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir.\"Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.Medine'deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m'\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah'\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah'\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O'na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:\"Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet'e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah'tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir.\" (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)Kur'an ayn\u0131 Kur'an'd\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131... Evrensel yasas\u0131... Hidayet rehberi... G\u00fcvenilir \u00f6nderi... D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol...","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/","og_locale":"tr_TR","og_type":"article","og_title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","og_description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir... Hakk'la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde \"bu neden\" demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle...Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n O'nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur... B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:\"Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\"Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem'e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem'e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah'\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f'le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m'\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah'\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc'ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir.\"Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler.\"\u015eu basit kullar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah'\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah'la sava\u015fmaktalar. Oysa O'na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah'\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah'\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah'\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:\"...Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor.\"B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir...\"...Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\"Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:\"\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\"Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah'\u0131n dostlar\u0131na ve O'nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar.\"Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\"M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! ..\"Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\"Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah'\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah'\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah'\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah'\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse... Evet, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:\"K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz.\"\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler.\"...Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\"Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah'\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah'\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah'\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.Ku\u015fkusuz Allah'\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m'\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud'da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:\"Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\"Kur'an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah'\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O'na yak\u0131\u015fmaz.Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O'nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah'a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?\"Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er.\"Risalet yoluyla O'na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah'\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah'\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece...Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah'\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:\"...O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\"Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud'da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLERSonra... Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur'an'\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l'de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur'an-\u0131 Kerim'in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah'\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah'\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce... Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; \"Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?\" diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O'nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel \"planla\" varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.Bu noktada \"ni\u00e7in?\" sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah'a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah'\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O'nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.O halde, Allah'\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O'na \"insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?\" diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.Ancak O'nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m'da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah'\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O'na ba\u011flanmas\u0131 ve O'na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur'an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:\"Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi' demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter.\"Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah'\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah'a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.Uhud'da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, \"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah'\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir.\" ..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir\". Sonra \"Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r.\" derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah'\u0131n kaderi ve O'nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. \"E\u011fer siz (Uhud'da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah'\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah'\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir.\"O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz\" dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar... Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah'\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi\" ve \"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131\" dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde \"O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah't\u0131. M\u00fcminler Allah'a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar\" denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: \"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131.\"Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah'a teslim etmi\u015flerdi. O'nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O'nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131... Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah'\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z' dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir' derler\" demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah'\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud'daki toplulukla Teb\u00fck'teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah'a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah'\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur'an'\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir...\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti.\"Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:\"Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.\"\"Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et' demi\u015flerdir.\"\"O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah'\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan \"\u0130hsan\" ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir.\"M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r.\"Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.\"\"Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever\"\"Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah'\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah'tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler.\"Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:\"Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah'\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah'\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah'\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r.\"Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah'a ve Resul\u00fc'ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m'\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur'an'\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi... Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat... Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik... Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki \"\u015e\u00fbra\" ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine'yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- \"\u015e\u00fbra\"n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda \"\u015e\u00fbra\"ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.Bunlar \"\u015e\u00fbra\"n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:\"...onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et.\"Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar \"\u015e\u00fbra\"ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da \"\u015e\u00fbra\" ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:\"Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz.\" Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.6- Son olarak Kur'an-i Kerim'in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah'\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.Allah'\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de... \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m'\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m'a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m'dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m'a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m'\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle \"biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z\" dedikleri i\u00e7in de\u011fil.M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.Kur'an-\u0131 Kerim'in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine'de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine'ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka'y\u0131 Medine'deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine'deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke'deki ve Medine'nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:\"K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir.\" \"Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r.\"Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: \"Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f'ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah'a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin.\" Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine'den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat'a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah'\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah'a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:\"Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz.\"Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah'a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine'deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke'deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r.\"Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir.\"Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.Medine'deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m'\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah'\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah'\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O'na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:\"Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet'e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah'tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir.\" (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)Kur'an ayn\u0131 Kur'an'd\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131... Evrensel yasas\u0131... Hidayet rehberi... G\u00fcvenilir \u00f6nderi... D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol...","og_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/","og_site_name":"Ebrar Medya","article_publisher":"https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/","article_published_time":"2019-11-26T08:05:25+00:00","og_image":[{"width":730,"height":360,"url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-18.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"EBRAR MEDYA","twitter_card":"summary_large_image","twitter_creator":"@ebrarmedyacom","twitter_site":"@ebrarmedyacom","twitter_misc":{"Yazan:":"EBRAR MEDYA","Tahmini okuma s\u00fcresi":"51 dakika"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/"},"author":{"name":"EBRAR MEDYA","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6"},"headline":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI","datePublished":"2019-11-26T08:05:25+00:00","dateModified":"2019-11-26T08:05:25+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/"},"wordCount":10145,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization"},"articleSection":["G\u00dcNDEM"],"inLanguage":"tr","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/","name":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","isPartOf":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website"},"datePublished":"2019-11-26T08:05:25+00:00","dateModified":"2019-11-26T08:05:25+00:00","description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.176- Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.177- \u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00e2firli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.178- Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.179- Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi, gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.M\u00fcminlerin isabet ald\u0131klar\u0131, m\u00fc\u015friklerinse zafer ve galibiyetle d\u00f6nd\u00fckleri sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131n\u0131n bu \u015fekilde sona ermesi, ne uygun ve ne de m\u00fcnasiptir... Hakk'la bat\u0131l aras\u0131nda ba\u015f g\u00f6sterip, hakk\u0131n bu \u015fekilde isabet ald\u0131\u011f\u0131, bat\u0131l\u0131nsa sald\u0131rgan ve azg\u0131n g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc her sava\u015fta, baz\u0131 kalplerde, bu t\u00fcr yalanc\u0131 ku\u015fkular kaynam\u0131\u015f veya k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler yer alm\u0131\u015ft\u0131r.Bu yalanc\u0131 ku\u015fkular ve k\u0131nanm\u0131\u015f beklentiler hep olagelmi\u015ftir. Ama neden ya Rabbi? Neden hakk isabet al\u0131yor da bat\u0131l kurtuluyor? Ni\u00e7in bat\u0131lla kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her seferde hakk zafer elde etmiyor, galibiyet ve ganimetle d\u00f6nm\u00fcyor? Yoksa 0, zaferi hak eden hakk\u0131n kendisi de\u011fil midir? Bat\u0131la bu \u00fcst\u00fcnl\u00fck nerden geliyor? Bat\u0131l\u0131n hakk ile \u00e7arp\u0131\u015fmas\u0131nda b\u00f6yle sonu\u00e7larla d\u00f6nmesi ve b\u00f6ylece kalplerin bozulup sars\u0131lmas\u0131 nereden kaynaklan\u0131yor?M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Uhud g\u00fcn\u00fc panik ve hayret i\u00e7inde \"bu neden\" demeleriyle bu olay fiilen ger\u00e7ekle\u015fmi\u015fti.Bu sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, son cevap ve nihai a\u00e7\u0131klama yer almaktad\u0131r. Bununla y\u00fcce Allah, bitkin kalpleri rahatlatmakta, bu noktada kalpleri, i\u00e7lerini kaplayan k\u00f6t\u00fc duygulardan ar\u0131nd\u0131rmakta ve d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n meydana gelecek her olay\u0131n arkas\u0131ndaki; kanununu, takdirine ve pl\u00e2n\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Hakkla bat\u0131l\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve bug\u00fcnk\u00fc gibi sonu\u00e7lanan her \u00e7arp\u0131\u015fma da \u00f6yle...Bat\u0131l\u0131n herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada galip gelmesi ve bir zaman diliminde g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n O'nu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ya da yenilmeyecek bir g\u00fc\u00e7 oldu\u011fu veya hakka, kal\u0131c\u0131 ve \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc zararlar dokundurabilece\u011fi anlam\u0131na gelmez.Ayn\u0131 \u015fekilde, herhangi bir \u00e7arp\u0131\u015fmada hakk\u0131n s\u0131nanmas\u0131, bir zaman diliminde zay\u0131f g\u00f6r\u00fcnmesi, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 yaln\u0131z b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 veya unuttu\u011fu ya da bat\u0131la diledi\u011fi gibi \u00f6ld\u00fcr\u00fcp eziyet etmesi i\u00e7in terk etti\u011fi anlam\u0131na gelmez.Asla!.. Bunda ve onda bir hikmet ve pl\u00e2n vard\u0131r. Yolun sonuna varmas\u0131, en i\u011fren\u00e7 g\u00fcnahlar\u0131 i\u015flemesi, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin en a\u011f\u0131r\u0131 y\u00fcklenmesi, b\u00f6ylece haketti\u011fi en \u015fiddetli azab\u0131 tatmas\u0131 i\u00e7in bat\u0131la s\u00fcre tan\u0131nmaktad\u0131r. Pisin temizden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in, hakk da imtihana tabi tutulur... B\u00f6ylece imtihan kar\u015f\u0131s\u0131nda direnenler b\u00fcy\u00fck sevaplar kazan\u0131rlar. Ku\u015fkusuz bu, hakk i\u00e7in bir kazan\u00e7, bat\u0131l i\u00e7in ise bir kay\u0131pt\u0131r. Bunlar, gerek burada gerek orada kat kat art\u0131r\u0131lacakt\u0131r:\"Doludizgin k\u00fcfre ka\u00e7anlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar vermezler. Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor. Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\"Burada Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) teselli edilmekte ve k\u00fcfre dalanlar\u0131, orada ko\u015fu\u015fanlar\u0131, sanki kendileri i\u00e7in bir hedef dikilmi\u015f de oraya varmak i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi \u0131srarl\u0131, h\u0131rsl\u0131 ve s\u00fcratli hareketlerini g\u00f6rmekten dolay\u0131 g\u00f6nl\u00fcn\u00fc kaplayan h\u00fcz\u00fcn giderilmektedir.Bu ifade, ruhsal bir durumu pratik bir \u015fekilde tasvir etmektedir. Birtak\u0131m insanlar\u0131n, konulan \u00f6d\u00fcl\u00fc elde etmek i\u00e7in yar\u0131\u015f\u0131r gibi k\u00fcf\u00fcr, bat\u0131l, k\u00f6t\u00fcl\u00fck, g\u00fcnahk\u00e2rl\u0131k yolunda b\u00fcy\u00fck bir \u00e7aba harcad\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr. Arkas\u0131ndan kovalayan biri varm\u0131\u015f gibi ya da m\u00fck\u00e2fat kazanmas\u0131 i\u00e7in \u00f6nden biri \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor gibi \u0131srarla, \u015fiddetle ve gayretle yol ald\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.Uyar\u0131lar\u0131na kulak vermedikleri i\u00e7in Cehennem'e ko\u015fu\u015fan bu kullar\u0131 geri \u00e7evirme imkan\u0131na sahip olmad\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbi h\u00fcz\u00fcnlenmekteydi. Nitekim, Cehennem'e s\u00fcr\u00fcklenen ve k\u00fcf\u00fcr i\u00e7inde ko\u015fu\u015fan bu insanlar\u0131n m\u00fcsl\u00fcmanlara ve Allah'\u0131n davas\u0131na dokundurduklar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fck ve i\u015fkenceler ve sonu\u00e7ta saflar\u0131n\u0131 se\u00e7mek i\u00e7in Kurey\u015f'le giri\u015filen sava\u015f\u0131n sonucunu bekleyen topluluklar aras\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m'\u0131n yay\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemelerinden dolay\u0131 da kalbi kederleniyordu. Kurey\u015f m\u00fcsl\u00fcman olup boyun e\u011fince insanlar dalga dalga Allah'\u0131n dinine girmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) kalbinde yer ettikleri ku\u015fkusuzdur. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah Resul\u00fc'ne g\u00fcven vermekte, kalbini kaplayan h\u00fczn\u00fc gidererek teselli etmektedir.\"Doludizgin k\u00fcfre ko\u015fanlar seni \u00fczmesin. Onlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler.\"\u015eu basit kullar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Asl\u0131nda konu, a\u00e7\u0131klamaya bile ihtiya\u00e7 duymuyor. Ancak y\u00fcce Allah, akide sorununu kendi sorunu ve m\u00fc\u015friklerle giri\u015filen sava\u015f\u0131 kendi sava\u015f\u0131 k\u0131lmay\u0131, b\u00f6ylece bu akidenin ve bu sava\u015f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Resulullah'\u0131n ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n omuzundan kald\u0131rmay\u0131 dilemektedir. O halde \u015fu k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fanlar Allah'la sava\u015fmaktalar. Oysa O'na zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. Buna g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcrde ne kadar ko\u015fu\u015fsalar, Allah'\u0131n dostlar\u0131na ne kadar i\u015fkence etseler de ne Allah'\u0131n davas\u0131na ne de davay\u0131 y\u00fcklenenlere hi\u00e7bir zarar veremezler.Peki bunlar do\u011frudan do\u011fruya Allah'\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olduklar\u0131 halde y\u00fcce Allah ni\u00e7in onlar\u0131n kurtulup gitmelerine, galibiyetle \u00f6v\u00fcnmelerine m\u00fcsaade ediyor?\u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah onlara daha b\u00fcy\u00fck bir yenilgi ve daha a\u011f\u0131r bir zillet pl\u00e2nlamaktad\u0131r:\"...Allah onlara hi\u00e7bir pay b\u0131rakmamay\u0131 diliyor.\"B\u00fct\u00fcn enerjilerini harcamalar\u0131n\u0131, g\u00fcnah\u0131n t\u00fcm\u00fcn\u00fc y\u00fcklenmelerini, b\u00fct\u00fcn azab\u0131 hak etmelerini ve yolun sonuna kadar k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmalar\u0131n\u0131 dilemektedir...\"...Onlar\u0131 b\u00fcy\u00fck bir azap bekliyor.\"Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n onlara bu a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k sonucu uygun g\u00f6rmesinin sebebi nedir? \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n almakla bunu hak etmi\u015flerdir:\"\u0130man kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kafirli\u011fi sat\u0131n alanlar Allah'a hi\u00e7bir zarar veremezler. Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\"Ku\u015fkusuz iman\u0131 kolayl\u0131kla elde edebilirlerdi. Evrenin sayfalar\u0131nda ve f\u0131trat\u0131n derinliklerinde iman\u0131n kan\u0131tlar\u0131 serpi\u015ftirilmi\u015f durumdad\u0131r. \u015eu ola\u011fan\u00fcst\u00fc varl\u0131k alemi projesinin harikul\u00e2de uyum ve m\u00fckemmelli\u011finde, ayr\u0131ca do\u011frudan do\u011fruya f\u0131trat\u0131n yap\u0131s\u0131nda ve varl\u0131klarla uyu\u015fmas\u0131nda, sanatk\u00e2r eli ve sanat\u0131n e\u015fsizli\u011fini duyumsamalar\u0131 ve iman\u0131n i\u015faretlerini rahatl\u0131kla bulabilmeleri yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Sonra iman davas\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 bizzat Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) diliyle yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Davan\u0131n tabiat\u0131, f\u0131tratla uyu\u015fmas\u0131, g\u00fczelli\u011fi, ahenklili\u011fi, hayat ve insanlar i\u00e7in en uygun metod olu\u015fu da iman etmek i\u00e7in bir kan\u0131tt\u0131r.Evet iman kendilerine bah\u015fedilmi\u015fti. Ancak onlar bilerek ve kan\u0131tlar\u0131n\u0131 g\u00f6rerek iman\u0131 sat\u0131p kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00fcfr\u00fc al\u0131yorlar. Bu y\u00fczden, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fmak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan terk edilmeyi, b\u00fct\u00fcn enerjilerini bu u\u011furda harcay\u0131p ahiret sevab\u0131ndan hi\u00e7bir pay elde etmemeyi hak ediyorlar. \u0130\u015fte bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'a hi\u00e7bir zarar veremeyecek kadar zay\u0131ft\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar tam bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7indedirler ve hakk nam\u0131na hi\u00e7bir \u015feye sahip de\u011fildirler. Y\u00fcce Allah sap\u0131kl\u0131\u011fa bir g\u00fc\u00e7 indirmemi\u015f, bat\u0131la bir kuvvet bah\u015fetmemi\u015ftir. Son derece kabar\u0131k g\u00f6r\u00fcnmelerine ve ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in m\u00fcminlere eziyet etmelerine ra\u011fmen, bu basit ve g\u00fcl\u00fcn\u00e7 g\u00fc\u00e7leriyle Allah'\u0131n dostlar\u0131na ve O'nun davas\u0131na zarar vermekten uzakt\u0131rlar.\"Onlar\u0131 ac\u0131kl\u0131 bir azap bekliyor.\"M\u00fcminlere dokundurduklar\u0131 elemle k\u0131yaslanamayacak kadar \u015fiddetli bir elem! ..\"Kafirler, sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz. Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\"Surenin ak\u0131\u015f\u0131 bu ayette; Allah'\u0131n ve hakk\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131, kendilerine hi\u00e7bir azap ula\u015fmadan; g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7, iktidar, mal ve mevkiden yararlan\u0131r durumda g\u00f6ren baz\u0131 kalplerde kaynayan d\u00fc\u011f\u00fcmlere, birtak\u0131m kalplerde dola\u015fan \u015f\u00fcphelere ve nice ruhlarda depre\u015fen sitemlere de\u011finmektedir. Bunlar, hem kendi kalplerini hem de \u00e7evrelerindeki insanlar\u0131n kalplerini bozan kimselerdendirler. Bir de, y\u00fcce Allah'\u0131n bat\u0131ldan, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten, inkarc\u0131l\u0131ktan ve azg\u0131nl\u0131ktan ho\u015fnut oldu\u011funu, bu y\u00fczden ona s\u00fcre tan\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dizginlerini serbest b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ya da y\u00fcce Allah'\u0131n hakk ile bat\u0131l aras\u0131ndaki sava\u015fa m\u00fcdahale etmedi\u011fini, bat\u0131l\u0131n hakk\u0131 yutmas\u0131na g\u00f6z yumdu\u011funu ve zaferine kar\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sanan kimsede iman zaaf\u0131 vard\u0131r. Yahut \u015fu bat\u0131l\u0131n hakk oldu\u011funu, yoksa y\u00fcce Allah'\u0131n geli\u015fip b\u00fcy\u00fcmesine, sonu\u00e7ta galip gelmesine m\u00fcsaade etmeyece\u011fini veya \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde hakka galip gelmenin bat\u0131l\u0131n bir \u00f6zelli\u011fi oldu\u011funu yahut da zaferin sadece hakka \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu sanan ve b\u00f6ylece Allah hakk\u0131nda haks\u0131z yere cahiliye zann\u0131 besleyen zay\u0131f imanl\u0131 kimselerdendir. Sonra!.. Bat\u0131l taraftarlar\u0131, zalimler, ta\u011futlar ve bozguncular, kibir i\u00e7inde y\u00fczerek, k\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015fur durumda, azg\u0131nl\u0131k i\u00e7inde terk edilirler. Onlar da i\u015flerinin yolunda oldu\u011funu ve kar\u015f\u0131lar\u0131na dikilmesinden korkulacak bir g\u00fcc\u00fcn s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 zannederler.B\u00fct\u00fcn bunlar bat\u0131ld\u0131r, Allah hakk\u0131nda haks\u0131z zan beslemedir. Durum hi\u00e7 de b\u00f6yle de\u011fildir. \u0130\u015fte bizzat y\u00fcce Allah k\u00e2firleri b\u00f6yle bir zanna kap\u0131lmamalar\u0131 konusunda uyar\u0131yor. \u015eayet y\u00fcce Allah, onlar\u0131 ko\u015fu\u015ftuklar\u0131 k\u00fcf\u00fcrden al\u0131koymuyorsa, d\u00fcnyada yararlan\u0131p e\u011flenecekleri bir pay bah\u015fetmi\u015fse... Evet, y\u00fcce Allah'\u0131n onlar\u0131 bu \u015fekilde denemesi bir fitnedir, sa\u011flam bir tuzakt\u0131r. Ve uzun vadeli bir cezaland\u0131rmad\u0131r:\"K\u00e2firler sak\u0131n kendilerine m\u00fchlet vermemizin, f\u0131rsat tan\u0131mam\u0131z\u0131n iyiliklerine oldu\u011funu sanmas\u0131nlar. Onlara s\u0131rf g\u00fcnahlar\u0131 arts\u0131n diye m\u00fchlet tan\u0131yor, f\u0131rsat veriyoruz.\"\u015eayet onlar uyar\u0131c\u0131 bir s\u0131namayla, nimetin oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan Allah taraf\u0131ndan kurtar\u0131lmay\u0131 haketmi\u015f olsalard\u0131 ku\u015fkusuz denenirlerdi. Ancak y\u00fcce Allah onlara iyilik dilemiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, imana kar\u015f\u0131l\u0131k k\u00fcfr\u00fc sat\u0131n ald\u0131lar. K\u00fcf\u00fcrde ko\u015fu\u015ftular, onun u\u011fruna \u00e7aba sarf ettiler ve b\u00f6ylece imtihan arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla nimet ve iktidar\u0131n oyalay\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmay\u0131 hak etmediklerini g\u00f6sterdiler.\"...Onlar\u0131 onur k\u0131r\u0131c\u0131 bir azap bekliyor.\"Sahip olduklar\u0131 makam\u0131n, i\u015fgal ettikleri konumun ve elde ettikleri nimetin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 al\u00e7akl\u0131kt\u0131r.B\u00f6ylece Allah taraf\u0131ndan imtihana tabi tutulman\u0131n bir nimet oldu\u011fu ve bunun, y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine iyilik diledi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na isabet etmedi\u011fi ger\u00e7e\u011fi de a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131km\u0131\u015f oluyor. Dostlar\u0131 bir imtihana u\u011fram\u0131\u015flarsa bunun nedeni y\u00fcce Allah'\u0131n onlara diledi\u011fi bir iyiliktir. Bu imtihan, Allah'\u0131n dostlar\u0131n\u0131n uygulamalar\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olarak meydana gelmi\u015f olsa da arkas\u0131nda gizli bir hikmet, latif bir plan ve Allah'\u0131n m\u00fcmin dostlar\u0131na diledi\u011fi l\u00fctfu yatmaktad\u0131r.\u0130\u015fte b\u00f6ylece kalpler istikrara ve ruhlar da g\u00fcvenceye kavu\u015fmu\u015ftur. A\u00e7\u0131k ve dosdo\u011fru \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki bu basit; ancak temel ger\u00e7ekler, b\u00f6yle yer etmi\u015ftir.Ku\u015fkusuz Allah'\u0131n hikmeti ve m\u00fcminlere olan iyili\u011fi, onlar\u0131 de\u011fi\u015fik ko\u015fullar\u0131n etkisiyle saflarda \u00e7alkant\u0131lara sebep olan ve hi\u00e7bir zaman \u0130sl\u00e2m'\u0131 sevmeyen m\u00fcnaf\u0131klardan ay\u0131rmay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah bu yolda pisi temizden ay\u0131rmak i\u00e7in davran\u0131\u015flar\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle onlar\u0131 Uhud'da bu \u015fekilde imtihana tabi tutmu\u015ftur:\"Allah m\u00fcminleri \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011fumuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir. Pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r. Ayr\u0131ca Allah sizi gayb\u0131n bilgisine de erdirecek de\u011fildir. Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er. O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n\u0131z. E\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\"Kur'an ayeti, m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 iyice belirginle\u015ftirmeden karmakar\u0131\u015f\u0131k b\u0131rakman\u0131n; kalpleri, iman\u0131n sevecenli\u011finden ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ruhundan yoksun oldu\u011fu halde iman davas\u0131n\u0131n arkas\u0131nda ve \u0130sl\u00e2m g\u00f6r\u00fcnt\u00fcs\u00fcn\u00fcn ard\u0131nda gizlenen m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ortaya \u00e7\u0131karman\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan oldu\u011fu gibi uluhiyetin de gere\u011fi oldu\u011funu kesinlikle bildirmektedir. Y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, evrensel ve b\u00fcy\u00fck bir rol \u00fcstlenmesi, muazzam ilahi metodu y\u00fcklenmesi ve yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fsiz bir hayat tarz\u0131 ve yepyeni bir d\u00fczen meydana getirmesi i\u00e7in ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00f6nemli rol, soyutlanmay\u0131, berrakl\u0131\u011f\u0131, belirginli\u011fi ve titizli\u011fi gerektirmektedir. Ayn\u0131 zamanda saflarda bozuklu\u011fun ve yap\u0131da herhangi bir \u00e7atlakl\u0131\u011f\u0131n olmamas\u0131 da ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. K\u0131sacas\u0131, bu \u00fcmmetin tabiat\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc bak\u0131m\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcnde y\u00fcce Allah'\u0131n kendisine takdir etti\u011fi role ve ahirette kendisine haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 konuma uygun bir kapasitede olmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.B\u00fct\u00fcn bunlar da; i\u00e7indeki pisli\u011fin temizlenmesi i\u00e7in safta erimeyi, yap\u0131daki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n giderilmesi i\u00e7in bas\u0131n\u00e7 uygulamay\u0131 g\u00f6n\u00fcllerde ve vicdanlarda bulunanlar\u0131n iyice ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 i\u00e7in de ayd\u0131nlatmay\u0131 zorunlu k\u0131lmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden pis olanla temiz olan\u0131 birbirinden ay\u0131rmamak y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fan\u0131ndan de\u011fildir. M\u00fcminleri bu b\u00fcy\u00fck sars\u0131nt\u0131dan \u00f6nceki halleri \u00fczere b\u0131rakmak O'na yak\u0131\u015fmaz.Ayr\u0131ca, y\u00fcce Allah'\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayb\u0131n da insanlar taraf\u0131ndan bilinir olmas\u0131 O'nun y\u00fcceli\u011fine yak\u0131\u015fmaz. Bir kere y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n tabiat\u0131n\u0131 gayb\u0131 alg\u0131layacak bir kapasitede yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n be\u015fer\u00ee al\u0131c\u0131 cihazlar\u0131 gaypten az bir \u015feyi alg\u0131layacak \u015fekilde pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Onun bu \u015fekilde pro\u011framlamas\u0131 da ayr\u0131ca, bir hikmete y\u00f6neliktir. Yery\u00fcz\u00fcnde hilafet g\u00f6revini yerine getirecek kapasitede pro\u011framlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu g\u00f6rev de gayb\u0131 bilmeyi gerektirmemektedir. Be\u015fer\u00ee \u00f6zellik b\u00fct\u00fcn\u00fcyle gayb\u0131 alg\u0131lamas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131lacak olursa tamamen yok olur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu cihaz, ruhunu yarat\u0131c\u0131s\u0131na, bedenini de \u015fu evrenin bedenine ba\u011flayacak olan az bir k\u0131sm\u0131ndan geri kalan ba\u015fl\u0131cas\u0131n\u0131 alg\u0131lamayacak \u015fekilde haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. En basitinden, \u015fayet sonunu bilecek olursa yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in elini aya\u011f\u0131n\u0131 k\u0131p\u0131rdatmayacakt\u0131r. En az\u0131ndan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn imar\u0131 i\u00e7in zaman ay\u0131rmayacak kadar bu sonu\u00e7la ilgilenecektir.Bunun i\u00e7in insanlar gayb\u0131 bildirmesi y\u00fcce Allah'a yak\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131 gibi, hikmetinin gere\u011fi ve s\u00fcnnetinin sonucu da bu de\u011fildir.O halde y\u00fcce Allah, pis olan\u0131 temiz olandan nas\u0131l ay\u0131racakt\u0131r? M\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131n temizlenmesi, bulan\u0131kl\u0131ktan soyutlanmas\u0131, nifaktan ar\u0131nmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmeti, yerine getirmesi i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi evrensel role haz\u0131rlamas\u0131 hususundaki ilahi \u00f6zelli\u011fini ve s\u00fcnnetini nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015ftirecektir?\"Fakat Allah bunun i\u00e7in peygamberlerinden diledi\u011fini se\u00e7er.\"Risalet yoluyla O'na inanmal\u0131 ya da inkar etmek yoluyla, risaletin gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in resullerin giri\u015fti\u011fi cihad ve bu cihad yoluyla arkada\u015flar\u0131yla u\u011frad\u0131klar\u0131 imtihanlar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcce Allah'\u0131n s\u0131fat\u0131 ger\u00e7ekle\u015fir, s\u00fcnneti uygulan\u0131r. Bu sayede y\u00fcce Allah pisi temizden ay\u0131r\u0131r, kalpleri ar\u0131nd\u0131r\u0131r, ruhlar\u0131 temizler. Ku\u015fkusuz meydana gelen her\u015fey, Allah'\u0131n kaderine uygun olarak meydana gelecektir.B\u00f6ylece hayatta ger\u00e7ekle\u015fen Allah'\u0131n hikmetinin bir taraf\u0131n\u0131n \u00fczerinden perde kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015f oluyor. Ve bu ger\u00e7ek, k\u00f6kl\u00fc, a\u00e7\u0131k ve ayd\u0131nl\u0131k bir \u015fekilde yery\u00fcz\u00fcnde yerle\u015fmi\u015f oluyor b\u00f6ylece...Hakikatin parlak, sade ve huzur verici sahnesi \u00f6n\u00fcnde, ki\u015filiklerinde iman\u0131n anlam\u0131n\u0131 ve gereklerini ger\u00e7ekle\u015ftirmeleri i\u00e7in ayet-i kerime m\u00fcminlere y\u00f6nelmekte ve m\u00fcminleri bekleyen y\u00fcce Allah'\u0131n l\u00fctfunu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne getirmektedir:\"...O halde Allah'a ve O'nun peygamberlerine inan\u0131n, e\u011fer iman eder ve g\u00fcnahlardan sak\u0131n\u0131rsan\u0131z size b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl vard\u0131r.\"Bu a\u00e7\u0131klama ve g\u00fcvenceden sonra \u015fu direktif ve te\u015fviklerin yer almas\u0131, Uhud'da meydana gelen olaylar\u0131n sunulmas\u0131na ve ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmelere uygun d\u00fc\u015fmektedir.UHUD SAVA\u015eININ KAPSADI\u011eI GER\u00c7EKLERSonra... Ku\u015fkusuz sava\u015f ve Kur'an'\u0131n onun \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmeler bir\u00e7ok \u00f6nemli ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Son derece geni\u015f ve hacimli olmalar\u0131ndan dolay\u0131, onlar\u0131 ard arda ve haklar\u0131n\u0131 vererek, Fi Z\u0131l\u00e2l'de takip etti\u011fimiz y\u00f6ntem bak\u0131m\u0131ndan son derece zordur. Ancak biz, en kapsaml\u0131 ve en belirginlerini sunmakla yetinece\u011fiz. Kur'an-\u0131 Kerim'in yeri geldik\u00e7e ders al\u0131nmas\u0131 ve delil olmas\u0131 i\u00e7in arz etti\u011fi gibi sava\u015fta meydana gelen di\u011fer olaylar bunlarla k\u0131yaslanabilir.1- Ku\u015fkusuz sava\u015f ve onun ard\u0131ndan yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler bu dinin \u00f6z\u00fcndeki mevcut b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Bu da, Allah'\u0131n be\u015fer hayat\u0131 i\u00e7in koydu\u011fu hayat metodu ve onun insan hayat\u0131ndaki uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imidir. Bu, ba\u015fta gelen basit bir ger\u00e7ektir. Ancak, genellikle unutulur bu ger\u00e7ek. Ya da ilk ba\u015fta alg\u0131lanmaz. Bu unutmadan ve alg\u0131lamamadan dolay\u0131 bu dine, onun insan hayat\u0131ndaki tarihsel olgusuna, d\u00fcn, bug\u00fcn ve yar\u0131n \u00fcstlendi\u011fi role ili\u015fkin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131nda \u00f6nemli yanl\u0131\u015fl\u0131klar meydana gelmi\u015ftir. Baz\u0131lar\u0131m\u0131z, insan tabiat\u0131n\u0131, f\u0131tri enerjilerini, maddi olgusunu, geli\u015fmesinin hangi a\u015famas\u0131nda oldu\u011funu ve hangi konumda bulundu\u011funu g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurmadan -madem ki, Allah'\u0131n insan hayat\u0131 i\u00e7in se\u00e7ti\u011fi metod budur- bu dinden insan hayat\u0131nda harikalar yaratmas\u0131n\u0131 beklemekteyiz.Onun bu \u015fekilde hareket etmedi\u011fini, aksine, be\u015fer enerjisinin ve maddi olgusunun s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde hareket etti\u011fini, bu enerjinin ve bu olgunun s\u00fcrekli bu dinle beraber y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bazan a\u00e7\u0131k\u00e7a onlar\u0131n etkilendiklerini ya da insanlar\u0131n ona uymalar\u0131 oran\u0131nda etkilendiklerini, insanlara topra\u011f\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, arzu ve \u015fehvetlerinin \u00e7ekicili\u011fi a\u011f\u0131r bas\u0131nca, bu dinin \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na veya onunla birlikte tam manas\u0131yla hareket etmeye yana\u015fmay\u0131nca bu etkilenmenin tersine de olabilece\u011fini g\u00f6r\u00fcnce... Evet, bunu a\u00e7\u0131kca g\u00f6r\u00fcnce beklemedikleri bir hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011frarlar. (Bu din Allah kat\u0131ndan oldu\u011fu halde) pratik hayata ili\u015fkin dini metoda olan ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131 kopma derecesine gelir ya da mutlak anlam\u0131nda dinden ku\u015fkulanmaya ba\u015flarlar.Bunlar, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imini kavrayamamaktan ya da bu ba\u015fta gelen basit ger\u00e7e\u011fi unutmaktan do\u011fan bir tek hatadan kaynaklanan hatalar zinciridir.Ku\u015fkusuz bu din, insanl\u0131k hayat\u0131 i\u00e7in bir metoddur. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131nda ancak onlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130nsanlar\u0131n fiilen \u00fczerinde bulunduklar\u0131 noktadan, onlar\u0131n maddi olgular\u0131ndan i\u015fe giri\u015fir ve \u00e7abalar\u0131 elverdi\u011fince onlar\u0131 y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r.Onun en belirgin \u00f6zelli\u011fi; her harekette at\u0131lacak ad\u0131mda bir an bile, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011finden, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn s\u0131n\u0131r\u0131ndan ve maddi olgusundan habersiz olmamas\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu din -baz\u0131 zamanlarda bunu fiilen ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi ve ciddi olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece her zaman ger\u00e7ekle\u015fece\u011fi gibi- insanl\u0131\u011f\u0131 \u00f6yle bir a\u015famaya ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r ki; bu a\u015famaya hi\u00e7bir be\u015feri metod insanl\u0131\u011f\u0131 kesinlikle ula\u015ft\u0131ramaz.Ancak daha \u00f6nce de belirtti\u011fimiz gibi b\u00fct\u00fcn hata, bu dinin tabiat\u0131n\u0131 kavramamaktan ya da unutmaktan do\u011fmaktad\u0131r. Yine be\u015ferin prati\u011fine dayanmayan, onu de\u011fi\u015ftiren, ba\u015fka bir \u015fekle sokan, insan\u0131n f\u0131trat\u0131yla, e\u011filimleriyle, yetenekleriyle, g\u00fc\u00e7leri ve t\u00fcm maddi olgusuyla ili\u015fkisi bulunmayan harikalar\u0131n beklentisi i\u00e7inde olmaktan kaynaklanmaktad\u0131r.O halde bu Allah kat\u0131ndan de\u011fil midir? Hi\u00e7bir \u015feyin aciz b\u0131rakamad\u0131\u011f\u0131 ve her\u015feye kadir g\u00fc\u00e7ten gelmedi mi bu din? Peki ni\u00e7in sadece insan\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde hareket ediyor? Hareket etmesi i\u00e7in be\u015ferin \u00e7abas\u0131na neden ihtiya\u00e7 duyuyor? Sonra niye her zaman galip gelmiyor? Ona inananlar s\u00fcrekli zafer kazanm\u0131yor? O halde, ona uyanlar\u0131n zaman zaman, tabiat\u0131n, \u015fehvetlerin ve maddi olgular\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131na yenik d\u00fc\u015fmesi neden? Kimi zaman, bat\u0131l\u0131n taraftarlar\u0131n\u0131n, hakk mensuplar\u0131na galip gelmesinin sebebi nedir?B\u00fct\u00fcn bunlar -daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi- bu dinin tabiat\u0131n\u0131n ve onun uygulan\u0131\u015f bi\u00e7iminin ba\u015fta gelen ve basit ger\u00e7e\u011fini kavrayamamaktan ya da unutmaktan kaynaklanan sorular ve ku\u015fkulard\u0131r.Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu din arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ya da onun d\u0131\u015f\u0131ndaki ara\u00e7la insan\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirebilir. Daha ba\u015ftan, onu de\u011fi\u015fik bir f\u0131tratta da yaratabilirdi ku\u015fkusuz. Ancak y\u00fcce Allah, insan\u0131 bu f\u0131trat \u00fczere yaratmay\u0131 dilemi\u015ftir. Onun irade sahibi ve diledi\u011fini yapabilir olmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir. Hidayeti de bu \u00e7aban\u0131n ve yapabilme g\u00fcc\u00fcn\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemi\u015ftir. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n, yok olmaks\u0131z\u0131n, de\u011fi\u015fmeksizin ve devre d\u0131\u015f\u0131 kalmaks\u0131z\u0131n s\u00fcrekli hareket etmesini dilemi\u015ftir. Hayat metodunun, insan hayat\u0131nda insanlar\u0131n \u00e7abalar\u0131 ve onlar\u0131n g\u00fcc\u00fc dahilinde ger\u00e7ekle\u015fmesini dilemi\u015ftir. Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne, insan\u0131n sarf etti\u011fi \u00e7aba oran\u0131nda ve pratik hayat ko\u015fullar\u0131 dahilinde ula\u015fmas\u0131n\u0131 dilemi\u015ftir.Yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimsenin; \"Niye b\u00f6yle dilemi\u015ftir?\" diye sormaya hakk\u0131 yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc O'nun yaratt\u0131klar\u0131ndan hi\u00e7biri ilah de\u011fildir. Evrenin d\u00fczenine, bu d\u00fczenin varl\u0131klar aleminde yeralan her varl\u0131\u011f\u0131n tabiat\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ve \u00f6zel \"planla\" varolan her\u015feyin yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n arkas\u0131nda gizli hikmete ili\u015fkin bir bilgileri olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, bilme imkanlar\u0131 da s\u00f6z konusu de\u011fildir.Bu noktada \"ni\u00e7in?\" sorusunu cidd\u00ee bir m\u00fcmin soramaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc O, kendi ger\u00e7e\u011fini ve s\u0131fatlar\u0131n\u0131 kalbine tan\u0131tan Allah'a kar\u015f\u0131 son derece edeplidir. Ayr\u0131ca O, insan idrakinin bu alandaki i\u015fleri alg\u0131layacak kapasitede olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. K\u00e2fir de soramaz; \u00c7\u00fcnk\u00fc O, i\u015fin ba\u015f\u0131nda Allah'\u0131 tan\u0131m\u0131yor. \u015eayet uluhiyetini tamm\u0131\u015f olsayd\u0131 bununla beraber bunlar\u0131n da O'nun uluhiyetinin \u00f6zelli\u011fi ve gere\u011fi oldu\u011funu bilirdi.Ancak, bu soruyu laub\u00e2li ve c\u0131v\u0131k kimseler sorabilir. Bunlar ne samimi m\u00fcmin ne de ciddi bir k\u00e2firdir. Bu y\u00fczden ara\u015ft\u0131rmaya ve \u00fczerinde durmaya de\u011fmez.Uluhiyetin ger\u00e7e\u011finden habersiz cahiller de sorabilir bu soruyu. Bu cahile do\u011frudan cevap vermek gerekmez. Ancak, kabul edip m\u00fcmin oldu\u011fu ya da inkar edip k\u00e2fir oldu\u011fu ortaya \u00e7\u0131kana kadar uluhiyetin ger\u00e7e\u011fini anlatmak gerekir. B\u00f6ylece tart\u0131\u015fma bitebilir, yoksa cedelle\u015fme al\u0131r gider.O halde, Allah'\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7 kimse O'na \"insan\u0131n b\u00fcnyesini neden bu f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131n?\" diye soramaz. Ayn\u0131 zamanda, bu f\u0131trat\u0131, yok olmayacak ve i\u015flevsiz kalmayacak \u015fekilde hareketli k\u0131lmas\u0131n\u0131n ve ilahi metodun hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesini, be\u015ferin \u00e7abas\u0131na ve enerjisine ba\u011fl\u0131 k\u0131lmay\u0131 dilemesinin sebebini de soramaz.Ancak O'nun yaratt\u0131\u011f\u0131 herkesin bu ger\u00e7e\u011fi kavramas\u0131, be\u015fer prati\u011finde i\u015flevini yerine getirdi\u011fini g\u00f6rmesi, be\u015fer tarihini onun \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda yorumlamas\u0131, bir taraftan tarihin seyir \u00e7izgisini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrken di\u011fer taraftan bu \u00e7izgiyi nas\u0131l kar\u015f\u0131layaca\u011f\u0131n\u0131 bilmesi gerekmektedir.Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) getirdi\u011fi \u015fekliyle \u0130sl\u00e2m'da somutla\u015fan ilahi hayat metodu, s\u0131rf Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015f olmas\u0131 yahut yaln\u0131zca insanlara tebli\u011f edilip a\u00e7\u0131klanmas\u0131 ile yery\u00fcz\u00fcnde insanlar\u0131n d\u00fcnyas\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmaz. Y\u00fcce Allah'\u0131n fele\u011fin dola\u015f\u0131m\u0131nda, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda ve sonu\u00e7lar\u0131 tabii sebeplerinden sonraya b\u0131rakmas\u0131ndaki kanununu y\u00fcr\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc kahredici g\u00fcc\u00fcyle de ger\u00e7ekle\u015fmez. Ancak, ona tam anlam\u0131yla inanan bir toplulu\u011fun y\u00fcklenmesi, g\u00fc\u00e7leri oran\u0131nda ona uygun hareket etmeleri, onu hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6devi ve en b\u00fcy\u00fck gayeleri edinmeleri ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca di\u011fer insanlar\u0131n da kalplerinde ve pratik hayatlar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in \u00e7aba sarf etmeleri ve bu gaye i\u00e7in hi\u00e7bir \u00e7abadan ve hi\u00e7bir enerjiden ka\u00e7\u0131nmamalar\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olur. Bu topluluk hem kendilerinin hem de b\u00e0\u015fkalar\u0131n\u0131n ruhlar\u0131ndaki be\u015fer\u00ee eksiklikler, heva ve bilgisizliklerle m\u00fccadele eder. Bu metoda kar\u015f\u0131 koymak i\u00e7in be\u015feri eksiklik, heva ve bilgisizli\u011fi k\u0131\u015fk\u0131rtanlara kar\u015f\u0131 m\u00fccadele eder. B\u00fct\u00fcn bunlardan sonra bu metodu, be\u015fer f\u0131trat\u0131n\u0131n g\u00fcc\u00fc oran\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f olur. \u00dcstelik insanlar\u0131 fiilen bulunduklar\u0131 noktadan ele al\u0131r. Bu metodun a\u015famalar\u0131nda ve uygulan\u0131\u015f\u0131nda insanlar\u0131n pratik durumlar\u0131ndan ve bu olgunun gereklerinden hi\u00e7bir zaman habersiz olmaz. Sonra bu topluluk sarf etti\u011fi \u00e7aba, ba\u015fvurdu\u011fu hareket y\u00f6ntemleri ve bu y\u00f6ntemleri se\u00e7mekteki isabeti oran\u0131nda kendi i\u00e7inde ve insanlar\u0131n nefislerinde sava\u015fta bazan zafer kazan\u0131r bazan da bu sava\u015fta yenik d\u00fc\u015fer. Her\u015feyden, her \u00e7abadan ve her ara\u00e7tan \u00f6nce burada, bir ba\u015fka \u00f6nemli husus yer almaktad\u0131r. O da, bu toplulu\u011fun bu gaye i\u00e7in her\u015feyden soyutlanmas\u0131, bu metodun ger\u00e7e\u011fini bizzat temsil etmesi, bu metodu koyan y\u00fcce Allah ile s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde olmas\u0131, O'na ba\u011flanmas\u0131 ve O'na g\u00fcvenip dayanmas\u0131d\u0131r.\u0130\u015fte bu dinin ger\u00e7e\u011fi ve uygulan\u0131\u015f bi\u00e7imi budur. Hareket \u00e7izgisi ve kulland\u0131\u011f\u0131 ara\u00e7 budur.Ayn\u0131 zamanda bu, Uhud sava\u015f\u0131nda meydana gelen olaylar ve bu olaylar\u0131n de\u011ferlendirmesiyle onlar\u0131 e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleye \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi bir ger\u00e7ektir.Sava\u015f\u0131n baz\u0131 noktalar\u0131nda bu ger\u00e7e\u011fi temsil bak\u0131m\u0131ndan bu toplulukta bir kusur bulundu\u011funda, pratik hareket y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmada bir eksiklik ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu temel ger\u00e7e\u011fi g\u00f6z ard\u0131 etti\u011finde ya da b\u00fcsb\u00fct\u00fcn unuttu\u011funda kendi d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve uygulamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan dolay\u0131 kesinlikle zafere ula\u015faca\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131nda y\u00fcce Allah onlar\u0131 yenilgiyle y\u00fczy\u00fcze getirerek yenilgi ac\u0131s\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131. Sonra gelen \u015fu Kur'an\u00ee de\u011ferlendirme de olay\u0131 bu hakikate d\u00f6nd\u00fcrmektedir:\"Kar\u015f\u0131 tarafa iki kat\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z musibet bu kez sizin ba\u015f\u0131n\u0131za gelince `Bu nereden geldi' demediniz mi? De ki; `O musibet kendinizden kaynakland\u0131: Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fc her\u015feye yeter.\"Ancak, ayetleri sunarken s\u00f6yledi\u011fimiz gibi, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu noktada terk etmiyor. Onlar\u0131 sebep ve sonu\u00e7lar\u0131n \u00f6tesindeki Allah'\u0131n kaderine ba\u011flay\u0131p, pratik uygulamalar\u0131 gibi g\u00f6r\u00fcnen, sebepler sonucu meydana gelen bu imtihan\u0131n arkas\u0131ndaki kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olan iradeyi de ortaya \u00e7\u0131kar\u0131yor.Ku\u015fkusuz ilah\u00ee metodun, insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131yla hareket edip ger\u00e7ekle\u015fir olmas\u0131 ve bu d\u00fczeyde insanlar\u0131n uygulamalar\u0131nda etkin olmas\u0131 b\u00fcsb\u00fct\u00fcn iyiliktir. Bu haliyle o, insan hayat\u0131n\u0131 \u0131slah eder, bozmaz ya da monoton bir \u015fekle sokmaz. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131 d\u00fczeltir, uyand\u0131r\u0131r ve onu as\u0131l d\u00fczeyine d\u00f6nd\u00fcr\u00fcr. Ger\u00e7ekten bu iman u\u011fruna tebli\u011f ve a\u00e7\u0131klama gibi dil ile ve hidayet yoluna sald\u0131ran isyanc\u0131 g\u00fc\u00e7leri bertaraf etmek gibi el ile insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman hakikati tam anlam\u0131yla kalplerde yer etmez. Giri\u015filen bu sava\u015fta imtihanlarla y\u00fczy\u00fcze gelip, cihada, i\u015fkencelere, yenilgiye ayr\u0131ca zafere kar\u015f\u0131 sabretmedik\u00e7e -ku\u015fkusuz zafere sabretmek yenilgiyi sabretmekten daha zordur- kalpler ar\u0131n\u0131p saflar iyice belirginle\u015fmedik\u00e7e, toplum yolda dosdo\u011fru hareket etmedik\u00e7e, y\u00fcksek bir olgunlu\u011fa eri\u015fip s\u0131rf Allah'a dayan\u0131p g\u00fcvenmedik\u00e7e ger\u00e7ekle\u015fmez iman davas\u0131.Bu iman i\u00e7in insanlarla cihada giri\u015fmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fcyle kalplerde yer etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durumda O, insanlarla cihada giri\u015firken ilk ba\u015fta kendini g\u00fcvencede ve selamette hissetti\u011fi zamanlarda asla g\u00f6remeyece\u011fi imana ili\u015fkin ufuklar a\u00e7\u0131l\u0131r \u00f6n\u00fcnde. \u0130nsanlar ve hayata dair bunun d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir zaman anlayamayaca\u011f\u0131 ger\u00e7ekleri kavrama imkan\u0131 bulur. Nefsi duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri, davran\u0131\u015flar\u0131, \u00f6zellikleri, heyecan ve tepkileriyle bu zor ve ac\u0131 deney olmaks\u0131z\u0131n kesinlikle ula\u015famayaca\u011f\u0131 bir d\u00fczeye ula\u015f\u0131r.Tecr\u00fcbe, imtihan ve musibetlerle y\u00fczy\u00fcze gelmedik\u00e7e, b\u00fcnyesindeki her birey kendi g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve amac\u0131n\u0131n ger\u00e7ek durumunu kavramad\u0131k\u00e7a, sonra kendisini olu\u015fturan kerpi\u00e7lerin ger\u00e7ek mahiyetini bu kerpi\u00e7lerin dayan\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7arp\u0131\u015fma an\u0131ndaki sa\u011flaml\u0131klar\u0131n\u0131 bilmedik\u00e7e iman ger\u00e7e\u011fi toplumda da gere\u011fi gibi yer etmi\u015f olmaz.Uhud'da meydana gelen olaylar ve bu suredeki o olaylara ili\u015fkin de\u011ferlendirmelerle m\u00fcsl\u00fcman kitleyi e\u011fiten y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine isabet edenin g\u00f6r\u00fcnen sebebini a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra, \"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen, Allah'\u0131n izniyle ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7indir.\" ..: `Bir de m\u00fcnaf\u0131klar\u0131 ay\u0131rd etmesi i\u00e7indir\". Sonra \"Allah m\u00fcminleri, \u015fimdi i\u00e7inde bulundu\u011funuz durumda b\u0131rakacak de\u011fildir, pis olan\u0131 temiz olandan ay\u0131racakt\u0131r.\" derken m\u00fcsl\u00fcman kitleye bu ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011fretmek istiyordu. Daha sonra y\u00fcce Allah, onlar\u0131 b\u00fct\u00fcn sebeplerin ve olaylar\u0131n arkas\u0131ndaki Allah'\u0131n kaderi ve O'nun hikmetine ve m\u00fcmin ruhlarda iyice yer etmedik\u00e7e tamamlanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan b\u00fcy\u00fck iman ger\u00e7e\u011fine d\u00f6nd\u00fcrmektedir. \"E\u011fer siz (Uhud'da) yara ald\u0131n\u0131z ise kar\u015f\u0131n\u0131zdakiler de benzeri bir yara alm\u0131\u015flard\u0131r. Biz bu t\u00fcr ac\u0131 g\u00fcnleri insanlar aras\u0131nda dola\u015ft\u0131r\u0131r\u0131z. Allah'\u0131n kimlerin m\u00fcmin olduklar\u0131n\u0131 belirlemesi ve aran\u0131zdan baz\u0131 \u015fahitler se\u00e7mesi i\u00e7indir bu. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah zalimleri sevmez. Bunun bir ba\u015fka sebebi de Allah'\u0131n m\u00fcminleri ar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve kafirleri yok etmesidir.\"O halde -en sonunda- bu sebepler, olaylar, \u015fah\u0131slar ve hareketlerin arka plan\u0131nda gizli olan; Allah'\u0131n kaderi, plan\u0131 ve hikmetidir. Ayn\u0131 zamanda bu, olaylar\u0131n ve onlara ili\u015fkin ayd\u0131nlat\u0131c\u0131 de\u011ferlendirmenin \u00f6tesinde yeralan evrensel ve m\u00fckemmel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesidir.2- Sava\u015f ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeler, insan nefsine, onun f\u0131trat\u0131n\u0131n \u00f6zelli\u011fine, insan \u00e7abas\u0131n\u0131n tabiat\u0131na ve ilahi metodu ger\u00e7ekle\u015ftirmede ula\u015fabilece\u011fi d\u00fczeye ili\u015fkin b\u00fcy\u00fck ve temel bir ger\u00e7e\u011fi ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan nefsi -bir olgu olarak- eksiksiz de\u011fildir. Ancak, \u015fu yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen m\u00fckemmellik d\u00fczeyinde ula\u015fabilecek kadar geli\u015fme ve y\u00fckselme yetene\u011fine sahiptir de.\u0130\u015fte biz, hakk\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"siz insanlar i\u00e7in \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmetsiniz\" dedi\u011fi \u00fcmmetin zirvesini temsil eden bir kitlede somutla\u015fan bir grup insan\u0131 -olduklar\u0131 gibi, tabii halleriyle- g\u00f6rmekteyiz. Bunlar mutlak anlamda insanl\u0131k i\u00e7in tam bir \u00f6rnek olu\u015fturan Muhammed'in (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) arkada\u015flar\u0131d\u0131rlar... Bizim g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz nedir?.. Bir grup insan g\u00f6r\u00fcyoruz, i\u00e7lerinde zaaf ve eksiklik var. Haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn ba\u015f\u0131n\u0131za gelen musibet, Allah'\u0131n izni ile ger\u00e7ekle\u015fti. Bu musibet, Allah'\u0131n m\u00fcminleri belirlemesi i\u00e7in meydana geldi\" ve \"Allah size verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi. Hani size sevdi\u011finizi (zaferi) g\u00f6sterdikten sonra bozuluncaya, sava\u015f konusunda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcnceye kadar m\u00fc\u015frikleri k\u0131r\u0131p ge\u00e7iriyordunuz. Kiminiz d\u00fcnyay\u0131 istiyordu, kiminiz de ahireti istiyordu. Sonra sizi deneyden ge\u00e7irmek i\u00e7in onlar\u0131 ba\u015f\u0131ndan savd\u0131\" dedi\u011fi kimseler var. \u0130\u00e7lerinde \"O zaman i\u00e7inizden iki topluluk bozulmak \u00fczereydi. Halbuki dostlar\u0131 Allah't\u0131. M\u00fcminler Allah'a g\u00fcvenip dayans\u0131nlar\" denilen kimseler de vard\u0131. \u0130\u00e7lerinde yenilip da\u011f\u0131lanlar da olmu\u015ftu.. Nitekim y\u00fcce Allah bu olay\u0131 \u015f\u00f6yle vas\u0131fland\u0131rmaktad\u0131r: \"Hani peygamber arkan\u0131zdan sizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rken, hi\u00e7 kimseye bakmadan ka\u00e7\u0131yordunuz; ne kaybetti\u011finize ve ne de ba\u015f\u0131n\u0131za gelene \u00fcz\u00fclmeyesiniz diye Allah sizi kederden kedere u\u011fratt\u0131.\"Bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc de iman etmi\u015f m\u00fcsl\u00fcmanlard\u0131. Ancak daha yolun ba\u015f\u0131ndayd\u0131lar. E\u011fitim ve olu\u015fum d\u00f6nemini ya\u015f\u0131yorlard\u0131. Onlar bu i\u015fi, ciddiye al\u0131yorlard\u0131, i\u015flerini Allah'a teslim etmi\u015flerdi. O'nun tayin edip belirledi\u011fi \u00f6nderlikten ho\u015fnuttular. B\u00fct\u00fcn\u00fcyle O'nun metoduna boyun e\u011fmi\u015flerdi. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah onlar\u0131 himayesinden kovmuyor, aksine onlara ac\u0131yor, onlar\u0131 affediyor ve Peygamberine de onlar\u0131 affetmesini, ba\u011f\u0131\u015flama dilemesini, onlardan kaynaklanan bunca olaydan ve \u015f\u00fbran\u0131n sonunda cereyan eden bunca s\u0131k\u0131nt\u0131dan sonra i\u015f hususunda onlara dan\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 emrediyor. Evet y\u00fcce Allah, bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n sonucunu tatmak \u00fczere onlar\u0131 saftan d\u0131\u015far\u0131 atmam\u0131\u015ft\u0131. Onlara hi\u00e7bir zaman, bu tecr\u00fcbe sonucu sizde ba\u015f g\u00f6steren bu zaaf ve eksiklikten sonra bu dava i\u00e7in bir i\u015fe yaramazs\u0131n\u0131z dememi\u015ftir. Onlar\u0131n bu zaaf ve eksikliklerini kabul etmi\u015f, onlar\u0131 musibet ve imtihanlarla e\u011fitmi\u015f ve i\u00e7inden birtak\u0131m dersler ve \u00f6\u011f\u00fctler almalar\u0131 i\u00e7in direktifler vermi\u015fti. Ancak b\u00fct\u00fcn bunlar rahmet, ba\u011f\u0131\u015flama ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde olmu\u015ftu. Evet onlar, bilmeleri, kavramalar\u0131 ve olgunla\u015fmalar\u0131 i\u00e7in ate\u015fle da\u011flan\u0131yorlard\u0131... Eksiklikleri ve nefislerinin gizlilikleri ortaya \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yordu; ancak, utand\u0131rmak, rezil etmek, k\u00fc\u00e7\u00fcltmek, zora sokmak ya da g\u00fc\u00e7 yetiremeyecekleri \u015feyi y\u00fcklemek i\u00e7in de\u011fildi bunlar. Ellerin tutulup Allah'\u0131n kopmaz ipine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 s\u00fcrece kendilerine g\u00fcvenmeleri, kendilerini k\u00fc\u00e7\u00fck g\u00f6rmemeleri ve amaca ula\u015fma hususunda karamsarl\u0131\u011fa kap\u0131lmamalar\u0131 telkin ediliyordu.Nitekim ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. Sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda say\u0131lan davran\u0131\u015flar onlar\u0131 ma\u011flup etmi\u015fti. Ama neticede ama\u00e7lar\u0131na ula\u015ft\u0131lar. \u00c7\u00fcnk\u00fc yenilgi ve a\u011f\u0131r yaralar ald\u0131klar\u0131 g\u00fcn\u00fcn ertesinde; korkmadan, \u00e7ekinmeden ve haklar\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n \"O kimseler ki, insanlar kendilerine; `D\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z size sald\u0131rmak i\u00e7in y\u0131\u011f\u0131nak yapt\u0131lar, onlardan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z' dediklerinde, bu s\u00f6zden imanlar\u0131 daha g\u00fc\u00e7lenerek; `Allah bize yeter, O ne g\u00fczel bir vekildir' derler\" demesini hakedecek \u015fekilde sars\u0131lmadan Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile birlikte d\u00fc\u015fman\u0131 takip etmeye \u00e7\u0131kabildiler.Bundan sonra yava\u015f yava\u015f i\u015fler ve geli\u015fme b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce uygulamalar da de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131. Buradaki gibi, \u00e7ocuklara \u00f6zg\u00fc bir \u015fekilde e\u011fitilmelerinden sonra b\u00fcy\u00fckler gibi sorgulan\u0131r oldular. Berae suresindeki Tebuk sava\u015f\u0131na ve o sava\u015ftan geri kalan birka\u00e7 ki\u015finin Allah ve Resul\u00fc taraf\u0131ndan o denli \u015fiddetle sorgulanmas\u0131na bakan biri, uygulamalarda ve Allah'\u0131n harikul\u00e2de e\u011fitim metodunun a\u015famalar\u0131ndaki a\u00e7\u0131k farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 rahatl\u0131kla g\u00f6rebilir. Ayr\u0131ca Uhud'daki toplulukla Teb\u00fck'teki topluluk aras\u0131ndaki farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131 da g\u00f6rebilir. Oysa bunlar ayn\u0131 ki\u015filerdi. Ancak ilah\u00ee e\u011fitim onlar\u0131, bu \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buna ra\u011fmen onlar yine de insand\u0131rlar. \u0130\u00e7lerinde zaaf, eksiklik ve hata ba\u015f g\u00f6stermi\u015ftir. Bununla beraber ba\u011f\u0131\u015flanma dilemi\u015fler, tevbe edip Allah'a d\u00f6nm\u00fc\u015flerdir.Ku\u015fkusuz bu metod, insan tabiat\u0131n\u0131 yery\u00fcz\u00fcnde kendisine takdir edilen en y\u00fcce olgunluk derecesine ula\u015fsa da onu de\u011fi\u015ftirmeden, i\u015flevini g\u00f6rmez bir duruma sokmadan ve g\u00fcc\u00fcn\u00fcn yetmeyece\u011fi \u015feyi y\u00fcklenmeden korur.Bu, insanl\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrekli bir hedef belirlemede ve bu e\u015fsiz metodun g\u00f6lgesinde \u00e7al\u0131\u015f\u0131p geli\u015fmesinde b\u00fcy\u00fck bir de\u011fer arzeden bir ger\u00e7ektir. \u015eu cemaat bu y\u00fcksek zirveye, i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri batakl\u0131ktan yava\u015f yava\u015f ula\u015f\u0131rlar. Bu dersin ak\u0131\u015f\u0131nda sundu\u011fumuz gibi cahiliyyede her bak\u0131mdan geri kalm\u0131\u015f kitlenin me\u015fakkatlerle dolu bir yolu katetti\u011fi kaypak bir zemindi bu. B\u00fct\u00fcn bunlar, batakl\u0131k i\u00e7inde g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f olsa bile \u015fu y\u00fcce seviyeye \u00e7\u0131kabilme hususunda insanl\u0131\u011fa b\u00fcy\u00fck bir ideal bah\u015fetmektedir. Bu toplulu\u011fu, harikul\u00e2de bir \u015fekilde meydana gelmi\u015f e\u015fine rastlanmaz bir toplum yapmakla de\u011ferini d\u00fc\u015f\u00fcrmez. O, ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir \u015fekilde meydana gelmemi\u015fti. Aksine insanlar\u0131n \u00e7abas\u0131 ve daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi bir\u00e7ok \u015fey meydana getirebilen insanlar\u0131n g\u00fc\u00e7leri dahilinde ger\u00e7ekle\u015fen ilahi metod taraf\u0131ndan meydana getirilmi\u015ftir.Bu metod, her toplumu bulundu\u011fu noktadan, i\u00e7inde bulundu\u011fu pratik durumdan ele almaktad\u0131r. Sonra da \u015fu kitleyi basit Arap cahiliyyesinden, o batakl\u0131ktan \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 gibi y\u00fccelere ula\u015ft\u0131r\u0131r. Sonra da \u00e7eyrek y\u00fczy\u0131l\u0131 ge\u00e7miyecek gibi k\u0131sa bir zaman diliminde b\u00f6ylesine y\u00fcksek zirvelere \u00e7\u0131kar\u0131r.Yerine getirilmesi gereken birtek ko\u015ful vard\u0131r: \u0130nsanlar, \u00f6nderliklerini bu metoda teslim edecekler, ona inanacaklar, ona teslim olacaklar, onu hayatlar\u0131n\u0131n temeli, hareketlerinin sembol\u00fc ve \u015fu uzun ve me\u015fakkatli yolda stratejilerini belirleyen merc\u00ee edineceklerdir.3- Sava\u015f\u0131n ve onun \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmelerin ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek; Allah'\u0131n metodunda m\u00fcsl\u00fcman\u0131n nefsi ile, m\u00fcsl\u00fcman cemaat ve t\u00fcm alanlarda d\u00fc\u015fmanlar\u0131yla giri\u015fti\u011fi sava\u015flar aras\u0131ndaki sa\u011flam ili\u015fkidir. Akide, d\u00fc\u015f\u00fcnce, ahl\u00e2k, hayat tarz\u0131, siyasi, ekonomik ve toplumsal d\u00fczen aras\u0131ndaki kuvvetli ba\u011fd\u0131r. Bir de t\u00fcm sava\u015flardaki zafer ve yenilgi aras\u0131ndaki ilgidir. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc zafer veya yenilgi elde etmekte ba\u015fl\u0131ca etkenlerdir.Bu y\u00fczden ilahi metod, insan ruhunda ve be\u015fer topluluklar\u0131ndaki bu korkun\u00e7 alanda i\u015flevini y\u00fcr\u00fctmektedir. Bu alan, geni\u015fliklerin, noktalar\u0131n, \u00e7izgilerin ve renklerin birbirine girdi\u011fi bir alan oldu\u011fu kadar, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir aland\u0131r da. B\u00fct\u00fcn bu geni\u015flikler, noktalar, \u00e7izgiler ve renkler aras\u0131ndaki ili\u015fki ve ahenk zay\u0131flay\u0131nca hareket stratejisi bozulur ve da\u011f\u0131l\u0131r. Bu da, hayat\u0131 b\u00fct\u00fcn olarak ele alan, par\u00e7alay\u0131p da\u011f\u0131tmayan, nefsin ve hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle ilgilenen hayat\u0131n girift ve uzak \u00f6zelliklerini avucunda toplayan, t\u00fcm\u00fcn\u00fc birden ve uyum i\u00e7inde harekete ge\u00e7iren, b\u00f6ylece bireyin kopmas\u0131na, toplumun da par\u00e7alan\u0131p b\u00f6l\u00fcnmesine engel olan ilahi metodun ay\u0131r\u0131c\u0131 bir \u00f6zelli\u011fidir.Bu birliktelik ve birbirine girmi\u015f bu ili\u015fkilerin \u00f6rneklerini -Kur'an'\u0131n de\u011ferlendirmesinde- hatalardan ve onlar\u0131n zafer ve yenilgi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcnce ve kazand\u0131klar\u0131 baz\u0131 \u015feylerden dolay\u0131 sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerin zaaf\u0131ndan yararlanmak isteyen \u015feytanla ilgilidir...\"\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahkar duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti.\"Nitekim Peygamberlerle beraber sava\u015f\u0131p g\u00f6revlerini yerine getiren ve sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131nda g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 ba\u011f\u0131\u015flanma dileyenlerin m\u00fcminler taraf\u0131ndan uyulmas\u0131 gereken \u00f6rnekler oldu\u011funu da bildiriyor:\"Nice peygamber var ki \u00e7ok say\u0131da taraftar\u0131 kendisi ile birlikte sava\u015ft\u0131. Bunlar Allah yolunda ba\u015flar\u0131na gelenlerden dolay\u0131 gev\u015femediler, y\u0131lmad\u0131lar ve boyun e\u011fmediler. Allah sab\u0131rl\u0131lar\u0131 sever.\"\"Onlar sadece; `Ey Rabbimiz, g\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ve davran\u0131\u015flar\u0131m\u0131zdaki a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 affeyle, ayaklar\u0131m\u0131z\u0131 kayd\u0131rma ve kafirler kar\u015f\u0131s\u0131nda bize yard\u0131m et' demi\u015flerdir.\"\"O m\u00fcminler ki, yaraland\u0131ktan sonra Allah'\u0131n ve Peygamberin sava\u015fma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uydular, onlardan \"\u0130hsan\" ilkesine uyanlar ile takva sahiplerini b\u00fcy\u00fck bir \u00f6d\u00fcl beklemektedir.\"M\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik direktifler aras\u0131nda sava\u015f an\u0131nda korkmamalar\u0131 ve \u00fcz\u00fclmemeleri i\u00e7in g\u00fcnahlardan ar\u0131n\u0131p ba\u011f\u0131\u015flanma dilemeleri de yer almaktad\u0131r.\"Rabbinizden bir ma\u011ffirete ve geni\u015fli\u011fi g\u00f6klerle yer kadar olan muttakiler i\u00e7in haz\u0131rlanan cennete ko\u015fu\u015fun.\"\"Onlar her bollukta ve darl\u0131kta infak ederler. \u00d6fkelerini yenerler.. \u0130nsanlar\u0131n kusurlar\u0131n\u0131 affederler. Ve Allah da ihsan edenleri sever\"\"Onlar ki, bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131nda ya da nefislerine zulmettiklerinde Allah'\u0131 anarak g\u00fcnahlar\u0131n\u0131n ba\u011f\u0131\u015flanmas\u0131n\u0131 dilerler. Allah'tan ba\u015fka kim g\u00fcnahlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flar? Onlar bile bile yapt\u0131klar\u0131nda \u0131srar etmezler.\"Bundan \u00f6nce de ehl-i kitab\u0131n i\u00e7ine d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc zillet ve yenilginin sebebinin haddi a\u015f\u0131p g\u00fcn\u00e2hlara dalmak oldu\u011funu a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131:\"Nerede bulunursa bulunsunlar, \u00fczerlerine zillet damgas\u0131 vurulmu\u015ftur. Allah'\u0131n ve insanlar\u0131n ahdine s\u0131\u011f\u0131nanlar m\u00fcstesna. Allah'\u0131n h\u0131\u015fm\u0131na u\u011frad\u0131lar. \u00dczerlerine bir miskinlik vuruldu. Bu, Allah'\u0131n ayetlerini inkar etmeleri ve haks\u0131z yere peygamberleri \u00f6ld\u00fcrmelerindendir. Bu, isyan edip haddi a\u015fmalar\u0131ndand\u0131r.\"Ayr\u0131ca, sava\u015fta meydana gelen olaylar\u0131n de\u011ferlendirilmesi yap\u0131l\u0131rken araya hatalar ve onlardan tevbe etmenin de soku\u015fturuldu\u011funu, b\u00fct\u00fcn surenin ak\u0131\u015f\u0131nda takvadan ve muttakilerden bolca s\u00f6z edildi\u011fini, farkl\u0131 konular\u0131na ra\u011fmen surenin atmosferi ile sava\u015f atmosferi aras\u0131nda sa\u011flam bir ba\u011f kuruldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Faizden vazge\u00e7meye, Allah'a ve Resul\u00fc'ne itaat etmeye, insanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015flamaya, \u00f6fkeyi yenmeye ve iyilik yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 da g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ku\u015fkusuz bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, nefis, hayat ve toplumsal sistem i\u00e7in birer ar\u0131nma arac\u0131d\u0131rlar. Surenin t\u00fcm\u00fc bu \u00f6nemli ve temel hedefe y\u00f6nelme bak\u0131m\u0131ndan sa\u011flam bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturmaktad\u0131r.4- D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc ger\u00e7ek, \u0130sl\u00e2m'\u0131n e\u011fitim metodunun \u00f6zelli\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod m\u00fcsl\u00fcman kitleyi; olaylar, ruhlarda meydana getirdi\u011fi duygular, heyecanlar, tepkiler ve bu olaylar\u0131 de\u011ferlendirmeyi ele almaktad\u0131r. Kur'an'\u0131n Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirme gibi... Bu de\u011ferlendirmede, olaydan etkilenen insan ruhunu do\u011fru bir \u015fekilde etkilenmesi i\u00e7in t\u00fcm y\u00f6nleriyle ele almaktad\u0131r. Ayr\u0131ca ruhun istikrar bulmas\u0131 ve huzura kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in de kendine uygun g\u00f6r\u00fclen bu hakikat \u00f6z\u00fcne yerle\u015ftirilmektedir. Bu metod, bak\u0131\u015flar\u0131 ona y\u00f6neltmedik\u00e7e, \u0131\u015f\u0131k tutmad\u0131k\u00e7a, insan ruhunun derinliklerindeki bir\u00e7ok gizlili\u011fi ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131 ortaya \u00e7\u0131karmad\u0131k\u00e7a, hi\u00e7bir y\u00f6n\u00fc, hi\u00e7bir \u00e7izgiyi, hi\u00e7bir d\u00fc\u015f\u00fcnceyi ve hi\u00e7bir tepkiyi g\u00f6z ard\u0131 etmez. O, nefsi b\u00fct\u00fcn \u00e7\u0131plakl\u0131\u011f\u0131yla \u00f6n\u00fcnde tutmaktad\u0131r. B\u00f6ylece, derinliklerine kadar iyice ar\u0131nd\u0131r\u0131lmakta, nurun ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda tertemiz bir hale getirmektedir. Duygular\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri ve de\u011ferleri d\u00fczeltmekte, sa\u011flam \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve istikrarl\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131n dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi ilkeleri birbir yerle\u015ftirmektedir. Bu arada her yerdeki m\u00fcsl\u00fcman kitlenin ba\u015f\u0131na gelen olaylar\u0131n b\u00fct\u00fcn geni\u015fli\u011fiyle ayd\u0131nlanma ve e\u011fitim i\u00e7in bir ara\u00e7 edinmenin gere\u011fini de ilham ettirmektedir.Uhud sava\u015f\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan de\u011ferlendirmeye bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda b\u00fcy\u00fck bir titizlik, derinlik, kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve dikkat g\u00f6zlemlemekteyiz. T\u00fcm duraksamalara, hareketlere ve dolamba\u00e7lara y\u00f6nelen ince bir titizlik ve dikkat... Nefsin g\u00f6zeneklerinden ve sakl\u0131 duygular\u0131ndan kaynaklanan ku\u015fkular\u0131 ele al\u0131\u015fta b\u00fcy\u00fck bir derinlik... Ayr\u0131ca nefsin ve meydana gelen olay\u0131n t\u00fcm boyutlar\u0131n\u0131 i\u00e7ermesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan da ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir kapsay\u0131c\u0131l\u0131k g\u00f6rmekteyiz. Sebep ve sonu\u00e7lar\u0131 \u00fczerine yap\u0131lan ince, derin ve kapsaml\u0131 analiz, duraksamalarda ve olay\u0131n meydana geli\u015f s\u00fcrecinde faaliyeti bulunan birtak\u0131m etkenler de g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Nitekim, tasvirlerde bir canl\u0131l\u0131k, ahenk ve duygusall\u0131k da g\u00f6rmekteyiz. \u00d6yle ki, \u0130fade ve tasvirle birlikte derin ve heybetli duygu dalgalar\u0131 da yer almaktad\u0131r.Bu vas\u0131fland\u0131rma ve de\u011ferlendirme \u015fekli kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir kat\u0131l\u0131k duramaz; \u00e7\u00fcnk\u00fc sahneleri -nerdeyse hareket edecek bir \u015fekilde- g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seren canl\u0131 bir vas\u0131fland\u0131rmad\u0131r bu. Etrafa etkileyici bir hareketlilik, n\u00fcf\u00fbz edici bir parlakl\u0131k ve co\u015fkun bir duygusall\u0131k sa\u00e7maktad\u0131r.5- Be\u015finci ger\u00e7ek de yine ilahi metodun prati\u011fine ili\u015fkindir. Bu metod, pratik hayatta eserler in\u015fa etmek i\u00e7in bizzat i\u015fe giri\u015fmektedir. Ne teorik ilkeler ne de soyut direktifler sunar. Teorilerini ve direktiflerini uygular ve hareket ettirir. Bu metodun pratikli\u011finin en a\u00e7\u0131k \u00f6rne\u011fi sava\u015ftaki \"\u015e\u00fbra\" ilkesinin uygulan\u0131\u015f\u0131ndaki konumudur.Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yeni yeni olu\u015fmakta olan ve her y\u00f6nden d\u00fc\u015fmanlarla ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman kitleyi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi. \u00dcsteki d\u00fc\u015fmanlar kalelerinin arkas\u0131nda sinsi sinsi beklemekteydiler. Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine'yi sa\u011flam bir z\u0131rha benzeten sad\u0131k r\u00fcyas\u0131na dayanarak, sava\u015f takti\u011fi hususunda kendi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc uygulasayd\u0131, yani arkada\u015flar\u0131na dan\u0131\u015fmasayd\u0131 ya da toplulu\u011fun tercih etti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f uymasayd\u0131 yahut evinden \u00e7\u0131karken, inanan arkada\u015flar\u0131n\u0131n pi\u015fman olmas\u0131ndan do\u011fan f\u0131rsattan yararlan\u0131p g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden d\u00f6nseydi, m\u00fcsl\u00fcman kitleyi y\u00fczy\u00fcze geldikleri bu ac\u0131 deneyden uzak tutabilirdi.Ancak O, -b\u00fct\u00fcn bu sonu\u00e7lar\u0131 do\u011furan- \"\u015e\u00fbra\"n\u0131n karar\u0131n\u0131 uyguluyor. M\u00fcsl\u00fcman kitleyi toplumsal sorumlulu\u011fun neticeleriyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya getirmek i\u00e7in kararla\u015ft\u0131r\u0131lan g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc uyguluyor. B\u00f6ylece onlara, g\u00f6r\u00fc\u015f bildirmenin ve davran\u0131\u015flar\u0131n sorumlulu\u011funun nas\u0131l ta\u015f\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onun ve uygulad\u0131\u011f\u0131 ilahi metodun \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde b\u00fcy\u00fck zararlardan sak\u0131nmaktan ve kitleyi bu ac\u0131 deneyden uzak tutmaktan daha \u00f6nemlidir. Kitleyi bu deneyden uzak tutman\u0131n anlam\u0131, onu tecr\u00fcbeden, bilgiden ve e\u011fitimden yoksun b\u0131rakmakt\u0131r.Yine sava\u015ftan sonra bu ilkenin iyice yerle\u015fmesi bak\u0131m\u0131ndan ac\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak hususunda \"\u015e\u00fbra\"ya ba\u015fvurulmas\u0131na ili\u015fkin ilahi emir gelmektedir. Bu y\u00f6ntem, bir taraftan iyice yerle\u015fmesi di\u011fer taraftan metodun temellerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 i\u00e7in daha g\u00fc\u00e7l\u00fc ve daha derin bir y\u00f6ntemdir.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m, toplum onu uygulayacak duruma gelsin diye hi\u00e7bir ilkenin uygulanmas\u0131n\u0131 ertelemez. O, bu ilkeleri fiilen uygulamad\u0131k\u00e7a toplumun haz\u0131rlanamayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilmektedir. Yine -\u015e\u00fbra gibi- toplumsal hayat\u0131n temel ilkesinden kitleyi yoksun b\u0131rakman\u0131n, bu ilkeleri ilk defa uygulamaktan do\u011fan ac\u0131 sonu\u00e7larla y\u00fczy\u00fcze gelmekten daha k\u00f6t\u00fc oldu\u011funu da bilmektedir. Ku\u015fkusuz uygulamadaki hatalar -son derece b\u00fcy\u00fck de olsalar- ilkeyi tamamen b\u0131rakmay\u0131 gerektirmez. Hatta uygulamay\u0131 bir s\u00fcre i\u00e7in bile durdurmay\u0131 gerektirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, toplumun geli\u015fmesini, hayat ve y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerle deney kazanmas\u0131n\u0131 bir kenara atmak veya bir s\u00fcre i\u00e7in durdurmakt\u0131r. Hatta bu, bir \u00fcmmet olarak varl\u0131\u011f\u0131na kesinlikle son vermektir.Bunlar \"\u015e\u00fbra\"n\u0131n sava\u015f alan\u0131ndaki sonu\u00e7lar\u0131na ra\u011fmen yeralan y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6zlerinden istifade edilen duygulard\u0131r:\"...onlar\u0131 affet, ba\u011f\u0131\u015flanma dile onlara, i\u015f hususunda onlarla m\u00fc\u015favere et.\"Teorik ilkelerin pratik uygulan\u0131\u015f\u0131, kararla\u015ft\u0131r\u0131lan bir g\u00f6r\u00fc\u015ften sonra tekrar \"\u015e\u00fbra\"ya ba\u015fvurmay\u0131 karars\u0131zl\u0131k ve kaypakl\u0131k sayarak reddeden Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) davran\u0131\u015flar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu da \"\u015e\u00fbra\" ilkesini s\u00fcrekli karars\u0131zl\u0131klar ve d\u00f6nekler i\u00e7in bir ara\u00e7 olmaktan korumaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki etkileyici ve e\u011fitici s\u00f6z\u00fc de bunu g\u00f6stermektedir:\"Bir peygambere, z\u0131rh\u0131n\u0131 ku\u015fand\u0131ktan sonra Allah onun hakk\u0131ndaki h\u00fckm\u00fcn\u00fc verene kadar onu \u00e7\u0131karmas\u0131 yak\u0131\u015fmaz.\" Metodda, direktif ve uygulama birbirini takip eder.6- Son olarak Kur'an-i Kerim'in de\u011ferlendirmesinden, Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u015flik eden ve Allah yan\u0131nda \u015fu \u00fcmmetin en \u015fereflisini temsil eden m\u00fcsl\u00fcman kitlenin konumuna ili\u015fkin bir ger\u00e7e\u011fi \u00f6\u011frenmekteyiz. Bu ger\u00e7ek, Allah'\u0131n izniyle \u0130sl\u00e2m\u00ee hayat\u0131 yeniden in\u015fa etmede son derece yararl\u0131 olacakt\u0131r.Allah'\u0131n metodu de\u011fi\u015fmezdir, de\u011ferleri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri de... \u0130nsanlar ya ondan uzakla\u015f\u0131rlar ya da ona yakla\u015f\u0131rlar. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistemin temellerinde hem yan\u0131labilir hem de do\u011fruyu bulabilirler. Ancak, onlar\u0131n hatalar\u0131 bu metoda y\u00fcklenemez, sabit de\u011fer ve \u00f6l\u00e7\u00fclerini de\u011fi\u015ftiremez.\u0130nsanlar d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015flarda hata i\u015flediklerinde hatal\u0131 olarak nitelenecek insand\u0131r, metod de\u011fildir. Dolay\u0131s\u0131yle ilahi nizam da derecesi ve de\u011ferleri ne olursa olsun insanlar\u0131n hatalar\u0131n\u0131 ve sapk\u0131nl\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmez. Sap\u0131kl\u0131klar\u0131na uymak i\u00e7in kendisi de sapmaz.Buradan \u00f6\u011freniyoruz ki, \u015fah\u0131slar\u0131 temize \u00e7\u0131karmak i\u00e7in metodu de\u011fi\u015ftirmek gerekmez. Bir de metodundaki ilkelerin, sa\u011flam, net ve kesin olmas\u0131; kendisinde hata yapanlar\u0131 ya da sapanlar\u0131 kesinlikle temize \u00e7\u0131karmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yle bu ilahi metodun m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmetin iyili\u011fine oldu\u011funu \u00f6\u011freniyoruz. Bu tahrif ve de\u011fi\u015ftirme \u0130sl\u00e2m i\u00e7in, b\u00fcy\u00fck m\u00fcsl\u00fcman \u015fahsiyetlerin hatal\u0131 veya sapm\u0131\u015f olarak nitelendirilmesinden daha tehlikelidir; \u00c7\u00fcnk\u00fc metod, ki\u015filerden daha b\u00fcy\u00fck ve daha kal\u0131c\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m'\u0131n tarihsel prati\u011fi m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, tarihlerinde yapt\u0131\u011f\u0131 ya da meydana getirdi\u011fi, her\u015feyden ibaret de\u011fildir. Ancak, onlar\u0131n \u0130sl\u00e2m metoduna, de\u011fi\u015fmez ilke ve de\u011ferlerine tamamen uygun olarak sergiledikleri t\u00fcm davran\u0131\u015flar\u0131ndan ibarettir. Aksi halde t\u00fcm davran\u0131\u015flar hatad\u0131r, sap\u0131kl\u0131kt\u0131r. Ne \u0130sl\u00e2m'a ne de \u0130sl\u00e2m tarihine mal edilir. Ancak mensuplar\u0131na mal edilebilir ve onlar\u0131 hatal\u0131, sapk\u0131n veya tamamen \u0130sl\u00e2m'dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f gibi hakettikleri s\u0131fatla nitelendirilebilirler. Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m tarihi -ismen ya da dille m\u00fcsl\u00fcman olsalar da- m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tarihi de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m tarihi, \u0130sl\u00e2m'\u0131n ger\u00e7ek anlamda insanlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde, davran\u0131\u015flar\u0131nda, hayat tarzlar\u0131nda ve toplumsal d\u00fczenlerinde uygulan\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m sabit bir eksendir. \u0130nsanlar\u0131n hayat\u0131 onun etraf\u0131nda de\u011fi\u015fmez bir y\u00f6r\u00fcngede d\u00f6ner. \u015eayet onlar bu y\u00f6r\u00fcngeden \u00e7\u0131km\u0131\u015flarsa ya da bu ekseni b\u0131rak\u0131p ayr\u0131lm\u0131\u015flarsa \u0130sl\u00e2m nerede, onlar nerededir? \u0130sl\u00e2m'a mal edilen ya da \u0130sl\u00e2m'\u0131 onlarla yorumlayan insanlar\u0131n bu uygulama ve davran\u0131\u015flar\u0131na ne demeli? \u0130sl\u00e2m metodunun d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kt\u0131klar\u0131, onu hayatlar\u0131nda uygulamaya yana\u015fmad\u0131klar\u0131 halde kendilerini m\u00fcsl\u00fcman diye nitelendirmeleri de ne oluyor? Onlar daha \u00f6nce bu metodu hayatlar\u0131nda uygulad\u0131klar\u0131 i\u00e7in m\u00fcsl\u00fcmand\u0131rlar; isimleri m\u00fcsl\u00fcman ismi oldu\u011fu ya da dilleriyle \"biz m\u00fcsl\u00fcman\u0131z\" dedikleri i\u00e7in de\u011fil.M\u00fcsl\u00fcman kitlenin hatalar\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131rken, zaaf ve eksikliklerini belirleyip ard\u0131ndan onlara ac\u0131yarak kusurlar\u0131n\u0131 ba\u011f\u0131\u015flarken, imtihan alan\u0131nda zaaf ve eksikliklerinin sonucunu tatt\u0131rm\u0131\u015f olsa da bu g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 silerken y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete \u00f6\u011fretmek istedi\u011fi b\u00fct\u00fcn bu hakikatlerdir.Kur'an-\u0131 Kerim'in sava\u015f\u0131 -Uhud savay\u0131- sunmas\u0131 sona erdi. Ancak m\u00fcsl\u00fcman kitle ile Medine'de etraf\u0131n\u0131 saran d\u00fc\u015fmanlar\u0131 -\u00f6zellikle yahudiler- aras\u0131nda s\u00fcregelen sava\u015f hen\u00fcz bitmemi\u015ftir. Bu m\u00fccadele, tart\u0131\u015fma, ku\u015fku ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k yayma, hile, aldatma, pusu kurma ve tedbir alma sava\u015f\u0131d\u0131r. Bu sava\u015f surenin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kapsamaktad\u0131r.Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, kin ve hileleri, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 incitmeleri, Medine'ye gelip kendi ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131nda Evs ve Hazre\u00e7 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131ndan olu\u015fan bir devlet kurduktan sonra onlarla vard\u0131\u011f\u0131 antla\u015fmay\u0131 bozmalar\u0131ndan dolay\u0131 Beni Kaynuka'y\u0131 Medine'deki yerlerinden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ancak, \u00e7evresindeki Beni Nadr, Beni Kureyza ve bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda Hayber ve yar\u0131madan\u0131n ba\u015fka taraflar\u0131ndaki yahudiler yerlerinde duruyorlard\u0131. Bunlar Medine'deki m\u00fcnaf\u0131klar, Mekke'deki ve Medine'nin \u00e7er\u00e7evesindeki m\u00fc\u015friklerle haberle\u015fiyor, biraraya geliyor, birbirleriyle ili\u015fki kuruyorlard\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 aral\u0131ks\u0131z olarak s\u00fcrekli tuzaklar planl\u0131yorlard\u0131.Al-i \u0130mran suresinin ba\u015flar\u0131nda yahudiler, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n eliyle m\u00fc\u015friklerin ba\u015f\u0131na gelen durumdan sak\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015flard\u0131:\"K\u00e2firlere de ki; mutlaka yenilecek ve Cehennemde toplanacaks\u0131n\u0131z, o ne k\u00f6t\u00fc yerdir.\" \"Kar\u015f\u0131la\u015fan iki toplulukta sizin i\u00e7in bir delil vard\u0131r. Bir topluluk Allah yolunda sava\u015f\u0131yordu di\u011feri de k\u00e2firdi. G\u00f6zlerinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcyle onlar\u0131 kendilerinin iki kat\u0131 g\u00f6r\u00fcyorlard\u0131. Allah diledi\u011fini yard\u0131m\u0131yla g\u00fc\u00e7lendirir. Ku\u015fkusuz bunda basiret sahipleri i\u00e7in bir ibret vard\u0131r.\"Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Bedir sava\u015f\u0131 sonras\u0131nda davran\u0131\u015flar\u0131na kin, hile ve tuzaklar\u0131na bir cevap olarak gelen bu sak\u0131nd\u0131rmay\u0131 onlara tebli\u011f edince bunu edepsizce kar\u015f\u0131lay\u0131p \u015f\u00f6yle dediler: \"Ey Muhammed, tecr\u00fcbesiz ve sava\u015ftan anlamayan Kurey\u015f'ten bir grubu \u00f6ld\u00fcrd\u00fcm diye aldanma. Allah'a andolsun ki, \u015fayet bizimle sava\u015facak olsayd\u0131n, daha \u00f6nce benzerini g\u00f6rmedi\u011fin insanlar oldu\u011fumuzu bilirdin.\" Sonra da bu surede \u00e7e\u015fitli \u015fekilleri aktar\u0131lan hile ve desiselerine devam ettiler. Giderek Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) ile vard\u0131klar\u0131 s\u00f6zle\u015fmeyi iptal ettiler. Bunun \u00fczerine Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) h\u00fckm\u00fcne boyun e\u011fene kadar b\u00f6lgelerini ku\u015fatt\u0131. Arkas\u0131ndan onlar\u0131 Medine'den uzakla\u015ft\u0131r\u0131p Ezriat'a s\u00fcrd\u00fc. Beride, g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde s\u00f6zle\u015fmeye ba\u011fl\u0131 kalan Beni Kureyze ve Beni Nadr kald\u0131. Ancak onlar da, hile, tuzak, ku\u015fku, kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k, fitne ve yahudilerin t\u00fcm tarihinde ortaya koyduklar\u0131, en do\u011fru sicil olan ve Allah'\u0131n kitab\u0131n\u0131n onaylad\u0131\u011f\u0131 ve yery\u00fcz\u00fc sakinlerinin bu mel\u00fbn ulustan g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc di\u011fer \u00f6zelliklerini de sergilemekten geri kalmad\u0131lar.Bu derste yahudilerin baz\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131 ve s\u00f6zleri aktar\u0131lmaktad\u0131r.. M\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 olan k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flardan sonra Allah'a kar\u015f\u0131 da edepsiz bir tav\u0131r sergiledikleri ortaya \u00e7\u0131kmakta dir. Resulullah'a (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) verdikleri mal\u00ee taahh\u00fctlerinde cimri davrand\u0131klar\u0131 gibi giderek Allah hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demeye ba\u015flam\u0131\u015flard\u0131:\"Ku\u015fkusuz Allah fakirdir, biz ise zenginiz.\"Bu arada, y\u00fczy\u00fcze kald\u0131klar\u0131 \u0130sl\u00e2m \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131 savmak i\u00e7in ileri s\u00fcrd\u00fckleri zay\u0131f bahaneleri de ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Oysa bilinen tarihsel olay bu bahanelerini ve kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar\u0131n\u0131 yalanlamaktad\u0131r. Bu olgu, Allah'a verdikleri s\u00f6ze kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131, onlardan a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istedi\u011fi hakk\u0131 gizlemelerini, arkalar\u0131na atmalar\u0131m, az bir \u00fccretle satmalar\u0131n\u0131, istedikleri mucizeyi ve kabul etmedikleri kan\u0131tlar\u0131 getiren peygamberleri haks\u0131z yere \u00f6ld\u00fcrmelerini ortaya koymaktad\u0131r.Yahudilerin peygamberlerine kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 ve Rabbleri hakk\u0131nda s\u00f6ylediklerini utand\u0131r\u0131c\u0131 bir \u015fekilde ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kitleye kar\u015f\u0131 k\u00f6t\u00fc pozisyonlar\u0131, onlar\u0131 m\u00fc\u015friklerle birlikte m\u00fcsl\u00fcmanlara kar\u015f\u0131 d\u00fczenledikleri, hile, tuzak ve eziyetler haz\u0131rlamaya sevk etmi\u015ftir. Y\u00fcce Allah'\u0131n m\u00fcsl\u00fcman kitleyi sa\u011flam bir \u015fekilde e\u011fitmesi, \u00e7evrelerinde olan \u015feyleri ve kimseleri g\u00f6stermesi, faaliyette bulunduklar\u0131 yerin, kendileri i\u00e7in kurulan kapan ve tuzaklar\u0131n, yol boyunca kendilerini bekleyen ac\u0131lar\u0131n ve fedakarl\u0131klar\u0131n \u00f6zelliklerini \u00f6\u011fretmesi de bu a\u00e7\u0131klamay\u0131 gerektirmi\u015ftir. Medine'deki yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman kitlelere kurdu\u011fu hileler Mekke'deki m\u00fc\u015friklerin haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7ok daha kat\u0131 ve daha tehlikeliydi. Tarih boyunca m\u00fcsl\u00fcman kitlelere haz\u0131rlanan tuzaklar\u0131n en tehlikelisi de bunlardan gelenler olsa gerektir.Etkileyici sunu\u015f esnas\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlara y\u00f6nelik Rabban\u00ee direktiflerin ard arda yer ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmemiz bu y\u00fczdendir. Bu esnada, kal\u0131c\u0131 ve ge\u00e7ici de\u011ferlerle y\u00fczy\u00fcze getirildiklerini g\u00f6rmekteyiz. Ku\u015fkusuz yery\u00fcz\u00fcndeki hayat ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Her hal\u00fbk\u00e2rda her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Ceza oradad\u0131r. K\u00e2r ya da zarar orada belli olacakt\u0131r.\"Kim ate\u015ften uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennete sokulursa i\u015fte o, kurtulmu\u015ftur. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir metadan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir.\"Onlar mallar, canlar ve gerek m\u00fc\u015friklerden, gerekse ehl-i kitap olan d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan g\u00f6recekleri eziyetlerle denenmektedirler. Sab\u0131r, takva ve kendilerini ate\u015fe d\u00fc\u015fmekten \u00e7ekip kurtaracak metoda uymaktan ba\u015fka bir\u015fey koruyamaz onlar\u0131.Medine'deki m\u00fcsl\u00fcman kitleye y\u00f6nelik bir direktif bug\u00fcn ve yar\u0131n ge\u00e7erli olup, y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2m'\u0131 yeniden ya\u015famak ve Allah'\u0131n himayesinde yine \u0130sl\u00e2m\u00ee bir hayat kurmak i\u00e7in yolun prensiplerine uymaya \u00f6zen g\u00f6steren her m\u00fcsl\u00fcman kitleye yol g\u00f6stericilik i\u015flevini y\u00fcr\u00fctecektir. Onlara -ayn\u0131 m\u00fc\u015frik, dinsiz ve ehl-i kitap gibi olan- evrensel siyonizm, ha\u00e7l\u0131 ve kom\u00fcnist d\u00fc\u015fmanlar\u0131 kurduklar\u0131 tuzak ve kapanlar\u0131n, kendilerini bekleyen ac\u0131, fedak\u00e2rl\u0131k, eziyet ve imtihanlar\u0131n \u00f6zelliklerini g\u00f6sterecektir. Kalplerini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 oradakine, Allah'\u0131n yan\u0131ndakine y\u00f6neltecektir. B\u00f6ylece eziyet, \u00f6l\u00fcm, cana ve mala y\u00f6nelik fitneler basit gelecektir m\u00fcsl\u00fcmana. \u0130lk m\u00fcsl\u00fcman kitleye oldu\u011fu gibi O'na da \u015f\u00f6yle seslenecektir:\"Herkes kesinlikle \u00f6l\u00fcm\u00fc tadacakt\u0131r. Yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc size eksiksiz olarak verilecektir. O zaman kim Cehennem ate\u015finden uzakla\u015ft\u0131r\u0131l\u0131p Cennet'e konursa ger\u00e7ekten ba\u015far\u0131ya ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya hayat\u0131 aldat\u0131c\u0131 bir hazdan ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir. Mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda kesinlikle deneneceksiniz, gerek ehl-i kitaptan gerek m\u00fc\u015friklerden inciltici s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder Allah'tan korkarsan\u0131z bu tutum azimlili\u011finizin, kesin kararl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131n bir belirtisidir.\" (Al-i \u0130mran suresi; 185-186)Kur'an ayn\u0131 Kur'an'd\u0131r. Bu \u00fcmmetin \u00f6l\u00fcms\u00fcz kitab\u0131... Evrensel yasas\u0131... Hidayet rehberi... G\u00fcvenilir \u00f6nderi... D\u00fc\u015fmanlar\u0131 da ayn\u0131 d\u00fc\u015fmanlar, yol ayn\u0131 yol...","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#breadcrumb"},"inLanguage":"tr","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/seyyid-kutubun-bakis-acisiyla-al-i-imran-suresi-176-ve-179-ayetler-arasi\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Ana sayfa","item":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA AL-\u0130 \u0130MRAN SURES\u0130 176. VE 179. AYETLER ARASI"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#website","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/","name":"Ebrar Medya","description":"Tarafs\u0131z De\u011fil, Hakk'tan Taraf\u0131z","publisher":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"tr"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#organization","name":"Ebrar Medya","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png","contentUrl":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2023\/11\/logo-ebm-2.png","width":244,"height":90,"caption":"Ebrar Medya"},"image":{"@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/logo\/image\/"},"sameAs":["https:\/\/www.facebook.com\/ebrarmedyacom\/","https:\/\/twitter.com\/ebrarmedyacom","https:\/\/www.instagram.com\/ebrarmedyacom","https:\/\/www.linkedin.com\/in\/ebrar-medya-343157188\/","https:\/\/tr.pinterest.com\/ebrarmedya\/"]},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/465b3fc234a943bf45881579159c57d6","name":"EBRAR MEDYA","image":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"tr","@id":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/#\/schema\/person\/image\/","url":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g","contentUrl":"https:\/\/secure.gravatar.com\/avatar\/a46494f0a2df029e2f170500c2a0bf0b?s=96&d=wavatar&r=g","caption":"EBRAR MEDYA"},"url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/author\/ebrarmedya2\/"}]}},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7543"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/13"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=7543"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7543\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":7545,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/7543\/revisions\/7545"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/7544"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=7543"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=7543"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=7543"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}