B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

188- Birbirinizin mallar\u0131n\u0131 haks\u0131zl\u0131kla yemeyin ve siz, bile bile g\u00fcnahla insanlar\u0131n malar\u0131ndan bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc, yemeniz i\u00e7in onlar\u0131 hakimlere aktarmay\u0131n.(197)<\/strong>
\n189- Sana, hilalleri (do\u011fu\u015f halindeki aylar\u0131) sorarlar. De ki: “O, insanlar ve hacc i\u00e7in belirlenmi\u015f vakitlerdir.(198) \u0130yilik (birr) , evlere arkalar\u0131ndan gelmeniz de\u011fildir, ama iyilik sak\u0131nan(\u0131n tutumudur) . Evlere kap\u0131lar\u0131ndan girin. Allah’tan sak\u0131n\u0131n, umulur ki kurtulu\u015fa erersiniz.(199)<\/strong>
\n190- Sizinle sava\u015fanlara kar\u015f\u0131 Allah yolunda sava\u015f\u0131n,(200) (ancak) a\u015f\u0131r\u0131 gitmeyin. Elbette Allah a\u015f\u0131r\u0131 gidenleri sevmez.(201)<\/strong>
\n191- Onlar\u0131, buldu\u011funuz yerde \u00f6ld\u00fcr\u00fcn ve sizi \u00e7\u0131kard\u0131kalr\u0131 yerden siz de onlar\u0131 \u00e7\u0131kar\u0131n. Fitne, \u00f6ld\u00fcrmeden beterdir.(202) Onlar, size kar\u015f\u0131 sava\u015f\u0131ncaya kadar siz, Mescid-i Haram yan\u0131nda onlarla sava\u015fmay\u0131n. Sizinle sava\u015f\u0131rlarsa siz de onlarla sava\u015f\u0131n. K\u00e2firlerin cezas\u0131 i\u015fte b\u00f6yledir.<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

197.<\/strong> Bu ayetin iki y\u00f6n\u00fc vard\u0131r: Hi\u00e7 kimse h\u00e2kimlere r\u00fc\u015fvet vererek ba\u015fkalar\u0131n\u0131n mal\u0131n\u0131 ele ge\u00e7irmeye \u00e7al\u0131\u015fmamal\u0131 ve ba\u015fkalar\u0131n\u0131n mal\u0131n\u0131 ele ge\u00e7irmek i\u00e7in yalan iddialarla mahkemeye ba\u015fvurmamal\u0131d\u0131r. Varolan delillere g\u00f6re h\u00e2kimin, haks\u0131z kimse lehine h\u00fck\u00fcm vermesi m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Fakat bu, o mal\u0131n haks\u0131z ki\u015fiye hel\u00e2l oldu\u011fu anlam\u0131na gelmez. Hz. Peygamber (s.a) b\u00f6yle kimseleri \u015fu \u015fekilde uyarm\u0131\u015ft\u0131r: “Her \u015feyin \u00f6tesinde ben de bir insan\u0131m. Benim \u00f6n\u00fcme getirilen bir davada, kar\u015f\u0131s\u0131ndakinden daha iyi konu\u015fan\u0131n lehine h\u00fck\u00fcm vermek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Fakat bilin ki ben onun lehine h\u00fck\u00fcm vermi\u015f olsam da, bu \u015fekilde bir \u015feyler kazanan ki\u015fi, asl\u0131nda kendisine Cehennem’den bir yer kazanmaktad\u0131r.”
\n198.<\/strong> Ay’\u0131n g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fc her \u00e7a\u011fdaki insanlar\u0131n dikkatini \u00e7ekmi\u015f ve bunlarla ilgili her toplulukta \u00e7e\u015fitli b\u00e2t\u0131l inan\u00e7 ve gelenekler t\u00fcremi\u015ftir. Araplar da bununla ilgili bir\u00e7ok b\u00e2t\u0131l inan\u00e7lara sahiptirler. Ay’\u0131n konak yerlerinin kendi geleceklerini etkiledi\u011fine inand\u0131klar\u0131 i\u00e7in, yolculuk, evlilik ve i\u015f gibi konularda Ay’\u0131n konaklar\u0131n\u0131 delil olarak al\u0131rlar ve bir\u00e7ok b\u00e2t\u0131l t\u00f6renler d\u00fczenlerlerdi. Bu nedenle, ayn\u0131 konuda Allah’\u0131n Peygamberi’ne (s.a) de sorular sordular. Hz. Peygamber (s.a) de onlara, bu konular\u0131n tabi\u00ee bir takvimden ibaret oldu\u011fu cevab\u0131n\u0131 verdi. Araplar i\u00e7in din\u00ee, k\u00fclt\u00fcrel ve ekonomik \u00f6nem ta\u015f\u0131yan hac burada \u00f6zellikle an\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00f6rt ay, hac ve umre i\u00e7in belirlenmi\u015ftir ve bu aylarda sava\u015f ertelenir, yollar g\u00fcvenilir olur ve bar\u0131\u015f nedeniyle ticaret geli\u015firdi.
\n199.<\/strong> Bu, onlar\u0131n b\u00e2t\u0131l geleneklerinden biri idi. Araplar \u0130hram (hac i\u00e7in belirlenen k\u0131yafet) giydiklerinde, evlerine \u00f6n kap\u0131lar\u0131ndan girmezler, arka pencerelerden eve atlarlard\u0131.
\nBu ayette Allah, onlar\u0131 bu b\u00e2t\u0131l gelenek nedeniyle ele\u015ftirmekle kalm\u0131yor, ayn\u0131 zamanda onlar\u0131, atalar\u0131n\u0131n b\u00e2t\u0131l gelenek ve inan\u00e7lar\u0131n\u0131 k\u00f6r\u00fc k\u00f6r\u00fcne takip etmenin do\u011fru olmad\u0131\u011f\u0131 konusunda uyar\u0131yor.
\n200.<\/strong> Yani, “Sizi Allah yolundan al\u0131koyan, hayat\u0131 Allah’\u0131n hidayeti \u00fczere d\u00fczenlemeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z i\u00e7in size d\u00fc\u015fman olan ve g\u00f6revinizi yapmaman\u0131z i\u00e7in ellerinden geleni yapanlarla sava\u015f\u0131n.”
\nBundan \u00f6nce, m\u00fcsl\u00fcmanlar zay\u0131f ve da\u011f\u0131n\u0131k iken, onlara, \u0130sl\u00e2m’\u0131 tebli\u011f etmeleri ve b\u00fct\u00fcn zul\u00fcmlere sab\u0131rla dayanmalar\u0131 emredilmi\u015fti. Fakat m\u00fcsl\u00fcmanlar Medine’de k\u00fc\u00e7\u00fck bir devlet kurduklar\u0131nda, ilk kez, \u0130sl\u00e2m’a kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kanlarla sava\u015fmalar\u0131na izin veriliyor. Bedir ve onu izleyen bir dizi sava\u015f bu emirden sonra vuk\u00fb bulmu\u015ftur.
\n201.<\/strong> M\u00fcsl\u00fcmanlar, sava\u015fmalar\u0131n\u0131n sebebinin \u015fahs\u00ee \u00e7\u0131kar, madd\u00ee kazan\u00e7 veya intikam olmamas\u0131 gerekti\u011fi konusunda uyar\u0131l\u0131yorlar. Bu nedenle m\u00fcsl\u00fcmanlar, kendilerine sald\u0131rmayan ve i\u015flerini engellemeyenlerle sava\u015fmamal\u0131d\u0131rlar. Bundan Allah Hz. Peygamber’e (s.a) sava\u015f\u0131n insan\u00ee boyutlarda s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmesi i\u00e7in gerekli bir\u00e7ok talimatlar da vermi\u015ftir. Sava\u015fta barbarca metodlar kullanmaktan sak\u0131n\u0131lmas\u0131n\u0131 istemi\u015f, kad\u0131n, \u00e7ocuk, ya\u015fl\u0131lar\u0131n ve yaral\u0131lar\u0131n \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesini yasaklam\u0131\u015ft\u0131r. Bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra cesetlerin h\u0131rpalanmas\u0131n\u0131, tarlalar\u0131n, a\u011fa\u00e7lar\u0131n ve hayvanlar\u0131n tahrip edilmesini ve buna benzer her t\u00fcr barbarl\u0131k ve vah\u015fili\u011fi yasaklam\u0131\u015ft\u0131r. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, sadece ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz durumda ve gerekli oldu\u011fu kadar kaba kuvvet kullanmalar\u0131na izin verilmi\u015ftir.
\n202.<\/strong> Bu ayette kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u015fekliyle, Arap\u00e7a “fitne” kelimesinin tam kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 “\u015eiddete ba\u015fvurarak bir fikri bast\u0131rmak ve ortadan kald\u0131rmak”t\u0131r. Bu ayette, o g\u00fcn yayg\u0131n olanlara ters d\u00fc\u015fen inan\u00e7 ve teorileri savunan ki\u015fi veya gruplar\u0131 bask\u0131 ve \u015fiddetle cezaland\u0131rman\u0131n \u00e7ok k\u00f6t\u00fc bir hareket oldu\u011fu ve toplumdaki durumu d\u00fczeltmeye yarayan fikir ve teorileri yayan ve savunan kimseleri i\u015fkence ve kaba kuvvetle bundan vazge\u00e7irmeye \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n zul\u00fcm oldu\u011fu anlat\u0131lmak istenmektedir. Kan d\u00f6kmek \u00e7ok k\u00f6t\u00fc bir \u015fey olmas\u0131na ra\u011fmen insanlar\u0131 kendi inan\u00e7 ve ilkelerine ba\u011flayan kimseleri bast\u0131r\u0131p ezmek ve onlar\u0131 bask\u0131 gruplar\u0131n\u0131n inan\u00e7lar\u0131n\u0131 benimsemeye zorlamak bundan da k\u00f6t\u00fcd\u00fcr. Bu nedenle tart\u0131\u015f\u0131p anla\u015fma yerine, vah\u015fi g\u00fcc\u00fc se\u00e7en bu insanlara kar\u015f\u0131 zor kullanmak hel\u00e2ldir ve hakl\u0131 bir sebebe dayanmaktad\u0131r.<\/p>\n

192- Onlar, (sava\u015fa) son verirlerse (siz de son verin) : \u015f\u00fcphesiz Allah, ba\u011f\u0131\u015flayand\u0131r, esirgeyendir.(203)<\/strong>
\n193- (Yery\u00fcz\u00fcnde) Fitne kalmay\u0131ncaya ve din (yaln\u0131z) Allah’\u0131n oluncaya kadar onlarla sava\u015f\u0131n.(204) E\u011fer vazge\u00e7erlerse, art\u0131k zul\u00fcm yapanlardan ba\u015fkas\u0131na kar\u015f\u0131 d\u00fc\u015fmanl\u0131k yoktur.(205)<\/strong>
\n194- Haram ay, haram aya kar\u015f\u0131l\u0131kt\u0131r:(206) h\u00fcrmetler (de) kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131d\u0131r. \u00d6yleyse kim size sald\u0131r\u0131rsa, size sald\u0131rd\u0131\u011f\u0131 gibi siz de ona sald\u0131r\u0131n. Allah’tan korkup-sak\u0131n\u0131n ve bilin ki muhakkak Allah, korkup-sak\u0131nanlarla beraberdir.<\/strong>
\n195- Allah yolunda infak edin ve kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmay\u0131n.(207) \u0130yilik edin. \u015e\u00fcphesiz Allah, iyilik edenleri sever.(208)<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

203.<\/strong> Yani, “Siz kendinizle, Allah’ta varolan s\u0131fatlara benzer nitelikler geli\u015ftirmeye \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131s\u0131n\u0131z. O, en az\u0131l\u0131 g\u00fcnahk\u00e2rlar\u0131 ve su\u00e7lular\u0131 bile ba\u011f\u0131\u015flar ve onlara merhamet eder. Siz de kendinizi bu modele g\u00f6re bi\u00e7imlendirmeye \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131s\u0131n\u0131z. Yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z sava\u015f kana susam\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131n\u0131zdan de\u011fil, Allah r\u0131zas\u0131ndan kaynaklanmal\u0131.
\nOnlar, Allah’\u0131n yoluna engel olduklar\u0131 m\u00fcddet\u00e7e onlarla sava\u015f\u0131n. Fakat onlar sava\u015f\u0131 b\u0131rak\u0131p, d\u00fc\u015fmanca tutumlar\u0131ndan vazge\u00e7er vazge\u00e7mez, siz de sava\u015f\u0131 b\u0131rak\u0131n.”
\n204.<\/strong> Bu ayetteki fitne kelimesi 191. ayettekinden farkl\u0131 bir anlamda kulan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Burada kelime, Allah yolu’na t\u00e2bi olmak i\u00e7in gerekli olan \u00f6zg\u00fcrl\u00fck ve g\u00fcven gibi \u015fartlara sahip olunamayan bir toplum durumunu anlatmaktad\u0131r. Bu nedenle, m\u00fcsl\u00fcmanlara bu durumu d\u00fczeltmeleri, tekrar Allah yolunda bar\u0131\u015f ve \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc sa\u011flamalar\u0131 i\u00e7in sava\u015fa devam etmeleri emredilmektedir. Arap\u00e7a din kelimesinin orijinal anlam\u0131n\u0131n “teslimiyet” oldu\u011funa ve teknik olarak bir kimsenin emir ve d\u00fczenlemelerinin ge\u00e7erli oldu\u011fu hayat tarz\u0131n\u0131 anlatmak i\u00e7in kulland\u0131\u011f\u0131na dikkat edilmelidir. Bu nedenle, insan\u0131n insana h\u00fckmetti\u011fi ve Allah yolu’na t\u00e2bi olman\u0131n imk\u00e2ns\u0131z oldu\u011fu bir toplumda, fitne h\u00fck\u00fcm s\u00fcr\u00fcyor demektir. \u0130sl\u00e2m’\u0131n sava\u015fmaktan amac\u0131, fitneyi ortadan kald\u0131rmak ve insanlar\u0131 \u0130l\u00e2hi tebli\u011fe uygun bir \u015fekilde Allah’\u0131n kullar\u0131 olarak ya\u015fayabilmeleri i\u00e7in, Allah’\u0131n yolunu tesis etmektir.
\n205.<\/strong> Bu, \u0130sl\u00e2m’\u0131n m\u00fcminlere k\u00e2firleri k\u0131l\u0131\u00e7 zoruyla k\u00fcf\u00fcr ve \u015firkten vazge\u00e7irip, bunun yerine Allah’a ibadete y\u00f6neltmek i\u00e7in sava\u015fmalar\u0131n\u0131 emretti\u011fi anlam\u0131na gelmez. Sava\u015f\u0131n amac\u0131, sadece, onlar\u0131 fitneden vazge\u00e7irmektir. Ger\u00e7ekte \u0130sl\u00e2m, t\u00fcm gayri m\u00fcslimlere inan\u00e7 \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc verir. Ki\u015fi istedi\u011fi ya\u015fama tarz\u0131n\u0131 se\u00e7ebilir ve istedi\u011fi \u015feye tap\u0131p tapmamakta \u00f6zg\u00fcrd\u00fcr. \u0130sl\u00e2m m\u00fcminlere, k\u00e2fir ve m\u00fc\u015frikleri yanl\u0131\u015f inan\u00e7 ve al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131ndan ikna yoluyla vazge\u00e7irmeye \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 tavsiye eder; fakat, bu ama\u00e7la sava\u015f yapmaya izin vermez. Di\u011fer taraftan kimseye, insanlar\u0131 Allah’a kulluktan vazge\u00e7irip ba\u015fka bir \u015feye kul etme hakk\u0131 da vermez. B\u00f6yle adalete ayk\u0131r\u0131 bir durumu ortadan kald\u0131rmak i\u00e7in, \u015fartlar\u0131n gerektirdi\u011fi \u015fekilde tebli\u011fe ve sava\u015fa izin verir. Bu nedenle fitne, yani k\u00e2firlerin hakimiyeti ve politik \u00fcst\u00fcnl\u00fckleri ortadan kald\u0131r\u0131lmad\u0131k\u00e7a ve Allah’\u0131n dini i\u00e7in gerekli \u00f6zg\u00fcrl\u00fck sa\u011flanmad\u0131k\u00e7a m\u00fcminlere dinlenme yoktur.
\n“E\u011fer vazge\u00e7erlerse, art\u0131k zul\u00fcm yapanlardan ba\u015fkas\u0131na kar\u015f\u0131 d\u00fc\u015fmanl\u0131k yoktur” ayetinden \u00e7\u0131kar\u0131lan anlam \u015fudur: \u0130sl\u00e2m y\u00f6netimi k\u00fcf\u00fcr y\u00f6netiminin yerine ge\u00e7erse, Hakk’a kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kma konusunda zul\u00fcm i\u015fleyenden ba\u015fkalar\u0131 i\u00e7in genel bir af il\u00e2n edilmelidir. Bu ayet, zafer an\u0131nda m\u00fcminlerin merhamet g\u00f6stermesine izin vermesine ra\u011fmen, \u0130sl\u00e2m’a d\u00fc\u015fmanl\u0131kta t\u00fcm s\u0131n\u0131rlar\u0131 a\u015fan zalimleri cezaland\u0131rmas\u0131n\u0131 da yasaklamaz.
\n\u00c7ok merhamet ve af taraftar\u0131 olan Hz. Peygamber (s.a) bile bu haktan yararlanm\u0131\u015f ve Bedir’de sava\u015f esiri olarak al\u0131nan iki k\u00e2firi \u00f6l\u00fcm cezas\u0131na \u00e7arpt\u0131rm\u0131\u015ft\u0131. Bu ba\u011flamda, Mekke’nin fethinden sonra genel bir af il\u00e2n edilmesine ra\u011fmen, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan on yedisi bu aftan hari\u00e7 tutulmu\u015f ve d\u00f6rd\u00fc \u00f6l\u00fcm cezas\u0131na \u00e7arpt\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.
\n206.<\/strong> Bu ayet, ay takvimine g\u00f6re haram aylar olan Zilka’de, Zilhicce, Muharrem (hac aylar\u0131) ve Recep (umre ay\u0131) aylar\u0131nda sava\u015fmakla ilgili soruya bir cevap niteli\u011findedir. Bu aylar haram aylar olarak adland\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r; \u00e7\u00fcnk\u00fc Hz. \u0130brahim’in (a.s) zaman\u0131ndan beri, hac\u0131lar\u0131n K\u00e2be’ye bar\u0131\u015f ve g\u00fcven i\u00e7inde gidip gelebilmeleri i\u00e7in bu aylarda cinayet, h\u0131rs\u0131zl\u0131k ve her t\u00fcrl\u00fc kanuna kar\u015f\u0131 davran\u0131\u015f \u015fekli yasaklanm\u0131\u015ft\u0131r.
\nFakat zamanla Araplar, hile ile bu yasa\u011f\u0131 \u00e7i\u011fnemeye ba\u015flad\u0131lar. Kendi isteklerine uydurmak i\u00e7in aylar\u0131n normal s\u0131ras\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirdiler. E\u011fer h\u0131rs\u0131zl\u0131k yapmak veya kan d\u00f6kmek isterlerse haram bir ay\u0131 \u00e7i\u011fniyorlar ve onun yerine ba\u015fka bir haram ay tayin ediyorlard\u0131. Bu nedenle m\u00fcsl\u00fcmanlar, bu hileyi kullanarak kendilerine haram bir ayda sald\u0131rmalar\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olan m\u00fc\u015friklere kar\u015f\u0131 savunmas\u0131z durumdayd\u0131lar.
\nBu ayet, onlara e\u011fer k\u00e2firler haram ayda sald\u0131r\u0131rlarsa, kendilerini savunabileceklerini s\u00f6yleyerek bu zorlu\u011fu ortadan kald\u0131rmaktad\u0131r. Fakat m\u00fcminler kendileri hi\u00e7bir \u015fekilde kutsal aylara tecav\u00fcz etmemelidirler. E\u011fer k\u00e2firler haram aylar\u0131n kudsiyetine sayg\u0131 g\u00f6sterir ve sald\u0131rmazlarsa, m\u00fcminler de ayn\u0131s\u0131n\u0131 yapmal\u0131d\u0131rlar. Fakat k\u00e2firler haram aylara tecav\u00fcz eder ve m\u00fcminlere sald\u0131r\u0131rlarsa, m\u00fcminler de onlara kar\u015f\u0131l\u0131k vermelidir.
\n207.<\/strong> “Allah yolunda infak etmek”, Allah taraf\u0131ndan emredilen hayat nizam\u0131n\u0131 kurmak i\u00e7in mal\u00ee fed\u00e2k\u00e2rl\u0131kta bulunmakt\u0131r. Ayet \u015fu anlama gelir: “E\u011fer bencil davran\u0131r ve Allah yolunda harcamada bulunmazsan\u0131z, bu d\u00fcnyada a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k bir hayat s\u00fcrer ve ahiret’te de en b\u00fcy\u00fck azaba u\u011frars\u0131n\u0131z. Bunun sonucunda Allah, bu d\u00fcnyada k\u00e2firleri size h\u00e2kim k\u0131lar ve ahiret’te de O’nun verdi\u011fi serveti yine O’nun yolunda harcamad\u0131\u011f\u0131n\u0131z i\u00e7in sizi cezaland\u0131r\u0131r.”
\n208.<\/strong> Ger\u00e7ek bir m\u00fcsl\u00fcman Allah sevgisi ile \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. E\u011fer bir kimse Allah’\u0131 ger\u00e7ekten samimiyetle severse, b\u00fct\u00fcn kalbini, akl\u0131n\u0131, nefsini, bedenini ve her \u015feyini O’nun yolunda \u00e7al\u0131\u015ft\u0131r\u0131r. B\u00f6yle bir kimse, sadece, Allah korkusu nedeniyle yap\u0131lan bir ibadetle yetinmez; fakat, Allah yolunda \u00e7al\u0131\u015fmak i\u00e7in t\u00fcm g\u00fcc\u00fcn\u00fc sarfeder.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 188- Birbirinizin mallar\u0131n\u0131 haks\u0131zl\u0131kla yemeyin ve siz, bile bile g\u00fcnahla insanlar\u0131n malar\u0131ndan bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc, yemeniz i\u00e7in onlar\u0131 hakimlere aktarmay\u0131n.(197) 189- Sana, hilalleri (do\u011fu\u015f halindeki aylar\u0131) sorarlar. […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":6092,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n