B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

179- Ey temiz ak\u0131l sahipleri, k\u0131sasta sizin i\u00e7in hayat vard\u0131r.(181) Umulur ki sak\u0131n\u0131rs\u0131n\u0131z.<\/strong>
\n180- Sizden birinize \u00f6l\u00fcm gelip \u00e7att\u0131\u011f\u0131 zaman, e\u011fer geride bir hay\u0131r b\u0131rakm\u0131\u015fsa, anaya, babaya ve yak\u0131n akrabaya bilinen (uygun, me\u015fru) bir tarzda vasiyette bulunmas\u0131 -Allah’a kar\u015f\u0131 gelmekten sak\u0131nanlara bir hak olarak- size yaz\u0131ld\u0131(182) (farz k\u0131l\u0131nd\u0131) .<\/strong>
\n181- Bundan b\u00f6yle kim onu (vasiyeti) i\u015fittikten sonra de\u011fi\u015ftirirse, g\u00fcnah\u0131 elbette onu de\u011fi\u015ftirenlerin \u00fczerinedir. \u015e\u00fcphesiz Allah, i\u015fitendir, bilendir.<\/strong>
\n182- Bunun yan\u0131nda, kim, vasiyet edenin haks\u0131zl\u0131\u011fa e\u011filim g\u00f6sterece\u011finden ya da g\u00fcnaha girece\u011finden korkup da ikisinin (taraflar\u0131n) aras\u0131n\u0131 bulup-d\u00fczeltirse, art\u0131k ona da g\u00fcnah yoktur. Ger\u00e7ekten Allah, ba\u011f\u0131\u015flayand\u0131r, esirgeyendir.<\/strong>
\n183- Ey iman edenler, sizden \u00f6ncekilere yaz\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi, oru\u00e7, size de yaz\u0131ld\u0131(183) (farz k\u0131l\u0131nd\u0131) . Umulur ki sak\u0131n\u0131rs\u0131n\u0131z.<\/strong>
\n184- (Oru\u00e7) Say\u0131l\u0131 g\u00fcnlerdir. Art\u0131k sizden kim hasta ya da yolculukta olursa tutamad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnler say\u0131s\u0131nca ba\u015fka g\u00fcnlerde (tutsun) . Zor dayanabilenlerin \u00fczerinde de bir yoksulu doyuracak kadar fidye (vard\u0131r) . Kim g\u00f6n\u00fclden bir hay\u0131r yaparsa(184) bu da kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Oru\u00e7 tutman\u0131z, -e\u011fer bilirseniz- sizin i\u00e7in daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r.(185)<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

181.<\/strong> Bu ayet a\u015f\u0131r\u0131ya ka\u00e7\u0131p \u00f6l\u00fcm cezas\u0131n\u0131 tamamen ortadan kald\u0131ranlara kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kar. Ba\u015fka \u00e7arelere ba\u015fvurmaks\u0131z\u0131n \u00f6l\u00fcm cezas\u0131 \u00fczerinde durmak nas\u0131l insanl\u0131k d\u0131\u015f\u0131 ise, baz\u0131 “meden\u00ee” \u00fclkelerde yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi \u00f6l\u00fcm cezas\u0131n\u0131 tamamen kald\u0131rarak cinayeti te\u015fvik etmek de ayn\u0131 derecede insanl\u0131k d\u0131\u015f\u0131d\u0131r. Bu nedenle Allah, k\u0131sas’ta hayat oldu\u011funu bildirmektedir. E\u011fer bir toplum insan hayat\u0131na gereken kutsall\u0131\u011f\u0131 vermezse, katili korumaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rsa, bu su\u00e7a bir pirim vermi\u015f ve binlerce masum insan\u0131n hayat\u0131n\u0131 tehlikeye atm\u0131\u015f demektir.
\n182.<\/strong> Vasiyetle ilgili bu emir hen\u00fcz mirasla ilgili kurallar a\u00e7\u0131klanmadan verilmi\u015fti. Bunun amac\u0131 kanun\u00ee varisleri adaletsizlikten korumakt\u0131r. Fakat daha sonralar\u0131 bu emir, Kur’an’da 4. surede a\u00e7\u0131klanan miras kurallar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda Hz. Peygamber (s.a) taraf\u0131ndan iki grupta topland\u0131: Birincisi, v\u00e2rise vasiyet yoktur, yani hi\u00e7bir kanun\u00ee v\u00e2risin miras\u0131, Kur’an taraf\u0131ndan verilenden fazla veya az olamaz; hi\u00e7bir v\u00e2ris mirastan mahrum b\u0131rak\u0131lamaz ve kanun\u00ee pay\u0131ndan fazlas\u0131n\u0131 alamaz. \u0130kincisi, hibe t\u00fcm servetin \u00fc\u00e7te biri ile s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Yani ki\u015fi, servetinin en az \u00fc\u00e7te ikisini, kanuna g\u00f6re da\u011f\u0131t\u0131lmak \u00fczere varislerine b\u0131rakmal\u0131d\u0131r. Geriye kalan \u00fc\u00e7te biri, kanunen mirastan pay\u0131 olmayan uzak akrabalara veya sosyal hizmetler i\u00e7in ayr\u0131labilir. Bu nedenle, vasiyetname yazmakla ilgili emrin neshedildi\u011fi sonucunu \u00e7\u0131karmak yanl\u0131\u015ft\u0131r. Aksine bu, Allah’\u0131n, takva sahipleri i\u00e7in tan\u0131d\u0131\u011f\u0131 bir hakt\u0131r ve e\u011fer bu hak Allah’\u0131n emrine uygun olarak kullan\u0131l\u0131rsa, \u00f6rne\u011fin, yetim bir toruna vs. miras b\u0131rakmak gibi meseleler kendili\u011finden ve \u0130sl\u00e2m miras hukukuyla \u00e7at\u0131\u015fmaks\u0131z\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fclm\u00fc\u015f olacakt\u0131r.
\n183.<\/strong> \u0130sl\u00e2m, belirledi\u011fi konularda ad\u0131m ad\u0131m ve derece derece ilerlemi\u015ftir. Ayn\u0131 \u015fey oru\u00e7 emri i\u00e7in de s\u00f6z konusudur. \u0130lk \u00f6nce Hz. Peygamber (s.a) m\u00fcminlere ayda \u00fc\u00e7 g\u00fcn oru\u00e7 tutmalar\u0131n\u0131 tavsiye etti; fakat bu zorunlu de\u011fildi. Daha sonra hicret’in ikinci y\u0131l\u0131nda, Ramazan’da oru\u00e7 tutmakla ilgili bu emir (183. ayet) nazil oldu.
\nBununla birlikte oruca dayanabilen, fakat tutmayanlara m\u00fcsamaha g\u00f6steriliyordu. Tutmad\u0131klar\u0131 bir g\u00fcn oru\u00e7 i\u00e7in bir fakiri doyurmalar\u0131 gerekiyordu. (184. ayet) . Bundan bir m\u00fcddet sonra, bir sonraki ayette (185.) yer alan oru\u00e7la ilgili emrin son \u015fekli bu durumu d\u00fczenledi. Sa\u011fl\u0131kl\u0131 ki\u015filer i\u00e7in bu izah ortadan kald\u0131r\u0131ld\u0131; fakat, hastalar, yolcular ve buna k\u0131yasen hamile ve emzikli kad\u0131nlar ve oru\u00e7 tutmaya dayanamayan ya\u015fl\u0131lar i\u00e7in bu izin ge\u00e7erli olmaya devam etti.
\n\u0130mam Ahmed \u0130bn Hanbel’in nakletti\u011fi bir s\u00f6z\u00fcnde, Muaz \u0130bn Cebel \u015f\u00f6yle der: “Namaz ve oru\u00e7 bug\u00fcnk\u00fc haline yava\u015f yava\u015f ula\u015ft\u0131. \u0130lk \u00f6nceleri m\u00fcminler namazda Kud\u00fcs’e d\u00f6nerlerdi; fakat bir m\u00fcddet sonra, Mekke’deki K\u00e2be’ye d\u00f6nmeleri emredildi. Bunun yan\u0131s\u0131ra \u00f6nceleri, herkes birbirine namaz vaktini haber vermek zorundayd\u0131; fakat sonralar\u0131, bu ama\u00e7la ezan okunmaya ba\u015fland\u0131. (Oruca gelince) Hz. Peygamber (s.a) Medine’ye hicret etti\u011finde her ay \u00fc\u00e7 g\u00fcn oru\u00e7 tutar, Muharrem’in onuncu g\u00fcn\u00fc de oru\u00e7 tutard\u0131. Daha sonra Allah, b\u00fct\u00fcn Ramazan boyunca oru\u00e7 tutmay\u0131 farz k\u0131ld\u0131; fakat dayanabildi\u011fi halde oru\u00e7 tutmayan bir kimsenin, fidye olarak bir g\u00fcnl\u00fck orucu i\u00e7in bir fakiri doyurmas\u0131na izin verdi. Sonralar\u0131 bir g\u00fcnl\u00fck oru\u00e7 i\u00e7in bir fakiri doyurma izni, yolculukta olmayan sa\u011fl\u0131kl\u0131 ki\u015fi i\u00e7in neshedildi.” (\u0130bn Kesir, s. 214)
\nBuhari, M\u00fcslim, Ebu Davut ve di\u011fer \u00e2limler, Hz. Ai\u015fe, Abdullah \u0130bn \u00d6mer ve Abdullah \u0130bn Mes’ud’dan (Allah hepsinden raz\u0131 olsun) bunu destekler nitelikte hadisler rivayet etmi\u015flerdir. Ayn\u0131 konuda, me\u015fhur Kur’an m\u00fcfessiri ibn Cerir et Taber\u00ee de bir\u00e7ok sahabi ve tabi\u00fbn’dan \u00e7ok say\u0131da sahih hadis ve rivayet nakletmi\u015ftir. Bu rivayetlerden birinde Hz. Muaz \u0130bn Cebel’in \u015fu a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 nakleder: “Araplar oru\u00e7 tutmaya, al\u0131\u015fk\u0131n olmad\u0131klar\u0131 i\u00e7in ilk \u00f6nceleri oru\u00e7 tutmak onlara zor geldi. Bu nedenle onlara, Ramazan’da oru\u00e7 tutmad\u0131klar\u0131 g\u00fcne kar\u015f\u0131l\u0131k bir fakiri doyurmalar\u0131 i\u00e7in izin verildi. Sonralar\u0131 bu izin, hasta ve yolcular d\u0131\u015f\u0131ndaki kimseler i\u00e7in iptal edildi.” \u0130bn Cerir et-Taber\u00ee, \u0130bn Abbas’tan da bu konuda bir hadis rivayet eder. Birinci emirde (184. ayet) Allah, dayanabildi\u011fi halde oru\u00e7 tutmayan ki\u015finin oru\u00e7 tutmad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnler i\u00e7in fidye vermesine izin vermektedir. Bir y\u0131l sonra nazil olan 185. ayette ise bu izin sa\u011fl\u0131kl\u0131 kimse i\u00e7in ge\u00e7erli olmaktan \u00e7\u0131kmakta, fakat, hasta ve yolcular i\u00e7in ge\u00e7erli olmaya devam etmektedir.
\n184.<\/strong> “Daha fazla iyilik” (tatavvu’) , her oru\u00e7 g\u00fcn\u00fc i\u00e7in birden fazla fakir doyurmak ve oru\u00e7 tuttu\u011fu halde bir fakiri doyurmakt\u0131r.
\n185.<\/strong> 183-184. Ayetlerde yer alan oru\u00e7la ilgili ilk emir, hicret’in ikinci y\u0131l\u0131nda Bedir sava\u015f\u0131ndan \u00f6nce nazil olmu\u015ftur. Bunu takip eden ayet bir y\u0131l sonra indirilmi\u015ftir; fakat ayn\u0131 konuyla ilgili oldu\u011fu i\u00e7in bu araya yerle\u015ftirilmi\u015ftir.<\/p>\n

185- Ramazan ay\u0131. \u0130nsanlar i\u00e7in hidayet olan ve do\u011fru yolu ve hak ile bat\u0131l\u0131 birbirinden ay\u0131ran apa\u00e7\u0131k belgeleri (kapsayan) Kur’an onda indirilmi\u015ftir. \u00d6yleyse sizden kim bu aya \u015fahid olursa art\u0131k onu tutsun. Kim de hasta ya da yolculukta olursa, tutmad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnler say\u0131s\u0131nca di\u011fer g\u00fcnlerde (tutsun) .(186) Allah, size kolayl\u0131k diler, size zorluk dilemez. (Bu kolayl\u0131\u011f\u0131) say\u0131y\u0131 tamamlaman\u0131z ve sizi do\u011fru yola (hidayete) ula\u015ft\u0131rmas\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k Allah’\u0131 b\u00fcy\u00fck tan\u0131man\u0131z i\u00e7indir. Umulur ki \u015f\u00fckredersiniz.(187)<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

186.<\/strong> Yolculuk s\u0131ras\u0131nda oru\u00e7 tutup tutmamak ki\u015finin se\u00e7imine b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bir yolculuk s\u0131ras\u0131nda Hz. Peygamber’in (s.a) ashab\u0131ndan bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc oru\u00e7 tutmu\u015f, bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc tutmam\u0131\u015ft\u0131r ve Hz. Peygamber (s.a) her iki gruba da kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmam\u0131\u015ft\u0131r. Hz. Peygamber (s.a) de yolculuk s\u0131ras\u0131nda bazen oru\u00e7 tutar, bazen tutmazd\u0131. Bir keresinde Hz. Peygamber (s.a) yere d\u00fc\u015fen bir adam\u0131n etraf\u0131na bir kalabal\u0131\u011f\u0131n topland\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rd\u00fc ve meselenin ne oldu\u011funu sordu.
\nKendilerine, adam\u0131n \u00e7ok oru\u00e7 tuttu\u011fu i\u00e7in g\u00fc\u00e7s\u00fcz d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc cevab\u0131n\u0131 verdiler. O zaman Hz. Peygamber (s.a) b\u00f6yle bir durumda oru\u00e7 tutman\u0131n fazilet olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yledi. Sava\u015f zamanlar\u0131nda da Hz. Peygamber (s.a) oru\u00e7lar\u0131 erteleme emirleri verirdi. Hz. \u00d6mer (r.a) Hz. Peygamber’le (s.a) sava\u015fa gittiklerinde, Bedir sava\u015f\u0131 ve Mekke’nin fethine rastlayan Ramazan esnas\u0131nda iki kez orucu terk ettiklerini bildirmi\u015ftir. \u0130bn \u00d6mer, Mekke’nin fethinden hemen \u00f6nce Hz. Peygamber’in (s.a) \u015f\u00f6yle buyurdu\u011funu bildiriyor: “D\u00fc\u015fmanla sava\u015fa gitti\u011fimize g\u00f6re, sava\u015facak g\u00fcce sahip olman\u0131z i\u00e7in oru\u00e7lar\u0131n\u0131z\u0131 sonraya b\u0131rakmal\u0131s\u0131n\u0131z.”
\nHz. Peygamber (s.a) orucu terk etmek i\u00e7in ne kadar uzakl\u0131\u011fa yolculuk yap\u0131laca\u011f\u0131 konusunda bir belirlemede bulunmam\u0131\u015ft\u0131r. O’nun sahabeleri de bu konuda farkl\u0131 uygulamalarda bulunmu\u015flard\u0131r. Genelde yolculuk say\u0131lan ve ki\u015finin kendisini yolculukta hissedece\u011fi bir uzakl\u0131\u011fa gitti\u011fi s\u0131rada orucu terk edebilece\u011fi s\u00f6ylenebilir. Ki\u015fi yolculu\u011fa ba\u015flayaca\u011f\u0131 g\u00fcn de orucu terk edebilir.
\nD\u00fc\u015fman sald\u0131r\u0131s\u0131na u\u011frayan bir beldenin halk\u0131n\u0131n orucu terk etmesi hakk\u0131nda de\u011fi\u015fik g\u00f6r\u00fc\u015fler vard\u0131r. Fakat \u0130mam ibn Teymiye b\u00f6yle durumlarda, orucun terkedilebilece\u011fi konusunda g\u00fc\u00e7l\u00fc iddialar \u00f6ne s\u00fcrmektedir.
\n187.<\/strong> Allah o kadar merhametlidir ki kullar\u0131n\u0131 orucun fazilet ve ihsanlar\u0131ndan mahrum b\u0131rakmak istemez. Bu nedenle, herhangi m\u00e2kul bir sebeple Ramazan ay\u0131 i\u00e7inde oru\u00e7 tutamayanlar\u0131n, bunu ba\u015fka aylarda tamamlamalar\u0131na izin verir. Ramazan ay\u0131nda inen Kur’an vahyine kar\u015f\u0131 \u015f\u00fck\u00fcrlerini eda etmek i\u00e7in, bu ayda orucunu tutamayanlar ba\u015fka aylarda bu eksikli\u011fi tamamlamal\u0131d\u0131rlar.
\nBu ayetten anla\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re Ramazan’da oru\u00e7 tutmak, sadece ibadet ve nefsi terbiye i\u00e7in de\u011fil, ayn\u0131 zamanda Ramazan s\u0131ras\u0131nda vahyedilen Kur’an nedeniyle Allah’a \u015f\u00fck\u00fcr etmek i\u00e7in farz k\u0131l\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Bir nimete \u015f\u00fckr\u00fcn\u00fc g\u00f6stermenin en iyi yolu, o nimetin emredili\u015f amac\u0131n\u0131 yerine getirmek ve m\u00fcmk\u00fcn olan en iyi \u015fekilde gere\u011fini if\u00e2ya \u00e7al\u0131\u015fmakt\u0131r. Allah’\u0131n bizlere Kur’an’\u0131 bah\u015fetmesi, bu nimetin gereklerini yerine getirmemiz ve bu gerekleri ba\u015fkalar\u0131na da tebli\u011f etmemiz y\u00f6n\u00fcndeki il\u00e2h\u00ee iradenin y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe girmesi amac\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Oru\u00e7 bu amac\u0131n yerine getirilmesini sa\u011flayan en \u00f6nemli e\u011fitim arac\u0131d\u0131r. Hem bir fedak\u00e2rl\u0131k, hem de bah\u015fedilen nimete \u015f\u00fckretmenin g\u00f6stergesidir.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 179- Ey temiz ak\u0131l sahipleri, k\u0131sasta sizin i\u00e7in hayat vard\u0131r.(181) Umulur ki sak\u0131n\u0131rs\u0131n\u0131z. 180- Sizden birinize \u00f6l\u00fcm gelip \u00e7att\u0131\u011f\u0131 zaman, e\u011fer geride bir hay\u0131r b\u0131rakm\u0131\u015fsa, anaya, […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":6068,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n