B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

 <\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

177- Y\u00fczlerinizi Do\u011fu ya da Bat\u0131 taraf\u0131na \u00e7evirmeniz iyilik demek de\u011fildir. As\u0131l iyilik Allah’a, Ahiret g\u00fcn\u00fcne, meleklere, kitaba, peygamberlere inanan; akrabalara, yetimlere, yoksullara, yar\u0131 yolda kalanlara, dilencilere ve boyunduruk alt\u0131nda bulunanlara (k\u00f6lelere, tutsaklara) mallar\u0131n\u0131 sevmelerine ra\u011fmen yard\u0131m edenlerin; namaz\u0131 k\u0131lanlar\u0131n, zek\u00e2t\u0131 verenlerin, antla\u015fma yapt\u0131klar\u0131nda yapm\u0131\u015f olduklar\u0131 antla\u015fmalar\u0131 yerine getirenlerin; zorda, darda ve sava\u015f zaman\u0131nda sabredenlerin tutumudur. \u0130\u015fte do\u011frular (s\u00f6zlerinin erleri) onlard\u0131r, takva sahipleri de onlard\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

Tefsir bilginlerinin daha \u00e7ok benimsedikleri g\u00f6r\u00fc\u015fe g\u00f6re, bu ayetin i\u00e7erdi\u011fi a\u00e7\u0131klama ile k\u0131ble de\u011fi\u015fimi olay\u0131 ve bu olayla ilgili olarak kopar\u0131lan uzun tart\u0131\u015fmalar aras\u0131nda s\u0131k\u0131 bir ili\u015fki vard\u0131r. K\u0131ble de\u011fi\u015fimi olay\u0131n\u0131n hikmeti daha \u00f6nce anlat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eimdi bu ayette gerek bu olay\u0131n ve gerekse \u00e7e\u015fitli ibadetlerin \u015fekilleri ile ilgili olarak g\u00fcndeme getirilmi\u015f olan yahudi tart\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n, itirazlar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda b\u00fcy\u00fck ger\u00e7ek belirleniyor, dile getirilmeye devam ediliyor. Bilindi\u011fi gibi yahudiler bu t\u00fcr meseleleri s\u0131k s\u0131k tart\u0131\u015fma konusu yap\u0131yorlard\u0131.<\/p>\n

S\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz “b\u00fcy\u00fck ger\u00e7ek” \u015fudur: Ne k\u0131ble y\u00f6n\u00fcn\u00fcn de\u011fi\u015ftirilmesinden ve ne de mutlak anlamda ibadet ama\u00e7l\u0131 davran\u0131\u015flardan maksat, insanlar\u0131n y\u00fczlerini Do\u011fuya ya da Bat\u0131ya, Beyt\u00fclmukaddes ya da K\u00e2be taraf\u0131na \u00e7evirmek de\u011fildir. Ba\u015fka bir deyimle -genel anlamda “iyilik” demek olan- “birr”in gayesi; kalpde uyand\u0131rmalar\u0131 beklenen duygulardan ve pratik hayatta uygulanmas\u0131 gereken davran\u0131\u015flardan soyutlanm\u0131\u015f, birtak\u0131m iyilik ger\u00e7ekle\u015ftirmez ve hay\u0131r \u00fcretmez kuru ibadet g\u00f6r\u00fcnt\u00fcleri de\u011fildir. Tersine iyilik (birr); bir d\u00fc\u015f\u00fcnce, bir duygu, bir eylem b\u00fct\u00fcn\u00fc ve bir davran\u0131\u015f sistemidir. \u0130yilik; gerek birey ve gerek toplum vicdan\u0131nda etkisini g\u00f6steren bir d\u00fc\u015f\u00fcncedir, bireysel ve sosyal hayatta etkisini g\u00f6steren somut bir davran\u0131\u015ft\u0131r. Y\u00fczleri Do\u011fuya ya da Bat\u0131ya \u00e7evirmek bu b\u00fcy\u00fck ger\u00e7e\u011fi g\u00f6zard\u0131 ettiremez, onu umursamaman\u0131n gerek\u00e7esi say\u0131lamaz. Bu y\u00f6neli\u015f ister bu ya da o k\u0131bleye d\u00f6nmek suretiyle olsun, ister namazda sa\u011fa ve sola selam vermek bi\u00e7iminde olsun, isterse insanlar\u0131n yapm\u0131\u015f olduklar\u0131 di\u011fer ibadetlerin g\u00f6r\u00fcnt\u00fcledi\u011fi davran\u0131\u015flar s\u0131ras\u0131nda belirmi\u015f olsun, farketmez. Tekrarlayal\u0131m:<\/p>\n

“As\u0131l iyilik; Allah’a, Ahiret g\u00fcn\u00fcne, meleklere, kitaba, peygamberlere inanan; akrabalara, yetimlere, yoksullara, yar\u0131 yolda kalanlara, muhta\u00e7lara ve boyunduruk alt\u0131nda bulunanlara (k\u00f6lelere, tutsaklara) mal sevgilerine ra\u011fmen yard\u0131m edenlerin; namaz\u0131 k\u0131lanlar\u0131n, zek\u00e2t\u0131 verenlerin, antla\u015fma yapt\u0131klar\u0131nda yapm\u0131\u015f olduklar\u0131 andla\u015fmalar\u0131 yerine getirenlerin; zorda, darl\u0131kta ve sava\u015f zaman\u0131nda sabredenlerin tutumudur. \u0130\u015fte do\u011frular (s\u00f6zlerinin erleri) onlard\u0131r, takva sahipleri de onlard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

\u0130\u015fte, iyiliklerin t\u00fcm\u00fc anlam\u0131na gelen “birr” budur. Acaba ayette say\u0131lan s\u0131fatlara y\u00fcce Allah’\u0131n terazisinde bu a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 kazand\u0131ran de\u011fer nedir?<\/p>\n

Mesel\u00e2 y\u00fcce Allah’a, Ahiret g\u00fcn\u00fcne, meleklere, kitaplara ve peygamberlere inanman\u0131n de\u011feri, \u00f6nemi nedir?<\/p>\n

Y\u00fcce Allah’a inanmak, insanl\u0131\u011f\u0131n hayat\u0131nda de\u011fi\u015fik g\u00fc\u00e7lere, de\u011fi\u015fik nesnelere ve de\u011fi\u015fik g\u00f6r\u00fc\u015flere kulluk etmekten kurtulup y\u00fcce Allah’ta merkezile\u015fen tek kullu\u011fa y\u00f6nelmenin d\u00f6n\u00fcm noktas\u0131d\u0131r. Bu tek varl\u0131\u011fa kulluk sayesinde insan vicdan\u0131, b\u00fct\u00fcn di\u011fer kulluklardan, ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131k t\u00fcrlerinden s\u0131yr\u0131larak tek il\u00e2h \u00f6n\u00fcnde ayn\u0131 safta yer alan di\u011fer insan vicdanlar\u0131 ile e\u015fitlik d\u00fczeyine y\u00fckselir. Arkas\u0131ndan da b\u00fct\u00fcn madd\u00ee nesnelerin ve b\u00fct\u00fcn g\u00f6r\u00fc\u015flerin \u00fczerine \u00e7\u0131kar. Allah’a inanmak; b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n yan\u0131nda, anar\u015fiden d\u00fczene, \u015fa\u015fk\u0131nl\u0131ktan, istikamet belirlili\u011fine, da\u011f\u0131n\u0131kl\u0131ktan ama\u00e7 birli\u011fine ge\u00e7i\u015fin de d\u00f6n\u00fcm noktas\u0131d\u0131r. \u015eu insanl\u0131k tek Allah’a inan\u0131p ba\u011flanmad\u0131k\u00e7a ortak bir ama\u00e7 \u00e7er\u00e7evesinde do\u011fru yolu bulamayaca\u011f\u0131 gibi, d\u0131\u015f\u0131ndaki varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fcnde olan ve koordinasyonlu bir dayan\u0131\u015fma sa\u011flayan ili\u015fki ve hedeflerine sa\u011flam bir dayanak noktas\u0131 bulamaz.<\/p>\n

Ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmak, ceza konusunda mutlak il\u00e2hi adalete insan\u0131n, yery\u00fcz\u00fcndeki hayat\u0131n\u0131n bo\u015f ve \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcz bir karga\u015fa olmad\u0131\u011f\u0131na ve d\u00fcnyadayken \u00f6yle de\u011filmi\u015f gibi g\u00f6r\u00fcnse de asl\u0131nda iyili\u011fin kar\u015f\u0131l\u0131ks\u0131z kalmayaca\u011f\u0131na inanmakt\u0131r. Gaybe (g\u00f6r\u00fcnmez aleme) inanman\u0131n bir par\u00e7as\u0131n\u0131 olu\u015fturan meleklere inanmak ise, insan idraki ile hayvan idraki aras\u0131nda, \u015fu varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fcne ili\u015fkin insan d\u00fc\u015f\u00fcncesi ile hayvan d\u00fc\u015f\u00fcncesi aras\u0131nda bir ay\u0131r\u0131m \u00e7izgisi, bir arakesittir. \u0130nsan, duyu organlar\u0131n\u0131n alg\u0131 alan\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda kalan bir alemin varl\u0131\u011f\u0131na inan\u0131rken, duyu organlar\u0131n\u0131n s\u0131n\u0131rl\u0131 alg\u0131lar\u0131na ba\u011f\u0131ml\u0131 olan hayvan bu dar alan\u0131n \u00f6tesine ge\u00e7emez. (Burada, Bakara Suresinin ilk ayetlerinin tefsirine ba\u015fvurulabilir.)<\/p>\n

Kitaba ve peygamberlere inanmak ise b\u00fct\u00fcn peygamberlik misyonlar\u0131na ve b\u00fct\u00fcn peygamberlere inanmakt\u0131r ki, bu da insanl\u0131\u011f\u0131n birli\u011fine, bu insan\u0131n il\u00e2h\u0131n\u0131n birli\u011fine, dininin birli\u011fine ve il\u00e2hi d\u00fczeninin ortakl\u0131\u011f\u0131na inanmak anlam\u0131na gelir. B\u00fct\u00fcn peygamberliklerin ve peygamberlerin miras\u0131n\u0131n varisi olan m\u00fcsl\u00fcman\u0131n kafas\u0131nda bu bilincin yerle\u015fmesinin son derece b\u00fcy\u00fck bir \u00f6nemi, de\u011feri vard\u0131r.<\/p>\n

ALLAH YOLUNDA \u0130NFAK<\/strong><\/p>\n

Akrabalara, yetimlere, yoksullara, yar\u0131 yolda kalanlara, muhta\u00e7lara ve \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerini yitirmi\u015f k\u00f6leler ile tutsaklara yard\u0131m etmenin, sevilen ve gurur duyma vesilesi yap\u0131lan maldan, bu z\u00fcmreler lehine fedak\u00e2rl\u0131kta bulunman\u0131n \u00f6nemi, de\u011feri nedir?<\/p>\n

Bunun \u00f6nemi ve de\u011feri; mal h\u0131rs\u0131n\u0131n, cimrili\u011finin, irade zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n\u0131n ve bencilli\u011fin tutsakl\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmakt\u0131r. Elleri ba\u015fkalar\u0131na yard\u0131m etmekten, vicdanlar\u0131 \u00f6zveriden ve ruhlar\u0131 \u00f6zg\u00fcrl\u00fckten al\u0131koyan mal tutkusundan s\u0131yr\u0131lmak, ar\u0131nmakt\u0131r. Bu \u00f6zveri, ayetteki “mal sevgisine ra\u011fmen” ifadesi ile parmak bas\u0131lan bir ruh\u00ee ve duygusal de\u011ferdir, kazan\u0131md\u0131r. Yani, insan\u0131n de\u011fersiz ve k\u00f6t\u00fc mal\u0131n\u0131 de\u011fil, sevdi\u011fi mal\u0131 ba\u015fkalar\u0131na vermek \u00fczere ona elini uzatarak mal tutsakl\u0131\u011f\u0131ndan, madd\u00ee varl\u0131k k\u00f6leli\u011finden kurtulmas\u0131, azad olmas\u0131… Bu k\u00f6lelik, vicdanlar\u0131 al\u00e7altan ve ba\u015flar\u0131 \u00f6ne e\u011fdiren bir ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131kt\u0131r. Bu \u00f6zveri, insan\u0131 ihtirastan, insan\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck d\u00fc\u015f\u00fcren mal ihtiras\u0131ndan da azad eder. Bu ise, \u0130sl\u00e2m’\u0131n g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcne ve \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcne g\u00f6re b\u00fcy\u00fck bir insani de\u011ferdir. \u0130sl\u00e2m \u00f6yle bir dindir ki, insan\u0131 d\u0131\u015f d\u00fcnyan\u0131n, sosyal \u00e7evrenin olumsuz etkilerinden kurtarmaya ge\u00e7meden \u00f6nce onu kendi nefsinin k\u0131\u015fk\u0131rtmalar\u0131ndan, ihtiras ve zaaflar\u0131ndan kurtarmaya giri\u015fir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130sl\u00e2m nefislerinin k\u00f6lesi olmu\u015f kimselerin, ayn\u0131 zamanda insanlar\u0131n da k\u00f6leleri olduklar\u0131na buna kar\u015f\u0131l\u0131k kendi nefislerinin tutsakl\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmu\u015f kimselerin, ayn\u0131 zamanda toplumlar\u0131n ba\u015f\u0131 dik, \u00f6zg\u00fcr bireyleri oldu\u011funa kesinlikle inan\u0131r.<\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bunlardan ba\u015fka, bu \u00f6zveri, toplum d\u00fczeyinde de insani bir de\u011ferdir. S\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz akrabalar\u0131 g\u00f6zetme, onlara yard\u0131m etme gelene\u011fi insan ki\u015fili\u011finin sayg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131, aile onurunu ve kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 akraba ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftiren bir davran\u0131\u015ft\u0131r. Aile, toplumun \u00e7ekirde\u011fidir. Bu y\u00fczden ayette en ba\u015fa al\u0131narak ona \u00f6zel bir ilgi g\u00f6sterilmi\u015ftir.<\/p>\n

Bu \u00f6zveri, yetimlere d\u00f6n\u00fck y\u00fcz\u00fc ile toplumda b\u00fcy\u00fckler ile k\u00fc\u00e7\u00fckler aras\u0131n da, g\u00fc\u00e7l\u00fcler ile zay\u0131flar aras\u0131nda bir dayan\u0131\u015fmad\u0131r; ana-baba ilgisinden ve korumas\u0131ndan yoksun olan bu yavrular\u0131n bu eksikliklerini kar\u015f\u0131lama, bu bo\u015fluklar\u0131n\u0131 doldurma giri\u015fimidir. B\u00f6ylece, ba\u015f\u0131bo\u015f kalacak \u00fcmmet \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n bozulma tehlikesiyle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmelerine; \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 g\u00f6zetmeyen, onlara yard\u0131m eli uzatmayan toplumlar\u0131n fel\u00e2ketlerle y\u00fczy\u00fcze gelmelerine kar\u015f\u0131 koruyucu bir \u00f6nlemdir.<\/p>\n

Bu \u00f6zveri, ge\u00e7imlerini sa\u011flayacak madd\u00ee imk\u00e2nlardan yoksun olmalar\u0131na ra\u011fmen y\u00fczsuyu d\u00f6k\u00fcp hi\u00e7 kimseden bir\u015fey istemeye kalk\u0131\u015fmayan yoksullara d\u00f6n\u00fck y\u00fcz\u00fc ile; b\u00f6ylelerinin onurunu koruyucu, mahvolmalar\u0131n\u0131 engelleyici, hi\u00e7bir ferdini ihmal etmeyen ve hi\u00e7bir \u00fcyesinin peri\u015fanl\u0131\u011f\u0131na g\u00f6z yummayan \u0130sl\u00e2m toplumun ge\u00e7erli olan sosyal dayan\u0131\u015f\u0131na ve yard\u0131mla\u015fma ilkesini somut \u00f6rneklerle kan\u0131tlay\u0131c\u0131 bir \u00f6nlemdir.<\/p>\n

Bu \u00f6zveri, mal\u0131ndan ve ailesinden uzak d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f yolcuya d\u00f6n\u00fck y\u00fcz\u00fc ile; s\u0131k\u0131nt\u0131 an\u0131nda, aileden, maldan ve memleketten ayr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc s\u0131rada b\u00f6yle bir s\u0131k\u0131nt\u0131ya d\u00fc\u015fen kimseye kar\u015f\u0131 yap\u0131lmas\u0131 gereken bir kurtarma g\u00f6revi, ayn\u0131 zamanda b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011f\u0131n bir tek aile, b\u00fct\u00fcn yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn ortak bir vatan oldu\u011funu, bu ortak vatan y\u00fczeyinde bir ailenin ba\u015fka bir aile ile, bir mal\u0131n ba\u015fka bir mal ile, bir ili\u015fkinin ba\u015fka bir ili\u015fki ile ve bir ikametg\u00e2h\u0131n ba\u015fka bir ik\u00e2metg\u00e2h ile elele verebilece\u011fini yar\u0131 yolda kal\u0131n\u0131\u015f bu \u00e7aresize hissettirme giri\u015fimidir.<\/p>\n

Bu \u00f6zveri, muhta\u00e7lara d\u00f6n\u00fck y\u00fcz\u00fc ile; onlar\u0131n darl\u0131klar\u0131n\u0131 giderici ve b\u00f6ylece kendilerini \u0130sl\u00e2m’\u0131n ho\u015f g\u00f6rmedi\u011fi dilencilikten al\u0131koyucu bir tedbirdir. \u0130sl\u00e2m’a g\u00f6re ge\u00e7imini asgar\u00ee d\u00fczeyde sa\u011flayan ya da \u00e7al\u0131\u015facak bir i\u015f bulabilen kimsenin dilenmemesi gerekir. B\u00f6yle bir kimseye dini, elindekine kanaat getirmeyi ya da \u00e7al\u0131\u015f\u0131p ge\u00e7imini sa\u011flayarak dilenmemeyi emreder. Sadece \u00e7al\u0131\u015famayanlar ve asgar\u00ee ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131layamayanlar dilenebilirler.<\/p>\n

Bu \u00f6zveri, boyunduruk alt\u0131na d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f kimselere (tutsaklara ve k\u00f6lelere) d\u00f6n\u00fck y\u00fcz\u00fc ile; \u0130sl\u00e2m’a kar\u015f\u0131 k\u0131l\u0131\u00e7 \u00e7ekmek gibi a\u011f\u0131r bir kabahat i\u015flemi\u015f olan zavall\u0131lar\u0131 k\u00f6lelikten azad ederek \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011fe kavu\u015fturma, yeniden h\u00fcr ve \u015fahsiyetli birer insan olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flama amac\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131r. Ayetin bu konudaki h\u00fckm\u00fc ya k\u00f6leleri sat\u0131n alarak azad etme yoluyla veya efendisinin kendisinden azad etme kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda istedi\u011fi mal\u0131 ona yard\u0131m olarak vermek suretiyle ger\u00e7ekle\u015fir.<\/p>\n

Bilindi\u011fi gibi \u0130sl\u00e2m, k\u00f6lelerin efendilerinden azad olmay\u0131 istedikleri andan itibaren onlar\u0131n \u00f6zg\u00fcr olduklar\u0131n\u0131 il\u00e2n eder ve efendilerden bu \u00f6zg\u00fcrl\u00fck kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda k\u00f6leleri ile derhal bir mal\u00ee anla\u015fma yapmalar\u0131n\u0131 ister. \u0130\u015fte o andan itibaren eski k\u00f6le, \u00fccretli bir i\u015f\u00e7i konumuna ge\u00e7er, \u00e7al\u0131\u015farak elde etti\u011fi kazan\u00e7 hesab\u0131na yaz\u0131lmaya ba\u015flan\u0131r, zek\u00e2t verilebilecek kimseler aras\u0131na girer, kendisine yap\u0131lacak zek\u00e2t-d\u0131\u015f\u0131 yard\u0131mlar, bu ayette say\u0131lan “genel iyilikler” kapsam\u0131nda say\u0131l\u0131r. B\u00fct\u00fcn bunlar k\u00f6lelerin bir an \u00f6nce k\u00f6lelikten kurtulup \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc geri almas\u0131 amac\u0131na d\u00f6n\u00fck tedbirlerdir.<\/p>\n

Namaz k\u0131lmaya gelince, acaba bu ibadetin “t\u00fcm iyilikler” anlam\u0131na gelen “birr” kavram\u0131n\u0131n i\u00e7indeki yeri nedir?<\/p>\n

Namaz, “y\u00fcz\u00fc Do\u011fuya ya da Bat\u0131ya” \u00e7evirme eylemini a\u015fan bir anlam ta\u015f\u0131r. Bu ibadet insan\u0131n d\u0131\u015f\u0131yla, i\u00e7iyle, v\u00fccuduyla, akl\u0131yla ruhuyla bir b\u00fct\u00fcn olarak Rabbine y\u00f6nelme prati\u011fidir. Namaz, ne s\u0131rf bir v\u00fccud egzersizleri yek\u00fcn\u00fc ve ne de s\u0131rf Allah’a tasavvufi bir y\u00f6nelme giri\u015fimidir. \u0130sl\u00e2m’a uygun namaz, bu dinin hayat ile ilgili temel d\u00fc\u015f\u00fcncesinin k\u0131sa bir \u00f6zetini olu\u015fturur.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m, insan\u0131; beden, ak\u0131l ve ruh kesimleri ile birle\u015fmi\u015f bir b\u00fct\u00fcn olarak tan\u0131r. Ne toplam olarak insan dedi\u011fimiz canl\u0131 varl\u0131\u011f\u0131 olu\u015fturan bu \u00fc\u00e7 g\u00fc\u00e7 kayna\u011f\u0131n\u0131n (beden-ruh-ak\u0131l) faaliyetleri aras\u0131nda \u00e7at\u0131\u015fma oldu\u011funu varsayar ve ne de ruhun \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc hesab\u0131na bedeni bask\u0131 alt\u0131na almaya giri\u015fir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ruhun \u00f6zg\u00fcr olabilmesi i\u00e7in b\u00f6yle bir bask\u0131 gerekli, zarur\u00ee de\u011fildir. \u0130\u015fte bu temel d\u00fc\u015f\u00fcncenin \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda \u0130sl\u00e2m, en b\u00fcy\u00fck ibadet t\u00fcr\u00fc olan namaz\u0131 bu \u00fc\u00e7 insan\u00ee g\u00fc\u00e7 kayna\u011f\u0131n\u0131n faaliyetlerini yans\u0131tabilecek bir f\u0131rsat sayarak her \u00fc\u00e7 g\u00fc\u00e7 kayna\u011f\u0131n\u0131 da birarada uyum ve kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ili\u015fki i\u00e7inde yaradan’a y\u00f6neltir. Daha a\u00e7\u0131k s\u00f6ylemek gerekirse namaz\u0131n k\u0131yam\u0131n\u0131 (ayakta durma eylemini), r\u00fckuunu ve secdesini bedenin hareketini ger\u00e7ekle\u015ftirici; onun okumas\u0131n\u0131 (k\u0131raat\u0131n\u0131), okunan ayetlerin anlam\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnme ve irdelemesini akl\u0131n faaliyetini yans\u0131t\u0131c\u0131; bunlar yan\u0131nda onun i\u00e7erdi\u011fi, Allah’a y\u00f6nelmeyi ve O’na teslim olmu\u015flu\u011fu ruhun faaliyetini aksettirici bir f\u0131rsat olarak kabul eder. Bu faaliyet kesimlerinin her \u00fc\u00e7\u00fc de e\u015f zamanl\u0131 olur. Bu \u015fekilde namaz k\u0131lmak, her vakit namaz\u0131nda ve her rek\u00e2tta \u0130sl\u00e2m’\u0131n hayatla ilgili g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc bir b\u00fct\u00fcn olarak m\u00fcsl\u00fcmana hat\u0131rlat\u0131r ve bu hayat g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc yine bir b\u00fct\u00fcn olarak prati\u011fe yans\u0131t\u0131r.<\/p>\n

Peki zek\u00e2t vermenin bu genel iyilik kavram\u0131 i\u00e7indeki yeri nedir? Zek\u00e2t vermek, y\u00fcce Allah’\u0131n zenginlerin mal\u0131 i\u00e7inde fakirlerin bir hakk\u0131 olarak belirledi\u011fi \u0130sl\u00e2m\u00ee bir sosyal vergidir. Bunu y\u00fcce Allah belirliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc s\u00f6zkonusu mal\u0131n as\u0131l sahibi O’dur ve onu belirli bir s\u00f6zle\u015fme ile fertlerin m\u00fclkiyetine vermi\u015ftir. Bu s\u00f6zle\u015fmenin \u015fartlar\u0131ndan biri de zek\u00e2t vermektir. Bu ayette sevilen maldan an\u0131lan kimselere mutlak anlamda yard\u0131m yap\u0131lmas\u0131 konusu anlat\u0131ld\u0131ktan sonra; Zek\u00e2t meselesine ge\u00e7iliyor. Bu da g\u00f6steriyor ki, ayette an\u0131lan kesimlere mutlak anlaml\u0131 yard\u0131mda bulunmak zek\u00e2t\u0131n alternatifi de\u011fildir; zek\u00e2t da bu t\u00fcr mali yard\u0131mlar\u0131n yerini tutan bir alternatif de\u011fildir. Zek\u00e2t; farz olan bir vergi, genel anlaml\u0131 madd\u00ee yard\u0131m ise g\u00f6n\u00fcll\u00fc bir \u00f6zveridir. “Birr” kavram\u0131 ile ifade etti\u011fimiz iyilikseverlik hal\u0131 ise ancak bunlar\u0131n her ikisinin biraraya gelmesi ile ger\u00e7ekle\u015fir. Bunlar\u0131n her ikisi de \u0130sl\u00e2m’\u0131n temel dayanaklar\u0131ndand\u0131r. Bu ayetin, zek\u00e2t\u0131, madd\u00ee yard\u0131m meselesinden sonra ayr\u0131 bir konu olarak anlatmas\u0131, zek\u00e2t\u0131n ba\u015fl\u0131 ba\u015f\u0131na bir farz oldu\u011funu, g\u00f6n\u00fcll\u00fc yard\u0131m\u0131n zek\u00e2t y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcremeyece\u011fini ve zek\u00e2t\u0131n da g\u00f6n\u00fcll\u00fc yard\u0131m\u0131n yerini alamayaca\u011f\u0131n\u0131 belirtmek i\u00e7indir.<\/p>\n

Verilen s\u00f6zleri tutman\u0131n, yap\u0131lan andla\u015fmalara uyman\u0131n genel anlaml\u0131 “iyilik” kavram\u0131 i\u00e7indeki yerine gelince bu s\u0131fat, \u0130sl\u00e2m’\u0131n son derece \u00f6zen g\u00f6sterdi\u011fi, karakteristik bir niteli\u011fidir; Kur’an-\u0131 Kerim, bir\u00e7ok yerinde onu tekrar eder ve onu iman\u0131n, insanl\u0131\u011f\u0131n ve d\u00fcr\u00fcst ki\u015fili\u011fin (ihsan\u0131n) belirtisi, g\u00f6stergesi sayar. Bu s\u0131fat; fertler, toplumlar, milletler ve devletleraras\u0131 ili\u015fkilerde g\u00fcven ve emniyet havas\u0131n\u0131n egemen olmas\u0131 i\u00e7in ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir gerekliliktir. S\u00f6zlere ve anla\u015fmalara ba\u011fl\u0131l\u0131k s\u0131fat\u0131, ilk \u00f6nce y\u00fcce Allah’a verilmi\u015f olan s\u00f6zlere ba\u011fl\u0131 kalmaya dayan\u0131r. Verdikleri s\u00f6zleri tutmayan, antla\u015fmalar\u0131na uymayan insanlar\u0131n toplumunda herkes endi\u015fe ve korku i\u00e7inde ya\u015far; hi\u00e7kimse hi\u00e7kimsenin s\u00f6z\u00fcne g\u00fcvenmez, hi\u00e7kimse hi\u00e7kimseye emniyet etmez ve hi\u00e7kimse hi\u00e7kimsenin vaadine inanmaz. \u0130sl\u00e2m gerek dostlar\u0131na ve gerekse d\u00fc\u015fmanlar\u0131na verdi\u011fi s\u00f6zleri tutma, dostlar\u0131 ve d\u00fc\u015fmanlar\u0131 ile yapt\u0131\u011f\u0131 anla\u015fmalara ba\u011fl\u0131l\u0131k konusunda \u00f6yle bir titizlik d\u00fczeyine y\u00fckselmi\u015ftir ki, insanl\u0131k uzun tarihi boyunca b\u00f6yle bir d\u00fczeye hi\u00e7 yana\u015famam\u0131\u015f, sadece \u0130sl\u00e2m’\u0131n \u00f6nderli\u011fi ve k\u0131lavuzlu\u011fu alt\u0131nda bu zirveye t\u0131rmanmak m\u00fcmk\u00fcn olabilmi\u015ftir.<\/p>\n

“Acaba “Darl\u0131kta, zorlukta ve sava\u015f s\u0131ras\u0131nda sab\u0131rl\u0131 olma”‘ ile genel anlaml\u0131 “iyilik” kavram\u0131 aras\u0131ndaki ili\u015fki nedir? Bu s\u0131fat; her beklenmedik aksilik kar\u015f\u0131s\u0131nda pani\u011fe kap\u0131lman\u0131n, her facia kar\u015f\u0131s\u0131nda hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015fmenin, her zorluk kar\u015f\u0131s\u0131nda dize gelmenin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek i\u00e7in vicdanlar\u0131n e\u011fitilip haz\u0131rl\u0131kl\u0131 hale getirilmesi i\u015flemidir. Bu s\u0131fat, \u00e7\u00f6ken kara bulutlar da\u011f\u0131l\u0131ncaya, s\u0131k\u0131nt\u0131 ortadan kalk\u0131ncaya ve y\u00fcce Allah’\u0131n her zorlu\u011fun arkas\u0131ndan g\u00f6sterdi\u011fi kolayl\u0131k belirinceye kadar so\u011fukkanl\u0131 davranmak, kendini tutmak ve direnmek demektir. Bu s\u0131fat; y\u00fcce Allah’tan umut kesmemek, Allah’a g\u00fcvenmek, Allah’a dayanmakt\u0131r.<\/p>\n

B\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011f\u0131n \u00f6nderi olmakla, yery\u00fcz\u00fcnde adaleti ve huzuru ger\u00e7ekle\u015ftirmekle g\u00f6revlendirilen bir \u00fcmmetin yolu \u00fczerinde kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131kaca\u011f\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olan me\u015fakkatlere, s\u0131k\u0131nt\u0131lara kar\u015f\u0131 kendini haz\u0131rlamas\u0131, “Darl\u0131kta, zorlukta, sava\u015f s\u0131ras\u0131nda sab\u0131rl\u0131 olmas\u0131”, yokluk ve yoksulluk kar\u015f\u0131s\u0131nda sab\u0131rl\u0131 olmas\u0131, hastal\u0131\u011fa ve g\u00fc\u00e7s\u00fczl\u00fc\u011fe kar\u015f\u0131 sab\u0131rl\u0131 olmas\u0131, eksiklik ve yetersizlik kar\u015f\u0131s\u0131nda sab\u0131rl\u0131 olmas\u0131, sava\u015fta ve ku\u015fatma alt\u0131nda sab\u0131rl\u0131 olmas\u0131, k\u0131sacas\u0131 her t\u00fcrl\u00fc musibete kar\u015f\u0131 sab\u0131rl\u0131 olmas\u0131 \u015fartt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc ancak bu sayede b\u00fcy\u00fck g\u00f6revinin \u00fcstesinden gelebilir, kendi i\u00e7in belirlenmi\u015f rol\u00fc sebat, g\u00fcven, so\u011fukkanl\u0131l\u0131k ve g\u00f6n\u00fcl rahatl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7inde oynayabilir.<\/p>\n

Bu ayette bu s\u0131fat, yani “darl\u0131kta, zorlukta ve sava\u015f s\u0131ras\u0131nda sabretme” s\u0131fat\u0131 di\u011ferleri aras\u0131nda \u00f6n-pl\u00e2na \u00e7\u0131kar\u0131l\u0131yor. Bu \u00f6n-pl\u00e2na \u00e7\u0131karma i\u015flemi, metinde “sabirin (sab\u0131rl\u0131lar)” s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fc farkl\u0131 bir s\u00f6zdizimi kural\u0131na tabi tutularak, di\u011ferlerinden ayr\u0131 tutuldu\u011fu vurgulanmak suretiyle ger\u00e7ekle\u015ftiriliyor. Sebebine gelince, daha \u00f6nceki iyilik s\u0131fatlar\u0131 merfu’ olduklar\u0131 halde s\u0131rf “sabirin” kelimesi \u00f6n\u00fcnde “Ehesse” fiilinin oldu\u011fu farzedilerek mensub olarak okunmu\u015ftur. \u0130yili\u011fin s\u0131fatlar\u0131 anlat\u0131l\u0131rken sab\u0131rl\u0131l\u0131\u011fa bu \u015fekilde \u00f6zel bir dikkat \u00e7ekilmi\u015f olmas\u0131n\u0131n’ a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131 bir anlam\u0131 vard\u0131r. Bu dikkat \u00e7ekme \u00fcslubu sab\u0131rl\u0131lar\u0131 \u00f6n-pl\u00e2na \u00e7\u0131kar\u0131p \u00f6b\u00fcr s\u0131fatlar\u0131 ta\u015f\u0131yanlardan daha imtiyazl\u0131 bir konuma \u00e7\u0131kar\u0131yor. Allah’a, meleklere, kitaba, peygamberlere inanmak, sevilen mal\u0131 g\u00f6zden \u00e7\u0131kararak ba\u015fkalar\u0131na vermek, namaz k\u0131lmak, zek\u00e2t vermek ve antla\u015fmalara ba\u011fl\u0131 kalmak nitelikleri kar\u015f\u0131s\u0131nda bu niteli\u011fe se\u00e7kinlik kazand\u0131ran bir dikkat \u00e7ekme i\u015flemidir bu. Bu da sab\u0131rl\u0131lar i\u00e7in b\u00fcy\u00fck bir derece ve sab\u0131r s\u0131fat\u0131n\u0131n Allah’\u0131n terazisinde de\u011ferli say\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steren bir dikkat \u00e7ekme olay\u0131d\u0131r. (Daha ayr\u0131nt\u0131l\u0131 a\u00e7\u0131klama i\u00e7in bu C\u00fcz’\u00fcn bir \u00f6nceki dersinde okuyup inceledi\u011fimiz “Ey iman edenler, namaz ve sab\u0131rla yard\u0131m dileyin” diye ba\u015flay\u0131p “… \u0130\u015fte onlar i\u00e7in Rabblerinden ma\u011ffiret ve rahmet vard\u0131r.” \u015feklinde biten ayetin a\u00e7\u0131klamas\u0131na ba\u015fvurulabilir.))<\/p>\n

B\u00f6ylece bir tek ayet inan\u00e7 esaslar\u0131 ile beden\u00ee ve mal\u00ee y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri biraraya getirerek onlar\u0131 ayr\u0131lmaz bir b\u00fct\u00fcn, par\u00e7alanmaz bir \u00fcnite halinde sunuyor ve bu \u00fcniteye, birime “birr” \u00fcnvan\u0131n\u0131 veriyor. B\u00efz buna “toplam iyilikler” ya da bir hadiste ge\u00e7en deyimi kullanarak “iman” ad\u0131n\u0131 da verebiliriz. Ger\u00e7ekten bu \u00fcnite, \u0130sl\u00e2m\u00ee g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn ileri \u0130sl\u00e2m d\u00fczenine dayanak olu\u015fturan vazge\u00e7ilmez ilkelerin eksiksiz bir \u00f6zetidir.<\/p>\n

Bundan dolay\u0131d\u0131r ki, bu ayetin sonunda bu s\u0131fatlar\u0131 \u00fczerlerinde ta\u015f\u0131yanlar i\u00e7in \u015f\u00f6yle buyuruluyor:<\/p>\n

“\u0130\u015fte do\u011frular (s\u00f6zlerinin erleri) onlard\u0131r, takva sahipleri de onlard\u0131r.” <\/strong>\u0130\u015fte m\u00fcsl\u00fcman olacaklar\u0131na dair Rabblerine vermi\u015f olduklar\u0131 s\u00f6z\u00fc tutanlar, inan\u00e7lar\u0131na ve itikatlar\u0131na ba\u011fl\u0131 kalanlar, bu inan\u00e7 ve itikad\u0131, pratik hayattaki uygulamalar\u0131na sadakatle yans\u0131tanlar bunlard\u0131r. Yine bunlar, Rabblerinden korkup O’na ba\u011fl\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcren, duyarl\u0131l\u0131k ve titizlikle O’na kar\u015f\u0131 g\u00f6revlerini yerine getiren kimselerdir.<\/p>\n

\u015eimdi biz bu ayetin \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda \u00f6nce y\u00fcce Allah’\u0131n do\u011fru ve de\u011fi\u015fmez sistemi arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla insanlar\u0131 y\u00fckseltmek istedi\u011fi o y\u00fcce doruklara bak\u0131yoruz. Arkas\u0131ndan da bu il\u00e2h\u00ee sisteme s\u0131rt \u00e7eviren, ondan ka\u00e7an, ona kar\u015f\u0131 sava\u015f a\u00e7an, ona ve ona \u00e7a\u011f\u0131ran herkese kar\u015f\u0131 d\u00fc\u015fmanl\u0131k besleyen, insanlara g\u00f6z at\u0131yor ve ellerimizi esefle havaya a\u00e7arak y\u00fcce Allah’\u0131n \u015fu s\u00f6z\u00fcn\u00fc tekrarl\u0131yoruz: “Yaz\u0131klar olsun kullara.”\u00b7(Yasin Suresi, 30)<\/strong><\/p>\n

Sonra bir daha g\u00f6zlerimizi a\u00e7\u0131p etrafa bak\u0131nca az \u00f6nceki hay\u0131flanmam\u0131z ve \u00fcz\u00fcnt\u00fcm\u00fcz da\u011f\u0131larak, yerini y\u00fcce Allah’a ba\u011flanm\u0131\u015f g\u00fc\u00e7l\u00fc umudumuza ve bu hayat tarz\u0131n\u0131n sars\u0131lmaz derecede kuvvetli oldu\u011funa besledi\u011fimiz kesin inanca b\u0131rak\u0131yor.<\/p>\n

Bu arada bak\u0131\u015flar\u0131m\u0131z\u0131 gelece\u011fe dikiyoruz ki, ufukta bir \u00fcmit, parlak ve \u0131\u015f\u0131k sa\u00e7an bir \u00fcmit par\u0131ld\u0131yor. \u015eu insanl\u0131\u011f\u0131n uzun bir s\u0131k\u0131nt\u0131 s\u00fcrecinden sonra bu ileri hayat d\u00fczenine y\u00f6nelece\u011fini ve bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 bu ayd\u0131nl\u0131k ufka \u00e7evirece\u011fini m\u00fcjdeleyen bir \u00fcmit bu… Ve bekledi\u011fimiz yard\u0131m sadece Allah’tan gelecektir.<\/p>\n

Bu b\u00f6l\u00fcm, Medine’de ilk kurulu\u015f d\u00f6nemini ya\u015fayan \u0130sl\u00e2m toplumunun baz\u0131 sosyal d\u00fczenlemelerini, sosyal kurumlar\u0131n\u0131 i\u00e7erdi\u011fi gibi bir k\u0131s\u0131m farz ibadetleri de i\u00e7eriyor. Bunlar\u0131n her ikisi de bu surenin ayn\u0131 b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde yanyana yerle\u015ftirilmi\u015f bir b\u00fct\u00fcn olu\u015fturuyor. Yine bu iki konu ayn\u0131 \u015fekilde Allah’tan korkmaya ve takvaya sa\u011flam bir ba\u011fla ba\u011flanm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc hem sosyal d\u00fczenlemelerin ve hem de kulluk y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerinin hemen arkas\u0131ndan takvan\u0131n, Allah korkusunun hat\u0131rlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcyoruz. Ayr\u0131ca bu her iki bahis de ge\u00e7en b\u00f6l\u00fcm\u00fcn sonunda yeralan ve gerek imana dayal\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncenin dayanaklar\u0131n\u0131 ve gerekse pratik davran\u0131\u015flar\u0131n ilkelerini i\u00e7eren “birr (genel anlamda iyilik)” ayetinin hemen arkas\u0131ndan geliyorlar.<\/p>\n

Bu ayetler demetinde s\u0131ras\u0131yla; adam \u00f6ld\u00fcrme olaylar\u0131na k\u0131sasla kar\u015f\u0131l\u0131k verilmesi gerekti\u011fi ile bununla ilgili hukuk\u00ee d\u00fczenlemelerden, \u00f6lmeden \u00f6nce yap\u0131lacak vasiyyetten, oru\u00e7 tutman\u0131n farz olu\u015fundan, duan\u0131n ve itik\u00e2f\u0131n \u0130sl\u00e2m’daki yerinden ve son olarak da mal ile ilgili olarak \u00e7\u0131kacak ihtilaflardan dolay\u0131 yarg\u0131 organlar\u0131na ba\u015fvurma yollar\u0131ndan s\u00f6zediliyor. K\u0131sasla ilgili a\u00e7\u0131klamalar\u0131n arkas\u0131ndan Allah korkusuna (takvaya) \u015f\u00f6yle i\u015faret ediliyor:<\/p>\n

“Ey ak\u0131l sahipleri, sizin i\u00e7in k\u0131sasta hayat vard\u0131r. Bu sayede (Allah’tan korkarak) adam \u00f6ld\u00fcrmekten sak\u0131n\u0131rs\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Vasiyyet ile ilgili a\u00e7\u0131klamalar\u0131n arkas\u0131ndan da Allah korkusuna (takvaya) \u015f\u00f6yle i\u015faret ediliyor:<\/p>\n

“\u0130\u00e7inizden biri \u00f6lmek \u00fczereyken e\u011fer geride mal b\u0131rak\u0131yorsa anaya, babaya ve yak\u0131n akrabalara geleneklere uygun bir vasiyyette bulunmas\u0131 Allah’tan korkanlar \u00fczerine bir bor\u00e7tur.”<\/strong><\/p>\n

\u00d6teyandan oru\u00e7 ile ilgili a\u00e7\u0131klamalar\u0131n arkas\u0131ndan da s\u00f6z\u00fc ge\u00e7en takva hakk\u0131nda \u015fu uyar\u0131ya yer verilmektedir:<\/p>\n

“Ey m\u00fcminler, sizden \u00f6nceki \u00fcmmetlere oldu\u011fu gibi, g\u00fcnahlardan sak\u0131nas\u0131n\u0131z diye, say\u0131l\u0131 g\u00fcnler olarak oru\u00e7 tutmak size de farz k\u0131l\u0131nd\u0131.”<\/strong><\/p>\n

Oru\u00e7la ilgili a\u00e7\u0131klamalar\u0131n arkas\u0131ndan itik\u00e2ftan s\u00f6zedildikten sonra da ayn\u0131 uyar\u0131, yani takva uyar\u0131s\u0131 \u015f\u00f6yle vurgulan\u0131yor:<\/p>\n

“Bunlar, Allah’\u0131n \u00e7izdi\u011fi s\u0131n\u0131rlard\u0131r, onlara yakla\u015fmay\u0131n. Allah insanlara ayetlerini b\u00f6yle a\u00e7\u0131kl\u0131yor ki, yasaklardan sak\u0131nabilsinler.”<\/strong><\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n yan\u0131nda bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc yukar\u0131ya ald\u0131\u011f\u0131m\u0131z ayetlerden ba\u015fka bu b\u00f6l\u00fcm\u00fcn sonlar\u0131nda okuyaca\u011f\u0131m\u0131z di\u011fer bir grup ayet de takvay\u0131 vurgulamaktan, kalplerde Allah duyarl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bilincini harekete ge\u00e7irmekten geri kalmaz. S\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz sonu\u00e7 c\u00fcmlelerini birlikte okuyal\u0131m:<\/p>\n

“Size do\u011fru yolu g\u00f6sterdi diye O’nu tekbir etmenizi (ululu\u011funu dile getirmenizi) ister, ola ki, kendisine \u015f\u00fckredersiniz.”<\/strong><\/p>\n

“O halde onlar da benim \u00e7a\u011fr\u0131ma olumlu cevap vererek bana iman etsinler ki, do\u011fru yolu bulsunlar.”<\/strong><\/p>\n

“Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah her \u015feyi i\u015fit\u00efr ve bilir.”<\/strong><\/p>\n

“Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah ba\u011f\u0131\u015flay\u0131c\u0131 ve esirgeyicidir.”<\/strong><\/p>\n

Bu \u00fcslup, dikkatleri bu dinin \u00f6z\u00fcne \u00e7eken bir tutarl\u0131l\u0131k, bir s\u00fcrekliliktir. Bu din b\u00f6l\u00fcnmez bir b\u00fct\u00fcnd\u00fcr. Bu dinin gerek sosyal d\u00fczenlemeleri gerek hukuk\u00ee kurallar\u0131 ve gerekse ibadet ama\u00e7l\u0131 hareketleri, bir b\u00fct\u00fcn olarak, i\u00e7erdi\u011fi inan\u00e7 sisteminin t\u00fcrevleridir, hepsi de bu inan\u00e7 sisteminin do\u011furdu\u011fu genel d\u00fc\u015f\u00fcnceden kaynaklan\u0131r, t\u00fcm\u00fc tek bir ba\u011fla y\u00fcce Allah’a s\u0131ms\u0131k\u0131 ba\u011fl\u0131d\u0131r ve yine hepsi ortak ama\u00e7lar\u0131 olan kullukta bulu\u015fup birle\u015firler.. Tek Allah’a kullukta.. Yaratan, r\u0131z\u0131k veren ve insano\u011flunu \u015fu varl\u0131k aleminde kendine halife olarak atam\u0131\u015f olan Allah’a kullukta. Yaln\u0131z, bu halifelik, insanlar\u0131n O’na inanmas\u0131, ibadetlerini s\u0131rf O’na y\u00f6neltmeleri ve d\u00fc\u015f\u00fcncelerini, ya\u015fama d\u00fczenlerini, hukuk sistemlerini s\u0131rf O’nun ilkelerine dayand\u0131rmalar\u0131 \u015fart\u0131na ba\u011fl\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Bu b\u00f6l\u00fcm, bu ayetler demeti, gerek i\u015fledi\u011fi konular, gerekse i\u00e7erdi\u011fi sonu\u00e7 ve yorum c\u00fcmleleri ile bu dinde varolan s\u00f6zkonusu kay\u0131ts\u0131z-\u015farts\u0131z kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ili\u015fkinin bariz bir \u00f6rne\u011fidir.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M   Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 177- Y\u00fczlerinizi Do\u011fu ya da Bat\u0131 taraf\u0131na \u00e7evirmeniz iyilik demek de\u011fildir. As\u0131l iyilik Allah’a, Ahiret g\u00fcn\u00fcne, meleklere, kitaba, peygamberlere inanan; akrabalara, yetimlere, yoksullara, yar\u0131 yolda kalanlara, […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":5683,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n