B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n <\/p>\n Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, susturuculu\u011fun bu doruk noktas\u0131na, bu kesin s\u00f6zl\u00fcl\u00fck s\u0131n\u0131r\u0131na vard\u0131ktan; Hz. \u0130brahim, Hz. \u0130smail, Hz. \u0130shak, Hz. Yakub ve torunlar\u0131 (sel\u00e2m \u00fczerlerine olsun) ile Peygamberimizin (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) zaman\u0131ndaki yahudiler aras\u0131nda her bak\u0131mdan taban tabana z\u0131tl\u0131k oldu\u011funu a\u00e7\u0131klad\u0131ktan sonra Hz. \u0130brahim ile soyundan gelen m\u00fcsl\u00fcman cemaat ile ilgili, az \u00f6nce okudu\u011fumuz ba\u011flay\u0131c\u0131 ifadeyi bir daha tekrarlayarak s\u00f6z\u00fc ba\u011fl\u0131yor:<\/p>\n <\/p>\n 141- Onlar daha \u00f6nce gelip ge\u00e7mi\u015f bir \u00fcmmettir. Onlar\u0131n kazand\u0131klar\u0131 kendilerine, sizin kazand\u0131klar\u0131n\u0131z da sizedir. Siz onlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131ndan sorumlu tutulmazs\u0131n\u0131z<\/strong><\/p>\n Bu ifade, yukarda anlat\u0131lan basmakal\u0131p iddialarla ilgili tart\u0131\u015fmay\u0131 noktalay\u0131c\u0131, konu\u015fmay\u0131 ba\u011flay\u0131c\u0131 son s\u00f6z niteli\u011findedir.<\/p>\n B\u0130R\u0130NC\u0130 C\u00dcZ SONU<\/strong><\/p>\n Bakara suresinin bu b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, yani ikinci c\u00fcz\u00fcn ba\u015f\u0131ndan itibaren dikkatlerin, Medine’deki \u0130sl\u00e2m cemaatinin b\u00fcy\u00fck emaneti -inan\u00e7 emaneti ile bu inan\u00e7 ad\u0131na yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fini \u00fcstlenme emanetinin- konusu \u00fczerine yo\u011funla\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Ger\u00e7i zaman zaman bu cemaatin d\u00fc\u015fmanlar\u0131, kar\u015f\u0131tlar\u0131 -ki bunlar\u0131n ba\u015f\u0131nda yahudiler gelir- ile tart\u0131\u015fmaya girildi\u011fine, onlar\u0131n hilelerine, komplolar\u0131na, bu inanc\u0131n \u00f6z\u00fcn\u00fc ve m\u00fcsl\u00fcman cemaat\u0131n varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 hedef alan sald\u0131r\u0131 giri\u015fimlerine yine de rastlar\u0131z. Ayr\u0131ca d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n giri\u015fti\u011fi \u00e7ok y\u00f6nl\u00fc sald\u0131r\u0131lar kar\u015f\u0131s\u0131nda m\u00fcsl\u00fcman cemaate verilen \u00f6nemli direktiflere ve daha \u00f6nce yahudilerin d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f olduklar\u0131 \u00e7\u0131kmazlara d\u00fc\u015fmemelerini hat\u0131rlatan uyar\u0131lara da rastlar\u0131z.<\/p>\n Fakat bu C\u00fcz’\u00fcn ve Bakara suresinin geride kalan b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn ana maddesi, m\u00fcsl\u00fcman cemaate halife-\u00fcmmet olman\u0131n gerektirdi\u011fi \u00f6zellikleri ve ba\u011f\u0131ms\u0131z ki\u015fili\u011fini kazand\u0131rmakt\u0131r. K\u0131blesi ile ba\u011f\u0131ms\u0131z; kendisinden \u00f6nceki semavi dinlerin \u015feriatlerini onaylayan ve i\u00e7eren \u015feriat\u0131 ile ba\u011f\u0131ms\u0131z; geni\u015f kapsaml\u0131, yayg\u0131n ve orjinal pratik hayat tarz\u0131 ile ba\u011f\u0131ms\u0131z bir ki\u015filik. Bu ba\u011f\u0131ms\u0131z ki\u015filik her\u015feyden \u00f6nce bu cemaatin evren ile hayat hakk\u0131ndaki g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde, y\u00fcce Allah ile kendisi aras\u0131ndaki ili\u015fki ile, yery\u00fcz\u00fcndeki temel g\u00f6revi ile; bu g\u00f6revin gerektirdi\u011fi can, mal, duygu ve davran\u0131\u015f plan\u0131ndaki fedak\u00e2rl\u0131klar ile ilgili d\u00fc\u015f\u00fcncesinde, Kur’an-\u0131 Kerim’in direktifleri ile Peygamber efendimizin y\u00f6nlendirmelerinde somutla\u015fan il\u00e2hi \u00f6nderli\u011fe kay\u0131ts\u0131z-\u015farts\u0131z itaat etme yatk\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda ve b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 teslimiyet, ho\u015fnutluk, g\u00fcven ve kesin iman duygusu i\u00e7inde alg\u0131lama tutumunda kendini g\u00f6stermelidir.<\/p>\n Bundan dolay\u0131, bu b\u00f6l\u00fcmde k\u0131ble de\u011fi\u015ftirilmesi olay\u0131 \u00fczerinde duruldu\u011funu g\u00f6rece\u011fiz. Bundan a\u00e7\u0131k\u00e7a anla\u015f\u0131lan \u015fudur: Y\u00fcce Allah bu \u00fcmmetin orta yolu benimseyen, yani kendi d\u0131\u015f\u0131ndaki t\u00fcm insanl\u0131\u011fa \u00f6rnek olurken, kendisine Peygamberimizi \u00f6rnek edinmi\u015f bir \u00fcmmet olmas\u0131n\u0131 istiyor. Buna g\u00f6re bu \u00fcmmet, t\u00fcm yery\u00fcz\u00fc insanlar\u0131na \u00f6nder, egemen, g\u00f6zetici ve y\u00f6nlendirici olmakla g\u00f6revlidir. Bu arada okuyaca\u011f\u0131m\u0131z ayetlerde bu \u00fcmmetin, omuzlar\u0131na bindirilen bu g\u00f6revin y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerine katlanmaya, kendisini b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011fa kar\u015f\u0131 sorumlu k\u0131lacak olan bu misyonun zorluklar\u0131n\u0131 g\u00f6\u011f\u00fcslemeye, y\u00fcce Allah’\u0131n takdirine raz\u0131 olarak durum ne olursa olsun her i\u015fi O’na havale etmeye \u00e7a\u011fr\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rece\u011fiz.<\/p>\n Daha sonra imana ba\u011fl\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnce tarz\u0131n\u0131n baz\u0131 temel ilkelerinin a\u00e7\u0131kland\u0131\u011f\u0131n\u0131, belirginli\u011fe kavu\u015fturuldu\u011funu g\u00f6rece\u011fiz. Mesel\u00e2 iyili\u011fin, takva ve salih amel demek oldu\u011funun, yoksa y\u00fczleri do\u011fuya ya da bat\u0131ya d\u00f6nd\u00fcrmek demek olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131n vurgulanarak belirtildi\u011fini okuyaca\u011f\u0131z. Bu a\u00e7\u0131klama, yahudilerin bu konudaki zihin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 propaganda kampanyas\u0131na, ger\u00e7ekleri gizleme ve belirsizle\u015ftirme giri\u015fimlerine, do\u011fru oldu\u011funu bildikleri konulardaki tart\u0131\u015fmac\u0131 ve ink\u00e2rc\u0131 tutumlar\u0131na cevap olarak yap\u0131l\u0131yor. Bu b\u00f6l\u00fcmdeki a\u00e7\u0131klamalar\u0131n \u00e7o\u011funlu\u011fu, k\u0131blenin de\u011fi\u015ftirilmesi olay\u0131 ile bu olay hakk\u0131nda ileri s\u00fcr\u00fclen as\u0131ls\u0131z ve yan\u0131ltma ama\u00e7l\u0131 iddialar ile ilgilidir.<\/p>\n Okuyaca\u011f\u0131m\u0131z ayetlerin daha sonraki b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde ise bu dinin ama\u00e7lad\u0131\u011f\u0131 pratik hayat d\u00fczeni ile ibadet ama\u00e7l\u0131 davran\u0131\u015flar sisteminin -ki bu \u00fcmmetin hayat\u0131 bu iki unsura dayan\u0131r- ve toplumu, \u00fcmmetin omuzlar\u0131na y\u00fcklenen g\u00f6rev do\u011frultusunda yap\u0131land\u0131rma i\u015flevinin belirlenmesi konusu ele al\u0131n\u0131yor. Bu alanda k\u0131sas hukukunun, vasiyyet h\u00fck\u00fcmlerinin, oru\u00e7 farz\u0131n\u0131n, haram aylarda ve Mescid-i Haram (K\u00e2be) s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde sava\u015fma h\u00fck\u00fcmlerinin Hacc farz\u0131n\u0131n, i\u00e7ki ve kumarla ilgili h\u00fck\u00fcmlerin ve aile d\u00fczeninin belirlendi\u011fine tan\u0131k oluruz. B\u00fct\u00fcn bu h\u00fck\u00fcmler ve kurumlar inan\u00e7 ba\u011f\u0131na ba\u011flanarak ve y\u00fcce Allah ile irtibatland\u0131r\u0131larak anlat\u0131l\u0131yor. Yine bu C\u00fcz’\u00fcn sonlar\u0131nda canla ve malla cihad edilmesi konusunun i\u015fleni\u015fi s\u0131ras\u0131nda yahudilerin, Hz. Musa’dan (sel\u00e2m \u00fczerine olsun) sonraki tarihlerinden al\u0131nm\u0131\u015f bir olay\u0131, bir anektodu okuyaca\u011f\u0131z. Bu olaya g\u00f6re, o d\u00f6nemin yahudileri, Peygamberlerinden birine, \u015f\u00f6yle demi\u015flerdi:<\/p>\n “Bize bir h\u00fck\u00fcmdar g\u00f6nder de Allah yolunda sava\u015fal\u0131m.” (Bakara Suresi, 246)<\/p>\n Bu olay, daha \u00f6nceki peygamberlerin mesaj birikimini ve eski \u00fcmmetlerin bu mesaj birikimiyle ilgili tecr\u00fcbelerini miras olarak devralan bu \u00fcmmet hesab\u0131na bir\u00e7ok ibret al\u0131nacak dersler ve d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcr\u00fcc\u00fc telkinler i\u00e7ermektedir. Bu C\u00fcz’\u00fc daha \u00f6nceki C\u00fcz ile birlikte g\u00f6zden ge\u00e7irdi\u011fimizde Kur’an-\u0131 Kerim’in gerek giri\u015fmi\u015f oldu\u011fu m\u00fccadelenin ve gerekse yeni bir M\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmet meydana getirmekten g\u00fctt\u00fc\u011f\u00fc amac\u0131n karakterini iyi anlar\u0131z. Bu m\u00fccadele hilelere, fitnelere, oyunlara, yaygarac\u0131 propagandalara, yan\u0131ltma giri\u015fimlerine, yalanlara, insan\u0131n yap\u0131s\u0131ndan kaynaklanan zay\u0131fl\u0131klara, insan psikolojisinin fitnenin giri\u015fine ve k\u0131\u015fk\u0131rtmalar\u0131n s\u0131zmas\u0131na a\u00e7\u0131k kanallar\u0131na kar\u015f\u0131 ayn\u0131 d\u00fczeyde verilen b\u00fcy\u00fck bir m\u00fccadeledir. Bu m\u00fccadele ayn\u0131 zamanda b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011f\u0131n ideal \u00f6nderli\u011fini \u00fcstlenmi\u015f olan yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fine getirilmi\u015f olan bir \u00fcmmetin dayanabilece\u011fi do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce sistemini geli\u015ftirme, bu \u00fcmmeti ortaya \u00e7\u0131karma ve y\u00f6nlendirme m\u00fccadelesidir. Kur’an \u00fcslubunun icaz \u00f6zelli\u011fine, yani az s\u00f6z s\u00f6yleyerek \u00e7ok \u015fey ifade etme niteli\u011fine gelince bu \u00f6zellik, bu iki C\u00fcz\u00eede \u015f\u00f6yle meydana \u00e7\u0131k\u0131yor: Kur’an-\u0131 Kerim’in bu b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde Peygamberimiz zaman\u0131ndaki ilk M\u00fcsl\u00fcman cemaatin olu\u015fmas\u0131 amac\u0131 ile g\u00fcndeme getirilen bu direktifler ve ilkeler, her zaman ve her yerde M\u00fcsl\u00fcman bir cemaat olu\u015fturmak i\u00e7in g\u00fcn\u00fcm\u00fczde de gerekli olan direktifler ve ilkelerdir. Kur’an-\u0131 Kerim’in bu ilk cemaatin d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 verdi\u011fi m\u00fccadele her zaman ve her yerde bu u\u011furda verilebilecek olan m\u00fccadelenin ayn\u0131s\u0131d\u0131r. Sadece bu kadar da de\u011fil. Hatta Kur’an-\u0131 Kerim’in o zaman kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya geldi\u011fi; hilelerine, tuzaklar\u0131na ve komplolar\u0131na kar\u015f\u0131 koydu\u011fu geleneksel \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015fmanlar\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fczde de ayn\u0131d\u0131r, kulland\u0131klar\u0131 metodlar da o g\u00fcnk\u00fc metodlar\u0131n ayn\u0131s\u0131d\u0131r; \u015fartlar\u0131n de\u011fi\u015fmesi ile bi\u00e7imleri de\u011fi\u015fmi\u015f, ama s\u00f6zleri ve karakterleri ayn\u0131 kalm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n Bu y\u00fczden \u0130sl\u00e2m \u00fcmmeti, d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131 verece\u011fi m\u00fccadele ve onlar\u0131n \u015ferlerinden korunma tedbirleri konusunda en az ilk \u0130sl\u00e2m cemaat\u0131 kadar, Kur’an’\u0131n bu direktiflerine muhta\u00e7t\u0131r. Bunun yan\u0131nda bu \u00fcmmet, sa\u011flam ve do\u011fru bir d\u00fc\u015f\u00fcnce tarz\u0131 geli\u015ftirebilmek, evren ve insan kar\u015f\u0131s\u0131nda nas\u0131l bir tutum tak\u0131nmas\u0131 gerekti\u011fini kavrayabilmek i\u00e7in da ayn\u0131 temel ilkelere, ayn\u0131 direktiflere muhta\u00e7t\u0131r. Bu \u00fcmmet bu ilke ve direktiflerde, yolunun i\u015faret noktalar\u0131n\u0131 ba\u015fka hi\u00e7bir bilgi edinme ve y\u00f6nlendirme kayna\u011f\u0131nda bulamayaca\u011f\u0131 a\u00e7\u0131kl\u0131kta bulacakt\u0131r. B\u00f6ylece Kur’an-\u0131 Kerim, bu \u00fcmmetin hayat\u0131n\u0131 d\u00fczenleyen, do\u011fru yolunda ger\u00e7ek k\u0131lavuzu olan; ferd\u00ee ya\u015fama tarz\u0131na, sosyal d\u00fczenine, devletleraras\u0131 m\u00fcnasebet kurallar\u0131na, ahl\u00e2ki davran\u0131\u015flar\u0131na ve pratik uygulamalar\u0131na dayanak olu\u015fturucu \u00e7ok cepheli ve yetkin yasa kayna\u011f\u0131 bir kitap olma niteli\u011fini koruyup devam ettirmi\u015f oluyor.<\/p>\n \u0130\u015fte icaz, yani az s\u00f6z s\u00f6yleyerek \u00e7ok \u015fey ifade etme sanat\u0131 dedi\u011fimiz \u015fey budur.<\/p>\n Okuyaca\u011f\u0131m\u0131z ayetler demetinde hemen hemen sadece k\u0131ble de\u011fi\u015fimi olay\u0131ndan, bu olay\u0131n yola\u00e7t\u0131\u011f\u0131 geli\u015fmelerden, bu olay\u0131 f\u0131rsat bilen yahudilerin m\u00fcsl\u00fcman birli\u011fini sarsmay\u0131 hedef alan oyunlar\u0131ndan, bu konuda ortaya att\u0131klar\u0131 as\u0131ls\u0131z iddialardan, bu iddialar\u0131n baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n vicdanlar\u0131nda ve genel olarak m\u00fcsl\u00fcman cemaatin saflar\u0131nda a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yaralar\u0131 sarma giri\u015fimlerinden s\u00f6zediliyor.<\/p>\n Bu olay hakk\u0131nda kesin bir rivayete rastlanm\u0131yor. Kur’an’da da olay\u0131n tarihi ile ilgili ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir bilgi verilmiyor. Bu olayla ilgili yukardaki ayetler sadece k\u0131ble y\u00f6n\u00fcn\u00fcn Beyt\u00fclmukaddes’ten K\u00e2be’ye \u00e7evrili\u015fini ele al\u0131yor. Olay, Hicret’ten onalt\u0131 ya da onyedi ay sonra Medine’de meydana geldi.<\/p>\n Bu olayla ilgili rivayetler\u00efn toplam\u0131ndan \u00e7\u0131karabildi\u011fimiz sonu\u00e7 \u00f6zet olarak \u015fudur: M\u00fcsl\u00fcmanlar Mekke d\u00f6neminde namaz\u0131n farz olu\u015fundan itibaren K\u00e2be’ye do\u011fru d\u00f6nerek namaz k\u0131lm\u0131\u015flard\u0131. Yaln\u0131z bu konuda Kur’an kaynakl\u0131 bir nass yoktu. Hicretten sonra y\u00fcce Allah’tan Peygamberimize gelen bir emirle namazlar Beyt\u00fclmukaddes’e do\u011fru d\u00f6n\u00fclerek k\u0131l\u0131nmaya ba\u015flad\u0131. Ge\u00e7erli g\u00f6r\u00fc\u015fe g\u00f6re bu emir de Kur’an’da yeralm\u0131\u015f de\u011fildi. Sonra bu konuda Kur’an kaynakl\u0131 olan \u015fu emir gelerek daha \u00f6nceki il\u00e2hi emri y\u00fcr\u00fcrl\u00fckten kald\u0131rd\u0131 (neshetti):<\/p>\n “Bundan b\u00f6yle y\u00fcz\u00fcn\u00fc Mescid-i Haram taraf\u0131na \u00e7evir. Nerede olursan\u0131z olun, y\u00fczlerinizi o tarafa \u00e7evirin.”<\/p>\n Olay\u0131n geli\u015fimi nas\u0131l olursa olsun, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n y\u00fczlerini Beyt\u00fclmukaddes’e do\u011fru \u00e7evirmeleri -ki Beyt\u00fclmukaddes, yahudiler ile h\u0131ristiyanlar\u0131n k\u0131blesi idi- yahudilerin bu olay\u0131, \u0130sl\u00e2m’a girmeyi burun k\u0131v\u0131rarak reddetme bahanesi olarak kullanmalar\u0131na yola\u00e7t\u0131. Nitekim o s\u0131rada Medine halk\u0131 aras\u0131nda \u015f\u00f6yle konu\u015ftuklar\u0131 duyuluyordu. “Muhammed ile arkada\u015flar\u0131n\u0131n onlar\u0131n k\u0131blesine y\u00f6neli\u015fi, dinlerinin ger\u00e7ek din, k\u0131blelerinin as\u0131l k\u0131ble ve kendilerinin de \u00f6rnek al\u0131nmada \u00f6ncelikli olduklar\u0131n\u0131 kan\u0131tlard\u0131. Buna g\u00f6re yap\u0131lmas\u0131 uygun olay \u015fey, Muhammed’in, onlar\u0131 kendi dinine \u00e7a\u011f\u0131rmas\u0131 de\u011fil, tersine kendisi ile arkada\u015flar\u0131n\u0131n onlar\u0131n dinine girmesiydi.”<\/p>\n Bu arada cahiliye d\u00f6neminde sayg\u0131 g\u00f6stermeye al\u0131\u015fm\u0131\u015f, oray\u0131 geleneksel ziyaret yerleri ve k\u0131bleleri olarak alg\u0131laya gelmi\u015f olan m\u00fcsl\u00fcman Araplara bu durum a\u011f\u0131r geliyordu. \u00dcstelik bu y\u00fczden yahudilerden kulaklar\u0131na gelen b\u00f6b\u00fcrlenici, hava at\u0131c\u0131 laflar ve bu olay\u0131 kendilerine kar\u015f\u0131 koz olarak kullanmalar\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131 daha da artt\u0131r\u0131yordu.<\/p>\n Bu arada Peygamberimiz (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) s\u0131k s\u0131k y\u00fcz\u00fcn\u00fc g\u00f6\u011fe \u00e7evirerek Rabbine y\u00f6neliyor, fakat y\u00fcce Allah’a kar\u015f\u0131 duydu\u011fu sonsuz sayg\u0131n\u0131n gere\u011fi olarak a\u011fz\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131p bir\u015fey demiyor, ama kendisini, ho\u015flanaca\u011f\u0131 bir k\u0131bleye d\u00f6nd\u00fcrmesini sab\u0131rs\u0131zl\u0131kla bekliyordu.<\/p>\n \u0130\u015fte bir s\u00fcre sonra inen \u015fu ayet, Peygamberimizin bu derin \u00f6zlemini olumlu olarak cevapland\u0131r\u0131yordu:<\/p>\n “(Ey Muhammed) senin y\u00fcz\u00fcn\u00fc \u0131srarla g\u00f6\u011fe \u00e7evirdi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz. Seni ho\u015funa gidecek bir k\u0131bleye kesinlikle d\u00f6nd\u00fcrece\u011fiz. Bundan b\u00f6yle y\u00fcz\u00fcn\u00fc Mescidi Haram (K\u00e2be) taraf\u0131na \u00e7evir. Nerede olursan\u0131z olun, y\u00fczlerinizi o tarafa \u00e7evirin.”<\/p>\n \u00c7e\u015fitli rivayetlerde anlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re bu olay, Hicretin onalt\u0131nc\u0131 ya da onyedinci ay\u0131nda meydana geldi. Bu arada k\u0131blenin de\u011fi\u015fti\u011fini namaz k\u0131larken haber alan baz\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlar, namazlar\u0131 i\u00e7inde y\u00fczlerini K\u00e2beye do\u011fru \u00e7evirerek namazlar\u0131n\u0131n geride kalan k\u0131sm\u0131n\u0131 yeni k\u0131bleye do\u011fru tamamlam\u0131\u015flard\u0131.<\/p>\n Bunun \u00fczerine yahudiler yaygaraya ba\u015flad\u0131lar. Peygamberimiz ile m\u00fcsl\u00fcman cemaat\u0131n k\u0131blelerini b\u0131rak\u0131p ba\u015fka tarafa d\u00f6nmesi ve bunun sonucu olarak b\u00f6b\u00fcrlenmelerinde ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerine dinlerinin de\u011feri konusunda \u015f\u00fcphe salma giri\u015fimlerinde bel ba\u011flad\u0131klar\u0131 \u00f6nemli kozlar\u0131n\u0131 yitirmi\u015f olmalar\u0131 ger\u00e7ekten a\u011f\u0131rlar\u0131na gitmi\u015fti. Bu hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131n\u0131n getirdi\u011fi pervas\u0131zl\u0131kla m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n aras\u0131na ve tek tek m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalplerine y\u00fcce liderlerine kar\u015f\u0131 besledikleri g\u00fcven ve inan\u00e7lar\u0131n\u0131n temeli hakk\u0131nda \u015f\u00fcphe tohumlar\u0131 ekmeye koyuldular. M\u00fcsl\u00fcmanlara \u015f\u00f6yle diyorlard\u0131: “E\u011fer daha \u00f6nceki Beyt\u00fclmukaddes’e y\u00f6neli\u015finiz ge\u00e7ersiz ise bu d\u00f6nem boyunca k\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131z namazlar bo\u015fa gitti. Yok, e\u011fer o y\u00f6neli\u015finiz hakl\u0131 idiyse \u015fimdiki Mescid-i Haram’a d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcz ge\u00e7ersizdir ve buraya do\u011fru d\u00f6nerek k\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131z ve k\u0131laca\u011f\u0131n\u0131z b\u00fct\u00fcn namazlar bo\u015fa gitmeye mahkumdur. Her iki durumda, bu ayetlerin y\u00fcr\u00fcrl\u00fckten k\u00e0ld\u0131r\u0131lmas\u0131 ve emirlerin de\u011fi\u015ftirilmesi i\u015flemi, Allah’tan kaynaklanm\u0131\u015f olamaz. Bu da, Muhammed’e Allah’tan vahiy gelmedi\u011fini kan\u0131tlar.”<\/p>\n S\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz y\u0131k\u0131c\u0131 yahudi propagandas\u0131, gerek m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n vicdanlar\u0131nda ve gerekse \u0130sl\u00e2m cemaatinin saflar\u0131nda son derece b\u00fcy\u00fck bir etki meydana getirmi\u015fti. Bu etkinin \u00e7ap\u0131, y\u00fcce Allah’\u0131n “Biz bir ayeti y\u00fcr\u00fcrl\u00fckten kald\u0131r\u0131r ya da unutturursak mutlaka ondan daha hay\u0131rl\u0131s\u0131n\u0131 veya benzerini getiririz” mealindeki buyru\u011fu ile ba\u015flayarak ge\u00e7en C\u00fcz’\u00fcn iki dersini t\u00fcm\u00fc ile kapsayan Kur’an ayetleri yan\u0131nda bu C\u00fcz’\u00fcn az sonra okuyaca\u011f\u0131m\u0131z ayetleri ve bu ayetlerin a\u00e7\u0131klamalar\u0131 s\u0131ras\u0131nda ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde inceleyece\u011fimiz vurgulamalar\u0131, izahlar\u0131 ve uyar\u0131lar\u0131 g\u00f6zden ge\u00e7irirken a\u00e7\u0131kl\u0131kla meydana \u00e7\u0131kar.<\/p>\n \u015eimdi k\u0131blenin de\u011fi\u015ftirilmesi ve m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n s\u0131rf kendilerinin olan bir k\u0131bleye y\u00f6neltilmelerinin hikmeti konusu \u00fczerinde biraz durmak istiyoruz. Bu olay \u0130sl\u00e2m cemaatinin hayat\u0131n\u0131 geni\u015f \u00e7apta etkilemi\u015f, \u00e7ok \u00f6nemli bir tarihi olayd\u0131r.<\/p>\n Ba\u015flang\u0131\u00e7ta k\u0131ble y\u00f6n\u00fcn\u00fcn K\u00e2be’den Mescid-i Aksa’ya d\u00f6nd\u00fcr\u00fclmesi, bu dersin a\u015fa\u011f\u0131daki ayetinin i\u015faret etti\u011fi, e\u011fitim ama\u00e7l\u0131 bir olayd\u0131:<\/p>\n “Biz s\u0131rf Peygambere uyanlar\u0131 O’na uymaktan vazge\u00e7enlerden ay\u0131rdedelim diye daha \u00f6nce y\u00f6neldi\u011fin k\u0131bleyi tekrar k\u0131ble yapt\u0131k.”<\/p>\n Bilindi\u011fi gibi Araplar cahiliye d\u00f6nemlerinde K\u00e2be’ye sayg\u0131 beslerler, buray\u0131 milli gururlar\u0131n\u0131n somut bir sembol\u00fc sayarlard\u0131. Oysa \u0130sl\u00e2m, kalplerin s\u0131rf Allah’a ba\u011flanmas\u0131n\u0131, y\u00fcce Allah d\u0131\u015f\u0131nda kalan her t\u00fcrl\u00fc ba\u011f\u0131ml\u0131l\u0131ktan ar\u0131nd\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131, dolays\u0131z bi\u00e7imde Allah’la rab\u0131ta kurduran \u0130sl\u00e2m metoduna yabanc\u0131 olan her t\u00fcrl\u00fc yaygara ve taassuptan kurtar\u0131lmas\u0131n\u0131; her t\u00fcrl\u00fc tarih\u00ee, \u0131rk\u00ee ve co\u011frafi \u015fartlanmalardan soyutlanmas\u0131n\u0131 istiyordu. \u0130\u015fte bu y\u00fczden s\u00fcrpriz bir kararla m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n K\u00e2be’ye y\u00f6nelmelerine son verilerek bir s\u00fcre i\u00e7in Mescid-i Aksa’y\u0131 k\u0131ble edinmeleri uygun g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fc. B\u00f6ylece vicdanlar\u0131n cahiliye tortular\u0131ndan, cahiliye d\u00f6nemini \u00e7a\u011fr\u0131\u015ft\u0131ran her \u015feyden tamamen ar\u0131nmas\u0131 ama\u00e7lanm\u0131\u015ft\u0131. Ayr\u0131ca bu de\u011fi\u015fiklik dolay\u0131s\u0131yla Peygamber efendimize t\u00fcrl\u00fc yabanc\u0131 duygunun etkisinden s\u0131yr\u0131larak g\u00fcvenli, g\u00f6n\u00fcll\u00fc ve teslimiyet\u00e7i bir bi\u00e7imde ba\u011fl\u0131 olanlar ile \u0131rk, kavim, yurt ve tarih \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131mlar\u0131ndan kaynaklanan cahiliye yaygaralar\u0131n\u0131n kof gururu ile ya da kalplerin derinliklerinde hal\u00e2 ya\u015fayan komplekslerin d\u00fcrt\u00fcs\u00fc ile inanc\u0131ndan d\u00f6nen kimseler birbirlerinden ayr\u0131labilecekti.<\/p>\n Bu arada m\u00fcsl\u00fcmanlar teslimiyet\u00e7iliklerini kan\u0131tlay\u0131p Peygamber efendimizin g\u00f6sterdi\u011fi k\u0131bleye y\u00f6nelince ve bunun yan\u0131nda yahudiler bu durumu i\u015flerine yarayacak bir koz olarak kullanmaya ba\u015flay\u0131nca y\u00fcce Allah’\u0131n K\u00e2be’ye do\u011fru d\u00f6nmekle ilgili emri geliverdi. Fakat bu yeni emir, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalpleri ile ba\u015fka bir ger\u00e7ek aras\u0131nda, \u0130sl\u00e2m’\u0131n \u00f6z\u00fc ile ilgili tarihi bir ger\u00e7ek aras\u0131nda ba\u011f kurdu. Bu ger\u00e7ek \u015fudur: Bu binay\u0131, yani K\u00e2be’yi yapan Hz. \u0130brahim ile Hz. \u0130smail (sel\u00e2m \u00fczerlerine olsun) onu s\u0131rf Allah’a adayarak, \u0130sl\u00e2m \u00fcmmetinin bir inan\u00e7 merkezi olsun diye in\u015fa etmi\u015flerdi. Bu \u0130sl\u00e2m \u00fcmmeti de, Hz. \u0130brahim’in soyundan \u0130sl\u00e2m’\u0131 yayacak, evl\u00e2tlar\u0131n\u0131n ve torunlar\u0131n\u0131n da ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 bu dinin etkinli\u011fini devam ettirecek bir peygamberin gelmesini dileyen duas\u0131n\u0131n kabul belirtisi olarak do\u011fup geli\u015fmi\u015fti. “Hani Rabbi, \u0130brahim’i birtak\u0131m emirler ile denemi\u015f, o da bunlar\u0131 yerine getirmi\u015fti” ayeti ile ba\u015flayan ge\u00e7en derste bu konu ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde anlat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n Asl\u0131nda Kabe’nin ilk temellerinin at\u0131l\u0131\u015f\u0131ndan itibaren geli\u015fen olaylar, \u00f6zellikle Hz. \u0130brahim, \u0130smail ve di\u011fer o\u011fullar\u0131, onlar\u0131n dini, k\u0131blesi, Allah’a verdikleri s\u00f6z ve yap\u0131lan vasiyyetler hakk\u0131nda m\u00fc\u015frikler ve Ehli Kitap ile m\u00fcsl\u00fcmanlar aras\u0131nda \u00e7\u0131kan tart\u0131\u015fmalar bu surenin daha \u00f6nceki ayetlerinde anlat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in daha sonra K\u0131ble’nin Mescid-i Aksa’dan Kabe’ye d\u00f6nd\u00fcr\u00fclmesi olay\u0131n\u0131n anlat\u0131m\u0131na ge\u00e7ilmesi daha uygun oluyor. Zira b\u00fct\u00fcn o olaylarla k\u0131blenin de\u011fi\u015ftirilmesi olay\u0131 aras\u0131nda yak\u0131n bir ili\u015fki ve tarih\u00ee bir ba\u011f vard\u0131r ve zihinler bu olay\u0131 alg\u0131lamaya haz\u0131rd\u0131r. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n k\u0131blesinin, Hz. \u0130brahim ile Hz. \u0130smail’in birlikte in\u015fa ettikleri Kabe’ye do\u011fru \u00e7evrilmesi ve o s\u0131rada Hz. \u0130brahim’in yapm\u0131\u015f oldu\u011fu uzun dua, az sonra okuyaca\u011f\u0131m\u0131z ayetlerde m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, Hz. \u0130brahim dininin varisleri olu\u015flar\u0131 ve Y\u00fcce Allah’\u0131n Hz. \u0130brahim’e d\u00f6n\u00fck taahh\u00fcd\u00fc birbirleri ile uyumlu, mant\u0131kl\u0131 ve tabii geli\u015fmeler olarak ele al\u0131n\u0131r. Ba\u015fka bir deyimle bu somut k\u0131ble y\u00f6neli\u015fi ile s\u00f6zkonusu tarihten kaynaklanan \u015fuur y\u00f6neli\u015fi aras\u0131nda koordinasyon ve do\u011frultu birli\u011fi vard\u0131r.<\/p>\n Y\u00fcce Allah -c.c- Hz. \u0130brahim’den m\u00fcsl\u00fcman olmas\u0131 i\u00e7in taahh\u00fct alm\u0131\u015ft\u0131. Hz. \u0130brahim de o\u011fullar\u0131ndan, kendisinden sonra \u0130sl\u00e2m’a ba\u011fl\u0131 kalmalar\u0131 taahh\u00fcd\u00fcn\u00fc alm\u0131\u015ft\u0131. “\u0130srail” l\u00e2kab\u0131 ile an\u0131lan Hz. Yakub da evl\u00e2tlar\u0131ndan ayn\u0131 taahh\u00fcd\u00fc alm\u0131\u015ft\u0131. Bu arada Hz. \u0130brahim zalimlerin, y\u00fcce Allah’\u0131n ahdine ve ba\u011f\u0131\u015f\u0131na varis olamayaca\u011f\u0131n\u0131 biliyordu.<\/p>\n Y\u00fcce Allah Hz. \u0130brahim ile Hz. \u0130smail’e, “K\u00e2be’nin temellerini y\u00fckseltmeyi”, yani bu yap\u0131y\u0131 in\u015fa etmelerini emretmi\u015fti. Bu y\u00fczden K\u00e2be onlardan kalan bir mirast\u0131r. Bu mirasa ancak y\u00fcce Allah’\u0131n, bu ikisinden ald\u0131\u011f\u0131 taahh\u00fcde ba\u011fl\u0131 kalanlar miras\u00e7\u0131 olabilirler. M\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmet, y\u00fcce Allah’\u0131n, Hz. \u0130brahim ile Hz. \u0130smail’den alm\u0131\u015f oldu\u011fu taahh\u00fcd\u00fcn ve bu iki peygambere y\u00f6nelik il\u00e2hi faziletin miras\u00e7\u0131s\u0131d\u0131r. Buna g\u00f6re bu \u00fcmmeti~, Mekke’deki Beytullah’\u0131n varisi olmas\u0131 ve oray\u0131 k\u0131ble edinmesi son derece tabii ve mant\u0131k\u00ee bir sonu\u00e7tur.<\/p>\n Ger\u00e7i m\u00fcsl\u00fcmanlar bir s\u00fcre i\u00e7in, yahudilerin ve h\u0131ristiyanlar\u0131n k\u0131blesi olan Mescid-i Aksa’ya y\u00f6nelmi\u015flerdi. Fakat bu y\u00f6neli\u015f, okudu\u011fumuz ayetlerden birinin i\u015faret etti\u011fi daha \u00f6nce anlatt\u0131\u011f\u0131m\u0131z bir hikmete dayan\u0131yordu. \u015eimdi ise y\u00fcce Allah bu varisli\u011fi, m\u00fcsl\u00fcman \u00fcmmete y\u00fcklemeyi dilemi\u015fti. Ehl-i Kitap, atalar\u0131 Hz. \u0130brahim’in dinini, yani \u0130sl\u00e2m’\u0131 kabul ederek bu mirasa ortak olmay\u0131 reddetmi\u015fti.<\/p>\n \u015eimdi k\u0131ble de\u011fi\u015fiminin tam zaman\u0131 gelmi\u015fti. Hz. \u0130brahim’in in\u015fa etti\u011fi ilk Allah evine do\u011fru y\u00f6nelmenin tam s\u0131ras\u0131 idi. B\u00f6ylece m\u00fcsl\u00fcmanlar bu varisli\u011fin somut ve soyut b\u00fct\u00fcn \u00f6zellikleriyle donat\u0131lm\u0131\u015f; din varisli\u011finin, k\u0131ble varisli\u011finin ve y\u00fcce Allah’\u0131n ba\u011f\u0131\u015flama varisli\u011finin ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131na sahip k\u0131l\u0131nm\u0131\u015f olacakt\u0131.<\/p>\n Kendine \u00f6zg\u00fc ve ba\u015fkalar\u0131ndan farkl\u0131 olma m\u00fcsl\u00fcman cemaat i\u00e7in ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz iki s\u0131fatt\u0131r. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve inan\u00e7ta kendine \u00f6zg\u00fc ve ayr\u0131cal\u0131kl\u0131 olmak… K\u0131ble ve ibadet bi\u00e7iminde de kendine \u00f6zg\u00fc ve ayr\u0131cal\u0131kl\u0131 olmak. Kendine \u00f6zg\u00fcl\u00fck ve ayr\u0131cal\u0131k bu alanlar\u0131n her ikisinde de ayn\u0131 oranda gereklidir. D\u00fc\u015f\u00fcnce ve inan\u00e7 alan\u0131nda kendine \u00f6zg\u00fc (orjinal) ve farkl\u0131 olman\u0131n gere\u011fi kolayca anla\u015f\u0131labilir de bu gereklilik belki de k\u0131ble ve ibadet ama\u00e7l\u0131 davran\u0131\u015flar konusunda o kadar kolay bir \u015fekilde alg\u0131lanmayabilir. Bu y\u00fczden burada ibadet \u015fekillerinin de\u011feri konusuna bir par\u00e7a g\u00f6zatmak istiyoruz.<\/p>\n Bu ibadet \u015fekillerine, onlar\u0131 manevi i\u00e7eriklerinden soyutlayarak ve insan psikolojisinin tabiat\u0131 ve onun etkilenme yollar\u0131na g\u00f6z yumarak bakan kimse bunlara titizlikle sar\u0131lmay\u0131 bir t\u00fcr k\u00f6r taassup ya da \u015fekilperestlik olarak g\u00f6rebilir. Fakat daha geni\u015f bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131, insan f\u0131trat\u0131n\u0131 tan\u0131may\u0131 ama\u00e7layan daha derinlikli bir kavrama gayreti, son derece \u00f6nemli ba\u015fka bir ger\u00e7e\u011fi ke\u015ffeder, ki o da \u015fudur:<\/p>\n \u0130nsan\u0131n somut bir beden ile soyut bir ruhtan olu\u015fmu\u015f olmas\u0131n\u0131n sonucu olarak, insan psikolojisinde f\u0131tr\u00ee olarak soyut karakterli i\u00e7 duygular\u0131 somut karakterli g\u00f6r\u00fcn\u00fcr \u015fekiller arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile ifade etme e\u011filimi vard\u0131r. Bu soyut duygular, duyu organlar\u0131 ile alg\u0131lanabilir zahiri bir \u015fekil bulmad\u0131k\u00e7a durulup istikrara kavu\u015famazlar. Bu duygular ancak bu yolla ifade imkan\u0131 bulurlar. B\u00f6ylece i\u00e7 d\u00fcnyam\u0131zdaki ger\u00e7eklikler somut pl\u00e2na da yans\u0131m\u0131\u015f olur. Bu duygular ancak o zaman durulup istikrara kavu\u015fabilirler. Ancak o zaman duygusal gerilimin elektriksel y\u00fck\u00fc tamamen bo\u015falarak duygu d\u00fcnyam\u0131z ile d\u0131\u015f alemimiz aras\u0131nda uyum meydana gelebilir. Ancak o takdirde duygular\u0131n esrarl\u0131ya ve bilinmeze y\u00f6nelik ate\u015fli arzusu ile somuta ve \u015fekle d\u00f6n\u00fck ate\u015fli arzusu ayn\u0131 anda rahatlat\u0131c\u0131 bir tatmine kavu\u015fmu\u015f olur.<\/p>\n \u0130\u015fte \u0130sl\u00e2m, b\u00fct\u00fcn ibadet ama\u00e7l\u0131 davran\u0131\u015flar sistemini, insan psikolojisinin bu f\u0131tr\u00ee temeli \u00fczerine oturtmu\u015ftur. Bu y\u00fczden bu ibadet ama\u00e7l\u0131 davran\u0131\u015flar sadece niyetle, s\u0131rf ruhi y\u00f6neli\u015fle yerine getirilemez. Bu ruh\u00ee y\u00f6neli\u015fin, somut bir \u015fekil bulmas\u0131 aran\u0131r. Bu somut \u015fekil namaz ibadetinde ayakta durma (k\u0131yam), k\u0131bleye do\u011fru durma, tekbir alma, Kur’an okuma, r\u00fckua varma ve secdeye kapanmad\u0131r. Hacc’da ise belirli bir yerden sonra ihrama girip belirli bir k\u0131l\u0131\u011fa b\u00fcr\u00fcnme, sa’y etme, dua etme, telbiye getirme, kurban kesme ve tra\u015f olmad\u0131r. B\u00f6ylece her ibadetin ayr\u0131 bir b\u00fct\u00fcn\u00fc oldu\u011fu gibi bu hareketlerin her biri de ayr\u0131 bir ibadettir. B\u00f6ylece, insan nefsinin d\u0131\u015f\u0131 ile i\u00e7i aras\u0131nda uyum kurulmu\u015f, onun g\u00fc\u00e7 odaklar\u0131 aras\u0131nda koordinasyon meydana getirilmi\u015f, insan f\u0131trat\u0131n\u0131n istekleri, yap\u0131s\u0131 ile ba\u011fda\u015fan bir yoldan gidilerek tatmin edilmi\u015f olur.<\/p>\n Hi\u00e7 ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, sap\u0131klar\u0131 do\u011fru yoldan \u00e7\u0131karan as\u0131l sebebin, insan\u0131n i\u00e7-g\u00fc\u00e7lerinin somut ifade \u015fekilleri arayan f\u0131tr\u00ee \u00f6zlem oldu\u011funu biliyor. Bunun sonucu olarak insanlar\u0131n \u00f6nemli bir kesimi, duygu d\u00fcnyalar\u0131n\u0131n arad\u0131\u011f\u0131 b\u00fcy\u00fck g\u00fcc\u00fc ta\u015f, a\u011fa\u00e7, \u00e7e\u015fitli y\u0131ld\u0131zlar, g\u00fcne\u015f, ay, hayvan, ku\u015f gibi somut ve duyu organlar\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile alg\u0131lanabilir maddi varl\u0131klarla sembolize etmi\u015flerdir. \u0130nsanlar gizli g\u00fc\u00e7lerin somut bi\u00e7imde ifade edilmesini d\u00fczenleyecek ve koordine edecek bir sistemin k\u0131lavuzlu\u011fundan yoksun kald\u0131klar\u0131 d\u00f6nemlerde bu yan\u0131lg\u0131ya d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerdir.<\/p>\n \u0130\u015fte bu y\u00fczden \u0130sl\u00e2m, y\u00fcce Allah’\u0131n zat\u0131n\u0131 her t\u00fcrl\u00fc somutla\u015ft\u0131rma d\u00fc\u015f\u00fcncesinden ve varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 herhangi bir y\u00f6ne ba\u011flama varsay\u0131m\u0131ndan uzak tutmakla birlikte insan f\u0131trat\u0131n\u0131n s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz i\u00e7g\u00fcd\u00fclerini, belirli ibadet ama\u00e7l\u0131 davran\u0131\u015flar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla tatmin etmelerini sa\u011flayan uygulamalar i\u00e7erir. Bunun sonucunda insan kalbi, bedensel ve duygusal b\u00fct\u00fcn varl\u0131\u011f\u0131yla, Allah’a y\u00f6neldi\u011fi s\u0131rada, ayn\u0131 anda Kabe’ye do\u011fru da y\u00f6neliyor. B\u00f6ylece insan her ne kadar O’nun i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn belirli bir yerini, k\u0131ble edinmi\u015f olsa da mek\u00e2na s\u0131\u011fmas\u0131 asla s\u00f6zkonusu olmayan Allah’a y\u00f6nelme olay\u0131nda insan\u0131n i\u00e7 ve d\u0131\u015f g\u00fc\u00e7leri aras\u0131nda uyum ve birlik sa\u011flanm\u0131\u015f oluyor.<\/p>\n Bu arada, m\u00fcsl\u00fcman\u0131n namazda ve di\u011fer baz\u0131 ibadetler s\u0131ras\u0131nda y\u00f6nelece\u011fi yeri, m\u00fcsl\u00fcman olmayanlar\u0131n bu t\u00fcr yerlerinden ayr\u0131 tutup s\u0131rf m\u00fcsl\u00fcmana \u00f6zg\u00fc bir yer olmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak gerekli idi. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu durum onu d\u00fc\u015f\u00fcnce bi\u00e7imi, hayat tarz\u0131 ve gelece\u011fe d\u00f6n\u00fck y\u00f6neli\u015fleri ile di\u011ferlerinden ayr\u0131 ve kendine \u00f6zg\u00fc olmaya itecekti. Bunun sonucunda, bu k\u0131ble ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131, m\u00fcsl\u00fcmanda varolan di\u011ferlerinden ayr\u0131 ve farkl\u0131 olma bilincini tatmin ediyordu. Ayr\u0131ca bu somut ayr\u0131l\u0131k da kendi \u00e7ap\u0131nda, m\u00fcsl\u00fcman\u0131n benli\u011finde bir ayr\u0131l\u0131k ve farkl\u0131l\u0131k bilinci do\u011furur.<\/p>\n \u00d6teyandan, m\u00fcsl\u00fcman olmayanlar\u0131n i\u00e7 duygular\u0131m somut ifadeye kavu\u015fturan kendilerine \u00f6zg\u00fc karakteristiklerine \u00f6zenme yasa\u011f\u0131 da bu sebebe dayan\u0131r. Onlara \u00f6zg\u00fc hem duygusal hem de davran\u0131\u015f pl\u00e2n\u0131ndaki tutum ve gelenekleri taklit etmenin ayn\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcde yasak olmas\u0131 gibi. Bu yasak ne k\u00f6r bir taassup ve ne de basit bir \u015fekil tutkunlu\u011fudur. Tam tersine \u015fekilcili\u011fin \u00f6tesini kavrayan derin bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131d\u0131r; somut \u015fekillerin arkas\u0131nda saklanan i\u00e7 fakt\u00f6rlere \u00f6nem veren bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131d\u0131r. Herhangi bir kavmi di\u011fer bir kavimden, herhangi bir zihniyeti di\u011fer bir zihniyetten, herhangi bir d\u00fc\u015f\u00fcnce tarz\u0131n\u0131 di\u011fer d\u00fc\u015f\u00fcnce tarz\u0131ndan, herhangi bir duygu b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fc di\u011fer bir duygu b\u00fct\u00fcn\u00fcnden, herhangi bir ahl\u00e2k\u0131 ba\u015fka bir ahl\u00e2ktan ve herhangi bir ya\u015fama anlay\u0131\u015f\u0131n\u0131 di\u011fer bir hayat anlay\u0131\u015f\u0131ndan ay\u0131ran, farkl\u0131 yapan \u015fey i\u015fte bu temel i\u00e7 fakt\u00f6rlerdir.<\/p>\n Nitekim Hz. Ebu Hureyre’den (Allah ondan raz\u0131 olsun) bildirildi\u011fine g\u00f6re Peygamberimiz \u015f\u00f6yle buyuruyor:<\/p>\n “Yahudiler ile h\u0131ristiyanlar (a\u011faran sa\u00e7lar\u0131n\u0131 ve sakallar\u0131n\u0131) boyamazlar. Siz onlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131n\u0131n tersini yap\u0131n\u0131z.” (\u0130mam-\u0131 Malik, Buhari, M\u00fcslim, Ebu Davud)<\/p>\n Yine Peygamberimiz yanlar\u0131na vard\u0131\u011f\u0131 bir grubun aya\u011fa kalkmalar\u0131 \u00fczerine \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur:<\/p>\n “Acemlerin birbirlerine sayg\u0131 g\u00f6stermek amac\u0131 ile aya\u011fa kalkt\u0131klar\u0131 gibi siz de aya\u011fa kalkmay\u0131n\u0131z.” (Ebu Davud, \u0130bn-i Mace)<\/p>\n Peygamber efendimizin bir ba\u015fka hadisi de \u015f\u00f6yledir:<\/p>\n “H\u0131ristiyanlar\u0131n Meryem o\u011flu \u0130sa \u00f6n\u00fcnde e\u011fildikleri gibi siz de benim \u00f6n\u00fcmde e\u011filmeyiniz. Ben de bir kulum. Buna g\u00f6re bana ‘Allah’\u0131n kulu ve Resul\u00fc’ deyiniz” (Buhari)<\/p>\n \u0130sl\u00e2m, d\u0131\u015f g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f ve k\u0131yafette ba\u015fkalar\u0131na \u00f6zenmeyi, hareketlerde ve davran\u0131\u015flarda taklit\u00e7ili\u011fi, konu\u015fmada ve edep kurallar\u0131 alan\u0131nda yabanc\u0131lara benzemeye kalk\u0131\u015fmay\u0131 yasakl\u0131yor. \u00c7\u00fcnk\u00fc b\u00fct\u00fcn bu sayd\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131n arkas\u0131nda, bir d\u00fc\u015f\u00fcnce tarz\u0131n\u0131 \u00f6b\u00fcr\u00fcnden, bir hayat bi\u00e7imini di\u011fer hayat bi\u00e7iminden ve bir toplumsal karakteristi\u011fi ba\u015fka bir toplumsal karakteristikten ay\u0131ran o deruni bilin\u00e7 sakl\u0131d\u0131r.<\/p>\n Yine \u0130sl\u00e2m, Allah’tan gelen ve bu \u00fcmmetin uygulamakla y\u00fck\u00fcml\u00fc oldu\u011fu ilahi sistemin d\u0131\u015f\u0131nda bir ba\u015fka kaynaktan d\u00fc\u015f\u00fcnce ve sistem unsuru iktibas etmeyi yasaklad\u0131\u011f\u0131 gibi; yery\u00fcz\u00fcnde ya\u015fayan milletlerin ve toplumlar\u0131n herhangi biri \u00f6n\u00fcnde psikolojik bozguna, i\u00e7 y\u0131k\u0131ma u\u011framay\u0131 da yasaklad\u0131. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan\u0131 belirli bir toplumu taklit etmeye s\u00fcr\u00fckleyen fakt\u00f6r, o toplum kar\u015f\u0131s\u0131nda u\u011fran\u0131lan psikolojik bozgun, ruhi \u00e7\u00f6z\u00fclmedir. M\u00fcsl\u00fcman cemaat ise, insanl\u0131\u011f\u0131n \u00f6nderi konumunda bulunmak \u00fczere ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. Buna g\u00f6re inan\u00e7 sistemini oldu\u011fu gibi, gelenek ve g\u00f6reneklerini de kendisini liderli\u011fe se\u00e7mi\u015f olan kaynaktan almal\u0131d\u0131r. M\u00fcsl\u00fcmanlar \u00fcst\u00fcn insanlard\u0131r, orta yolu izleyecek, insanlar\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f en hay\u0131rl\u0131 \u00fcmmettirler. Buna g\u00f6re d\u00fc\u015f\u00fcncelerini ve sosyal d\u00fczenlerini hangi kayna\u011fa dayand\u0131racaklard\u0131r? Geleneklerini ve toplumsal kurumlar\u0131n\u0131 nereden alacaklard\u0131r? E\u011fer bunlar\u0131 y\u00fcce Allah’tan almazlarsa d\u00fczeylerini y\u00fckseltmek i\u00e7in g\u00f6revlendirildikleri, kendilerinden a\u015fa\u011f\u0131 konumda olan insanlardan ve toplumlardan almak durumunda kalacaklard\u0131r!<\/p>\n \u0130sl\u00e2m, insanl\u0131\u011fa en y\u00fcce d\u00fc\u015f\u00fcnce ufkunu ve sa\u011fl\u0131kl\u0131 sosyal d\u00fczeni garanti etmi\u015ftir. Buna dayanarak b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011f\u0131 kendini benimsemeye \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor. \u0130sl\u00e2m’\u0131n ba\u015fka bir temel \u00fczerinde de\u011fil de kendi esaslar\u0131 \u00fczerinde, ba\u015fka bir sosyal d\u00fczen etraf\u0131nda de\u011fil de kendi sosyal d\u00fczeni etraf\u0131nda, ba\u015fka bir bayrak alt\u0131nda de\u011fil de kendi sanca\u011f\u0131 alt\u0131nda t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131n birle\u015fmesini istemesi taassup de\u011fildir. \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131 y\u00fcce Allah’a y\u00f6nelmeye, en y\u00fcksek d\u00fc\u015f\u00fcnce ve en sa\u011fl\u0131kl\u0131 sosyal d\u00fczen etraf\u0131nda birle\u015fmeye \u00e7a\u011f\u0131ran, ilahi nizamdan sapm\u0131\u015f cahiliye batakl\u0131\u011f\u0131nda debelenmekte olan insanlar\u0131n olu\u015fturaca\u011f\u0131 bir birli\u011fe kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan ki\u015fi ya da sistem taassupla su\u00e7lanamaz; mutaass\u0131p olarak g\u00f6r\u00fclse bile iyinin, do\u011frunun ve yararl\u0131n\u0131n pe\u015finde ko\u015fan bir taassuptur bu.<\/p>\n S\u0131rf kendisine ait olan ayr\u0131 bir k\u0131bleye y\u00f6nelen m\u00fcsl\u00fcman cemaat, bu y\u00f6neli\u015fin anlam\u0131n\u0131 kavramak zorundad\u0131r. K\u0131ble, bu cemaatin namaz k\u0131larken taraf\u0131na d\u00f6nece\u011fi basit bir y\u00f6n ya da basit bir mek\u00e2n de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu mek\u00e2n ya da bu y\u00f6n bir sembolden, bir simgeden ba\u015fka bir\u015fey de\u011fildir; ba\u015fkalar\u0131ndan ayr\u0131 ve kendine \u00f6zg\u00fc olman\u0131n sembol\u00fcnden… D\u00fc\u015f\u00fcncede ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131n, ki\u015filikte ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131n, ama\u00e7ta ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131n, endi\u015fe ve ideallerde ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131n ve yap\u0131da ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131n sembol\u00fc yani.<\/p>\n G\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn \u0130sl\u00e2m \u00fcmmeti; yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn her yan\u0131n\u0131 sarm\u0131\u015f bulunan \u00e7e\u015fitli cahiliye \u00fcr\u00fcn\u00fc zihniyet ve ideolojinin, cahili hedeflerin, insanl\u0131\u011f\u0131n zihnini buland\u0131ran cahili ideal ve beklentilerin ve dalgaland\u0131r\u0131lan \u00e7e\u015fitli cahiliye bayraklar\u0131n\u0131n aras\u0131nda kendini korumaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor, bocal\u0131yor. \u0130\u015fte bu \u00fcmmet, egemen cahiliye toplumlar\u0131ndan farkl\u0131 bir ki\u015filik kazanmaya, cahiliye ideolojilerinden esinlenmemi\u015f kendine \u00f6zg\u00fc bir evren ve sosyal hayat d\u00fc\u015f\u00fcncesi benimsemeye, bu d\u00fc\u015f\u00fcnce do\u011frultusunda farkl\u0131 hedef ve idealler se\u00e7meye, \u00fczerinde yaln\u0131zca y\u00fcce Allah’\u0131n ad\u0131n\u0131n yaz\u0131l\u0131 oldu\u011fu, kendine \u00f6zg\u00fc bir sancak ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131 sa\u011flamaya, y\u00fcce Allah taraf\u0131ndan bu inan\u00e7 emanetini ve miras\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131mak \u00fczere insanl\u0131\u011f\u0131n \u00f6n\u00fcne \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f, orta yol yolcusu, \u00f6rnek bir \u00fcmmet oldu\u011funu bilmeye muhta\u00e7t\u0131r.<\/p>\n Bu inan\u00e7 sistemi, eksiksiz ve kapsaml\u0131 bir hayat d\u00fczenidir. Bu inan\u00e7 miras\u0131n\u0131n varisi, y\u00fcce Allah’\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki halifesi, insanlar\u0131n \u00f6rne\u011fi ve b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011f\u0131 Allah’a ula\u015ft\u0131ran yolda k\u0131lavuz olman\u0131n y\u00fck\u00fcml\u00fcs\u00fc olan bu \u00fcmmeti, di\u011ferlerinden ayr\u0131 ve farkl\u0131 yapacak olan \u015fey bu hayat tarz\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m \u00fcmmetine ki\u015filik, yap\u0131, hedef, ideal, bayrak ve kimlik ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131 sa\u011flayacak olan, ona u\u011frunda yarat\u0131larak insanl\u0131\u011f\u0131n \u00f6n\u00fcne \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131\u011f\u0131 d\u00fcnya liderli\u011fi konumunu kazand\u0131racak olan fakt\u00f6r, bu il\u00e2hi d\u00fczeni sosyal hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmek, uygulamakt\u0131r. Bu \u00fcmmet, bu sosyal d\u00fczeni pratik hayata ge\u00e7irmedik\u00e7e hangi yald\u0131zl\u0131 k\u0131l\u0131\u011fa b\u00fcr\u00fcn\u00fcrse b\u00fcr\u00fcns\u00fcn, hangi ideolojiye sar\u0131l\u0131rsa sar\u0131ls\u0131n, hangi bayrak pe\u015finde ko\u015farsa ko\u015fsun, karanl\u0131klar i\u00e7inde kaybolmaya, \u00f6zelliklerini belirsizle\u015ftirmeye ve karakteristiklerini bilinmezli\u011fin kuca\u011f\u0131na atmaya mahk\u00fbmdur!<\/p>\n \u015eimdi K\u0131ble de\u011fi\u015fimi olay\u0131n\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 bu ara a\u00e7\u0131klamay\u0131 burada noktalayarak bu konudaki ayetleri ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde incelemeye ge\u00e7elim:<\/p>\n <\/p>\n 142- \u0130nsanlardan baz\u0131 beyinsizler; “Onlar\u0131 daha \u00f6nce y\u00f6neldikleri k\u0131bleden \u00e7eviren sebep nedir?” diyecekler. De ki; “Do\u011fu da Bat\u0131 da Allah’\u0131nd\u0131r. O diledi\u011fini do\u011fru yola iletir. “<\/strong><\/p>\n 143- B\u00f6ylece sizi orta yolu benimseyen bir \u00fcmmet yapt\u0131k ki, siz insanlara \u00f6rnek olas\u0131n\u0131z ve peygamber de size \u00f6rnek olsun. Biz s\u0131rf Peygambere uyanlar\u0131, ba\u011fl\u0131 kalanlar\u0131 O’na uymaktan vazge\u00e7enlerden ay\u0131rdedelim diye daha \u00f6nce y\u00f6neldi\u011fin k\u0131bleyi tekrar k\u0131ble yapt\u0131k. Bu de\u011fi\u015fiklik, Allah’\u0131n do\u011fru yolu g\u00f6sterdi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na elbette a\u011f\u0131r gelir. Allah sizin iman\u0131n\u0131z\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131karacak de\u011fildir. Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz, Allah insanlara kar\u015f\u0131 \u015fefkatli ve merhametlidir.<\/strong><\/p>\n Gerek ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131ndan ve gerekse Medine’deki olaylar\u0131n geli\u015fiminden a\u00e7\u0131k\u00e7a anla\u015f\u0131l\u0131yor ki, buradaki “beyinsizler” deyimi ile yahudiler kasdedilmi\u015ftir. \u00c7\u00fcnk\u00fc daha \u00f6nce g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi, k\u0131ble de\u011fi\u015ftirilmesi olay\u0131 m\u00fcnasebetiyle estirilen yaygaray\u0131 onlar kopard\u0131klar\u0131 gibi, Mescid-i Aksa’y\u0131 kasdederek “Onlar\u0131 daha \u00f6nce y\u00f6neldikleri k\u0131bleden \u00e7eviren sebep nedir?” sorusunu ortal\u0131\u011fa yayanlar da onlard\u0131.<\/p>\n Nitekim sahabilerden Berae b. Azib (Allah ondan raz\u0131 olsun) Peygamberimizin (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) Medine’ye geldi\u011fi ilk g\u00fcnlerde Ensar’dan olan dedelerinin -ya da day\u0131lar\u0131n\u0131n- yan\u0131nda misafir kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirttikten sonra s\u00f6zlerine \u015f\u00f6yle devam ediyor; “Peygamberimiz, onalt\u0131 ay ya da onyedi ay kadar Beytulmukaddes’e do\u011fru namaz k\u0131ld\u0131. Fakat k\u0131blesinin Beytullah’a do\u011fru olmas\u0131n\u0131 \u00e7ok istiyordu. Beytullah’a d\u00f6nerek k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ilk namaz bir ikindi namaz\u0131 idi. Bu namazda onunla birlikte birka\u00e7 ki\u015fi daha vard\u0131. Onun yan\u0131nda bu namaz\u0131 k\u0131lanlardan biri oradan ayr\u0131ld\u0131ktan sonra yolda bir mescit halk\u0131 ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131. Cemaat o s\u0131rada ruk\u00fca varm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n Adam ‘Allah ad\u0131na \u015fehadet ederim ki, ben Peygamberimiz ile birlikte K\u00e2be’ye do\u011fru namaz k\u0131ld\u0131m’ dedi. Bunun \u00fczerine o mescidde namaz k\u0131lanlar olduklar\u0131 gibi (namazlar\u0131n\u0131 bozmadan, derhal) K\u00e2be’ye do\u011fru d\u00f6nd\u00fcler.<\/p>\n Peygamberimiz Beyt\u00fclmukaddes’e do\u011fru namaz k\u0131larken bu durum yahudil\u00e9rin ho\u015funa gidiyordu. Fakat y\u00fcz\u00fcn\u00fc Beytullah’a d\u00f6nd\u00fcr\u00fcnce buna canlar\u0131 s\u0131k\u0131ld\u0131. Bunun \u00fczerine ‘(Ey Muhammed) senin y\u00fcz\u00fcn\u00fc \u0131srarla g\u00f6\u011fe \u00e7evirdi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz..: diye ba\u015flayan ayet indi. Bu s\u0131rada beyinsizler -ki onlar yahudilerdi’M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 daha \u00f6nce y\u00f6neldikleri k\u0131bleden \u00e7eviren sebep nedir?’ dediler.”(\u0130mam-\u0131 Malik Buhari, M\u00fcslim, Tirmizi)<\/p>\n Daha sonra inceleyece\u011fimiz \u00fczere gerek yahudiler taraf\u0131ndan halk aras\u0131na yay\u0131lan bu soruya ve gerekse bu fitneye kar\u015f\u0131 Kur’an-\u0131 Kerim’in tak\u0131nm\u0131\u015f oldu\u011fu tav\u0131r, s\u00f6zkonusu propaganda kampanyas\u0131n\u0131n o g\u00fcnlerde m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n vicdanlar\u0131nda ve m\u00fcsl\u00fcman saflar\u0131 aras\u0131nda meydana getirdi\u011fi y\u0131k\u0131c\u0131 etkinin ne kadar b\u00fcy\u00fck oldu\u011funu ima eder niteliktedir.<\/p>\n Bu ayetlerin ba\u015f taraf\u0131n\u0131 bir daha okuyal\u0131m:<\/p>\n “\u0130nsanlardan baz\u0131 beyinsizler ‘Onlar\u0131 daha \u00f6nce y\u00f6neldikleri k\u0131bleden \u00e7eviren sebep nedir?’ diyecekler.”<\/p>\n Bu c\u00fcmlede kullan\u0131lan zaman kipinden \u015fu nokta anla\u015f\u0131labilir: Bu c\u00fcmle birka\u00e7 ayet sonra il\u00e2n edilecek olan k\u0131ble de\u011fi\u015ftirme olay\u0131na zihinleri haz\u0131rlay\u0131c\u0131 bir giri\u015f ve y\u00fcce Allah’\u0131n “beyinsizler” taraf\u0131ndan ortaya at\u0131lacaklar\u0131n\u0131 \u00f6nceden bildi\u011fi s\u00f6ylentilerin ve sorular\u0131n daha ba\u015ftan yolunu kesme giri\u015fimidir. Di\u011fer bir ihtimale g\u00f6re bu ayet, az \u00f6nce okudu\u011fumuz hadiste belirtilen bu s\u00f6ylenti ve sorulara, bunlar ortaya at\u0131ld\u0131ktan sonra verilen cevap olabilir. O zaman da s\u00f6zkonusu beyinsizler taraf\u0131ndan s\u00f6ylentiler yay\u0131laca\u011f\u0131n\u0131n daha \u00f6nceden takdir edildi\u011fini, bu pl\u00e2n\u0131n \u00f6nceden bilindi\u011fini ve cevab\u0131n\u0131n pe\u015fin olarak haz\u0131rland\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcrmek i\u00e7in gelecek zaman kipi kullan\u0131lm\u0131\u015f olur ki, bu normalinden daha etkili bir cevap verme yoludur.<\/p>\n Bu ayette s\u00f6zkonusu s\u00f6ylenti ve sorular\u0131n etkileri giderilmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131lmakta, Peygamberimize yaygarac\u0131lara nas\u0131l kar\u015f\u0131l\u0131k verece\u011fi ve ger\u00e7e\u011fi b\u00fct\u00fcn boyutlar\u0131 ile nas\u0131l belirleyece\u011fi telkin edilmekte, ayn\u0131 zamanda bu konudaki yayg\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncenin yan\u0131lg\u0131lar\u0131 d\u00fczeltilmektedir:<\/p>\n “De ki; Do\u011fu da Bat\u0131 da Allah’\u0131nd\u0131r. O diledi\u011fini do\u011fru yola iletir”<\/p>\n Evet, Do\u011fu da Bat\u0131 da Allah’a aittir. Buna g\u00f6re ne tarafa d\u00f6n\u00fclm\u00fc\u015f olursa olsun, ger\u00e7ekte O’na d\u00f6n\u00fcl\u00fcyor. Asl\u0131nda y\u00f6nlerin ve mek\u00e2nlar\u0131n kendileri hi\u00e7bir \u00fcst\u00fcnl\u00fck ta\u015f\u0131mazlar. Onlar\u0131 \u00fcst\u00fcn yapan, onlara \u00f6zellik kazand\u0131ran fakt\u00f6r, y\u00fcce Allah’\u0131n onlar\u0131 se\u00e7mesi ve insanlar\u0131 onlara do\u011fru y\u00f6neltmesidir. Allah diledi\u011fini do\u011fru yola iletir. Y\u00fcce Allah herhangi bir y\u00f6n\u00fc kullar\u0131 i\u00e7in se\u00e7ip k\u0131ble olarak belirleyince o y\u00f6n o zaman se\u00e7kinlik kazan\u0131r ve kullar ancak o y\u00f6ne d\u00f6nerek do\u011fru yola varabilirler.<\/p>\n B\u00f6ylece y\u00fcce Allah mek\u00e2nlar ve y\u00f6nler ile ilgili do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnceyi, insanlar\u0131n direktiflerini hangi kaynaktan almas\u0131 gerekti\u011fini ve her durumda y\u00fcce Allah’a y\u00f6nelmekten ibaret olan do\u011fru y\u00f6neli\u015fin mahiyetini belirlemi\u015f oluyor.<\/p>\n Ayetlerin devam\u0131nda, bu \u00fcmmete evrendeki son derece \u00f6nemli konumu ve yery\u00fcz\u00fcndeki halifelik g\u00f6revinden dolay\u0131 \u00f6zel bir k\u0131blesi ve kendine \u00f6zg\u00fc bir ki\u015fili\u011fi olmas\u0131 telkin edilirken kendisini bu g\u00f6reve lay\u0131k g\u00f6ren Rabbi d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7 kimsenin s\u00f6z\u00fcn\u00fc dinlememesini gerektiren insanl\u0131\u011f\u0131n t\u00fcm\u00fcne y\u00f6nelik temel fonksiyonu hat\u0131rlat\u0131l\u0131yor:<\/p>\n “B\u00f6ylece sizi orta yolu benimseyen bir \u00fcmmet yapt\u0131k ki, siz insanlara \u00f6rnek olas\u0131n\u0131z ve Peygamberde size \u00f6rnek olsun.”<\/p>\n Bu \u00fcmmet, b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011fa \u00f6rnek olan orta yolu benimsemi\u015f bir \u00fcmmettir. Buna g\u00f6re, insanlar aras\u0131nda adaleti ve hakkaniyeti egemen k\u0131lar, onlar\u0131n benimseyecekleri kriterleri ve de\u011fer h\u00fck\u00fcmlerini ortaya koyar, onlar aras\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc a\u00e7\u0131klay\u0131nca esas al\u0131nan g\u00f6r\u00fc\u015f bu olur, insanlar\u0131n de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131, d\u00fc\u015f\u00fcncelerini, geleneklerini ve sloganlar\u0131n\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcye vurur ve bunlar hakk\u0131nda “Bu do\u011frudur, bu yanl\u0131\u015ft\u0131r” diyerek son ve kesin s\u00f6z\u00fc s\u00f6yler. Yoksa bu \u00fcmmet, insanlar\u0131n t\u00fcm\u00fcne \u00f6rnek olmas\u0131, onlar aras\u0131nda adaleti hakim k\u0131lmas\u0131 gerekirken d\u00fc\u015f\u00fcncelerini, de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131 ve kriterlerini y\u00f6nlendirmekle y\u00fck\u00fcml\u00fc oldu\u011fu di\u011fer insanlardan biri olamaz<\/p>\n Bu \u00fcmmet b\u00f6ylece b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011fa \u00f6rnek olurken kendi \u00f6rne\u011fi de Allah Resul\u00fc olacakt\u0131r. Buna g\u00f6re Peygamber, onun kriterlerini, de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131 belirleyecek, davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131 ve geleneklerini h\u00fckme ba\u011flayacak, yapt\u0131\u011f\u0131 her i\u015fi tart\u0131ya vurarak onun hakk\u0131nda son s\u00f6z\u00fc s\u00f6yleyecektir. Bu ayet bu \u00fcmmetin mahiyetini ve g\u00f6revini b\u00f6ylece belirliyor ve kendisine g\u00f6revini ve konumunu tan\u0131may\u0131, b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn bilincine varmay\u0131, rol\u00fcn\u00fc ger\u00e7ek boyutlar\u0131 ile de\u011ferlendirmeyi ve bu rol\u00fc oynamaya yara\u015f\u0131r bi\u00e7imde haz\u0131rl\u0131kl\u0131 olmay\u0131 \u00f6neriyor.<\/p>\n Bir de bu \u00fcmmet “vasat (orta yol)” bir \u00fcmmettir, hem de kelimenin tam anlam\u0131yla “vasat” bir \u00fcmmet. Bu kelime ister “iyilik, \u00fcst\u00fcnl\u00fck” anlamlar\u0131na gelen “vesadet” k\u00f6k\u00fcnden t\u00fcremi\u015f say\u0131ls\u0131n, ister “itidal ve orta yolculuk” anlam\u0131na al\u0131ns\u0131n ve isterse bu kelimenin maddi ve somut anlam\u0131 kastedilmi\u015f olsun.<\/p>\n D\u00fc\u015f\u00fcnce ve inan\u00e7 alanlar\u0131nda “vasat (orta yolu benimseyen)” bir \u00fcmmet. Yani ne maddeden soyutlanm\u0131\u015f bir maneviyat\u00e7\u0131l\u0131k ne de maddeyi tek ger\u00e7ek olarak g\u00f6ren materyalizm gibi dengesiz bir a\u015f\u0131r\u0131l\u0131\u011fa girmez. Bunun yerine “ruha sar\u0131lm\u0131\u015f ceset” ya da “cesede yap\u0131\u015fm\u0131\u015f ruh” esprisinde sembolle\u015fen f\u0131tri dengeye ba\u011fl\u0131 kal\u0131r. Enerji odaklar\u0131 \u00e7ift kutuplu yap\u0131ya her \u00e7e\u015fitten g\u0131das\u0131n\u0131 tam olarak verir. Bir yandan hayat\u0131 koruyup devam ettirmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken ayn\u0131 zamanda ruhen geli\u015ftirip d\u00fczeyini y\u00fckseltmeye \u00e7abalar. Arzular ve e\u011filimler d\u00fcnyas\u0131ndaki her geli\u015fmeyi ifrata ve tefrite (ba\u015f\u0131bo\u015flu\u011fa ve a\u015f\u0131r\u0131 bask\u0131ya) ka\u00e7madan \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fc, uyumlu ve dengeli bir bi\u00e7imde serbest b\u0131rak\u0131r.<\/p>\n Sosyal d\u00fczenleme ve koordinasyon alan\u0131nda “vasat (orta yolu benimsemi\u015f) bir \u00fcmmet. Yani, hayat\u0131 t\u00fcm\u00fc ile ne duygulara ve i\u00e7g\u00fcd\u00fclere ve ne de kanunlara ve cezalara b\u0131rak\u0131r. Bunun yerine bir yandan e\u011fitim ve y\u00f6nlendirme yolu ile insan duygular\u0131n\u0131n d\u00fczeyini y\u00fckseltirken \u00f6te yandan da kanunlar ve cezalar arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile toplum d\u00fczenini g\u00fcvenceye ba\u011flar. \u0130nsanlar aras\u0131nda bir denge kurar. Bunun sonucu olarak insanlar\u0131 ne sultan\u0131n, diktat\u00f6r\u00fcn kam\u00e7\u0131s\u0131na ve ne de vicdanlar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131bo\u015f sesine teslim eder, bunun yerine bu ikisi aras\u0131nda uyumlu bir sentez kurar.<\/p>\n \u0130nsanlararas\u0131 ili\u015fkiler ve kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 ba\u011flar alan\u0131nda “vasat (orta yolu benimsemi\u015f) bir \u00fcmmet”. Yani ne ferdin ki\u015fili\u011fini ve bu ki\u015fili\u011fin dayanaklar\u0131n\u0131 ortadan kald\u0131rarak onun benli\u011fini toplumun ya da devletin ki\u015fili\u011finde eritir ve ne de ferde kendinden ba\u015fka hi\u00e7 kimseyi d\u00fc\u015f\u00fcnmeyen, bencil ve muhteris bir ki\u015fi olma serbestli\u011fi tan\u0131r. Bunun yerine, toplumda hareketlili\u011fi ve geli\u015fmeyi sa\u011flayan bireysel enerjileri ve i\u00e7 d\u00fcrt\u00fcleri, ayn\u0131 zamanda ferdin ki\u015fili\u011fini ve kendine \u00f6zg\u00fc yap\u0131s\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirmeye yarayan i\u00e7g\u00fcd\u00fcleri ve yetenekleri serbest b\u0131rak\u0131r. Sonra da a\u015f\u0131r\u0131l\u0131klara, set \u00e7eken tedbirlerini y\u00fcr\u00fcrl\u00fc\u011fe koyar. Fertte topluma hizmet etme arzusu uyand\u0131ran i\u00e7 \u00f6zlemleri te\u015fvik eder; hatta ferde, topluma hizmet etmeye zorlayan y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckler ve g\u00f6revler belirler. K\u0131sacas\u0131 bu \u00fcmmetin olu\u015fturdu\u011fu toplum uyum ve koordinasyon halinde ferde g\u00fcvence sa\u011flar.<\/p>\n D\u00fcnyada, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn g\u00f6be\u011finde ve yerk\u00fcrenin orta ku\u015fa\u011f\u0131ndaki fonksiyonu itibariyle “vasat (orta yolu benimseyen) bir \u00fcmmet”!. Topraklar\u0131 \u00fczerinde \u0130sl\u00e2m’\u0131n egemen oldu\u011fu bu \u00fcmmet, uzun y\u00fczy\u0131llardan beri \u015fu ana kadar yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn Do\u011fusu ile Bat\u0131s\u0131, G\u00fcneyi ile Kuzeyi aras\u0131nda bir k\u00f6pr\u00fc durumundad\u0131r. Y\u00fczy\u0131llardan beri elinde bulundurdu\u011fu bu konumu ile t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6zlemekte, b\u00fct\u00fcn insanlara \u00f6rnek olmaktad\u0131r. Elinde olan her \u015feyi b\u00fct\u00fcn yery\u00fcz\u00fc halk\u0131 ile payla\u015fmakta; tabi\u00ee, ruh\u00ee ve manev\u00ee \u00fcr\u00fcnler, hudutlar\u0131ndan ge\u00e7erek d\u00fcnyan\u0131n \u015furas\u0131na-buras\u0131na da\u011f\u0131lmakta ve bu \u00fcmmet s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz madd\u00ee ve manev\u00ee trafi\u011fe hakemlik etmekte, onun d\u00fczg\u00fcn i\u015flemesini sa\u011flamaktad\u0131r.<\/p>\n Zaman perspektifi konusunda “vasat (orta yolu benimsemi\u015f) bir \u00fcmmet”!. \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131n, kendisinden \u00f6nceki \u00e7ocukluk d\u00f6nemini noktalayarak, kendisinden sonraki akl\u00ee geli\u015fme \u00e7a\u011f\u0131na bek\u00e7ilik ve koruculuk yapmaktad\u0131r. \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131n bu iki d\u00f6nemi aras\u0131nda durarak bir yandan insan\u0131n geli\u015fmesine ayak ba\u011f\u0131 olan \u00e7ocukluk d\u00f6neminden kalma saplant\u0131lar\u0131 ve hurafeleri silkeleyip atarken, \u00f6teyandan insanl\u0131\u011f\u0131 akl\u0131n ve nefsini arzular\u0131n fitnesinden uzak tutmaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r. Peygamberler d\u00f6neminden kalma ortak manevi miras ile s\u00fcrekli geli\u015fen akl\u0131n birikimi aras\u0131nda sentez kurmakta, bu ikisini uyumlu bir \u015fekilde ba\u011fda\u015ft\u0131rmakta, insanl\u0131\u011f\u0131 bu iki uygarl\u0131k kayna\u011f\u0131 aras\u0131nda yeralan do\u011fru yolda y\u00fcr\u00fctmeye \u00e7abalamaktad\u0131r.<\/p>\n Bu \u00fcmmetin, kendisine y\u00fcce Allah taraf\u0131ndan ba\u011f\u0131\u015flanm\u0131\u015f olan bu konumunu g\u00fcn\u00fcm\u00fczde de s\u00fcrd\u00fcrmesinin \u00f6n\u00fcne dikilen tek engel, y\u00fcce Allah’\u0131n kendisi i\u00e7in se\u00e7mi\u015f oldu\u011fu hayat tarz\u0131n\u0131 bir yana b\u0131rakarak, y\u00fcce Allah’\u0131n se\u00e7ti\u011fi ile hi\u00e7 ilgisi olmayan \u00e7e\u015fitli ya\u015fama bi\u00e7imlerini benimsemi\u015f olmas\u0131; y\u00fcce Allah, onun s\u0131rf kendi rengine boyanmas\u0131n\u0131 istemesine ra\u011fmen, aralar\u0131nda il\u00e2hi rengin daha i\u015fin ba\u015f\u0131nda d\u0131\u015fland\u0131\u011f\u0131 bir\u00e7ok renklerle boyanm\u0131\u015f olmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n B\u00f6yle bir g\u00f6revi ve rol\u00fc omuzlar\u0131nda ta\u015f\u0131yan bir \u00fcmmetin birtak\u0131m s\u0131k\u0131nt\u0131lara katlanmas\u0131, birtak\u0131m fedak\u00e2rl\u0131klarda bulunmas\u0131 son derece normaldir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00f6nderli\u011fin kendine \u00f6zg\u00fc y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri, \u00f6nc\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz s\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131 vard\u0131r. Onun i\u00e7in bu \u00fcmmetin, y\u00fcce Allah’a i\u00e7ten ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n ve il\u00e2hi \u00f6nderli\u011fe kay\u0131ts\u0131z \u015farts\u0131z itaatkar olmaya haz\u0131r oldu\u011funun kesinlikle kan\u0131tlanmas\u0131 i\u00e7in g\u00f6revine at\u0131lmadan \u00f6nce s\u0131navdan ge\u00e7irilerek denenmesi gerekir.<\/p>\n Bunun sonucu olarak yukardaki ayetin devam\u0131nda y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcmanlara \u015fimdiki k\u0131ble de\u011fi\u015fimi olay\u0131 vesilesi ile kendileri i\u00e7in neden daha \u00f6nceki k\u0131blelerini tekrar se\u00e7mi\u015f oldu\u011funu \u015f\u00f6yle anlat\u0131yor:<\/p>\n “Biz s\u0131rf peygambere uyanlar\u0131 (ba\u011fl\u0131 kalanlar\u0131) O’na uymaktan vazge\u00e7enlerden ay\u0131rdedelim diye daha \u00f6nce y\u00f6neldi\u011fin k\u0131bleyi tekrar k\u0131ble yapt\u0131k.”<\/p>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n do\u011fru inanc\u0131n varisi ve bu inan\u00e7 bayra\u011f\u0131n\u0131 dalgaland\u0131racak olan O’nun yery\u00fcz\u00fcndeki halifesi olmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi bu gen\u00e7 \u00fcmmete uygulad\u0131\u011f\u0131 e\u011fitim metodu bu ayetten a\u00e7\u0131k\u00e7a anla\u015f\u0131l\u0131yor. Y\u00fcce Allah bu \u00fcmmetin s\u0131rf kendisine ba\u011flanmas\u0131n\u0131, cahiliye d\u00f6neminin b\u00fct\u00fcn ili\u015fkilerinden ve kal\u0131nt\u0131lar\u0131ndan kurtulmas\u0131n\u0131, b\u00fct\u00fcn eski \u00f6zelliklerinden ve b\u00fct\u00fcn maziye g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015f arzular\u0131ndan ar\u0131nmas\u0131n\u0131; cahiliye d\u00f6neminde giydi\u011fi b\u00fct\u00fcn \u015fatafatl\u0131 k\u0131l\u0131klardan, o g\u00fcnlerde ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 b\u00fct\u00fcn ideallerden s\u0131yr\u0131larak i\u00e7inde sadece \u0130sl\u00e2m idealinin kalmas\u0131n\u0131, bu ideale ba\u015fka herhangi bir idealin kar\u0131\u015fmamas\u0131n\u0131, bilgi kayna\u011f\u0131n\u0131n teke inmesini ve bu kayna\u011fa ba\u015fka hi\u00e7bir kayna\u011f\u0131n ortak olmamas\u0131n\u0131 istiyor.<\/p>\n Oysa Beytulharam’a d\u00f6nmek, Araplar\u0131n vicdanlar\u0131nda inan\u00e7 endi\u015fesinden ba\u015fka bir endi\u015fe ile kar\u0131\u015f\u0131k hale gelmi\u015f, atalar\u0131 Hz. \u0130brahim’in inan\u00e7 sistemine m\u00fc\u015friklik ve \u0131rk taassubu lekeleri bula\u015fm\u0131\u015ft\u0131. \u00c7\u00fcnk\u00fc Beytullah, o g\u00fcnlerde Araplara ait bir utsal merkez say\u0131l\u0131yordu. Oysa Allah, oran\u0131n sadece kutsal bir “Allah evi” olmas\u0131n\u0131 diliyor, bu \u00fcnvan\u0131na ba\u015fka bir \u00fcnvan\u0131n eklenmesini, bu niteli\u011fine ba\u015fka bir niteli\u011fin kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131lmamas\u0131n\u0131 istiyordu.<\/p>\n Fakat Beytullah’a do\u011fru d\u00f6nme eylemine, Araplar taraf\u0131ndan s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz ba\u015fka nitelikler eklenince, y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 bu k\u0131bleden ay\u0131rarak Beyt\u00fclmukaddes’ e do\u011fru y\u00f6neltti. B\u00f6ylece birinci derecede, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n duygular\u0131n\u0131 ge\u00e7mi\u015f d\u00f6nemlerinin \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131mlar\u0131ndan ar\u0131nd\u0131rmay\u0131 ve ikinci derecede de, Peygambere teslimiyet ve itaat derecelerini deneyden ge\u00e7irmeyi ama\u00e7 edinmi\u015fti. Ba\u015fka bir deyimle, acaba kimler O’na Allah’\u0131n Resul\u00fc oldu\u011fu i\u00e7in uyuyor ve kimler Beyt\u00fclharam’\u0131n k\u0131ble olma niteli\u011fini s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc ve b\u00f6ylece \u0131rk, kavim, eski mukaddesat bilincinin etkisi alt\u0131nda bulunanlar\u0131n vicdanlar\u0131n\u0131 rahatlatt\u0131 diye pe\u015finden gidiyor? Allah, bu iki z\u00fcmreyi birbirinden ay\u0131rd etmeyi dilemi\u015fti.<\/p>\n \u00dczerinde durdu\u011fumuz bu nokta son derece ince ve duyarl\u0131 bir noktad\u0131r. \u0130sl\u00e2m inanc\u0131, kalpde herhangi bir orta\u011f\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na katlanamaz; kendi tek ve belirgin idealinden ba\u015fka hi\u00e7bir ideali kabul etmez; ne \u015fekilde olursa olsun, cahiliye d\u00f6neminin, b\u00fcy\u00fck-k\u00fc\u00e7\u00fck, herhangi bir kal\u0131nt\u0131s\u0131, k\u0131r\u0131nt\u0131s\u0131 ile birarada bulunmaya raz\u0131 olmaz. \u0130\u015fte bu ayette yeralan “Biz s\u0131rf Peygamber’e uyanlar\u0131 (ba\u011fl\u0131 kalanlar\u0131) O’na uymaktan vazge\u00e7enlerden ay\u0131rdedelim diye daha \u00f6nce y\u00f6neldi\u011fin k\u0131bleyi tekrar k\u0131ble yapt\u0131k.” c\u00fcmlesinin bize d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcrmek istedi\u011fi ger\u00e7ek budur.<\/p>\n Hi\u00e7 ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah b\u00fct\u00fcn olup bitenleri daha olmadan \u00f6nce bilir. Fakat insanlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131n\u0131n ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131 ve buna dayanarak onlar\u0131 hesaba \u00e7ekip sorumlu tutmay\u0131 diler. O, insanlara kar\u015f\u0131 merhametli oldu\u011fu i\u00e7in, yapacaklar\u0131n\u0131 \u00f6nceden bildi\u011fi eylemlerinden dolay\u0131 onlar\u0131 hesaba \u00e7ekmiyor, sadece bilfiil i\u015fledikleri eylemlerden ve sadece ortaya koyduklar\u0131 uygulamalardan dolay\u0131 kendilerini hesaba \u00e7ekiyor.<\/p>\n Ayr\u0131ca y\u00fcce Allah duygusal kal\u0131nt\u0131lardan s\u0131yr\u0131lman\u0131n, insan nefsi ile ba\u011f\u0131 bulunan her t\u00fcrl\u00fc \u00f6zellikten ve idealden ar\u0131nman\u0131n son derece zor bir i\u015f, a\u011f\u0131r bir giri\u015fim oldu\u011funu, bunu yapabilmek i\u00e7in iman\u0131n kalbi kay\u0131ts\u0131z-\u015farts\u0131z egemenlik alt\u0131na almas\u0131 gerekti\u011fini ve bunlara ek olarak bizzat kendisinin, bu giri\u015fiminde kalbe yard\u0131m ederek onu bu hedefe iletmesinin, bu ba\u015far\u0131ya ula\u015ft\u0131rmas\u0131n\u0131n \u015fart oldu\u011funu, ku\u015fkusuz bilmektedir.<\/p>\n “Bu durum, Allah’\u0131n yol g\u00f6sterdi\u011fi kimselerden ba\u015fkas\u0131na elbette a\u011f\u0131r gelir.”<\/p>\n Fakat, y\u00fcce Allah yol g\u00f6sterince, insan nefsinin s\u00f6zkonusu ideallerden s\u0131yr\u0131lmas\u0131, o kal\u0131nt\u0131lar\u0131 ve tortular\u0131 i\u00e7inden s\u00f6k\u00fcp atmas\u0131, s\u0131rf Allah’a y\u00f6nelerek sadece O’nun s\u00f6z\u00fcn\u00fc dinleyip sadece O’na itaat etmesi, kendisine hangi y\u00f6n\u00fc g\u00f6sterirse o tarafa d\u00f6nmesi ve Allah’\u0131n Resul\u00fc nereye iletirse pe\u015finden gitmesi, zor ve s\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 bir i\u015f olmaktan \u00e7\u0131kar.<\/p>\n Bu ayetin daha sonraki c\u00fcmlesinde y\u00fcce Allah m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131, imanlar\u0131 ve o g\u00fcne kadarki namazlar\u0131 hususunda g\u00f6n\u00fcl rahatl\u0131\u011f\u0131na kavu\u015fturuyor. Onlar sap\u0131k yolda de\u011fillerdi ve namazlar\u0131 da bo\u015fa gitmi\u015f de\u011fildi. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah kullar\u0131n\u0131 zora ko\u015fmaz, kendisine y\u00f6neltmi\u015f olduklar\u0131 ibadeti bo\u015fa \u00e7\u0131karmaz, iman\u0131n\u0131 katmerlendirip artt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 g\u00fc\u00e7lerini a\u015facak bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckle kendilerini s\u0131k\u0131nt\u0131ya sokmaz.<\/p>\n “Allah sizin iman\u0131n\u0131z\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131karacak de\u011fildir. Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz, Allah insanlara kar\u015f\u0131 \u015fefkatli ve merhametlidir.”<\/p>\n Allah, kullar\u0131n\u0131n s\u0131n\u0131rl\u0131 olan g\u00fc\u00e7lerinin kapasitesini bilir ve onlara g\u00fc\u00e7lerinin kapasitesi d\u0131\u015f\u0131nda bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck bindirmez. M\u00fcminler, samimi niyetli ve do\u011fru kararl\u0131 olunca y\u00fcce Allah onlar\u0131 do\u011fru yola iletir ve kar\u015f\u0131lar\u0131na \u00e7\u0131kan imtihan\u0131 ba\u015far\u0131 ile a\u015fmalar\u0131na, kendi deste\u011fini g\u00f6ndererek yard\u0131mc\u0131 olur. S\u0131k\u0131nt\u0131 ve imtihan O’nun hikmetinin g\u00f6stergesi oldu\u011funa g\u00f6re, bu s\u0131k\u0131nt\u0131y\u0131 ve imtihan engelini a\u015fmak da O’nun rahmetinden kaynaklanan bir ba\u011f\u0131\u015f\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc “Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah, insanlara kar\u015f\u0131 \u015fefkatli ve merhametlidir.”<\/p>\n <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, susturuculu\u011fun bu doruk noktas\u0131na, bu kesin s\u00f6zl\u00fcl\u00fck s\u0131n\u0131r\u0131na vard\u0131ktan; Hz. \u0130brahim, Hz. \u0130smail, Hz. \u0130shak, Hz. Yakub ve torunlar\u0131 (sel\u00e2m \u00fczerlerine olsun) ile Peygamberimizin […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":5509,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n
\nKIBLEN\u0130N DE\u011e\u0130\u015eT\u0130R\u0130LMES\u0130N\u0130N NEDENLER\u0130<\/strong><\/p>\n
