B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

35- Dedik ki; “Ey Adem, sen ve e\u015fin Cennet e yerle\u015finiz, oran\u0131n yiyeceklerinden istedi\u011finizi bol bol yiyiniz, fakat \u015fu a\u011faca yana\u015fmay\u0131n\u0131z, yoksa zalimlerden olursunuz. “<\/strong><\/p>\n

Onlara b\u00fct\u00fcn Cennet nimetleri serbest b\u0131rak\u0131ld\u0131; yaln\u0131z bir a\u011fa\u00e7 hari\u00e7. Tek bir a\u011fa\u00e7. Bu a\u011fa\u00e7 belki de insan\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki hayat\u0131nda mutlaka yer alacak olan “yasak” kavram\u0131n\u0131 sembolize eder. \u00c7\u00fcnk\u00fc yasak kavram\u0131 olmaks\u0131z\u0131n irade ortaya \u00e7\u0131kmaz; irade sahibi insanla, g\u00fcd\u00fclen hayvan birbirinden ay\u0131rt edilemez. \u0130nsan\u0131n ahdine ba\u011fl\u0131 kal\u0131p kalmad\u0131\u011f\u0131, kendisine ko\u015fulan \u015fartlara uyup uymad\u0131\u011f\u0131 deneyden ge\u00e7irilemez. Demek ki, irade, yol ayr\u0131m\u0131 noktas\u0131d\u0131r ve iradesiz bir teslimiyetle verilen emirlere uyanlar, d\u0131\u015fardan insan k\u0131l\u0131\u011f\u0131nda g\u00f6r\u00fcnseler de asl\u0131nda hayvanlar aleminin birer par\u00e7as\u0131d\u0131rlar.<\/p>\n

 <\/p>\n

36\/a- Fakat \u015eeytan onlar\u0131n ayaklar\u0131n\u0131 oradan kayd\u0131rarak, kendilerini i\u00e7inde bulunduklar\u0131 nimet yurdundan \u00e7\u0131kard\u0131. Biz de dedik ki; “Birbirinize d\u00fc\u015fman olarak oradan a\u015fa\u011f\u0131 inin. Yery\u00fcz\u00fc belirli bir s\u00fcreye kadar size bar\u0131nak ve ge\u00e7im yeri olacakt\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Buradaki “ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rd\u0131” deyimi dile getirdi\u011fi eylemi g\u00f6zlerimizin \u00f6n\u00fcnde tablola\u015ft\u0131ran ne kadar canl\u0131 bir ifade! \u0130nsan bu ifadeyi okurken, Hz. Adem ile e\u015finin Cennet’ten \u015eeytan taraf\u0131ndan s\u00fcr\u00fcklenerek \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131, ayaklar\u0131n\u0131n itilerek bo\u015flu\u011fa d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcld\u00fcklerini g\u00f6r\u00fcr gibi oluyor.<\/p>\n

\u0130\u015fte o anda imtihan sonu\u00e7land\u0131; Hz. Adem verdi\u011fi s\u00f6z\u00fc unutarak u\u011frad\u0131\u011f\u0131 k\u0131\u015fk\u0131rtma kar\u015f\u0131s\u0131nda zay\u0131f d\u00fc\u015ft\u00fc. B\u00f6ylece de y\u00fcce Allah’\u0131n s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f ve takdiri meydana \u00e7\u0131km\u0131\u015f oldu.<\/p>\n

36\/b- Biz de dedik ki; “Birbirinize d\u00fc\u015fman olarak oradan a\u015fa\u011f\u0131 inin. Yery\u00fcz\u00fc belirli bir s\u00fcreye kadar size bar\u0131nak ve ge\u00e7im yeri olacakt\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Y\u00fcce Allah’\u0131n bu buyru\u011fu, belirlenmi\u015f bir alan i\u00e7erisinde \u015eeytan ile insan aras\u0131nda k\u0131yamete kadar s\u00fcrecek olan sava\u015f\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131n\u0131 ilan etmektedir. Hz. Adem ruhuna yerle\u015ftirilen f\u0131trat sayesinde hatas\u0131n\u0131 anlad\u0131 ve yuvarland\u0131\u011f\u0131 yerden do\u011fruldu. Her ba\u015fvurma ve s\u0131\u011f\u0131nma an\u0131nda s\u00fcrekli olarak imdad\u0131na yeti\u015fecek olan Allah’\u0131n rahmeti’ kendisine yeti\u015ferek elinden tuttu.<\/p>\n

 <\/p>\n

37- Derken Adem, Rabbinden bir tak\u0131m kelimeler belleyerek ald\u0131 da Rabbi onu affetti. Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz O, tevbelerin kabul edicisidir ve merhametlidir.<\/strong><\/p>\n

Ard\u0131ndan, y\u00fcce Allah’\u0131n Hz. Adem ve onun soyundan gelenlerle yapt\u0131\u011f\u0131 s\u00f6zle\u015fme, insan\u0131n yery\u00fcz\u00fcnde Allah’\u0131n temsilcisi olaca\u011f\u0131na ve bunu k\u0131yamete kadar bozmayaca\u011f\u0131na dair yap\u0131lan s\u00f6zle\u015fmeye geliyor s\u0131ra.<\/p>\n

 <\/p>\n

38- Dedik ki; “Hepiniz oradan a\u015fa\u011f\u0131 inin. Taraf\u0131mdan size bir yol g\u00f6sterici geldi\u011finde kim benim hidayetime uyarsa onlar i\u00e7in korku yoktur ve onlar art\u0131k hi\u00e7 \u00fcz\u00fclmezler.”<\/strong><\/p>\n

39- K\u00e2fir olup ayetlerimizi yalanlayanlar ise orada ebedi olarak kal\u0131c\u0131 olmak \u00fczere Cehennem’liktirler.<\/strong><\/p>\n

B\u00f6ylece bu k\u00f6kl\u00fc ve s\u00fcrekli sava\u015f, kendi alan\u0131na intikal etti ve ok yaydan \u00e7\u0131kt\u0131. Art\u0131k bir an bile ne duracak ve ne de yava\u015flayacak bir sava\u015f… Ayr\u0131ca insano\u011flu, soyunun ba\u015flang\u0131\u00e7 sabah\u0131n\u0131n bu alaca karanl\u0131\u011f\u0131nda, e\u011fer bu sava\u015f\u0131 kazanmak istiyorsa nas\u0131l kazanaca\u011f\u0131n\u0131 ve e\u011fer yenik d\u00fc\u015fmeyi se\u00e7erse nas\u0131l yenik d\u00fc\u015fece\u011fini de \u00f6\u011frenmi\u015f oldu.<\/p>\n

\u015eimdi bu k\u0131ssan\u0131n, yani insanl\u0131\u011f\u0131n ilk k\u0131ssas\u0131n\u0131n tekrar ba\u015f taraf\u0131na d\u00f6nmemiz gerekiyor.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah meleklere “Ben yery\u00fcz\u00fcnde bir halife yarataca\u011f\u0131m” dedi\u011fine g\u00f6re demek ki, Hz. Adem daha ilk andan itibaren bu yery\u00fcz\u00fc i\u00e7in; burada ya\u015famak \u00fczere yarat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. O halde s\u00f6z konusu yasak a\u011fa\u00e7 nerede idi? Hz. Adem’in bu imtihan edilme olay\u0131 nerede meydana geldi? Hz. Adem zaten ilk andan itibaren bu yery\u00fcz\u00fcnde ya\u015famak<\/p>\n

\u00fczere yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re buraya nereden indirildi?<\/p>\n

Anlad\u0131\u011f\u0131m kadar\u0131yla bu tecr\u00fcbe, s\u00f6z konusu yery\u00fcz\u00fc halifesi i\u00e7in bir e\u011fitim ve haz\u0131rl\u0131k yap\u0131s\u0131nda sakl\u0131 duran potansiyel g\u00fc\u00e7ler i\u00e7in bir uyarma metodudur. Yine bu, k\u0131\u015fk\u0131rtmalara kap\u0131lma, bunlar\u0131n ak\u0131betini tatma, sonra pi\u015fmanl\u0131k duyma, d\u00fc\u015fman\u0131 tan\u0131ma ve arkas\u0131ndan g\u00fcvenli bir limana s\u0131\u011f\u0131nma talimidir.<\/p>\n

Yasak a\u011fa\u00e7 k\u0131ssas\u0131, \u015eeytan’\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bundan tatma vesvesesi, verilmi\u015f s\u00f6z\u00fc unutarak g\u00fcnah i\u015flemek, ge\u00e7ici bir sarho\u015fluktan sonra ay\u0131larak pi\u015fman olmak ve Allah\u2019tan af dilemek… B\u00fct\u00fcn bunlar insano\u011flunun s\u0131k s\u0131k tekrarlanacak s\u00fcrekli deney ve imtihan zincirinin halkalar\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah’\u0131n. rahmeti bu yeni varl\u0131\u011f\u0131n, ilerde s\u0131k s\u0131k kar\u015f\u0131la\u015faca\u011f\u0131 benzer olaylar kar\u015f\u0131s\u0131nda b\u00f6yle bir tecr\u00fcbe ile donanm\u0131\u015f, i\u00e7ine at\u0131laca\u011f\u0131 yorucu sava\u015fa haz\u0131rlanm\u0131\u015f, bu sava\u015f\u0131n karakteri ve ak\u0131beti hakk\u0131nda uygulamal\u0131 bir \u015fekilde ders alm\u0131\u015f ve uyar\u0131lm\u0131\u015f olarak halifelik misyonunun kararg\u00e2h\u0131na, g\u00f6rev yerine inmesini gerekli g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n

\u015eimdi tekrar geriye d\u00f6nelim. Bu olay nerede olmu\u015ftu? Hz. Adem ile e\u015finin bir s\u00fcre ya\u015fad\u0131klar\u0131 Cennet neresi idi? Melekler kimlerdi? \u0130blis kimdi? Y\u00fcce Allah onlar ile nas\u0131l konu\u015ftu? Onlar Allah’a nas\u0131l cevap verdiler?<\/p>\n

Bu ve bunun gibi daha ba\u015fka Kur’an ayetlerinde, insanlar\u0131n merak etti\u011fi, ancak bilip-bilmemelerinin kendilerine hi\u00e7bir fayda sa\u011flamayaca\u011f\u0131 ve bilmelerinin de imkans\u0131z oldu\u011fu s\u0131rlar\u0131 (gayb) Allah kendi kat\u0131nda tutmakta, insanlar\u0131n da bu t\u00fcr sorularla u\u011fra\u015fmas\u0131n\u0131 istememektedir. Bu y\u00fczden Allah yery\u00fcz\u00fcnde \u00e7e\u015fitli bilgiler ve bilgi edinme yetenekleri ile donatt\u0131\u011f\u0131 insan\u0131, gizli s\u0131rlar\u0131 (gayb) \u00f6\u011frenebilece\u011fi yeteneklerden mahrum b\u0131rakm\u0131\u015f ona bu g\u00fcc\u00fc vermemi\u015ftir. Y\u00fcce Allah, bilmesinde kendisi i\u00e7in faydalar olan tabiat kanunlar\u0131n\u0131n i\u00e7y\u00fcz\u00fcn\u00fc insan\u0131n bilgisine a\u00e7arken, kendisine yarar\u0131 olmayan gayb s\u0131rlar\u0131n\u0131n bilgisini de ona kapal\u0131 tuttu. Mesel\u00e2 insan, evrenin s\u0131rlar\u0131 ile ilgili olarak \u00f6n\u00fcne a\u00e7\u0131lan az\u0131msanmayacak orandaki bilgi birikimine ra\u011fmen ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 an\u0131n \u00f6tesinden hal\u00e2 kesinlikle habersizdir. Ba\u015fka bir deyimle eli alt\u0131ndaki bilgi edinme ara\u00e7lar\u0131n\u0131n hi\u00e7biri ile bir saniye sonra ba\u015f\u0131na neler gelece\u011fini bilememektedir. Acaba \u015fu anda ci\u011ferlerinden d\u0131\u015far\u0131ya verdi\u011fi nefes tekrar geri d\u00f6necek mi, yoksa onun son nefesi mi olacak? \u0130\u015fte bu, bilgisi insana kapal\u0131 tutulan gaybi olaylar\u0131n bir \u00f6rne\u011fidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu mesele hakk\u0131nda bilgilenmek halifeli\u011fin gerekleri aras\u0131nda de\u011fildir. Tersine bu sorunun cevab\u0131n\u0131n bilinebilmesi insan\u0131n yolu \u00fczerinde bir engel olu\u015fturabilirdi. Bilgisi insana kapal\u0131 tutulan ve gayb aleminin karanl\u0131k dehlizlerinde sakl\u0131 kalan bunun gibi daha nice s\u0131rlar var ki, bunlar\u0131 y\u00fcce Allah’tan ba\u015fka hi\u00e7 kimse bilemez. Bundan dolay\u0131 insan akl\u0131n\u0131n bu t\u00fcr meselelere dalmas\u0131 do\u011fru de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc<\/p>\n

insan, bu t\u00fcr meselelerin \u00f6z\u00fcne vak\u0131f olacak bir bilgi edinme arac\u0131na sahip de\u011fildir. Bu u\u011furda harcanacak b\u00fct\u00fcn \u00e7abalar bo\u015f, anlams\u0131z, verimsiz ve yarars\u0131z kalmaya mahk\u00fbmdur.<\/p>\n

Ayr\u0131ca s\u00f6z konusu gayb aleminin bilgisi insan akl\u0131na kapal\u0131 tutuldu\u011funa g\u00f6re bu d\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc \u00e7\u00f6zmenin yolu bilgi\u00e7lik taslayarak gayb alemini ink\u00e2r etmek de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bir \u015feyi ink\u00e2r etmek i\u00e7in de o \u015feyi bilmek gerekir. Oysa bu alan\u0131n bilgisi, akl\u0131n temel yap\u0131s\u0131 ile ba\u011fda\u015fmaz, onun bilgi edinme ara\u00e7lar\u0131n\u0131n kapasitesi d\u0131\u015f\u0131nda kal\u0131r. \u00dcstelik bu bilgi t\u00fcr\u00fc, insan\u0131n s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz g\u00f6revini yerine getirmesi i\u00e7in vazge\u00e7ilmez bir ihtiya\u00e7 da de\u011fildir.<\/p>\n

Ger\u00e7i saplant\u0131lara ve hurafelere teslim olmak son derece zararl\u0131 ve tehlikelidir, ama bundan daha zararl\u0131 ve tehlikeli olan\u0131, s\u0131rf onu kavra yam\u0131yoruz diye “bilinmeyen”i ink\u00e2r etmek, yok saymak, gayb aleminin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 reddetmektir. B\u00f6yle bir tutum, s\u0131rf duyu organlar\u0131n\u0131n somut alg\u0131lar\u0131 i\u00e7inde ya\u015fayan, bu alg\u0131lar\u0131n surlar\u0131n\u0131 a\u015farak varl\u0131\u011f\u0131n engin geni\u015fli\u011fine a\u00e7\u0131lamayan hayvanl\u0131k alemine geri d\u00f6nmek olur.<\/p>\n

O halde bu ayetlerde kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131kan bilinmezleri sahibine b\u0131rakal\u0131m. Burada bize, d\u00fcnyadaki hayat\u0131m\u0131z\u0131, vicdan\u0131m\u0131z\u0131 ve ge\u00e7imimizi geli\u015ftirecek, iyiye g\u00f6t\u00fcrecek oranda bilgi verilmi\u015ftir; bu kadar\u0131 bizim i\u00e7in yeterlidir. Biz bu k\u0131ssan\u0131n i\u015faret etti\u011fi evren ve insanla ilgili ger\u00e7ekleri, varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fc ve ili\u015fkileri ile ilgili bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131, insan\u0131n yap\u0131s\u0131, de\u011feri ve \u00f6l\u00e7\u00fcleri ile ilgili telkinleri alg\u0131lamaya bakal\u0131m. \u0130nsanl\u0131k i\u00e7in en yararl\u0131 ve do\u011fruya ula\u015ft\u0131ran tek yol budur<\/p>\n

O halde \u015fimdi bu telkinleri, bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131n\u0131 ve ger\u00e7ekleri elimizdeki bu tefsir kitab\u0131n\u0131n hacmine uygun d\u00fc\u015fecek bir \u015fekilde k\u0131saca \u00f6zetlemeye \u00e7al\u0131\u015fal\u0131m: Hz. Adem k\u0131ssas\u0131n\u0131n en bariz telkini -Burada da belirtti\u011fimiz gibi- \u0130sl\u00e2m<\/p>\n

d\u00fc\u015f\u00fcnce sisteminin insana, insan\u0131n d\u00fcnya \u00fczerindeki rol\u00fcne, onun varl\u0131k d\u00fczeni i\u00e7indeki yerine, ona k\u0131ymet bi\u00e7en de\u011fer \u00f6l\u00e7\u00fclerine verdi\u011fi ola\u011fan\u00fcst\u00fc \u00f6nemdir. Bu k\u0131ssa, ayr\u0131ca insan\u0131n Allah ile yapt\u0131\u011f\u0131 s\u00f6zle\u015fme (ahid) ger\u00e7e\u011fini, halifelik g\u00f6revine dayanak olu\u015fturan bu ahdin mahiyetini de vurgulamakta, zihinlere i\u015flemek istemektedir.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcnce sisteminin insana vermi\u015f oldu\u011fu bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc de\u011fer, y\u00fcce Allah’\u0131n “Mele-i Al\u00e2’da” (y\u00fcce ruhlar aleminde) onun yery\u00fcz\u00fcnde halife olsun diye yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 il\u00e2n eden, ulv\u00ee a\u00e7\u0131klamas\u0131nda bariz bi\u00e7imde ortaya \u00e7\u0131kar. Ayr\u0131ca meleklere, Hz. Adem’e secde etmeleri i\u00e7in emredilmesi, kendini \u00fcst\u00fcn g\u00f6rerek bu emre uymaktan ka\u00e7\u0131nan \u0130blis’in kovulmas\u0131, ve ba\u015ftan sona kadar Allah’\u0131n insan\u0131 korumas\u0131 alt\u0131nda bulundurmas\u0131, bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc de\u011fer veri\u015fin di\u011fer belirgin delilidir.<\/p>\n

\u0130nsana d\u00f6n\u00fck bu bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00e7ok \u00f6nemli bir tak\u0131m teorik ve pratik sonu\u00e7lara ula\u015f\u0131l\u0131r.<\/p>\n

Bu sonu\u00e7lar\u0131n birincisi \u015fudur: \u0130nsan, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn efendisidir. Yukardaki ayetlerin birinde vurguland\u0131\u011f\u0131 gibi, d\u00fcnyadaki her \u015fey insan i\u00e7in yarat\u0131ld\u0131. \u0130nsan d\u00fcnyadaki b\u00fct\u00fcn madd\u00ee varl\u0131klardan ve madd\u00ee de\u011ferlerden daha \u00fcst\u00fcn, daha onurlu ve daha pahal\u0131d\u0131r. Buna g\u00f6re; hi\u00e7bir madd\u00ee varl\u0131\u011f\u0131, hi\u00e7bir madd\u00ee de\u011feri el \u00fcst\u00fcnde tutmak u\u011fruna insan\u0131 k\u00f6lele\u015ftirmek ya da k\u00fc\u00e7\u00fck d\u00fc\u015f\u00fcrmek caiz de\u011fildir; hi\u00e7bir madd\u00ee kazan\u00e7 elde etmek u\u011fruna; hi\u00e7bir madd\u00ee \u00fcretim endi\u015fesi ile; hi\u00e7bir madd\u00ee unsuru \u00e7o\u011faltmak gayesi ile insan onurunu per\u00e7inleyen ilkelerden herhangi birini \u00e7i\u011fnemek caiz de\u011fildir. B\u00fct\u00fcn bu madde kaynakl\u0131 nesneler, \u00fcr\u00fcnler ve de\u011ferler insan i\u00e7in, insan\u0131n insanl\u0131\u011f\u0131na ger\u00e7eklik kazand\u0131rmak i\u00e7in, insan olarak varolu\u015funu per\u00e7inlemek i\u00e7in yarat\u0131lm\u0131\u015f veya \u00fcretilmi\u015ftir. Buna g\u00f6re, bunlar\u0131n pahas\u0131, bedeli, insan\u0131n insan\u00ee de\u011ferlerinden birini ortadan kald\u0131rmak ya da onun onurlulu\u011funu sa\u011flayan dayanaklardan birini eksik b\u0131rakmak de\u011fildir.<\/p>\n

Bu \u00f6nemli sonu\u00e7lar\u0131n ikincisini de \u015f\u00f6yle \u00f6zetleyebiliriz: \u0130nsan, yery\u00fcz\u00fcnde birinci derecede rol ve misyon sahibidir. Yery\u00fcz\u00fcndeki hayat bi\u00e7imlerini de\u011fi\u015ftirip ba\u015fkala\u015ft\u0131ran, toplumlar\u0131n geli\u015fme do\u011frultular\u0131 ve a\u015famalar\u0131na y\u00f6n veren insand\u0131r. Yoksa, insan\u0131n rol\u00fcn\u00fc k\u00fc\u00e7\u00fcmseyip \u00f6nemsizle\u015ftirdikleri oranda teknolojik ara\u00e7 ve gere\u00e7lerin rol\u00fcn\u00fc b\u00fcy\u00fct\u00fcp g\u00f6klere \u00e7\u0131karan maddeci d\u00fc\u015f\u00fcnce ak\u0131mlar\u0131n\u0131n ileri s\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc gibi, ne \u00fcretim ve ne de da\u011f\u0131t\u0131m ara\u00e7lar\u0131, insan\u0131 iradesiz ve ba\u011f\u0131ml\u0131 bir tutsak gibi pe\u015flerinden s\u00fcr\u00fckleyemez.<\/p>\n

Kur’an-\u0131 Kerim’in bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131na g\u00f6re insan; yery\u00fcz\u00fc halifesi olmas\u0131 s\u0131fat\u0131 ile evrenin d\u00fczeni i\u00e7inde ama\u00e7 konumuna sahip \u00f6nemli ve belirleyici bir fakt\u00f6rd\u00fcr. \u0130nsan\u0131n yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fi g\u00f6klerle, r\u00fczg\u00e2rlarla, ya\u011fmurlarla, g\u00fcne\u015flerle ve y\u0131ld\u0131zlarla aras\u0131nda bulunan de\u011fi\u015fik ili\u015fkilere dayan\u0131r. B\u00fct\u00fcn bu sayd\u0131klar\u0131m\u0131z\u0131n gerek tasar\u0131mlar\u0131nda gerekse geometrik bi\u00e7im ve eylemlerinde, yery\u00fcz\u00fcnde hayat\u0131n var olabilmesi, \u015fu insano\u011flunun halifelik g\u00f6revini yerine getirebilmesi amac\u0131 g\u00f6zetilmi\u015ftir. \u015eimdi d\u00fc\u015f\u00fcnelim; \u0130nsan\u0131 ama\u00e7 konumuna y\u00fckselten bu y\u00fcce mevki nerede, maddeci d\u00fc\u015f\u00fcnce ak\u0131mlar\u0131n\u0131n onun i\u00e7in belirledikleri ve asla a\u015f\u0131lmas\u0131na izin vermek istemedikleri basit ve k\u00fc\u00e7\u00fck d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcc\u00fc rol nerede? \u0130kisi aras\u0131nda da\u011flar kadar fark var.<\/p>\n

Ku\u015fku yok ki \u0130sl\u00e2m’\u0131n d\u00fcnya g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc do\u011frultusunda kurulacak bir toplumsal d\u00fczendeki insan\u0131n konumuyla maddeci d\u00fcnya g\u00f6r\u00fc\u015flerinin h\u00e2kim oldu\u011fu bir d\u00fczende ya\u015fayan insan\u0131n konumu farkl\u0131 olacakt\u0131r. Bu iki ayr\u0131 d\u00fczende insan haklar\u0131 anlay\u0131\u015f\u0131 farkl\u0131 olacak, insan onuruna verilen de\u011fer bir olmayacakt\u0131r. G\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn maddeci d\u00fcnyas\u0131nda g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz insan \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerinin, dokunulmazl\u0131klar\u0131n\u0131n ve temel haklar\u0131n\u0131n daha \u00e7ok, madd\u00ee \u00fcretim u\u011fruna \u00e7i\u011fnenmesi e\u011filimi, bu ideolojinin insana ve insan\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki rol\u00fcne bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131n do\u011fal bir sonucundan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir.<\/p>\n

B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n yan\u0131nda \u0130sl\u00e2m’\u0131n insanla ve insan\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki fonksiyonu ile ilgili y\u00fcce bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 sayesinde, ahl\u00e2kl\u0131, inan\u00e7l\u0131, erdemli, yap\u0131c\u0131 ve inan\u00e7lar\u0131na samimi bir \u015fekilde ba\u011fl\u0131 olan insanlar bu d\u00fczende sayg\u0131n bir yer kazan\u0131r, a\u015fa\u011f\u0131lanmazlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan\u0131n yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fi ile ilgili ahit, bu temel de\u011ferlere dayan\u0131r. Nitekim y\u00fcce Allah incelemekte oldu\u011fumuz ayetlerin birinde \u015f\u00f6yle buyuruyor:<\/p>\n

“Taraf\u0131m\u0131zdan size bir yol g\u00f6sterici geldi\u011finde kim benim hidayetime uyarsa onlar i\u00e7in korku yoktur ve onlar art\u0131k hi\u00e7 \u00fcz\u00fclmeyeceklerdir.”<\/p>\n

\u00c7\u00fcnk\u00fc bu manevi de\u011ferler b\u00fct\u00fcn madd\u00ee de\u011ferlerden daha \u00fcst\u00fcn ve daha sayg\u0131nd\u0131r. Ger\u00e7i s\u00f6z konusu madd\u00ee de\u011ferleri pratik hayatta ger\u00e7ekle\u015ftirmek de bu halifelik kavram\u0131n\u0131n ayr\u0131lmaz bir par\u00e7as\u0131d\u0131r, ama bunlar\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirme \u00f6zlemi temel ama\u00e7 haline gelmemeli ve o y\u00fcce de\u011ferlerin alan\u0131n\u0131 ve \u00f6nemini daraltmamal\u0131d\u0131r. Bu bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 d\u00fcnya hayat\u0131nda insan kalbini temizli\u011fe, y\u00fcceli\u011fe ve ar\u0131l\u0131\u011fa y\u00f6neltmeye a\u011f\u0131rl\u0131k verir. Oysa maddeci ideolojiler, daha fazla \u00fcretim, kaliteli e\u015fya ve hayvanca midelerini doyurma endi\u015feleri u\u011fruna b\u00fct\u00fcn manev\u00ee de\u011ferleri alaya al\u0131rlar ve b\u00fct\u00fcn ahl\u00e2k\u00ee de\u011ferleri \u00e7i\u011fnerler.<\/p>\n

Ayr\u0131ca \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesi insan iradesine de sayg\u0131n bir yer verir. Sebebi ise gerek insan ile Allah aras\u0131ndaki ahdin, gerekse y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ve cezan\u0131n dayana\u011f\u0131 insan iradesidir. \u0130nsan iradesine hakim olmak, ihtiraslar\u0131na boyun e\u011fmemek ve kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 k\u0131\u015fk\u0131rtmalara kap\u0131lmamak suretiyle y\u00fcce Allah ile aras\u0131ndaki ahde ba\u011fl\u0131 kalarak meleklerin d\u00fczeyine y\u00fckselebilir. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k, ihtiraslar\u0131n\u0131 iradesinden ve kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 olumsuz k\u0131\u015fk\u0131rtmalar\u0131 hidayet \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131ndan \u00fcst\u00fcn tutarak, kendisini Allah’a ba\u011flayan ahitnameyi unutma sonucu sahip oldu\u011fu y\u00fcceliklerden a\u015fa\u011f\u0131 yuvarlanarak \u00f6z\u00fcn\u00fc bahts\u0131zl\u0131\u011fa mahk\u00fbm etmek de elindedir. \u0130sl\u00e2m’\u0131n bu irade anlay\u0131\u015f\u0131 Allah’\u0131n insana ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 bir \u00e7ok ikram\u0131na ek olarak sundu\u011fu bir ba\u015fka ikram\u0131n da g\u00f6stergesidir. Ayr\u0131ca bu g\u00f6r\u00fc\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 mutlulukla bedbahtl\u0131\u011f\u0131n, sayg\u0131nl\u0131kla al\u00e7akl\u0131\u011f\u0131n, irade sahibi insanla g\u00fcd\u00fclen hayvan\u0131n aras\u0131ndaki yol ayr\u0131m\u0131n\u0131 s\u00fcrekli bi\u00e7imde hat\u0131rlat\u0131c\u0131 bir nitelik ta\u015f\u0131r.<\/p>\n

Hz. Adem k\u0131ssas\u0131nda \u015eeytan ile insan aras\u0131ndaki sava\u015f (d\u00fc\u015fmanl\u0131k) anlat\u0131l\u0131rken, ge\u00e7en baz\u0131 olaylar\u0131n yorumu bize bu sava\u015f\u0131n mahiyeti hakk\u0131nda uyar\u0131c\u0131 fikirler veriyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu sava\u015f Allah’a verilen s\u00f6zle \u015eeytan’\u0131n k\u0131\u015fk\u0131rtmalar\u0131, iman ile k\u00fcf\u00fcr, hakk ile bat\u0131l, hidayetle sap\u0131kl\u0131k aras\u0131nda s\u00fcren kesintisiz sava\u015ft\u0131r. Bu sava\u015f\u0131n alan\u0131, insan\u0131n kendisi oldu\u011fu gibi kazanacak ya da kaybedecek olan da yine kendisidir. Bu y\u00fczden insan s\u00fcrekli bir bi\u00e7imde uyan\u0131k olmak zorundad\u0131r; t\u0131pk\u0131 bir sava\u015f alan\u0131ndaki asker gibi. Zira bu sava\u015fta ya galip gelip ganimet kazanacak ya da yenilip her \u015feyini kaybedecek. Kur’an’\u0131n insandan istedi\u011fi de zaten \u015feytanla yapt\u0131\u011f\u0131 sava\u015fta uyan\u0131k olmas\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fil.<\/p>\n

Son olarak \u0130sl\u00e2m’\u0131n g\u00fcnah ve tevbe ile ilgili g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc g\u00fcndeme gelir. Bu g\u00f6r\u00fc\u015fe g\u00f6re g\u00fcnah da tevbe de ferdidir. Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce son derece yal\u0131n ve a\u00e7\u0131kt\u0131r. Hi\u00e7bir karma\u015f\u0131k ve belirsiz yan\u0131 yoktur. H\u0131ristiyan kilisesinin ileri s\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc gibi ortada ne insan\u0131n aln\u0131na do\u011fumundan \u00f6nce yaz\u0131lm\u0131\u015f bir g\u00fcnah ve ne de il\u00e2h\u00ee bir kefaret (bu g\u00fcnahdan ar\u0131nd\u0131rma) i\u015flemi vard\u0131r. Bilindi\u011fi gibi H\u0131ristiyan kilisesinin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcne g\u00f6re Hz. \u0130sa -Onlara g\u00f6re ha\u015fa Allah’\u0131n o\u011flu!- insanl\u0131\u011f\u0131, atalar\u0131 Hz. Adem’in i\u015flemi\u015f oldu\u011fu g\u00fcnah\u0131n lekesinden ar\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in kendini \u00e7arm\u0131ha gererek feda etmi\u015fti. Asla b\u00f6yle bir\u015fey yoktur! Hz. Adem’in g\u00fcnah\u0131 \u015fahs\u00ee bir g\u00fcnah oldu\u011fu gibi ondan kurtulu\u015fu da dolays\u0131z, sade ve basit bir tevbe ile ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. Burada rahatlat\u0131c\u0131 ve belirgin bir g\u00f6r\u00fc\u015fle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kal\u0131yoruz. Herkesin i\u015fledi\u011fi g\u00fcnah\u0131n sorumlulu\u011fu kendisine, buna kar\u015f\u0131n \u00fcmitsizli\u011fe kap\u0131lmadan sab\u0131rla didinip \u00e7al\u0131\u015fan\u0131n kazanc\u0131da kendisine aittir. Nitekim Allah \u015f\u00f6yle buyuruyor:<\/p>\n

“Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Allah tevbelerin kabul edicisidir ve merhametlidir” (Hucurat suresi, 12)<\/p>\n

Bu s\u00f6ylediklerimiz, Hz. Adem k\u0131ssas\u0131n\u0131n bize telkin etti\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcncelerin ba\u015fl\u0131calar\u0131d\u0131r. Bu kitapta bu kadar\u0131 ile yetiniyoruz. S\u0131rf bu telkinler bize sosyal bir d\u00fczenin ihtiya\u00e7 duydu\u011fu do\u011fru d\u00fc\u015f\u00fcnce, olgun sezgi g\u00fcc\u00fc, ahl\u00e2k, iyilik ve fazilet gibi de\u011ferleri hakim k\u0131lar toplumda.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinin temel ilkelerini zihinlere yerle\u015ftirirken ve bu d\u00fc\u015f\u00fcncenin de\u011fer yarg\u0131lar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klarken Kur’ana Kerim’de \u00f6rnek olarak sunulan tarihi olaylar\u0131n ne kadar b\u00fcy\u00fck \u00f6neme sahip oldu\u011fu yukardaki anlat\u0131lanlardan rahatl\u0131kla anla\u015f\u0131labilir. Bu de\u011fer yarg\u0131lar\u0131 y\u00fcce Allah’tan kaynaklanan, y\u00f6nleri y\u00fcce Allah’a d\u00f6n\u00fck bulunan ve en sonunda O’na varmay\u0131 ama\u00e7 edinen bir aleme yak\u0131\u015fan de\u011fer yarg\u0131lar\u0131d\u0131r. Bu alemde yery\u00fcz\u00fc halifeli\u011fi, y\u00fcce Allah’\u0131 hidayet kayna\u011f\u0131 bilmeye, O’nun \u00f6nerdi\u011fi hayat tarz\u0131na ba\u011fl\u0131 kalmaya dayan\u0131r. Bu alemde kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131kan yol ay\u0131r\u0131m\u0131, insan\u0131n ya Allah’tan gelen direktifleri dinleyip onlara itaat etmesi veya \u015eeytan’\u0131n k\u0131\u015fk\u0131rtmalar\u0131na kulak verip onlara kap\u0131lmas\u0131d\u0131r; ortada bir \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc yol yoktur. Ya Allah ya \u015eeytan.. Ya hidayet ya sap\u0131kl\u0131k… Ya hakk ya bat\u0131l… Ya kurtulu\u015f ve ba\u015far\u0131 ya da h\u00fcsran ve bedbahtl\u0131k. Asl\u0131nda Kur’an-\u0131 Kerim’in t\u00fcm ayetleri ile bize anlatmak istedi\u011fi ger\u00e7ek budur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu ger\u00e7ek insanla ilgili di\u011fer b\u00fct\u00fcn d\u00fc\u015f\u00fcnce ve geli\u015fmelerin temel dayana\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturur.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 35- Dedik ki; “Ey Adem, sen ve e\u015fin Cennet e yerle\u015finiz, oran\u0131n yiyeceklerinden istedi\u011finizi bol bol yiyiniz, fakat \u015fu a\u011faca yana\u015fmay\u0131n\u0131z, yoksa zalimlerden olursunuz. “ Onlara b\u00fct\u00fcn […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":5162,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n