VAH\u0130Y<\/strong><\/p>\n Gizli konu\u015fma, i\u015faret etme, emretme, ilham etme, ima etme, f\u0131s\u0131ldama, mektup yazma, el\u00e7i g\u00f6nderme, acele etme, seslenme. Y\u00fcce Allah’\u0131n vas\u0131tas\u0131z olarak veya de\u011fi\u015fik vas\u0131talarla emirlerini peygamberlerine bildirmesi anlam\u0131nda bir Kur’\u00e2n\u00ee terim.[1]<\/a><\/p>\n Allah\u2019\u0131n kitab\u0131 Kur\u2019an-\u0131 Kerim, Rasulullah (sav)\u2019e vahy yoluyla gelmi\u015ftir.O, insan akl\u0131n\u0131n, insan hevas\u0131n\u0131n ortaya koydu\u011fu bir \u015fey de\u011fildir.Di\u011fer b\u00fct\u00fcn bat\u0131l inan\u00e7lar ve ideolojiler insanlar taraf\u0131ndan \u00fcretilmi\u015ftir.Ancak ilahi din olan \u0130slam vahy yoluyla insanlara Allah taraf\u0131ndan bildirilmi\u015ftir.[2]<\/a><\/p>\n “Vahiy” kelimesinin yukar\u0131daki anlamlarda kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131na ait Kur’\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem’de bir \u00e7ok \u00f6rnek vard\u0131r. Bunlar \u015f\u00f6ylece s\u0131ralanabilir:<\/p>\n “Zekeriyya mihraptan kavminin kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131k\u0131p sabah ak\u015fam rablerini tesbih etmelerini vahyetti” (Meryem, 11). Buradaki vahiy kelimesi ima etmek, i\u015faret etmek anlam\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r;<\/p>\n “Biz her peygambere insan ve cin \u015feytanlar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015fman yapt\u0131k. Onlar birbirlerini aldatmak i\u00e7in s\u00fcsl\u00fc ve yald\u0131zl\u0131 s\u00f6zler vahyederler” (el-En’am, 6\/112). \u015eeytanlar\u0131n birbirlerine vahyetmesi; f\u0131s\u0131ldama, gizli konu\u015fma anlamlar\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r;<\/p>\n “\u015eeytanlar dostlar\u0131na sizinle m\u00fccadele etmelerini vahyederler” (En’am, 6\/121). Bu ayetteki “vahiy” kelimesi te\u015fvik etme, telkin etme, s\u00f6yleme, anlamlar\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r:<\/p>\n Her g\u00f6kte ona ait emri vahyetti” (Fus\u0131let, 41\/12); “\u00c7\u00fcnk\u00fc Rabbin kendisine vahyetmi\u015ftir” (en-Zilzal, 99\/5) \u00e2yetlerinde ge\u00e7en “vahiy” kelimesi de emretmek anlam\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r; “Bana ve Res\u00fbl\u00fcme iman edin, diye vahyetmi\u015ftim” (el-Maide, 5\/111) \u00e2yetinde zikredilen “vahiy” kelimesi ima etme, emretme, manalar\u0131n\u0131 ihya etmektedir.<\/p>\n Musa’n\u0131n anas\u0131na: “Onu emzir. E\u011fer onun i\u00e7in korkarsan onu denize b\u0131rak\u0131ver, korkma ve mahzun olma. \u00c7\u00fcnk\u00fc biz onu geri verece\u011fiz ve kendisini peygamber yapaca\u011f\u0131z” diye vahyetik” (el-Kasas, 28\/7). Bu \u00e2yette ge\u00e7en “vahiy” kelimesi de ilham ve r\u00fcya anlamlar\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r.[3]<\/a><\/p>\n Vahy olay\u0131nda, kendisine haber ula\u015ft\u0131r\u0131lan, kendisiyle ileti\u015fim kurulan varl\u0131k, vahyi ald\u0131ktan sonra onun gere\u011fini yapmak \u00fczere harekete ge\u00e7iyor. \u0130letilen \u015fey bir bak\u0131ma onun \u00fczerinde etkili bir rol oynuyor. \u00d6rne\u011fin bir peygamber vahyi ald\u0131ktan sonra,durmuyor harekete ge\u00e7iyor ve ald\u0131\u011f\u0131 vahyi insanlara ula\u015ft\u0131r\u0131yor. Onun tebli\u011f etti\u011fi vahyi duyup ta kabul eden m\u00fcmin ise bo\u015f oturup beklemiyor, vahiyle gelen h\u00fck\u00fcmlerin gere\u011fini yap\u0131yor.Demek ki vahy s\u0131radan bir haberle\u015fme, bir ileti\u015fim kurma de\u011fil, haberin ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 varl\u0131\u011f\u0131 aksiyona sevk eden \u00f6nemli bir faaliyettir, \u00f6nemli bir y\u00f6nlendirici kaynakt\u0131r. (H.ece)<\/p>\n Vahy, en geni\u015f kapsam\u0131yla \u015f\u00f6yle tan\u0131mlanabilir; Rabbimizin, genel olarak varl\u0131klara hareket tarzlar\u0131n\u0131 bildirmesi, \u00f6zel olarak da insanlara ula\u015ft\u0131rmak istedi\u011fi ilahi emir, yasak ve haberlerin t\u00fcm\u00fcn\u00fc arac\u0131 ile ve arac\u0131s\u0131z olarak, gizli ve h\u0131zl\u0131 yolla peygambere bildirmesidir.[4]<\/a><\/p>\n Daima kendisinin bir insan oldu\u011funu ifade eden Resul-i Ekrem (sav), vahye muhatap olmadan \u00f6nce, okuma-yazma bilmiyor ve \u0130man nedir? Kitap nedir? Gibi meselelerle zihnini yormuyordu. Nitekim Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de : \u201c\u0130\u015fte biz sana da (Ey Muhammed) b\u00f6ylece emrimizden bir ruh vahyettik. Halbuki kitap nedir? \u0130man nedir? Sen bilmezdin.Fakat onu biz bir nur yapt\u0131k. Bununla kullar\u0131m\u0131zdan kimi dilersek ona hidayet veririz.\u015e\u00fcphesiz ki sen, do\u011fru bir yolun rehberli\u011fini yap\u0131yorsun.\u201d(\u015eura\/52)<\/p>\n Sonu\u00e7 olarak \u015funu s\u00f6yleyebiliriz; hesap g\u00fcn\u00fcn\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnen her m\u00fckellef, vahyin hem l\u00fcgat hem \u0131st\u0131lahi manas\u0131n\u0131 iyi bilmelidir.Ayr\u0131ca unutmamal\u0131d\u0131r ki, vahye tabi olmayan insan, heva ve hevesinin kurban\u0131 olur, imtihan\u0131 kaybeder.[5]<\/a><\/p>\n Hak olan, biricik h\u00fck\u00fcmdar olan Allah y\u00fccedir. Onun vahyi sana gelip-tamamlanmadan evvel, Kur’an’\u0131 (okumada) acele etme ve de ki: “Rabbim, ilmimi artt\u0131r.”(Taha\/114)<\/p>\n Vahyi kusursuz dinlemeye y\u00f6nelik te\u015fvik, ayr\u0131ca onu almada ve vermede acele edilmemesi gerekti\u011fine dair uyar\u0131d\u0131r.[6]<\/a><\/p>\n Vahyin Geli\u015f \u015eekilleri<\/strong><\/p>\n Vahyin geli\u015f \u015fekilleri hakk\u0131nda Kur’\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem’de a\u00e7\u0131k bilgiler yoktur. Vahyin geli\u015f \u015fekilleriyle ilgili bilgileri Muhammed (s.a.s)’in hadislerinden ve sahabelerin \u015fehadetlerinden \u00f6\u011freniyoruz. Vahyin geli\u015f \u015fekilleriyle ilgili \u015f\u00f6yle bir s\u0131ralama yap\u0131labilir:<\/p>\n 1- Vahyin ilk \u015fekli Ras\u00fbl\u00fbllah (s.a.s)’in uykuda iken g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc sad\u0131k r\u00fcyalard\u0131r. Bu r\u00fcyalarda “sad\u0131k r\u00fcya” (R\u00fcya-y\u0131 Sad\u0131ka)* ad\u0131 da verilmektedir. Peygamber (s.a.s)’in g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc bu r\u00fcyalar daha sonralar\u0131 kendisine zahir olurdu. Hz. Ai\u015fe, “Peygamber, hi\u00e7 bir r\u00fcya g\u00f6rmezdi ki, sabah ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131 gibi apa\u00e7\u0131k zuhur etmesin” diyerek bu r\u00fcyalara \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r.<\/p>\n 2- Ras\u00fbl\u00fcllah (s.a.s)’in uyan\u0131k halde iken vahiy mele\u011finin onun g\u00f6nl\u00fcne vahyi ilka etmesidir. Vahyin bu \u015fekli \u015fu hadis-i \u015ferifte bildirilmektedir: “Ruhu’l-Kud\u00fcs kalbime, “Hi\u00e7 bir nefis r\u0131zk\u0131n\u0131 t\u00fcketmeden \u00f6lmeyecektir’ diye \u00fcfledi. O halde Allah’tan korkun ve r\u0131zk\u0131n\u0131z\u0131 me\u015fru yoldan aray\u0131n\u0131z “. Ruhu’l-Kud\u00fcs, Cebrail’dir. Cebrailin g\u00f6r\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc hakk\u0131nda bir delil yoktur. Hadisten de, mele\u011fin g\u00f6r\u00fcnmeden vahyi ilka etti\u011fi anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r.<\/p>\n 3- Cebrail, bir delikanl\u0131 veya bir insan \u015fekline b\u00fcr\u00fcnerek Peygamber (s.a.s) vahiy getirmi\u015ftir. Cebrail’in bu yolla Ashab’tan D\u0131hye’nin suretine b\u00fcr\u00fcnerek vahiy getirdi\u011fini bir \u00e7ok sahab\u00ee nakletmektedir. Vahyin en kolay ve en me\u015fakkatsiz \u015fekli budur.<\/p>\n 4- Mele\u011fin g\u00f6r\u00fcnmeden Peygamber (s.a.s)’e vahiy getirmesidir. Peygamberimiz \u00e7an sesine benzeyen bir ses duyard\u0131. Vahyin en a\u011f\u0131r \u015fekli budur. Vahyin bu \u015fekli tehdit ve vaad ihtiva eden \u00e2yetlere \u00f6zg\u00fcd\u00fcr. Bu \u015fekildeki vahyi Ras\u00fbl\u00fcllah (s.a.s) \u015f\u00f6yle anlat\u0131yor: “Bazan \u00e7\u0131ng\u0131rak sesine benzeyen bir sesle gelir. B\u00f6ylesi bana en a\u011f\u0131r olan\u0131d\u0131r. ” B\u00f6yle bir vahyin geli\u015f an\u0131nda Peygamber (s.a.s) titrer, terler ve rahats\u0131z olurdu. \u0130bn Abbas’tan rivayet edilen bir hadiste Ras\u00fbl\u00fcllah (s.a.s)’in \u00e2yetleri zabtetmekte zorluk \u00e7ekti\u011fi dudaklar\u0131n\u0131 k\u0131m\u0131ldatt\u0131\u011f\u0131 zikredilmektedir. Cenab-\u0131 Allah, Peygamberine “Vahyi \u00e7abucak almas\u0131 i\u00e7in dilini k\u0131p\u0131rdatma, onu toplamak ve k\u0131raat\u0131n\u0131 sabit k\u0131lmak bize aittir. \u00d6yle ise sana Kur’\u00e2n okununca sen onun k\u0131raat\u0131na uy” (el-K\u0131yame, 76\/16-18) uyar\u0131s\u0131nda bulunmu\u015ftur. Bu \u00e2yetin n\u00e2zil olmas\u0131ndan sonra Ras\u00fbl\u00fcllah Cebrail’i dinler, onun gidi\u015finden sonra onun gibi okurdu.<\/p>\n 5- Mele\u011fin asli s\u00fbretinde g\u00f6r\u00fcnerek Allah’\u0131n emrini Peygamber (s.a.s)’e getirmesi ve okumas\u0131d\u0131r. Cebrail, bu \u015fekliyle iki kez vahiy getirmi\u015ftir. Birincisi n\u00fcb\u00fcvvetin ba\u015flang\u0131c\u0131nda olmu\u015ftur. Peygamber (s.a.s) bayg\u0131nl\u0131k ge\u00e7irmi\u015ftir. \u0130kincisi ise mira\u00e7 olay\u0131n\u0131n ger\u00e7ekle\u015fmesinde olmu\u015ftur. Bu olaya delil olarak \u00c2ndolsun ki onun di\u011fer bir defa da Sidret\u00fc’l-M\u00fcnteha’n\u0131n yan\u0131nda g\u00f6rd\u00fc” (en-Necm, 53\/12) \u00e2yeti zikredilebilir.<\/p>\n 6- Ras\u00fbl\u00fcllah (s.a.s)’in uyan\u0131k halde iken Allah Te\u00e2l\u00e2 ile konu\u015fmas\u0131d\u0131r. b\u00f6yle bir konu\u015fmada arada hi\u00e7 bir vas\u0131ta yoktur. Namaz\u0131n farz olu\u015fu bu yollad\u0131r. Vahyin bu yoluyla ilgili olarak a\u015fa\u011f\u0131daki \u00e2yeti zikredilebilir. “Allah Musa ya da hitab ile konu\u015ftu” (en-Nisa, 4\/164).<\/p>\n 7- Cebrail’in Peygamber (s.a.s)’e uyku halinde iken vahy getirmesidir. Kevser S\u00fbresi’nin bu \u015fekilde n\u00e2zil oldu\u011fu rivayet edilmi\u015ftir.<\/p>\n Vahy-i Metl\u00fcv- Vahyi Gayr\u0131 Metl\u00fcv (Okunan vahiy ve okunmayan vahiy)<\/strong><\/p>\n Kur’\u00e2n’da vahy kelimesi, ilah\u00ee ve gayr\u0131 ilah\u00ee vahy olmak \u00fczere iki manada kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Gayn il\u00e2h\u00ee vahiy, Zekeriyya (a.s)’\u0131n kavmine yapt\u0131\u011f\u0131 vahy gibi “Derken Zekeriyya mescidinden kavminin kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131k\u0131p onlara; sabah-ak\u015fam tesbihte bulunun” diye vahyetti” (Meryem,19\/11) “Ve \u015feytanlar\u0131n birbirlerine yapt\u0131\u011f\u0131 vahiydir”… (el-En’am, 6\/121). Vahy kelimesi ilk \u00e2yette “i\u015faret” manas\u0131nda ikinci \u00e2yette ise “gizli s\u00f6ylemek ve f\u0131s\u0131ldamak” manas\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Ilah\u00ee vahy anlam\u0131nda kullan\u0131lan vahy kelimesinin 71 tanesi Hz. Peygamber (s.a.s)’e yap\u0131lan vahy ile ilgilidir. Geriye kalanlar\u0131 ise cans\u0131z olan “arz”a yap\u0131lan vahy (ez-Zilz\u00e2l, 99\/4, 5), semaya yap\u0131lan vahy (Fussilet, 41\/12), bal ar\u0131s\u0131na yap\u0131lan vahy (en-Nahl, 16\/68, 69), meleklere yap\u0131lan vahy (el Enf\u00e2l, 8\/12), Hz. \u0130sa’n\u0131n Havar\u00eelerine yap\u0131lan vahy (el-M\u00e2ide 5\/111), Hz. Musa’n\u0131n annesine yap\u0131lan vahy (el-Kasas, 28\/7)’dir.[7]<\/a><\/p>\n [1]<\/a> \u015eamil \u0130A<\/p>\n [2]<\/a> H.Ece \u2013 \u0130slam\u2019\u0131n Temel Kavramlar\u0131\/Vahy<\/p>\n [3]<\/a> \u015eamil \u0130A<\/p>\n [4]<\/a> H.Ece \u2013 \u0130slam\u2019\u0131n Temel Kavramlar\u0131\/Vahy<\/p>\n [5]<\/a> Y.Kerimo\u011flu \u2013 Kelimeler ve Kavramlar\/Vahy<\/p>\n