\u015e\u00dcK\u00dcR<\/strong><\/p>\n Verilen herhangi bir nimetten dolay\u0131, bu nimeti verene kar\u015f\u0131 s\u00f6z, fiil veya kalb ile g\u00f6sterilen sayg\u0131 ve kar\u015f\u0131l\u0131k, iyili\u011fin k\u0131ymetini bilme ve iyilik yapana bu hissi g\u00f6sterme, nimet ve iyili\u011fi an\u0131p sahibini \u00f6vme.<\/p>\n Arap\u00e7a bir kelime olan \u015f\u00fck\u00fcr, “\u015fekere” k\u00f6k\u00fcnden gelmektedir. Bu k\u00f6kten gelen \u015f\u00fck\u00fcr, isim ve fiil olarak Kur’an-\u0131 Kerim’de yetmi\u015fe yak\u0131n yerde ge\u00e7mektedir.<\/p>\n T\u00fcrk\u00e7ede kullan\u0131lan te\u015fekk\u00fcr ve \u015f\u00fckran kelimeleri de ayn\u0131 k\u00f6ktendir.[1]<\/a><\/p>\n \u015e\u00fck\u00fcr; kalb, dil ve azalarla yap\u0131l\u0131r.<\/p>\n – Kalp; tan\u0131mak ve sevmek i\u00e7indir.<\/p>\n – Dil; sena ve hamd etmek i\u00e7indir.<\/p>\n – Azalar ise; Allah’\u0131n taat\u0131nda kullan\u0131lmak ve O’na isyandan uzak tutulmak i\u00e7indir.<\/p>\n Bir kulun \u015f\u00fckr\u00fcn\u00fcn \u00fc\u00e7 r\u00fckn\u00fc ve esas\u0131 vard\u0131r ve o kulun \u015f\u00fckredici olabilmesi i\u00e7in bu \u00fc\u00e7 r\u00fckn\u00fcn ve esas\u0131n bulunmas\u0131 laz\u0131md\u0131r.<\/p>\n 1 – Birincisi: kulun \u00fczerinde bulunan Allah’\u0131n nimetini itiraf etmesidir.<\/p>\n 2 – \u0130kincisi: kulun bu \u00fczerinde bulunan nimetten dolay\u0131 Allah Teala’ya hamd-\u00fc sena etmesidir.<\/p>\n 3 – \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: kulun kendisine verilmi\u015f olan nimetleri Allah’\u0131n r\u0131zas\u0131n\u0131 kazanma yolunda sarfetmesidir.[2]<\/a><\/p>\n Kur\u2019an\u2019da ve Hadiste \u015e\u00fck\u00fcr Kavram\u0131<\/strong><\/p>\n “Rabbiniz \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftu: “Andolsun, e\u011fer \u015f\u00fckrederseniz ger\u00e7ekten size artt\u0131r\u0131r\u0131m ve andolsun, e\u011fer nank\u00f6rl\u00fck ederseniz, \u015f\u00fcphesiz, benim azab\u0131m pek \u015fiddetlidir.” (\u0130brahim\/7)<\/p>\n \u201cKendi yan\u0131nda kitaptan ilmi olan biri dedi ki: “Ben, (g\u00f6z\u00fcn\u00fc a\u00e7\u0131p kapamadan) onu sana getirebilirim.” Derken (S\u00fcleyman) onu kendi yan\u0131nda durur vaziyette g\u00f6r\u00fcnce dedi ki: “Bu Rabbimin fazl\u0131ndand\u0131r, O’na \u015f\u00fckredecek miyim, yoksa nank\u00f6rl\u00fck edecek miyim diye beni denemekte oldu\u011fu i\u00e7in (bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc olay ger\u00e7ekle\u015fti). Kim \u015f\u00fckrederse, art\u0131k o kendisi i\u00e7in \u015f\u00fckretmi\u015ftir, kim nank\u00f6rl\u00fck ederse, ger\u00e7ekten benim Rabbim Gani (hi\u00e7 bir \u015feye ve kimseye ihtiyac\u0131 olmayan)d\u0131r, Kerim oland\u0131r.\u201d\u00a0 (Neml\/40)<\/p>\n \u201cAllah hakk\u0131nda yalan uydurup iftira edenlerin k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc zanlar\u0131 nedir? \u015e\u00fcphesiz Allah, insanlara kar\u015f\u0131 b\u00fcy\u00fck ihsan (Fazl) sahibidir, ancak onlar\u0131n \u00e7o\u011fu \u015f\u00fckretmezler.\u201d(Yunus\/60)<\/p>\n \u201cEy Davud ailesi, \u015f\u00fckrederek \u00e7al\u0131\u015f\u0131n.” Kullar\u0131mdan \u015f\u00fckredenler azd\u0131r.\u201d (Sebe\/13)<\/strong><\/p>\n \u201c\u015e\u00fckreder ve inan\u0131rsanz, Allah size ni\u00e7in azabetsin? Allah \u015f\u00fckr\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 verir ve bilir.\u201d(Nisa\/147)<\/strong><\/p><\/blockquote>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n, kuluna te\u015fekk\u00fcrle kar\u015f\u0131l\u0131k vermesi, g\u00f6\u00e7\u00fcle derin \u015fefkat duygular\u0131n\u0131 ak\u0131tmaktad\u0131r. Y\u00fcce Allah’\u0131n te\u015fekk\u00fcr etmesinin ho\u015fnutluk anlam\u0131nda oldu\u011fu bilinmektedir. Ho\u015fnutlu\u011fun gerektirdi\u011fi sebep anlam\u0131 da vard\u0131r. Ancak y\u00fcce Allah’\u0131n te\u015fekk\u00fcr etmesi, ifade olarak derin etkileri s\u00f6z konusudur.<\/p>\n Yoktan var eden, l\u00fctfedip nimetler veren, alemlere ihtiyac\u0131 bulunmayan y\u00fcce yarat\u0131c\u0131… \u0130yi davran\u0131\u015flar\u0131, imanlar\u0131 ve iyilikleri kar\u015f\u0131s\u0131nda kullara te\u015fekk\u00fcr ediyorsa… Onlara, imanlar\u0131na, \u015f\u00fck\u00fcr ve iyiliklerine ihtiyac\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 halde yoktan var eden, l\u00fctfedip nimetler veren ve alemlere ihtiyac\u0131 bulunmayan y\u00fcce yarat\u0131c\u0131 te\u015fekk\u00fcr ediyorsa… R\u0131z\u0131klar\u0131 veren, l\u00fctfedip nimet bah\u015feden, yarat\u0131c\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda, yarat\u0131lm\u0131\u015f, sonradan var edilmi\u015f ve Allah’\u0131n nimetleri i\u00e7inde y\u00fczen kullar\u0131n ne yapmas\u0131 gerekir?<\/p>\n Dikkat edin, bu kalpleri harekete ge\u00e7iren, utand\u0131ran ve kar\u015f\u0131l\u0131k vermesini sa\u011flayan, derin oldu\u011fu kadar \u015fefkatli bir ifadedir.[3]<\/a><\/p>\n Rasulullah(sav) ;<\/p>\n “M\u00fcminin durumu hayret vericidir. Her hali kendisi i\u00e7in hay\u0131rl\u0131d\u0131r. M\u00fcminden ba\u015fkas\u0131 i\u00e7in b\u00f6yle bir \u015fey yoktur. Sevindirici bir durumda oldu\u011fu zaman, \u015f\u00fckreder. Bu, onun i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olur. S\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 bir durumda oldu\u011fu zaman, sabreder. Bu da onun i\u00e7in hay\u0131rl\u0131 olur” [4]<\/a><\/p>\n Rasulullah(sav) ;<\/p>\n \u201c \u0130nsanlara te\u015fekk\u00fcr etmeyen, Allah\u2019a \u015f\u00fckretmez.\u201d[5]<\/a><\/p>\n Bu hadisin \u015ferhinde Ebu Davud \u015funlar\u0131 kaydeder ;<\/p>\n \u201c\u00c7\u00fcnk\u00fc te\u015fekk\u00fcr etme duygusu yap\u0131lan iyili\u011fin kadrini bilmeye ba\u011fl\u0131d\u0131r. Binaenaleyh l\u00fctuf ve ihsan\u0131 b\u00fct\u00fcn kainat\u0131 sarm\u0131\u015f olan Allah\u2019\u0131n bunca l\u00fctuf ve ihsan\u0131n\u0131 kavrayamam\u0131\u015f ve takdir edememi\u015fken o insan\u0131n kullar\u0131n mecazi manadaki \u00e7ok k\u00fc\u00e7\u00fck iyiliklerini, Allah(cc)\u2019\u0131n ihsanlar\u0131na g\u00f6re yok mesabesinde olan iyiliklerini takdir etmesi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclemez.\u201d<\/p>\n Abdullah \u0130bnu Gann\u00e2m el-Bey\u00e2z\u00ee (rad\u0131yall\u00e2hu anh) anlat\u0131yor: “Res\u00fblullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m) buyurdular ki: “Kim sabaha erdi\u011fi zaman: “Allah\u0131m, benimle veya mahlukat\u0131ndan herhangi biriyle hangi nimet sabaha ermi\u015fse bu sendendir. Sen birsin, orta\u011f\u0131n yoktur, hamdler sanad\u0131r, \u015f\u00fck\u00fcr sanad\u0131r” derse, o g\u00fcnk\u00fc \u015f\u00fck\u00fcr borcunu \u00f6demi\u015ftir. Kim de ayn\u0131 \u015feyler ak\u015fama erince s\u00f6ylerse o da o geceki \u015f\u00fck\u00fcr borcunu eda eder”. [6]<\/a><\/p>\n \u015eeytan\u0131n \u2018\u015e\u00fckredemez Bulacaks\u0131n\u2019 Vaadi <\/strong><\/p>\n \u201cSonra (pusu kurup) onlara \u00f6nlerinden, arkalar\u0131ndan, sa\u011flar\u0131ndan ve sollar\u0131ndan sokulaca\u011f\u0131m ve sen onlar\u0131n \u00e7o\u011funu \u015f\u00fckreden (kimse)ler bulamayacaks\u0131n.\u201d(Araf\/17)<\/p>\n Bu, \u015eeytan’\u0131n Allah’a meydan okuyu\u015fudur. O adeta \u015f\u00f6yle demektedir “Bari bana insanlar\u0131n tekrar dilecekleri mah\u015fer g\u00f6n\u00fcne kadar s\u00fcre tan\u0131, ben, senin benim \u00fcst\u00fcmde de\u011fer verdi\u011fin insan\u0131n buna lay\u0131k olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermek i\u00e7in azam\u00ee \u00e7abam\u0131 harcayaca\u011f\u0131m. Onun, nas\u0131l nank\u00f6r, \u015f\u00fckretmeyen ve samimiyetsiz bir yarat\u0131k oldu\u011funu (sana) kan\u0131tlayaca\u011f\u0131m”.[7]<\/a><\/p>\n \u015eeytan\u0131n ni\u00e7in \u015f\u00fck\u00fcr kavram\u0131n\u0131 kulland\u0131\u011f\u0131 \u00fczerinde durulmas\u0131 gereken bir meseledir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah (cc) kullar\u0131na kendisine \u015f\u00fckredebilmeleri i\u00e7in vas\u0131talar vermi\u015f (ki bu Allah\u2019\u0131n kullar\u0131na verdi\u011fi de\u011ferin ifadesidir) ve bu vas\u0131talarla \u015f\u00fckretmesini istemi\u015ftir. \u0130\u015fte \u015feytan\u0131n ilgi oda\u011f\u0131 oldu\u011fu nokta bu vas\u0131tlard\u0131r ki onlar da Kur\u2019an da \u015f\u00f6yle a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r;<\/p>\n \u201cAllah, sizi analar\u0131n\u0131z\u0131n karn\u0131ndan, siz hi\u00e7bir \u015fey bilmez durumda iken \u00e7\u0131kard\u0131. \u015e\u00fckredesiniz diye size kulaklar, g\u00f6zler ve kalpler verdi.\u201d(Nahl\/78)<\/p>\n Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de bu vas\u0131tlarla ilgili bir ba\u015fka ayet daha var ki i\u00e7erdi\u011fi deh\u015fetli manzarayla birlikte meselenin ne kadar \u00f6nemli oldu\u011funu g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seriyor;<\/p>\n \u201cAndolsun, cehennem i\u00e7in cinlerden ve insanlardan \u00e7ok say\u0131da ki\u015fi yaratt\u0131k (haz\u0131rlad\u0131k.) Kalbleri vard\u0131r bununla kavray\u0131p anlamazlar, g\u00f6zleri vard\u0131r bununla g\u00f6rmezler, kulaklar\u0131 vard\u0131r bununla i\u015fitmezler. Bunlar hayvanlar gibidir, hatta daha a\u015fa\u011f\u0131l\u0131kt\u0131rlar. \u0130\u015fte bunlar gafil olanlard\u0131r.\u201d (Araf\/179)<\/strong><\/p><\/blockquote>\n \u0130\u015fte bu vas\u0131tlar\u0131n verli\u015f amac\u0131na uygun olarak kullan\u0131lmamas\u0131 \u00c2lemlerin Rabbi taraf\u0131ndan faaliyetsiz say\u0131lm\u0131\u015f ve bu davran\u0131\u015fa da \u2018nank\u00f6rl\u00fck(\u015f\u00fckretmemek)<\/strong>\u2019 ismi koyulmu\u015ftur. \u0130nsan\u0131n nank\u00f6rl\u00fck yaparak bu \u00f6zelli\u011fini kaybetti\u011fini Kur\u2019an\u2019\u0131n \u015fu ayetiyle net bir \u015fekilde ortaya koyabiliriz;<\/p>\n \u201cBiz, ger\u00e7ekten insan\u0131 en g\u00fczel bir bi\u00e7imde yaratt\u0131k. Sonra onu a\u015fa\u011f\u0131lar\u0131n en a\u015fa\u011f\u0131s\u0131 k\u0131ld\u0131k.\u201d (Tin\/4-5)<\/strong><\/p><\/blockquote>\n \u0130nsana bu nimetlerin \u015f\u00fck\u00fcr i\u00e7in verildi\u011fini ve bu vas\u0131tlar\u0131n \u015f\u00fck\u00fcr g\u00f6revini yerine getirmemesi i\u00e7in \u015feytan taraf\u0131ndan abluka alt\u0131na al\u0131naca\u011f\u0131n\u0131 ifade ettikten sonra insan\u0131n buna kar\u015f\u0131 gev\u015feklik g\u00f6stermesinin bir sonucu olarak Kur\u2019an \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r;<\/p>\n \u201cAndolsun, \u0130blis, kendileri hakk\u0131nda zann\u0131n\u0131 do\u011frulam\u0131\u015f oldu, b\u00f6ylelikle, iman etmekte olan bir grup d\u0131\u015f\u0131nda onlar, ona uymu\u015f oldular.\u201d (Sebe\/20)<\/strong><\/p><\/blockquote>\n Allah(C.C)\u2019\u0131n \u0130smi e\u015f-\u015eekur<\/strong><\/p>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n s\u0131fat\u0131 olarak e\u015f-\u015eekur; yapt\u0131klar\u0131 kullu\u011fa kar\u015f\u0131l\u0131k, kullar\u0131na \u00e7ok nimet ve m\u00fckafat veren, her itaat\u0131 \u00f6d\u00fcllendiren ve devaml\u0131 nimet ihsan eden demektir. \u015e\u00fckreden kula “\u015fakir” denilmektedir. \u015e\u00fckr\u00fc kabul eden olarak Y\u00fcce Allah’a da E\u015f-\u015eekur denir.<\/p>\n Y\u00fcce Allah’\u0131n s\u0131fat\u0131 olarak e\u015f-\u015eekur; Kur’an-\u0131 Kerimde be\u015f ayet-i kerimede ge\u00e7mektedir. Bu ayetlerden bir tanesini okuyal\u0131m;<\/p>\n \u201c\u00c7\u00fcnk\u00fc Allah, onlar\u0131n m\u00fckafatlar\u0131n\u0131 tam \u00f6der ve l\u00fctfundan onlara fazlas\u0131n\u0131 da verir. \u015e\u00fcphesiz O, \u00e7ok ba\u011f\u0131\u015flayan, \u015f\u00fckr\u00fcn kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 bol bol verendir.\u201d(Fat\u0131r Suresi: 30)<\/strong><\/p><\/blockquote>\n Y\u00fcce Allah’a \u015f\u00fckretmek kullar\u0131n vazifesidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allah’\u0131n emridir. Y\u00fcce Allah’\u0131n nimet ve ihsan\u0131 s\u0131n\u0131rs\u0131zd\u0131r. Y\u00fcce Allah’\u0131n hi\u00e7bir ihtiyac\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 halde kendisine yap\u0131lan en basit itaat\u0131 ve \u015f\u00fckr\u00fc dahi kar\u015f\u0131l\u0131ks\u0131z b\u0131rakmaz. O, herkesin faydalanaca\u011f\u0131 b\u00fcy\u00fck ve sonsuz nimetleri kullar\u0131na l\u00fctfuyla ihsan edendir.<\/p>\n \u201c\u00d6yleyse (yaln\u0131zca) Beni an\u0131n, Ben de sizi anay\u0131m ve (yaln\u0131zca) bana \u015f\u00fckredin ve (sak\u0131n) nank\u00f6rl\u00fck etmeyin.\u201d(Bakara Suresi: 152)<\/strong><\/p><\/blockquote>\n \u015e\u00fck\u00fcr, Allah’\u0131n emridir. \u015e\u00fck\u00fcr nimetin kadrini bilmektir, \u015f\u00fck\u00fcr nank\u00f6rl\u00fck etmemektir. Kullar devaml\u0131 olarak Allah’a \u015f\u00fckretseler de O’nun vermi\u015f oldu\u011fu nimetlerin hakk\u0131n\u0131 eda edemezler yani kullar ne kadar \u015f\u00fckrederlerse etsinler yine de azd\u0131r. Kendisi gibi bir be\u015fer olan ve her \u015feyiyle Allah’a muhta\u00e7 bir kimsenin yapm\u0131\u015f oldu\u011fu iyili\u011fe kar\u015f\u0131 minnettar olup, ona kar\u015f\u0131l\u0131k te\u015fekk\u00fcr etmeyi bir bor\u00e7 olarak bilen bir ak\u0131l sahibinin her an sayamayaca\u011f\u0131 Allah’\u0131n nimetlerine kar\u015f\u0131l\u0131k devaml\u0131 olarak \u015f\u00fck\u00fcrde bulunmas\u0131 gereklidir.<\/p>\n Allah Teala kullar\u0131n\u0131 bu d\u00fcnyada \u00f6d\u00fcllendirebilece\u011fi gibi, \u00f6d\u00fcllerini ahirete de erteleyebilir. Kur’an-\u0131 Kerim’in bir\u00e7ok ayetinde Y\u00fcce Allah, iyiliklere kat kat sevap verece\u011fini ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckleri dilerse affedece\u011fini ve cezaland\u0131rmayaca\u011f\u0131n\u0131 bize haber vermektedir. O, diledi\u011fini yapand\u0131r. Kendisine itaat edenleri \u00f6d\u00fcllendiren ve \u015f\u00fckredenlere nimetle kar\u015f\u0131l\u0131k veren tek varl\u0131kt\u0131r.( Kurtub\u0131, el-Camili ahkamil kuran 1\/325)[8]<\/a><\/p>\n <\/p>\n [1]<\/a> \u015eamil \u0130A<\/p>\n [2]<\/a>\u00a0 \u0130mam \u0130bn Kayyim el-Cevziyye \u2013 Sabredenler \u015e\u00fckredenler<\/p>\n [3]<\/a> Fi Zilali\u2019l Kur\u2019an \u2013 Nisa 147<\/p>\n [4]<\/a> Muhammed b. Allan, Delilu’l-Falihn, M\u0131s\u0131r 1971, I, 146 vd.<\/p>\n [5]<\/a> Ebu Davud, Tirmizi, Ahmed b. Hanbel<\/p>\n [6]<\/a> Eb\u00fb D\u00e2vud, Edeb 110, (5073)<\/p>\n