SABIR<\/strong><\/p>\n Sabr\u0131n lugat manas\u0131; mani olmak hapsetmek, toplamak, iki \u015feyi birbirine eklemek, sebat etmek gibi manalara gelir.[1]<\/a> Sabr\u0131n \u0131st\u0131lah manas\u0131 ise; \u015fiddete zarara sabredip s\u0131zlanmamak, katlanmak, sukunet ve itminan i\u00e7inde beklemek, nefsi hapsetmek ve onu zapteetmek gibi manalara gelir.[2]<\/a> C\u00fcrcani ise, belan\u0131n eleminden dolay\u0131 Allah\u2019a de\u011fil de, Allah\u2019\u0131n d\u0131\u015f\u0131ndakilere \u015fik\u00e2yeti terk etmektir demi\u015ftir.[3]<\/a><\/p>\n Sab\u0131r ac\u0131ya katlanma, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve me\u015fakkatlere kar\u015f\u0131 so\u011fukkanl\u0131l\u0131kla mukavemet etme, Dinin ve akl\u0131n g\u00f6sterdi\u011fi yolda sebat etme, Sab\u0131r ruhun bir meleksidir, G\u00fczel bir huydur.<\/p>\n Ebu Hureyre (rad\u0131yallahu anh) anlat\u0131yor: “Resulullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m) buyurdular ki: “Allah Te\u00e2l\u00e2 hazretleri cenneti yaratt\u0131\u011f\u0131 zaman Cibril aleyhisselam’a:<\/p>\n “Git ona bir bak!” buyurdular. O da gidip cennete bakt\u0131 ve: “[Ey Rabbim!] Senin izzetine yemin olsun, onu i\u015fitip de ona girmeyen kalmayacak, herkes ona girecek!” dedi. (Allah Te\u00e2l\u00e2 hazretleri) cennetin etraf\u0131n\u0131 mekruhlarla \u00e7evirdi. Sonra: “Hele git ona bir daha bak!” buyurdu. Cebrail gidip ona bir daha bakt\u0131. Sonra da:<\/p>\n “Korkar\u0131m, ona hi\u00e7 kimse girmeyecek!” dedi. Cehennemi yarat\u0131nca, Cebrail’e:<\/p>\n “Git, bir de, \u015funa bak!” buyurdu. O da gidip ona bakt\u0131 ve:<\/p>\n “\u0130zzetine yemin olsun, i\u015fitenlerden kimse ona girmeyecektir!”\u00a0 dedi. Allah Te\u00e2l\u00e2 hazretleri de onun etraf\u0131n\u0131 \u015fehvetlerle ku\u015fatt\u0131. Sonra da:<\/p>\n “Git ona bir kere daha bak!” dedi. O da gidip ona bakt\u0131. D\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fc zaman:<\/p>\n “\u0130zzetine yemin olsun, tek bir ki\u015fi kalmay\u0131p herkesin ona girece\u011finden korkuyorm!” dedi.” [4]<\/a><\/p>\n Sabr\u0131n k\u0131s\u0131mlar\u0131:<\/p>\n 1) Allah\u2019a itaatte sab\u0131r ve sebat.<\/p>\n 2) Allah\u2019a isyanda kendisini tutmada sab\u0131r.<\/p>\n 3) Belalara kar\u015f\u0131 sab\u0131r, tahammul, s\u0131zlanmama<\/p>\n 4) D\u00fcnyadaki s\u0131k\u0131nt\u0131 \u00e7e\u015fitlerine sukunet ve itminan<\/p>\n 5) D\u00fcnyan\u0131n zevklerine dalmamada sab\u0131r.[5]<\/a><\/p>\n \u0130\u015fte bu say\u0131lanlar sabr\u0131n \u00f6nemine i\u015faret etmektedir, yukar\u0131daki hadisi \u015ferifte g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131narak meselelere bak\u0131l\u0131nca sabr\u0131n gereklili\u011fi dahada ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r ki Kur\u2019an\u2019 Kerimde Allah cc;<\/p>\n Yoksa siz; Allah, i\u00e7inizden cihad edenleri (s\u0131nay\u0131p) ay\u0131rt etmeden ve yine sabredenleri (s\u0131nay\u0131p) ay\u0131rt etmeden cennete girece\u011finizi mi sand\u0131n\u0131z? (Al-i \u0130mran 142)<\/p>\n Andolsun, biz sizi biraz korku, a\u00e7l\u0131k ve bir par\u00e7a mallardan, canlardan ve \u00fcr\u00fcnlerden eksiltmekle imtihan edece\u011fiz. Sab\u0131r g\u00f6sterenleri m\u00fcjdele.( Bakara 155)<\/p>\n \u201cSabretmenize kar\u015f\u0131l\u0131k sel\u00e2m sizlere. D\u00fcnya yurdunun sonucu (olan cennet) ne g\u00fczeldir!\u201d( Rad 24)<\/p>\n Andolsun, mallar\u0131n\u0131z ve canlar\u0131n\u0131z konusunda imtihana \u00e7ekileceksiniz. Sizden \u00f6nce kendilerine kitap verilenlerden ve Allah\u2019a ortak ko\u015fanlardan \u00fcz\u00fcc\u00fc bir\u00e7ok s\u00f6z i\u015fiteceksiniz. E\u011fer sabreder ve Allah\u2019a kar\u015f\u0131 gelmekten sak\u0131n\u0131rsan\u0131z bilin ki, bunlar (yapmaya de\u011fer) azmi gerektiren i\u015flerdendir.( Al-i \u0130mran 186)<\/p>\n \u201cHz. Enes (rad\u0131yallahu anh) anlat\u0131yor: “Res\u00fblullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m), (\u00f6len) \u00e7ocu\u011fu i\u00e7in a\u011flamakta olan bir kad\u0131na rastlam\u0131\u015ft\u0131:<\/p>\n “Allah’tan kork ve sabret!” buyurdu. Kad\u0131n (\u0131zd\u0131rab\u0131ndan kendisine hitab edenin kim oldu\u011funa bile bakmadan):<\/p>\n “Benim ba\u015f\u0131ma gelenden sana ne?” dedi. Res\u00fblullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m) uzakla\u015f\u0131nca, kad\u0131na:<\/p>\n “Bu Res\u00fblullah idi!” dendi. Bunun \u00fczerine, kad\u0131n \u00e7ocu\u011fun \u00f6l\u00fcm\u00fc kadar da s\u00f6yledi\u011fi s\u00f6zden dolay\u0131 (utan\u0131p) \u00fcz\u00fcld\u00fc. (\u00d6z\u00fcr dilemek i\u00e7in) do\u011fru aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m’\u0131n kap\u0131s\u0131na ko\u015ftu. Ama kap\u0131da bekleyen kap\u0131c\u0131lar g\u00f6rmedi, do\u011frudan huzuruna \u00e7\u0131kt\u0131 ve:<\/p>\n Ey Allah’\u0131n Resul\u00fc, (o yak\u0131\u015f\u0131ks\u0131z s\u00f6z\u00fc) sizi tan\u0131madan sarfettim (ba\u011f\u0131\u015flay\u0131n!)” dedi. Aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m:<\/p>\n “Makbul sab\u0131r, musibetle kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n ilk andakidir” buyurdu.”[6]<\/a><\/p>\n Taatte sab\u0131r, masiyete ve musibete kar\u015f\u0131 sab\u0131r. Aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m \u015f\u00f6yle buyurur: Yani: “Sab\u0131r \u00fc\u00e7t\u00fcr: Musibetlere kar\u015f\u0131 sab\u0131r, taatte (kullukta) sab\u0131r, g\u00fcnah i\u015flememekte sab\u0131r. Kim, kald\u0131r\u0131l\u0131ncaya kadar musibete g\u00fczelce sabrederse Allah ona \u00fc\u00e7y\u00fcz derece yazar. Her iki derece aras\u0131nda sema ile arz aras\u0131ndaki mesafe kadar y\u00fccelik vard\u0131r. Kim de taatte sabrederse Allah ona alt\u0131y\u00fcz derece yazar. Her iki derece aras\u0131nda arzlar\u0131n ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 hududla, arzlar\u0131n bitti\u011fi son nokta aras\u0131ndaki mesafe kadar y\u00fccelik vard\u0131r. Kim de masiyete (g\u00fcnaha) kar\u015f\u0131 sabrederse Allah ona dokuzy\u00fcz derece yazar. \u0130ki derece aras\u0131nda arzlar\u0131n hududu ile Ar\u015f’a kadar olan mesafe aras\u0131ndaki y\u00fccelik vard\u0131r.”<\/p>\n “Sab\u0131r iman\u0131n yar\u0131s\u0131d\u0131r, yak\u00een, im\u00e2n\u0131n ta kendisidir: “Sab\u0131r (ve sabr\u0131n) m\u00fck\u00e2faat\u0131n\u0131 \u00fcmid etmek k\u00f6le azad etmekten daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Allah sab\u0131r ve \u00fcm\u00eed sahiplerini, sorusuz sualsiz cennete koyar. Sab\u0131rla iman aras\u0131ndaki ilgi, bedenle ba\u015f aras\u0131ndaki ilgi gibidir.” “…Namaz nurdur, sadaka b\u00fcrhand\u0131r, sab\u0131r ziy\u00e2d\u0131r, Kur’an h\u00fcccettir…” “…Bir kimse sabretmek isterse Allah ona sab\u0131r verir. Hi\u00e7bir kimseye sab\u0131rdan daha hay\u0131rl\u0131 ve daha geni\u015f bir nimet verilmemi\u015ftir” “M\u00fc’minin hali hayrete de\u011fer do\u011frusu. Zira her bir i\u015fi onun i\u00e7in hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Bu meziyet sadece m\u00fc’mine hast\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc o nimete kavu\u015fsa, \u015f\u00fckreder. Bu ise onun i\u00e7in hay\u0131rl\u0131d\u0131r. Musibete u\u011frasa sabreder, bu da onun i\u00e7in hay\u0131rl\u0131d\u0131r” “Pehlivan, insanlar\u0131 g\u00fcre\u015fte yenen de\u011fildir, bilakis, hiddet an\u0131nda kendisini zabteden ve iradesine sahip oland\u0131r” “Bir kimse \u00f6fkesinin ic\u00e2b\u0131n\u0131 yapmaya k\u00e2dir oldu\u011fu halde \u00f6fkesini yenerse, Allah Te\u00e2l\u00e2 K\u0131yamet g\u00fcn\u00fcnde halk\u0131n g\u00f6z\u00fc \u00f6n\u00fcnde onu \u00e7a\u011f\u0131r\u0131r, huriler i\u00e7inden istedi\u011fini se\u00e7mekte muhtar k\u0131lar.[7]<\/a><\/p>\n \u0130man Sab\u0131r ili\u015fkisi:<\/strong><\/p>\n \u201c<\/em>Enes b. M\u00e2lik (r.a.)\u2019den riv\u00e2yete g\u00f6re, Ras\u00fblullah (s.a.v.) \u015f\u00f6yle buyurdu: \u201c\u0130nsanlar\u0131n \u00fczerine \u00f6yle bir zaman gelecek ki dininin gereklerini yerine getirme konusunda diren\u00e7li davran\u0131p m\u00fcsl\u00fcmanca ya\u015fayan kimse avu\u00e7 i\u00e7erisinde ate\u015f tutan kimse gibi olacakt\u0131r.\u201d[8]<\/a><\/p>\n \u201c<\/strong>Firavun, \u201cBen size izin vermeden ona iman ettiniz ha!\u201d dedi. \u201c\u015e\u00fcphesiz bu halk\u0131n\u0131 oradan \u00e7\u0131karmak i\u00e7in \u015fehirde kurdu\u011funuz bir tuzakt\u0131r. G\u00f6receksiniz!\u201d Mutlaka sizin ellerinizi ve ayaklar\u0131n\u0131z\u0131 \u00e7aprazlama kesece\u011fim, sonra da (ibret olsun diye) sizin t\u00fcm\u00fcn\u00fcz\u00fc elbette asaca\u011f\u0131m.\u201d Dediler ki: \u201cBiz mutlaka Rabbimize d\u00f6nece\u011fiz.\u201d \u201cSen s\u0131rf, Rabbimizin \u00e2yetleri bize geldi\u011finde iman etti\u011fimiz i\u00e7in bize h\u0131n\u00e7 duyuyorsun. Ey Rabbimiz! \u00dczerimize sab\u0131r ya\u011fd\u0131r ve m\u00fcsl\u00fcman olarak bizim can\u0131m\u0131z\u0131 al.\u201d ( Araf 123\/ 126)<\/p>\n \u201c\u0130bn Abb\u00e2s der ki: Firavun; insanlar\u0131 asanlar\u0131n ve elleri, ayaklan \u00e7aprazlama kesenlerin ilki olmu\u015ftur. Sihirbazlar: \u00abBiz, \u015f\u00fcphesiz Rabb\u0131m\u0131za d\u00f6nenleriz.\u00bb demi\u015flerdir. Biz, a\u00e7\u0131k\u00e7a anlad\u0131k ve bildik ki; biz mutlaka O’na d\u00f6nece\u011fiz. O’nun azab\u0131 senin azab\u0131ndan, O’nun cezaland\u0131rmas\u0131 ve azab\u0131 senin bizi \u00e7a\u011f\u0131r\u0131p zorlam\u0131\u015f oldu\u011fun sihirden ve senin cezaland\u0131rmandan elbette daha \u015fiddetlidir. Allah’\u0131n azab\u0131ndan kurtulmam\u0131z i\u00e7in biz bu g\u00fcn elbette senin azab\u0131na dayanaca\u011f\u0131z. Bu sebepledir ki onlar: Rabb\u0131m\u0131z, \u00fczerimize sab\u0131r ya\u011fd\u0131r. (Senin dinin \u00fczere sabretmeyi ve sebat\u0131 bize bah\u015feyle) Ve bizi (Peygamberin M\u00fbs\u00e2 (a.s.) ya t\u00e2bi olan) m\u00fcsl\u00fcmanlar olarak \u00f6ld\u00fcr. Demi\u015flerdir.\u201d[9]<\/a><\/p>\n Sabr\u0131 tavsiye:<\/strong><\/p>\n \u201cAncak iman edip salih amellerde bulunanlar, birbirlerine hakk\u0131 tavsiye edenler ve birbirlerine sabr\u0131 tavsiye edenler ba\u015fka.\u201d (Asr 3)<\/p>\n Hak kelimeyi tavsiyenin yan\u0131s\u0131ra, ehl-i iman ve onlar\u0131n toplumunun h\u00fcsrandan kurtulabilmesi i\u00e7in toplum \u00fcyelerinin birbirine sabr\u0131 telkin etmesi de \u015fart ko\u015fulmu\u015ftur. Yani hakk\u0131n ve onu himaye etmenin u\u011frunda kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 b\u00fct\u00fcn zorluk, musibet, me\u015fakkat, zarar ve mahrumiyetler kar\u015f\u0131s\u0131nda birbirlerine, sebat g\u00f6stermeyi telkin etmelidirler. Her fert, bu \u015fartlara kar\u015f\u0131 sebat g\u00f6stermesi i\u00e7in di\u011ferine cesaret vermelidir.[10]<\/a><\/p>\n \u201cSonra da iman edenlerden olup birbirine sabr\u0131 tavsiye edenlerden, birbirine merhameti tavsiye edenlerden olanlar var ya, i\u015fte onlar Ahiret mutlulu\u011funa erenlerdir.(Beled 17, 18)<\/p>\n Sab\u0131r hakk\u0131nda daha \u00f6nce pek \u00e7ok yerde a\u00e7\u0131klama yapt\u0131k. Kur’an-\u0131 Kerim’de bu kelime \u00e7ok geni\u015f anlamlar\u0131yla kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. M\u00fc’minin t\u00fcm hayat\u0131 sab\u0131rla doludur. \u0130man yolunun ba\u015flang\u0131c\u0131ndan itibaren sab\u0131r imtihan\u0131 ba\u015flar. Allah’\u0131n emirlerine uymak ve itaat etmek sab\u0131r ister. Allah’\u0131n ibadetlerine yerine getirmek sab\u0131r ister. Allah’\u0131n haramlar\u0131ndan sak\u0131nmak sab\u0131rs\u0131z m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. K\u00f6t\u00fc ahl\u00e2k\u0131 b\u0131rakmak ve temiz ahl\u00e2ka uymak sab\u0131r ister. Ad\u0131m ad\u0131m insan\u0131 g\u00fcnaha te\u015fvik eden \u015feylerden sak\u0131nmak ancak sab\u0131rla m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Hayatta say\u0131s\u0131z olaylarla kar\u015f\u0131la\u015f\u0131r ki e\u011fer Allah’\u0131n kanununa uyarsa bu d\u00fcnyada mahrumiyetler ve mus\u00eebetler ile kar\u015f\u0131kar\u015f\u0131ya kal\u0131r. Bunun tersine Allah’a itaatsizlik yolunu izlerse o zaman pek \u00e7ok fayda ve lezzetler elde etmeyi \u00fcmit edebilir. Sab\u0131r olmadan bu gibi \u015fartlarda bir m\u00fc’min kolay kolay g\u00fcnahlardan sak\u0131namaz. Ayr\u0131ca, insan iman ettikten sonra nefs ve hevas\u0131ndan tutun ailesi, kabilesi, cemiyeti, kavmi, \u00fclkesi, bu d\u00fcnyadaki cin ve insanlara var\u0131ncaya kadar herkes ona kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Hatta Allah (c.c.) yolunda hicret ve cihad etmeye s\u0131ra geldi\u011finde ona kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kanlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sab\u0131r \u00f6zelli\u011fi olmadan tutunamaz. A\u00e7\u0131kt\u0131r ki m\u00fc’minler bu zor imtihanlar\u0131n her birinde her an yenilgiye d\u00fc\u015febilir. Ba\u015farmas\u0131 \u00e7ok zor bir i\u015ftir. Bunun tersine, her ferdi hem kendisi sabreden hem de sabr\u0131 tavsiye eden m\u00fc’minlerden m\u00fcte\u015fekkil bir toplumun hayat\u0131nda, bu imtihanlara kar\u015f\u0131 yard\u0131mla\u015fma olursa toplumca ba\u015far\u0131ya ula\u015f\u0131l\u0131r. Bu toplum \u015ferre kar\u015f\u0131 b\u00fcy\u00fck bir g\u00fc\u00e7 te\u015fkil eder ki insanl\u0131k toplumunu iyili\u011fe g\u00f6t\u00fcrmek i\u00e7in bu b\u00fcy\u00fck bir ordu demektir.[11]<\/a><\/p>\n [1]<\/a> Rag\u0131b el isfehani El-M\u00fcfredat<\/p>\n [2]<\/a> \u0130bnu Manzur Lisanu\u2019l Arab. C 4 Sh. 438, 439<\/p>\n [3]<\/a> El-C\u00fcrcani, Et-Tarifat<\/p>\n [4]<\/a> Ebu Davud, S\u00fcnnet 25, (4744); Tirmiz\u00ee, Cennet 21, (2563); Nes\u00e2\u00ee, Eyman 3, (7, 3)<\/p>\n [5]<\/a>\u00a0 Mustafa \u00c7elik Mekarim-i Ahlak<\/p>\n [6]<\/a> Buhar\u00ee, Cen\u00e2iz: 43, 7, 32, Ahk\u00e2m: 11; M\u00fcslim, Cen\u00e2iz: 14, (626); Ebu D\u00e2vud, Cen\u00e2iz: 27, (3124); Tirmiz\u00ee, Cen\u00e2iz: 13, (987); Nes\u00e2\u00ee, Cen\u00e2iz: 22, (4, 22);<\/p>\n [7]<\/a> K\u00fct\u00fcb-i Sitte<\/p>\n [8]<\/a> Tirmizi fiten (73\/ 2260)<\/p>\n [9]<\/a> \u0130bn Kesi Tefsir-ul Kurani-l Azim (Araf 124, 126)<\/p>\n
