B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/strong><\/p>\n 9- Onu ar\u0131nd\u0131r\u0131p-temizleyen ger\u00e7ekten felah bulmu\u015ftur.<\/strong> A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n 6. Burada, yukar\u0131daki ayetlerde zikredilen \u015fey \u00fczerine yemin edilmi\u015ftir. \u015eimdi bu \u015feylerin nas\u0131l delil oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnelim. Kur’\u00e2n-\u0131 Kerim’in \u00fcslubunda, insan\u0131n zihnine yerle\u015ftirilmek istenen ger\u00e7ekler i\u00e7in, g\u00f6r\u00fclen \u015feyleri delil olarak ileri s\u00fcrmek vard\u0131r. \u0130nsan bu \u015feyleri ya g\u00f6rmekte ya da bu \u015feyler kendi i\u00e7inde mevcut bulunmaktad\u0131r. Bu \u00fcsluba uyularak burada da birbirine z\u0131t iki \u015fey, alamet ve neticelerinin ayn\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131, birbirinin tersi oldu\u011fu \u015feklinde ileri s\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bir tarafta g\u00fcne\u015f \u00e7ok parlak ve ayn\u0131 zamanda s\u0131cakt\u0131r. Onun kar\u015f\u0131s\u0131nda ay’\u0131n kendisi ayd\u0131nl\u0131k de\u011fildir. G\u00fcne\u015f varken o g\u00f6kte olmas\u0131na ra\u011fmen g\u00f6r\u00fcnmez. Ancak g\u00fcne\u015f batt\u0131ktan sonra parlar. O zaman da geceyi g\u00fcnd\u00fcze \u00e7evirecek kadar ayd\u0131nl\u0131k olmaz. Ayr\u0131ca onun parlakl\u0131\u011f\u0131nda, g\u00fcne\u015fin \u0131s\u0131s\u0131 ile meydana gelen \u015feyleri olu\u015fturacak kadar s\u0131cakl\u0131k da yoktur. Ama ay’\u0131n kendine has baz\u0131 \u00f6zellikleri de g\u00fcne\u015fte yoktur. Ayn\u0131 \u015fekilde bir tarafta g\u00fcnd\u00fcz di\u011fer tarafta gece olmas\u0131 birbirinin z\u0131tt\u0131d\u0131r. 7. Yukar\u0131daki ayetlerde “kaide” izah edilmi\u015ftir. \u015eimdi tarihten \u00f6rnek verilerek konu a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r. \u00d6nceki a\u00e7\u0131klamalarla bu tarihi \u00f6rnek aras\u0131nda nas\u0131l bir ba\u011f oldu\u011funu anlamak i\u00e7in, Kur’an’\u0131n di\u011fer izahlar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda, 7. ayet ile 10. ayet aras\u0131nda beyan edilen iki temel ger\u00e7ek \u00fczerinde d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmelidir. 8. Yani, hidayetleri i\u00e7in g\u00f6nderilen Hz. Salih’in n\u00fcb\u00fcvvetini yalanlam\u0131\u015flard\u0131. Onlar\u0131n Hz. Salih’i yalanlamalar\u0131 ve O’na isyan etmelerinin sebebi, izledikleri f\u00fccur ve f\u0131sk\u0131 terketmeye haz\u0131r olmamalar\u0131yd\u0131. Takvay\u0131 da kabul etmek istemiyorlard\u0131. (Bkz. A’raf 73-76, Hud 61-62, \u015euara 141-153, Neml 45-49, Kamer 23-25) .<\/p>\n 9. Kur’an’\u0131n di\u011fer yerlerinde bunun tafsilat\u0131 \u015f\u00f6yle beyan edilmi\u015ftir: Semud kavmi Hz. Salih’e, “e\u011fer do\u011fruysan bir mucize g\u00f6ster” demi\u015flerdi. Bunun \u00fczerine Hz. Salih mucize olarak bir di\u015fi deve getirmi\u015fti. Bu devenin, yery\u00fcz\u00fcnde ne isterse yiyece\u011fini, sular\u0131n, bir g\u00fcn onlar\u0131n hayvanlar\u0131na bir g\u00fcn de bu deveye ait olaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemi\u015fti. E\u011fer bu deveye dokunurlarsa kendilerine \u015fiddetli bir azab\u0131n dokunaca\u011f\u0131n\u0131 bildirmi\u015fti. Bunun \u00fczerine onlar korkudan bir m\u00fcddet deveye dokunmam\u0131\u015flard\u0131. Ancak daha sonra Semud kavmi, asi ve k\u00f6t\u00fc reislerini deveyi \u00f6ld\u00fcrmek i\u00e7in te\u015fvik ettiler ve o da deveyi \u00f6ld\u00fcrd\u00fc. (A’raf 73, \u015euara 154-156, Kamer 29) .<\/p>\n 10. A’raf suresinde bildirildi\u011fine g\u00f6re, Semud halk\u0131 deveyi \u00f6ld\u00fcrd\u00fckten sonra Hz. Salih’e, “bizi korkuttu\u011fun azab\u0131 getir” dediler (A’raf 77) . Hud suresinde \u015f\u00f6yle denir: Hz. Salih onlara, “\u00fc\u00e7 g\u00fcn evlerinizde rahat\u00e7a ya\u015fay\u0131n, sonra azab gelecek. Bu \u00f6yle bir uyar\u0131d\u0131r ki yalan \u00e7\u0131kmayacak” dedi (Hud 65) . Yani Allah’\u0131n, d\u00fcnyadaki padi\u015fahlar ve h\u00fck\u00fcmdarlar gibi, harekete ge\u00e7meden \u00f6nce sonucunun ne olaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeye ihtiyac\u0131 yoktur. O’nun iktidar\u0131 her\u015feyin \u00fcst\u00fcndedir. Allah, Semud kavminin taraftarlar\u0131n\u0131n intikam alabilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnmekten de m\u00fcnezzehtir.<\/p>\n \u015eEMS SURES\u0130N\u0130N SONU<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 9- Onu ar\u0131nd\u0131r\u0131p-temizleyen ger\u00e7ekten felah bulmu\u015ftur. 10- Ve onu (isyanla, g\u00fcnahla, bozulmalarla) \u00f6rt\u00fcp-saran da elbette y\u0131k\u0131ma u\u011fram\u0131\u015ft\u0131r.(6) 11- Sem\u00fbd (7) (halk\u0131) azg\u0131nl\u0131\u011f\u0131 dolay\u0131s\u0131yla yalanlad\u0131;(8) 12- En […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":31036,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n
\n10- Ve onu (isyanla, g\u00fcnahla, bozulmalarla) \u00f6rt\u00fcp-saran da elbette y\u0131k\u0131ma u\u011fram\u0131\u015ft\u0131r.(6)<\/strong>
\n11- Sem\u00fbd (7) (halk\u0131) azg\u0131nl\u0131\u011f\u0131 dolay\u0131s\u0131yla yalanlad\u0131;(8)<\/strong>
\n12- En ‘zorlu bedbahtlar\u0131’ ayakland\u0131\u011f\u0131nda,<\/strong>
\n13- Allah’\u0131n el\u00e7isi onlara dedi ki: “Allah’\u0131n (deneme i\u00e7in size g\u00f6nderdi\u011fi) devesine ve onun su i\u00e7me-s\u0131ras\u0131na dikkat edin.”(9)<\/strong>
\n14- Fakat onlar, onu yalanlad\u0131lar, deveyi de yere y\u0131k\u0131p \u00f6ld\u00fcrd\u00fcler:(10) Rableri de g\u00fcnahlar\u0131 dolay\u0131s\u0131yla ‘onlar\u0131 yerle bir etti, k\u0131r\u0131p ge\u00e7irdi’; oras\u0131n\u0131 da d\u00fcmd\u00fcz etti.<\/strong>
\n15- (Allah, asla) Bunun sonucundan korkmaz.<\/strong><\/p>\n
\n\u0130kisinin tesir ve sonu\u00e7lar\u0131 da ayn\u0131 de\u011fildir. hatta en ahmak insan bile gece ve g\u00fcnd\u00fcz\u00fcn ayn\u0131 oldu\u011funu, aralar\u0131nda fark bulunmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyemez. Di\u011fer taraftan, Allah (c.c.) g\u00f6\u011f\u00fc y\u00fckse\u011fe asm\u0131\u015f ve yery\u00fcz\u00fcn\u00fc g\u00f6ky\u00fcz\u00fc alt\u0131nda yatak gibi d\u00f6\u015femi\u015ftir. \u0130kisi de kainata ve nizam\u0131na hizmet etmektedirler. Ama ikisinin tesir ve neticeleri g\u00f6k ile yer kadar farkl\u0131d\u0131r. Bu deliller ileri s\u00fcr\u00fcld\u00fckten sonra insan\u0131n nefsine i\u015faret edilerek \u015f\u00f6yle buyurulmu\u015ftur. \u0130nsan\u0131n par\u00e7alar\u0131n\u0131, hislerini, zihn\u00ee kuvvetlerini tam bir uygunluk i\u00e7inde d\u00fczenleyerek; yarat\u0131c\u0131s\u0131 onun i\u00e7ine, birbirine z\u0131t olan iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc iki e\u011filim olarak yerle\u015ftirmi\u015ftir. Ayn\u0131 zamanda ilham yoluyla ikisi aras\u0131ndaki fark da anlat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Buna g\u00f6re birisi f\u00fccurdur ve k\u00f6t\u00fc bir \u015feydir, \u00f6b\u00fcr\u00fc ise takvad\u0131r ve iyi bir \u015feydir. \u015eimdiye dek g\u00fcne\u015f ve ay, gece ve g\u00fcnd\u00fcz, g\u00f6k ve yery\u00fcz\u00fc nas\u0131l ayn\u0131 \u015fey olmad\u0131ysa, onlar\u0131n tesir ve neticeleri nas\u0131l birbirinden farkl\u0131 ise, f\u00fccur ve takva da birbirine z\u0131tt\u0131r. Buna ra\u011fmen ikisinin sonucu nas\u0131l ayn\u0131 olabilir? \u0130nsan bu d\u00fcnyada iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc bir tutmaz. Hay\u0131r ve \u015fer, iyi ve k\u00f6t\u00fcn\u00fcn \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc ne olursa olsun onun iyi kabul etti\u011fi \u015fey de\u011ferlidir, onu \u00f6vmelidir. Kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda ayr\u0131ca m\u00fckafaat da vermelidir. Bunun tersine onlara g\u00f6re k\u00f6t\u00fc olan \u015fey de k\u00f6t\u00fclenmelidir ve onu i\u015fleyene ceza verilmelidir. Ama as\u0131l karar insan\u0131n elinde de\u011fildir. Bu, insana f\u00fccur ve takvay\u0131 ilham eden yarat\u0131c\u0131ya aittir. Asl\u0131nda f\u00fccur, yarat\u0131c\u0131 indinde f\u00fccurdur. Takva da O’nun kabul etti\u011fi takvad\u0131r. Allah’\u0131n indinde bu iki \u015feyin neticesi de ayr\u0131d\u0131r. Birisi kendini tezkiye edenlerin kurtulu\u015fa ve ba\u015far\u0131ya eri\u015fece\u011fi sonu\u00e7tur. Di\u011feri ise, kendini nefsan\u00ee isteklere ba\u011flayanlar\u0131n sonucudur. Onlar ba\u015f\u0131r\u0131s\u0131zl\u0131\u011fa ve h\u00fcsrana u\u011frayacaklard\u0131r.
\n“Tezkiye”nin manas\u0131 temizlemek, yeti\u015fmektir. Siyak ve sibaktan da anla\u015f\u0131l\u0131yor ki, kim nefsini f\u00fccurdan temizler, takvaya y\u00fckselir ve i\u00e7inde iyilik geli\u015ftirirse o ki\u015fi kurtulu\u015fa ula\u015f\u0131r. Bunun kar\u015f\u0131s\u0131nda “dess\u00e2h\u00e2” kelimesi kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu kelimenin mastar\u0131 “tedessiye”dir. Manas\u0131 bast\u0131rmak, \u00f6rtmek, ka\u00e7\u0131rmak ve sapt\u0131rmakt\u0131r. Siyak ve sibak\u0131na g\u00f6re anlam\u0131 \u015f\u00f6yle olur: Nefsinin iyilik e\u011filimlerini bast\u0131ran ve nefsini k\u00f6t\u00fcl\u00fck e\u011filimlerine \u00e7eken ki\u015fi. F\u00fccura o kadar destek verir ki, takvay\u0131 bast\u0131r\u0131r ve t\u0131pk\u0131 topra\u011f\u0131n \u00f6l\u00fcy\u00fc saklamas\u0131 gibi takvay\u0131 saklar. Bu ki\u015fi h\u00fcsrana u\u011frayacakt\u0131r. Baz\u0131 m\u00fcfessirler bu ayetin manas\u0131n\u0131 \u015f\u00f6yle vermi\u015flerdir, “H\u00fcsrana d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f o ki\u015fi ki, Allah (c.c.) onun nefsini bast\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r.” Ancak bu tefsir dil bak\u0131m\u0131ndan yanl\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc Kur’an’\u0131n beyan \u015fekline ayk\u0131r\u0131d\u0131r. Burada failin Allah (c.c.) oldu\u011fu s\u00f6ylenmek istenseydi o zaman ayet \u015f\u00f6yle olurdu: “Kurtulmu\u015f o kimse ki Allah (c.c.) onun nefsini bast\u0131rm\u0131\u015f”. \u0130kincisi, bu tefsir ayn\u0131 konuyla ilgili olarak Kur’an’\u0131n di\u011fer yerlerinde ge\u00e7en ifadeye terstir.
\nA’l\u00e2 suresinde Allah (c.c.) \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur: “Kendini tezkiye eden mutlulu\u011fa ermi\u015ftir.” (A’l\u00e2 14) Allah (c.c.) Abese suresinde Rasulul\u00fcllah’\u0131 muhatab alarak \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur: “Onun tezkiye olmamas\u0131ndan sana ne?” (Abese7) . Bu iki ayette kendini temizlemek kulun fiili olarak zikredilmi\u015ftir. Ayr\u0131ca Kur’\u00e2n-\u0131 Kerim’de yer yer bu d\u00fcnyan\u0131n insan tipi i\u00e7in imtihan yeri oldu\u011fu belirtilmi\u015ftir. Mesela Dehr suresinde, “Do\u011frusu biz insan\u0131, halden hale ge\u00e7irdi\u011fimiz kar\u0131\u015f\u0131k bir nutfeden yaratt\u0131k. \u0130mtihan i\u00e7in onu i\u015fitici, g\u00f6r\u00fcc\u00fc yapt\u0131k” (Dehr 2) denmi\u015ftir. M\u00fclk suresinde de \u015f\u00f6yle buyurulmu\u015ftur: “O, hanginizin daha g\u00fczel i\u015f yapaca\u011f\u0131n\u0131z\u0131 denemek i\u00e7in \u00f6l\u00fcm\u00fc ve hayat\u0131 yaratt\u0131. O \u00fcst\u00fcnd\u00fcr, ba\u011f\u0131\u015flayand\u0131r” (M\u00fclk 2) . Buradan anla\u015f\u0131l\u0131yor ki, e\u011fer imtihan eden imtihan edilenleri \u00f6nceden temizlemi\u015fse imtihan\u0131n bir anlam\u0131 yoktur. Onun i\u00e7in sahih tefsir, Katade, \u0130krime ve Said b. C\u00fcbeyr’den rivayet edilen tefsirdir. Buna g\u00f6re “zekk\u00e2ha” ve “dess\u00e2ha”n\u0131n faili Allah (c.c.) de\u011fil, kuldur. \u0130bn Abbas’tan Dahhak, ondan C\u00fcveybir b. Said, ondan \u0130bn Eb\u00ee Hatim’in rivayet etti\u011fine g\u00f6re Rasulullah (s.a) bu ayetin anlam\u0131n\u0131 \u015f\u00f6yle a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r: “Kurtulu\u015fa ula\u015fm\u0131\u015f o nefs ki Allah (c.c.) onu temizlemi\u015f”. Bu Hadis Rasulullah’tan sabit de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Hadis’in senedindeki C\u00fcveybir, metruk-u hadis’tir. Dahhak ise \u0130bn Abbas’\u0131 g\u00f6rmemi\u015ftir. Fakat \u0130mam Ahmed, M\u00fcslim, Nese\u00ee ve \u0130bn Ebi \u015eeybe’nin Hz. Zeyd b. Erkam’dan rivayet etti\u011fi hadis sahihtir. Rasulullah bu hadiste \u015f\u00f6yle dua etmi\u015ftir: “Allah’\u0131m nefsime takva ba\u011f\u0131\u015fla ve onu temizle. Sen temizleyenlerin en iyisisin, velimsin, mevlams\u0131n.” Benzeri kelimelerle \u0130mam Ahmed, Taber\u00e2n\u00ee, \u0130bn Merduye ve \u0130bn M\u00fcnzir; Abdullah b. Abbas ve Hz. Ai\u015fe’den rivayet etmi\u015flerdir. Anlam\u0131 \u015fudur: Kul tezkiye i\u00e7in istekte bulunabilir. Onu nasip ve tevfik etmek her h\u00e2l\u00fck\u00e2rda Allah’a ba\u011fl\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 \u015fey “tedessiye” i\u00e7in de ge\u00e7erlidir. Allah (c.c.) kimsenin nefsini zorla k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011fe sevketmez. Ama bir insan k\u00f6t\u00fcl\u00fckte \u0131srar ederse Allah (c.c.) onu takva ve tezkiyeden mahrum eder. Onun nefsini b\u0131rak\u0131r ki pisli\u011fe batarsa bats\u0131n.<\/p>\n
\nBirincisi, “insan\u0131n nefsini d\u00fczenleyip do\u011fru f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131k.” Allah (c.c.) ona f\u00fccur ve takvay\u0131 ilham etmi\u015ftir. Kur’an bu ger\u00e7e\u011fi beyan ederek demektedir ki: F\u00fccur ve takvan\u0131n ilham ile bilinmesi, herkesin kendisine ayr\u0131nt\u0131s\u0131 ile bir yol bulmas\u0131 i\u00e7in yeterli de\u011fildir. Bu maksat i\u00e7in Allah (c.c.) Peygamberlere vahy ile ayr\u0131nt\u0131l\u0131 hidayet vererek, f\u00fccurun ne oldu\u011fu ve ondan nas\u0131l sak\u0131n\u0131laca\u011f\u0131n\u0131, takvan\u0131n da ne oldu\u011fu ve nas\u0131l elde edilece\u011fini a\u00e7\u0131k\u00e7a bildirmi\u015ftir.
\nE\u011fer insan vahiy arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla g\u00f6nderilen bu a\u00e7\u0131k hidayeti kabul etmezse o zaman f\u00fccurdan kurtulamaz ve takvaya yol da bulamaz.
\n\u0130kincisi bu ayetlerde de g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi ceza ve m\u00fckafaat, f\u00fccur ve takva yolunu istemenin muhakkak bir sonucudur. Nefsi f\u00fccurdan temizleyerek takva yolunda ilerlemenin do\u011fal sonucu kurtulu\u015ftur. \u0130yi e\u011filimleri bast\u0131rarak kendini f\u00fccur i\u00e7inde b\u0131rakman\u0131n do\u011fal sonucu da h\u00fcsran ve hel\u00e2kt\u0131r.
\nBu konuyu anlatmak i\u00e7in tarihten Semud kavmi bir \u00f6rnek olarak verilmi\u015ftir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00f6nceki azaba u\u011frayan kavimlerden yerle\u015fim yeri Mekkelilere en yak\u0131n olan kavim bunlard\u0131. Hicaz’\u0131n kuzeyinde onlar\u0131n tarihi kal\u0131nt\u0131lar\u0131 mevcuttu. Mekkeliler ticaret i\u00e7in \u015eam’a gittiklerinde buradan ge\u00e7erlerdi. Cahiliyet \u015fiirlerinde Semud kavminden \u00e7ok\u00e7a bahsedilmesinden anla\u015f\u0131l\u0131yor ki, Araplar bu kavim ve onun ak\u0131beti hakk\u0131nda \u00e7ok bilgiye sahiptiler.<\/p>\n