B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/p>\n

Hamd \u00c2lemlerin Rabbi Allah Azze ve Celle\u2019 ye mahsustur. Salat ve selam \u015fanl\u0131 \u00f6nderimiz Hz Muhammed (sav) e, Aline, ashab\u0131na ve O\u2019na t\u00e2bi olan M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00fczerine olsun. \u00c2min<\/p>\n

Cen\u00e2b-\u0131 Hak, Hazret-i \u00c2dem(as)\u2019i yaratt\u0131\u011f\u0131nda ona \u015fu \u00fc\u00e7 nimeti takdim etmi\u015ftir;<\/p>\n

“Ak\u0131l,\u00a0 \u00ceman,\u00a0 Hay\u00e2.”<\/p>\n

Cebrail (a.s)\u00a0 Adem(as)a bunlardan birini se\u00e7 buyurdu\u011funda Hz. Adem (as);<\/p>\n

– Getirdi\u011fin bu \u00fc\u00e7 nimetten akl\u0131 kabul ediyorum, deyip akl\u0131 ald\u0131. Bunun \u00fczerine Cebrail Aleyhisselam \u00eem\u00e2n ile hay\u00e2ya siz gidebilirsiniz, dedi.<\/p>\n

\u00ceman:<\/p>\n

– Allahu Te\u00e2l\u00e2 bana emretti ki, ak\u0131l nerede ise, sen orada ol! Bunun i\u00e7in ben ak\u0131ldan ayr\u0131l\u0131p gidemem!
\nHay\u00e2 :<\/p>\n

– Allahu Te\u00e2l\u00e2 bana da ayn\u0131 \u015fekilde emretti. Ben de ak\u0131ldan ayr\u0131l\u0131p gidemem dedi.<\/p>\n

Allahu Te\u00e2l\u00e2 kime ak\u0131l verirse, hay\u00e2 ile iman da onunla beraber bulunur. Akl\u0131 olmayan\u0131n ne hay\u00e2s\u0131 ne de iman\u0131 bulunur. Ak\u0131l m\u00fckellef olman\u0131n tek sebebidir. \u0130nsan bir akla sahip oldu\u011funda iman\u0131 anlama ve iman etme yetene\u011fine de sahiptir. Hay\u00e2n\u0131n \u00eem\u00e2n ile de s\u0131k\u0131 bir al\u00e2kas\u0131 mevcuttur. Bu ikisi d\u00e2im\u00e2 bir arada bulunurlar. Nitekim Peygamber Efendimiz(sav);<\/p>\n

\u00a0\u201cHay\u00e2 \u00eem\u00e2ndand\u0131r.\u201d\u00a0buyurmu\u015ftur. (Buh\u00e2r\u00ee, \u00cem\u00e2n, 3) Onlardan biri z\u00e2il olunca di\u011feri de gider. (H\u00e2kim, I, 73) <\/em><\/p>\n

Hay\u00e2 ve edep noksanl\u0131\u011f\u0131, \u00eem\u00e2n ve din noksanl\u0131\u011f\u0131ndan kaynaklan\u0131r.\u0130nsan\u0131 insan yapan onu mahlukattan \u00fcst\u00fcn tutan ak\u0131ld\u0131r . Ancak ak\u0131l sahibi olmas\u0131 m\u00fckellef olmas\u0131 i\u00e7in yeterlidir. \u00dcst\u00fcn olmas\u0131 i\u00e7in akl\u0131n\u0131 vahye tabi k\u0131lmal\u0131d\u0131r . Bu y\u00fczden ak\u0131l ve iman ayr\u0131lmaz bir b\u00fct\u00fcnd\u00fcr. \u0130man\u0131 elde etmi\u015f ilahi emirleri anlam\u0131\u015f bir insan ahlak\u0131n\u0131 da vahiy \u00fczerinde kuracak, ahlak\u0131 y\u00fcr\u00fcyen Kur’an olan Resule(sav) uyacakt\u0131r.
\n\u201cBen, ancak g\u00fczel ahl\u00e2k\u0131 tamamlamak i\u00e7in g\u00f6nderildim.\u201d (M\u00fcsned)<\/em><\/p>\n

G\u00fczel ahlak\u0131 Kuran’la elde eden \u00fcsve-i hasene (en g\u00fczel \u00f6rnek ) olan peygamber (sav) ancak bizim \u00f6nderimiz, rehberimiz olabilir. Ash\u00e2b\u0131n\u0131n da ayn\u0131 h\u00e2l \u00fczere olmas\u0131n\u0131 isteyen Efendimiz(sav) onlar\u0131 hay\u00e2ya ve bunun bir m\u00fctemmimi olan tesett\u00fcre d\u00e2vet etmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cAllah, kendisinden hay\u00e2 edilmeye insanlardan daha l\u00e2y\u0131kt\u0131r.\u201d\u00a0(Eb\u00fb D\u00e2v\u00fbd) buyurarak a\u00e7\u0131kta ve gizlilikte dev\u00e2ml\u0131 edep \u00fczere bulunmay\u0131 tavsiye etmi\u015ftir. O’na(sav) uymak ve onun hay\u00e2s\u0131yla, ahlak\u0131yla ahlaklanmak iman\u0131n alametidir.<\/p>\n

\n<\/strong>\u201c<\/strong>De ki: \u201cAllah\u2019a itaat edin! Res\u00fbl\u2019e itaat edin! \u015eayet y\u00fcz \u00e7evirirseniz onun sorumlulu\u011fu (olan tebli\u011f) ona, sizin sorumlulu\u011funuz olan (itaat) size y\u00fcklenendir. (Herkes kendinden sorumludur.) \u015eayet ona itaat ederseniz, hidayete ermi\u015f olursunuz. Res\u00fbl\u2019\u00fcn vazifesi yaln\u0131zca apa\u00e7\u0131k bir tebli\u011fdir.\u201d (24\/N\u00fbr 54)<\/strong><\/p>\n

Hay\u00e2; insan\u0131 daima en g\u00fczel ve helal olana y\u00f6nlendiren ahlaki bir terimdir. \u0130nsan\u0131 haramlardan sak\u0131nd\u0131ran, Allah(C.C)\u2019a kar\u015f\u0131 gelmekten, g\u00fcnah i\u015flemekten, O\u2019nu k\u0131zd\u0131rmaktan uzak tutan bir duygudur. Utanmak \u00e7ekinmek hay\u00e2 duygusundan gelir. Hay\u00e2 iki k\u0131s\u0131md\u0131r. Birisi, Y\u00fcce Allah\u2019\u0131n herkese do\u011fu\u015ftan bah\u015fetti\u011fi f\u0131tr\u00ee hay\u00e2d\u0131r. \u0130nsanlar aras\u0131nda edep mahallini a\u00e7maktan utanmak bu k\u0131sma girer. Di\u011feri de terbiyeye ba\u011fl\u0131 \u00eem\u00e2n\u00ee hay\u00e2d\u0131r ki m\u00e2siyet ve g\u00fcnah olan k\u00f6t\u00fc i\u015flerden m\u00fc\u2019mini al\u0131koyar Buna g\u00f6re hay\u00e2, k\u00f6t\u00fc ve \u00e7irkin say\u0131lan \u015feylerden uzak durmak, tav\u0131r ve davran\u0131\u015flarda \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fc olmak, herhangi bir i\u015fte haddi a\u015fmamakt\u0131r.<\/p>\n

\u0130bn-i Mesud\u2019un (r.a.) nakletti\u011fi \u015fu hadis-i \u015ferif bu t\u00fcr hay\u00e2y\u0131 \u00eez\u00e2h etmektedir:<\/p>\n

\u201cBir g\u00fcn Peygamber Efendimiz(sav):<\/em><\/p>\n

\n\u00ab\u2013 Allah\u2019tan hakk\u0131yla hay\u00e2 edin!\u00bb\u00a0buyurdu. Biz:<\/em><\/p>\n

\n\u2013 Ey Allah\u2019\u0131n Res\u00fbl\u00fc! Elhamd\u00fclill\u00e2h Allah\u2019tan hay\u00e2 ediyoruz, dedik. Bunun \u00fczerine Efendimiz \u015fu a\u00e7\u0131klamay\u0131 yapt\u0131:<\/em><\/p>\n

\u2013 S\u00f6ylemek istedi\u011fim, sizin anlad\u0131\u011f\u0131n\u0131z hay\u00e2 de\u011fildir. Allah\u2019tan hakk\u0131yla hay\u00e2 etmek; ba\u015f\u0131 ve \u00fczerindeki azalar\u0131, bedeni ve ondaki\u00a0\u00e2zalar\u0131 muh\u00e2faza etmeniz, \u00f6l\u00fcm\u00fc ve toprakta \u00e7\u00fcr\u00fcmeyi hat\u0131rlaman\u0131zd\u0131r. \u00c2hireti dileyen, d\u00fcnyan\u0131n z\u00eenetini terkedip \u00e2hireti bu hayata tercih etmelidir. \u0130\u015fte kim bu s\u00f6ylenenleri yerine getirirse, Allah\u2019tan hakk\u0131yla hay\u00e2 etmi\u015f olur.\u00bb\u201d (Tirmiz\u00ee, K\u0131y\u00e2met, 24)<\/em><\/p>\n

Beyz\u00e2v\u00ee der ki:<\/p>\n

“Allah’tan hakk\u0131yla hay\u00e2, sizin zannetti\u011finiz \u015fey de\u011fildir. Bilakis o, ki\u015finin nefsini b\u00fct\u00fcn organlar\u0131yla Allah’\u0131n raz\u0131 olmayaca\u011f\u0131 fiil ve s\u00f6zlerden\u00a0 korumas\u0131d\u0131r”.<\/em><\/p>\n

\n“Haya, iman\u0131n nizam\u0131d\u0131r. Bir \u015feyin nizam\u0131 bozulunca par\u00e7alar\u0131 darma da\u011f\u0131n olur. Her dinin bir ahl\u00e2k\u0131 vard\u0131r, \u0130sl\u00e2m’\u0131n ahl\u00e2k\u0131 da haya’d\u0131r”\u00a0(\u0130bn M\u00e2ce, Z\u00fchd, 17)<\/em><\/p>\n

O halde insan; akl\u0131n pe\u015fini iman\u0131n ve hayan\u0131n takip etti\u011fi gibi bunlar\u0131 elde etme yollar\u0131n\u0131 takip etmelidir.
\nRes\u00fblullah -sallall\u00e2hu aleyhi ve sellem- Cen\u00e2b-\u0131 Hakk\u2019\u0131n hay\u00e2 ehlini sevdi\u011fini E\u015fec el-Asar\u00ee\u2019ye s\u00f6yledi\u011fi \u015fu s\u00f6zle bey\u00e2n buyurmu\u015ftur;<\/p>\n

\u00a0\u201cMuhakkak ki sende Allah\u2019\u0131n sevdi\u011fi iki haslet var: Hilim ve hay\u00e2!\u201d\u00a0(\u0130bn-i M\u00e2ce, Z\u00fchd, 18)<\/em><\/p>\n

Hay\u00e2 s\u00e2hibi olmayan ve hay\u00e2s\u0131zl\u0131\u011f\u0131n yayg\u0131nla\u015fmas\u0131n\u0131 isteyenleri ise Cen\u00e2b-\u0131 Hak \u015fu \u015fekilde \u00eek\u00e2z etmektedir;<\/p>\n

\u201c\u015e\u00fcphesiz \u00e7irkin s\u00f6z ve fiillerin inananlar aras\u0131nda yayg\u0131nla\u015fmas\u0131n\u0131 isteyenler i\u00e7in d\u00fcnyada da ahirette de pek elem verici ve can yak\u0131c\u0131 bir azab vard\u0131r.\u201d\u00a0(en-N\u00fbr 24\/19)<\/strong><\/p>\n

Allah(Celle Celaluhu)\u2019tan ve insanlardan utanan bir kimsenin, nefsinin istedi\u011fi her hareketi yapmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Utanma duygusuna s\u00e2hip olmayan bir kimsenin ise \u00f6n\u00fcnde hi\u00e7bir engel yoktur. Dolay\u0131s\u0131yla \u00f6yle bir kimse, her t\u00fcrl\u00fc \u00e7irkinli\u011fi kolayca yapabilir.<\/p>\n

\u00a0\u201c\u0130lk Peygamberlerden \u00eetib\u00e2ren halk\u0131n hat\u0131r\u0131nda kalan bir s\u00f6z vard\u0131r; \u00abHay\u00e2 etmedikten sonra istedi\u011fini yap!\u00bb\u201d\u00a0(Buh\u00e2r\u00ee, Enbiy\u00e2, 54; Edeb, 78)<\/em><\/p>\n

Ancak insan ne yaparsa yaps\u0131n, bir g\u00fcn bunlar\u0131n hesab\u0131n\u0131 muhakkak verecektir. Bu sebeple yapaca\u011f\u0131 i\u015fi iyi d\u00fc\u015f\u00fcnmelidir. \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n insanlar\u0131 ula\u015ft\u0131rmak istedi\u011fi ruhi k\u0131v\u00e2m, onlar\u0131n her an ihs\u00e2n duygusu ile dolu olmalar\u0131d\u0131r. Gizlide ve a\u00e7\u0131kta Allah\u2019tan hay\u00e2 duymak da bu duygunun bir neticesidir. Allah Te\u00e2l\u00e2\u2019n\u0131n her an kendisini g\u00f6rmekte oldu\u011funu bilen bir kimse, b\u00fcy\u00fck bir edep ve hay\u00e2 \u00fczere ya\u015far. Allah Resul\u00fc(sav), bu s\u00f6zleriyle bizlere bir davran\u0131\u015f \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc vermektedir. K\u0131saca if\u00e2de etmek gerekirse, Rasulullah(s.a.v)\u2019\u0131n s\u00fcnnetini aynen t\u00e2kip etmek en emin ve en k\u0131sa yoldur.
\nAkl\u0131m\u0131z var evet ama bunlar\u0131 takip eden iman ve hay\u00e2m\u0131z hayat\u0131m\u0131z\u0131n neresinde?
\nAllah(C.C)tan\u00a0 ne kadar korkuyor, ne kadar utan\u0131yor ve ne kadar sak\u0131n\u0131yoruz?\u00a0 Diyerek samimi bir kalp ile nefsimize sorup cevaplar\u0131n\u0131 bulmal\u0131y\u0131z!
\nSelam ve dua ile.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd \u00c2lemlerin Rabbi Allah Azze ve Celle\u2019 ye mahsustur. Salat ve selam \u015fanl\u0131 \u00f6nderimiz Hz Muhammed (sav) e, Aline, ashab\u0131na ve O\u2019na t\u00e2bi olan M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u00fczerine olsun. \u00c2min Cen\u00e2b-\u0131 Hak, Hazret-i \u00c2dem(as)\u2019i yaratt\u0131\u011f\u0131nda ona \u015fu \u00fc\u00e7 nimeti takdim etmi\u015ftir; “Ak\u0131l,\u00a0 \u00ceman,\u00a0 Hay\u00e2.” Cebrail (a.s)\u00a0 Adem(as)a bunlardan birini se\u00e7 buyurdu\u011funda Hz. Adem (as); – Getirdi\u011fin […]<\/p>\n","protected":false},"author":38,"featured_media":29962,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,251],"tags":[],"yoast_head":"\n