\u0130MT\u0130HAN \/ BELA<\/strong><\/p>\n Bela s\u00f6zl\u00fck anlam\u0131 , denemek yapmak bitkin hale getirmek demektir.Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde daha \u00e7ok denemek, s\u0131namak, imtihan etmek anlamlar\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.Denemek veya bir s\u0131namaya u\u011framak insan\u0131 y\u0131pratt\u0131\u011f\u0131ndan dolay\u0131 bela kelimesi ile ifade olunmaktad\u0131r.Dinin emirleride bir bak\u0131ma bela\u2019d\u0131r yani s\u0131namad\u0131r.<\/p>\n Her nefis \u00f6l\u00fcm\u00fc tad\u0131c\u0131d\u0131r. Bir imtihan olarak sizi iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fckle deneriz. Sonunda, Bize d\u00f6nd\u00fcr\u00fcleceksiniz.(Enbiya 35)<\/p>\n Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerim ve hadislerde bizlere hikmetleri ve sonu\u00e7lar\u0131na katlan\u0131l\u0131\u011f\u0131nda m\u00fckafatlar\u0131 bildirilmektedir.<\/p>\n Hanginizin daha g\u00fczel ameli oldu\u011funu denemek i\u00e7in; g\u00f6kleri ve yeri alt\u0131 g\u00fcnde yaratan O’dur. Zaten Ar\u015f’\u0131 su \u00fcst\u00fcnde idi. Andolsun ki; \u00f6l\u00fcmden sonra muhakkak siz yine dirileceksiniz, desen; k\u00fcfredenler mutlaka: Bu, apa\u00e7\u0131k bir b\u00fcy\u00fcden ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir, diyeceklerdir.(Hud 7)<\/p>\n Sizi, verdikleriyle denemek i\u00e7in yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn halifeleri yapan ve kiminizi kiminize derecelerle \u00fcst\u00fcn k\u0131lan O’dur. \u015e\u00fcphe yok ki O; Gafur, Rahim’dir.(Enam 165)<\/p>\n Hz. Enes (rad\u0131yallahu anh) anlat\u0131yor: “Res\u00fblullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m)’\u0131n \u015f\u00f6yle s\u00f6yledi\u011fini i\u015fittim: “Allah Te\u00e2la hazretleri buyurdu ki: “Ben kulumu iki sevdi\u011fiyle imtihan edersem o da sab\u0131r g\u00f6sterir (ve sevap umarsa) onlara bedel cenneti veririm.”[1]<\/a><\/p>\n Hz. \u00d6mer ve Hz. Eb\u00fb H\u00fcreyre (rad\u0131yall\u00e2hu anh\u00fcm\u00e2) anlat\u0131yorlar: “Res\u00fblullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m) buyurdular ki: “Kim bir belaya u\u011frayan\u0131 g\u00f6r\u00fcnce \u015fu duay\u0131 okursa: “Seni imtihan etti\u011fi \u015feyde bana \u00e2fiyet veren ve bir\u00e7ok yaratt\u0131\u011f\u0131ndan beni \u00fcst\u00fcn k\u0131lan Allah’a hamdolsun!” Art\u0131k ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 m\u00fcddet\u00e7e, bu bela ne olursa olsun ona m\u00e2ruz kalmaktan muaf k\u0131l\u0131n\u0131r.”[2]<\/a><\/p>\n Yine Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde Allah cc peygamberlerin ahvalinden haberler verir ve onlar\u0131n imtihanlara kar\u015f\u0131 tav\u0131rlar\u0131n\u0131 bizlere \u00f6\u011fretir.Netice itibariyle bela ve imtihanlar\u0131n en kuvvetlilerine u\u011frat\u0131lanlar peygamberlerdir.Allah azze ve cellenin yolunda hi\u00e7kimsenin dayanamaca\u011f\u0131 eziyet ve belalarla kar\u015f\u0131la\u015fm\u0131\u015flard\u0131r.Gerek g\u00f6nderildikleri kavimleri gerekse ailelerinden dolay\u0131 b\u00fcy\u00fck imtihanlara maruz tutulmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n Hani sizi, i\u015fkencenin en k\u00f6t\u00fcs\u00fcne u\u011fratan, kad\u0131nlar\u0131n\u0131z\u0131 sa\u011f b\u0131rak\u0131p, o\u011fullar\u0131n\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcren Firavun hanedan\u0131ndan kurtarm\u0131\u015ft\u0131k. Bunda size Rabb\u0131n\u0131zdan b\u00fcy\u00fck bir imtihan vard\u0131r.(Araf 141)<\/p>\n Hani Musa kavmine demi\u015fti ki: Allah’\u0131n \u00fczerinizdeki nimetini hat\u0131rlay\u0131n. \u00c7\u00fcnk\u00fc o, sizi azab\u0131n k\u00f6t\u00fcs\u00fcne u\u011fratan, kad\u0131nlar\u0131n\u0131z\u0131 sa\u011f b\u0131rak\u0131p o\u011fullar\u0131n\u0131z\u0131 bo\u011fazlayan Firavun hanedan\u0131ndan kurtarm\u0131\u015ft\u0131. Bunda Rabb\u0131n\u0131zdan b\u00fcy\u00fck bir imtihan vard\u0131r.( \u0130brahim 6)<\/p>\n Rabb\u0131m, bana salihlerden ihsan et\u00a0 Biz de ona, hilim sahibi bir o\u011ful m\u00fcjdeledik.<\/p>\n O, kendisinin yan\u0131s\u0131ra y\u00fcr\u00fcmeye ba\u015flay\u0131nca dedi ki: O\u011fulcu\u011fum; do\u011frusu ben, r\u00fcyada iken seni bo\u011fazlad\u0131\u011f\u0131m\u0131 g\u00f6r\u00fcyorum. Bir bak, ne dersin? O da dedi ki: Babac\u0131\u011f\u0131m; sana emrolunan\u0131 yap. \u0130n\u015fallah beni sabredenlerden bulursun.<\/p>\n \u0130kisi de teslim olunca, babas\u0131; o\u011flunu aln\u0131 \u00fczere yat\u0131rd\u0131.<\/p>\n Biz, ona \u015f\u00f6yle seslendik: Ey \u0130brahim;<\/p>\n Sen r\u00fc’yay\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirdin. Elbette Biz, ihsan edenleri b\u00f6ylece m\u00fckafatland\u0131r\u0131r\u0131z.<\/p>\n Muhakkak ki bu, apa\u00e7\u0131k bir imtihand\u0131( Saffat 100, 106)<\/p>\n Yoksa siz; sizden \u00f6nce ge\u00e7enlerin durumu ba\u015f\u0131n\u0131za gelmeden cennete giriverece\u011finizi mi sand\u0131n\u0131z? Onlara \u00f6yle yoksulluk, \u00f6yle s\u0131k\u0131nt\u0131 gelmi\u015f ve sars\u0131nt\u0131ya u\u011fram\u0131\u015flard\u0131 ki, nihayet Peygamber ve beraberindeki m\u00fc’minler: Allah’\u0131n yard\u0131m\u0131 ne zaman? diyordu. Bilesiniz ki, Allah’\u0131n yard\u0131m\u0131 pek yak\u0131nd\u0131r.( Bakara 214)<\/p>\n Andolsun ki sizi, biraz korku, biraz a\u00e7l\u0131k, biraz da mallardan, canlardan ve mahsullerden yana eksiklikle imtihan edece\u011fiz, sabredenlere m\u00fcjdele.(Bakara 155)<\/p>\n Allah; size, huzur ve g\u00fcven i\u00e7inde bir kasabay\u0131 misal olarak verir. Her yandan oraya bol bol r\u0131z\u0131k geliyordu. Ama Allah’\u0131n nimetine nank\u00f6rl\u00fck ettiler de yapt\u0131klar\u0131ndan dolay\u0131 Allah onlara a\u00e7l\u0131k ve korku belas\u0131n\u0131 tatt\u0131rd\u0131.(Nahl 112)<\/p>\n Hem bilin ki; mallar\u0131n\u0131z da, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131z da ancak birer fitnedir. Ve Allah kat\u0131nda b\u00fcy\u00fck m\u00fckafat vard\u0131r.(Enfal 28)<\/p>\n Yukardaki ayetlerdende anla\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u00fczere Allah azze ve celle peygamberleri, insanlar\u0131, m\u00fc\u2019min\u2019leri, kafirleri, ve M\u00fcsl\u00fcman cemaatini imtihanlardan ge\u00e7irmi\u015ftir ve ge\u00e7irmektedir. Bu imtihan \u00e7e\u015fitleri Kur\u2019an\u2019\u0131n ifadesi ile Nimet, k\u00fclfet, mal, evlat vs. ile te\u015fekk\u00fcl etmektedir.<\/p>\n Fitne ve imtihan noktas\u0131nda b\u00fct\u00fcn tasarruflar yaln\u0131z Allah cc aittir.Bu noktada Allah svt bizlere hayat rehberimiz Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde bu noktay\u0131 \u015fu \u015fekilde bildirmi\u015ftir.<\/p>\n \u201cFitne\u201d s\u00f6zl\u00fckte, denemek ve imtihana t\u00e2bi tutmak, s\u0131namak, madd\u00ee ve m\u00e2nev\u00ee s\u0131k\u0131nt\u0131, \u00fcz\u00fcnt\u00fc, bel\u00e2 ve fel\u00e2ketle imtihan etme gibi anlamlara gelir.Ayn\u0131 k\u00f6kten gelen \u201cmeft\u00fbn\u201d; akl\u0131ndan zoru olmak anlam\u0131ndan hareketle, deli gibi tutulmak, \u00e2\u015f\u0131k olmak, \u00e7ok be\u011fenmek anlamlar\u0131 kazanm\u0131\u015ft\u0131r. Fitne; Allah yolunda u\u011fran\u0131lan her t\u00fcrl\u00fc zorluk ve s\u0131k\u0131nt\u0131, delirmek pahas\u0131na m\u00fcminin Allah\u2019a ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n imanda sadakatinin s\u0131nand\u0131\u011f\u0131 imtihanlara denmektedir. \u2018Fetn\u2019 kelimesinin as\u0131l anlam\u0131 sa\u011flam olan\u0131n \u00e7\u00fcr\u00fc\u011f\u00fcnden ayr\u0131lmas\u0131 i\u00e7in alt\u0131n\u0131n ate\u015fe sokulmas\u0131d\u0131r. Bu kelime insan\u0131n ate\u015fe sokulmas\u0131 anlam\u0131nda da kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.[3]<\/a><\/p>\n Yoksa, insanlar; inand\u0131k demeleriyle b\u0131rak\u0131l\u0131vereceklerini ve kendilerinin denenmeyeceklerini mi sand\u0131lar.<\/p>\n Andolsun ki; Biz, onlardan \u00f6ncekileri de denedik. Allah; elbette do\u011frular\u0131 bilir ve elbette yalanc\u0131lar\u0131 da bilir.(Ankebut 2,3)<\/p>\n Bir m\u00fc’minin bat\u0131l ve bat\u0131l taraftarlar\u0131 taraf\u0131ndan eziyetlere u\u011frat\u0131lmas\u0131, sonra kendisini savunacak, destek olacak bir yard\u0131mc\u0131 bulamamas\u0131, kendi kendisini savunup kurtaracak durumda olmamas\u0131, ta\u011futlara, zorbalara kar\u015f\u0131 koyacak g\u00fc\u00e7ten yoksun bulunmas\u0131 da bir imtihand\u0131r. Ve bu imtihan\u0131n en belirgin \u015feklidir. O kadar ki, imtihan s\u00f6z\u00fc duyulur duyulmaz, zihinde uyanan ilk olgu budur. Ancak bu, imtihan\u0131n en a\u011f\u0131r \u015fekli de\u011fildir. De\u011fi\u015fik \u015fekillerde ve y\u00f6ntemlerde beliren daha bir\u00e7ok imtihan vard\u0131r. Bunlar i\u015faret etti\u011fimiz imtihan \u015feklinden daha ac\u0131 ve sonu\u00e7lar\u0131 bak\u0131m\u0131ndan daha y\u0131k\u0131c\u0131 olabilirler.<\/p>\n Bir insan\u0131n kendisinden dolay\u0131 aile fertlerinin ve sevdiklerinin ba\u015f\u0131na bir fel\u00e2ketin gelmesinden korkmas\u0131, \u00fcstelik b\u00f6yle bir durumda onlar\u0131 savunama-mas\u0131, son derece ac\u0131 ve etkileyici bir imtihan \u015feklidir. Aile fertleri ve sevdik1eri ona gelip bar\u0131\u015f yapmas\u0131n\u0131 ya da teslim olmas\u0131n\u0131 telkin ederler. Sevgi ad\u0131na, yak\u0131nl\u0131k ad\u0131na eziyetlere ya da \u00f6l\u00fcme terk etti\u011fi kimseler i\u00e7in Allah’dan korkmas\u0131 gerekti\u011fini ileri s\u00fcrerek, taviz vermesi \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131nda bulunurlar. Nitekim bu surede, bu t\u00fcr bir imtihan\u0131n son derece a\u011f\u0131r ve me\u015fakkatlisi olan anne ve baba a\u00e7\u0131s\u0131ndan imtihana tabi tutulmaya i\u015faret edilmi\u015ftir.<\/p>\n D\u00fcnyan\u0131n bat\u0131l taraftarlar\u0131na y\u00f6nelmesi, insanlar\u0131n onlar\u0131 ba\u015far\u0131l\u0131 ve zinde g\u00f6rmesi, herkesin onlar\u0131 \u00f6vmesi, kitlelerin onlar\u0131n ba\u015far\u0131lar\u0131n\u0131 alk\u0131\u015flamas\u0131, \u00f6nlerine dikilen t\u00fcm engelleri bertaraf etmeleri, onlar\u0131n ad\u0131na \u00f6vg\u00fclerin d\u00fcz\u00fclme-si, se\u00e7kin bir hayat ya\u015famalar\u0131, buna kar\u015f\u0131l\u0131k m\u00fc’minin ihmal edilmi\u015f olmas\u0131, sevilmemesi, hi\u00e7 kimse taraf\u0131ndan bilinmemesi, kimsenin onu savunmamas\u0131, o hayatta pek bir \u015feyleri bulunmayan kendisi gibi az say\u0131daki m\u00fc’minlerden ba\u015fka savundu\u011fu hakk\u0131n de\u011ferinin bilinmemesi de \u00e7ok ac\u0131 bir imtihan \u015feklidir. \u00c7evreden uzakla\u015fmak, inan\u00e7 ad\u0131na yaln\u0131z kalmak da bir imtihand\u0131r. Bu durumdaki bir m\u00fc’min, \u00e7evresindeki toplumlar\u0131n ve fertlerin sap\u0131kl\u0131\u011fa dald\u0131klar\u0131n\u0131, kendininse yapayaln\u0131z, garip ve kovulmu\u015f olarak kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr.<\/p>\n Bir di\u011fer imtihan \u015fekli de var ki, onu g\u00fcn\u00fcm\u00fczde a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6rmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Evet, bir m\u00fc’minin, ahl\u00e2ki a\u00e7\u0131dan, toplumsal de\u011fer yarg\u0131lar\u0131 bak\u0131m\u0131ndan koku\u015fmu\u015f baz\u0131 milletlerin ve devletlerin toplumsal a\u00e7\u0131dan kalk\u0131nm\u0131\u015f olmalar\u0131n\u0131, uygarca bir hayat s\u00fcrd\u00fcrmelerini, her ferdin bu toplumlarda insan\u0131n de\u011ferine yara\u015f\u0131r g\u00f6zetim ve korunma imk\u00e2n\u0131ndan yararlanmalar\u0131n\u0131, Allah’\u0131n dinine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p isyan ettikleri halde g\u00fc\u00e7 ve zenginlik elde etmelerini g\u00f6rmesi de \u00fcstesinden gelinmesi \u00e7ok zor olan bir imtihand\u0131r.<\/p>\n Bir de en b\u00fcy\u00fck imtihan vard\u0131r. Nefis ve ihtiras imtihan\u0131. Topra\u011f\u0131n \u00e7ekicili\u011fi, et ve kan\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, nimet ve iktidar ya da rahatl\u0131k ve g\u00fcven arzusu. Nefsin derinliklerinde, hayat \u015fartlar\u0131nda, toplumun mant\u0131\u011f\u0131nda ve devrin insanlar\u0131n\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerinde yer eden engellere ve ge\u00e7it vermez \u00f6nlemlere ra\u011fmen iman yolunu izlemenin, iman\u0131n \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u00fcst\u00fcn d\u00fczeye ula\u015fman\u0131n zorlu\u011fu b\u00fct\u00fcn imtihan \u015fekillerinden daha a\u011f\u0131r ve daha b\u00fcy\u00fck imtihand\u0131r.<\/p>\n Yol uzay\u0131p Allah’\u0131n yard\u0131m\u0131 gecikince, imtihan daha \u015fiddetli ve daha a\u011f\u0131r olur. Deneme her zamankinden \u00e7ok \u015fiddetlenir, sertle\u015fir. Bu durum kar\u015f\u0131s\u0131nda y\u00fcce Allah’\u0131n korudu\u011fu kimselerden ba\u015fkas\u0131 diren\u00e7 g\u00f6stermez, sabretmez. Bunlar iman ger\u00e7e\u011fini i\u00e7lerine sindiren kimselerdir, bu b\u00fcy\u00fck emaneti, g\u00f6\u011f\u00fcn yery\u00fcz\u00fcndeki emanetini, Allah’\u0131n insan vicdan\u0131na y\u00fckledi\u011fi emaneti eksiksiz bir \u015fekilde y\u00fcklenen ve gere\u011fini yapan kimselerdir.<\/p>\n Hi\u00e7 ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, bu \u015fekilde m\u00fc’minleri imtihan etmekle onlara azap etmeyi, s\u0131k\u0131nt\u0131lara sokup denemekle, onlara eziyet etmeyi istemiyor. (Ha\u015fa Allah’a) Bu imtihan ve denemelerin as\u0131l amac\u0131, emaneti y\u00fcklenebilmek i\u00e7in ger\u00e7ek anlamda haz\u0131rlanmakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu emanet \u00f6zel bir haz\u0131rl\u0131\u011f\u0131 gerektiriyor. Bu da ancak fiili olarak me\u015fakkat \u00e7ekmekle, zorluklar\u0131 pratik hayatta tutmakla, ger\u00e7ek anlamda ihtiraslar\u0131 yenmekle, ac\u0131lara, \u0131zd\u0131raplara kar\u015f\u0131 hakk\u0131yla sabretmekle, imtihan\u0131n uzun s\u00fcreli olmas\u0131na ve denemenin \u00e7ok a\u011f\u0131r olmas\u0131na ra\u011fmen, ger\u00e7ekten Allah’\u0131n zaferine ya da sevab\u0131na g\u00fcvenmekle m\u00fcmk\u00fcn olur.<\/p>\n Zorluklar, insan ruhunu adeta eritir, pisliklerini giderir. \u0130\u00e7indeki potansiyel g\u00fc\u00e7leri uyar\u0131r ve yo\u011funla\u015ft\u0131r\u0131r. Sert ve \u015fiddetli darbelerle d\u00f6verek madenini sertle\u015ftirir, parlat\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde zorluklar\u0131n toplumlar \u00fczerinde de b\u00fcy\u00fck ve kal\u0131c\u0131 etkileri vard\u0131r. Ac\u0131lar\u0131n, zorluklar\u0131n potas\u0131nda eritilen toplumlardan geriye sadece tabiat itibariyle en sars\u0131lmaz olanlar\u0131, karakterleri en sa\u011flam olanlar\u0131, Allah’la s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya ili\u015fki halinde bulunanlar\u0131, O’nun kat\u0131ndaki iki g\u00fczelli\u011fi; zafere ya da ahiret sevab\u0131na \u015fiddetle ba\u011flananlar\u0131 kal\u0131r. B\u00f6yle bir s\u00fcre\u00e7ten ge\u00e7en toplumlar en sonunda bayra\u011f\u0131 teslim al\u0131rlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu haz\u0131rl\u0131k ve deneme devresinden sonra art\u0131k emaneti y\u00fcklenecek niteliklere sahip olmu\u015flard\u0131r.[4]<\/a><\/p>\n [1]<\/a> K\u00fct\u00fcb-i Sitte<\/p>\n [2]<\/a> (Tirmiz\u00ee, Da’av\u00e2t 38, (3427, 3428); \u0130bnu M\u00e2ce, Dua 22, (3892).<\/p>\n [3]<\/a> Rag\u0131p el isfehani(El m\u00fcfredat) \u00c7\u0131ra yay.Sh 778<\/p>\n