\u0130L\u0130M<\/strong><\/p>\n \u0130nsan\u0131n duyu vas\u0131talar\u0131 ile elde etti\u011fi veya Allah Tebareke ve Te\u00e2l\u00e2’n\u0131n vahiy yolu ile do\u011frudan do\u011fruya g\u00f6nderdi\u011fi, i\u00e7inde zan ihtimali bulunmayan yak\u0131n\u0131 bilgi.<\/p>\n \u0130lim kavram\u0131n\u0131n yan\u0131nda \u00e7o\u011fu zaman kullan\u0131lan marifet kavram\u0131, daha hususi bir anlam ta\u015f\u0131r ve daha ziyade vas\u0131tas\u0131z bilgiyi, sezisi, kalb\u00ee bilgiyi ifade etmek i\u00e7in kullan\u0131l\u0131r. ilim ahiret yolunu dosdo\u011fru g\u00f6steren (k\u0131lavuz) bilgiler toplulu\u011fudur.[1]<\/a><\/p>\n Ehl-i S\u00fcnnet ve’l Cemaat’e g\u00f6re ilim, “Mal\u00fbm olan\u0131n, oldu\u011fu hal \u00fczere bilinmesidir.”Bu yarat\u0131lm\u0131\u015flar\u0131n ilmidir. Allah\u00fb Te\u00e2la (cc)’n\u0131n ilmi ise; bir \u015feyin (e\u015fyan\u0131n) asl\u0131n\u0131n ne oldu\u011funu ve ne olaca\u011f\u0131n\u0131 ku\u015fatmas\u0131 ve haberdar olmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n Kur’an-\u0131 Kerim’de: “Bilmedi\u011fin \u015feyin ard\u0131na d\u00fc\u015fme. (Pe\u015finden gitme.) Do\u011frusu duyman, g\u00f6rmen ve muhakemen (kalbin) ondan sorumludurlar”(El-\u0130sra: 36) h\u00fckm\u00fc beyan buyurulmu\u015ftur. Ayette bilgiye ula\u015fmak i\u00e7in zikredilen duyma (haber-i sad\u0131k), basar, (m\u00fc\u015fahede, g\u00f6rme) ve fu\u00e2d (akl-\u0131 selim ile kavrama) olduk\u00e7a \u00f6nemli unsurlard\u0131r. \u0130sl\u00e2m alimleri, bu unsurlar\u0131 dikkate alarak ilim \u015fu \u00fc\u00e7 yolla elde edilir, demi\u015flerdir:<\/p>\n Seyyid \u015eerif C\u00fcrc\u00e2n\u00ee’ye g\u00f6re ilim: “Ger\u00e7e\u011fe ve vak\u0131aya uygun d\u00fc\u015fen bilgi ve kanaatt\u0131r”[3]<\/a><\/p>\n C\u00fcrc\u00e2n\u00ee ilim i\u00e7in \u015fu tarifleri de yapar: “\u0130lim; bir \u015feyi oldu\u011fu gibi idrak etmektir. Bilgisizlik bilginin z\u0131dd\u0131d\u0131r. Bilim, bilinenden gizlilik ve kapal\u0131l\u0131\u011f\u0131n kalkmas\u0131d\u0131r. \u0130lim; nefsin, bir \u015feyin manas\u0131na ula\u015fmas\u0131d\u0131r. D\u00fc\u015f\u00fcnen ile d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclen aras\u0131nda hususi bir al\u00e2kad\u0131r”[4]<\/a><\/p>\n \u0130lim, kesin olsun veya olmas\u0131n kavram (tasavvur) veya h\u00fck\u00fcm olarak mutlak manas\u0131yla idrak etmektir. ilim; d\u00fc\u015f\u00fcnme, fehmetme ve hayal etme manalar\u0131na da gelir”[5]<\/a><\/p>\n Allah (cc) yaratm\u0131\u015f oldu\u011fu ilk varl\u0131\u011f\u0131n \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc ilim ile ortaya koymu\u015ftur.<\/p>\n \u201cHani Rabbin, Meleklere: “Muhakkak ben, yery\u00fcz\u00fcnde bir halife var edece\u011fim” demi\u015fti. Onlar da: “Biz seni\u00a0 \u015f\u00fckr\u00fcnle y\u00fcceltir ve (s\u00fcrekli) takdis ederken, orada bozgunculuk \u00e7\u0131karacak ve kanlar ak\u0131tacak birini mi var edeceksin?” dediler. (Allah:) “\u015e\u00fcphesiz sizin bilmedi\u011finizi ben bilirim” dedi.<\/p>\n Ve Adem’e isimlerin hepsini \u00f6\u011fretti. Sonra onlar\u0131 meleklere y\u00f6neltip: “E\u011fer do\u011fru s\u00f6zl\u00fcyseniz, bunlar\u0131 bana isimleriyle haber verin” dedi.<\/p>\n Dediler ki: “Sen y\u00fccesin, bize \u00f6\u011fretti\u011finden ba\u015fka bizim hi\u00e7bir bilgimiz yok. Ger\u00e7ekten sen, her \u015feyi bilen, h\u00fck\u00fcm ve hikmet sahibi olans\u0131n.”<\/p>\n (Allah:) “Ey Adem, bunlar\u0131 onlara isimleriyle haber ver” dedi. O, bunlar\u0131 onlara isimleriyle haber verince de dedi ki: “Size demedim mi, g\u00f6klerin ve yerin gayb\u0131n\u0131 ger\u00e7ekten ben bilirim, gizli tuttuklar\u0131n\u0131z\u0131 ve a\u00e7\u0131\u011fa vurduklar\u0131n\u0131z\u0131 da ben bilirim.\u201d(Bakara\/30-33)<\/p>\n <\/p>\n Bu ayeti kelimede Allah azze ve celle Adem (a.s)\u2019\u0131 meleklere ilim ile tafdil etmi\u015ftir. \u00c7\u00fcnk\u00fc melekler bolca ibadet eden varl\u0131klard\u0131r ancak, Adem (a.s) ilim ile de\u011ferli k\u0131l\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n Yine Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde Allah azze ve celle ; Kendi kat\u0131ndaki \u00fcst\u00fcnl\u00fck sebebini (Hucurat 13) takva(Allah cc sak\u0131nmak) olarak a\u00e7\u0131klarken\u00a0 bu takvaya ula\u015fan kimseleride ;<\/p>\n Kullar\u0131 i\u00e7inde ise, Allah’tan ancak alim olanlar ‘i\u00e7leri titreyerek korkar'(Fat\u0131r 28) olarak bildirmi\u015ftir.Herhangi bir m\u00fckellefin Do\u011fru\u00a0 bir iman\u2019a ve faziletli amellere ula\u015fmas\u0131 ilim ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/p>\n “Hi\u00e7 bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Z\u00fcmer 9); Ayetinde de beyan edildi\u011fi \u00fczere ikisinin bir olmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil, nas\u0131l olsunki pozitif, d\u00fcnya ma\u015fiyetimizi elde etti\u011fimiz bir ilimde bile insanlar e\u015fit olmazken, di\u011fer meselelerde nas\u0131l olur.<\/p>\n Allah cc i\u00e7in \u0130lim<\/strong>: Ezelden ebede meydana gelmi\u015f ve gelecek olan k\u00fclli ve c\u00fcz\u2019i , m\u00fcnferit ve toplu olarak her \u015feyi noksans\u0131z olarak bilmektir.Allah azze ve celle\u2019 nin bilmesi i\u00e7in zaman, mekan ve delil gibi sebeplere ihtiya\u00e7 yoktur. Y\u00fcce Allah\u2019 \u0131n ilmine sonradan bir\u015fey ilave olmad\u0131\u011f\u0131 gibi unutmak, yan\u0131lma, ve habersiz olmak gibi noksan s\u0131fatlarda olmaz.\u0130lim s\u0131fat\u0131\u2019n\u0131n z\u0131dd\u0131 cehalettir. Cehalette Allah cc i\u00e7in m\u00fcstahildir. S\u00f6z\u00fcn\u00fcz\u00fc gizleyin, yahut onu a\u00e7\u0131\u011fa vurun; (fark etmez). \u015e\u00fcphesiz Allah, sinelerin \u00f6z\u00fcn\u00fc (kalplerde olan\u0131) hakk\u0131yla bilir. Yaratan bilmez mi? O, en gizli \u015feyleri bilir, (her \u015feyden) hakk\u0131yla haberdard\u0131r.(M\u00fclk 13, 14)[6]<\/a><\/p>\n \u0130lmin fazileti, \u00f6nemi bu aktarm\u0131\u015f olduklar\u0131m\u0131zla k\u0131s\u0131tl\u0131 de\u011fildir. \u0130lim \u00f6yle faziletli \u00f6yle \u00f6nemlidir ki bunu izaha ciltler dolusu kitaplar kifayet edemez.<\/p>\n E\u011fer yery\u00fcz\u00fcndeki a\u011fa\u00e7lar\u0131n t\u00fcm\u00fc kalem ve deniz de -onun ard\u0131ndan yedi deniz daha eklenerek- (m\u00fcrekkep) olsa, yine de Allah’\u0131n kelimeleri (yazmakla) t\u00fckenmez. \u015e\u00fcphesiz Allah, \u00fcst\u00fcn ve g\u00fc\u00e7l\u00fcd\u00fcr, h\u00fck\u00fcm ve hikmet sahibidir. (Lokman\/27)<\/p>\n Fakat ne yaz\u0131k ki g\u00fcn\u00fcm\u00fczde ilim insanlar\u0131n nezdinde \u00f6yle dereceye geldi ki , bir \u015fey nas\u0131l ihmal ediliyorsa ilim de \u00f6yle ihmal edilmi\u015f, bir \u015fey ne kadar \u00f6nemsiz ise ilim o derece \u00f6nemsiz bir vaziyete gelmi\u015ftir.\u0130limin bu \u00e7a\u011fdaki kadar de\u011fersiz oldu\u011fu bir \u00e7a\u011fa \u015fahit olunmam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n \u0130bn \u00d6mer (ra) :<\/p>\n Hayat\u0131mda \u00f6yle bir d\u00f6nem ya\u015fad\u0131m ki, Kur\u2019andan \u00f6nce iman verildi. Bir S\u00fbre, Muhammed (sav)\u2019e iner sonra biz onun helal ve haram\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenirdik. Sizin Kur\u2019an\u2019\u0131 \u00f6\u011frendi\u011finiz gibi; \u00f6\u011frendi\u011fimiz noktada durmam\u0131z gerekmezdi. G\u00f6r\u00fcyorum ki, sizden birine \u00f6nce Kur\u2019an veriliyor, Fatiha S\u00fbresi\u2019ni sonuna kadar okuyor ve i\u00e7indekileri anlam\u0131yor. Neyi emretti\u011finin ve neyi yasaklad\u0131\u011f\u0131n\u0131n fark\u0131nda de\u011fil. Durup; hurmalar\u0131, sa\u00e7\u0131p da\u011f\u0131tt\u0131\u011f\u0131 gibi ilmi sa\u00e7\u0131p da\u011f\u0131tmas\u0131 ki\u015fiye yak\u0131\u015fmaz.[7]<\/a><\/p>\n Acaba \u0130bn \u00d6mer (ra) bug\u00fcnleri g\u00f6reseydi ne derdi?<\/p>\n [1]<\/a> \u015eamil \u0130A<\/p>\n [2]<\/a> Yusuf Kerimo\u011flu, Emanet Ehliyet, c.1, 1.B\u00f6l\u00fcm<\/p>\n [3]<\/a> C\u00fcrcani, et-Ta’rifat, Beyrut 1985, s. 160<\/p>\n [4]<\/a> C\u00fcrc\u00e2n\u00ee, et- Ta’rifat, s. 160, 167<\/p>\n [5]<\/a> Tahanevi, Ke\u015f\u015faf\u00fc lst\u0131lahati’l-f\u00fcnun, II, 1055<\/p>\n [6]<\/a> \u015eah\u0131merdan Sar\u0131, \u0130slam Akaidi c.5, sh.118<\/p>\n\n