B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/strong><\/p>\n \n 1- G\u00f6klerde ve yerde olanlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah’\u0131 tesbih etmektedir.(1) M\u00fclk(2) de O’nundur, hamd(3) (\u00f6vg\u00fc) de O’nundur. O, her \u015feye g\u00fc\u00e7 yetirendir.<\/strong> A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n 1. \u0130zah i\u00e7in bkz. Hadid an: 1. Sonraki konu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde ni\u00e7in bu c\u00fcmleyle giri\u015f yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. Zira daha sonraki ayetlerde kainat\u0131 Allah’\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131, sahibi ve h\u00fck\u00fcmdar\u0131n\u0131n sadece O oldu\u011fu hakikati beyan edilmi\u015ftir. O, bu kainat\u0131 bo\u015f yere yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Bilakis kainat\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131 bir hikmete dayan\u0131r. \u0130nsano\u011flu bu kainatta ba\u015f\u0131bo\u015f b\u0131rak\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 gibi, yapt\u0131klar\u0131ndan hesaba da \u00e7ekilecektir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kainat\u0131n sahibi, her\u015feyden haberdard\u0131r ve kainatta olan her\u015fey O’nun bilgisi dahilindedir. 2. Yani, kainat\u0131n yegane Meliki O’dur. O, kainat\u0131 yarat\u0131p harekete ge\u00e7irmekle kalmay\u0131p, her an bu kainat\u0131 idare etmektedir. O’nun bu y\u00f6netiminde hi\u00e7bir kimsenin ortakl\u0131\u011f\u0131 s\u00f6zkonusu de\u011fildir. \u015eayet mahlukat\u0131n bir k\u0131sm\u0131nda ge\u00e7ici ve s\u0131n\u0131rl\u0131 bir tasarruf yetkisi bulunuyorsa, bu yetkiyi onlar, kendiliklerinden (zorla) elde etmi\u015f de\u011fildirler. Bu yetkiyi onlara Allah Te\u00e2l\u00e2 vermi\u015ftir. Allah’\u0131n diledi\u011fi bir zamana kadar, bu yetkilerini ellerinde tutabilirler. Diledi\u011finde ise, Allah, bu yetkiyi onlardan al\u0131r.<\/p>\n 3. Di\u011fer bir ifadeyle, hamde lay\u0131k olan sadece O’dur. Ba\u015fkalar\u0131n\u0131n hamde lay\u0131k yanlar\u0131 varsa bile, bu, Allah’\u0131n onlara bir l\u00fctfudur. \u015eayet hamd, \u015f\u00fck\u00fcr anlam\u0131nda ele al\u0131n\u0131rsa, bundan \u015f\u00fckre as\u0131l m\u00fcstehak olan\u0131n Allah oldu\u011fu sonucu \u00e7\u0131kar. \u00c7\u00fcnk\u00fc t\u00fcm nimetleri O yaratm\u0131\u015ft\u0131r ve mahlukata O’nun d\u0131\u015f\u0131nda ihsan eden kimse yoktur. Bir kimse, bir iyilik yapt\u0131\u011f\u0131nda, bizim kendisine etti\u011fimiz te\u015fekk\u00fcr, Allah’\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 nimetlerin onun vas\u0131tas\u0131yla bize ula\u015fmas\u0131 nedeniyledir. Yoksa bu nimetleri yaratan o kimse de\u011fildir ve hi\u00e7 kimse Allah’\u0131n yard\u0131m\u0131 olmaks\u0131z\u0131n o nimetleri bize ula\u015ft\u0131ramaz.<\/p>\n 4. Yani, Kadir-i Mutlak’t\u0131r ve hi\u00e7bir kuvvet O’nun kudretini s\u0131n\u0131rlayamaz.<\/p>\n 5. Bu ifadeye d\u00f6rt \u015fekilde anlam vermek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr ve hepsi de ge\u00e7erlidir.<\/p>\n a) “Sizi O yaratt\u0131. Sonra baz\u0131lar\u0131n\u0131z O’nun yarat\u0131c\u0131 oldu\u011funu kabul ederken, baz\u0131lar\u0131n\u0131z inkar etti.” Bu anlam, birinci ve ikinci c\u00fcmlenin birlikte okunmas\u0131ndan \u00e7\u0131kmaktad\u0131r…<\/p>\n b) “Sizi O yaratt\u0131 ve m\u00fcmin veya kafir olmakta sizleri serbest b\u0131rakt\u0131. O bu konuda sizleri zorlamad\u0131. \u0130man veya ink\u00e2r\u0131n\u0131zdan sorumlu olan sizlersiniz.” Bu anlam\u0131 sonra gelen, “Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6rmektedir.” \u015feklindeki c\u00fcmle de teyid etmektedir.Yani, size bu serbestiyi vermekle, sizin bu serbestiyi nas\u0131l kullanaca\u011f\u0131n\u0131z\u0131 denemektedir.<\/p>\n c) “O, iman edersiniz diye, sizi selim f\u0131trat \u00fczere yaratt\u0131. Ancak bu f\u0131trat \u00fczere yarat\u0131ld\u0131ktan sonra, kimileriniz f\u0131trat\u0131n\u0131n aksine inkar etmi\u015f, kimileriniz ise f\u0131trat\u0131 do\u011frultusunda iman etmek suretiyle, yarat\u0131c\u0131s\u0131na tabi olmu\u015ftur.” Bu ayet Rum Suresi’nin 30. ayeti ile birlikte m\u00fctaala edildi\u011finde, yukar\u0131daki anlam daha sarih anla\u015f\u0131l\u0131r. “O halde y\u00fcz\u00fcn\u00fc hanif olarak dine, Allah’\u0131n insanlar\u0131 kendisi \u00fczerine yaratt\u0131\u011f\u0131 f\u0131trata d\u00f6nd\u00fcr.” “Allah’\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131nda bir de\u011fi\u015fim yoktur. \u0130\u015fte dosdo\u011fru din. Ama insanlar\u0131n \u00e7o\u011fu bilmiyorlar.” d) Allah’\u0131n sizi nas\u0131l yaratt\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnecek olursan\u0131z O’nun size verdi\u011fi nimetlerden, yine O’nun verdi\u011fi v\u00fccut sayesinde istifade edebildi\u011finizi g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn\u00fcz. \u015eayet O sizi bu \u015fekilde yaratm\u0131\u015f olmasayd\u0131, sizler Yarat\u0131c\u0131n\u0131za kar\u015f\u0131 gelme imkan\u0131 bile bulamazd\u0131n\u0131z. Fakat baz\u0131lar\u0131n\u0131z hi\u00e7 d\u00fc\u015f\u00fcnmeden, yahut yanl\u0131\u015f d\u00fc\u015f\u00fcnerek inkar yoluna ge\u00e7erken, baz\u0131lar\u0131n\u0131z da iman ederek, f\u0131trat \u00fczere olan do\u011fru yola tabi olurlar.<\/p>\n 6. Bu c\u00fcmlenin anlam\u0131, maddi bir g\u00f6rmeyi ifade etmekten \u00f6te, amellerin de\u011ferlendirilip, ona g\u00f6re kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n verilmesini tazammun eder. T\u0131pk\u0131 bir amirin, memuruna “Nas\u0131l \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir g\u00f6relim hele!” demesi gibi. Yani, “Bir bakal\u0131m, iyi \u00e7al\u0131\u015f\u0131rsan terfi edersin, k\u00f6t\u00fc \u00e7al\u0131\u015f\u0131rsan kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 ona g\u00f6re al\u0131rs\u0131n.”<\/p>\n 7. Bu ayette \u00fc\u00e7 husus arka arkaya a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131r ve aralar\u0131nda s\u0131k\u0131 bir irtibat vard\u0131r. B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah(Celle Celaluhu)\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 1- G\u00f6klerde ve yerde olanlar\u0131n t\u00fcm\u00fc Allah’\u0131 tesbih etmektedir.(1) M\u00fclk(2) de O’nundur, hamd(3) (\u00f6vg\u00fc) de O’nundur. O, her \u015feye g\u00fc\u00e7 yetirendir. 2- Sizi yaratan O’dur; buna […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":27834,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n
\n2- Sizi yaratan O’dur; buna ra\u011fmen sizden kiminiz k\u00e2firdir, kiminiz ise m\u00fc’min.(5) Allah, yapmakta olduklar\u0131n\u0131z\u0131 g\u00f6rendir.(6)<\/strong>
\n3- G\u00f6kleri ve yeri hak olmak \u00fczere yaratt\u0131 ve size d\u00fczenli bir bi\u00e7im (suret) verdi; suretlerinizi de g\u00fczel yapt\u0131. D\u00f6n\u00fc\u015f O’nad\u0131r.(7)<\/strong><\/p>\n
\nG\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi bu konuya en uygun giri\u015f ancak bu c\u00fcmleyle (G\u00f6klerde ve yerde ne varsa Allah’\u0131 anmaktad\u0131r.) yap\u0131labilirdi. Mevki ve mahal itibariyle giri\u015fteki bu c\u00fcmlenin anlam\u0131 \u015f\u00f6yledir: “Yerden, g\u00f6\u011fe ve hatta fezan\u0131n derinliklerine kadar dikkatli bakt\u0131\u011f\u0131n\u0131zda, her\u015feyin Allah’\u0131n zaaf, ay\u0131p ve noksanlardan m\u00fcnezzeh oldu\u011funa \u015fehadet etti\u011fini g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn\u00fcz. \u015eayet O’nun zat, s\u0131fat, fiil ve i\u015flerinde k\u00fc\u00e7\u00fck bir noksanl\u0131k ya da kusur olsayd\u0131, b\u00f6ylesine m\u00fckemmel bir nizama sahip olan kainat\u0131n ayakta kalmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmazd\u0131. Aksine biz bu kainat\u0131n eksiksiz, muazzam bir i\u015fleyi\u015fi oldu\u011funu m\u00fc\u015fahede ediyoruz.<\/p>\n
\nHz. Peygamber’in (s.a.) bir\u00e7ok hadisi de bu konuya \u0131\u015f\u0131k tutmaktad\u0131r. Rasulullah (s.a) bir\u00e7ok hadisinde, insan\u0131n f\u0131trat \u00fczere do\u011fdu\u011funu, ama sonra harici etkilerle k\u00fcfr, \u015firk ve dal\u00e2lete d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6ylemi\u015ftir. (\u0130zah i\u00e7in bkz. Rum an: 42-47) Burada ayr\u0131ca, hi\u00e7bir semav\u00ee kitapta insan\u0131n do\u011fu\u015ftan g\u00fcnahkar oldu\u011fu inanc\u0131n\u0131n bulunmad\u0131\u011f\u0131na dikkat \u00e7ekmek gerekir. Ancak 1500 y\u0131l \u00f6nce ilk kez H\u0131ristiyanlar, bu d\u00fc\u015f\u00fcnceyi as\u0131l inan\u00e7lar\u0131 aras\u0131na sokmu\u015flard\u0131r. Bu g\u00fcn bile baz\u0131 Katolik kilisesinin alimleri, Kitab-\u0131 Mukaddes’te b\u00f6yle bir inanc\u0131n dayanaklar\u0131n\u0131n olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 itiraf etmektedirler. Kitab-\u0131 Mukaddes \u00fczerindeki uzmanl\u0131\u011f\u0131yla tan\u0131nan Alman papaz Herbert Haag, “Kitab-\u0131 Mukaddes’te \u0130lk G\u00fcnah \u0130nanc\u0131n\u0131n Temelleri Var m\u0131d\u0131r?” adl\u0131 eserinde \u015f\u00f6yle demektedir: “Ba\u015flang\u0131c\u0131ndan 3. asra kadar H\u0131ristiyanl\u0131k’ta ilk g\u00fcnah inanc\u0131 mevcut de\u011fildi. Daha sonralar\u0131 ilk g\u00fcnah inanc\u0131 yay\u0131lmaya ba\u015flay\u0131nca, bir\u00e7ok h\u0131ristiyan alimi bu bid’ate kar\u015f\u0131 200 sene m\u00fccadele etmi\u015ftir. Fakat en sonunda 5. as\u0131rda St. Agustin, mant\u0131\u011f\u0131n\u0131 kullanarak, insano\u011flunun Adem Baba’s\u0131n\u0131n g\u00fcnah\u0131n\u0131 miras olarak devrald\u0131\u011f\u0131n\u0131, ama \u0130sa Mesih’in kefareti ile birlikte insanlar\u0131n felaha erdi\u011fini ileri s\u00fcren bu d\u00fc\u015f\u00fcnceyi di\u011fer h\u0131ristiyanlara da kabul ettirmi\u015ftir.”<\/p>\n
\n“G\u00f6kleri ve yeri (kainat\u0131) hak ile yaratt\u0131.” Buradaki “hak ile” \u015feklindeki ibareyle, bir haber verilmek isteniyorsa, ku\u015fkusuz bu haber ger\u00e7ektir. \u015eayet kainat\u0131n Allah’\u0131n emri ile yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 anlat\u0131lmak isteniyorsa, elbette kainat adaletle yarat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Yok e\u011fer bu bir g\u00f6r\u00fc\u015f (s\u00f6z) ise, do\u011frudur. Ya da fiili bir anlam kastediliyorsa, bu “kainat hikmete dayal\u0131 yarat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r” demi\u015ftir. Yani bu kainat\u0131 yaratan onu ba\u015f\u0131bo\u015f, anlams\u0131z yaratmam\u0131\u015ft\u0131r. Ard\u0131nda bir hikmet vard\u0131r. Ve bir maksad i\u00e7in yarat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu kainat\u0131n i\u00e7inde ne yarat\u0131lm\u0131\u015fsa mutlak surette bir fonksiyonu (g\u00f6revi) vard\u0131r.
\nBuna dayanarak, insano\u011flunun kullanmakta oldu\u011fu bir\u00e7ok icadlar yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. (\u0130zah i\u00e7in bkz. En’am an: 46, Yunus an: 11, \u0130brahim an: 26, Nahl an: 6, Enbiya an: 15-16, M\u00fcminun an: 102, Ankebut an: 75, Rum an: 6, Duhan an: 34, Casiye an: 28.)
\n“Sizi \u015fekillendirdi, \u015fekillerinizi g\u00fczel yapt\u0131” Bu ifade ile insan\u0131n sadece y\u00fcz\u00fc de\u011fil, Allah’\u0131n insana ba\u011f\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 ve onlar\u0131n yard\u0131m\u0131yla insan\u0131n hayat\u0131n\u0131 idame ettirdi\u011fi bedeni yap\u0131s\u0131 ile kuvvet ve yetenekleri kastolunmaktad\u0131r. \u0130nsan bu iki \u00f6zelli\u011fiyle di\u011fer t\u00fcm mahluktan \u00fcst\u00fcnd\u00fcr ve dolay\u0131s\u0131yla onlar \u00fczerinde h\u00fck\u00fcm s\u00fcrmektedir.
\n\u0130nsana kullanabilmesi i\u00e7in m\u00fcnasip oranlarda boy, el, ayak ve di\u011fer organlar verilirken bilgi elde edebilmesi i\u00e7in hissiyat, elde etti\u011fi bilgiden yararlanabilmesi i\u00e7in d\u00fc\u015f\u00fcnme ve muhakeme yetene\u011fi beyin (feraset) ve istedi\u011fi yolu se\u00e7mesi ve Allah’\u0131n verdi\u011fi yetenekleri hangi yolda kullanaca\u011f\u0131n\u0131n bilinmesi i\u00e7in irade kuvveti ba\u011f\u0131\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. Yine insana, yarat\u0131c\u0131s\u0131na inan\u0131p, inanmama, O’ndan y\u00fcz \u00e7evirme, ba\u015fka ilahlar edinme, hatta Allah’a kar\u015f\u0131 sava\u015f a\u00e7ma \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc dahi verilmi\u015ftir. T\u00fcm bu yetenekleri ona vermekle Allah Te\u00e2l\u00e2, di\u011fer mahlukat \u00fczerinde, insana fiilen sahip oldu\u011fu bir iktidar ba\u011f\u0131\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. (\u0130zah i\u00e7in bkz. M\u00fcmin an: 91)
\nBu iki hususun a\u00e7\u0131klanmas\u0131ndan sonra do\u011fal olarak ortaya \u015fu sonu\u00e7 \u00e7\u0131kar: “D\u00f6n\u00fc\u015f O’nad\u0131r!” B\u00f6ylesine m\u00fckemmel ve hikmete dayanan bu kainat i\u00e7inde, kendisine s\u0131n\u0131rl\u0131 bir \u00f6zg\u00fcrl\u00fck, yetenek ve tasarruf hakk\u0131 verilen insana, bu nimetleri nas\u0131l kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131n sorulaca\u011f\u0131 a\u015fikard\u0131r. \u0130\u015fte “D\u00f6n\u00fc\u015f O’nad\u0131r!” ifadesinin anlam\u0131 budur. Daha sonraki ayette, bu d\u00f6n\u00fc\u015f t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131n ahirette yeniden dirilip, sorguya \u00e7ekilece\u011fi vakittir. \u0130nsana ancak o zaman, bu d\u00fcnyada kendisine verilen \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc hak yolda m\u0131, bat\u0131l yolda m\u0131 kullanm\u0131\u015f oldu\u011fu dikkate al\u0131narak, yapt\u0131klar\u0131na, “kar\u015f\u0131l\u0131k” verilecektir. Bu noktada \u015fu t\u00fcr sorular akla gelebilir: “Ceza ve m\u00fckafat\u0131n bu d\u00fcnyada iken verilmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil mi?” veya “Ceza ve m\u00fckafat\u0131 ahirete ertelemek gerekir mi?” ya da “Ni\u00e7in t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131n diriltildi\u011fi g\u00fcn, yani ayn\u0131 zamanda ceza ve m\u00fckafaat veriliyor?” \u0130nsan biraz d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcnde ni\u00e7in b\u00f6yle yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlar ve sebebini makul kar\u015f\u0131lar. Zira insan\u0131n d\u00fcnyada iken yapt\u0131klar\u0131n\u0131n etkisi, onun \u00f6l\u00fcm\u00fcyle sona ermez. Aksine yapt\u0131klar\u0131n\u0131n etkisi insan \u00f6ld\u00fckten sonra da, gelecek nesillere sirayet eder. Dolay\u0131s\u0131yla insan\u0131n yapt\u0131klar\u0131n\u0131n tam kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131, t\u00fcm insanl\u0131k bir araya geldikten sonra verilebilir. (\u0130zah i\u00e7in bkz. A’raf an: 30, Yunus an: 10-11, Hud an: 105, Nahl an: 35, Hac an: 9, Neml an: 27, Rum an: 5-6, Sad an: 29-30, M\u00fcmin an: 80, Casiye an: 27-29)<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"