\u0130BADET<\/strong><\/p>\n Tapmak, kulluk yapmak, itaat etmek, boyun e\u011fmek. Niyete ba\u011fl\u0131 olarak yap\u0131lmas\u0131nda sevap olan, Cenab-\u0131 Hakka yak\u0131nl\u0131k ifade eden ve \u00f6zel bir \u015fekilde yap\u0131lan taat ve fiillerden ibarettir. Bu, bizi yoktan var eden, bize say\u0131s\u0131z nimetler bah\u015feden y\u00fcce Allah’\u0131 ta’z\u00eem (ululamak, y\u00fcceltmek) amac\u0131yla g\u00fcden bir kulluk g\u00f6revidir.[1]<\/a><\/p>\n Ayn\u0131 anlama gelen abd (Kulluk) ise ;<\/p>\n Kul, k\u00f6le, mahl\u00fbk, insan. \u0130taat etmek, boyun e\u011fmek, tev\u00e2zu g\u00f6stermek, daha a\u00e7\u0131k bir ifade ile ki\u015finin bir kimseye, ona isyan etmeden ve ondan y\u00fcz \u00e7evirmeksizin itaat etmesidir. Abd kelimesinin masdar\u0131 olan ubudiyyet (kulluk etmek) insan\u0131n s\u0131fat\u0131d\u0131r. S\u00e2m\u00ee men\u015feli oldu\u011fu i\u00e7in; \u0130br\u00e2n\u00eece’de ve di\u011fer akraba dillerde de g\u00f6r\u00fclen Abd kelimesi, Arap\u00e7a’da baz\u0131 hususiyetler ifade etmektedir. insan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f hikmetinin Allah’u Te\u00e2l\u00e2 (c.c.)’ya kullu\u011fa dayand\u0131\u011f\u0131 kat’i nasslarla sabittir.<\/p>\n Kur’\u00e2n-\u0131 Kerim’de: “Cinleri ve insanlar\u0131, bana ibadet etmeleri i\u00e7in yaratt\u0131m” (ez-Z\u00e2riy\u00e2t, 51\/56) h\u00fckm\u00fc beyan buyurulmu\u015ftur. B\u00fct\u00fcn peygamberler abd olduklar\u0131n\u0131 \u00f6v\u00fcnerek s\u00f6ylemi\u015flerdir. Hristiyanlar taraf\u0131ndan il\u00e2h oldu\u011fu ileri s\u00fcr\u00fclen Hz. \u0130sa (a.s.) bu iddiay\u0131 kesinlikle reddederek Kur’\u00e2n-\u0131 Kerim’in tabiriyle \u015f\u00f6yle der: “Ben Allah’\u0131n bir kuluyum.” (Meryem, 19\/30). Hz. Davud (a.s.) i\u00e7in “O ne g\u00fczel bir kuldu” (S\u00e2d, 38\/30) diye buyrulurken Hz. Eyy\u00fcb (a.s.) hakk\u0131nda da sabr\u0131ndan dolay\u0131 \u015f\u00f6yle ifade edilmektedir: “Ger\u00e7ekten biz onu sab\u0131rl\u0131 bulmu\u015ftuk. O ne g\u00fczel kuldu” (S\u00e2d, 38\/44). Kur’\u00e2n-\u0131 Kerim’de bir\u00e7ok isim ve s\u0131fatla an\u0131lan Hz. Peygamber (s.a.s.) i\u00e7in en \u015ferefli isim olarak “abd” tabiri kullan\u0131lmaktad\u0131r. Cen\u00e2b-\u0131 Allah’a en yak\u0131n bulundu\u011fu M\u00eerac gecesinde kendisinden “abd” diye s\u00f6zedilmektedir (el-\u0130sra, 17\/1; en-Necm, 53\/10) .[2]<\/a><\/p>\n Arap\u00e7a “\u0130badet” kelimesi \u00fc\u00e7 anlamda kullan\u0131l\u0131r: a) Tapma ve ba\u011fl\u0131l\u0131k; b) Boyun e\u011fme ve itaat etme; c) H\u00fckm\u00fc alt\u0131na girme ve kulluk yapma. Burada bu \u00fc\u00e7 anlama da gelir; yani: “Biz yaln\u0131z sana ibadet ederiz, yaln\u0131z senin kullar\u0131n ve k\u00f6leleriniz.” “Yaln\u0131z Sen’le bu t\u00fcr bir ili\u015fki i\u00e7indeyiz” ve “Bu \u00fc\u00e7 anlam\u0131yla da Sen’den ba\u015fka hi\u00e7 kimseyi m\u00e2bud kabul etmiyoruz.”[3]<\/a><\/p>\n Allah’a kulluk edenlerin, il\u00e2h\u00ee duygular i\u00e7inde, yeni ve m\u00e2nev\u00ee bir ortam\u0131n rengini alacaklar\u0131, \u00e2yette \u015f\u00f6yle ifade buyurulur: “Allah’\u0131n boyas\u0131 ile boyand\u0131k, Allah’\u0131n boyas\u0131ndan (din) daha g\u00fczel boyas\u0131 olan kimdir? Biz ancak O’na kulluk ederiz deyin”(Bakara\/138).<\/p>\n Madd\u00ee ve manevi b\u00fct\u00fcn temizlik \u00e7abalar\u0131m\u0131z ve g\u00fczelliklerimiz hep ilk olu\u015ftan, do\u011fu\u015ftan gelen temelin muhafazas\u0131na y\u00f6neliktir. \u0130sl\u00e2m dini ve tevhidi iman, insanlar\u0131n Allah taraf\u0131ndan boyanmas\u0131d\u0131r. \u0130man en g\u00fczel Allah boyas\u0131d\u0131r. Ve i\u015fte b\u00f6ylece biz ancak O’na ibadet ederiz, yaln\u0131zca O’na kulluk eyleriz. O’nun kullar\u0131, O’nun k\u00f6leleriyiz. Di\u011fer b\u00fct\u00fcn peygamberlere inanmam\u0131z, O’nun ger\u00e7ek peygamberleri olmalar\u0131ndan ve O’nun emirlerini bildirmelerinden dolay\u0131d\u0131r. Yoksa biz onlar\u0131 il\u00e2hla\u015ft\u0131r\u0131p ilah yerine koymay\u0131z. Hele hele h\u0131ristiyanlar\u0131n Hz. \u0130sa’ya yapt\u0131\u011f\u0131 gibi, \u015firke sapmay\u0131z hatta kendi peygamberimize de tapmay\u0131z. Onun hakk\u0131nda da “\u015eahitlik ederiz ki, Muhammed Allah’\u0131n kulu ve Resul\u00fcd\u00fcr.” diyerek kelime-i \u015fehadet getiririz.[4]<\/a><\/p>\n Allah (cc) Fatiha Suresi\u2019nin 4. Ayeti kerimesinde mealen \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r ;<\/p>\n \u201cAncak sana kulluk eder, ancak senden yard\u0131m dileriz.\u201d<\/p>\n Oysa m\u00fcsl\u00fcman\u0131n kalbi, Rahman ve Rahim olan Allah’a ba\u011fl\u0131 oldu\u011fu gibi, ruhu da t\u00fcm alemlerin Rabbine boyun e\u011fmi\u015f \u015fu varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fc ile s\u0131k\u0131 bir ili\u015fki i\u00e7indedir.[5]<\/a><\/p>\n Kulluk, ibadet ; hayat\u0131n t\u00fcm alan\u0131ndaki hal ve hareketleri kapsar. Kalp ile beden ile bedenin tamam\u0131yla ifa edilmesi istenen bir g\u00f6revdir. Zira bu organlar kullulta vas\u0131ta olmas\u0131, yard\u0131mc\u0131 olmas\u0131 ve bunlarla kulluk edilmesi i\u00e7in Alemlerin Rabbi taraf\u0131ndan insanlara verilmi\u015ftir. Ve bu g\u00f6rev t\u00fcm insanl\u0131\u011fa verilmi\u015ftir.<\/p>\n \u201cEy insanlar, sizi ve sizden \u00f6ncekileri yaratan Rabbinize kulluk edin. Umulur ki korunursunuz.\u201d (Bakara\/21)<\/p>\n Ey insanlar! Ak\u0131l ve erginlik ile insanl\u0131\u011f\u0131n ilk kemal basama\u011f\u0131na basm\u0131\u015f olanlar! Bak\u0131n\u0131z, gerek “ancak sana ibadet ederiz” antla\u015fmas\u0131n\u0131 vermi\u015f olsun gerek olmas\u0131n hepiniz m\u00fcmin, k\u00e2fir, m\u00fcnaf\u0131k, hangi s\u0131n\u0131fa, d\u00fcnyadaki kavimlerden hangi kavme mensup olursan\u0131z olunuz, fakir-zengin, \u00e2lim-cahil, hangisinden bulunursan\u0131z bulununuz hepiniz her zaman \u015fu emirle sorumlusunuz: sizi ve sizden \u00f6ncekileri, babalar\u0131n\u0131z\u0131, analar\u0131n\u0131z\u0131, b\u00fct\u00fcn atalar\u0131n\u0131z\u0131, dedelerinizi ve di\u011ferlerini ba\u015ftan sona yaratan Rabb\u0131n\u0131za, \u00e2lemlerin Rabb’ine ibadet ve kulluk ediniz, sevgi ve korkunun kemaliyle, en g\u00fczel edep ve sayg\u0131 ile ona boyun e\u011finiz ve O’nun emirlerine, h\u00fck\u00fcmlerine uyunuz. s\u00f6z\u00fcn\u00fc verenler onu ifa etsin; vermeyenler, vermeye \u00e7al\u0131\u015fs\u0131n; ona ibadet ve itaat ediniz ki ger\u00e7ekten korunabilesiniz, ger\u00e7ek muttakilerden olman\u0131z\u0131 \u00fcmit edebilesiniz. Yoksa y\u0131ld\u0131r\u0131mlar gibi \u00e2lem hadiselerinden, \u00f6l\u00fcmden korkmakla, kulak t\u0131kamakla asla korunamazs\u0131n\u0131z. Dikkat ediniz. buyuruluyor. Bu ise \u00fcmit ifade eder. Bu \u015fekilde de korunman\u0131z bir kuvvetli \u00fcmit olarak g\u00f6steriliyor da, “korunaca\u011f\u0131n\u0131zdan emin olunuz” denilmiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc il\u00e2h\u00ee iradeyi hi\u00e7bir \u015fey \u015farta ko\u015famaz. Siz ibadetinizle onu korumaya mecbur edemezsiniz. Ubudiyet (kulluk) kanunu \u00e7o\u011funlu\u011fa ait bir kanundur. As\u0131l koruyacak olan Allah’\u0131n l\u00fctfu ve rahmetidir. \u0130badet ilk \u00f6nce yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131z\u0131n, terbiyenizin bir te\u015fekk\u00fcr\u00fcd\u00fcr. Bunun Allah’\u0131 mecbur edecek, minnet alt\u0131nda b\u0131rakacak bir gerektirici kudreti yoktur ve zaten Allah’\u0131n lay\u0131k oldu\u011fu \u015f\u00fck\u00fcr ve kullu\u011fu k\u00e2mil bir \u015fekilde eda da edemezsiniz. \u015eu halde “ibadet ediyoruz” diye her sonu\u00e7tan emin olmay\u0131n\u0131z, ancak \u00fcmitvar olunuz ve \u00fcmidinizi Allah’tan ba\u015fkas\u0131na ba\u011flamay\u0131n\u0131z ve Allah’\u0131 tan\u0131mak i\u00e7in yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131za ve terbiyenize bak\u0131n\u0131z. O zaman bilirsiniz ki, bir yarat\u0131c\u0131n\u0131z ve Rabb’iniz var. Hem sizi ve hem sizden \u00f6ncekileri yaratan O’dur.[6]<\/a><\/p>\n \u0130nsan Allah cc kulluk i\u00e7in yarat\u0131lm\u0131\u015f bir mahluktur. Ancak nezamanki yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gayeden uzakla\u015fm\u0131\u015f i\u015fte ozaman Allah cc kulluk etmek ve bu \u015fekilde izzet ve \u015feref sahibi olmak gibi bir nimetten mahrum kalm\u0131\u015ft\u0131r. Yinede kullu\u011fun ya da itaat\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kamaz Allah cc itaat etmiyorsada birine yada birilerine itaat etmek zorunda kalacakt\u0131r. Bu durum Peygamberlerin g\u00f6nderili\u015f gayeleri ayn\u0131 zamanda insanlar\u0131n Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde a\u011f\u0131r bir \u015fekilde uyar\u0131ld\u0131klar\u0131 bir mesele dir.Nitekim Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde;<\/p>\n \u201cAndolsun, biz her \u00fcmmete: \u00abAllah’a kulluk edin ve ta\u011futtan ka\u00e7\u0131n\u0131n\u00bb (diye tebli\u011f etmesi i\u00e7in) bir peygamber g\u00f6nderdik. B\u00f6ylelikle, onlardan kimine Allah hidayet verdi, onlardan kiminin \u00fczerine de sap\u0131kl\u0131k hak oldu. Art\u0131k, yery\u00fcz\u00fcnde dola\u015f\u0131n da yalanlayanlar\u0131n u\u011frad\u0131klar\u0131 sonucu g\u00f6r\u00fcn.\u201d Buyrulmaktad\u0131r.<\/p>\n Peygamberlerin \u00e7a\u011fr\u0131lar\u0131na dikkat edersek Mekke toplumuna g\u00f6nderilen Hz.Muhammed(sas)\u2019in o topluma dahil olan insanlara, gelin Allah cc varl\u0131\u011f\u0131na inan\u0131n de\u011fil bir ve tek e\u015fsiz oldu\u011funa inan\u0131n dedi\u011fini tarih kitaplar\u0131nda g\u00f6rmekteyiz. Ayeti Kelimede;<\/p>\n Andolsun, onlara: \u00abKendilerini kim yaratt\u0131?\u00bb diye soracak olsan, tart\u0131\u015fmas\u0131z: \u00abAllah\u00bb diyecekler. \u00d6yleyse nas\u0131l olur da \u00e7evriliyorlar?(Zuhruf 87)<\/p>\n Bu demektirki o toplum Allah cc bilinmekle beraber yarat\u0131lm\u0131\u015f olan putlara, insanlara, ta\u015fa, \u00f6nderlere, idarecilere itaat (Kulluk) etmekteydi, o kimselerin s\u00f6zleri ve istekleri Allah cc emirlerinin \u00f6n\u00fcne ge\u00e7iyorsa o kimselere kulluk ediliyor demektir. Yine Kur\u2019an\u2019\u0131 Kerimde Allah azze ve celle ;<\/p>\n Onlar Allah d\u0131\u015f\u0131nda hahamlar\u0131n\u0131, rahiplerini ve Meryemo\u011flu \u0130sa’y\u0131 ilah edindiler. Oysa onlara sadece tek ilaha, kendisinden ba\u015fka ilah olmayan ve onlar\u0131n yak\u0131\u015ft\u0131rma ortaklar\u0131ndan uzak olan Allah’a kulluk etmeleri emredilmi\u015fti.(Tevbe 31)<\/p>\n \u0130nsanlar\u0131n \u015feytan\u0131nda tesiriyle aldand\u0131klar\u0131 temel mesele buras\u0131. Bir insan\u0131n ba\u015fkas\u0131na kulluk etti\u011finin g\u00f6stergesi ben onun kuluyum demesiyle de\u011fil, Rahman\u2019\u0131n cc h\u00fckm\u00fcn\u00fcn yerine onlara itaat etmesi yeterlidir.<\/p>\n \u0130yi bilin ki, halis din yaln\u0131z Allah\u2019\u0131nd\u0131r. O\u2019nu b\u0131rak\u0131p da ba\u015fka dostlar edinenler, \u201cBiz onlara sadece, bizi Allah\u2019a daha \u00e7ok yakla\u015ft\u0131rs\u0131nlar diye ibadet ediyoruz\u201d diyorlar. \u015e\u00fcphesiz Allah, ayr\u0131l\u0131\u011fa d\u00fc\u015ft\u00fckleri \u015feyler konusunda aralar\u0131nda h\u00fck\u00fcm verecektir. \u015e\u00fcphesiz Allah, yalanc\u0131 ve nank\u00f6r olanlar\u0131 do\u011fru yola iletmez.( Z\u00fcmer 3)<\/p>\n “Dini yaln\u0131zca Allah’a halis k\u0131larak kulluk etmek” \u015feklindeki ilke, kesin ve de\u011fi\u015fmez bir ger\u00e7ek olarak ortaya konmu\u015ftur. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, yaln\u0131z ve yaln\u0131z Allah’\u0131n hakk\u0131d\u0131r. Kulluk edilmeye lay\u0131k olan sadece O’dur ve sadece O’na itaat edilmesi gerekir. Allah’a kulluk etmeyi reddedip de ba\u015fkalar\u0131na itaat eden kimse dal\u00e2lettedir. \u015eayet Allah’a kulluk etmekle birlikte, ba\u015fkalar\u0131na da kulluk ediyorsa, bu da \u015firktir. Nitekim bu ayeti kerimenin en g\u00fczel izah\u0131n\u0131 Hz. Peygamber (s.a) yapm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130bn Merduye’nin Yezid el-Kurs\u00ee’den nakletti\u011fine g\u00f6re bir \u015fah\u0131s Hz. Peygamber’e, “\u015eayet bizler mallar\u0131m\u0131z\u0131 \u015fan, \u015f\u00f6hret olsun diye tasadduk edersek, Allah bize bir m\u00fckafat verir mi?” diye sormu\u015ftur. Hz. Peygamber, “Hay\u0131r” diye cevap verince, bu sefer o \u015fah\u0131s, “Hem Allah r\u0131zas\u0131, hem de \u015fan, \u015f\u00f6hret i\u00e7in tasadduk edersek?” diye sordu. Hz. Peygamber, “Allah, h\u00e2lisane olarak sadece kendi r\u0131zas\u0131 i\u00e7in yap\u0131lmam\u0131\u015f hi\u00e7bir ameli kabul etmez” dedi ve bu ayeti okudu.<\/p>\n Mekkeli k\u00e2firler ve genelde t\u00fcm m\u00fc\u015frikler, “Biz ba\u015fka kimselere yarat\u0131c\u0131 olduklar\u0131 i\u00e7in kulluk etmiyoruz. Biz sadece Allah’\u0131 yarat\u0131c\u0131 olarak kabul ediyor ve O’na itaatte bulunuyoruz. Ancak O’nun y\u00fcce makam\u0131na do\u011frudan ula\u015famad\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in, arada bulunan m\u00fcbarek zatlara dua ediyor ve dualar\u0131m\u0131z\u0131 Allah’a \u00e7abucak ula\u015ft\u0131rs\u0131nlar diye onlara m\u00fcracaatta bulunuyoruz” demektedirler.<\/p>\n Yani, “\u0130ttifak ancak tevhid \u00fczerinde s\u00f6zkonusudur, \u015firk \u00fczerinde ise ittifak etmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.” Hi\u00e7bir m\u00fc\u015frik hangi il\u00e2h\u0131n, hangi arac\u0131n\u0131n Allah’a daha yak\u0131n oldu\u011fu konusunda hemfikir de\u011fildir. Baz\u0131lar\u0131 aya, g\u00fcne\u015fe ve y\u0131ld\u0131zlara vs. arac\u0131 olarak tapmaktad\u0131r ama, aralar\u0131nda, bunlardan hangisinin Allah’a daha yak\u0131n oldu\u011fu konusunda bir birliktelik yoktur. Yine baz\u0131lar\u0131 \u00f6lm\u00fc\u015f bulunan muhterem zevat\u0131n Allah indinde kendilerine \u015fefaat edece\u011fine inanmalar\u0131na ra\u011fmen hangisinin orada daha etkili oldu\u011fu konusunda ayr\u0131l\u0131k i\u00e7indedirler. Dolay\u0131s\u0131yla bu t\u00fcr inan\u00e7lar\u0131n hi\u00e7biri bir ilme dayanmaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc kimin ilah\u00ee yetkiyle donat\u0131ld\u0131\u011f\u0131, kimin s\u00f6zlerinin Allah indinde ge\u00e7erli oldu\u011fu, Allah taraf\u0131ndan bir liste halinde g\u00f6nderilmi\u015f de\u011fildir.<\/p>\n T\u00fcm bunlar cahilce inan\u0131\u015flar ve atalar\u0131 k\u00f6r\u00fc k\u00f6r\u00fcne taklidin bir sonucu oldu\u011fu i\u00e7in, ihtilaf\u0131n vuk\u00fb bulmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r.Allah Te\u00e2l\u00e2, bu kimseler i\u00e7in “K\u00e2zip” ve “K\u00e2fir” olmak \u00fczere iki t\u00fcr ifade kullanm\u0131\u015ft\u0131r. K\u00e2zip denmesinin nedeni onlar\u0131n Allah’a yalan ve iftira uydurmu\u015f olmalar\u0131d\u0131r. K\u00e2fir ifadesi ise, ilki, hakk\u0131 reddetmeleri ve tevhidi bildikleri halde bat\u0131l inan\u00e7lar\u0131 \u00fczerinde \u0131srar etmeleri, ikincisi ise, “Allah’\u0131n nimetleri i\u00e7in ba\u015fkalar\u0131na \u015f\u00fckretmeleri ve Allah’\u0131n verdi\u011fi r\u0131z\u0131k ve nimetlerde, O’nun yan\u0131nda s\u00f6z\u00fc ge\u00e7ti\u011fini zannettikleri kimselerin pay\u0131 oldu\u011funa inanmalar\u0131” dolay\u0131s\u0131yla iki anlamda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.[7]<\/a><\/p>\n [1]<\/a> Elmal\u0131l\u0131 Hamdi Yaz\u0131r, Hak Dini Kur’\u00e2n Dili, \u0130stanbul 1935, I, 95<\/p>\n [2]<\/a> \u015eamil \u0130A<\/p>\n [3]<\/a> Mevdudi, Tefhimu\u2019l Kur\u2019an, Fatiha\/4 Tefsiri<\/p>\n [4]<\/a> Elmal\u0131l\u0131 Hamdi Yaz\u0131r, Hak Dini Kur’\u00e2n Dili,Bakara\/138 Tefsiri<\/p>\n [5]<\/a> Seyyid Kutub, Fi Zilali\u2019l Kur\u2019an, Fatiha\/4 Tefsiri<\/p>\n [6]<\/a> Elmal\u0131l\u0131 Hamdi Yaz\u0131r , Hak Dini Kur\u2019an Dili, Bakara\/21 Tefsiri<\/p>\n