H\u0130DAYET<\/strong><\/p>\n \u0130r\u015fat etmek, do\u011fru yolu g\u00f6stermek, rehberlik yapmak. Z\u0131dd\u0131; Sapt\u0131rmak, yan\u0131ltmak, dal\u00e2lete d\u00fc\u015f\u00fcrmektir. Hid\u00e2yet kelimesi (HDY) k\u00f6k\u00fcnden bir mastar olup terim olarak; k\u00fcf\u00fcr, \u015firk ve sap\u0131kl\u0131klardan kurtularak, \u0130sl\u00e2m’\u0131n ayd\u0131nl\u0131k yoluna girmektir.<\/p>\n \u0130slam\u2019\u0131n bir ad\u0131 s\u0131rat-\u0131 mustakim ysni dosdo\u011fru yol ise, di\u011fer ad\u0131 da hidayettir, yani insan\u0131 Allah\u2019a g\u00f6t\u00fcren yol bir ba\u015fka deyi\u015fle insan\u0131 d\u00fcnya hayt\u0131n\u0131\u0131n amc\u0131na ula\u015ft\u0131ran \u015fey.<\/p>\n Bu bak\u0131mdan Kur\u2019an-\u0131 Kerim \u0130slam\u2019\u0131 kabul edip ya\u015fanlar i\u00e7in \u2018hidayeti bulanlar\u2019, \u2018hidayette olanlar\u2019 tan\u0131mlamas\u0131n\u0131 yap\u0131yor.<\/p>\n Hidayet, yarat\u0131c\u0131n\u0131n insanlara ula\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 bir rahmet ve bir iyililktir. O ayn\u0131 zamanda dopru yolu g\u00f6stermek ve bu do\u011fru yolda kalmaya yard\u0131mc\u0131 olmak demektir. Yarat\u0131c\u0131, hem insana hidayeti bildiriyor, do\u011fru yolun ne oldu\u011fun\u0131 g\u00f6steriyor hem de bu hidayeti kabul edenlerin do\u011fru yolda devaml\u0131 kalmas\u0131n\u0131n imkanlar\u0131 veriyor.<\/p>\n Hidayet, ula\u015f\u0131lmak istenen hedefe varmada tatl\u0131l\u0131kla yol g\u00f6stermek, yard\u0131mc\u0131 olmakat\u0131r. Hidayetten maksat insan\u0131 hay\u0131rl\u0131 bir sonuca g\u00f6t\u00fcrmektir. Yoksa h\u0131rs\u0131za, h\u0131rs\u0131zl\u0131k yapma konusunda yol g\u00f6sterici olmak hidayet de\u011fildir.[1]<\/a><\/p>\n Hidayet Kur\u2019anda farkl\u0131 manalarda ge\u00e7mektedir.<\/p>\n 1) Beyan anlam\u0131nda :<\/p>\n Do\u011fru yola ilettikten sonra, sak\u0131nacaklar\u0131 \u015feyleri kendilerine apa\u00e7\u0131k bildirmedik\u00e7e(beyan etmedik\u00e7e), Allah bir toplumu sapt\u0131racak de\u011fildir. \u015e\u00fcphesiz Allah, her \u015feyi hakk\u0131yla bilendir.(Tevbe\/115)<\/p>\n 2) \u0130slam anlam\u0131nda :<\/p>\n \u201cSen dinlerine uymad\u0131k\u00e7a, ne Yahudiler ve ne de H\u0131ristiyanlar asla senden raz\u0131 olmazlar. De ki: \u201cAllah\u2019\u0131n yolu as\u0131l do\u011fru yoldur.\u201d Sana gelen ilimden sonra, e\u011fer onlar\u0131n arzu ve keyiflerine uyacak olursan, bilmi\u015f ol ki, Allah\u2019tan sana ne bir dost, ne bir yard\u0131mc\u0131 vard\u0131r.\u201d(Bakara\/120)<\/p>\n 3) \u0130man anlam\u0131nda :<\/p>\n \u201cHidayete erenlere gelince, Allah onlar\u0131n hidayetini art\u0131r\u0131r. Onlar\u0131n Allah\u2019a kar\u015f\u0131 gelmekten sak\u0131nmalar\u0131n\u0131 sa\u011flar.\u201d(Muhammed\/17)<\/p>\n \u201cAllah, do\u011fruya erenlerin hidayetini art\u0131r\u0131r. Kal\u0131c\u0131 salih ameller, Rabbinin kat\u0131nda sevap bak\u0131m\u0131ndan da daha hay\u0131rl\u0131d\u0131r, sonu\u00e7 itibari ile de.\u201d(Meryem\/76)<\/p>\n 4) Yol i\u015faretleri anlam\u0131nda :<\/p>\n \u201cO, sayelerinde, kara ve denizin karanl\u0131klar\u0131nda yolunuzu bulas\u0131n\u0131z diye sizin i\u00e7in y\u0131ld\u0131zlar\u0131 yaratand\u0131r. Bilen bir toplum i\u00e7in \u00e2yetleri ayr\u0131 ayr\u0131 a\u00e7\u0131klad\u0131k.\u201d(En\u2019am\/97)<\/p>\n 5) \u0130lahi kitaplar ve peygamberler anlam\u0131nda :<\/p>\n \u201cOnlar ancak sizin ve atalar\u0131n\u0131z\u0131n (il\u00e2h edindi\u011finiz \u015feylere) takt\u0131\u011f\u0131n\u0131z isimlerdir. Allah, onlar hakk\u0131nda hi\u00e7bir delil indirmemi\u015ftir. Onlar (putperestler) yaln\u0131z zanna ve nefislerin arzusuna t\u00e2bi oluyorlar. Andolsun ki, kendilerine, Rableri kat\u0131ndan yol g\u00f6sterici gelmi\u015ftir.\u201d(Necm\/23)<\/p>\n <\/p>\n Ayette ge\u00e7en \u201cRableri kat\u0131ndan yol g\u00f6sterici gelmi\u015ftir.\u201d \u0130baresinden kas\u0131t ilahi kitaplar ve peygamberlerdir.<\/p>\n 6) \u0130r\u015fad anlam\u0131nda :<\/p>\n \u201cHani bir ate\u015f g\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fc de ailesine, \u201cSiz burada kal\u0131n, ben bir ate\u015f g\u00f6rd\u00fcm (oraya gidiyorum). Umar\u0131m ondan size bir kor ate\u015f getiririm, yahut ate\u015fin ba\u015f\u0131nda, yol g\u00f6sterecek birini bulurum\u201d demi\u015fti.\u201d(Taha\/10)<\/p>\n \u201cM\u00fbs\u00e2 ona, \u201cSana \u00f6\u011fretilen bilgilerden bana, do\u011fruya iletici bir bilgi \u00f6\u011fretmen i\u00e7in sana tabi olay\u0131m m\u0131?\u201d dedi.\u201d(Kehf\/66)<\/p>\n Bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda hidayet kavram\u0131 \u015fu manalarda ge\u00e7mektedir;<\/p>\n Allah\u2019tan gelen Hak\u2019k\u0131n a\u00e7\u0131klanmas\u0131:<\/p>\n \u201c\u0130\u015fte b\u00f6ylece sana da emrimizle Kur’an’\u0131 vahyettik. Sen kitap nedir, iman nedir bilmezdin. Fakat biz onu (Kitab’\u0131), bir nur yapt\u0131k. Kullar\u0131m\u0131zdan diledi\u011fimizi, onunla hidayete iletiyoruz. Ve \u015f\u00fcphesiz ki sen, do\u011fru yola g\u00f6t\u00fcr\u00fcyorsun.\u201d(\u015eura 52)<\/p>\n Allah\u2019\u0131n insanlara bir lutfu ve ba\u011f\u0131\u015f\u0131:<\/p>\n \u201cAllah kimi do\u011fru yola iletmek isterse g\u00f6\u011fs\u00fcn\u00fc \u0130sl\u00e2m’a a\u00e7ar. Kimi de sapt\u0131rmak isterse g\u00f6\u011fs\u00fcn\u00fc, sanki g\u00f6\u011fe \u00e7\u0131k\u0131yormu\u015f gibi, dar ve t\u0131kan\u0131k yapar. Bunun yan\u0131s\u0131ra Allah, inanmayanlar\u0131 i\u011fren\u00e7li\u011fe mahkum eder.\u201d(En\u2019am 125)<\/p>\n \u201cEy iman edenler! Size hayat verecek \u015feylere sizi \u00e7a\u011f\u0131rd\u0131\u011f\u0131 zaman, Allah\u2019\u0131n ve Res\u00fbl\u00fc\u2019n\u00fcn \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uyun ve bilin ki Allah, ki\u015fi ile kalbi aras\u0131na girer. Yine bilin ki, O\u2019nun huzurunda toplanacaks\u0131n\u0131z.\u201d(Enfal 24<\/p>\n Cennet yoluna iletilmesi:<\/strong><\/p>\n Biz onlar\u0131n kalplerinde kin nam\u0131na ne varsa s\u00f6k\u00fcp att\u0131k. Altlar\u0131ndan da \u0131rmaklar akar. \u201cHamd, bizi buna eri\u015ftiren Allah\u2019a mahsustur. E\u011fer Allah\u2019\u0131n bizi eri\u015ftirmesi olmasayd\u0131, biz hidayete ermi\u015f olamazd\u0131k. Andolsun, Rabbimizin peygamberleri bize hakk\u0131 getirmi\u015fler\u201d derler. Onlara, \u201c\u0130\u015fte yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z (iyi i\u015fler) sayesinde kendisine varis k\u0131l\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131z cennet!\u201d diye seslenilir.(Araf 43)<\/p>\n \u0130nsanlar\u0131 do\u011fru yola, sevk ve bulmada yol g\u00f6sterme:<\/p>\n \u201cE\u011fer orada olsayd\u0131n g\u00f6recektin ki, do\u011fan g\u00fcne\u015fin \u0131\u015f\u0131nlar\u0131 ma\u011faralar\u0131n\u0131n sa\u011f\u0131na sap\u0131yor, batan g\u00fcne\u015fin \u0131\u015f\u0131nlar\u0131 ise sol tarafa kay\u0131yordu. B\u00f6ylece ma\u011fara taban\u0131n\u0131n geni\u015f bir alan\u0131na da\u011f\u0131lm\u0131\u015f olarak uyuduklar\u0131 halde g\u00fcne\u015ften rahats\u0131z olmuyorlard\u0131. Bu olay, Allah’\u0131n mucizelerinden biridir. Allah kimi do\u011fru yola iletirse, o do\u011fru yolu bulur. O kimi sapt\u0131r\u0131rsa sen ona, do\u011fru yola iletici bir \u00f6nder bulamazs\u0131n.\u201d(Kehf 17)<\/p>\n \u201cSizin dininize uyandan ba\u015fkas\u0131na inanmay\u0131n\u201d (dediler). De ki: \u201c\u015e\u00fcphesiz hidayet, Allah\u2019\u0131n hidayetidir. Birine, size verilenin benzerinin verilmesinden veya Rabbinizin huzurunda aleyhinize deliller getireceklerinden \u00f6t\u00fcr\u00fc m\u00fc (b\u00f6yle s\u00f6yl\u00fcyorsunuz)?\u201d De ki: \u201cL\u00fctuf Allah\u2019\u0131n elindedir. Onu diledi\u011fine verir. Allah, l\u00fctfu geni\u015f oland\u0131r, hakk\u0131yla bilendir.\u201d(Ali \u0130mran 73)<\/p>\n <\/p>\n Hidayet iste\u011fi ve hidayete devam<\/strong>:<\/p>\n Bizleri do\u011fru yola ilet,Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna; gazaba u\u011frayanlar\u0131n ve sap\u0131klar\u0131n yoluna de\u011fil.(Fatiha\/6-7)<\/p>\n “Bizleri do\u011fru yola ilet.” Yani “Bizleri, hedefe ula\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 do\u011fru yolu tan\u0131maya ve bu yolu tan\u0131d\u0131ktan sonra onun sebatl\u0131 izleyicisi olmaya, ondan hi\u00e7 ayr\u0131lmamaya muvaffak eyle”. \u00c7\u00fcnk\u00fc do\u011fru yolu tan\u0131mak ve bu yolun kararl\u0131 izleyicisi olmak, bunlar\u0131n her ikisi de Allah’\u0131n hidayetinin, g\u00f6zetiminin ve rahmetinin \u00fcr\u00fcn\u00fc oldu\u011fu gibi, bu konuda Allah’a y\u00f6nelmek de yard\u0131m kayna\u011f\u0131n\u0131n yaln\u0131z Allah oldu\u011fu inanc\u0131n\u0131n do\u011fal bir sonucudur. M\u00fcmin kulun, hakk\u0131nda Allah’dan yard\u0131m dileyece\u011fi ilk ve en \u00f6nemli \u015fey budur. Sebebine gelince, do\u011fru yola iletilmi\u015f olmak, bu yolu bulmak, kesinlikle hem d\u00fcnya ve hem de Ahiret mutlulu\u011funun garantisidir. Asl\u0131nda bu yakla\u015f\u0131m, insan ile varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fcn, alemlerin Rabbi olan Allah’a y\u00f6nelik hareketlerini koordine eden genel il\u00e2h\u00ee kanuna insan f\u0131trat\u0131n\u0131n uyum sa\u011flamas\u0131, bu genel ilkeyi alg\u0131lay\u0131p benimsemesi olay\u0131d\u0131r.<\/p>\n Bu sure, namazlar\u0131n her rek\u00e2t\u0131nda okunmak \u00fczere belirlenen ve onsuz k\u0131l\u0131nacak namaz\u0131n kabul olunmad\u0131\u011f\u0131 bir suredir. K\u0131sa olmas\u0131na ra\u011fmen bu sure, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcnce sisteminin s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz temel ilkelerini ve bu d\u00fc\u015f\u00fcnce sisteminden kaynaklanan insan bilincine y\u00f6n verici ana prensipleri i\u00e7erir.<\/p>\n M\u00fcslim’in, Al\u00e2 b. Abdurrahman yolu ile Hz. Ebu Hureyre’ye dayand\u0131rarak bildirdi\u011fine g\u00f6re Peygamber efendimiz \u015f\u00f6yle buyuruyor:<\/p>\n “Y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyurur: “Ben namaz\u0131 kendim ile kulum aras\u0131nda ikiye b\u00f6ld\u00fcm. Yar\u0131s\u0131 bana ve \u00f6b\u00fcr yar\u0131s\u0131 kuluma aittir. Kulum istedi\u011fine kavu\u015facakt\u0131r.”<\/p>\n Kul, “Elhamd\u00fc lill\u00e2hi rabbilalemin” dedi\u011fi zaman, Allah, “Kulum bana hamd etti” der. Kul, “Errahmanirrahim” dedi\u011fi zaman, Allah, “Kulum, bana \u00f6vg\u00fc sundu” der. Namaz k\u0131lan kul, “Maliki yevmiddin” dedi\u011fi zaman, Allah “Kulum benim \u015fan\u0131m\u0131n y\u00fcceli\u011fini ifade etti” der.<\/p>\n Namaz k\u0131lan kul, “\u0130yyake na’budu veiyyake neste\u0131n” dedi\u011fi zaman, Allah, “Bu s\u00f6z hem bana ve hem de kuluma aittir. Kuluma istedi\u011fi verilecektir” der. Kul, “\u0130hdiness\u0131ratal m\u00fcstakim, s\u0131ratallezine en’amte aleyhim, gayrilma\u011fdubi aleyhim veleddallin” dedi\u011fi zaman, Allah, “Bu s\u00f6z tamamen kulumla ilgilidir, ona istedi\u011fi verilecektir” der.”[2]<\/a><\/p>\n Bize Eb\u00fb Bekr b. Eb\u00ee \u015eeybe ile Eb\u00fb \u00c2mir EI-E\u015f’ar\u00ee ve Muhammed b. Al\u00e2’ rivayet ettiler. L\u00e2f\u0131z Eb\u00fb \u00c2mir’indir. (Dediler ki) : Bize Eb\u00fb \u00dcs\u00e2me B\u00fcreyd’den, o da Eb\u00fb B\u00fcrde’den, o da Eb\u00fb Musa’dan, o da Peygamber\u00a0 (Sallallah\u00fc Aleyhi ve Settern)’den. naklen rivayet etti:<\/p>\n \u201cGer\u00e7ekten Allah (Azze ve Celle)’nin beni hid\u00e2yet ve ilimle g\u00f6ndermesinin mis\u00e2li bir yere isabet eden ya\u011fmur gibidir. Bu yerin bir k\u0131sm\u0131 g\u00fczeldir. \u015e\u00fcyu kabul eder, ot ve bir\u00e7ok \u00e7imen bitirir. Bir k\u0131sm\u0131 da \u00e7orakt\u0131r. Suyu tutar. Allah onunla da insanlara fayda verir. Ondan su i\u00e7erler, hayvan sularlar, hayvan otlat\u0131rlar. Yerin ba\u015fka bir k\u0131sm\u0131na da ya\u011fmur isabet eder, ancak o sadece d\u00fcz yerdir. Ne su tutar, ne de \u00e7imen bitirir, i\u015fte Allah’\u0131n dinince fakih olan ve Allah’\u0131n benimle g\u00f6nderdi\u011fi \u015feyden kendisine fayda verdi\u011fi; \u00f6\u011frenip \u00f6\u011freten kimsenin mis\u00e2li ile bu hususta kibirinden ba\u015f kald\u0131rmayan\u0131n ye benim kendisiyle g\u00f6nderildi\u011fim Allah’\u0131n hid\u00e2yetini \u0130cabul etmeyenin mis\u00e2li budur.\u201d buyurmu\u015flar.[3]<\/a><\/p>\n Kulun \u00e7abas\u0131:<\/strong><\/p>\n De ki: “Ey \u0130nsanlar! Size Rabbiniz taraf\u0131ndan hak geldi. Kim do\u011fru yola girerse kendi faydas\u0131 i\u00e7in do\u011fru yola girmi\u015f olur. Kim de saparsa kendi zarar\u0131na sapm\u0131\u015f olur. Ben sizin ba\u015f\u0131n\u0131zda bir vekil de\u011filim.”Yunus 108<\/p>\n Ey Rasul\u00fcm! \u015eu anda bulunanlara ve bu davetin ula\u015faca\u011f\u0131 b\u00fct\u00fcn insanlara s\u00f6yle, de ki: Rabbinizden her \u015feyi a\u00e7\u0131k\u00e7a beyan eden, bu dinin hakikatini ve bu \u015feriat\u0131n k\u00e2mil bir \u015feriat oldu\u011funu i\u00e7inizden bir \u015fahs\u0131n diliyle a\u00e7\u0131klayan hak kitap geldi.Allah Teal\u00e2 Rasul\u00fcne b\u00fct\u00fcn insanlara Allah taraf\u0131ndan kendisine gelen kitab\u0131n asla \u015f\u00fcphe olmayan hakk\u0131n ta kendisi oldu\u011funu bildirmesini emrediyor.Kim onunla hidayete erer, do\u011fru yolu bulursa, Kur’an’\u0131 ve Rasulullah’\u0131 tasdik eder ona uyarsa kendi lehine do\u011fru yola girmi\u015f olur. Yani faydas\u0131, hidayete ermenin ve ona uyman\u0131n sevab\u0131 kendisine ait olur. Kim de sapar ve onun metodundan d\u0131\u015far\u0131 \u00e7\u0131karsa kendi aleyhine sapm\u0131\u015f olur, yani bunun vebali de kendi \u00fczerine d\u00f6ner.Ben size sizin i\u015flerinizi g\u00f6rmek sizi m\u00fcmin k\u0131lmak ve imana zorlamak \u00fczere Allah taraf\u0131ndan g\u00f6nderilmi\u015f bir vekil de\u011filim. Ben y\u00fcz \u00e7evirip yalanla\u00adyan kimselere Allah’\u0131n azab\u0131n\u0131n gelece\u011fini s\u00f6yleyen bir uyar\u0131c\u0131y\u0131m, hidayet edenleri m\u00fcjdeleyen bir m\u00fcjdeciyim. Hidayet ise yaln\u0131zca Allah’a aittir.[4]<\/a><\/p>\n [1]<\/a> \u0130slam\u2019\u0131n Temel Kavramlar\u0131- H\u00fcseyin K. Ece<\/p>\n [2]<\/a> Seyyid Kutub\/Fi Zilali\u2019l Kur\u2019an-Fatiha tefsiri<\/p>\n