FITRAT<\/strong><\/p>\n Yarat\u0131l\u0131\u015f, yap\u0131, karakter, tabiat, miza\u00e7, Peygamberlerin s\u00fcnneti, K\u00e2lb-i selim, adetullah. Ayr\u0131ca hilkat, tabii e\u011filim, haz\u0131r olmak, huy, cibilliyet, i\u00e7g\u00fcd\u00fc, istid\u00e2t gibi manalara da gelir. Terim olarak f\u0131trat: “Allah Te\u00e2l\u00e2’n\u0131n mahl\u00fbkat\u0131n\u0131 kendisini bilip tan\u0131yacak ve idrak edecek bir hal, bir kabiliyet \u00fczere yaratmas\u0131d\u0131r.[1]<\/a><\/p>\n Fa-ta-ra fiil k\u00f6k\u00fcnden t\u00fcreyen fatr: yarmak, ay\u0131rmak; iftar: orucu a\u00e7mak; infit\u00e2r: yar\u0131lmak, a\u00e7\u0131lmak; fut\u00fbr: yar\u0131klar, \u00e7atlaklar anlam\u0131ndad\u0131rlar. F\u0131trat; ilk yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131 kavramla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 gibi, s\u00fcr\u00fcp giden her yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131 da anlam\u0131nda toplar. Yani herhangi bir \u015feyin bir maddeden veya ilk yarat\u0131l\u0131\u015ftaki gibi yokluktan ilk icad\u0131 ve ilk \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131na fatr, bunun ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f bi\u00e7imine ve ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 \u00f6zellikleriyle birlikte g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcne f\u0131trat denir. Yarat\u0131\u011f\u0131n fitrat \u00fczerinde kazand\u0131\u011f\u0131 \u00f6z niteliklerine de tabiat denilmi\u015ftir. K\u00e2inat\u0131n Allah’\u0131n fitrat\u0131 \u00fczere i\u015fleyi\u015fi \u0130sl\u00e2m\u00ee dilde \u00e2detullah, s\u00fcnnetullah, f\u0131tratullah ifadeleriyle isimlendirilmektedir.[2]<\/a><\/p>\n Tohum veya \u00e7ekirdek kendinden \u00e7\u0131kacak olan canl\u0131n\u0131n \u00f6z\u00fc ve \u00f6zetidir. O t\u00fcre ait b\u00fct\u00fcn \u00f6zellikleri kendi b\u00fcnyesinde bar\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. Bir \u015feyin ilk defa yokluktan ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 veya bir maddeden (Tohum)\u2019 dan\u00a0 meydana geli\u015fi \u2018fatr\u2019d\u0131r. Bunun ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f bi\u00e7imi ve ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 \u00f6zellikler de f\u0131tratt\u0131r. Her yarat\u0131\u011f\u0131n \u2018 F\u0131trat\u2019 \u00fczere kazand\u0131\u011f\u0131 \u00f6zelliklerede onun tabiat\u0131 denilir.<\/p>\n Evren Allah\u2019\u0131n \u2018Fat\u0131r\u2019 s\u0131fat\u0131yla bir f\u0131trat \u00fczere yarat\u0131lm\u0131\u015f, bu f\u0131trat \u00fczerinde bir tabiat (Bir adet) kazanm\u0131\u015f ve hayat\u0131n\u0131 bu f\u0131trat \u00e7izgisi \u00fczerinde s\u00fcrd\u00fcrmektedir. Kainattaki\u00a0 b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar Allah\u2019\u0131n kendileri\u00a0 i\u00e7in var etti\u011fi f\u0131trat \u00fczerindedirler. Her varl\u0131k kendi tabiat\u0131n\u0131n gere\u011fini yapar. O \u00e7izgisinin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kmaz.<\/p>\n \u201c\u00d6yleyse sen y\u00fcz\u00fcn\u00fc Allah’\u0131 birleyen (bir hanif) olarak dine, Allah’\u0131n o f\u0131trat\u0131na \u00e7evir ki insanlar\u0131 bunun \u00fczerine yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Allah’\u0131n yarat\u0131\u015f\u0131 i\u00e7in hi\u00e7 bir de\u011fi\u015ftirme yoktur. \u0130\u015fte dimdik ayakta duran din (budur). Ancak insanlar\u0131n \u00e7o\u011fu bilmezler.\u201d ( Rum 30)<\/p>\n Bu ayette ge\u00e7en f\u0131trat\u0131n insandaki inanma ve ibadet etmeye meyli ve kabiliyeti anlam\u0131na geldi\u011fi s\u00f6ylenmektedir. Buradaki maksat her ki\u015finin kendine ait \u00f6zelli\u011fi de\u011fil, b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131n insan olarak yarat\u0131l\u0131\u015flar\u0131ndaki esas ve hepsinde ortak olan genel yarat\u0131l\u0131\u015ft\u0131r. Mesela insan bedenine ait b\u00fct\u00fcn organlar ve organlar\u0131n g\u00f6revleri bir f\u0131tratt\u0131r. G\u00f6z\u00fcn iyi g\u00f6rmemesi kula\u011f\u0131n iyi duymamas\u0131 sonradan gelen bir ar\u0131zad\u0131r. F\u0131tratta esas olan b\u00fct\u00fcn insanlardaki bu gibi \u00f6zelliklerin genel olarak bulunmas\u0131d\u0131r. Bunun gibi Allah cc b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131 kendine inanma ve ibadet etme, verdi\u011fi nimetlere \u015f\u00fckretme kabiliyetinde ve bunlara meyilli olarak yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Kalbin g\u00f6revi b\u00fct\u00fcn organlara h\u00e2kim olarak onlar\u0131 Allah\u2019\u0131n emrine tabi k\u0131lmas\u0131d\u0131r. Buda bir f\u0131tratt\u0131r.[3]<\/a><\/p>\n <\/p>\n \u00a0<\/strong>F\u0131trat\u0131n i\u015fleyi\u015fi:<\/strong><\/p>\n \u0130nsan ve ona ait organlar f\u0131trat \u00fczere kald\u0131klar\u0131 s\u00fcrece, Allah\u2019a teslim olurlar. E\u011fer onlara d\u0131\u015f etkenler tesir etmezse, onlar\u0131n f\u0131trat\u0131nda \u00c2lemlerin RABB\u0130NE teslimiyet vard\u0131r. Bu bak\u0131mdan \u0130slam f\u0131trat\u0131n dinidir. \u0130slam f\u0131trat olarak Allah\u2019a teslim olma kabiliyetinde yarat\u0131lan organlar\u0131n bu teslimiyetklerini sa\u011flar. Ancak hayat\u0131na islam\u0131n h\u00e2kim olmad\u0131\u011f\u0131 kimseler \u015feytan\u0131n sapt\u0131rmas\u0131yla bu kabiliyetlerini ters y\u00f6nde kullan\u0131rlar. Kur\u2019an\u2019 Kerimde buna misal olarak \u015f\u00f6yle buyuruluyor:<\/p>\n “Onlar\u0131 mutlaka sapt\u0131raca\u011f\u0131m, muhakkak onlar\u0131 bo\u015f kuruntulara bo\u011faca\u011f\u0131m, kesinlikle onlara emredece\u011fim de hayvanlar\u0131n kulaklar\u0131n\u0131 yaracaklar (putlar i\u00e7in ni\u015fanlayacaklar), \u015f\u00fcphesiz onlara emredece\u011fim de Allah’\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirecekler<\/strong>” (dedi). Kim Allah’\u0131 b\u0131rak\u0131r da \u015feytan\u0131 dost edinirse elbette apa\u00e7\u0131k bir ziyana d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr. (4\/119)<\/p>\n Muhakkak emredece\u011fim de Allah’\u0131n hilkatini de\u011fi\u015ftirecekler. Yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n \u015feklini veya s\u0131fat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirerek durumunu ba\u015fka \u015fekle sokacaklar, f\u0131trat\u0131n\u0131n kemaline g\u00f6t\u00fcrecek yerde bozacaklar, \u00e7\u0131\u011f\u0131r\u0131ndan \u00e7\u0131karacaklar. Tefsirlerde gelen misallere bakarak kad\u0131n\u0131 erkek, erke\u011fi kad\u0131n yapmaya \u00e7al\u0131\u015facaklar kad\u0131n yerine erkek, erkek yerine kad\u0131n kullanacaklar b\u0131y\u0131klar\u0131n\u0131 sakallar\u0131n\u0131 yolacaklar, y\u00fczlerini boyayacaklar, k\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirecekler. Kulak burun kesip g\u00f6z \u00e7\u0131karacaklar, erkekleri i\u011fdi\u015f edip had\u0131m a\u011fas\u0131 yapacaklar, uzuvlar\u0131n\u0131 yarat\u0131l\u0131\u015f g\u00f6revlerinin d\u0131\u015f\u0131nda kullanacaklar. Nik\u00e2h yerine zina edecekler, temizi b\u0131rak\u0131p pisliklere ko\u015facaklar, menfaati b\u0131rak\u0131p zarar\u0131 se\u00e7ecekler, ciddilikleri at\u0131p e\u011flenceye heves edecekler, vazifeden ka\u00e7\u0131p oyuna gidecekler. Do\u011frulu\u011fu budalal\u0131k, e\u011frili\u011fi h\u00fcner sayacaklar; hel\u00e2la haram, harama hel\u00e2l, iyiye k\u00f6t\u00fc, k\u00f6t\u00fcye iyi diyecekler. Hay\u0131r, yerine \u015fer i\u015fleyecekler, imar edilmesi gerekeni y\u0131k\u0131p, y\u0131k\u0131lmas\u0131 gerekeni imar edecekler. Kanun – \u0131 \u0131st\u0131fa (se\u00e7me kabiliyetini) k\u00f6t\u00fcye kullanmak s\u00fbretiyle yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n z\u0131dd\u0131na al\u0131\u015fkanl\u0131klar edinecekler, yarat\u0131l\u0131\u015f kanunu z\u0131dd\u0131na i\u015fler yapacaklar, ruhlar\u0131n\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131ndaki selamet ve safl\u0131klar\u0131n\u0131 bozacaklar, hak kanunu “Allah’\u0131n, insanlar\u0131, kendisine g\u00f6re yaratt\u0131\u011f\u0131 f\u0131trat\u0131” (R\u00fbm, 30\/30) olan kuvvetli dini, do\u011fru yolu, Hakk’a tapmay\u0131 b\u0131rakacaklar. Yarat\u0131lan\u0131 yarat\u0131c\u0131 yerine koyacaklar, tevhidden \u00e7\u0131kacaklar, bat\u0131l dinler ve fikirler arkas\u0131nda ko\u015facaklar, \u015funa buna tap\u0131nacaklar, \u015feytanl\u0131k pe\u015finde dola\u015facaklar, “Allah’\u0131n yaratmas\u0131n\u0131n de\u011fi\u015ftirilemez” (R\u00fbm, 30\/30) oldu\u011funu bilmeyecekler, bilseler bile tan\u0131mayacaklar.<\/p>\n lyaz b. H\u0131mar EI-M\u0131\u015f\u00e2v\u00ee’den naklen rivayet etti ki: Res\u00fbl\u00fcllah (Sallallah\u00fc Aleyhi ve Sellem) bir g\u00fcn hutbesinde \u015f\u00f6yle buyurmu\u015flar:<\/p>\n Dikkat edin ki, Rabbim bana \u00f6\u011frettiklerinden bilmediklerinizi bug\u00fcn size \u00d6\u011fretmemi emretti. (Buyurdu ki: Bir kula verdi\u011fim her mal hel\u00e2ldir. Ben kullar\u0131m\u0131n hepsini m\u00fcsl\u00fcman olarak yaratt\u0131m. Ama onlara \u015feytanlar gelerek kendilerini dinlerinden al\u0131p g\u00f6t\u00fcrd\u00fcler. Benim kendilerine hel\u00e2l k\u0131ld\u0131klar\u0131m\u0131, onlara haram ettiler. Benim hakk\u0131nda delil indirmedi\u011fim b\u00eer \u015feyi, bana \u015ferik ko\u015fmalar\u0131n\u0131 emrettiler.[4]<\/a><\/p>\n El-Fat\u0131r: <\/strong>Y\u00fcce Allah’\u0131n s\u0131fat\u0131 olarak el-Fat\u0131r; yaratan, yoktan var eden, bir \u015feyi icad eden ve yeri g\u00f6\u011f\u00fc birbirinden ay\u0131rand\u0131r.<\/p>\n \u201cMuhakkak ki ben hanif olarak y\u00fcz\u00fcm\u00fc g\u00f6kleri ve yeri yaratana \u00e7evirdim ve ben m\u00fc\u015friklerden de\u011filim.\u201d (Enam Suresi: 79)<\/p>\n Fat\u0131r, g\u00f6kleri ve yeri birbirinden ay\u0131rand\u0131r. Yery\u00fcz\u00fc hen\u00fcz yarat\u0131lmadan g\u00f6kler bir duman halindeydi, Y\u00fcce Allah onun boyunu y\u00fckseltmek suretiyle d\u00fczenleyip, yer k\u00fcresini daha sonra ay\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Bir manada da fat\u0131r, yarmakt\u0131r, buna g\u00f6re Y\u00fcce Allah g\u00f6kleri bulut ve ya\u011fmurla, yery\u00fcz\u00fcn\u00fc, bitkilerle yarmaktad\u0131r. \u0130nfitar Suresi\u2019ndeki g\u00f6klerin infitar\u0131; infilak, yar\u0131lma ve \u00e7atlama manalar\u0131na da gelir. Zira g\u00f6kleri de infilak ettirecek g\u00fc\u00e7 sahibi de ancak Allah ( c.c )\u2019 d\u0131r. Esasen fat\u0131r; Y\u00fcce Allah\u2019\u0131n g\u00f6kleri ve yeri misalsiz ve m\u00fckemmel yaratmas\u0131 b\u00fct\u00fcn bu manalar\u0131 kapsamaktad\u0131r.<\/p>\n Allah\u2019u Te\u00e2l\u00e2\u2019n\u0131n el-Fat\u0131r ism-i \u015ferifini bilen, yerlerin, g\u00f6klerin ve bu ikisi aras\u0131nda bulunan her \u015feyin yarat\u0131c\u0131s\u0131n\u0131n Allah (c.c) oldu\u011funu idrak eder. Bu k\u00e2inat nizam\u0131n\u0131 sona erdirip canl\u0131 mahl\u00fbkat\u0131 hesaba \u00e7ekme yetkisine de sahip oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnerek Allah (c.c)\u2019\u0131n kudretinin azameti kar\u015f\u0131s\u0131nda acziyetini kabullenip daima ona teslimiyet ve ihl\u00e2s ile bir hayat s\u00fcrd\u00fcr\u00fcr.[5]<\/a><\/p>\n [1]<\/a> (\u0130bn Manzur, Lis\u00e2n\u00fc’l-Arab, Beyrut, (t.y.), V, 55).<\/p>\n [2]<\/a> (R\u00e2g\u0131p el-\u0130sfah\u00e2n\u00ee, el-M\u00fcfred\u00e2t, 38 vd.; M. Hamdi Yaz\u0131r, Hak Dini Kur’an Dili, III, 1889 vd.; Ali \u00dcnal, Kur’an’da Temel Kavramlar, \u0130stanbul 1986, 198 vd).<\/p>\n [3]<\/a>\u00a0 H.Ece islam\u0131n temel kavramlar\u0131<\/p>\n
