B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/strong><\/p>\n C\u0130HAD<\/strong><\/p>\n \u2018Cehd\u2019 veya \u2018cuhd\u2019 k\u00f6k\u00fcnden t\u00fcr\u00fcyen cihad, Kur\u2019an\u2019\u0131n anahtar kavramlar\u0131ndan biridir.<\/p>\n \u00c7al\u0131\u015fmak, u\u011fra\u015fmak, \u00e7abalamak, gayret sarfetmek.\u0130sl\u00e2m’\u0131n y\u00fckselmesi, korunmas\u0131 ve yay\u0131lmas\u0131 i\u00e7in her t\u00fcrl\u00fc \u00e7al\u0131\u015fmada bulunmak, u\u011fra\u015fmak, gayret sarfetmek ve bu yolda s\u0131cak ve so\u011fuk sava\u015fa girmektir. Daha a\u00e7\u0131k bir ifade ile Allah (c.c.) taraf\u0131ndan kullar\u0131na verilmi\u015f olan beden\u00ee, mal\u00ee ve zihn\u00ee kuvvetleri Allah yolunda kullanmak, o yolda feda etmektir. \u0130nsan\u0131n madd\u00ee-manev\u00ee b\u00fct\u00fcn varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Allah yolunda ortaya koyarak Hakk’\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131 ortadan kald\u0131rmak i\u00e7in sava\u015fmas\u0131 “cihad”d\u0131r.[1]<\/a><\/p>\n Cihad d\u00f6rt basamakt\u0131r:<\/p>\n 1-\u00a0 Nefis ile cihad,<\/p>\n 2-\u00a0 \u015eeytanla cihad,<\/p>\n 3-\u00a0 K\u00e2firlerle cihad,<\/p>\n 4-\u00a0 M\u00fcnaf\u0131klarla cihad.<\/p>\n Nefis \u0130le cihad da yine d\u00f6rt basamakt\u0131r:<\/p>\n Birincisi: Do\u011fru yolu ve hak dini \u00f6\u011frenme konusunda nefis ile cihad ki gerek d\u00fcnyada, gerekse ahirette nefsin kurtulu\u015f ve mutlulu\u011fu bu hak dine ba\u011fl\u0131d\u0131r. Bu dini bilmeyi ka\u00e7\u0131r\u0131rsa her iki cihanda da bedbaht olur.<\/p>\n \u0130kincisi: Bu hak dini ve do\u011fruyolu \u00f6\u011frendikten sonra onun gere\u011fince dav\u00adranma konusunda nefis ile cihad. Aksi halde amelsiz sade bilgi ona zarar ver\u00admese de bir fayda da sa\u011flamaz.<\/p>\n \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: \u0130nsanlar\u0131 bu dine \u00e7a\u011f\u0131rma ve bilmeyenlere onu \u00f6\u011fretme ko\u00adnusunda nefis ile cihad. Aksi halde Allah’\u0131n indirdi\u011fi hidayeti ve a\u00e7\u0131klamala\u00adr\u0131 saklayan kimseler durumuna d\u00fc\u015fer. \u0130lmi, ona fayda vermez ve Allah’\u0131n aza\u00adb\u0131ndan onu kurtarmaz.<\/p>\n D\u00f6rd\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Allah’a \u00e7a\u011f\u0131rman\u0131n zorluklar\u0131na ve halk\u0131n eziyetine kar\u015f\u0131 sabretme ve b\u00fct\u00fcn bunlara Allah i\u00e7in tahamm\u00fcl g\u00f6sterme konusunda nefis ile cihad. Ki\u015fi bu d\u00f6rt basama\u011f\u0131 tamamlad\u0131\u011f\u0131 vakit rabbanilerden olur. Zira selef, bir \u00e2limin “rabbani” ismine hak kazanmas\u0131 i\u00e7in hakk\u0131 bilip, onunla amel etmesinin ve onu \u00f6\u011fretmesinin gerekli oldu\u011funda hemfikirdirler. \u0130\u015fte ancak bilip amel eden ve \u00f6\u011freten kimse g\u00f6klerin melek\u00fbtunda “ulu ki\u015fi” di\u00adye \u00e7a\u011fr\u0131l\u0131r.<\/p>\n \u015eeytanla Cihad:<\/p>\n \u015eeytanla cihad iki basamakt\u0131r:<\/p>\n 1- \u015eeytan\u0131n, kulun i\u00e7ine att\u0131\u011f\u0131 iman konusunda ki \u015fek ve ku\u015fkular\u0131n\u0131 defetmek \u00fczere cihad etme.<\/p>\n 2- Kulun i\u00e7ine att\u0131\u011f\u0131 bozuk iradeleri ve arzulan defetme konusunda \u015feyatanla cihad. Birinci cihad\u0131n sonunda yak\u00een (= kesin inan\u00e7), ikincisinin sonunda da sab\u0131r olu\u015fur. Allah Te\u00e2l\u00e2: “Sabredip \u00e2yetlerimize kesin inanmalar\u0131ndan \u00f6t\u00fcr\u00fc aralar\u0131ndan, emrimizle onlar\u0131 do\u011fru yola ileten \u00f6nderler \u00e7\u0131kard\u0131k.” buyurarak din \u00f6nderli\u011fine ancak sab\u0131r ve kesin inan\u00e7la ula\u015f\u0131labilece\u011fini haber vermi\u015ftir. Sab\u0131r bozuk iradeleri ve arzulan, kesin inan\u00e7 ise \u015f\u00fcphe ve ku\u015fkular\u0131 defeder.<\/p>\n K\u00e2firler ve M\u00fcnaf\u0131klarla Cihad:<\/p>\n K\u00e2firler ve m\u00fcnaf\u0131klarla cihad ise d\u00f6rt basamakt\u0131r:<\/p>\n 1-\u00a0 Kalble,<\/p>\n 2-\u00a0 Dille,<\/p>\n 3-\u00a0 Malla,<\/p>\n 4-\u00a0 Canla,<\/p>\n K\u00e2firlerle cihad \u00f6zellikle el iledir. M\u00fcnaf\u0131klarla cihad ise \u00f6zellikle dil dir.<\/p>\n Zalimler, bid’at\u00e7iler ve k\u00f6t\u00fc i\u015fler yapanlarla cihad ise \u00fc\u00e7 basamakt\u0131r: 1-G\u00fcc\u00fc yeterse el ile, 2- Yetmezse dile intikal eder, 3- Ona da g\u00fcc\u00fc yetmezse kalbiyle cihad eder. \u0130\u015fte toplam cihad\u0131n on \u00fc\u00e7 basama\u011f\u0131 bunlard\u0131r. “Gazaya \u00e7\u0131kmadan ve i\u00e7inden gazaya \u00e7\u0131kmay\u0131 kurmadan \u00f6len kimse m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011f\u0131n bir \u015fubesi \u00fczere \u00f6lm\u00fc\u015f olur.[2]<\/a><\/p>\n <\/p>\n <\/p>\n \u0130m\u00e2m Ahmed \u0130bn Hanbel der ki: Bize H\u00fcseyn \u0130bn Muhammed… Ebu Sa\u00eed el-Hudr\u00ee’den nakletti ki; Adam\u0131n biri ona gelip bana bir tavsiyede bulun, demi\u015f. O da demi\u015f ki: Senin bana sordu\u011funu ben senden \u00f6nce Res\u00fblullah(s.a.)a sordum da o \u015f\u00f6yle bu\u00adyurdu : Ben sana Allah’tan korkmay\u0131 tavsiye ederim, \u00e7\u00fcnk\u00fc o, her \u015feyin ba\u015f\u0131d\u0131r. Ve cih\u00e2da ko\u015f, \u00e7\u00fcnk\u00fc cih\u00e2d, \u0130sl\u00e2m’\u0131n ruhbanl\u0131\u011f\u0131d\u0131r. Allah’\u0131n zikrine ve Kur’\u00e2n okumaya koyul. \u00c7\u00fcnk\u00fc o senin g\u00f6klerdeki ruhun, yery\u00fcz\u00fcndeki zikrindir.[3]<\/a><\/p>\n \u0130m\u00e2m Ahmed \u0130bn Hanbel dedi ki: Bize Ya’mur… Enes \u0130bn D\u00e2lik’-ten nakletti ki; Ras\u00fblullah (s.a.) \u015f\u00f6yle buyurmu\u015f: Her peygamberin ruhbanl\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r. Bu \u00fcmmetin ruhbanl\u0131\u011f\u0131 da; Allah yolunda cih\u00e2dd\u0131r.[4]<\/a><\/p>\n Siz hac\u0131lara su da\u011f\u0131tmay\u0131 ve Mescid-i Haram\u2019\u0131n bak\u0131m ve onar\u0131m\u0131n\u0131, Allah\u2019a ve \u00e2hiret g\u00fcn\u00fcne iman edip Allah yolunda cihad eden kimse(lerin amelleri) gibi mi tuttunuz? Bunlar Allah kat\u0131nda e\u015fit olmazlar. Allah, z\u00e2lim toplulu\u011fu do\u011fru yola erdirmez.(Tevbe 19)<\/p>\n Yoksa siz; Allah, i\u00e7inizden cihad edenleri (s\u0131nay\u0131p) ay\u0131rt etmeden ve yine sabredenleri (s\u0131nay\u0131p) ay\u0131rt etmeden cennete girece\u011finizi mi sand\u0131n\u0131z?(Ali imran 142)<\/p>\n \u00d6yle ise k\u00e2firlere itaat etme, onlara kar\u015f\u0131 bu Kur\u2019an\u2019la b\u00fcy\u00fck bir cihat et..(Furkan\/52)<\/p>\n Kur\u2019an ile cihad, Kuran\u0131 silah olarak kullanmak de\u011fildir.Buradan anla\u015f\u0131lan,Kafirlerle m\u00fccadelenin Kur\u2019an\u2019la ve Kur\u2019an\u2019a uygun bir \u015fekilde yap\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fidir.Cihad bir m\u00fcsl\u00fcman\u0131n dini ad\u0131na her zaman ve her yerde gereken \u015feyleri yapmas\u0131n\u0131n ad\u0131d\u0131r.D\u00fc\u015fmanla yap\u0131lacak olan sava\u015f her zaman kar\u015f\u0131la\u015f\u0131labilecek bir olay de\u011fildir.Fakat m\u00fcsl\u00fcman\u00a0 daima m\u00fccadele halindedir dolay\u0131s\u0131yla vazifelerine \u00f6nem verip\u00a0 var g\u00fcc\u00fcyle \u00e7al\u0131\u015fmak \u00e7abalamak zorunda oldu\u011funun bilincinde olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n Hakiki m\u00fccahid nefsine kar\u015f\u0131 cihad a\u00e7an kimsedir.[5]<\/a><\/p>\n Cihad yaln\u0131zca m\u00fc\u2019minlerin d\u0131\u015f d\u00fc\u015fmana kar\u015f\u0131 yapt\u0131klar\u0131 bir savunma de\u011fildir.Cihad,ayn\u0131 zamanda ki\u015finin kendi nefsini k\u00f6t\u00fc isteklerine kar\u015f\u0131 direnmesi iblisin kand\u0131rrmalar\u0131na kar\u015f\u0131 koymas\u0131d\u0131r,bu ise m\u00fc\u2019minin hayat\u0131 boyunca yapmas\u0131 gereken m\u00fccahadedir.\u00c7\u00fcnk\u00fc ger\u00e7ek anlamda m\u00fcsl\u00fcmanl\u0131k ancak \u015feytana uymamakla nefsin k\u00f6t\u00fc emirlerine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmakla m\u00fcmk\u00fcn olabilir.[6]<\/a><\/p>\n Hz.H\u00fcseyin (RA) Diyorki; Hayat iman ve Cihadd\u0131r.<\/p>\n Bu s\u00f6zden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi hayat iman ettikten sonra cihad etmekten ibarettir.\u00c7\u00fcnk\u00fc iman eden onun getirdi\u011fi m\u00fckellefiyetleri de kabul etmi\u015ftir.Binaenaleyh iman iddias\u0131nda bulunan her m\u00fcsl\u00fcman, iman\u0131n beraberinde getirdi\u011fi m\u00fckellefiyetleri de kabul etmek ve yerine getirmekle y\u00fck\u00fcml\u00fcd\u00fcr ve bu da cihad kapsam\u0131na girmektedir.Yukar\u0131daki hadiste de ge\u00e7ti\u011fi \u00fczere bu \u00fcmmetin ruhbanl\u0131\u011f\u0131 cihadd\u0131r.Yani ruhbanl\u0131ktan kas\u0131t\u00a0 d\u00fcnyadan el etek \u00e7ekip kendini ibadete vermek demek oldu\u011funa g\u00f6re, ayn\u0131 zamanda bu \u00fcmmetin sorumlu oldu\u011fu her\u015fey cihad\u0131n i\u00e7ersine girdi\u011finide kavrarsak anlar\u0131zki \u00fcmmet her noktada kendini d\u00fcnyadan d\u00fcnyal\u0131ktan \u015fehvet istek ve arzulardan uzakla\u015farak hayat\u0131n tamam\u0131n\u0131 ku\u015fatan ahkam\u0131 cihad ederek ya\u015famaya \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 bu \u00fcmmetin ruhbanl\u0131\u011f\u0131d\u0131r.<\/p>\n \u201cRabbinin yoluna hikmetle ve g\u00fczel \u00f6\u011f\u00fctle davet et. Onlarla en g\u00fczel \u015fekil\u00adde m\u00fccadele et. \u015e\u00fcphesiz ki Rabbin yolundan sapanlar\u0131 da \u00e7ok iyi bilir, do\u011fru yolda y\u00fcr\u00fcyenleri de \u00e7ok iyi bilir.\u201d(Nahl\/125)<\/p>\n <\/p>\n Bu ayetin tefsirinde Vehbe Zuhayli (rha) \u015funlar\u0131 kaydetmi\u015ftir ; Ey Muhammed! insanlar\u0131 “Rabbinin yoluna” Allah’\u0131n dinine “hikmetle” hikmetli s\u00f6zle, hakk\u0131 a\u00e7\u0131klayan \u015f\u00fcpheyi ortadan kald\u0131ran delille “ve g\u00fczel \u00f6\u011f\u00fct\u00adle” nasihatle faydal\u0131 ibretlerle ve nazik s\u00f6zle “davet et.”Beyzav\u00ee diyor ki: Birincisi -yani hikmet- hakikatleri talep eden \u00fcmmetin \u00f6zel-se\u00e7kin kesimini davet etmek i\u00e7indir. \u0130kincisi -yani nasihatler- halk\u0131 davet i\u00e7indir.”Onlarla en g\u00fczel \u015fekilde m\u00fccadele et.” Onlar\u0131n inat\u00e7\u0131 olanlar\u0131yla m\u00fccadele yollar\u0131ndan nezaket, yumu\u015fakl\u0131k gibi en g\u00fczel yolla ve en kolay \u015fekli, en sa\u011flam delili ve en bilinen \u00f6nc\u00fclleri tercih ederek m\u00fccadele et. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu onlar\u0131n heyecanlar\u0131n\u0131 teskin etmek ve kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k \u00e7\u0131karma arzular\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa vurmak hususunda daha faydal\u0131d\u0131r.<\/p>\n [1]<\/a> \u015eamil \u0130A<\/p>\n [2]<\/a> \u0130bn Kayyim-Zadu\u2019l-Mead<\/p>\n [3]<\/a> \u0130mam Ahmed M\u00fcsned<\/p>\n [4]<\/a> \u0130bni kesir Tefsir(Hadid 27)<\/p>\n