B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/strong><\/p>\n

52- Senden \u00f6nce g\u00f6nderdi\u011fimiz b\u00fct\u00fcn resuller ve nebiler bir \u015fey dilediklerinde \u015feytan bu dileklerini mutlaka birtak\u0131m be\u015feri arzular kar\u0131\u015ft\u0131rd\u0131. Fakat Allah, \u015feytan\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bu arzular\u0131 her defas\u0131nda gidererek arkas\u0131ndan ayetlerini peki\u015ftirdi. Allah her \u015feyi bilir ve her yapt\u0131\u011f\u0131 yerindedir.<\/em><\/strong><\/p>\n

53- Ama\u00e7 \u015feytan\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bu arzular vesilesi ile kalpleri hasta olanlar\u0131 ve kat\u0131 y\u00fcreklileri s\u0131navdan ge\u00e7irmektir. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz zalimler ger\u00e7e\u011fe son derece uzak d\u00fc\u015fen bir ayr\u0131l\u0131\u011fa saplanm\u0131\u015flard\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

54- Di\u011fer bir ama\u00e7, kendilerine bilgi verilenlerin, Kur’an\u0131n Rabb’inin g\u00f6nderdi\u011fi bir ger\u00e7ek oldu\u011funu anlayarak ona inanmalar\u0131, ona kar\u015f\u0131 y\u00fcrekten sayg\u0131 duymalar\u0131d\u0131r. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, m\u00fc’minleri do\u011fru yola iletir.<\/em><\/strong><\/p>\n

Bu ayetlerin indirili\u015f nedenlerine ili\u015fkin bir\u00e7ok rivayet vard\u0131r. Bir\u00e7ok tefsir bilgini de bu rivayetlere de\u011finmi\u015ftir. Bu konuda \u0130bn-i Kesir, tefsirinde \u015f\u00f6yle der: Bu rivayetlerin t\u00fcm\u00fcn\u00fcn rivayet zincirinde bir kopukluk var. Rivayet zinciri a\u00e7\u0131s\u0131ndan sahih olan\u0131na rastlamad\u0131m. Ku\u015fkusuz en iyisini Allah bilir.”<\/p>\n

Bu rivayetler aras\u0131nda en ayr\u0131nt\u0131l\u0131s\u0131 ise, \u0130bn-i Ebi Hatem’in rivayetidir. \u015e\u00f6yle der \u0130bn-i Ebi Hatem. “Bana Musa b. Ebu Musa el-Kuf\u0131 anlatt\u0131, ona da Muhammed b. \u0130shak e\u015f-\u015eibi anlatm\u0131\u015f, ona da Muhammed b. Felic Musa b. Ukbe’den, o da \u0130bn-i \u015eihab’dan anlatm\u0131\u015f: Necm suresi indi\u011fi zaman, m\u00fc\u015frikler \u015f\u00f6yle diyorlard\u0131: E\u011fer bu adam tanr\u0131lar\u0131m\u0131z\u0131 iyilikle anacak olursa, biz de onu ve arkada\u015flar\u0131n\u0131 sakince dinleriz. Ne var ki, o dinine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan yahudi ve hristiyanlara bizim tanr\u0131lar\u0131m\u0131z\u0131 k\u00f6t\u00fcleyip dil uzatt\u0131\u011f\u0131 gibi sata\u015fm\u0131yor.” Arkada\u015flar\u0131n\u0131n u\u011frad\u0131\u011f\u0131 eziyetler ve m\u00fc\u015friklerin yalanlamalar\u0131 Peygamberimize -sal\u00e2t sel\u00e2m \u00fczerine olsun- a\u011f\u0131r geliyordu. M\u00fc\u015friklerin sap\u0131kl\u0131kta direnmelerine de \u00fcz\u00fcl\u00fcyordu. Bu y\u00fczden do\u011fru yolu bulmalar\u0131n\u0131 \u00e7ok istiyordu. Y\u00fcce Allah Necm suresinde \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftu:<\/p>\n

“G\u00f6rd\u00fcn\u00fcz m\u00fc o L\u00e2t ve Uzza”y\u0131 ve \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fcleri olan \u00f6teki put Menat’\u0131? Demek erkek size, kad\u0131n Allah’a m\u0131? (Necm Suresi, 19-21)<\/strong><\/p>\n

Y\u00fcce Allah bu putlardan s\u00f6z ederken \u015feytan da \u015f\u00f6yle bir s\u00f6z s\u00f6yledi:<\/p>\n

“Ku\u015fkusuz onlar ulu ku\u011fulard\u0131r. Onlar\u0131n arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 umulur.”<\/p>\n

Bu s\u00f6zler \u015feytan\u0131n d\u00fczmesi, onun bir \u015fa\u015f\u0131rtmacas\u0131yd\u0131. Bu s\u00f6zler derhal b\u00fct\u00fcn Mekkeli m\u00fc\u015friklerin kalplerinde yer etmi\u015fti, dilden dile dola\u015f\u0131yordu. Bununla birbirlerini m\u00fcjdeliyorlard\u0131. “Muhammed ilk dinine, kavminin dinine d\u00f6nd\u00fc” diyorlard\u0131. Peygamberimiz -sal\u00e2t sel\u00e2m \u00fczerine olsun- Necm suresinin sonuna gelince secdeye gitti. Onunla birlikte orada bulunan b\u00fct\u00fcn m\u00fcsl\u00fcmanlar ve m\u00fc\u015frikler de secdeye gittiler. Ama \u00f6nde gelenlerden Velid b. Mugire secdeye gitmedi. O da avucuna toprak doldurup ona secde etti. Her iki grup da, topluluklar\u0131n Hz. Peygamberle -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- birlikte secdeye kapanmas\u0131na \u015fa\u015f\u0131r\u0131yordu. M\u00fcsl\u00fcmanlar ise, m\u00fc\u015friklerin inanmad\u0131klar\u0131, ikna olmad\u0131klar\u0131 halde secde etmelerine bir anlam verememi\u015flerdi.<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcmanlar, \u015feytan\u0131n m\u00fc\u015friklere duyurdu\u011fu s\u00f6zleri i\u015fitmemi\u015flerdi. M\u00fc\u015frikler \u015feytan\u0131n kendilerine duyurdu\u011fu bu s\u00f6zlerle peygamberin kendilerine e\u011filim g\u00f6sterdi\u011fini sanm\u0131\u015flard\u0131. Yine \u015feytan onlar\u0131, bu s\u00f6zleri Hz. Peygamberin sure i\u00e7inde okudu\u011funa inand\u0131rm\u0131\u015ft\u0131. Onlar da tanr\u0131lar\u0131na sayg\u0131lar\u0131n\u0131 ifade etmek i\u00e7in secdeye gitmi\u015flerdi. Bu s\u00f6zler k\u0131sa s\u00fcrede halk aras\u0131nda yay\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. \u015eeytan Habe\u015fistan’a, orada bulunan m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kula\u011f\u0131na kadar g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fc bu s\u00f6zleri. Osman b. Ma’zun ve arkada\u015flar\u0131, Mekkeliler’in topluca m\u00fcsl\u00fcman olduklar\u0131n\u0131, peygamberle birlikte namaz k\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131 duymu\u015flard\u0131. Velid b. Mu\u011fire’nin de avu\u00e7lar\u0131na doldurdu\u011fu topra\u011fa secde etti\u011fini, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n art\u0131k Mekke’de g\u00fcven i\u00e7inde ya\u015fad\u0131klar\u0131n\u0131 haber alm\u0131\u015flard\u0131. Bu y\u00fczden beklemeden Mekke’ye geri d\u00f6nm\u00fc\u015flerdi. Ama y\u00fcce Allah \u015feytan\u0131n s\u00f6zlerini ge\u00e7ersiz k\u0131lm\u0131\u015f, silip atm\u0131\u015f, ayetlerini sa\u011flamla\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131. Onlar\u0131 bu furyadan korumu\u015ftu.<\/p>\n

“Senden \u00f6nce g\u00f6nderdi\u011fimiz b\u00fct\u00fcn resuller ve nebiler bir \u015fey dilediklerinde \u015feytan bu dileklerine mutlaka birtak\u0131m be\u015feri arzular kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131rd\u0131. Fakat Allah, \u015feytan\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bu arzular\u0131 her defas\u0131nda giderek arkas\u0131ndan ayetlerini peki\u015ftirirdi. Allah her \u015feyi bilir ve her yapt\u0131\u011f\u0131 yerindedir.”<\/strong><\/p>\n

“Ama\u00e7 \u015feytan\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bu arzular vesilesi ile kalpleri hasta olanlar\u0131 ve kat\u0131 y\u00fcreklileri s\u0131navdan ge\u00e7irmektir. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz zalimler ger\u00e7e\u011fe son derece uzak d\u00fc\u015fen bir ayr\u0131l\u0131\u011fa saplanm\u0131\u015flard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Y\u00fcce Allah, h\u00fckm\u00fcn\u00fc bildirip \u015feytan\u0131n uydurmas\u0131 olan s\u00f6zleri silince m\u00fc\u015frikler tekrar eski sap\u0131kl\u0131klar\u0131na d\u00f6n\u00fcp yeniden m\u00fcsl\u00fcmanlara d\u00fc\u015fmanl\u0131k yapmaya ba\u015flad\u0131lar, onlara bask\u0131 yapt\u0131lar…”<\/p>\n

\u0130bn-i Kesir der ki; \u0130mam\u0131 Be\u011favi, \u0130bn-i Abbas’\u0131n ve Muhammed b. Ka’b el Kurezi’nin bir de onlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131ndakilerin s\u00f6zlerinden olu\u015fan bir grup rivayeti derledikten sonra \u015fu soruyu y\u00f6neltir: Y\u00fcce Allah peygamberinin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- yan\u0131lmazl\u0131\u011f\u0131n\u0131 (masumlu\u011fun) garantilemi\u015f olmas\u0131na ra\u011fmen b\u00f6yle bir \u015fey nas\u0131l olabilir? Sonra insanlar\u0131n bu soruya verdikleri cevaplar\u0131 aktar\u0131r. Bunlara g\u00f6re, bu s\u00f6zleri \u015feytan m\u00fc\u015friklerin kulaklar\u0131na f\u0131s\u0131ldam\u0131\u015ft\u0131r. Onlar da bu s\u00f6zleri Hz. Peygamberin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- s\u00f6yledi\u011fini sanm\u0131\u015flard\u0131r. Oysa mesele kesinlikle b\u00f6yle de\u011fildir. Bu \u015feytan\u0131n bir telkiniydi… Peygamberimizden kaynaklanm\u0131yordu. Her \u015feyin en iyisini Allah bilir.<\/p>\n

Buhari, \u0130bn-i Abbas’\u0131n \u015f\u00f6yle dedi\u011fini rivayet eder: Onun arzusuna yani konu\u015ftu\u011fu zaman \u015feytan onun s\u00f6zlerine kendi s\u00f6zlerini kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131r. Allah da \u015feytan\u0131n s\u00f6zlerini siler.<\/p>\n

“Ayetlerini peki\u015ftirir.<\/strong><\/p>\n

\u0130bn-i Cerir (Temenna” (arzulad\u0131) “Tel\u00e2” (okudu) anlam\u0131na al\u0131r ve “Bu s\u00f6z\u00fcn en yakla\u015f\u0131k yorumu budur” der!<\/p>\n

\u0130\u015fte, Garanik (Ku\u011fular) hadisi olarak bilinen rivayetlerin \u00f6z\u00fc bundan ibarettir… Bu hadis, senet zinciri a\u00e7\u0131s\u0131ndan dayanaks\u0131zd\u0131r. Hadis bilginleri “Bu hadisi, sahih hadisleri biraraya getiren hi\u00e7bir rivayet zinciri ile de rivayet etmemi\u015ftir” derler. Ebubekir el-Bezzar: “Bu hadisi, s\u00f6z\u00fcn\u00fc etmeye de\u011fer g\u00fcvenilir ve kesintisiz bir rivayet zinciri ile Peygamberimizden aktaran birini bilmiyoruz” der. Ayr\u0131ca bu hadis, konu itibariyle de \u0130sl\u00e2m inanc\u0131n\u0131n temel \u00f6zelliklerinden biri olan peygamberin masumlu\u011funa -yan\u0131lmazl\u0131\u011f\u0131na- da ters d\u00fc\u015fmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc peygamber, Allah’tan ald\u0131\u011f\u0131 mesaj\u0131 insanlara duyururken \u015feytan\u0131n bu mesaja kendi s\u00f6zlerini kar\u0131\u015ft\u0131rma giri\u015fimlerinden korunmu\u015ftur.<\/p>\n

Oryantalistler ve bu dine dil uzatanlar bu hadisi dillerine dolam\u0131\u015f, her tarafa yaym\u0131\u015flard\u0131r. \u00c7evresinde bir laf kalabal\u0131\u011f\u0131 olu\u015fturmu\u015flard\u0131r. Ama bu s\u00f6zlerin hi\u00e7biri tart\u0131\u015f\u0131lacak tutarl\u0131l\u0131kta de\u011fildir. Daha do\u011frusu tart\u0131\u015f\u0131na konusu edilmeleri bile do\u011fru de\u011fildir.<\/p>\n

\u00dcstelik ayetlerin kendisi de b\u00f6yle bir \u015feyin ayetlerin n\u00fczul sebebi olu\u015funu ihtimal d\u0131\u015f\u0131 b\u0131rakmakta ve bu ayetlerin Peygamberimizle -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- s\u0131n\u0131rl\u0131 tek bir olaya i\u015faret ediyor olmas\u0131n\u0131 \u00e7\u00fcr\u00fctmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ayetler bunun, t\u00fcm peygamberleri ve onlar\u0131n \u00fcstlendikleri peygamberlik g\u00f6revini kapsayan genel bir kural oldu\u011funu vurgulamaktad\u0131r:<\/p>\n

“Senden \u00f6nce g\u00f6nderdi\u011fimiz b\u00fct\u00fcn resuller ve nebiler bir \u015fey dilediklerinde \u015feytan bu dileklerine mutlaka birtak\u0131m be\u015feri arzular kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131rd\u0131. Fak\u00e2t Allah, \u015feytan\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bu arzular\u0131 her defas\u0131nda gidererek arkas\u0131ndan ayetlerini peki\u015ftirirdi.”<\/strong><\/p>\n

\u015eu halde bununla, birer insan olmalar\u0131 nedeniyle b\u00fct\u00fcn peygamberler aras\u0131nda ortak olan ve fakat peygamberler i\u00e7in \u00f6ng\u00f6r\u00fclen masumluk -yan\u0131lmazl\u0131k s\u0131fat\u0131 ile \u00e7eli\u015fmeyen bir niteli\u011fe dayal\u0131 genel bir hususun kastedilmi\u015f olmas\u0131 gerekir.<\/p>\n

Allah’\u0131n yorumu ile yapmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z a\u00e7\u0131klama budur. Ama ne istedi\u011fini en iyi Allah bilir. Biz sadece be\u015feri kavrama yetene\u011fimiz oran\u0131nda onun s\u00f6zlerini yorumlamaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yoruz.<\/p>\n

Peygamberler -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerlerine olsun- ilahi mesaj\u0131 (risalet) insanlara duyurmakla g\u00f6revlendirildikleri zaman, en \u00e7ok istedikleri \u015fey, insanlar\u0131n bu \u00e7a\u011fr\u0131n\u0131n etraf\u0131nda toplanmalar\u0131, Allah kat\u0131ndan kendilerine sunulan bu iyili\u011fi kavray\u0131p ona uymalar\u0131d\u0131r. Ne var ki, davetin \u00f6n\u00fcnde bir\u00e7ok engel vard\u0131r. Peygamberler birer insand\u0131rlar ve ya\u015fama s\u00fcreleri de s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Bunu alg\u0131l\u0131yorlar, biliyorlar. Bu y\u00fczden insanlar\u0131n en kestirme yoldan \u00e7a\u011fr\u0131lar\u0131na ko\u015fmalar\u0131n\u0131 i\u00e7tenlikle isterler. \u00d6rne\u011fin insanlar\u0131n terk edemedikleri gelenek ve g\u00f6reneklere, atalar\u0131ndan miras kalan al\u0131\u015fkanl\u0131klara bir s\u00fcre ses \u00e7\u0131karmamay\u0131 isterler. B\u00f6ylece onlar\u0131n do\u011fru yola girebileceklerini umarlar. Do\u011fru yola geldikten sonra onlar\u0131 bu terkedilmesi g\u00fc\u00e7 al\u0131\u015fkanl\u0131klardan vazge\u00e7irmek kolay olur diye d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrler. \u00d6rne\u011fin i\u00e7lerinde \u0130sl\u00e2ma e\u011filim duygusunu uyand\u0131racak \u015fekilde insanlara himayeci bir yakla\u015f\u0131mla gere\u011finden fazla \u00fczerlerine d\u00fc\u015f\u00fcp onlar\u0131 kay\u0131racak olurlarsa, a\u015famal\u0131 olarak onlar\u0131 inan\u00e7 sisteminin b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fc kabullenmeye g\u00f6t\u00fcreceklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrler. Bundan sonra sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir e\u011fitim s\u00fcrecinden ge\u00e7ecek olurlarsa, eski al\u0131\u015fkanl\u0131klara olan e\u011filimlerini bir kenara b\u0131rakacaklar\u0131n\u0131 \u00fcmid ederler.<\/p>\n

Davan\u0131n yay\u0131lmas\u0131 ve zafere ula\u015fmas\u0131na ili\u015fkin bu gibi be\u015feri istek ve e\u011filime benzer daha neler isterler neler! Bu istekleri y\u00fcce Allah’\u0131n kendi davas\u0131n\u0131n eksiksiz temelleri do\u011frultusunda, duyarl\u0131, titiz \u00f6l\u00e7\u00fcleri uyar\u0131nca hareket etmesini, bundan sonra dileyenin m\u00fc’min, dileyenin de k\u00e2fir olmas\u0131n\u0131 \u00f6ng\u00f6ren iradesini a\u00e7\u0131klayana kadar s\u00fcrer. \u00c7\u00fcnk\u00fc davan\u0131n her \u015feyi her y\u00f6n\u00fcyle de\u011ferlendiren ilahi \u00f6l\u00e7\u00fcdeki ger\u00e7ek de\u011feri, insanlar\u0131n eksik ve yanl\u0131\u015f de\u011ferlendirmelerinin \u00e7ok \u00fcst\u00fcndedir.<\/p>\n

Davaya mensup ki\u015filer daha yolun ba\u015f\u0131nda iken bozguna u\u011frasalar bile davet hareketi kendisi i\u00e7in belirlenen bu prensiplere g\u00f6re ve bu \u00f6l\u00e7\u00fcler uyar\u0131nca yoluna devam etmelidir. Davan\u0131n prensiplerine ve \u00f6l\u00e7\u00fclerine s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya sar\u0131lmak, onlara kararl\u0131 bir \u015fekilde ve titizce uymak bu ki\u015filerin ya da onlardan daha hay\u0131rl\u0131 olanlar\u0131n eninde sonunda davaya ba\u011flanmalar\u0131n\u0131n garantisidir. B\u00f6ylece dava sa\u011flam ve y\u0131pranmam\u0131\u015f bir \u00f6rnek olarak kal\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcr, sa\u011fa sola yalpalamadan, hi\u00e7bir e\u011frilik g\u00f6stermeden dosdo\u011fru yoluna devam eder.<\/p>\n

\u015eeytan, insan\u0131n yap\u0131s\u0131ndan kaynaklanan bu do\u011fal istekleri, ayr\u0131ca bu isteklerin fiili terc\u00fcman\u0131 konumunda olan kimi davran\u0131\u015f ve s\u00f6zler arac\u0131l\u0131\u011f\u0131 ile, davaya komplo kurmak, onu temelden de\u011fi\u015ftirmek ve onun hakk\u0131nda g\u00f6n\u00fcllerde ku\u015fkular uyand\u0131rmak i\u00e7in iyi bir f\u0131rsat bulur. Ama y\u00fcce Allah \u015feytan\u0131n komplosunu bo\u015fa \u00e7\u0131kar\u0131r, sergilenen davran\u0131\u015flar ya da s\u00f6ylenen s\u00f6zler hakk\u0131nda kesin ve \u00e7\u00f6z\u00fcme ba\u011flay\u0131c\u0131 h\u00fckm\u00fcn\u00fc verir. Peygamberlere de y\u00fcce Allah’\u0131n \u00e7\u00f6z\u00fcme ba\u011flay\u0131c\u0131, kesin h\u00fckm\u00fcn\u00fc insanlara a\u00e7\u0131klamalar\u0131, ayr\u0131ca davan\u0131n yay\u0131lmas\u0131 hakk\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f bildirirken yapt\u0131klar\u0131 hatalar\u0131 da a\u00e7\u0131k\u00e7a duyurmalar\u0131 y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc getirir. Nitekim Hz. Peygamberin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- kimi davran\u0131\u015flar\u0131nda ve kimi e\u011filimlerinde b\u00f6yle yan\u0131lg\u0131lar olmu\u015f, y\u00fcce Allah da bunlar\u0131 Kur’an-\u0131 Kerim’de a\u00e7\u0131k\u00e7a duyurmu\u015ftur…<\/p>\n

Bu \u015fekilde y\u00fcce Allah \u015feytan\u0131n komplosunu bo\u015fa \u00e7\u0131kar\u0131r ve ayetlerini a\u00e7\u0131k ve tutarl\u0131 olarak ortaya koyar. \u0130zlenmesi gereken do\u011fru \u00e7izgi hakk\u0131nda kafalarda bir ku\u015fku b\u0131rakmaz.<\/p>\n

“Allah,, her \u015feyi bilir ve her yapt\u0131\u011f\u0131 yerindedir.”<\/strong><\/p>\n

Ama kalplerinde m\u00fcnaf\u0131kl\u0131ktan ve sap\u0131kl\u0131ktan kaynaklanan bir hastal\u0131k bulunanlar, bir de inat\u00e7\u0131 k\u00e2firlerden kat\u0131 kalpli olanlar b\u00f6ylesi durumlar\u0131 tart\u0131\u015fma, demogoji ve grupla\u015fmalar i\u00e7in malzeme yaparlar.<\/p>\n

“Hi\u00e7 ku\u015fkusuz zalimler ger\u00e7e\u011fe son derece uzak d\u00fc\u015fen bir ayr\u0131l\u0131\u011fa saplanm\u0131\u015flard\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Bilgi ve marifet verilmi\u015f kimselere gelince, onlar\u0131n kalpleri y\u00fcce Allah’\u0131n a\u00e7\u0131klamas\u0131 ve \u00e7\u00f6z\u00fcme ba\u011flay\u0131c\u0131 h\u00fckm\u00fc ile yetinir, tatmin olur:<\/p>\n

“Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah, m\u00fc’minleri do\u011fru yola iletir.”<\/strong><\/p>\n

Hz. Peygamberin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- hayat\u0131nda ve \u0130sl\u00e2ma davet hareketinin tarihinde bunun gibi bir\u00e7ok \u00f6rnek g\u00f6r\u00fcyoruz. \u0130mam \u0130bn-i Cerir’in -Allah rahmet etsin- de i\u015faret etti\u011fi olay ise bu konuda herhangi bir yorum yapmam\u0131za gerek b\u0131rakmamaktad\u0131r.<\/p>\n

En g\u00fczel \u00f6rne\u011fi \u0130bn-i \u00dcmm\u00fc Mektum’un -Allah ondan raz\u0131 olsun- k\u0131ssas\u0131nda g\u00f6r\u00fcyoruz. Bu g\u00f6zleri g\u00f6rmez, bu yoksul adam geliyor Hz. Peygamberin yan\u0131na ve \u015f\u00f6yle diyor: “Ey Allah’\u0131n peygamberi, Allah’\u0131n sana \u00f6\u011fretti\u011fi \u015feyleri bana da oku, bana da \u00f6\u011fret.” Bu s\u00f6zleri birka\u00e7 kere tekrarl\u0131yor. Ama Hz. Peygamber -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- o s\u0131rada Velid b. Mugire ile ilgileniyor, onun \u0130sl\u00e2ma gelmesini sa\u011flamaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yordu. Yan\u0131nda da Kurey\u015f’in ileri gelenleri vard\u0131. \u0130bn-i \u00dcmm\u00fc Mektum da Hz. Peygamberin bu i\u015fle ilgilendi\u011fini bilmiyordu. En sonunda Hz. Peygamber \u0131srarlar\u0131na kar\u015f\u0131 s\u0131k\u0131l\u0131r, y\u00fcz\u00fcn\u00fc asarak ona s\u0131rt\u0131n\u0131 \u00e7evirir. Bunun \u00fczerine y\u00fcce Allah \u015fu ayeti indirir ve bu ayetlerle Hz. Peygamberi bu davran\u0131\u015f\u0131ndan dolay\u0131 \u00e7ok sert bir dille azarlar.<\/p>\n

“Surat ast\u0131 ve d\u00f6nd\u00fc, k\u00f6r geldi diye. Ne bilirsin belki o ar\u0131nacak? Yahut \u00f6\u011f\u00fct dinleyecek de \u00f6\u011f\u00fct kendisine yarayacak. Kendisini \u00f6\u011f\u00fcte muhta\u00e7 g\u00f6rmeyene gelince; sen ona y\u00f6neliyorsun. Onun ar\u0131nmas\u0131ndan sana ne? Fakat ko\u015farak sana gelen, Allah’dan korkarak gelmi\u015fken, sen onunla ilgilenmiyorsun. Hay\u0131r, olmaz b\u00f6yle \u015fey, bu Kur’an bir \u00f6\u011f\u00fctt\u00fcr, dileyen onu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcp \u00f6\u011f\u00fct al\u0131r. (Abese Suresi, 1-12)<\/strong><\/p>\n

Bununla y\u00fcce Allah \u0130sl\u00e2ma \u00e7a\u011fr\u0131 hareketini, ince \u00f6l\u00e7\u00fcleri ve ger\u00e7ek de\u011ferleri \u00fczerine oturtmu\u015ftur. Pe\u015flerinde giden halk y\u0131\u011f\u0131nlar\u0131 da \u0130sl\u00e2ma girerler diye, Kurey\u015f \u00f6nderlerinin do\u011fru yolu bulmalar\u0131na ili\u015fkin peygamberinin i\u00e7inden gelen arzunun neden oldu\u011fu yanl\u0131\u015f uygulamay\u0131 da d\u00fczeltmi\u015f ve \u015fu ger\u00e7e\u011fi vurgulam\u0131\u015ft\u0131r: Davan\u0131n, \u00f6zenle belirlenmi\u015f prensipleri do\u011frultusunda \u015fa\u015fmadan hareket etmesi \u015fu ileri gelenlerin m\u00fcsl\u00fcman olmas\u0131ndan daha \u00f6nemlidir. B\u00f6ylece \u015feytan\u0131n bu gedikten inanc\u0131n temellerine n\u00fcfuz etmesine ili\u015fkin planlar\u0131n\u0131 alt\u00fcst etmi\u015f, ayetlerini sa\u011flam ve tutarl\u0131 bir \u015fekilde a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r. M\u00fc’min g\u00f6n\u00fcllerdeki huzursuzluk da bu a\u00e7\u0131klama ile dinmi\u015ftir.<\/p>\n

Hz. Peygamber -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- bu olaydan sonra \u0130bn-i \u00dcmm\u00fc Mektum’a -Allah ondan raz\u0131 olsun- B\u00fcy\u00fck de\u011fer vermi\u015f ve her g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcnde “Rabb’imin beni azarlamas\u0131na neden olan ki\u015fi ho\u015f geldin” der ve “bir iste\u011fin var m\u0131?” diye sorarm\u0131\u015f. \u0130ki defa da kendi yerine Medine’de onu g\u00f6revli b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

B\u00f6yle bir olay\u0131 da \u0130mam M\u00fcslim sahih hadisleri derledi\u011fi kitab\u0131nda aktar\u0131r: Bize Ebubekir b. Ebu \u015eeybe anlatt\u0131, ona da Muhammed b. Abdullah el-Esedi \u0130srail’den, o da Mikdam b. \u015eureyh’den, o da babas\u0131ndan, Sa’d b. Ebu Vakkas’\u0131n \u015f\u00f6yle dedi\u011fini anlatm\u0131\u015f:<\/p>\n

Bir ara alt\u0131 ki\u015fi birlikte Resulullah’\u0131n -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- yan\u0131nda bulunuyorduk. M\u00fc\u015frikler Peygamberimize “\u015eunlar\u0131 yan\u0131ndan kov ki, bize kar\u015f\u0131 gelme c\u00fcretinde bulunmas\u0131nlar” dediler. Sa’d diyor ki, o s\u0131rada, Peygamberimizin yan\u0131nda bulunan alt\u0131 ki\u015fiden biri ben, biri \u0130bn-i Mes’ut, Huzeyl kabilesinden bir adam, Bilal ve bir de ismini hat\u0131rlayamad\u0131\u011f\u0131m iki adam vard\u0131. Bunun \u00fczerine Peygamberimizin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- i\u00e7inde y\u00fcce Allah’\u0131n ge\u00e7memesini diledi\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcnceler ge\u00e7ti ve bu \u00f6nerilerini benimser gibi oldu. Bunun \u00fczerine y\u00fcce Allah \u015fu ayeti indirdi:<\/p>\n

“S\u0131rf Rabb’lerinin r\u0131zas\u0131n\u0131 dileyerek sabah, ak\u015fam O’na yalvaranlar\u0131 yan\u0131ndan kovma.” (En’am Suresi, 52)<\/strong><\/p>\n

B\u00f6ylece y\u00fcce Allah davan\u0131n kendine \u00f6zg\u00fc de\u011ferlerle ve ince \u00f6l\u00e7\u00fcleri do\u011frultusunda hareket etmesini sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. A\u00e7\u0131lan bu gedikten inanc\u0131n temellerine n\u00fcfuz etmeye ili\u015fkin \u015feytan\u0131n planlar\u0131n\u0131 alt\u00fcst etmi\u015ftir. Bu gedik, Kurey\u015f’in ileri gelenlerinin, Peygamberin yan\u0131na gelirlerken \u015fu fakirler, yan\u0131nda bulunmas\u0131nlar diye belirttikleri isteklerini yerine getirmeye y\u00f6nelik be\u015feri bir e\u011filimin varl\u0131\u011f\u0131nda somutla\u015fm\u0131\u015ft\u0131. Oysa davan\u0131n de\u011ferleri bu ileri gelenlerden, m\u00fcsl\u00fcman olu\u015flar\u0131 ile birlikte binlerce insan\u0131n m\u00fcsl\u00fcman olu\u015fundan, davan\u0131n yay\u0131lmas\u0131nda onlarla g\u00fc\u00e7 kazanmas\u0131ndan daha \u00f6nemlidir. Nitekim Hz. Peygamber de bunu istemi\u015fti. Ama Allah ger\u00e7ek g\u00fc\u00e7 kayna\u011f\u0131n\u0131n ne oldu\u011funu en iyi biliyordu. Bu da hi\u00e7bir \u015fahs\u0131n arzusuna ya da ge\u00e7erli bir t\u00f6reye ald\u0131r\u0131\u015f etmeksizin belirlenen yolda dosdo\u011fru y\u00fcr\u00fcmekti.<\/p>\n

Hz. Peygamberin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- halas\u0131n\u0131n k\u0131z\u0131 Zeynep binti Cah\u015f -Allah ondan raz\u0131 olsun- ile ilgili mesele az \u00f6nce sunulan iki \u00f6rne\u011fi destekler mahiyette ve ayn\u0131 amaca y\u00f6neliktir. Hz. Peygamber Zeyneb’i, Zeyd b. Harise ile evlendirmi\u015fti. Bilindi\u011fi gibi Peygamberimiz, Hz. Zeydi peygamberlikten \u00f6nce evlad edinmi\u015fti. Bu y\u00fczden Zeyd’e “Zeyd b. Muhammed” denirdi. Y\u00fcce Allah bu ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131 bu soya kat\u0131m\u0131 kesmek istedi. Bu nedenle, “Evlatl\u0131k edindiklerinizi babalar\u0131na nisbet ederek \u00e7a\u011f\u0131r\u0131n; bu, Allah’\u0131n yan\u0131nda daha adaletlidir” (Ahzab Suresi, 15) <\/strong>buyurdu. Yine \u015f\u00f6yle buyurdu:<\/p>\n

“Allah evlatl\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 da sizin \u00f6z o\u011fullar\u0131n\u0131z k\u0131lmad\u0131.” (Ahzab Suresi, 4)<\/strong><\/p>\n

Hz. Zeyd, Peygamberimizin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- en sevdi\u011fi insanlardan biriydi. Bu y\u00fczden, onu halas\u0131 k\u0131z\u0131 Zeynep bint Cah\u015f’la evlendirmi\u015fti. Ama bu evlilik y\u00fcr\u00fcmedi, birlikte hayatlar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcremediler. Cahiliye d\u00f6neminde Araplar evlatl\u0131k edinen ki\u015finin evlatl\u0131\u011f\u0131n\u0131n bo\u015fad\u0131\u011f\u0131 kad\u0131nla evlenmesini uygun g\u00f6rmezlerdi. Y\u00fcce Allah bir insan\u0131n babas\u0131ndan ba\u015fkas\u0131na nispet edilmesini ge\u00e7ersiz sayd\u0131\u011f\u0131 gibi bu gelene\u011fi de ge\u00e7ersiz k\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu ama\u00e7la Zeyd bo\u015fad\u0131ktan sonra Zeyneb’i kendisiyle evlendirece\u011fini, b\u00f6ylece bu gelene\u011fi y\u0131kaca\u011f\u0131n\u0131 peygamberine bildirmi\u015ftir. Ne var ki, Hz. Peygamber -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- y\u00fcce Allah’\u0131n kendisine haber verdi\u011fi \u015feyi sakl\u0131yordu. Her ne zaman Zeyd, kendisine Zeynep’le beraberli\u011finin zorlu\u011funu \u015fikayet ediyorsa “Kar\u0131n\u0131 b\u0131rakma” diyordu. Bu s\u00f6zleri ile, Zeyd bo\u015fad\u0131ktan sonra Zeynep’le evlenmesinden dolay\u0131 halktan gelecek olumsuz tepkiyi g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde bulunduruyordu. Bu ama\u00e7la y\u00fcce Allah’\u0131n a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131 takdir etti\u011fi olay\u0131 Zeyd e\u015fini bo\u015fayana kadar i\u00e7inde saklad\u0131. Bunun \u00fczerine y\u00fcce Allah bu konuda vahiy g\u00f6ndererek, Hz. Peygamberin i\u00e7inden ge\u00e7enleri, a\u00e7\u0131klam\u0131\u015f ve bu konudaki h\u00fckm\u00fcn\u00fcn dayanmas\u0131n\u0131 istedi\u011fi temelleri vurgulam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

“Allah’\u0131n nimet verdi\u011fi, senin de kendisine nimet verdi\u011fin kimseye; “Kar\u0131n\u0131 b\u0131rakma, Allah’dan kork” diyordun, fakat Allah’\u0131n a\u00e7\u0131\u011fa vuraca\u011f\u0131 \u015feyi i\u00e7inde gizliyordun, insanlardan \u00e7ekiniyordun; oysa as\u0131l \u00e7ekinmene l\u00e2y\u0131k olan, Allah idi. Zeyd, o kad\u0131ndan ili\u015fi\u011fini kesince biz onu sana nikahl\u00e2d\u0131k ki, evlatl\u0131klar\u0131, kad\u0131nlar\u0131 ile ili\u015fkilerini kestikleri zaman o kad\u0131nlarla evlenmek hususunda m\u00fc’minlere bir g\u00fc\u00e7l\u00fck olmas\u0131n. Allah’\u0131n buyru\u011fu her zaman yerine getirilmi\u015ftir.<\/strong>“ (Ahzab Suresi, 37)<\/strong><\/p>\n

Hz. Ai\u015fe, -Allah ondan raz\u0131 olsun- “\u015fayet Hz. Muhammed -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- y\u00fcce Allah’\u0131n kendisine vahyetti\u011fi herhangi bir \u015feyi gizleseydi “Allah’\u0131n a\u00e7\u0131\u011fa vuraca\u011f\u0131 \u015feyi i\u00e7inde gizliyordun, insanlardan \u00e7ekiniyordun; oysa as\u0131l \u00e7ekinmene l\u00e2y\u0131k olan, Allah idi” <\/strong>ayetini gizlerdi” derken do\u011fruyu s\u00f6yl\u00fcyordu.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah \u015feriat\u0131n\u0131 bu \u015fekilde uygulam\u0131\u015f, b\u00f6yle sa\u011flamla\u015ft\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Evlatl\u0131\u011f\u0131n\u0131n bo\u015fad\u0131\u011f\u0131 kad\u0131nla evlenmesine ili\u015fkin toplumdan gelecek olumsuz tepkiden dolay\u0131 peygamberinin kafas\u0131n\u0131 me\u015fgul eden \u015feyleri ortaya \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. \u015eeytan\u0131n bu gedi\u011fi kullanarak karga\u015fa \u00e7\u0131karmas\u0131na imk\u00e2n vermemi\u015ftir. Kalplerinde hastal\u0131k bulunanlar\u0131, kalpleri ta\u015fla\u015fm\u0131\u015f olanlar\u0131; bu olay\u0131 tart\u0131\u015fma ve demogoji malzemesi olarak kullan\u0131p durmak \u00fczere kendi hallerinde b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

DAVANIN SIHHAT\u0130 VE DAVET\u00c7\u0130N\u0130N TUTUMU<\/strong><\/p>\n

Bu ayetlerin tefsiri hakk\u0131nda benimsedi\u011fimiz g\u00f6r\u00fc\u015f budur. Ku\u015fkusuz do\u011fruya ileten, do\u011fru yolu g\u00f6steren y\u00fcce Allah’d\u0131r.<\/p>\n

Peygamberlerden sonra kimi dava adamlar\u0131n\u0131n gayretke\u015fli\u011fi, heyecanl\u0131l\u0131\u011f\u0131 davan\u0131n yay\u0131l\u0131p ba\u015far\u0131ya ula\u015fmas\u0131 konusunda duyduklar\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 istek onlar\u0131 davan\u0131n temel ilkelerinden saymad\u0131klar\u0131 baz\u0131 hususlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelerek baz\u0131 \u015fah\u0131slara veya gruplara yakla\u015fmaya, davadan ka\u00e7\u0131p d\u00fc\u015fman kesilmesinler diye onlara \u015firin g\u00f6r\u00fcnmeye y\u00f6neltebilir.<\/p>\n

Yine bu duygular onlar\u0131 davan\u0131n ince ve duyarl\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcleriyle davan\u0131n belirlenmi\u015f do\u011fru ve dengeli hareket metodu ile uyu\u015fmayan kimi ara\u00e7lara, kimi y\u00f6ntemlere ba\u015fvurmaya itebilir. Bunu da davan\u0131n daha \u00e7abuk ba\u015far\u0131ya ula\u015fmas\u0131, daha \u00e7abuk yay\u0131lmas\u0131 ihtiras\u0131 ile ve “davan\u0131n \u00e7\u0131kar\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirme” amac\u0131na y\u00f6nelik bir i\u00e7tihad olarak yapabilirler. Oysa davan\u0131n ger\u00e7ek \u00e7\u0131kar\u0131, az \u00e7ok, sa\u011fa sola sapmadan belirlenen metod do\u011frultusunda hareket etmektir. Sonu\u00e7lar\u0131n ne olaca\u011f\u0131 ise Allah’\u0131n bilgisine \u00f6zg\u00fc gayb\u0131n kapsam\u0131ndad\u0131r. \u015eu halde davet y\u00fck\u00fcn\u00fc omuzlayanlar\u0131n ilerde elde edilecek sonu\u00e7lar\u0131n hesab\u0131n\u0131 yapmalar\u0131 do\u011fru de\u011fildir. Onlara d\u00fc\u015fen, davet hareketinin a\u00e7\u0131k, net, anla\u015f\u0131l\u0131r ve ince metodu do\u011frultusunda yol almak, bu tarz do\u011fru bir hareketin sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 da Allah a b\u0131rakmakt\u0131r. En sonunda iyilikten ba\u015fka bir \u015feyle kar\u015f\u0131la\u015fmayacaklard\u0131r.<\/p>\n

Bak\u0131n i\u015fte Kur’an, \u015feytan\u0131n onlar\u0131n bu t\u00fcr isteklerini kullanarak davan\u0131n \u00f6z\u00fcne n\u00fcfuz etmek i\u00e7in tetikte bekledi\u011fi konusunda onlar\u0131 uyar\u0131yor. Ger\u00e7i y\u00fcce Allah peygamber (nebi) ve el\u00e7ilerini (Resul) korumu\u015f, bu y\u00fczden \u015feytan\u0131n onlar\u0131n bu f\u0131tri e\u011filimlerini kullanarak davan\u0131n temeline n\u00fcfuz etmesine imk\u00e2n vermemi\u015ftir. Ama dava adamlar\u0131 korunmu\u015f de\u011fildirler. Bu y\u00fczden, bu a\u00e7\u0131dan \u015fiddetli bir uyar\u0131ya, ileri d\u00fczeyde bir sak\u0131nmaya muhta\u00e7t\u0131rlar. Davan\u0131n ba\u015far\u0131s\u0131 i\u00e7in i\u00e7ten gelen istekleri, “Davan\u0131n \u00e7\u0131kar\u0131” dedikleri \u015feye y\u00f6nelik h\u0131rslar\u0131 \u015feytan\u0131n kullanabilece\u011fi bir gedik olabilir endi\u015fesi ile s\u00fcrekli uyan\u0131k olmal\u0131d\u0131rlar. Asl\u0131nda dava adamlar\u0131n\u0131n lugat\u0131nda “Davan\u0131n \u00c7\u0131kar\u0131” diye bir kelimenin olmamas\u0131 gerekir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu kaygan bir zemindir, ayaklar\u0131n kaymas\u0131na neden olur. Dava adamlar\u0131n\u0131n ki\u015fisel \u00e7\u0131karlar\u0131 kullanarak etkilemesi \u00fc\u00e7le\u015fince, \u015feytan\u0131n kullanmas\u0131na m\u00fcsait a\u00e7\u0131k bir kap\u0131 olur. “Davan\u0131n \u00e7\u0131kar\u0131” zamanla davet\u00e7ilerin ibadet etti\u011fi bir puta d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr, bu y\u00fczden as\u0131l davet metodunu da unuturlar. Davet\u00e7iler davan\u0131n metodu do\u011frultusunda hareket etmeli, s\u0131rf bu metodu g\u00f6zetmelidirler. Bunun sonucunda dava ve davet\u00e7iler, b\u00fcy\u00fck bir tehlike de sezmi\u015f olsalar bile bu \u00e7izgiden sapmamal\u0131, hi\u00e7bir tarafa y\u00f6nelmemelidirler. Onlar\u0131n sak\u0131nmak zorunda olduklar\u0131 tek tehlike, herhangi bir nedenden dolay\u0131 davan\u0131n hareket metodundan az veya \u00e7ok sapmakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc davan\u0131n \u00e7\u0131kar\u0131n\u0131 en iyi Allah bilir, onlar bundan sorumlu de\u011fildirler. Onlar\u0131n tek bir sorumluluklar\u0131 vard\u0131r; hareket metodundan sapmamak, yoldan ayr\u0131lmamakt\u0131r.<\/p>\n

YALANLAYICILAR \u00dcZER\u0130NE B\u0130R DE\u011eERLEND\u0130RME<\/strong><\/p>\n

Bu ayetler ve bu ayetlerin i\u00e7erdi\u011fi Allah’\u0131n davas\u0131n\u0131n \u015feytan\u0131n komplosundan korunmas\u0131na ili\u015fkin hususlar \u00fczerine, bu ger\u00e7ekleri kabul etmeyen k\u00e2firlerin bozguna u\u011frayacaklar\u0131 ve onlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131lay\u0131c\u0131 bir azab\u0131n bekledi\u011fi ile ilgili bir de\u011ferlendirme yer al\u0131yor:<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 52- Senden \u00f6nce g\u00f6nderdi\u011fimiz b\u00fct\u00fcn resuller ve nebiler bir \u015fey dilediklerinde \u015feytan bu dileklerini mutlaka birtak\u0131m be\u015feri arzular kar\u0131\u015ft\u0131rd\u0131. Fakat Allah, \u015feytan\u0131n k\u00f6r\u00fckledi\u011fi bu arzular\u0131 her defas\u0131nda […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":22412,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n