B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/strong><\/p>\n D\u00fczenli ve dengeli davranma, her \u015feyin ve herkesin hakk\u0131n\u0131 verme, haks\u0131zl\u0131klardan uzakla\u015farak orta yolu tutma, bir \u015feyi yerli yerine koyma, insaf ve e\u015fitlik anlam\u0131nda bir terimdir. Geni\u015f kapsaml\u0131 bir kavram olan adaletin z\u0131tt\u0131 zul\u00fcm, gadr ve insafs\u0131zl\u0131kt\u0131r.<\/p>\n \u0130sl\u00e2m’da adalet, hukuk \u00f6n\u00fcnde herkese e\u015fit davranmak, k\u00fclt\u00fcr, bilgi ve mevki farkl\u0131l\u0131klar\u0131ndan dolay\u0131 insanlara ba\u015fka ba\u015fka davranmamak demektir. \u0130sl\u00e2m bu anlamda her ferdin ve her toplumun kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 olarak i\u015flerinde de\u011fi\u015fmez bir \u00f6l\u00e7\u00fc \u015feklinde yerini alm\u0131\u015f, istek ve heveslere yer vermemi\u015f, sevgi ve nefretlere uymam\u0131\u015f, akrabal\u0131k ve yak\u0131nl\u0131k ba\u011flar\u0131na g\u00f6re ayarlanmam\u0131\u015f, zengin-fakir ay\u0131r\u0131m\u0131 g\u00f6zetmemi\u015f, kuvvetli ve zay\u0131f fark\u0131n\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcne alm\u0131\u015f bir adalet anlay\u0131\u015f\u0131 getirmi\u015ftir.<\/p>\n Bunun i\u00e7in \u0130sl\u00e2m, toplum i\u00e7inde ya\u015fayan b\u00fct\u00fcn kesimlerin birli\u011fini sa\u011flayan prensipler koymu\u015f, \u00fcmmetin g\u00fcvenli\u011fini garanti alt\u0131na alan bir d\u00fczen kurmu\u015ftur.[1]<\/a><\/p>\n Adalet m\u00fclk\u00fcn temelidir. Hz. \u00d6mer (RA)<\/p>\n Bu s\u00f6zden de anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 gibi her \u015feyin bir temelinin oldu\u011fu yani k\u0131sacas\u0131 m\u00fclk\u00fcn Sahibinine kar\u015f\u0131 adaletli olmal\u0131y\u0131z. O\u2019na kar\u015f\u0131 adaletli olmam\u0131z O\u2019nun emirlerine uymam\u0131z ve s\u00f6z\u00fcm\u00fcze sad\u0131k kalmam\u0131zd\u0131r.<\/p>\n Kur\u2019an\u2019da ve S\u00fcnnet\u2019te Adalet <\/strong><\/p>\n \u201cAllah, ger\u00e7ekten kendisinden ba\u015fka ilah olmad\u0131\u011f\u0131na \u015fahitlik etti; melekler ve ilim sahipleri de O’ndan ba\u015fka ilah olmad\u0131\u011f\u0131na adaletle \u015fahitlik ettiler. Aziz ve Hakim olan O’ndan ba\u015fka ilah yoktur.\u201d(Al-i \u0130mran\/18)<\/p>\n \u201cAllah, size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar aras\u0131nda h\u00fckmetti\u011finiz zaman adaletle h\u00fckmetmenizi emrediyor. Do\u011frusu Allah, bununla size ne g\u00fczel \u00f6\u011f\u00fct veriyor! \u015e\u00fcphesiz ki Allah, hakk\u0131yla i\u015fitendir, hakk\u0131yla g\u00f6rendir.\u201d(Nisa\/58)<\/p>\n \u201cEy iman edenler! Allah i\u00e7in hakk\u0131 titizlikle ayakta tutan, adalet ile \u015fahitlik eden kimseler olun. Bir topluma olan kininiz, sak\u0131n ha sizi adaletsizli\u011fe itmesin. \u00c2dil olun. Bu, Allah\u2019a kar\u015f\u0131 gelmekten sak\u0131nmaya daha yak\u0131nd\u0131r. Allah\u2019a kar\u015f\u0131 gelmekten sak\u0131n\u0131n. \u015e\u00fcphesiz Allah, yapt\u0131klar\u0131n\u0131zdan hakk\u0131yla haberdard\u0131r.\u201d(Maide\/8)<\/p>\n \u201cRabbinin s\u00f6z\u00fc, do\u011fruluk bak\u0131m\u0131ndan da, adalet bak\u0131m\u0131ndan da tastamamd\u0131r. O’nun s\u00f6zlerini de\u011fi\u015ftirebilecek yoktur. O, i\u015fitendir, bilendir.\u201d (En\u2019am\/115)<\/p>\n \u201c\u015e\u00fcphesiz Allah, adaleti, ihsan\u0131, yak\u0131nlara vermeyi emreder; \u00e7irkin utanmazl\u0131klardan (fah\u015fadan), k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden ve zorbal\u0131klardan sak\u0131nd\u0131r\u0131r. Size \u00f6\u011f\u00fct vermektedir, umulur ki \u00f6\u011f\u00fct al\u0131p d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrs\u00fcn\u00fcz.\u201d(Nahl\/90)<\/p>\n \u201cAllah, hak ve ad\u00e2letle h\u00fckmeder. Allah\u2019tan ba\u015fka tapt\u0131klar\u0131 ise hi\u00e7bir h\u00fck\u00fcmde bulunamazlar. \u015e\u00fcphesiz Allah hakk\u0131yla i\u015fitendir, hakk\u0131yla g\u00f6rendir.\u201d (M\u00fc\u2019min\/20)<\/p>\n Hz. Peygamber (s.a.s.) de adalet ve adaletle h\u00fckmedenler hakk\u0131nda bir\u00e7ok had\u00ees buyurmu\u015flard\u0131r:<\/p>\n “H\u00fckm\u00fcnde, y\u00f6netimi ve vel\u00e2yeti alt\u0131ndakiler hakk\u0131nda ad\u00eel davrananlar, Allah kat\u0131nda nurdan minberler \u00fczerinde olacaklard\u0131r.”[2]<\/a><\/p>\n “Adil devlet ba\u015fkan\u0131 ve idareciler mah\u015fer yerinde Allah’\u0131n y\u00fcce l\u00fbtfuna ve him\u00e2yesine mazhar olacaklar\u0131n \u00f6nc\u00fcleridir.”[3]<\/a><\/p>\n “Ey insanlar! Sizden evvel ya\u015fam\u0131\u015f toplumlar\u0131n neden dolay\u0131 yollar\u0131n\u0131 \u015fa\u015f\u0131r\u0131p sapt\u0131klar\u0131n\u0131 biliyor musunuz? Asilz\u00e2deleri bir h\u0131rs\u0131zl\u0131k* yapt\u0131\u011f\u0131 zaman onu affeder, zay\u0131f ve kimsesizleri bir \u015fey \u00e7alarsa onlar\u0131 cezaland\u0131r\u0131rlard\u0131. Allah’a yemin ederim ki, b\u00f6ylesine k\u00f6t\u00fc bir h\u0131rs\u0131zl\u0131\u011f\u0131 Mahzum kabilesine mensup Fat\u0131ma de\u011fil, kendi k\u0131z\u0131m Fat\u0131ma yapm\u0131\u015f olsayd\u0131, kesinlikle onun elini kestirirdim.”[4]<\/a><\/p>\n Adaletle H\u00fckmetmek<\/strong><\/p>\n “Ey Davud, ger\u00e7ek \u015fu ki, Biz seni yery\u00fcz\u00fcnde bir halife k\u0131ld\u0131k. \u00d6yleyse insanlar aras\u0131nda hak ile h\u00fckmet, istek ve tutkulara (hevaya) uyma; sonra seni Allah’\u0131n yolundan sapt\u0131r\u0131r. \u015e\u00fcphesiz Allah’\u0131n yolundan sapanlara, hesap g\u00fcn\u00fcn\u00fc unutmalar\u0131ndan dolay\u0131 \u015fiddetli bir azab vard\u0131r.” (Sad\/26)<\/p>\n “Ey Davud, biz seni yery\u00fcz\u00fcnde bir halife yapt\u0131k.” Allah Teal\u00e2, Hz. Davud’a hitap ederek, kendisini yery\u00fcz\u00fcnde insanlar aras\u0131nda h\u00fckmeden bir halife yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Saltanat, iktidar ve h\u00fck\u00fcm Hz. Davud’un olacak, di\u011fer insanlar ise onu dinleyip kendisine itaat edeceklerdir. Daha sonra Allah Teal\u00e2, Hz. Davud’a, di\u011fer insanlara \u00f6\u011fretmek amac\u0131yla h\u00fck\u00fcm ve idare etmenin kurallar\u0131n\u0131 beyan buyurmaktad\u0131r:<\/p>\n 1- “O halde insanlar aras\u0131nda hak ile h\u00fckmet.” Yani insanlar aras\u0131nda, g\u00f6klerin ve yerin kendisiyle kaim oldu\u011fu “adalet” ile h\u00fckmet. Bu, h\u00fc\u00adk\u00fcm vermenin ilk ve en \u00f6nemli \u015fart\u0131d\u0131r.<\/p>\n 2- “Hev\u00e2na tabi olma.” Yani h\u00fck\u00fcm verirken nefsinin istek ve arzular\u0131na meyletme, yahut da d\u00fcnya lezzetleri sebebiyle haktan ayr\u0131lma. Zira hev\u00e2ya tabi olma, ki\u015finin ayaklar\u0131n\u0131 kayd\u0131rarak cehenneme g\u00f6t\u00fcren bir davran\u0131\u015ft\u0131r. Bunun i\u00e7in Y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur:<\/p>\n “… bu seni Allah yolundan sapt\u0131r\u0131r.” Yani hevaya tabi olmak, hak yoldan ayr\u0131lma ve sapma sebebidir ve sonucu, yard\u0131ms\u0131z kal\u0131p hor ve zelil ol\u00admaktan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir. Zira Allah Teal\u00e2 \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r:<\/p>\n “\u00c7\u00fcnk\u00fc Allah yolundan sapanlara, hesap g\u00fcn\u00fcn\u00fc unuttuklar\u0131 i\u00e7in onlara \u00e7etin bir azap vard\u0131r.” Yani hak ve adalet yolundan ayr\u0131lan kimseler i\u00e7in, bu g\u00fcn\u00fcn deh\u015fetini ve bu g\u00fcnde her insan i\u00e7in g\u00f6r\u00fclecek ince ve has\u00adsas hesab\u0131 unuttuklar\u0131ndan ve bu g\u00fcn i\u00e7in amel i\u015flemeyi ki yarg\u0131da adaletli h\u00fck\u00fcm verme de buna dahil dir terkettiklerinden dolay\u0131 k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc \u015fiddetli bir azap ve uhrev\u00ee hesap vard\u0131r.<\/p>\n Bu konudan \u00e7\u0131kar\u0131lacak ibret ve al\u0131nacak ders \u015fudur: Y\u00fcce Allah, idarecilere insanlar aras\u0131nda adaletle h\u00fck\u00fcm vermelerini ve adaletten ayr\u0131lmamalar\u0131n\u0131 tavsiye buyurmaktad\u0131r. Zira b\u00f6yle yaparlarsa Allah yolundan sapm\u0131\u015f olurlar. Y\u00fcce Allah, yolundan sapanlar\u0131 ve hesap g\u00fcn\u00fcn\u00fc hat\u0131rla-mazl\u0131ktan gelenleri \u015fiddetli bir \u015fekilde tehdit etmektedir.<\/p>\n \u0130bni Eb\u00ee H\u00e2tim’in rivayet etti\u011fine g\u00f6re Eb\u00fb Z\u00fcr’a, Vel\u00eed b. Abdulmelik’in huzuruna girmi\u015f, Vel\u00eed kendisine \u015f\u00f6yle demi\u015fti: “Bana haber ver! Hal\u00eefe de hesaba \u00e7ekilecek mi? Zira sen Kur’an’\u0131 okuyor ve tefakkuh ediyorsun.” Eb\u00fb Z\u00fcr’a, “Ey m\u00fcminlerin emiri! Bunu ger\u00e7ekten s\u00f6yleyeyim mi?” dedi, o da “S\u00f6yle. Allah’\u0131n emniyetindesin.” kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 verdi. Bunun \u00fczerine Eb\u00fb Z\u00fcr’a, “Ey m\u00fcminlerin emiri! Sen mi Allah kat\u0131nda daha \u015fereflisin, yoksa Davud (a.s.) mu? Allah Teal\u00e2 ona hem hilafet, hem de n\u00fcb\u00fcvvet vermi\u015f, sonra da onu Kitab’\u0131nda tehdit ederek, “Ey Davud, biz seni yery\u00fcz\u00fcnde bir halife yapt\u0131k. O halde insanlar aras\u0131nda hak ile h\u00fckmet. Hevana tabi olma ki bu seni Allah yolundan sapt\u0131r\u0131r…” buyurmu\u015ftur.[5]<\/a><\/p>\n Adaleti ayakta tutan \u015fahitler olmak <\/strong><\/p>\n Ey iman edenler, adil \u015fahidler olarak, Allah i\u00e7in, hakk\u0131 ayakta tutun. Bir toplulu\u011fa olan kininiz, sizi adaletten al\u0131koymas\u0131n. Adalet yap\u0131n. O, takvaya daha yak\u0131nd\u0131r. Allah’tan korkup-sak\u0131n\u0131n. \u015e\u00fcphesiz Allah, yapmakta olduklar\u0131n\u0131zdan haberi oland\u0131r. (Maide\/8)<\/p>\n Ey im\u00e2n edenler!. Allah Te\u00e2l\u00e2 i\u00e7in) Onun emir ve yasaklar\u0131na il\u00e2hi hukukuna ri\u00e2yet i\u00e7in fazlas\u0131yla \u00e7al\u0131\u015farak (onu ayakta tutanlar) olunuz bundan ayr\u0131lmay\u0131n\u0131z ve (adaletle \u015fahitler olunuz) haklar\u0131nda \u015fahitlik edece\u011finiz kimselere kar\u015f\u0131 olan ba\u011fl\u0131l\u0131k veya d\u00fc\u015fmanl\u0131\u011f\u0131n\u0131z sizi hakkiyle \u015fahitlikten geri b\u0131rakmas\u0131n. Ve (bir kavme olan bu\u011fzunuz) \u015fiddetli darg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131z (sizi adalet etmeme\u011fe) onlar\u0131n haklar\u0131nda ger\u00e7ek d\u0131\u015f\u0131 \u015fahitli\u011fe ve l\u00e2y\u0131k olmayan h\u00fckme ve yap\u0131lmas\u0131 caiz olmayan hareketlere (sevk etmesin) i\u00e7inizi rahatlatmak ve intikam almak hissine ma\u011fl\u00fbb olmay\u0131n\u0131z, herhalde (adalette bulununuz) adaletten ayr\u0131lmay\u0131n\u0131z, (o) Adalet (takvaya en yak\u0131nd\u0131r) size emredilen takva vazifesini yerine getirme\u011fe hizmet\u00e7idir, (ve Allah Te\u00e2l\u00e2’dan korkunuz) en b\u00fcy\u00fck bir kulluk vazifesi olan takvadan ayr\u0131lmay\u0131n\u0131z. Sel\u00e2metiniz bununlad\u0131r. (\u015f\u00fcphe yok ki. Allah Te\u00e2l\u00e2 yapaca\u011f\u0131n\u0131z \u015feylerden tamamen haberdard\u0131r.) Art\u0131k O Y\u00fcce Yarat\u0131c\u0131n\u0131n, bu gibi emir ve yasaklar\u0131na b\u00fct\u00fcn varl\u0131\u011f\u0131n\u0131zla uyunuz ki, o Y\u00fcce Mabudun l\u00fctuflar\u0131na mazhar olas\u0131n\u0131z, onun elem verici azaplar\u0131ndan emin bulunas\u0131n\u0131z. B\u00fct\u00fcn bu il\u00e2hi emirler, yasaklar insanl\u0131\u011f\u0131n sel\u00e2met ve saadeti i\u00e7in birer muazzam il\u00e2hi nimettir. Bunlar\u0131n \u015f\u00fckr\u00fcn\u00fc ifaya \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n \u0130sl\u00e2m dininin y\u00fcceli\u011fini bir kere d\u00fc\u015f\u00fcnmeli, bu dini m\u00fcbin, d\u00fc\u015fman milletlere kar\u015f\u0131 bile m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n adaletle hareket etmelerini emir etmektedir. Art\u0131k M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n\u00a0 birbirine\u00a0 kar\u015f\u0131\u00a0 ad\u00e2letden\u00a0 sapmalar\u0131\u00a0 etmeleri\u00a0 nas\u0131l\u00a0 caiz\u00a0 olabilir!\u00a0 \u0130slamiyet’in\u00a0 bu\u00a0 husustaki\u00a0 bu y\u00fcce\u00a0 h\u00fckm\u00fcn\u00fc\u00a0 de\u00a0 d\u00fc\u015f\u00fcnerek bu\u00a0 kutsi dini\u00a0 d\u00e2ima y\u00fcceltmeye ve kutsalla\u015ft\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131p durmak b\u00fct\u00fcn insanl\u0131k \u00e2lemi i\u00e7in en m\u00fchim bir vaz\u00eef e\u015fidir.[6]<\/a><\/p>\n Adaletli olmak<\/strong><\/p>\n Bug\u00fcnk\u00fc be\u015fer\u00ee sistemlerde h\u00e2kim z\u00fcmre ve belirli s\u0131n\u0131flar i\u00e7in dokunulmazl\u0131klar s\u00f6z konusu oldu\u011fu halde \u0130sl\u00e2m hukuku \u00f6n\u00fcnde hi\u00e7 kimsenin bir ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131 ve imtiyaz hakk\u0131 yoktur. Adalet ve e\u015fitlik aras\u0131ndaki fark<\/strong><\/p>\n \u0130nsan vicdan\u0131, bu zirveye; Allah ile direkt ba\u011flant\u0131 kurup bu konuda gayret sarf etmeden, bunu da Allah’\u0131n d\u0131\u015f\u0131ndaki her\u015feyden uzakla\u015f\u0131p ve her\u015feyi yaln\u0131zca O’nun i\u00e7in yerine getirmeden, O’ndan sak\u0131nman\u0131n bilincine var\u0131p, gizliliklerin ve kalplerin \u00f6z\u00fcn\u00fcn O’nun g\u00f6zetiminde oldu\u011funu duymadan, kesinlikle ula\u015famaz. Kendini Allah’a adamak ve O’nun g\u00f6zetiminde eylemlerde bulunmak, t\u00fcm di\u011fer de\u011ferlerden soyutlanmak d\u0131\u015f\u0131nda; yery\u00fcz\u00fc kaynakl\u0131 hi\u00e7bir de\u011fer yarg\u0131s\u0131, insan vicdan\u0131n\u0131, bu zirveye ula\u015ft\u0131r\u0131p y\u00fckseltmeye g\u00fc\u00e7 yetiremez. Yaln\u0131zca yukarda bahsettiklerimiz, bu vicdan\u0131, o zirveye ula\u015ft\u0131rmaya yeteneklidir.<\/p>\n Yery\u00fcz\u00fcndeki hi\u00e7bir inan\u00e7 veya sistem, taraftarlar\u0131na, kin besledikleri d\u00fc\u015fmanlar\u0131na kar\u015f\u0131, “kat\u0131ks\u0131z adalet” ile davranmaya sorumlu tutmam\u0131\u015ft\u0131r. Yaln\u0131zca bu din, m\u00fcminlere, bu emri Allah i\u00e7in yerine getirmelerini, O’nun g\u00f6zetiminde amele koyulmalar\u0131n\u0131 ve di\u011fer t\u00fcm bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131ndan uzakla\u015fmalar\u0131n\u0131 \u00f6\u011f\u00fctledi\u011finden onlara, bu sorumlulu\u011fu y\u00fcklemi\u015ftir.<\/p>\n Benimsesin benimsemesin, t\u00fcm insanlar\u0131, adalet g\u00f6lgesi alt\u0131nda ya\u015fatmay\u0131 \u00fcstlenmi\u015f ve taraftarlar\u0131na -kin ve d\u00fc\u015fmanl\u0131k duyduklar\u0131 insanlara kar\u015f\u0131 bile bu adaleti, Allah i\u00e7in uygulamay\u0131 farz k\u0131lm\u0131\u015f olan bu din, bu prensipleri sebebiyle t\u00fcm insanl\u0131\u011fa g\u00f6nderilen evrensel son dindir.<\/p>\n Bu, g\u00fc\u00e7 ve gayret isteyen bir i\u015f olmas\u0131na ra\u011fmen, bu \u00fcmmetin insanlara kar\u015f\u0131 yerine getirmesi zorunlu bir g\u00f6revdir.<\/p>\n Bu \u00fcmmet, \u0130sl\u00e2m’a g\u00f6re ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnlerde, prensipleri yerine getirmi\u015f ve sorumlulu\u011funu y\u00fcklenmi\u015ftir. Bu, soyut bir tavsiye ve s\u0131rf bir y\u00fcce \u00f6rnek de\u011fildir. Aksine, g\u00fcnl\u00fck hayatta uygulanan bir realite, insanl\u0131\u011f\u0131n gerek daha \u00f6nce ve gerek daha sonra benzerini g\u00f6remedi\u011fi bir ger\u00e7ektir. Bu ayd\u0131nl\u0131k \u0130sl\u00e2m devirleri d\u0131\u015f\u0131nda, b\u00f6ylesi bir seviyeye ula\u015f\u0131lmam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n Bu konudaki pek \u00e7ok \u00f6rnek, tarih sayfalar\u0131nda yer almaktad\u0131r. Bu \u00f6rnekler \u015funa tan\u0131kl\u0131k etmektedir:<\/p>\n Bu ilah\u00ee \u00f6\u011f\u00fctler ve farzlar; bu \u00fcmmetin hayat\u0131nda ve ger\u00e7eklik d\u00fcnyas\u0131nda rahatl\u0131kla uygulanabilen dolay\u0131s\u0131yla bu \u00fcmmetin g\u00fcnl\u00fck ya\u015fam\u0131nda somutla\u015fan bir sisteme d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr. O, ne ula\u015f\u0131lmaz hayal\u00ee bir \u00f6rnektir, ne de ferdi bir misaldir. Bu noktada o, insanlar\u0131n ona denk ba\u015fkaca bir yol bulamad\u0131klar\u0131 hayat realitesidir.<\/p>\n Bu y\u00fcce zirvenin, her yerde ve her d\u00f6nemde -Modern cahiliyet de d\u00e2hil b\u00fct\u00fcn cahiliye t\u00fcrlerine olan \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131nca; Allah’\u0131n insanl\u0131k i\u00e7in ortaya koydu\u011fu sistem ile insan\u0131n insan i\u00e7in icad etti\u011fi sistem aras\u0131ndaki b\u00fcy\u00fck farkl\u0131l\u0131k ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Bu sistemin sonu\u00e7lar\u0131 ile o sistemin sonu\u00e7lar\u0131 aras\u0131nda; hem realitede hem de, zihinlerde kat edilemez mesafeyi g\u00f6r\u00fcyoruz.[7]<\/a><\/p>\n Bozulmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayan ADALET<\/strong><\/p>\n Allah azze ve celle\u2019nin en g\u00fczel isimlerinden bir taneside El-Adl \u2018d\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla Hz Muhammed sas bir hadisi \u015ferifte:<\/p>\n \u201cEbu \u0130dris el-Havl\u00e2n\u00ee, Ebu Zerr (rad\u0131yallahu anh)’den anlat\u0131yor: “Resulullah (aleyhissal\u00e2tu vessel\u00e2m), aziz ve celil olan Rabbinden naklen anlatt\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re, Rabb Te\u00e2l\u00e2 \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur: “Ey kullar\u0131m! Ben nefsime zulm\u00fc haram ettim, onu sizin aran\u0131zda da haram k\u0131ld\u0131m. \u00d6yleyse birbirinize zulmetmeyin\u2026 \u201c buyurmaktad\u0131r. Ulema Allah cc i\u00e7in zul\u00fcm m\u00fcstahildir yani m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir demi\u015flerdir. Allah cc mutlak adaletinin d\u0131\u015f\u0131nda kalan her t\u00fcrl\u00fc sistem zulme dayanmaktad\u0131r.\u00a0 Temel sebeplerinden bir tanesi Allah cc kainat\u0131n mutlak sahibi, h\u00e2kimi, idarecisidir. Dolay\u0131s\u0131yla ha\u015fa tasarrufundan al\u0131n\u0131pta Allah azze ve celleninde zul\u00fcmle onu geri almas\u0131 gibi bir durum d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclemez. Hayata standartlar\u0131 olarak bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda insanlar\u0131n birbirlerinden menfaat elde etmeye \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 hakk\u0131n\u0131 g\u00f6zetememesi m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr, \u00e7\u00fcnk\u00fc elde etmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131lan neyse o insalar\u0131nda ona ihtiyac\u0131 vard\u0131r. Fakat Allah cc i\u00e7in d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclemez, durum b\u00f6yle olunca bizlere inzal etmi\u015f oldu\u011fu kitap ve onun gere\u011fi olan ya\u015fant\u0131 bi\u00e7imi \u015feriat\u2019ta da adaletsizli\u011fin olmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc vaaz edilen kanun ve kurallar\u0131n yerine getirilmesi yada getirilmemesi sonucu kullar\u0131n Allah cc bir menfaati yada zarar\u0131 s\u00f6zkonusu dahi de\u011fildir.<\/p>\n Nas\u0131l ki kainat nizam\u0131 i\u00e7erisinde sorumlu tutulan her varl\u0131k g\u00f6revini yerine getirdi\u011finde ki z\u0131dd\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir, ortaya insan\u0131 hayrete sevkeden bakt\u0131\u011f\u0131nda heyecanland\u0131ran i\u00e7ine huzur serpen o i\u015faretler \u00e7\u0131k\u0131yorsa, \u0130nsano\u011fluda vaaz edilen \u015feriat ile h\u00fckmolundu\u011funda ger\u00e7ek mutluluk ve kalplerin k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden ar\u0131narak, adalete ula\u015fmas\u0131 umulabilir.<\/p>\n Allah cc Ayeti Kerime de mealen; \u201cE\u011fer yerde ve g\u00f6kte Allah\u2019tan ba\u015fka il\u00e2hlar olsayd\u0131, kesinlikle ikisinin de d\u00fczeni bozulurdu. Demek ki, Ar\u015f\u2019\u0131n Rabbi Allah, onlar\u0131n nitelemelerinden uzakt\u0131r, y\u00fccedir.\u201d Buyurmaktad\u0131r.<\/p>\n O halde insano\u011flunuda mutlak Adaletin tek sahibi Allah idare etti\u011finde yerdeki bozulma ifsad gidip yerine adalet ve d\u00fczelme gelecektir. \u0130nsanlar bunu anlad\u0131\u011f\u0131nda art\u0131k hayatlarda do\u011fru kulluk istikrar bulmaya ba\u015flam\u0131\u015f demektir.<\/p>\n [1]<\/a> \u015eamil \u0130.A.<\/p>\n [2]<\/a> M\u00fcslim, \u0130m\u00e2re, 18<\/p>\n [3]<\/a> Buh\u00e2r\u00ee, Edep, 36<\/p>\n [4]<\/a> M\u00fcslim, Hud\u00fbd, 2<\/p>\n [5]<\/a> Vehbe Zuhayli, et-Tefsir\u00fc\u2019l-M\u00fcnir, Risale Yay\u0131nlar\u0131: 12\/185-189.<\/p>\n
\nAdil Halife Hz. \u00d6mer, hil\u00e2feti d\u00f6neminde ash\u00e2btan \u00dcbey b. Ka’b ile aralar\u0131nda bir konuda anla\u015fmazl\u0131k meydana gelmi\u015f ve bu anla\u015fmazl\u0131\u011f\u0131 \u00e7\u00f6zmek \u00fczere o d\u00f6nemin Medine kad\u0131s\u0131 olan Zeyd b. S\u00e2bit*’e gitmi\u015flerdi. Kad\u0131 olan Zeyd hemen devlet ba\u015fkan\u0131 olan Hz. \u00d6mer’e kar\u015f\u0131 sayg\u0131l\u0131 davran\u0131p ona oturmas\u0131 i\u00e7in yere bir minder sermi\u015fti. Fakat adil insan Hz. \u00d6mer bu davran\u0131\u015f kar\u015f\u0131s\u0131nda \u015f\u00f6yle demi\u015fti:
\n“\u0130\u015fte bu davran\u0131\u015f\u0131n, \u015fimdi verece\u011fin h\u00fck\u00fcmde yapt\u0131\u011f\u0131n ilk adaletsizliktir. Ben davac\u0131mla beraber ayn\u0131 yerde oturaca\u011f\u0131m.”
\nSonra davac\u0131 \u00dcbey b. Ka’b davas\u0131n\u0131 ileri s\u00fcr\u00fcnce Hz. \u00d6mer bu iddiay\u0131 kabul etmedi. Bu durum kar\u015f\u0131s\u0131nda Hz. \u00d6mer’in yemin etmesi gerekiyordu. Kad\u0131 Zeyd \u0130bn S\u00e2bit, \u00dcbey’e \u015f\u00f6yle dedi:
\n“Gel Halife’yi yemin ettirme, onu bundan muaf tut. Davac\u0131 oldu\u011fun ki\u015fi bir ba\u015fkas\u0131 olsayd\u0131 sana b\u00f6yle bir feragatten s\u00f6z etmezdim.” Bu teklifi duyan Hz. \u00d6mer son derece k\u0131zarak b\u00f6yle bir ayr\u0131cal\u0131\u011f\u0131 kabul etmeyip derhal yemin etti. Sonra da Zeyd b. S\u00e2bit hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle dedi:
\n“Halife ile herhangi bir m\u00fcsl\u00fcman hakk\u0131nda e\u015fit davranmas\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenmedik\u00e7e ona dava g\u00f6t\u00fcr\u00fclmemelidir.”<\/p>\n