Su\u00e7 (isyan) ister Allah\u2019a kar\u015f\u0131 isterse insan haklar\u0131na kar\u015f\u0131 olsun, hadd ve<\/p>\n
Keffaret cezalar\u0131yla cezalad\u0131r\u0131lm\u0131yorsa, bunlar\u0131n ta\u2019z\u00eer su\u00e7u oldu\u011fu ittifakla sabittir(75). \u0130syan\u0131n Allah\u2019a kar\u015f\u0131 olmas\u0131n\u0131n anlam\u0131, g\u00fcnah\u0131n toplum haklar\u0131na yahut umum\u00ee emniyet ve as\u00e2yi\u015fine zararl\u0131 olmas\u0131d\u0131r. Su\u00e7un insan haklar\u0131na kar\u015f\u0131 Olmas\u0131 ifadesinin anlam\u0131 ise, ki\u015filerin haklar\u0131na zarar verici mahiyette bulunmas\u0131 demektir.<\/p>\n
Su\u00e7 veya isyan, \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n yasaklad\u0131klar\u0131n\u0131 yapmak ve vazife haline getirdi\u011fi<\/p>\n
\u015eeyleri terketmektir.(76) Yasak (Haram): Y\u00fck\u00fcml\u00fcden yap\u0131lmamas\u0131 kesinlikle istenilen fiil olarak tan\u0131mlan\u0131r. Yapmama iste\u011finin ifadesi kesinli\u011fe del\u00e2let eder: \u201c\u00d6l\u00fc, kan, domuz Eti \u00fczerinize haram edilmi\u015ftir.\u201d(77) me\u00e2lindeki \u00e2yet-i kerime gibi; yasaklama kesinli\u011fi g\u00f6sterenle bir arada bulunur: \u201cZin\u00e2ya yakla\u015fmay\u0131n. \u00c7\u00fcnk\u00fc o \u015f\u00fcphesiz bir hayas\u0131zl\u0131kt\u0131r.\u201d(78), \u201cK\u0131sas ve zina gibi \u015feylerden dolay\u0131 me\u015fr\u00fb bir hak olmad\u0131k\u00e7a Allah\u0131n haram etti\u011fi cana k\u0131ymay\u0131n.\u2019\u2019(79) me\u00e2lindeki \u00e2yetler gibi. Yahut ka\u00e7\u0131nma fiili emir sigas\u0131 \u015feklinde gelir, kesinlik ifadesiyle bir arada bulunur: \u201c\u0130\u00e7ki, Kumar, tapmaya mahsus dikili ta\u015flar fal oklar\u0131 ancak \u015feytan\u0131n amelinden birer murdard\u0131r. Onun i\u00e7in bunlardan ka\u00e7\u0131n\u0131n.\u201d(80) me\u00e2lindeki \u00e2yet gibi; yahut yapmama iste\u011fi, emri, ceza ile bir arada bulunur; mesel\u00e2, \u201cNamuslu ve h\u00fcr kad\u0131nlara zina isnad\u0131yla iftira atan, sonra bu hususta d\u00f6rt \u015fahit getirmeyen kimselerin her birine de seksen de\u011fnek vurun.\u201d(81) anlam\u0131ndaki \u00e2yet gibi. Emir (farz ve v\u00e2cib), yap\u0131lmas\u0131, y\u00fck\u00fcml\u00fcden mutlaka istenilen fiil \u015feklinde tan\u0131mlan\u0131r. Yapma iste\u011fi kesinli\u011fi g\u00f6steren bir kelimeyle birlikte bulunur: \u201cSizden \u00f6yle bir cemaat bulunmal\u0131d\u0131r ki, onlar herkesi hayra \u00e7a\u011f\u0131rs\u0131nlar, iyili\u011fi emretsinler, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten vazge\u00e7irmeye \u00e7al\u0131\u015fs\u0131nlar.\u201d\u2019(82), \u201c\u015e\u00fcphesiz ki, Allah size emanetleri ehil ve erbab\u0131na vermenizi, insanlar aras\u0131nda h\u00fckmetti\u011finizde ad\u00e2letle H\u00fckmeylemenizi emreder.\u201d(83) me\u00e2lindeki \u00e2yetler gibi.<\/p>\n
Yasak (haram), mekruhtan, \u00e7irkin g\u00f6r\u00fclenden farkl\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc mekruh, y\u00fck\u00fcml\u00fcden yap\u0131lmamas\u0131 kesin olmayarak istenilen fiildir. E\u011fer istememe kesin ise, o zaman haram olur. Emir, (vacib veya farz) mendubdan, ho\u015fg\u00f6r\u00fclenden farkl\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc mendub, m\u00fckelleften yap\u0131lmas\u0131 kesin olmayarak istenilen fiildir, e\u011fer isteme kesin ise o zaman emir (v\u00e2cib veya farz) dir. Bazen haram, mekruhla; farz veya vacibde mendubla kar\u0131\u015ft\u0131r\u0131labilir. O zaman emir veya yasa\u011f\u0131n \u00e7e\u015fidi ve derecesinin a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in karinelere bak\u0131l\u0131r; e\u011fer karineler kesinlikle yapmamay\u0131 g\u00f6sterirse fiil yasak (haram)d\u0131r. Mutlaka yap\u0131lmas\u0131n\u0131 g\u00f6sterirse fiil emir (farz veya v\u00e2cib)dir. \u015eayet kesin olmayan yasa\u011f\u0131 g\u00f6sterirse fiil mekruh; kesin olmayan emri, yapmay\u0131 g\u00f6sterirse fiil mendubdur. Kar\u0131\u015ft\u0131rma durumunda en \u00f6nemli ve ge\u00e7erli karinelerden biri, ceza karinesidir. Bir ba\u015fka karine, kesinlik ifade etmiyorsa iste\u011fe ayk\u0131r\u0131 davranma cezay\u0131 gerektiriyorsa, fiil haram (yasak) veya emir (farz veya v\u00e2cib)dir; cezay\u0131 gerektirmiyorsa fiil mekruh veya mendubdur. Bundan dolay\u0131 baz\u0131 us\u00fbl \u00e2limleri yasa\u011f\u0131, haram\u0131, fiilin cezay\u0131 gerektirmesi; emri, farz veya v\u00e2cibi, yapmayan\u0131n cezaya \u00e7arpt\u0131r\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131; mekruhu, i\u015flemesi halinde kinanmay\u0131 gerektirse de failin cezaya \u00e7arpt\u0131r\u0131lmamas\u0131n\u0131; mekruhu, i\u015flemesihalinde k\u0131nanmay\u0131 gerektirse de failin cezaya \u00e7arpt\u0131r\u0131lmamas\u0131n\u0131; mendubu ise,yapmayan bazen kinanmaya m\u00fcstehak olsa da cezaland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 gerektirmeyen fiildir, \u015feklinde tan\u0131mlam\u0131\u015flard\u0131r. Fakat di\u011fer baz\u0131lar\u0131na g\u00f6re, bu tan\u0131mlar tam, her y\u00f6n\u00fcyle maksada yeterli olmaktan, hizmetten uzakt\u0131r(84)<\/p>\n
86)Mevahibu\u2019l-Cell, c.6\/247. \u015eerhu\u2019d-D\u0131rdir, c.4\/224.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. Su\u00e7 (isyan) ister Allah\u2019a kar\u015f\u0131 isterse insan haklar\u0131na kar\u015f\u0131 olsun, hadd ve Keffaret cezalar\u0131yla cezalad\u0131r\u0131lm\u0131yorsa, bunlar\u0131n ta\u2019z\u00eer su\u00e7u oldu\u011fu ittifakla sabittir(75). \u0130syan\u0131n Allah\u2019a kar\u015f\u0131 olmas\u0131n\u0131n anlam\u0131, g\u00fcnah\u0131n […]<\/p>\n","protected":false},"author":30,"featured_media":17832,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,251],"tags":[],"yoast_head":"\n