B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

6- Kendi e\u015flerine (zina su\u00e7u) atan ve kendileri d\u0131\u015f\u0131nda \u015fahidleri bulunmayanlar ise, onlardan da her birinin \u015fahidli\u011fi, Allah ad\u0131na d\u00f6rt (kere yemin) ile kendisinin hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz do\u011fru s\u00f6yleyenlerden oldu\u011funa \u015fahidlik etmektedir.<\/strong>
\n7- Be\u015finci (yemini) ise, e\u011fer yalan s\u00f6yleyenlerdense, Allah’\u0131n lanetinin muhakkak kendi \u00fczerinde olmas\u0131(n\u0131 kabul etmesi) d\u0131r.<\/strong>
\n8- Onun (kad\u0131n\u0131n) da d\u00f6rt kere Allah ad\u0131na (yeminle) onun (kocas\u0131n\u0131n) hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz yalan s\u00f6yleyenlerden oldu\u011funa \u015fahidlik etmesi kendisinden cezay\u0131 uzakla\u015ft\u0131r\u0131r.<\/strong>
\n9- Be\u015finci (yemini) ise, e\u011fer o (kocas\u0131) do\u011fruyu s\u00f6yleyenlerden ise, Allah’\u0131n gazab\u0131n\u0131n muhakkak kendi \u00fczerinde olmas\u0131(n\u0131 kabul etmesi) d\u0131r.(7)<\/strong>
\n10- E\u011fer Allah’\u0131n sizin \u00fczerinizde fazl\u0131 ve rahmeti olmasayd\u0131 ve Allah ger\u00e7ekten tevbeleri kabul eden h\u00fck\u00fcm ve hikmet sahibi olmasayd\u0131 (ne yapard\u0131n\u0131z) ?<\/strong><\/p>\n

A\u00c7IKLAMA<\/strong><\/p>\n

7. Bu ayetler \u00f6ncekilerden bir s\u00fcre sonra g\u00f6nderilmi\u015ftir. Kazf yasas\u0131 bir ba\u015fka erkek veya kad\u0131n\u0131 zina ile su\u00e7lay\u0131p iddias\u0131n\u0131, ispatlamak i\u00e7in gerekli \u015fahitleri getiremeyen bir ki\u015fi i\u00e7in belirli bir ceza koymu\u015f, fakat kar\u0131s\u0131n\u0131 zina halinde yakalayan bir adam\u0131n ne yapaca\u011f\u0131 sorusu ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131.
\nE\u011fer onu \u00f6ld\u00fcrse, cinayetten su\u00e7lu olacak ve cezaland\u0131r\u0131lacakt\u0131, \u00f6ld\u00fcrmeyip \u015fahit aramaya gitse su\u00e7lu ka\u00e7abilirdi, olan\u0131 g\u00f6rmezlikten gelse, buna uzun s\u00fcre katlanmas\u0131 imkans\u0131zd\u0131. Ku\u015fkusuz kad\u0131n\u0131 bo\u015fayabilirdi, fakat bu durumda ne kad\u0131n, ne de orta\u011f\u0131 manev\u00ee veya fizik\u00ee bir cezaya u\u011framayacak ve bu gayri me\u015fru ili\u015fki gebelikle sonu\u00e7lanacak olursa, o zaman da, bir ba\u015fkas\u0131n\u0131n \u00e7ocu\u011funu besleme y\u00fck\u00fcn\u00fc \u00e7ekmek zorunda kalacakt\u0131. Bu sorunu \u00f6nce Hz. Sa’d b. Ubade, e\u011fer ki\u015fi b\u00f6yle bir \u015feyi evinde g\u00f6r\u00fcrse \u015fahit aramaya gitmeyip, sorunu orada ve k\u0131l\u0131\u00e7la \u00e7\u00f6zece\u011fini s\u00f6yleyerek varsay\u0131m \u015feklinde ortaya att\u0131. (Buhari, M\u00fcslim) Fakat \u00e7ok ge\u00e7meden, ger\u00e7ek olaylar bu \u015feye \u015fahit olan kocalar taraf\u0131ndan Hz. Peygamber’e (s.a) getirildi. Abdullah b. Mes’ud ve \u0130bn \u00d6mer taraf\u0131ndan aktar\u0131lan rivayetlere g\u00f6re, Ensar’dan bir m\u00fcsl\u00fcman (muhtemelen Uveymir Aclan\u00ee) Hz. Peygamber’e (s.a) gelerek, “Ey Allah’\u0131n Ras\u00fbl\u00fc, e\u011fer bir ki\u015fi bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 kar\u0131s\u0131yla yakalar ve su\u00e7lamada bulunursa ona kazf haddi vuracaks\u0131n\u0131z, e\u011fer kar\u0131s\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrse siz de onu \u00f6ld\u00fcrecesiniz, e\u011fer sessiz kalsa \u0131zd\u0131rap duyup duracak, bu durumda bu adam ne yaps\u0131n?” dedi. Bunun \u00fczerine Hz. Peygamber (s.a) “Ey Allah’\u0131m, buna bir \u00e7\u00f6z\u00fcm ver” diye dua etti. (M\u00fcslim, Buhari, Ebu Davud, Ahmet Nesa\u00ee.)
\n\u0130bn Abbas’\u0131n nakletti\u011fine g\u00f6re, Hil\u00e2l b. \u00dcmeyye, g\u00fcnah i\u015flerken yakalad\u0131\u011f\u0131 kar\u0131s\u0131n\u0131n durumunu Hz. Peygamber’e (s.a) getirdi. Cevap olarak Hz. Peygamber (s.a) \u015f\u00f6yle dedi: “Delilini getir, aksi halde kazf su\u00e7uyla cezaland\u0131r\u0131lacaks\u0131n.” Bunun \u00fczerine ashap aras\u0131nda bir panik ba\u015flad\u0131 ve Hil\u00e2l, “Seni peygamber olarak g\u00f6nderen Allah’a yemin ederim ki,” dedi. “Ben do\u011fruyu s\u00f6yl\u00fcyorum, g\u00f6z\u00fcmle g\u00f6rd\u00fcm, kula\u011f\u0131mla i\u015fittim. Eminim ki, Allah bir h\u00fck\u00fcm g\u00f6nderecek ve benim s\u0131rt\u0131m\u0131 (cezadan) koruyacakt\u0131r.” Sonra bu ayet indi.” (Buhari, Ahmet, Ebu Davud) . Ayette ortaya konan yasal i\u015fleme li’an denir.
\nHz. Peygamber’in (s.a) Li’an yasas\u0131na g\u00f6re h\u00fckmetti\u011fi davalar\u0131n ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 Hadis kitaplar\u0131nda yer almakta olup, bunlar bu yasan\u0131n temelini ve kayna\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturur. K\u00fct\u00fcb-\u00fc Sitte, M\u00fcsned-i Ahmed ve Tefsir-i \u0130bn Cerir’de \u0130bn Abbas ve Enes bin Malik’ten nakledilen Hil\u00e2l b. \u00dcmeyye olay\u0131n\u0131n ayr\u0131nt\u0131lar\u0131na g\u00f6re, hem Hil\u00e2l, hem de kar\u0131s\u0131 Hz. Peygamber’in (s.a) huzuruna getirilir. Bunun \u00fczerine Hz. Peygamber (s.a) \u00f6nce kendilerine il\u00e2h\u00ee kanunu hat\u0131rlat\u0131r ve sonra \u015f\u00f6yle der: “\u0130yi dikkat edin ki, ahiretteki ceza d\u00fcnyadakinden \u00e7ok daha a\u011f\u0131rd\u0131r.” Hil\u00e2l su\u00e7lamas\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcyle do\u011fru oldu\u011funu belirtir. Kad\u0131n da ink\u00e2r eder. Hz. Peygamber (s.a) : “Li’an yasas\u0131na g\u00f6re yeminlerde bulunur” Hz.Peygamber (s.a) kendisine tekrar tekrar hat\u0131rlat\u0131r: “Allah birinizin yalanc\u0131 oldu\u011funu biliyor, o halde biriniz tevbe etmeyecek mi?” Hil\u00e2l be\u015finci kez yemin etmeden \u00f6nce orada bulunanlar kendisine, “Allah’tan kork, d\u00fcnyadaki ceza ahirettekinden hafiftir. Be\u015finci yemin sana ceza verilmesini zorunlu k\u0131lacak” derler.
\nFakat Hil\u00e2l, s\u0131rt\u0131n\u0131 d\u00fcnyada (cezadan) koruyan Allah’\u0131n ahirette de kendisini ba\u011f\u0131\u015flayaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyerek be\u015finci kez de yemin eder. Sonra kad\u0131n yeminlere ba\u015flar. Be\u015finci yemine ge\u00e7meden \u00f6nce, o da durdurulup kendisine \u015f\u00f6yle tavsiyede bulunulur: “Allah’tan kork, d\u00fcnyev\u00ee ceza ahiretin cezas\u0131ndan daha hafiftir. Son yemin seni il\u00e2h\u00ee cezaya mahkum edecek.” Bunu duyan kad\u0131n bir an duraklar, oradakiler itirafta bulunaca\u011f\u0131n\u0131 san\u0131rlar, fakat o, “Kabileme silinmeyecek bir leke s\u00fcrmek istemem” diyerek be\u015finci yemini de eder. Bunun \u00fczerine Hz. Peygamber (s.a) ayr\u0131lmalar\u0131n\u0131 emreder ve \u00e7ocu\u011fun do\u011fumdan sonra erke\u011fe de\u011fil kad\u0131na verilece\u011fine, bundan b\u00f6yle kimsenin kad\u0131n\u0131 ve \u00e7ocu\u011funu su\u00e7layamayaca\u011f\u0131na bunlardan birini su\u00e7layana kazf cezas\u0131 verilece\u011fine ve bo\u015fanma veya kocas\u0131n\u0131n \u00f6l\u00fcm\u00fc gibi bir nedenle ayr\u0131lmad\u0131klar\u0131ndan, yasal bekleme (iddet) s\u00fcresince kad\u0131n\u0131n Hil\u00e2l’den nafaka istemeye hakk\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131na h\u00fckmeder; sonra da halktan, do\u011fumdan sonra \u00e7ocu\u011fun Hil\u00e2l’e mi, yoksa kad\u0131nla birlikte su\u00e7lanan erke\u011fe mi benzedi\u011fine bakmalar\u0131n\u0131 ister. Do\u011fumdan sonra \u00e7ocu\u011fun \u00f6b\u00fcr adama benzedi\u011fi g\u00f6r\u00fcl\u00fcr ve bunun \u00fczerine Hz. Peygamber (s.a) \u015f\u00f6yle buyurur: “E\u011fer yeminler olmasayd\u0131 (veya, Allah’\u0131n Kitab\u0131 sorunu \u00e7\u00f6zmemi\u015f olsayd\u0131) bu kad\u0131na en sert bi\u00e7imde davran\u0131rd\u0131m.”
\n\u00dcveymir Aclan\u00ee olay\u0131n\u0131n ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 Sehl. b. Sa’d es-Said\u00ee ve \u0130bn \u00d6mer (r.a) kanal\u0131yla, Buhari, M\u00fcslim, Ebu Davud, Nesa\u00ee, \u0130bn Mace ve M\u00fcsned-i Ahmed’de ge\u00e7er. Buna g\u00f6re, Uveymir ve kar\u0131s\u0131 Mescid-i Nebev\u00ee’ye \u00e7a\u011fr\u0131l\u0131rlar. Li’an yasas\u0131n\u0131 uygulamaya ge\u00e7meden \u00f6nce Hz. Peygamber (s.a) kendilerine \u00fc\u00e7 kez uyar\u0131da bulunur: “Allah ikinizden birinin yalanc\u0131 oldu\u011funu \u00e7ok iyi biliyor, o halde biriniz t\u00f6vbe etmeyecek mi?” Hi\u00e7 biri tevbe etmeyince kendilerine li’an’da bulunmalar\u0131 s\u00f6ylenir. Li’andan sora Uveymir, “Ey Allah’\u0131n Ras\u00fbl\u00fc, \u015fimdi ben bu kad\u0131n\u0131 tutarsam bir yalanc\u0131 olmu\u015f olurum” diyerek Hz. Peygamber’in (s.a) izni olmadan onu orada \u00fc\u00e7 kez bo\u015far. Sehl b. Sa’d’a g\u00f6re, Hz. Peygamber (s.a) bo\u015fanmay\u0131 uygulayarak onlar\u0131 uyard\u0131 ve \u015f\u00f6yle dedi: “Li’andan sonra kar\u0131 ile koca birbirlerinden ayr\u0131lacaklard\u0131r”. B\u00f6ylece birbirlerine kar\u015f\u0131 yeminle\u015fen e\u015flerin bir daha asla evlenmemek \u00fczere, ayr\u0131lmalar\u0131 bir s\u00fcnnet olarak yerle\u015fti. \u0130bn \u00d6mer, yaln\u0131zca Hz. Peygamber’in (s.a) kendilerini ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yler. Sehl bin Sa’d ise, kad\u0131n\u0131n gebe oldu\u011funu ve Uveymir’in bunun kendi tohumundan ileri gelmedi\u011fini s\u00f6yledi\u011fini ekler, bunun \u00fczerine \u00e7ocuk anneye atfedilir. Bu \u015fekilde yerle\u015fen uygulamaya g\u00f6re, bu \u015fekilde do\u011fan \u00e7ocuk annesine, annesi de kendisine miras\u00e7\u0131 olur.
\nBu iki olaydan ayr\u0131 olarak, Hadis kitaplar\u0131nda bunlarla ilgisi olan veya olmayan daha bir \u00e7ok rivayetlere rastlar\u0131z; yaln\u0131z, bu rivayetlerden baz\u0131lar\u0131 ba\u015fka olaylarla ilgili olup, Li’an yasas\u0131n\u0131n \u00f6nemli b\u00f6l\u00fcmlerini ortaya koymaktad\u0131r.
\n\u0130bn \u00d6mer’den Hz. Peygamber’in (s.a) Li’andan sonra e\u015fleri ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve gebelik durumunda \u00e7ocu\u011fun annesine atfedilece\u011fine h\u00fckmetti\u011fini ifade eden rivayetler gelmektedir. (K\u00fct\u00fcb-\u00fc Sitte, \u0130mam Ahmed) . \u0130bn \u00d6mer’den gelen bir ba\u015fka rivayete g\u00f6re, Hz. Peygamber (s.a) li’andan sonra bir erkekle kad\u0131na \u015funu s\u00f6yler: “Art\u0131k i\u015finiz Allah’a kalm\u0131\u015ft\u0131r, her ne olursa olsun, ikinizden biriniz yalanc\u0131s\u0131n\u0131z.” Sonra adama \u015f\u00f6yle der: “Art\u0131k o senin de\u011fildir, \u00fczerinde hakk\u0131n kalmad\u0131, ona hi\u00e7bir \u015fekilde \u00f6\u00e7 al\u0131c\u0131 \u015fekilde de davranamazs\u0131n.” Adam, “Efendim, l\u00fctfen verdi\u011fim mehri geri bana d\u00f6nd\u00fcr\u00fcn” ricas\u0131nda bulunur. Buna Hz. Peygamber’in (s.a) cevab\u0131 \u015f\u00f6yle olur: “Mehri geri almaya hakk\u0131n yok. E\u011fer su\u00e7lamanda yalanc\u0131ysan, mehir ondan daha \u00e7ok sana uzakt\u0131r.” (Buhari, M\u00fcslim, Ebu Davud)
\nDarekutn\u00ee, Ali \u0130bn Ebi Talip ve \u0130bn Mes’ud’un (r.a) , “Sabit olan s\u00fcnnet, birbirlerine kar\u015f\u0131 Li’anda bulunan e\u015flerin bir daha evlilikle bir araya gelemeyecekleri \u015feklindedir” dediklerini rivayet eder. Yine Darekutn\u00ee, Hz. Abdullah \u0130bn Abbas’\u0131n, “Hz. Peygamber (s.a) ikisinin bir daha evlilikle bir araya gelemeyeceklerine h\u00fckmetmi\u015ftir.” dedi\u011fini aktar\u0131r.
\nKabisa b. Zueyb, Hz. \u00d6mer zaman\u0131nda bir adam\u0131n, kar\u0131s\u0131n\u0131n gayri me\u015fru ili\u015fki sonucu gebe kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 iddia ettikten sonra, bu defa da kendi tohumundan oldu\u011funu kabul etti\u011fini, fakat do\u011fumdan sonra yeniden \u00e7ocu\u011fun kendinden oldu\u011funu ink\u00e2r etti\u011fini aktar\u0131r. Durum Hz. \u00d6mer’in mahkemesine getirilir ve Halife adama kazf cezas\u0131 uygular ve \u00e7ocu\u011fun da kendisine atf\u0131na karar verir. (Beyhak\u00ee, Darekutn\u00ee) .
\n\u0130bn Abbas’\u0131n rivayetine g\u00f6re, bir adam Hz. Peygamber’e (s.a) gelerek, “Efendim, kendisini \u00e7ok sevdi\u011fim bir kar\u0131m var, fakat \u00f6ylesine zay\u0131f ki, bir ba\u015fkas\u0131 kendisine dokunsa ald\u0131rmaz” der. (Bununla, zina veya daha hafif bir k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc kasdetmi\u015f olabilir) . Hz. Peygamber (s.a) “Onu bo\u015fayabilirsin” cevab\u0131n\u0131 verir. Adam, “fakat onsuz ya\u015fayayamam” der. Bunun \u00fczerine Hz. Peygamber (s.a) “\u00d6yleyse onunla ge\u00e7inmelisin” buyururlar. (Hz. Peygamber adamdan herhangi bir a\u00e7\u0131klama istemedi\u011fi gibi \u015fikayetini zina su\u00e7lamas\u0131 olarak almam\u0131\u015f ve Li’an yasas\u0131n\u0131 da uygulamam\u0131\u015ft\u0131r) . (Nesa\u00ee) .
\nEbu Hureyre’nin rivayet etti\u011fine g\u00f6re, bir bedevi Hz. Peygamber’e (s.a) gelerek, kar\u0131s\u0131n\u0131n siyah\u00ee bir \u00e7ocuk do\u011furdu\u011funu ve bu \u00e7ocu\u011fun kendisinden olup olmad\u0131\u011f\u0131ndan \u015f\u00fcphelendi\u011fini s\u00f6yler. (Yani, \u00e7ocu\u011fun rengi ona bu \u015f\u00fcpheyi vermi\u015ftir, bunun d\u0131\u015f\u0131nda kar\u0131s\u0131n\u0131 zina ile su\u00e7lamak i\u00e7in herhangi bir delili yoktur.) Hz. Peygamber (s.a) kendisine, “Hi\u00e7 deven var m\u0131?” diye sorar ve adam “evet” der. Sonra Hz. Peygamber (s.a) “Renkleri nas\u0131l?” diye sorar, bedevi “k\u0131rm\u0131z\u0131” diye cevap verir. ‘\u0130\u00e7lerinde gri olan\u0131 da var m\u0131?’ der, Hz. Peygamber “Evet” der adam “baz\u0131lar\u0131 gri”. “Bu renge sebep nedir” diye sorar Hz. Peygamber. Bedev\u00ee, “Belki atalar\u0131nda bu renkte olanlar vard\u0131r.” \u015feklinde cevaplar. Bunun \u00fczerine, Hz. Peygamber (s.a) “Ayn\u0131 \u015fey senin \u00e7ocu\u011funun rengine de sebep olmu\u015f olabilir” buyurur ve adam\u0131n \u00e7ocu\u011fundan \u015f\u00fcphelenmesine izin vermez. (Buhari, M\u00fcslim, \u0130mam Ahmed, Ebu Davud) .
\nEbu Hureyre’nin Li’an ayetini a\u00e7\u0131klayan bir ba\u015fka rivayetine g\u00f6re, Hz. Peygamber (s.a) \u015f\u00f6yle buyurmu\u015flard\u0131r: “Bir aileye, ger\u00e7ekten o aileden olmayan bir \u00e7ocuk getiren (yani, bir erkekle evlendikten sonra, gayri me\u015fru yoldan gebe kalan) bir kad\u0131n\u0131n Allah’la hi\u00e7 bir al\u0131p verece\u011fi yoktur. Ayn\u0131 \u015fekilde, \u00e7ocuk kendisine \u00e7ekmi\u015fken, \u00e7ocu\u011fun babas\u0131 oldu\u011funu ink\u00e2r eden erkek de H\u00fck\u00fcm G\u00fcn\u00fc’nde Allah’\u0131 hi\u00e7 g\u00f6rmeyecek ve Allah kendisini t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131n \u00f6n\u00fcnde rezil edecektir.” (Ebu Davud, Nesa\u00ee, D\u00e2rimi) .
\nBu \u015fekilde Li’an ayeti, Hz. Peygamber’in (s.a) hadisleri ve \u015feriat\u0131n \u00f6nc\u00fclleri ve genel ilkeler fakihlerin \u015f\u00f6ylece kodland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 Li’an yasas\u0131n\u0131n\u0131n temelini olu\u015fturur:
\n1) Kar\u0131s\u0131n\u0131 yabanc\u0131 bir erkekle zina halinde yakalay\u0131p, li’an yerine adam\u0131 \u00f6ld\u00fcren ki\u015fi hakk\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r. Bir grup, yasay\u0131 eline alma ve cezay\u0131 uygulama hakk\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131ndan, b\u00f6yle bir ki\u015finin \u00f6ld\u00fcr\u00fclece\u011fi fikrindedir. Di\u011fer grup, adam\u0131 zina nedeniyle \u00f6ld\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc sabit oldu\u011fu takdirde, \u00f6ld\u00fcr\u00fclmeyece\u011fi ve yapt\u0131\u011f\u0131ndan da sorumlu tutulmayaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yler. \u0130mam Ahmed ve \u0130shak bin Rahaveyh, b\u00f6yle bir ki\u015finin zaniyi zina nedeniyle \u00f6ld\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc ispatlamak i\u00e7in iki \u015fahit getirmesi gerekti\u011fini savunurken, Malikiler’den \u0130bn\u00fc’l Kas\u0131m ve \u0130bn Habib, buna \u00f6ld\u00fcr\u00fclen ki\u015finin evli olmas\u0131 gerekti\u011fi \u015fart\u0131n\u0131 eklerler; aksi halde, \u00f6ld\u00fcr\u00fclen bek\u00e2r bir zaniyi \u00f6ld\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in ki\u015fi zinan\u0131n sabit olmas\u0131 i\u00e7in d\u00f6rt \u015fahit getirir veya \u00f6ld\u00fcr\u00fclen ki\u015fi \u00f6lmeden \u00f6nce \u00f6ld\u00fcrenin kar\u0131s\u0131yla zina etti\u011fini itiraf eder ve \u00f6ld\u00fcr\u00fclenin evli oldu\u011fu kesinle\u015firse, k\u0131sastan kurtulabilir. (Neyh\u00fc’l-Evtar, cilt: 6, sh: 228) .
\n2) Li’an yasas\u0131 evde de\u011fil, ancak mahkemede hakim \u00f6n\u00fcnde kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 olarak uygulan\u0131r.
\n3) Li’an yaln\u0131zca erke\u011fin hakk\u0131 de\u011fildir, kad\u0131n\u0131n da, kocas\u0131 kendisini zina ile su\u00e7lar veya \u00e7ocu\u011funun babas\u0131 oldu\u011funu ink\u00e2r ederse mahkemede Li’an taleb etme hakk\u0131 vard\u0131r.
\n4) Li’an’\u0131n herhangi bir kar\u0131-koca aras\u0131nda uygulan\u0131p uygulanmayaca\u011f\u0131 ya da e\u015flerin bir tak\u0131m \u015fartlar\u0131 yerine getirmelerinin gerekip gerekmedi\u011fi konusunda fakihler aras\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r. \u0130mam \u015eafi\u00ee, ancak yemini yasal y\u00f6nden g\u00fcvenilir olan ve bo\u015fanma hakk\u0131n\u0131 kullanabilen kocan\u0131n Li’an yeminlerini edebilece\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedir. Bir ba\u015fka deyi\u015fle, ona g\u00f6re ak\u0131l ve ergenlik (b\u00fcl\u00fb\u011f) kocaya Li’an hakk\u0131n\u0131 vermede yeterli olup, e\u015flerin m\u00fcslim-gayri m\u00fcslim, h\u00fcr-k\u00f6le, \u015fehadetlerinin kabul edilir olup olmamas\u0131 ve m\u00fcsl\u00fcman kocan\u0131n kar\u0131s\u0131n\u0131n m\u00fcsl\u00fcman veya z\u0131mm\u00ee olmas\u0131 \u00f6nemli de\u011fildir. \u0130mam Malik ve \u0130mam Ahmed’de a\u015fa\u011f\u0131-yukar\u0131 ayn\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015ftedirler. Fakat Hanefiler, Li’an’\u0131n ancak \u00f6nceden kazf’ten h\u00fck\u00fcm giymemi\u015f h\u00fcr m\u00fcsl\u00fcman e\u015fler taraf\u0131ndan uygulanabilece\u011fini savunurlar. E\u011fer kar\u0131-koca ikisi de gayri m\u00fcslimse veya k\u00f6le ise ya da daha \u00f6nce kazften h\u00fck\u00fcm giymi\u015flerse, birbirlerine kar\u015f\u0131 Li’an yapamazlar. \u00dcstelik, e\u011fer kad\u0131n bir erkekle gayri me\u015fru veya \u015f\u00fcpheli ili\u015fkiden su\u00e7lu bulunmu\u015fsa Li’an ge\u00e7erli olmayacakt\u0131r. Hanefiler bu \u015fartlar\u0131 ko\u015farlar, \u00e7\u00fcnk\u00fc onlara g\u00f6re, Li’anla kazf aras\u0131ndaki tek ayr\u0131l\u0131k \u015fudur: E\u011fer bir ba\u015fka adam kazf i\u015flerse haddle cezaland\u0131r\u0131l\u0131r, fakat bunu i\u015fleyen koca olursa, Li’anla cezadan kurtulur. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda kazf ve Li’an her bak\u0131mdan birbirinin ayn\u0131d\u0131r. Bunun da \u00f6tesinde Hanefilere g\u00f6re Li’an yeminleri delil (\u015fahit) niteli\u011finde oldu\u011fundan, onlar bu hakk\u0131 yasal a\u00e7\u0131dan \u015fahitlik yapmayacak bir ki\u015fiye vermezler. Fakat, bu konuda Hanefilerin g\u00f6r\u00fc\u015fleri zay\u0131f kalmakta ve \u0130mam \u015eafi\u00ee’nin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc do\u011fru g\u00f6r\u00fcnmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Kur’an, kad\u0131n\u0131n su\u00e7lanmas\u0131n\u0131 kazf ayetinin bir par\u00e7as\u0131 yapmam\u0131\u015f, bu konuda ayr\u0131 bir yasa koymu\u015ftur. Bu nedenle de, kazf yasas\u0131nda birle\u015ftirilip, kazf\u0131n \u015fartlar\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde ele al\u0131namaz. Sonra, Li’an ayetinin s\u00f6zleri kazf ayetinin s\u00f6zlerinden farkl\u0131 oldu\u011fu gibi bu iki ayet ayr\u0131 ayr\u0131 h\u00fck\u00fcmler ortaya koymaktad\u0131r. Bu y\u00fczden Li’an yasas\u0131 kazf ayetinden de\u011fil, Li’an ayetinden \u00e7\u0131kar\u0131labilir. S\u00f6zgelimi, kazf ayetine g\u00f6re muhsan kad\u0131nlar\u0131 zina ile su\u00e7layanlar cezay\u0131 hak ederler. Fakat Li’an ayetinde, kad\u0131n i\u00e7in muhsan olma \u015fart\u0131 ko\u015fulmamaktad\u0131r. Bir kad\u0131n bir zaman g\u00fcnahlara dalm\u0131\u015f olabilir, fakat sonra t\u00f6vbe eder ve bir erkekle evlenirse, Li’an ayeti kocaya diledi\u011fi zaman onu su\u00e7lama ve bir zamanlar g\u00fcnahk\u00e2rd\u0131 diye \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 ink\u00e2r etme yetkisi vermez. Ayn\u0131 derecede bir ba\u015fka \u00f6nemli neden de, ki\u015finin kar\u0131s\u0131n\u0131 su\u00e7lamas\u0131yla bir ba\u015fka kad\u0131n\u0131 su\u00e7lamak aras\u0131nda d\u00fcnya kadar fark bulunmas\u0131d\u0131r. Yasa ikisini de ayn\u0131 \u015fekilde ele almaz. Bir adam\u0131n bir ba\u015fka kad\u0131nla hi\u00e7bir ilgisi yoktur. Ne duygusal olarak ona ba\u011fl\u0131d\u0131r, ne de \u015ferefi, aile ili\u015fkileri ve haklar\u0131yla soyu onun yapt\u0131klar\u0131yla tehlikeye girer. Yabanc\u0131 kad\u0131n\u0131n ki\u015fili\u011finde bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 ilgilendiren tek anlaml\u0131 nokta, ahl\u00e2k\u00ee a\u00e7\u0131dan pak ve temiz bir toplum g\u00f6rme arzusudur.
\nBuna kar\u015f\u0131l\u0131k kar\u0131s\u0131yla olan ili\u015fkileriyse derin ve \u00e7ok \u00e7e\u015fitli niteliktedir. Kar\u0131s\u0131 soy ve cinsinin pakl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n, mal\u0131n\u0131n ve evinin koruyucusudur, hayat arkada\u015f\u0131d\u0131r, s\u0131r dostudur ve en ince ve derin duygularla onunla ba\u011flant\u0131 i\u00e7indedir. E\u011fer kar\u0131s\u0131 ahl\u00e2ken d\u00fc\u015f\u00fck olsa, bu \u015ferefine, ili\u015fkilerine ve soyuna ciddi bir darbe demektir. Dolay\u0131s\u0131yla, ki\u015finin kar\u0131s\u0131yla bir ba\u015fka kad\u0131n\u0131 su\u00e7lamas\u0131 ayn\u0131 \u015feyler de\u011fildir ve yasa da bunlar\u0131 birbirinin ayn\u0131s\u0131 olarak ele almaz. Bir z\u0131mm\u00ee, bir k\u00f6le veya h\u00fck\u00fcm giymi\u015f bir kocan\u0131n kar\u0131s\u0131n\u0131n k\u00f6t\u00fc bir i\u015f yapmas\u0131, sonu\u00e7 a\u00e7\u0131s\u0131ndan bir h\u00fcr, olgun ve sa\u011flam m\u00fcsl\u00fcman\u0131n kar\u0131s\u0131ndakinden farkl\u0131 veya daha az m\u0131 ciddidir? E\u011fer bizzat koca kar\u0131s\u0131n\u0131 bir ba\u015fkas\u0131yla zina ederken g\u00f6rse veya elinde kar\u0131s\u0131n\u0131n gayri me\u015fru ili\u015fki sonucu gebe oldu\u011funa dair inand\u0131r\u0131c\u0131 nedenler bulunsa, bu takdirde, onun bu k\u00f6t\u00fc durumundan kurtulmas\u0131na yard\u0131m edecek ba\u015fka hangi yasam\u0131z vard\u0131r? Bu noktada, \u00f6yle g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor ki, Kur’an’\u0131n niyeti, kocan\u0131n kar\u0131s\u0131n\u0131n ahl\u00e2ks\u0131zl\u0131\u011f\u0131 veya gayri me\u015fru gebeli\u011fi kar\u015f\u0131s\u0131nda, kad\u0131n\u0131n da kocas\u0131n\u0131n yalan su\u00e7lamalar\u0131 veya haks\u0131z yere \u00e7ocu\u011funun babas\u0131 oldu\u011funu ink\u00e2r etmesi kar\u015f\u0131s\u0131nda evli \u00e7iftleri bu zor durumdan kurtaracak bir yol a\u00e7makt\u0131r. Yaln\u0131zca h\u00fcr ve sa\u011flam m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ihtiyac\u0131 de\u011fildir bu ve Kur’an’da bu hakk\u0131 yaln\u0131zca onlarla s\u0131n\u0131rlayan herhangi bir \u015fey de yoktur. Kur’an’\u0131n Li’an yeminlerini \u015fehadet sayd\u0131\u011f\u0131 ve dolay\u0131s\u0131yla \u015fehadet \u015fartlar\u0131n\u0131n burada da uygulanaca\u011f\u0131 iddias\u0131n\u0131n mant\u0131k\u00ee sonucu, \u015fehadeti kabul edilen dindar ve adil bir kocan\u0131n yeminlerde bulunmas\u0131 ve yemin etmek istemeyen kad\u0131n\u0131nsa, b\u00f6ylece ahl\u00e2ks\u0131zl\u0131\u011f\u0131 kesinle\u015fece\u011finden recmedilmesi olacakt\u0131r. Fakat ilgin\u00e7tir ki, bu durumda Hanefiler recmi \u00f6ng\u00f6rmezler. Bu da, Li’an yeminlerini onlar\u0131n da \u015fehadetle bir tutmad\u0131klar\u0131n\u0131n a\u00e7\u0131k delilidir. Ger\u00e7i Kur’an Li’an yeminlerini \u015fahitlik olarak tan\u0131mlasa da teknik anlamda \u015fahitlik olarak kabul etmez. Aksi halde, kad\u0131n\u0131n d\u00f6rt de\u011fil, sekiz kez yemin etmesini isterdi.
\n5) \u0130\u015faret, kapal\u0131 veya \u015f\u00fcpheli bir ifadeyle Li’an gerekmez, ancak koca kar\u0131s\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131k\u00e7a zina ile su\u00e7lar veya \u00e7ocu\u011fun kendisinin oldu\u011funu ink\u00e2r ederse Li’an gerekir. \u0130mam Malik ve Leys b. Sa’d buna, kocan\u0131n Li’an yaparken, kar\u0131s\u0131n\u0131 zina halinde bizzat g\u00f6zleriyle g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6ylemesi \u015fart\u0131n\u0131 eklerler. Fakat bu, Kur’an’da ve Hadis’te temeli olmayan gereksiz bir s\u0131n\u0131r koymad\u0131r.
\n6) Kar\u0131s\u0131n\u0131 su\u00e7lad\u0131ktan sonra koca Li’an yeminlerini etmekten ka\u00e7\u0131n\u0131rsa, \u0130mam Ebu Hanife ve arkada\u015flar\u0131na g\u00f6re hapsedilir ve Li’an’da bulununcaya, ya da su\u00e7lamas\u0131n\u0131n yalan oldu\u011funu itiraf edinceye kadar sal\u0131verilmez, bu ikinci durumda kendisine kazf haddi uygulan\u0131r. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k \u0130mam Malik, \u015eafi\u00ee ve Leys b. Sa’d hapsi gereksiz g\u00f6r\u00fcp, Li’an\u0131 reddetmenin ki\u015finin yalanc\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n itiraf\u0131 demek oldu\u011fu ve dolay\u0131s\u0131yla kazf cezas\u0131n\u0131 gerektirdi\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedirler.
\n7) Kocan\u0131n yeminlerinden sonra, kad\u0131n yeminden ka\u00e7\u0131n\u0131rsa, Hanefilere g\u00f6re hapsedilir ve Li’anda bulununcaya, ya da zina su\u00e7unu itiraf edinceye kadar sal\u0131verilmez. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k, yukar\u0131da ad\u0131 ge\u00e7en imamlar hemen recmedilece\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedirler. Bunlar\u0131n delilleri, Kur’an’\u0131n “…. E\u011fer (kad\u0131n) d\u00f6rt kez Allah’a yemin ederse…. ceza kendisinden kalkar” h\u00fckm\u00fcd\u00fcr. Bu, yeminden ka\u00e7\u0131nd\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re, cezaland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131n ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz oldu\u011fu anlam\u0131na gelir. Fakat bu delildeki zay\u0131fl\u0131k, Kur’an’\u0131n cezan\u0131n mahiyetini belirtmedi\u011fi ve yaln\u0131zca cezadan s\u00f6z etti\u011findedir. E\u011fer burada, cezadan kasdedilenin yaln\u0131zca zina cezas\u0131 oldu\u011fu iddia edilirse deriz ki, zina cezas\u0131 i\u00e7in Kur’an, d\u00f6rt \u015fahidin a\u00e7\u0131k ifadelerini \u015fart ko\u015fmu\u015ftur, ki, bu \u015fart da bir ki\u015finin d\u00f6rt yeminiyle yerine getirilmi\u015f olamaz. Kocan\u0131n yeminleri kendisini kazf cezas\u0131ndan kurtar\u0131r ve kad\u0131n\u0131 da Li’anla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya b\u0131rak\u0131r, fakat kad\u0131n\u0131n zina etti\u011fini ispatta yeterli de\u011fildir. Kad\u0131n\u0131n kendini savunmak i\u00e7in yemin etmeyi reddetmesi, mutlaka bir \u015f\u00fcpheye yol a\u00e7ar, hem de kuvvetli bir \u015f\u00fcpheye, fakat \u015f\u00fcpheler \u00fczerine hadd cezas\u0131 verilemez. Ve bu durum, erke\u011fe kazf haddi verilmesiyle k\u0131yas edilmemelidir, \u00e7\u00fcnk\u00fc erke\u011fin kazf\u0131 sabittir ve bunun i\u00e7in Li’anda bulunmaya \u00e7a\u011fr\u0131lmaktad\u0131r. Oysa, kendisi itiraf etmedik\u00e7e veya d\u00f6rt g\u00f6rg\u00fc tan\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u015fahitli\u011fiyle kesinle\u015fmedik\u00e7e kad\u0131n zina su\u00e7lusu say\u0131lamaz.
\n8) E\u011fer kad\u0131n Li’an an\u0131nda gebe ise, \u0130mam Ahmed’e g\u00f6re, bunu kabul\u00fc reddetsin veya etmesin Li’an kocay\u0131 gebeli\u011fin sorumlulu\u011fundan kurtarmaya yeterlidir. \u0130mam \u015eafi\u00ee ise, kocan\u0131n zina su\u00e7lamas\u0131yla, gebeli\u011fin sorumlulu\u011funu kabulden ka\u00e7\u0131nmas\u0131n\u0131n ayn\u0131 \u015fey olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yler. Bu nedenle, koca gebeli\u011fin sorumlulu\u011funu kabulden kesinkes ka\u00e7\u0131nmad\u0131k\u00e7a, bizzat zina su\u00e7lamas\u0131na ra\u011fmen ondan sorumlu say\u0131lacakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, kad\u0131n\u0131n zaniyeli\u011fi mutlaka gebeli\u011finin de zinadan oldu\u011fu anlam\u0131na gelmez.
\n9) \u0130mam Malik, \u0130mam \u015eafii ve \u0130mam Ahmed kocaya gebelik s\u00fcresince gebeli\u011fin sorumlulu\u011funu ink\u00e2r etme ve buna dayanarak Li’anda bulunma hakk\u0131 tan\u0131rlar. Fakat, \u0130mam Ebu Hanife, erke\u011fin su\u00e7lamas\u0131n\u0131n temeli zina de\u011filde, sadece kendisinden olmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn g\u00f6r\u00fcnmeyen gebelikse, do\u011fuma kadar Li’an uygulamas\u0131ndan ka\u00e7\u0131n\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fini s\u00f6yler, delili de gebelik i\u015faretlerinin bazen hastal\u0131ktan kaynaklanabilece\u011fi, yani d\u0131\u015ftan her gebe g\u00f6r\u00fcnen kad\u0131n\u0131n ger\u00e7ekten gebe olmayaca\u011f\u0131d\u0131r.
\n10) Kocan\u0131n \u00e7ocu\u011fun babas\u0131 oldu\u011funu ink\u00e2r etmesinin Li’an\u0131 gerektirdi\u011finde icma vard\u0131r. Yine, (s\u00f6zgelimi, do\u011fum dolay\u0131s\u0131yla tebrikleri kabul etmesi, \u00e7ocu\u011fa insan\u0131n kendi \u00e7ocu\u011funa davrand\u0131\u011f\u0131 gibi sevgiyle davranmas\u0131 ve yeti\u015ftirilmesine ve bak\u0131m\u0131na gerekli ilgiyi g\u00f6stermesi gibi) i\u015faretlerle veya a\u00e7\u0131k ifadelerle olsun, kocan\u0131n bir defa \u00e7ocu\u011fu kabul etmesinden sonra, onu ink\u00e2r etme hakk\u0131n\u0131 yitirdi\u011fi ve ink\u00e2r yoluna gitti\u011fi zaman kazf haddine maruz kalaca\u011f\u0131nda da icma vard\u0131r. Fakat, kocan\u0131n ne kadar s\u00fcreyle \u00e7ocu\u011fun babas\u0131 oldu\u011funu ink\u00e2r etme hakk\u0131na sahip bulundu\u011funda fakihler g\u00f6r\u00fc\u015f birli\u011fi i\u00e7inde de\u011fildirler. \u0130mam Malik’e g\u00f6re, kad\u0131n gebeyken koca evdeyse, gebelikten do\u011fuma kadar sorumlulu\u011fu ink\u00e2r edebilir, do\u011fumdan sonra art\u0131k ink\u00e2r hakk\u0131 kalmaz. Fakat, koca evde bulunmaz ve do\u011fum o yokken meydana gelirse, \u00e7ocu\u011fun oldu\u011funu \u00f6\u011frenir \u00f6\u011frenmez ink\u00e2rda bulunmas\u0131 hakk\u0131na sahip olur. \u0130mam Ebu Hanife’ye g\u00f6re, do\u011fumdan itibaren bir veya iki g\u00fcn i\u00e7inde ink\u00e2r ederse, Li’andan sonra \u00e7ocu\u011fun sorumlulu\u011fundan kurtulur, fakat bir veya iki y\u0131l sonra ink\u00e2r edecek olursa, yine Li’an ge\u00e7erli olacak, fakat koca \u00e7ocu\u011fun sorumlulu\u011fundan kurtulamayacakt\u0131r. \u0130mam Ebu Yusuf’a g\u00f6re, baban\u0131n \u00e7ocu\u011fun do\u011fumundan, ya da do\u011fumu \u00f6\u011frenmesinden sonra k\u0131rk g\u00fcn i\u00e7inde babal\u0131\u011f\u0131n\u0131 ink\u00e2r etme hakk\u0131 vard\u0131r, k\u0131rk g\u00fcnden sonra bu hak d\u00fc\u015fer. Ne var ki, bu k\u0131rk g\u00fcn s\u0131n\u0131rlamas\u0131 anlams\u0131zd\u0131r. Burada do\u011fru g\u00f6r\u00fc\u015f Ebu Hanife’ninkidir, yani, ortada ki\u015fiyi bundan al\u0131koyacak makul ve sa\u011flam bir neden olmad\u0131k\u00e7a, babal\u0131k \u00e7ocu\u011fun do\u011fumundan veya do\u011fumun \u00f6\u011frenilmesinden itibaren bir veya iki g\u00fcn i\u00e7inde ink\u00e2r edilebilir.
\n11) E\u011fer bir koca bo\u015fanm\u0131\u015f kar\u0131s\u0131n\u0131 zina ile su\u00e7larsa, \u0130mam Ebu Hanife’ye g\u00f6re bu kazf olur, Li’an olmaz. Li’ana ancak e\u015fler aras\u0131nda ba\u015fvurulabilir ve “talak’\u0131 ric’at” (geri d\u00f6n\u00fclebilen bo\u015fanma) olmad\u0131k\u00e7a ve su\u00e7lama ric’at d\u00f6neminde yap\u0131lmad\u0131k\u00e7a, kad\u0131n i\u00e7in Li’an yap\u0131lmaz. Fakat, \u0130mam Malik, bu su\u00e7laman\u0131n, gebeli\u011fin sorumlulu\u011funu, ya da \u00e7ocu\u011fun babal\u0131\u011f\u0131n\u0131 kabul veya ink\u00e2r sorununu kapsamad\u0131\u011f\u0131 zaman kazf olaca\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedir. Su\u00e7lama bu noktaya y\u00f6nelik, yani babal\u0131\u011f\u0131 kabul edip etmeme konusunda olursa, son bo\u015fanmay\u0131 (talak\u0131) vermesinden sonra da kocan\u0131n Li’an hakk\u0131 vard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, b\u00f6yle bir Li’anda kocan\u0131n amac\u0131 kad\u0131na leke getirmek de\u011fil, kendisini kendine ait olmad\u0131\u011f\u0131na inand\u0131\u011f\u0131 \u00e7ocu\u011fun sorumlulu\u011fundan kurtarmak olacakt\u0131r. \u0130mam \u015eafi\u00ee de bu g\u00f6r\u00fc\u015ftedir.
\n12) Li’an\u0131n baz\u0131 yasal sonu\u00e7lar\u0131 konusunda tam bir icma oldu\u011fu halde, baz\u0131lar\u0131 \u00fczerinde de fakihler aras\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r. \u0130cma bulunan hususlar \u015funlard\u0131r:
\nNe erkek ne de kad\u0131n cezaya \u00e7arpt\u0131r\u0131lmaz. E\u011fer erkek \u00e7ocu\u011fu inkar ederse, \u00e7ocuk yaln\u0131zca anneye atfedilir. Kocaya atfedilmedi\u011fi gibi ona miras\u00e7\u0131 da olamaz, anne kendisine o da anneye miras\u00e7\u0131 olur. Bundan sonra, kimsenin kad\u0131n\u0131 “zaniye” olarak \u00e7a\u011f\u0131rmaya ve \u00e7ocu\u011fa da “pi\u00e7” demeye hakk\u0131 yoktur, Li’andaki duruma g\u00f6re kad\u0131n\u0131n zaniyeli\u011finden emin olunsa bile. Kad\u0131na ve \u00e7ocu\u011fa bu eski su\u00e7u yeniden y\u00fckleyen herkes kazf cezas\u0131yla kar\u015f\u0131kar\u015f\u0131ya kal\u0131r. Mehir kad\u0131ndan al\u0131nmaz, kad\u0131n nafaka talebinde de bulunamaz ve kocaya ebediyyen haram olur.
\nBununla birlikte \u015fu iki noktada g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r:
\na) Li’andan sonra kar\u0131 ile koca birbirlerinden nas\u0131l ayr\u0131lacakt\u0131r?
\nb) Li’an sebebiyle yeniden evlilikle bir araya gelmeleri m\u00fcmk\u00fcn m\u00fcd\u00fcr?
\nBirinci soruya \u0130mam \u015eafi\u00ee, erkek Li’anda bulunur bulunmaz, kad\u0131n Li’an\u0131yla erke\u011fin su\u00e7lamas\u0131n\u0131 kabul etsin veya etmesin, kendili\u011finden ayr\u0131 d\u00fc\u015fer \u015feklinde cevap verir. \u0130mam Malik, Leys b. Sa’d ve Z\u00fcfer, hem erkek hem de kad\u0131n Li’anlar\u0131n\u0131 yapt\u0131ktan sonra ayr\u0131lacaklar\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedirler. \u0130mam Ebu Hanife, Ebu Yusuf ve Muhammed’e g\u00f6re ise, Li’andan sonra ayr\u0131lma kendili\u011finden ger\u00e7ekle\u015fir fakat hakim taraf\u0131ndan ge\u00e7erli hale getirilir. Ama, e\u011fer koca bo\u015fama s\u00f6z\u00fc ederse, bu yeterlidir, aksi halde hakim ayr\u0131ld\u0131klar\u0131n\u0131 il\u00e2n edecektir.
\n\u0130kinci soruyla ilgili olarak, \u0130mam Malik, Ebu Yusuf, Z\u00fcfer, S\u00fcfyan es-Sevri, \u0130shak b. Rahaveyh, \u015eafi\u00ee, Ahmed b. Hanbel ve Hasan b. Zeyd, Li’anla ayr\u0131lan e\u015flerin birbirlerine ebediyyen haram oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedirler. Yeniden evlenmek isteseler bile, hi\u00e7 bir \u015fekilde evlenemezler. Hz. \u00d6mer, Hz. Ali ve Hz. Abdullah \u0130bn Mes’ud da ayn\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015ftedirler. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k Said b. M\u00fcseyyeb, \u0130brahim Neha\u00ee, \u015ea’bi, Said b. C\u00fcbeyr, Ebu Hanife ve \u0130mam Muhammed (Allah hepsinden raz\u0131 olsun) , e\u011fer koca yalan\u0131n\u0131 itiraf eder ve kazf haddiyle cezaland\u0131r\u0131l\u0131rsa, bu durumda evlilikle birle\u015febilecekleri fikrindedirler. Onlara g\u00f6re, onlar\u0131 birbirine haram k\u0131lan Li’and\u0131r. Li’anlar\u0131nda \u0131srar ettikleri s\u00fcrece birbirlerine haram olmakta devam edeceklerdir, fakat koca yalan\u0131n\u0131 itiraf edip, gerekli cezay\u0131 g\u00f6rd\u00fckten sonra Li’an ge\u00e7ersiz olur ve yeniden evlenmelerinin haram olu\u015fu da ortadan kalkar.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 6- Kendi e\u015flerine (zina su\u00e7u) atan ve kendileri d\u0131\u015f\u0131nda \u015fahidleri bulunmayanlar ise, onlardan da her birinin \u015fahidli\u011fi, Allah ad\u0131na d\u00f6rt (kere yemin) ile kendisinin hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz do\u011fru […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":15753,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n