B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

15- “Ey m\u00fc’minler, k\u00e2firlerin \u00fczerinize do\u011fru ilerleyen ordusu ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z zaman sak\u0131n onlara arkan\u0131z\u0131 d\u00f6nmeyeniz. “<\/em><\/strong><\/p>\n

16- Sava\u015f takti\u011fi gere\u011fince yer de\u011fi\u015ftirme ya da ba\u015fka bir birli\u011fe kat\u0131lma ama\u00e7lar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda o g\u00fcn kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse, Allah’\u0131n gazab\u0131na u\u011fram\u0131\u015f olarak d\u00f6ner. Onun varaca\u011f\u0131 yer cehennemdir. Oras\u0131 ne fena bir d\u00f6n\u00fc\u015f yeridir.<\/em><\/strong><\/p>\n

17- M\u00fc\u015frikleri \u00f6ld\u00fcren siz de\u011fildiniz, fakat Allah \u00f6ld\u00fcrd\u00fc onlar\u0131. Onlara do\u011fru toprak atarken, sen atmad\u0131n, fakat Allah att\u0131. Allah kendi keremi ile m\u00fc’minleri g\u00fczel bir s\u0131navdan ge\u00e7irmek i\u00e7in bunu b\u00f6yle yapt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah i\u015fitendir, bilendir.<\/em><\/strong><\/p>\n

18- Bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra Allah k\u00e2firlerin tuzaklar\u0131n\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131karand\u0131r.<\/em><\/strong><\/p>\n

Kur’an’\u0131n ifadesinde sak\u0131nd\u0131rmadaki kesinlik, cezaland\u0131rmadaki korkun\u00e7luk ve Allah’\u0131n \u00f6fkesi ile ate\u015fe d\u00f6n\u00fc\u015fte tehdit belirginle\u015fmektedir.<\/p>\n

“Ey m\u00fc’minler, k\u00e2firlerin \u00fczerinize do\u011fru ilerleyen ordusu ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z zaman sak\u0131n onlara arkan\u0131z\u0131 d\u00f6nmeyiniz.”<\/strong><\/p>\n

“Sava\u015f takti\u011fi gere\u011fince yer de\u011fi\u015ftirme ya da ba\u015fka bir birli\u011fe kat\u0131lma ama\u00e7lar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda o g\u00fcn kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse, Allah’\u0131n gazab\u0131na u\u011fram\u0131\u015f olarak d\u00f6ner. Onun varaca\u011f\u0131 yer cehennemdir. Oras\u0131 ne fena bir d\u00f6n\u00fc\u015f yeridir.”<\/strong><\/p>\n

Bunun anlam\u0131 \u015fudur: Ey m\u00fc’minler k\u00e2firlere do\u011fru ilerledi\u011finizde, yani bir-. bir\u00efnize yakla\u015f\u0131p kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya geldi\u011finizde, onlardan ka\u00e7may\u0131n, ancak bir sava\u015f takti\u011fi gere\u011fi, daha iyi bir mevzi belirledi\u011finizde ya da daha sa\u011flam bir plan d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fczde veya ba\u015fka bir birli\u011fe kat\u0131lmak istedi\u011finizde yahut tekrar sava\u015fa devam etmek i\u00e7in gerideki m\u00fcsl\u00fcmanlara kat\u0131lmak istedi\u011finizde geriye d\u00f6nebilirsiniz. Yoksa geriye d\u00f6nen ve ileriye hareket edildi\u011fi bu g\u00fcnde, d\u00fc\u015fmana arkas\u0131n\u0131 d\u00f6nen \u015fu azab\u0131 haketmi\u015ftir: Allah’\u0131n \u00f6fkesini \u00e7ekmeyi ve cehenneme d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fc…<\/p>\n

Bu h\u00fckm\u00fcn Bedir sava\u015f\u0131na ya da Peygamberimizin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 sava\u015flara \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu kabul eden baz\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015fler vard\u0131r. Ancak \u00e7o\u011funluk bu h\u00fckm\u00fcn genel oldu\u011fu ve d\u00fc\u015fman sald\u0131r\u0131s\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda geri ka\u00e7man\u0131n yedi b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahtan biri oldu\u011fu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedir. Nitekim Buhari ve M\u00fcslim Ebu Hureyre’den -Allah ondan raz\u0131 olsun- \u00f6yle rivayet ederler: “Peygamberimiz `Yedi b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahtan sak\u0131n\u0131n” buyurdu. `Hangileridir bunlar, ya Resulullah?’ denildi. “Allah’a ortak ko\u015fmak, sihir, haks\u0131z yere Allah’\u0131n haram k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 cana k\u0131ymak, faiz yemek, yetimin mal\u0131n\u0131 yemek, d\u00fc\u015fman kar\u015f\u0131s\u0131nda geri ka\u00e7mak, bir \u015feyden habersiz iffetli m\u00fc’min kad\u0131nlara zina iftiras\u0131n\u0131 atmak” buyurdu.<\/p>\n

Cessas `Ahk\u00e2m’ul Kur’an” adl\u0131 eserinde bu konuda geni\u015f bir a\u00e7\u0131klamaya yer verir. Buraya almakta bir sak\u0131nca g\u00f6rm\u00fcyoruz:<\/p>\n

“Y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyuruyor: “Sava\u015f takti\u011fi gere\u011fince yer de\u011fi\u015ftirme ya da ba\u015fka bir birli\u011fe kat\u0131lma ama\u00e7lar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda o g\u00fcn kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse…” <\/strong>Ebu Nadra Ebu Said’den, `Bunun Bedir g\u00fcn\u00fc i\u00e7in ge\u00e7erli oldu\u011funu” rivayet eder. Ebu Nadra diyor ki, “\u00c7\u00fcnk\u00fc onlar o g\u00fcn ka\u00e7m\u0131\u015f olsalard\u0131, m\u00fc\u015friklere s\u0131\u011f\u0131nm\u0131\u015f olacaklard\u0131. Onlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda o g\u00fcn ba\u015fka m\u00fcsl\u00fcman yoktu \u00e7\u00fcnk\u00fc… “Ebu Nadra’n\u0131n bu s\u00f6zleri do\u011fru de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Ensar’dan birka\u00e7 ki\u015fi Medine’de kalm\u0131\u015ft\u0131. Peygamberimiz onlar\u0131n sefere \u00e7\u0131kmalar\u0131n\u0131 emretmemi\u015fti. Onlar da sava\u015f\u0131laca\u011f\u0131n\u0131 tahmin etmemi\u015flerdi. Sadece kervan\u0131n hedeflendi\u011fini sanm\u0131\u015flard\u0131. Peygamberimiz de kendisiyle birlikte \u00e7abuk davrananlarla yola \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131. Dolay\u0131s\u0131yla Ebu Nadra’n\u0131n, `Onlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda m\u00fcsl\u00fcman yoktu, bu y\u00fczden d\u00fc\u015fmandan ka\u00e7salard\u0131 m\u00fc\u015friklere s\u0131\u011f\u0131nm\u0131\u015f olacaklard\u0131’ s\u00f6zleri belirtti\u011fimiz gibi yan\u0131lg\u0131n\u0131n ifadesidir. \u015e\u00f6yle de denmi\u015ftir. Onlar\u0131n d\u00fc\u015fmandan ka\u00e7\u0131\u015flar\u0131 caiz olmazd\u0131, \u00e7\u00fcnk\u00fc Peygamber’le birlikte bulunuyorlard\u0131. Ondan uzakla\u015fmalar\u0131 do\u011fru olamazd\u0131. Y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyuruyor: “Medineliler’e ve \u00e7evrelerinde bulunan bedevilere, sava\u015fta Allah’\u0131n peygamberinden geri kalmak, kendilerini ona tercih etmek yara\u015fmaz..” (Tevbe Suresi, 120)<\/strong><\/p>\n

Peygamberlerini yard\u0131ms\u0131z b\u0131rakmak, ondan uzakla\u015fmak ve onu d\u00fc\u015fmana teslim etmek do\u011fru olmazd\u0131. Ger\u00e7i y\u00fcce Allah ona yard\u0131m etmeyi ve insanlara kar\u015f\u0131 onu korumay\u0131 \u00fczerine alm\u0131\u015ft\u0131r. Nitekim y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyuruyor: “Allah seni insanlardan korur.” <\/strong>Ne var ki, d\u00fc\u015fman\u0131n say\u0131s\u0131 az da olsa, \u00e7ok da olsa, Peygamber’in yan\u0131nda yeralmak, ondan uzakla\u015famamak m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n yerine getirmek zorunda olduklar\u0131 bir farzd\u0131. Ayr\u0131ca Peygamber -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- o g\u00fcn m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n grubu, birli\u011fi niteli\u011findeydi. Sava\u015ftan \u00e7ekilmek zorunda kalan\u0131n, bu geri \u00e7ekilmesi herhangi bir birli\u011fe, gruba kat\u0131lma \u015fart\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak do\u011fru olabilirdi. Bu birlik ve bu grup da o g\u00fcn i\u00e7in Peygamber’in \u015fahs\u0131nda somutla\u015f\u0131yordu. Onun d\u0131\u015f\u0131nda da bir birlik, bir grup s\u00f6zkonusu de\u011fildi. Abdullah \u0130bn-i \u00d6mer der ki: Bir askeri birlikte yeral\u0131yordum. \u0130nsanlar birer birer da\u011f\u0131l\u0131nca, biz de Medine’ye d\u00f6nd\u00fck ve `Biz firar ettik’ dedik. Bunun \u00fczerine Peygamberimiz, `Ben sizin birli\u011finizim’ dedi. Kim Peygamber’den uzak bir ,yerde k\u00e2firlerden ka\u00e7mak zorunda kal\u0131rsa, Peygamber’in yan\u0131ndaki birli\u011fe kat\u0131lmak \u00fczere geri \u00e7ekilmesi do\u011frudur. Ancak Peygamber beraberlerinde bulunuyorsa, bir de kat\u0131lacaklar\u0131 di\u011fer bir birlik s\u00f6zkonusu de\u011filse, ka\u00e7mak ve Peygamber’i yaln\u0131z b\u0131rakmak caiz de\u011fildir.<\/p>\n

Hasan Basri, y\u00fcce Allah’\u0131n “O g\u00fcn kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse…” <\/strong>s\u00f6z\u00fc hakk\u0131nda, “Bu, Bedir ehline y\u00f6nelik bir hitapt\u0131r” der. Y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyuruyor: “\u0130ki toplulu\u011fun kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00fcn sava\u015ftan geri d\u00f6nenlerinizi \u015feytan baz\u0131 g\u00fcnahk\u00e2r duygular\u0131 y\u00fcz\u00fcnden ayartmaya giri\u015fmi\u015fti Ama Allah onlar\u0131 yine de affetti. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah affedici ve halimdir.” (Al-i \u0130mran, 155)<\/strong> \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar d\u00fc\u015fman kar\u015f\u0131s\u0131nda Peygamber’i -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- yaln\u0131z b\u0131rak\u0131p ka\u00e7m\u0131\u015flard\u0131. O zaman y\u00fcce Allah onlar hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demi\u015fti: “Hani, o g\u00fcn say\u0131ca \u00e7ok olu\u015funuz ho\u015funuza gitmi\u015f, b\u00f6b\u00fcrlenmenize yola\u00e7m\u0131\u015ft\u0131 da bu kalabal\u0131k size hi\u00e7bir yarar sa\u011flamam\u0131\u015ft\u0131; yery\u00fcz\u00fc onca geni\u015fli\u011fine ra\u011fmen size dar gelmi\u015fti de sonra arkan\u0131z\u0131 d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7m\u0131\u015ft\u0131n\u0131z.” (Tevbe, 25)<\/strong> D\u00fc\u015fman say\u0131 bak\u0131m\u0131ndan az da olsa, \u00e7ok da olsa Peygamber’le birlikte olduklar\u0131 zaman onlara ili\u015fkin h\u00fck\u00fcm budur. Ancak y\u00fcce Allah bunda bir sak\u0131nca g\u00f6rmezse. Y\u00fcce Allah bir ba\u015fka ayette \u015f\u00f6yle der: “Ey Peygamber, m\u00fc’minleri sava\u015fa te\u015fvik et. E\u011fer sizden yirmi sab\u0131rl\u0131 ki\u015fi olursa, bunlar iki y\u00fcz k\u00e2firi yenerler. E\u011fer sizden y\u00fcz ki\u015fi olsa bunlar bin k\u00e2firi yenerler. (Enfal, 65)<\/strong> Bu durum -Allah daha iyisini bilir- Peygamber’le birlikte olmad\u0131klar\u0131 anlar i\u00e7in ge\u00e7erlidir. Dolay\u0131s\u0131yla yirmi ki\u015fi ikiy\u00fcz k\u00e2firle ka\u00e7maya yeltenmeden sava\u015fmak zorundad\u0131r. \u015eayet d\u00fc\u015fman\u0131n say\u0131s\u0131 bundan fazla ise, tekrar sava\u015fmak \u00fczere yard\u0131m alabilecekleri m\u00fcsl\u00fcmanlardan bir birli\u011fe kat\u0131lmak amac\u0131yla geri \u00e7ekilmelerinin bir sak\u0131ncas\u0131 yoktur. Sonra y\u00fcce Allah a\u015fa\u011f\u0131daki ayeti indirerek bu h\u00fckm\u00fc neshetti (de\u011fi\u015ftirdi).<\/p>\n

“Allah bundan b\u00f6yle, bu konudaki y\u00fck\u00fcn\u00fcz\u00fc hafifletti ve b\u00fcnyenizde bir zaaf belirdi\u011fini bildi. Buna g\u00f6re e\u011fer sizden y\u00fcz sab\u0131rl\u0131 ki\u015fi olursa bunlar iki y\u00fcz k\u00e2firi yenerler. E\u011fer sizden bin sab\u0131rl\u0131 ki\u015fi olursa bunlar Allah’\u0131n izniyle iki bin k\u00e2firi yenerler. Allah sab\u0131rl\u0131larla beraberdir. (Enfal, 66)<\/strong><\/p>\n

\u0130bn-i Abbas’\u0131n \u015f\u00f6yle dedi\u011fi rivayet edilir: Sizden bir ki\u015finin on ki\u015fiden ka\u00e7mamas\u0131 farz k\u0131l\u0131nd\u0131. Sonra bu say\u0131 azalt\u0131ld\u0131. B\u00f6ylece y\u00fcz ki\u015finin ikiy\u00fcz ki\u015fiden ka\u00e7mamas\u0131 farz k\u0131l\u0131nd\u0131. \u0130bn-i Abbas diyor ki, “Adam iki ki\u015fiden ka\u00e7arsa firar etmi\u015ftir. \u00dc\u00e7 ki\u015fiden ka\u00e7arsa firar etmemi\u015ftir.” Hasan Basri, \u0130bn-i Abbas’\u0131n “firar etmi\u015ftir” s\u00f6z\u00fcn\u00fc kastederek, “O ayette kastedilen, d\u00fc\u015fman\u0131n sald\u0131r\u0131s\u0131ndan ka\u00e7makt\u0131.” Ayetin ifade etti\u011fi bir ki\u015finin iki k\u00e2firle sava\u015fmas\u0131n\u0131n zorunlulu\u011fudur. K\u00e2firlerin say\u0131s\u0131 iki ki\u015fiden fazla ise, o zaman o bir ki\u015finin yard\u0131m almak amac\u0131yla m\u00fcsl\u00fcmanlardan bir birli\u011fe do\u011fru geri \u00e7ekilmesi caiz olur. Ancak yanlar\u0131nda yard\u0131m bulamayaca\u011f\u0131 m\u00fcsl\u00fcman bir toplulu\u011fa kat\u0131lmak \u00fczere ka\u00e7arsa, bu durumda \u015fu ayette tehdit edilenlerin kapsam\u0131na girer: “O g\u00fcn kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse Allah’\u0131n gazab\u0131na u\u011fram\u0131\u015f olarak d\u00f6ner.” Bu <\/strong>y\u00fczden Peygamberimiz \u015f\u00f6yle buyurmu\u015ftur: “Ben b\u00fct\u00fcn m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n birli\u011fi, grubu konumunday\u0131m.” <\/strong>Ebu Ubeyde b. Mes’ud’un \u00f6ld\u00fcr\u00fclene kadar sava\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve yenilmedi\u011fi haberi kendisine ula\u015f\u0131nca \u00d6mer b. Hattab -Allah ondan raz\u0131 olsun- : “Allah Ebu Ubeyde’ye rahmet etsin. \u015eayet bana s\u0131\u011f\u0131nsayd\u0131, ben onun i\u00e7in yard\u0131m mahiyetinde bir birlik olurdum” demi\u015ftir. Ebu Ubeyde’nin arkada\u015flar\u0131 yan\u0131na geldi\u011finde de, “Ben sizin birli\u011finiz konumunday\u0131m” demi\u015f ve ka\u00e7t\u0131klar\u0131ndan dolay\u0131 onlar\u0131 azarlamam\u0131\u015ft\u0131r. Bu h\u00fck\u00fcm, bize yani Hanefiler’e) g\u00f6re kesindir. M\u00fcsl\u00fcman askerlerin say\u0131s\u0131 oniki bine ula\u015fmad\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece, kendilerinin iki kat\u0131 olan d\u00fc\u015fmandan ka\u00e7malar\u0131 caiz de\u011fildir. Ancak sava\u015fta yer de\u011fi\u015ftirmek ve d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131 tuza\u011fa d\u00fc\u015f\u00fcrmek i\u00e7in bulunduklar\u0131 yerden ba\u015fka bir yere ge\u00e7mek gibi sava\u015ftan ka\u00e7ma kast\u0131 ta\u015f\u0131mayan davran\u0131\u015flar bu h\u00fckm\u00fcn d\u0131\u015f\u0131ndad\u0131r. Ya da birarada sava\u015fmak \u00fczere m\u00fcsl\u00fcman bir birli\u011fe kat\u0131lmak \u00fczere geri \u00e7ekilebilirler. Say\u0131lar\u0131 onikibine ula\u015fmas\u0131 durumunda ise, Muhammed b. Hasan, “B\u00f6yle bir durumda say\u0131lar\u0131 \u00e7ok fazla da olsa d\u00fc\u015fmanlar\u0131ndan ka\u00e7malar\u0131 caiz de\u011fildir’ demektedir. Bu konuda arkada\u015flar\u0131m\u0131z (yani Hanefiler) aras\u0131nda herhangi bir ihtilaftan s\u00f6z etmemektedir. Zehri’nin Ubeydullah b. Abdullah’dan rivayet etti\u011fi hadisi de kan\u0131t olarak zikretmektedir: \u0130bn-i Abbas diyor ki, “Peygamberimiz, `Arkada\u015flar\u0131n en iyisi d\u00f6rt ki\u015fi olan\u0131d\u0131r. M\u00fcfrezelerin (k\u00fc\u00e7\u00fck askeri birlik) en iyisi d\u00f6rty\u00fcz ki\u015fiden olu\u015fan\u0131d\u0131r. Ordular\u0131n en iyisi d\u00f6rtbin ki\u015fiden olu\u015fan\u0131d\u0131r. Onikibin ki\u015filik ordu ise, az olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, yenilmez de’ buyurmu\u015ftur.” Baz\u0131 rivayetlerde son ibare “onikibin ki\u015filik bir topluluk aralar\u0131nda s\u00f6z birli\u011fi oldu\u011fu s\u00fcrece yenilmezler” \u015feklindedir. Tahavi \u0130mam Malik’e \u015f\u00f6yle soruldu\u011funu anlat\u0131r: “Acaba Allah’\u0131n h\u00fckm\u00fcnden \u00e7\u0131k\u0131p ba\u015fkas\u0131yla h\u00fckmeden birine kar\u015f\u0131 sava\u015fmayabilirmiyiz?<\/strong> \u0130mam Malik, bu soruya \u015fu kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 verir: Senin gibi d\u00fc\u015f\u00fcnen onikibin ki\u015fi varsa sava\u015fmak zorundas\u0131n, yok e\u011fer say\u0131n\u0131z bu kadar de\u011filse, sava\u015fmayabilirsiniz.” <\/strong>\u0130mam Malik’e bu soruyu soran Abdullah b. \u00d6mer b. Abd\u00fclaziz b. Abdullah b. \u00d6mer’di. Bu g\u00f6r\u00fc\u015f Muhammed b. Hasan’\u0131n anlatt\u0131klar\u0131na uygun d\u00fc\u015fmektedir. Peygamberimizden rivayet edilen “onikibin ki\u015filik” say\u0131ya ili\u015fkin hadis bu konunun esas\u0131n\u0131 olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu durumdaki m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131n say\u0131s\u0131 \u00e7ok da olsa ka\u00e7malar\u0131 caiz de\u011fildir. Peygamberimizin buyurdu\u011fu gibi, `aralar\u0131nda s\u00f6z birli\u011fi’ oldu\u011fu s\u00fcrece, d\u00fc\u015fman\u0131n say\u0131s\u0131 kat kat fazla da olsa ka\u00e7amazlar. Buna g\u00f6re `aralar\u0131nda s\u00f6z birli\u011fi’ olu\u015fturmalar\u0131 da bir zorunluluktur. Cessas’tan yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z al\u0131nt\u0131lar sona erdi.<\/p>\n

Ayn\u0131 \u015fekilde “\u0130bn-i Arabi” de “Ahk\u00e2m’ul Kur’an” adl\u0131 eserinde bu h\u00fckm\u00fcn kapsam\u0131na ili\u015fkin ihtilaflar \u00fczerine \u015fu de\u011ferlendirmeyi yapmaktad\u0131r: “Bilginler aras\u0131nda g\u00f6r\u00fc\u015f ayr\u0131l\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r, s\u00f6zkonusu sava\u015ftan ka\u00e7ma olay\u0131 sadece Bedir sava\u015f\u0131na m\u0131 \u00f6zg\u00fcd\u00fcr, yoksa k\u0131yamet g\u00fcn\u00fcne kadar meydana gelecek t\u00fcm sava\u015flar\u0131 m\u0131 kapsar, diye…” \u0130bn-i Said el-Hudri, bunun Bedir g\u00fcn\u00fcne \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu rivayet eder. “\u00c7\u00fcnk\u00fc o g\u00fcn Peygamberimizden ba\u015fka s\u0131\u011f\u0131nacaklar\u0131 bir birlikleri, bir cemaatleri yoktu, der.” Naf\u00ef, Hasan, Katade, Yezid b. Habib ve Dahhak bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc benimsemi\u015fler.<\/p>\n

\u0130bn-i Abbas’dan ve di\u011fer bir\u00e7ok alimden bu ayetin k\u0131yamet g\u00fcn\u00fcne kadar ge\u00e7erli oldu\u011fu rivayet edilir. “Bu g\u00fcn kim onlara arka d\u00f6nerse” <\/strong>s\u00f6z\u00fcne dayan\u0131larak bu h\u00fckm\u00fcn Bedir sava\u015f\u0131na \u00f6zg\u00fc oldu\u011fu sonucuna varm\u0131\u015flar. Bu y\u00fczden bir\u00e7oklar\u0131 bunun Bedir g\u00fcn\u00fcne i\u015faret oldu\u011funu sanm\u0131\u015flar. Oysa ayet b\u00fct\u00fcn sava\u015flara i\u015faret etmektedir.”<\/p>\n

“Bunun delili de ayet\u00efn sava\u015ftan sonra, \u00e7arp\u0131\u015fman\u0131n bitiminde, o g\u00fcn\u00fcn sonunda inmesidir. Nitekim, Peygamberimizden aktard\u0131\u011f\u0131m\u0131z sahih bir hadiste b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahlar\u0131n \u015funlar, \u015funlar oldu\u011fu s\u0131ralanm\u0131\u015f, sava\u015ftan ka\u00e7ma da bunlar aras\u0131nda yeralm\u0131\u015ft\u0131. Bu hadis, meseledeki ihtilaflar\u0131 kald\u0131ran ve bu konudaki kesin h\u00fckm\u00fc a\u00e7\u0131klayan bir nass niteli\u011findedir. Bu h\u00fckm\u00fcn Bedir g\u00fcn\u00fcne \u00f6zg\u00fc oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnenlerin d\u00fc\u015ft\u00fckleri yan\u0131lg\u0131ya da dikkat \u00e7ekmi\u015ftir.”<\/p>\n

Biz, \u0130bn-i Arabi’nin `\u0130bn-i Abbas ve di\u011fer bir\u00e7ok alimden’ aktard\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc benimsiyoruz. \u00c7\u00fcnk\u00fc sadece herhangi bir g\u00fcne \u00f6zg\u00fc k\u0131lmaks\u0131z\u0131n genel anlamda sava\u015ftan ka\u00e7ma olay\u0131 \u00fczerinde bu kadar s\u0131k\u0131 s\u0131k\u0131ya durmay\u0131 gerektirebilir. Bu a\u00e7\u0131dan pratik etkilerinin b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc, di\u011fer a\u00e7\u0131dan inan\u00e7 sistemiyle ili\u015fkili olu\u015fa bu uyar\u0131y\u0131 gerektirmi\u015ftir.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz m\u00fc’min g\u00f6n\u00fcl, yer\u00b7y\u00fcz\u00fcndeki hi\u00e7bir g\u00fcc\u00fcn yenemeyece\u011fi denli derin ve sa\u011flam olmal\u0131d\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu g\u00f6n\u00fcl i\u015finde etkin, kullar\u0131n\u0131n \u00fczerinde kar\u015f\u0131 konulmaz otoriteye sahip Allah’\u0131n g\u00fcc\u00fcne ba\u011fl\u0131d\u0131r. Bu g\u00f6n\u00fcl\u00fcn -tehlike kar\u015f\u0131s\u0131nda sars\u0131nt\u0131 ge\u00e7irmesi normal kabul edilmi\u015f olsa bile, bu sars\u0131nt\u0131n\u0131n yenilgi ve ka\u00e7\u0131\u015fa d\u00f6n\u00fc\u015fmesi normal kabul edilmemi\u015ftir. Eceller Allah’\u0131n elindedir. Bu y\u00fczden bir m\u00fc’minin ya\u015fam korkusuyla sava\u015ftan ka\u00e7mas\u0131 caiz de\u011fildir. Bu konuda ki\u015fiye g\u00fcc\u00fcn\u00fc a\u015fan bir sorumluluk y\u00fcklenmi\u015f de de\u011fildir. M\u00fc’min bir insand\u0131r ve kendisi gibi bir insan olan d\u00fc\u015fman\u0131yla kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelir. Onlar bu a\u00e7\u0131dan yery\u00fcz\u00fcnde e\u015fit bir konumda g\u00f6r\u00fcnmektedirler. Sonra m\u00fc’min kar\u015f\u0131 konulmaz b\u00fcy\u00fck g\u00fcce olan ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ayr\u0131cal\u0131k kazan\u0131yor. Hem m\u00fc’minin ya\u015famas\u0131 Allah’a y\u00f6neliktir. \u015eehit d\u00fc\u015fse yine Allah’a gidecektir. Dolay\u0131s\u0131yla m\u00fc’min her hal\u00fbkarda, Allah’a ve Peygamber’e kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131karak yoluna dikilen rakibinden \u00fcst\u00fcnd\u00fcr. Bu kesin h\u00fckm\u00fcn nedeni budur:<\/p>\n

“Sava\u015f takti\u011fi gere\u011fince yer de\u011fi\u015ftirme ya da ba\u015fka bir birli\u011fe kat\u0131lma ama\u00e7lar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda o g\u00fcn kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse Allah’\u0131n gazab\u0131na u\u011fram\u0131\u015f olarak d\u00f6ner. Onun varaca\u011f\u0131 yer cehennemdir. Oras\u0131 ne fena bir d\u00f6n\u00fc\u015f yeridir.”<\/strong><\/p>\n

\u0130fadenin kendisi ve i\u00e7erdi\u011fi hayret verici imalar \u00fczerinde biraz durmam\u0131z gerekmektedir. “Onlara arkan\u0131z\u0131 d\u00f6nmeyiniz”, “Kim k\u00e2firlere arka d\u00f6nerse…” <\/strong>Bu ifadeler yenilgiyi somut bir \u015fekilde dile getirmektedirler. Bunun yan\u0131nda bu davran\u0131\u015f\u0131n \u00e7irkinli\u011fi, i\u011fren\u00e7li\u011fi, d\u00fc\u015fmana arka d\u00f6nmenin k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc de vurgulanmaktad\u0131r. Sonra… “Allah’\u0131n gazab\u0131na u\u011fram\u0131\u015f olarak d\u00f6ner.” <\/strong>Yenilgiye u\u011fray\u0131p d\u00f6nen, Allah’\u0131n \u00f6fkesiyle birlikte d\u00f6ner ve bar\u0131na\u011f\u0131na gider. “Onun <\/strong>varaca\u011f\u0131 yer cehennemdir. Oras\u0131 ne fena bir d\u00f6n\u00fc\u015f yeridir.”<\/strong><\/p>\n

B\u00f6ylece genel atmosferi canland\u0131rmak i\u00e7in ifadenin g\u00f6lgesi anlamla bir uyum olu\u015fturmaktad\u0131r. Sava\u015f g\u00fcn\u00fc geriye d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7man\u0131n \u00e7irkinli\u011fi ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc duygusunu canland\u0131rmaktad\u0131r vicdanlarda.<\/p>\n

Sava\u015f g\u00fcn\u00fc geriye d\u00f6nmekten sak\u0131nd\u0131rd\u0131ktan sonra surenin ak\u0131\u015f\u0131, onlar\u0131n gerisinde sava\u015f\u0131 y\u00f6nlendiren, onlar i\u00e7in d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcren, onlar ad\u0131na at\u0131p hedefi tutturan Allah’\u0131n elini g\u00f6stermek i\u00e7in devam etmektedir. Bununla ber\u00e0ber onlar s\u0131nanman\u0131n sevab\u0131n\u0131 al\u0131yorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah g\u00fczel bir s\u0131namayla onlara l\u00fctfetmeyi ve bu l\u00fctfundan dolay\u0131 onlara sevap vermeyi dilemi\u015ftir:<\/p>\n

“M\u00fc\u015frikleri \u00f6ld\u00fcren siz de\u011filsiniz, fakat Allah \u00f6ld\u00fcrd\u00fc onlar\u0131. Onlara do\u011fru toprak atarken sen atmad\u0131n, fakat Allah att\u0131. Allah kendi keremi ile m\u00fc’minleri g\u00fczel bir s\u0131navdan ge\u00e7irmek i\u00e7in bunu b\u00f6yle yapt\u0131. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah i\u015fitendir, bilendir.”<\/strong><\/p>\n

Buradaki “atma”n\u0131n yorumuna ili\u015fkin olarak \u00e7ok say\u0131da rivayet mevcuttur. Bununla Peygamberimizin, “y\u00fczleri karars\u0131n, y\u00fczleri karars\u0131n” diyerek k\u00e2firlerin y\u00fcz\u00fcne do\u011fru f\u0131rlatt\u0131\u011f\u0131 bir avu\u00e7 kumun kastedildi\u011fi ve bunlar\u0131n Allah kat\u0131nda o g\u00fcn \u00f6ld\u00fcr\u00fclmeleri takdir edilenlere isabet etti\u011fi anlat\u0131l\u0131r.<\/p>\n

Ne var ki ayetin anlam\u0131 geneldir. Ve bu ayet, Peygamber’in -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- ve m\u00fcsl\u00fcman kitlenin g\u00f6r\u00fclen davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n \u00f6tesinde t\u00fcm i\u015fleri y\u00f6nlendiren Allah’\u0131n tedbirini ifade etmektedir. Ondan sonra y\u00fcce Allah’\u0131n \u015fu s\u00f6z\u00fcn\u00fcn de yeralmas\u0131 bu y\u00fczdendir:<\/p>\n

“Allah kendi keremi ile m\u00fc’minleri g\u00fczel bir s\u0131navdan ge\u00e7irmek i\u00e7in bunu b\u00f6yle yapt\u0131.”<\/strong><\/p>\n

Yani onlar\u0131 g\u00fczel bir s\u0131navdan ge\u00e7irmek suretiyle, bundan dolay\u0131 onlara zafer vermeden \u00f6nce kendi kat\u0131ndan verece\u011fi sevapla onlar\u0131 r\u0131z\u0131kland\u0131rmak i\u00e7in b\u00f6yle yapt\u0131. Bu ise ba\u015f\u0131yla sonuyla kat kat l\u00fctuftur:<\/p>\n

“Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah i\u015fitendir, bilendir.”<\/strong><\/p>\n

Yard\u0131m iste\u011finizi i\u015fitir, durumunuzu bilir. Sizin, kullu\u011fu s\u0131rf O’na \u00f6zg\u00fc k\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131z\u0131 bildi\u011fi zaman sizi kendi g\u00fcc\u00fcne perde yapar. Size zafer ve sevap verir. Nitekim Bedir’de size hem z\u00e0fer, hem de sevap verdi…<\/p>\n

“Bunlar\u0131n yan\u0131s\u0131ra Allah k\u00e2firlerin tuzaklar\u0131n\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131karand\u0131r.”<\/strong><\/p>\n

Bu sonuncusu, \u00f6ncekilerden sonra gelir. O’nun sava\u015f\u0131 y\u00f6nlendirmesi, sizin elinizle d\u00fc\u015fmanlar\u0131n\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcrmesi, peygamberinizin att\u0131\u011f\u0131n\u0131 hedefe y\u00f6neltmesi ve size sevap vermek i\u00e7in g\u00fczel bir s\u0131navdan ge\u00e7irmesiyle bitmiyor. B\u00fct\u00fcn bunlara ek olarak, k\u00e2firlerin tuzaklar\u0131n\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131kar\u0131yor, onlar\u0131n planlar\u0131n\u0131 ve taktiklerini etkisiz hale getiriyor. O halde korkmaya gerek yoktur. Bozguna u\u011fray\u0131p da\u011f\u0131lman\u0131n anlam\u0131 yoktur. M\u00fc’minlerin k\u00e2firlerle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rken arkalar\u0131n\u0131 d\u00f6n\u00fcp ka\u00e7malar\u0131n\u0131 normal k\u0131lacak bir mazeret g\u00f6stermeleri s\u00f6zkonusu olamaz.<\/p>\n

Bu a\u015famada ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 sava\u015ftaki t\u00fcm durumlar\u0131 bir nokta etraf\u0131nda birle\u015ftiriyor. M\u00fc\u015frikleri \u00f6ld\u00fcren Allah oldu\u011funa g\u00f6re, onlara atan ve bununla m\u00fc’minleri g\u00fczel bir s\u0131navdan ge\u00e7iren ve k\u00e2firlerin tuzaklar\u0131n\u0131 etkisiz hale getiren O oldu\u011funa g\u00f6re, ganimetler i\u00e7in kopar\u0131lan bu yaygaralar, bu \u00e7eki\u015fmeler de neyin nesi? \u00c7\u00fcnk\u00fc b\u00fct\u00fcn sava\u015f Allah’\u0131n tedbiri ve takdiri do\u011frultusunda geli\u015fmi\u015ftir. Onlar sadece bu tedbir ve takdire perde olmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n

K\u0130M \u00d6LD\u00dcR\u00dcYOR<\/strong><\/p>\n

Ayetlerin ak\u0131s\u0131 y\u00fcce Allah’\u0131n k\u00e2firlerin tuzaklar\u0131n\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klarken, k\u00e2firlere, sava\u015f \u00f6ncesinde Allah’tan zafer isteyip iki gruptan en sap\u0131k olan\u0131n, bilinmeyen bir \u015feyi getirenin ve akrabal\u0131k ba\u011flar\u0131n\u0131 g\u00f6zetmeyenin mahvolmas\u0131 i\u00e7in dua edenlere y\u00f6neliyor. (Nitekim Ebu Cehil bu \u015fekilde dua etmi\u015f ve Allah’tan zafer ve h\u00fckm\u00fcn\u00fc belirtmesini istemi\u015fti) Ne var ki, m\u00fc\u015frikler mahvolmu\u015flard\u0131. Hitap onlara y\u00f6neliyor ve bu zafer isteyi\u015flerini alaya al\u0131yor. Bedir’de meydana gelenin her zaman y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte olan yasadan bir \u00f6rnek oldu\u011funu, gelip ge\u00e7ici bir defal\u0131k bir durum olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, \u00e7okluklar\u0131n\u0131n ve dayan\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n bu i\u015fi de\u011fi\u015ftiremeyece\u011fini, \u00e7\u00fcnk\u00fc Allah’\u0131n m\u00fc’minlerle birlikte olu\u015funun de\u011fi\u015fmez bir yasa oldu\u011funu vurguluyor:<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 15- “Ey m\u00fc’minler, k\u00e2firlerin \u00fczerinize do\u011fru ilerleyen ordusu ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z zaman sak\u0131n onlara arkan\u0131z\u0131 d\u00f6nmeyeniz. “ 16- Sava\u015f takti\u011fi gere\u011fince yer de\u011fi\u015ftirme ya da ba\u015fka bir birli\u011fe […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":12362,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n