B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M<\/strong><\/p>\n

Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.<\/p>\n

151- De ki; “Geliniz, Rabbinizin neleri yasaklad\u0131\u011f\u0131n\u0131 size s\u00f6yleyeyim: O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n. Ana-babaya kar\u015f\u0131 iyi davran\u0131n\u0131z. Yoksulluk kayg\u0131s\u0131 ile evl\u00e2tlar\u0131n\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcrmeyiniz. Sizin de onlar\u0131n da r\u0131zk\u0131n\u0131 biz veririz. K\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin a\u00e7\u0131\u011f\u0131na da gizlisine de yakla\u015fmay\u0131n\u0131z. Hakl\u0131 bir gerek\u00e7e yokken Allah’\u0131n dokunulmaz sayd\u0131\u011f\u0131 cana k\u0131ymay\u0131n\u0131z. \u0130\u015fte Allah, ola ki d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrs\u00fcn\u00fcz diye size bu direktifleri veriyor.<\/em><\/strong><\/p>\n

152- Erginlik \u00e7a\u011f\u0131na erinceye kadar yetimin mal\u0131na sadece niyetlerin en iyisi ile yakla\u015f\u0131n\u0131z. \u00d6l\u00e7\u00fcde ve tart\u0131da d\u00fcr\u00fcst olunuz. Biz hi\u00e7 kimseye kapasitesini a\u015fan bir y\u00fck y\u00fcklemeyiz. Bir s\u00f6z s\u00f6ylerken, s\u00f6z konusu olan akraban\u0131z bile olsa, do\u011fru konu\u015funuz. Allah’a verdi\u011finiz s\u00f6z\u00fc tutunuz. \u0130\u015fte Allah, ola ki d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcp \u00f6\u011f\u00fct al\u0131rs\u0131n\u0131z diye size bu direktifleri veriyor.<\/em><\/strong><\/p>\n

153- \u0130\u015fte benim dosdo\u011fru yolum budur, bu yola uyunuz. Sak\u0131n sizi Allah’\u0131n yolundan ayr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrecek yollara girmeyiniz. \u0130\u015fte Allah, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden sak\u0131nas\u0131n\u0131z diye size bu direktifi veriyor.<\/em><\/strong><\/p>\n

Hayvan ve meyvelere ili\u015fkin h\u00fck\u00fcm koymalardan, cahiliyenin as\u0131ls\u0131z kuruntular\u0131ndan, d\u00fc\u015f\u00fcnce ve uygulamalar\u0131ndan s\u00f6z edilmesi nedeniyle ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131nda ele al\u0131nan bu direktiflere bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, bunlar\u0131n dinin bir b\u00fct\u00fcn olarak dayand\u0131\u011f\u0131 temeller oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. \u00c7\u00fcnk\u00fc tevhitle birlikte vicdan hayat\u0131n\u0131n ardarda gelen nesilleriyle aile hayat\u0131n\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 dayan\u0131\u015fma ve birbirleriyle ili\u015fkilerinde temizli\u011fin egemen oldu\u011fu toplumsal hayat\u0131n, \u00e7e\u015fitli g\u00fcvencelerden olu\u015fan haklar\u0131 kapsayan insanl\u0131k hayat\u0131n\u0131n dayana\u011f\u0131 Allah’a verilen s\u00f6zle ili\u015fkilidir. Toplu Allah’\u0131n birli\u011fi ilkesinden ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 gibi.<\/p>\n

Bu direktiflerin sonuna bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, y\u00fcce Allah’\u0131n bunun kendisinin do\u011fru yolu oldu\u011funu, bunun d\u0131\u015f\u0131ndakilerin insanlar\u0131 O’nun temel ve biricik yolundan ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtti\u011fini g\u00f6r\u00fcr\u00fcz.<\/p>\n

\u015eu \u00fc\u00e7 ayetin i\u00e7erdi\u011fi bu konu \u00fcrpertici boyutlar\u0131 olan bir konudur. Cahiliyeye k\u0131y\u0131s\u0131ndan de\u011finiyormu\u015f gibi beliren bir sorunun ard\u0131ndan gelen, ancak bu \u00fcrpertici direktiflerle ilgisinin tan\u0131kl\u0131\u011f\u0131yla, ger\u00e7ekten bu dinin temel sorunudur.<\/p>\n

“De ki; `Geliniz Rabbinizin neleri yasaklad\u0131\u011f\u0131n\u0131 <\/strong>size s\u00f6yleyeyim.<\/strong><\/p>\n

De ki; Gelin, Rabbinizin size neleri haram k\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlatay\u0131m, sizin kendi kendinize O’nun haram k\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ileri s\u00fcrd\u00fcklerinizi de\u011fil. Bunlar\u0131 size “Rabbiniz” haram k\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Rabbl\u0131k yetkisi sadece O’na aittir \u00e7\u00fcnk\u00fc. -Rabbl\u0131k, otorite, e\u011fitme, direktif verme ve egemen olmak demektir- O halde bu yetki O’na \u00f6zg\u00fcd\u00fcr, O’nun otoritesinin kapsam\u0131ndad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc haram k\u0131lan kim ise “Rabb” O’dur. Oysa Rabb olmas\u0131 gereken sadece Allah’d\u0131r:<\/p>\n

“O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

\u0130nan\u00e7 yap\u0131s\u0131n\u0131n dayanmak zorunda oldu\u011fu, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck ve farzlar\u0131n d\u00f6n\u00fck oldu\u011fu, hak ve sorumluluklar\u0131n kaynakland\u0131\u011f\u0131 temel… Emir ve yasaklara, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck ve farzlara, d\u00fczen ve sistemlere, kanun ve h\u00fck\u00fcmlere girmeden \u00f6nce yerle\u015ftirilmesi gereken temel… \u00d6ncelikle insanlar, inan\u00e7 noktas\u0131nda sadece O’nun ilahl\u0131\u011f\u0131n\u0131 kabul ettikleri gibi hayatlar\u0131 \u00fczerinde de sadece Allah’\u0131n Rabbl\u0131\u011f\u0131n\u0131 tan\u0131mal\u0131d\u0131rlar. \u0130lahl\u0131\u011f\u0131nda O’na hi\u00e7 kimseyi ortak ko\u015fmamal\u0131d\u0131rlar. Ayn\u0131 \u015fekilde Rabbl\u0131\u011f\u0131nda da hi\u00e7 kimseyi ortak ko\u015fmamal\u0131d\u0131rlar. Sebepler ve takdirler d\u00fcnyas\u0131nda \u015fu evrenin i\u015flerinde tek ba\u015f\u0131na O’nun tasarrufta bulundu\u011funu kabul etmelidirler. K\u0131yamet g\u00fcn\u00fc, hesapla\u015fma ve cezaland\u0131r\u0131lmalar\u0131 konusunda sadece O’nun tasarrufta bulunaca\u011f\u0131n\u0131, ayn\u0131 \u015fekilde h\u00fck\u00fcm ve \u015feriat aleminde kullar\u0131n t\u00fcm i\u015flerinde tasarruf hakk\u0131n\u0131n O’nda oldu\u011funu kabul etmelidirler.<\/p>\n

Bu kabullenme, vicdan\u0131 \u015firk pas\u0131ndan, akl\u0131 hurafelerin tozundan, toplumu cahiliyenin geleneklerinden, hayat\u0131 kullar\u0131n kullara kullu\u011fundan temizler, ar\u0131nd\u0131r\u0131r.<\/p>\n

Her \u00e7e\u015fidiyle \u015firk, ilk etapta yasaklan\u0131r, \u00e7\u00fcnk\u00fc, di\u011fer t\u00fcm haramlar ondan kaynaklan\u0131r. En yo\u011fun bi\u00e7imde kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131lmas\u0131, reddedilmesi gereken k\u00f6t\u00fcl\u00fck \u015firktir. Ta ki, insanlar, Allah’dan ba\u015fka il\u00e2hlar\u0131n\u0131n olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, O’nun d\u0131\u015f\u0131nda kendileri i\u00e7in bir Rabb, O’ndan ba\u015fka bir h\u00fckmedici ve kanun koyucu olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bilip kulluk davran\u0131\u015flar\u0131yla O’ndan ba\u015fkas\u0131na y\u00f6nelmesinler.<\/p>\n

Mutlak \u015fekliyle tevhid, ba\u015fta gelen temeldir. \u0130badet, ahl\u00e2k ve davran\u0131\u015flardan hi\u00e7biri O’nun yerini tutamaz. Bu nedenle direktifler \u00f6ncelikle bu temel ilkenin belirlenmesiyle ba\u015flamaktad\u0131r:<\/p>\n

“O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

S\u0131ralanan direktiflerin hemen ba\u015f\u0131nda yasaklanan \u015firkle neyin kastedildi\u011fini \u00f6\u011frenmemiz i\u00e7in bu direktiflerin \u00f6ncesine bir g\u00f6z atmam\u0131z gerekmektedir. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 b\u00fct\u00fcn\u00fcyle belli bir sorun \u00fczerinde odakla\u015fmaktad\u0131r. Kanun koyma ve uygulama yetkisini elinde bulundurma sorunu… Bir ayet \u00f6nce de tan\u0131kl\u0131k yapma \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131 yer alm\u0131\u015ft\u0131. Onu da bu arada hat\u0131rlaman\u0131n yarar\u0131 vard\u0131r:<\/p>\n

“De ki; Allah’\u0131n bu yasaklar\u0131 koydu\u011funa \u015fahitlik edecek tan\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 getiriniz bakal\u0131m. “E\u011fer onlar bu yolda \u015fahitlik ederlerse sak\u0131n \u015fahitliklerini onaylama. Ayetlerimizi yalanlayanlar\u0131n, ahirete inanmayanlar\u0131n ve Rabblerine <\/strong>e\u015f ko\u015fanlar\u0131n keyfi arzular\u0131na uyma.”<\/strong><\/p>\n

Bu ayeti ve ge\u00e7en sayfalarda bu ayet hakk\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z a\u00e7\u0131klamalar\u0131 yinelemek zorunday\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc burada Kur’an’\u0131n ak\u0131\u015f\u0131n\u0131n hemen ba\u015fta yasaklad\u0131\u011f\u0131 \u015firkten neyi kastetti\u011fini ancak bu \u015fekilde kavrayabiliriz. \u015eirk, inan\u00e7 noktas\u0131nda oldu\u011fu gibi hakimiyet noktas\u0131nda da ger\u00e7ekle\u015febilir. \u0130\u015fte Kur’an’\u0131n konuya ili\u015fkin ak\u0131\u015f\u0131 ve i\u015fte uygun ortam.<\/p>\n

Biz bu hat\u0131rlatmay\u0131 s\u00fcrekli yapmak zorunday\u0131z \u00e7\u00fcnk\u00fc, \u015feytanlar\u0131n dini temel kavramlar\u0131ndan uzakla\u015ft\u0131rmaya y\u00f6nelik \u00e7abalar\u0131 -\u00fcz\u00fclerek belirtelim ki- meyvesini vermi\u015ftir. Hakimiyet sorunu inan\u00e7taki yerinden kopar\u0131lm\u0131\u015f, duygularda itikadi temeliyle bir ilgisi kalmam\u0131\u015ft\u0131r. Bu nedenle \u0130sl\u00e2m hakk\u0131nda olduk\u00e7a duyarl\u0131 olan kimseler bile, kulluk davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131 d\u00fczeltmek, ahl\u00e2k\u00ee \u00e7\u00f6z\u00fclmeye kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmak, ya da yasalara kar\u015f\u0131 gelenlere muhalefet etmekten s\u00f6z ediyorlar. Ancak hakimiyetin temelinden ve bu sorunun \u0130sl\u00e2m inanc\u0131ndaki yerinden hi\u00e7 s\u00f6z etmiyorlar. \u0130kinci planda, ayr\u0131nt\u0131 konumundaki k\u00f6t\u00fcl\u00fcklere sava\u015f a\u00e7arlarken, en b\u00fcy\u00fck k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011fe kar\u015f\u0131 hi\u00e7bir \u015fey yapm\u0131yorlar. Hayat\u0131n tevhitten ba\u015fka bir esasa dayanmas\u0131, yani y\u00fcce Allah’\u0131n hakimiyette birlenmemesi esas\u0131na dayanmas\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcne kar\u015f\u0131 harekete ge\u00e7miyorlar.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah herhangi bir direktif vermeden \u00f6nce, hi\u00e7bir \u015feyin kendisine ortak ko\u015fulmamas\u0131 direktifini veriyor. Kur’an’\u0131n ak\u0131\u015f\u0131nda yeri geldik\u00e7e de t\u00fcm direktiflerden \u00f6nce yasaklanan \u015firkten neyin kastedildi\u011fini belirtiyor. Bireyin temeline dayanarak basiretle Allah’a ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 bir ilkedir bu. Bu sayede toplum, t\u00fcm ba\u011flar\u0131n en sonunda d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fc kal\u0131c\u0131 bir \u00f6l\u00e7\u00fcye ve insan hayat\u0131na h\u00fckmeden ba\u015fl\u0131ca de\u011ferlere ba\u011flan\u0131r. Art\u0131k \u015fehvet ve ihtiras r\u00fczg\u00e2rlar\u0131n\u0131n bask\u0131n\u0131ndan ve \u015fehvet ve ihtiraslara g\u00f6re de\u011fi\u015fen insan \u00fcr\u00fcn\u00fc kavramlara esir olmaz.<\/p>\n

“Ana-babaya kar\u015f\u0131 iyi davran\u0131n\u0131z. Yoksulluk korkusuyla evl\u00e2tlar\u0131n\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcrmeyiniz. Sizin de onlar\u0131n da r\u0131zk\u0131n\u0131 biz veririz.”<\/strong><\/p>\n

Allah’a ba\u011fland\u0131ktan ve tek bir y\u00f6ne y\u00f6neldikten sonra, ardarda gelen nesilleriyle aile ba\u011f\u0131 gelir. Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, babalardan ve o\u011fullardan daha \u00e7ok insanlara kar\u015f\u0131 merhametli oldu\u011funu biliyor. Bu y\u00fczden evl\u00e2tlar\u0131na babalar\u0131na iyi davranmay\u0131, babalara da evl\u00e2tlar\u0131na merhamet etmeyi tavsiye etmi\u015ftir. Bu tavsiyeyi de biricik il\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n\u0131 tan\u0131maya ve yeg\u00e2ne Rabbl\u0131\u011f\u0131yla ili\u015fkili olmaya ba\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. Onlara \u015f\u00f6yle demi\u015ftir: R\u0131zk\u0131n\u0131z\u0131 vermek bana aittir. O halde ya\u015fland\u0131klar\u0131nda anne ve babaya kar\u015f\u0131, k\u00fc\u00e7\u00fckl\u00fck d\u00f6nemlerinde de \u00e7ocuklara kar\u015f\u0131 s\u0131k\u0131lmas\u0131nlar. Fakirlik ve muhta\u00e7 olmaktan korkmas\u0131nlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc hepsini birden r\u0131z\u0131kland\u0131ran Allah’d\u0131r.<\/p>\n

“K\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin a\u00e7\u0131\u011f\u0131na da gizlisine de yakla\u015fmay\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Y\u00fcce Allah, aileyi ve -t\u00fcm toplum gibi- ailenin dayand\u0131\u011f\u0131 temizlik, ar\u0131nm\u0131\u015fl\u0131k ve iffet temelini koruma direktifini verirken k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin gizlisine de a\u00e7\u0131\u011f\u0131na da yakla\u015fmay\u0131 yasaklamaktad\u0131r. Bu yasaklama b\u00fct\u00fcn\u00fcyle \u00f6ncesindeki direktife ve di\u011fer t\u00fcm direktiflerin dayand\u0131\u011f\u0131 ilk tavsiyeye ba\u011fl\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Ku\u015fkusuz ailenin ayakta kalmas\u0131, toplumun d\u00fczenli bir hayat s\u00fcrd\u00fcrmesi, gizlisiyle, a\u00e7\u0131\u011f\u0131yla fuhu\u015f batakl\u0131\u011f\u0131nda m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Aile ve toplumun ayakta kalabilmesi i\u00e7in temizlik, ar\u0131nm\u0131\u015fl\u0131k ve iffet duygular\u0131n\u0131n egemen olmas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Bu y\u00fczden k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yayg\u0131nla\u015fmas\u0131n\u0131 isteyenler, aile temellerinin sars\u0131lmas\u0131n\u0131 ve toplumun y\u0131k\u0131lmas\u0131n\u0131 isteyenlerdir.<\/p>\n

Her ne kadar bazen zina eylemine \u00f6zg\u00fc k\u0131l\u0131nsa da her t\u00fcrl\u00fc a\u015f\u0131r\u0131l\u0131k -yani haddi a\u015fma eylemi- fuhu\u015ftur. Ancak genel san\u0131ya g\u00f6re, burada kastedilen anlam zina eylemidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc konu bizzat yasaklar\u0131n s\u0131ralanmas\u0131d\u0131r. Bu da onlardan biri say\u0131l\u0131r ku\u015fkusuz. Yoksa cana k\u0131ymak, yetim mal\u0131n\u0131 yemek fuhu\u015ftur, haddi a\u015fmad\u0131r. Allah’a ortak ko\u015fmak en b\u00fcy\u00fck fuhu\u015ftur. Ayette ge\u00e7en fuhu\u015f -k\u00f6t\u00fcl\u00fck- deyimini zina eylemine \u00f6zg\u00fc k\u0131lmak hem ak\u0131\u015f\u0131n tabiat\u0131na, hem de \u00e7o\u011ful kipinin yap\u0131s\u0131na d\u00e2ha uygun d\u00fc\u015fmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc zina su\u00e7unun i\u015flenmesine \u00f6n ayak olan baz\u0131 davran\u0131\u015flar ve ko\u015fullar\u0131n herbiri bizzat fuhu\u015ftur. \u00d6rne\u011fin s\u00fcslenmek, a\u00e7\u0131l\u0131p sa\u00e7\u0131lmak, erkek kad\u0131n kar\u0131\u015f\u0131k ya\u015famak, \u015fehvet dolu s\u00f6zler, i\u015faretler, davran\u0131\u015flar ve g\u00fcl\u00fc\u015fmeler, aldatmalar, \u00e7ekici davran\u0131\u015flar ve tahrikler… Evet bunlar\u0131n t\u00fcm\u00fc en son k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc ku\u015fatan k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerdir, haddi a\u015fmalard\u0131r. Gizlisiyle, a\u00e7\u0131\u011f\u0131yla hepsi de fuhu\u015ftur. Kimisi vicdanlarda depre\u015fir, kimisi uzuvlardan belirir. Kimisi gizlidir, \u00f6rt\u00fcl\u00fcd\u00fcr, kimisi a\u00e7\u0131k ve ortadad\u0131r. Fertlerin vicdanlar\u0131n\u0131 lekelemelerinin, de\u011ferlerini k\u00fc\u00e7\u00fck d\u00fc\u015f\u00fcrmelerinin yan\u0131nda t\u00fcm\u00fc de ailenin dayanaklar\u0131n\u0131 par\u00e7alamakta, toplumun b\u00fcnyesini kemirmektedirler. Anne baba ve \u00e7ocuklara ili\u015fkin direktiflerden sonra s\u00f6z konusu edilmelerinin nedeni budur.<\/p>\n

Bu k\u00f6t\u00fcl\u00fckler ayart\u0131c\u0131 ve \u00e7ekici \u00f6zelliklere sahip olduklar\u0131ndan “yakla\u015fmay\u0131n\u0131z” ifadesi kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. K\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011fe neden olan bu ara\u00e7lara engel olmak ve insan iradesini zay\u0131f d\u00fc\u015f\u00fcren \u00e7ekicilikten sak\u0131nd\u0131rmak i\u00e7in s\u0131rf yakla\u015fmak bile yasaklanm\u0131\u015ft\u0131r. Kas\u0131tl\u0131 olmay\u00e2n ilk bak\u0131\u015ftan sonraki ikinci bak\u0131\u015f\u0131n haram k\u0131l\u0131nmas\u0131n\u0131n nedeni budur. Bu nedenle kad\u0131n erkek aras\u0131ndaki zorunlu kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k zorunluluk s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde m\u00fcbah say\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Yolda koku yaymak \u015feklinde de olsa- s\u00fcslenmek bu y\u00fczden yasaklanm\u0131\u015ft\u0131r. K\u0131\u015fk\u0131rt\u0131c\u0131 davran\u0131\u015flar, tahrik edici g\u00fcl\u00fc\u015fmeler ve \u015fehvet dolu i\u015faretler tertemiz \u0130sl\u00e2mi hayatta yasakt\u0131r. Bu din insanlar\u0131 fitneye sal\u0131p, sonra da sinirlerine direnme bask\u0131s\u0131n\u0131 y\u00fcklemez. Bu din, m\u00fceyyideler belirleyip, cezalar tayin etmeden \u00f6nce, korunma y\u00f6ntemlerini belirler. Bu din, vicdanlar\u0131, bilin\u00e7leri, duygular\u0131 ve organlar\u0131 korur. Rabbin yaratt\u0131klar\u0131n\u0131 herkesten daha iyi bilir. O latiftir, her \u015feyden haberdard\u0131r.<\/p>\n

Ayr\u0131ca \u015fehvetleri insanlara \u00e7ekici g\u00f6steren s\u00f6zlerle, foto\u011fraflarla, hik\u00e2yelerle, filmlerle, kad\u0131n-erkek kar\u0131\u015f\u0131k partilerle ve di\u011fer reklam ve propaganda ara\u00e7lar\u0131yla \u015fehevi i\u00e7g\u00fcd\u00fcleri ba\u015f\u0131bo\u015f b\u0131rakanlar\u0131n bu dine, toplumsal hayata ve aile ortam\u0131na kar\u015f\u0131 ne t\u00fcr duygular beslediklerini de \u00f6\u011freniyoruz.<\/p>\n

“Hakl\u0131 bir gerek\u00e7e yokken Allah’\u0131n dokunulmaz sayd\u0131\u011f\u0131 cana k\u0131ymay\u0131n.”<\/strong><\/p>\n

Kur’an’\u0131n ak\u0131\u015f\u0131 i\u00e7inde bu \u00fc\u00e7 k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn pe\u015f pe\u015fe yasaklanmas\u0131na \u00e7ok\u00e7a rastlan\u0131r. \u015eirk, zina ve cana k\u0131yma… Bunun nedeni her \u00fc\u00e7\u00fcn\u00fcn de ger\u00e7ekte \u00f6ld\u00fcrme eylemi olmalar\u0131d\u0131r. Birinci su\u00e7, f\u0131trat\u0131 \u00f6ld\u00fcrme su\u00e7udur. \u0130kincisi toplumu \u00f6ld\u00fcrme su\u00e7udur. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc de tek bir ki\u015fiyi \u00f6ld\u00fcrme eylemidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc tevhid do\u011frultusunda ya\u015famayan f\u0131trat, \u00f6l\u00fc demektir. (En’am Suresi, 122. ayetin tefsirine bkz.) K\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn yayg\u0131nla\u015ft\u0131\u011f\u0131 bir toplum \u00f6l\u00fc bir toplumdur. Eninde sonunda yok olmaya mahk\u00fbmdur. Yunan uygarl\u0131\u011f\u0131, Roma uygarl\u0131\u011f\u0131 ve eski \u0130ran uygarl\u0131\u011f\u0131 bu ger\u00e7e\u011fin tarihsel tan\u0131klar\u0131d\u0131r. Bat\u0131 uygarl\u0131\u011f\u0131nda ba\u015f g\u00f6steren y\u0131k\u0131lma ve yok olma belirtileri, bu t\u00fcr bozgunculuklar\u0131n kemirdi\u011fi milletlerin \u00f6ld\u00fcrme ve ayaklanmalar\u0131n yayg\u0131nla\u015ft\u0131\u011f\u0131, yok olma tehdidi alt\u0131ndaki toplumlar\u0131n beklenen sonunun habercileri niteli\u011findedirler. Bu y\u00fczden \u0130sl\u00e2m bu su\u00e7lar\u0131n cezas\u0131n\u0131 en y\u00fcksek ceza olarak belirlemi\u015ftir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130sl\u00e2m, toplumu yok olu\u015f etkenlerinden korumak istemektedir.<\/p>\n

A\u00e7l\u0131k korkusuyla \u00e7ocuklar\u0131 \u00f6ld\u00fcrme daha \u00f6nce yasaklanm\u0131\u015ft\u0131. \u015eimdi de genel olarak cana k\u0131yma yasaklanmaktad\u0131r. Bu da t\u00fcm bireysel \u00f6ld\u00fcrme eylemlerinin asl\u0131nda insan t\u00fcr\u00fcn\u00fcn geneline kar\u015f\u0131 i\u015flenmi\u015f bir su\u00e7 oldu\u011fu duygusunu uyand\u0131rmaktad\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki ayet bu anlam\u0131 destekler mahiyettedir. “Kim \u00f6ld\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015f bir insana ya da yery\u00fcz\u00fcnde \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f karga\u015faya, bozguncu eyleme kar\u015f\u0131l\u0131k olmaks\u0131z\u0131n bir cana k\u0131yarsa, b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131 \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015f gibi olur. Kim de bir insan\u0131 \u00f6l\u00fcmden kurtar\u0131r ise, b\u00fct\u00fcn insanlara hayat sunmu\u015f gibi olur.” (Maide Suresi: 32)<\/strong><\/p>\n

Buradaki sald\u0131r\u0131 do\u011frudan hayat hakk\u0131na y\u00f6neliktir. Genel anlam\u0131yla insan t\u00fcr\u00fcne kar\u015f\u0131 i\u015flenmi\u015ftir. Bu nedenle y\u00fcce Allah cana k\u0131yma yasa\u011f\u0131n\u0131 bu temele dayand\u0131rmaktad\u0131r. \u0130sl\u00e2m \u00fclkesinde ya\u015fayan m\u00fcsl\u00fcman kitlenin huzur ve g\u00fcveni, her ferdin \u00f6zg\u00fcrce \u00e7al\u0131\u015f\u0131p \u00fcretme hakk\u0131, hakl\u0131 gerek\u00e7elere dayanmaks\u0131z\u0131n zedelenemez. Can\u00e0 k\u0131ymay\u0131 hakl\u0131 k\u0131lan gerek\u00e7eye gelince, bunu da y\u00fcce Allah \u015feriat\u0131nda a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r. Takdir ve yorumlara b\u0131rakmam\u0131\u015ft\u0131r. Ancak, bunlar\u0131 m\u00fcsl\u00fcman bir devletin kurulmas\u0131ndan ve bu devletin \u0130sl\u00e2m h\u00fckm\u00fcn\u00fc uygulayacak bir otoriteye sahip olmas\u0131ndan sonra uygulanmas\u0131 i\u00e7in a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Bu dinin olu\u015fum ve hareket metodunun tabiat\u0131na ili\u015fkin tan\u0131mlamam\u0131z a\u00e7\u0131s\u0131ndan bu yakla\u015f\u0131m son derece \u00f6nemlidir. \u00d6yle ki toplumsal hayat\u0131n bu temel kurallar\u0131, pratik bir gerek\u00e7e olmadan ayr\u0131nt\u0131lar\u0131yla ele al\u0131nmamaktad\u0131rlar.<\/p>\n

Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 haram k\u0131l\u0131nan \u015feyleri ve yerine getirilmesi istenen y\u00fck\u00fcml\u00fckleri a\u00e7\u0131klamaya ba\u015flamadan \u00f6nce bu k\u0131s\u0131mla a\u015fa\u011f\u0131daki k\u0131sm\u0131, Allah’\u0131n tavsiyesini, emir ve direktifini a\u00e7\u0131klamak suretiyle birbirinden ay\u0131r\u0131yor.<\/p>\n

“\u0130\u015fte Allah, ola ki d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrs\u00fcn\u00fcz diye size bu direktifleri veriyor.”<\/strong><\/p>\n

Bu de\u011ferlendirme, her emir ve yasa\u011f\u0131 Allah’a ba\u011flamaya ili\u015fkin Kur’an’\u0131n sunu\u015f y\u00f6ntemi uyar\u0131nca yer almaktad\u0131r. Ama\u00e7; insanlar i\u00e7in emir ve yasaklar koyan otoritenin tekli\u011fini belirlemek, emir ve yasaklar konusunda insanlar\u0131n vicdanlar\u0131na bir \u00f6l\u00e7\u00fc yerle\u015ftiren otoriteyle emir ve yasaklar\u0131n kendileri aras\u0131nda bir ba\u011f kurmaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu arada akl\u0131 kullanmaya y\u00f6nelik bir i\u015faret de yer almaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc ak\u0131l, insanlar\u0131n \u015feriat\u0131na uymak suretiyle yaln\u0131zca bu otoriteye kullukta bulunmalar\u0131n\u0131 gerektirmektedir. Bu otoritenin, yarat\u0131c\u0131, yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n r\u0131zk\u0131n\u0131 veren ve insan hayat\u0131nda tasarrufta bulunan bir otorite oldu\u011fu daha \u00f6nce a\u00e7\u0131klanm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

Bu ve o, birinci gruptaki, ayn\u0131 \u015fekilde ikinci gruptaki benzerli\u011fin \u00fcst\u00fcnde yer almaktad\u0131rlar. Bu bir ayette, di\u011feri di\u011fer ayette yer almalar\u0131na ra\u011fmen, aralar\u0131nda bu ahenk sa\u011flanmaktad\u0131r.<\/p>\n

“Erginlik \u00e7a\u011f\u0131na erinceye kadar yetimin mal\u0131na sadece niyetlerin en iyisi ile yakla\u015f\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Yetim, koruyucusu ve besleyicisi konumundaki babas\u0131n\u0131 kaybetmekle toplum i\u00e7inde zay\u0131f d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bu y\u00fczden, \u0130sl\u00e2m dininin toplumsal d\u00fczeninin temeli olarak belirledi\u011fi toplumsal dayan\u0131\u015fma ilkesi uyar\u0131nca yetimin zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131 toplumun t\u00fcm\u00fcn\u00fc ilgilendirir. Yetim cahiliye d\u00f6nemindeki Arap toplumunda peri\u015fand\u0131. Kur’an-\u0131 Kerim’de yer alan bu konudaki direktiflerin \u00e7oklu\u011fu, \u00e7e\u015fitlili\u011fi ve zaman zaman sertli\u011fi o toplumda yetim haklar\u0131n\u0131n ne kadar yayg\u0131n bir \u015fekilde \u00e7i\u011fnendi\u011fini g\u00f6stermektedir. \u00d6yle ki, y\u00fcce Allah, yetime olduk\u00e7a \u00fcst\u00fcn bir konum belirlemi\u015f ve b\u00fct\u00fcn insanlara y\u00f6nelik mesaj\u0131n\u0131 O’na (Hz. Muhammed’e) emanet etmekle varl\u0131k b\u00fct\u00fcn\u00fc i\u00e7indeki en onurlu g\u00f6revi O’na y\u00fcklemi\u015ftir. Yetimin g\u00f6zetilmesini ve a\u015fa\u011f\u0131daki direktifte g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz \u015fekilde korunmas\u0131n\u0131 g\u00f6nderdi\u011fi bu dinin ilkelerinden k\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r:<\/p>\n

“Erginlik \u00e7a\u011f\u0131na erinceye kadar yetimin mal\u0131na sadece niyetlerin en iyisi ile yakla\u015f\u0131n\u0131z.”<\/strong><\/p>\n

Yetimin bak\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00fcstlenen ki\u015fi yetimin mal\u0131na onun i\u00e7in yararl\u0131 olan en g\u00fczel yoldan ba\u015fka bir \u015fekilde yakla\u015famaz. Mal\u0131n\u0131 koruyup geli\u015ftirmesi gerekir. Erginlik \u00e7a\u011f\u0131na erince, yani mal\u0131n\u0131 koruyup en g\u00fczel bir \u015fekilde idare edecek kadar bedensel ve akl\u00ee erginli\u011fe ula\u015f\u0131nca mal\u0131n\u0131 eksiksiz ve geli\u015fmi\u015f olarak kendisine teslim etmek zorunlulu\u011fu vard\u0131r. B\u00f6ylece topluma, hakk\u0131 eksiksiz olarak verilmi\u015f yararl\u0131 bir unsur kat\u0131lm\u0131\u015f olur.<\/p>\n

Erginlik ya\u015f\u0131na ya da b\u00fcl\u00fb\u011f \u00e7a\u011f\u0131na ili\u015fkin f\u0131kh\u00ee ihtil\u00e2flar mevcuttur. Abdurrahman b. Zeyd ve imam Malik’e g\u00f6re, ihtilam olmaya (r\u00fcya g\u00f6rmeye) ba\u015flamakt\u0131r. Ebu Hanife’ye g\u00f6re yirmibe\u015f, S\u00fcddi’ye g\u00f6re otuz ya\u015ft\u0131r. Medineli bilginlerin g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcne g\u00f6re de (ihtilam olmaya) r\u00fcya g\u00f6rmeye ba\u015flaman\u0131n yan\u0131nda, bir s\u0131n\u0131rlama olmaks\u0131z\u0131n erginli\u011fin belirmesidir.<\/p>\n

“\u00d6l\u00e7\u00fc ve tart\u0131da d\u00fcr\u00fcst olunuz. Biz hi\u00e7 kimseye kapasitesini a\u015fan bir y\u00fck y\u00fcklemeyiz.”<\/strong><\/p>\n

Bu insanlar aras\u0131ndaki ticari al\u0131\u015fveri\u015flerde ara\u015ft\u0131rma g\u00fcc\u00fc ve insaf s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde bulundurulmas\u0131 gereken bir kurald\u0131r. Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 bu kural\u0131 da do\u011frudan inanca ba\u011flamaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu dine g\u00f6re, insanlar aras\u0131 ili\u015fkilerin inan\u00e7la g\u00fc\u00e7l\u00fc ba\u011flar\u0131 vard\u0131r. Bu direktifi veren, emreden y\u00fcce Allah’d\u0131r. Bu y\u00fczden il\u00e2hl\u0131k ve kulluk sorunuyla ili\u015fkilidir. \u0130nanca ili\u015fkin sorunlar\u0131n ve onun hayat\u0131n t\u00fcm y\u00f6nleriyle olan ili\u015fkilerinin ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 bir sahnede an\u0131lmas\u0131 da bu ger\u00e7ekten kaynaklanmaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu g\u00fcn oldu\u011fu gibi, eskiden de cahiliye d\u00fczenleri inan\u00e7la ibadeti, il\u00e2h\u00ee yasalarla insanlar aras\u0131 ili\u015fkileri birbirinden ay\u0131r\u0131rlard\u0131. Kur’an-\u0131 Kerim’in \u015euayb peygamberin -sel\u00e2m \u00fczerine olsun- kavmine ili\u015fkin anlatt\u0131klar\u0131 bu ger\u00e7e\u011fe i\u015faret etmektedir:<\/p>\n

“Ey \u015euayb, babalar\u0131m\u0131z\u0131n kulluk ettikleri il\u00e2hlar\u0131 <\/strong>ve mallar\u0131m\u0131z \u00fczerinde diledi\u011fimiz tasarrufta bulunmay\u0131 terletmemizi namaz\u0131n m\u0131 sana emrediyor? dediler.” (Hud Suresi: 87)<\/strong><\/p>\n

Bu nedenle Kur’an’\u0131n ak\u0131\u015f\u0131, mal, ticaret ve al\u0131\u015fveri\u015fte uygulanan kurallarla, s\u0131rf inanca \u00f6zg\u00fc olan bu sahneyi birbirine ba\u011flamaktada. Ama\u00e7, bu dinin tabiat\u0131na, inan\u00e7 ve \u015feriat, ibadet ve insanlar aras\u0131 ili\u015fkiler aras\u0131ndaki birli\u011fe i\u015faret etmek ve bunlar\u0131n dinin dayanaklar\u0131 oldu\u011funu, temelde birbirlerine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermektir.<\/p>\n

“Bir s\u00f6z s\u00f6ylerken, s\u00f6z konusu olan akraban\u0131z bile olsa, do\u011fru konu\u015funuz.”<\/strong><\/p>\n

Burada \u0130sl\u00e2m -ilke olarak Allah’a ba\u011flad\u0131\u011f\u0131- insan vicdan\u0131n\u0131, Allah inanc\u0131n\u0131n ve O’nun g\u00f6zetiminin yol g\u00f6stericili\u011fiyle eri\u015filmez bir d\u00fczeye y\u00fckseltmektedir. Buras\u0131 be\u015feri eksiklikten kaynaklanan bir d\u00fc\u015f\u00fc\u015f noktas\u0131d\u0131r \u00e7\u00fcnk\u00fc. Bu eksiklik, ki\u015fiyi akrabal\u0131kla yard\u0131mla\u015fma, b\u00fct\u00fcnle\u015fme ve s\u00fcreklilik duygusuna y\u00f6neltir. \u00c7\u00fcnk\u00fc her ferdin kendisi eksik ve hayat\u0131 ecelle s\u0131n\u0131rl\u0131d\u0131r. Oysa akrabal\u0131\u011f\u0131n g\u00fcc\u00fcnde eksikli\u011fi i\u00e7in bir dayanak, akrabal\u0131\u011f\u0131n geni\u015fli\u011fi ve deste\u011fi ile varl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in bir b\u00fct\u00fcnl\u00fck s\u00f6z konusudur. Akrabal\u0131\u011f\u0131n nesilden nesile s\u00fcrmesi kendisinin kal\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131na bir g\u00fcvence konumundad\u0131r. Bu y\u00fczden, akrabalar\u0131n lehinde ya da aleyhinde tan\u0131kl\u0131k yaparken ya da onlarla di\u011fer insanlar aras\u0131nda h\u00fck\u00fcm verirken akrabal\u0131k duygusu kar\u015f\u0131s\u0131nda yenik d\u00fc\u015fer. \u0130\u015fte burada, bu kaygan zeminde \u0130sl\u00e2m, insan vicdan\u0131n\u0131n elinden tutup, sadece Allah’a ba\u011flanman\u0131n ve s\u0131rf O’nun g\u00f6zetiminin yol g\u00f6stericili\u011fiyle hak ve adalet s\u00f6z\u00fcn\u00fc s\u00f6ylemesini sa\u011fl\u0131yor. Akrabal\u0131k yard\u0131mla\u015fmas\u0131ndansa, O’nunla yetinmesini, hak etmedi\u011fi halde akrabal\u0131k hakk\u0131n\u0131 g\u00f6zetmektense; Allah’dan korkmas\u0131n\u0131 sa\u011fl\u0131yor. \u00c7\u00fcnk\u00fc y\u00fcce Allah, ki\u015fiye \u015fah damar\u0131ndan daha yak\u0131nd\u0131r.<\/p>\n

Bu nedenle, bu emir ve \u00f6ncesinde yer alan direktifler \u00fczerine Allah’a verilen s\u00f6z\u00fcn hat\u0131rlanmas\u0131na ili\u015fkin bir de\u011ferlendirme yer al\u0131yor:<\/p>\n

“Allah’a verdi\u011finiz s\u00f6z\u00fc tutunuz.”<\/strong><\/p>\n

Allah’a verilen s\u00f6zler aras\u0131nda, akrabalar aleyhinde bile olsa hak ve adaleti s\u00f6ylemek yer almaktad\u0131r. \u00d6l\u00e7\u00fc ve tart\u0131da d\u00fcr\u00fcst davranmak Allah’a verilen s\u00f6zlerdendir. Onun i\u00e7in en yararl\u0131 yolun d\u0131\u015f\u0131nda yetimin mal\u0131na yakla\u015fmamak da Allah’a verilen s\u00f6zler aras\u0131ndad\u0131r. Hakl\u0131 bir gerek\u00e7e olmad\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece insan can\u0131n\u0131n dokunulmazl\u0131\u011f\u0131 da bu s\u00f6zler aras\u0131nda yer almaktad\u0131r. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n ba\u015f\u0131nda da O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmamak Allah’a verilen s\u00f6zlerdendir. Verilen en b\u00fcy\u00fck s\u00f6z budur. Bu s\u00f6z insan f\u0131trat\u0131ndan al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n yarat\u0131c\u0131s\u0131na ba\u011fl\u0131 olu\u015fu, hem kendi i\u00e7ine hem de \u00e7evresindeki evrene egemen yasalardan hareketle O’nun varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 alg\u0131lamas\u0131 bunun kan\u0131t\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerin belirlenmesinden sonra gayet, uygun bir \u015fekilde Kur’an’\u0131n de\u011ferlendirmesi yer al\u0131yor:<\/p>\n

“\u0130\u015fte Allah, ola ki, d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcp \u00f6\u011f\u00fct al\u0131rs\u0131n\u0131z diye bu direktifleri veriyor.”<\/strong><\/p>\n

D\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcp \u00f6\u011f\u00fct alma, gafletin, d\u00fc\u015f\u00fcncesizli\u011fin kar\u015f\u0131t\u0131d\u0131r. Anan bir kalp, unutkan de\u011fildir. O Allah’a verdi\u011fi t\u00fcm s\u00f6zleri hat\u0131rlar. Bu s\u00f6zlerle ili\u015fkili direktiflerini de hat\u0131rlar ve kesinlikle unutmaz.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m inanc\u0131n\u0131n, Allah’\u0131n birli\u011fiyle ba\u015flay\u0131p Allah’a verilen s\u00f6zlerle biten \u0130sl\u00e2m \u015feriat\u0131n\u0131n nerdeyse bir \u00f6zeti konumundaki bu temel ilkeler ve bunlar\u0131n \u00f6ncesinde s\u00f6z\u00fc edilen egemenlik ve kanun koyma sorunu… Evet i\u015fte bu, Allah’\u0131n do\u011fru yoludur… \u00d6tesinde ana yoldan ayr\u0131 d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f yollardan ba\u015fka hi\u00e7bir \u015fey bulunmayan Allah’\u0131n yolu…<\/p>\n

“\u0130\u015fte benim dosdo\u011fru yolum budur, bu yola uyunuz. Sak\u0131n sizi Allah’\u0131n yolundan ayr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrecek yollara girmeyiniz. \u0130\u015fte Allah, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden sak\u0131nas\u0131n\u0131z diye size bu direktifi veriyor.”<\/strong><\/p>\n

B\u00f6ylece “Allah size ayr\u0131nt\u0131l\u0131 a\u00e7\u0131klamalar i\u00e7eren kitab\u0131 indirmi\u015fken, ben O’nun d\u0131\u015f\u0131nda bir hakeme mi ba\u015fvuray\u0131m?” <\/strong>s\u00f6zleriyle ba\u015flayan ve surenin en uzun b\u00f6l\u00fcm\u00fc say\u0131lan bu b\u00f6l\u00fcm de sona ermi\u015f oldu. Bu derin ve etkin mesajla tamamland\u0131…<\/p>\n

Ba\u015flang\u0131\u00e7ta sonu\u00e7 b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc hakimiyet ve kanun koyma sorunu kaplamaktad\u0131r. Nitekim ekinler, hayvanlar, kurbanlar ve adaklar gibi temel itikad\u00ee sorunlarda da bu durum g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r. Bunun da hakimiyet ve kanun koyma sorunuyla ili\u015fkili oldu\u011funu g\u00f6stermek i\u00e7in. Kur’an’\u0131n ak\u0131\u015f\u0131 bu konuya ay\u0131rm\u0131\u015f ve geni\u015f boyutlar\u0131yla inan\u00e7 sorununu inceleyen ve o e\u015fsiz y\u00f6ntemiyle il\u00e2hl\u0131k ve kulluk konusunu ele alan surenin geri kalan i\u00e7eri\u011fini ba\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Tek yol vard\u0131r, Allah’\u0131n yolu… Ayn\u0131 \u015fekilde Allah’a g\u00f6t\u00fcren yol da bir tanedir. O da insanlar\u0131n, y\u00fcce Allah’\u0131 Rabbl\u0131kta birlemeleri, kulluk yapmak suretiyle sadece O’nun h\u00fck\u00fcmlerine uymalar\u0131, hakimiyetin tek ba\u015f\u0131na O’na ait oldu\u011funu bilmeleri ve pratik hayatlar\u0131nda bu hakimiyete boyun e\u011fmeleridir.<\/p>\n

\u0130\u015fte Allah’\u0131n belirledi\u011fi yol… Ve i\u015fte O’na g\u00f6t\u00fcren yol… Bunun \u00f6tesinde takip\u00e7ilerini Allah’\u0131n yolundan ayr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcren \u00e7e\u015fitli yollardan ba\u015fka bir \u015fey s\u00f6z konusu de\u011fil.<\/p>\n

“\u0130\u015fte Allah k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden sak\u0131nas\u0131n\u0131z diye size bu direktifi veriyor.”<\/strong><\/p>\n

Ku\u015fkusuz takva inan\u00e7 ve amelin dayana\u011f\u0131d\u0131r. Kalpleri Allah’\u0131n yoluna do\u011fru s\u00fcr\u00fckleyen takvad\u0131r.<\/p>\n

Surenin son b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn ele ald\u0131\u011f\u0131 ana sorunun, hakimiyet ve kanun koyma ve bunlar\u0131n din ve inan\u00e7la ili\u015fkileri sorununun konu i\u00e7indeki ak\u0131\u015f\u0131 kesintiye u\u011fram\u0131yor. Okuyaca\u011f\u0131m\u0131z yeni b\u00f6l\u00fcm de bu ger\u00e7e\u011fin iyice belirginle\u015fmesi i\u00e7in konunun devam niteli\u011finde olup, ayn\u0131 sorun \u00fczerinde yo\u011funla\u015fmaktad\u0131r.<\/p>\n

Bu b\u00f6l\u00fcm kanun koyma ve hakimiyet a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u0130sl\u00e2m inanc\u0131n\u0131n temel ilkelerinden s\u00f6z etmektedir. Nitekim surenin birinci b\u00f6l\u00fcm\u00fc de inan\u00e7 ve din a\u00e7\u0131s\u0131ndan ayn\u0131 ilkelerden s\u00f6z etmi\u015fti. Ama\u00e7, kanun koyma ve hakimiyet sorununun asl\u0131nda din ve inan\u00e7 sorunu oldu\u011funu vurgulamakt\u0131r. Kur’an’\u0131n bu ger\u00e7e\u011fi sunu\u015f y\u00f6ntemi uyar\u0131nca her iki sorun ayn\u0131 d\u00fczeyde belirmektedir. Surenin ikinci b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131n\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 etken, i\u015faret, sahne ve ifadelerin birinci b\u00f6l\u00fcm\u00fcn \u00fczerinde yo\u011funla\u015ft\u0131\u011f\u0131 etkenlerin, i\u015faretlerin, sahne ve ifadelerin ayn\u0131s\u0131 oldu\u011fu g\u00f6ze \u00e7arpmaktad\u0131r:<\/p>\n

\u0130kinci b\u00f6l\u00fcm;<\/p>\n

1- Kitaplardan, peygamberlerden, vahiyden ve m\u00fc\u015friklerin istedi\u011fi mucizelerden, s\u00f6z etmektedir.<\/p>\n

2- Mucizenin ger\u00e7ekle\u015fmesinden, buna ra\u011fmen m\u00fc\u015friklerin yalanlamas\u0131ndan sonra meydana gelen yok olma ve mahfolmadan s\u00f6z etmektedir.<\/p>\n

3- Ahiretten ve oradaki hesapla\u015fma ve cezadan s\u00f6z etmektedir.<\/p>\n

4- Peygamber -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- ve kendileri i\u00e7in h\u00fck\u00fcmler koyan sahte Rabbleri bir olan ger\u00e7ek Rabblerine denk tutan kavmi aras\u0131ndaki kesin ayr\u0131l\u0131ktan s\u00f6z etmektedir. Ayr\u0131ca Peygambere -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun dininin ger\u00e7ek mahiyetini a\u00e7\u0131k, se\u00e7ik ve net bir \u015fekilde duyurmas\u0131 direktifi verilmektedir.<\/p>\n

5- T\u00fcm alemler i\u00e7in ge\u00e7erli olan tek bir Rabbl\u0131ktan s\u00f6z etmektedir. Bir m\u00fcminin bunun d\u0131\u015f\u0131nda bir Rabb edinmesi do\u011fru de\u011fildir.<\/p>\n

6- Alemlerin Rabbinin her \u015feye sahip oldu\u011fundan, her \u015feyi diledi\u011fi gibi evirip \u00e7evirdi\u011finden, Allah’\u0131n insanlar\u0131 diledi\u011fi gibi yery\u00fcz\u00fcne yerle\u015ftirmesinden ayn\u0131 \u015fekilde onlardan diledi\u011fini diledi\u011fi zaman yok etme g\u00fcc\u00fcne sahip oldu\u011fundan s\u00f6z etmektedir.<\/p>\n

Bunlar, inan\u00e7 ger\u00e7e\u011fini kapsaml\u0131 boyutunda, il\u00e2hl\u0131k, kulluk ve bunlar\u0131n aras\u0131ndaki ilgi boyutunda ele alan surenin ba\u015f taraf\u0131nda s\u00f6z konusu edilen sorunlar\u0131n, ger\u00e7eklerin, etkenlerin ve i\u015faretlerin ayn\u0131s\u0131. Ku\u015fkusuz Kur’an-\u0131 Kerim’le ve O’nun sunu\u015f metoduyla ilgilenenler i\u00e7in gayet a\u00e7\u0131k bir anlam\u0131 vard\u0131r bunun.<\/p>\n

Surenin bu k\u0131sm\u0131nda yer alan bu son b\u00f6l\u00fcm Musa’n\u0131n -sel\u00e2m \u00fczerine olsun kitab\u0131ndan s\u00f6z etmekle ba\u015fl\u0131yor. Bu da daha \u00f6nce ele al\u0131nan Allah’\u0131n do\u011fru yoluna ili\u015fkin a\u00e7\u0131klamalar\u0131n b\u00fct\u00fcnleyicisi konumundad\u0131r.<\/p>\n

“\u0130\u015fte benim dosdo\u011fru yolum budur, bu yola uyunuz. Sak\u0131n sizi Allah’\u0131n yolundan ayr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcrecek yollara girmeyiniz.” <\/strong>Ama\u00e7, bu yolun daha \u00f6nceden gelen t\u00fcm peygamberlerin -sel\u00e2m \u00fczerlerine olsun- ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 mesajlar ve \u015feriatlardan bu yana s\u00fcr\u00fcp geldi\u011fi duygusunu uyand\u0131rmakt\u0131r. En yak\u0131n \u015feriat da Musa’n\u0131n -sel\u00e2m \u00fczerine olsun- \u015feriat\u0131d\u0131r. Y\u00fcce Allah, O’na her \u015feyi ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde i\u00e7eren bir kitap vermi\u015f ve ola ki kavmi ahirette ger\u00e7ekle\u015fecek olan Allah’la bulu\u015fma olay\u0131na inan\u0131rlar diye bu kitab\u0131 yol g\u00f6sterici ve merhamet kayna\u011f\u0131 k\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r: “Sonra iyilik edenlere y\u00f6nelik nimetimiz tamama ersin, her \u015fey ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde a\u00e7\u0131klans\u0131n, do\u011fru yol k\u0131lavuzu ve rahmet olsun diye Musa’ya tevrat\u0131 verdik. Ola ki, Rabblerinin huzuruna \u00e7\u0131kacaklar\u0131na inan\u0131rlar.”<\/strong><\/p>\n

Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131 devam ediyor ve \u015fu yeni ve kutsal kitaptan s\u00f6z ediyor. Musa’ya indirilen kitapla ayn\u0131 noktada birle\u015fen bu kitap, onun ba\u011fl\u0131lar\u0131ndan istenen inan\u00e7, \u015feriat ve takvan\u0131n ayn\u0131s\u0131n\u0131 i\u00e7ermektedir. Buna uyduklar\u0131 s\u00fcrece insanlar\u0131n hem d\u00fcnyada hem de ahirette Allah’\u0131n rahmetine kavu\u015fmalar\u0131 \u00fcmit edilir: “Bu Kur’an bizim indirdi\u011fimiz kutsal bir kitapt\u0131r. Ona uyunuz ve k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden sak\u0131n\u0131n\u0131z ki, size merhamet edilsin.”<\/strong><\/p>\n

Bu kitap, Araplar’\u0131n mazeretlerini ortadan kald\u0131rmak i\u00e7in indirilmi\u015ftir. Ta ki, “yahudi ve hristiyanlara indirildi\u011fi gibi, bize bir kitap indirilmedi. \u015eayet onlara geldi\u011fi gibi bize de bir kitap gelmi\u015f olsayd\u0131, onlardan daha \u00e7ok do\u011fru yolda olurduk” demesinler. \u0130\u015fte bu kitap onlara indirilmi\u015f ve mazeretlerini ge\u00e7ersiz k\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla yalanlayanlar ac\u0131 azab\u0131 hak etmi\u015flerdir:<\/p>\n

-Onu size indirdik ki, “Bizden \u00f6nceki iki \u00fcmmete (yahudiler ile hristiyanlara) kitap indirildi ve biz onlar\u0131n okuduklar\u0131ndan habersiz kald\u0131k” diyemeyesiniz.<\/strong><\/p>\n

-Yine diyemeyesiniz ki “E\u011fer bize de kitap indirilseydi, do\u011fru yola onlardan daha s\u0131k\u0131 sar\u0131l\u0131rd\u0131k.” \u00c7\u00fcnk\u00fc size de Rabbinizden a\u00e7\u0131k belge, do\u011fru yol k\u0131lavuzu ve rahmet geldi. Allah’\u0131n ayetlerini yalanlay\u0131p onlara y\u00fcz \u00e7evirenlerden daha zalim kim olabilir? Ayetlerimize y\u00fcz \u00e7evirenleri, bu y\u00fcz \u00e7evirmelerinden \u00f6t\u00fcr\u00fc azaplar\u0131n en k\u00f6t\u00fcs\u00fcne \u00e7arpt\u0131raca\u011f\u0131z.<\/strong><\/p>\n

Bu kitab\u0131n inmesiyle mazeretleri ortadan kalkm\u0131\u015f oldu. Buna ra\u011fmen onlar hal\u00e2 ortak ko\u015fmaya ve Allah’\u0131n kitab\u0131 ellerinde oldu\u011fu ve i\u00e7inde uydurduklar\u0131n\u0131 kan\u0131tlay\u00e2cak bir \u015fey bulunmad\u0131\u011f\u0131 halde, kendi kafalar\u0131ndan birtak\u0131m h\u00fck\u00fcmler koyup bunlar\u0131n Allah’\u0131n h\u00fckm\u00fc oldu\u011funu ileri s\u00fcrmeye devam ediyorlar. Hal\u00e2 bu kitab\u0131 onaylamak ve ona uymak i\u00e7in mucizeler, harikalar istemeye devam ediyorlar. Oysa \u015fayet istedikleri mucizelerin t\u00fcm\u00fc ya da bir k\u0131sm\u0131 gelecek olsa, en son h\u00fck\u00fcm de verilmi\u015f olacak.<\/p>\n

-Onlar kendilerine meleklerin gelmesini mi, yoksa Rabbinin gelmesini mi, yoksa Rabbinin baz\u0131 mucizelerinin gelmesini mi bekliyorlar? Rabbinin baz\u0131 mucizeleri geldi\u011fi g\u00fcn, daha \u00f6nce iman etmemi\u015f ya da iman\u0131 do\u011frultusunda bir hay\u0131r kazanamam\u0131\u015f olan kimseye o g\u00fcnk\u00fc iman\u0131 bir fayda sa\u011flamaz. Onlara de ki; “Bekleyin bakal\u0131m, biz de bekliyoruz.”<\/strong><\/p>\n

Sorun bu a\u015famaya gelince y\u00fcce Allah, Peygamberi -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- ile inan\u00e7 ve \u015feriat noktas\u0131nda Allah’\u0131n birli\u011fi esas\u0131na dayanmayan di\u011fer milletleri birbirinden ay\u0131rmakta ve onlar\u0131n i\u015fini kendi \u00fczerine almaktad\u0131r. Rahmeti ve adaleti do\u011frultusunda onlar\u0131 hesaba \u00e7ekecek ve cezalar\u0131n\u0131 verecek O’dur:<\/p>\n

-Dinlerinin \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc inan\u00e7 ve \u00fcmmet birli\u011fini par\u00e7alayarak \u00e7e\u015fitli ak\u0131mlara b\u00f6l\u00fcnenler ile senin hi\u00e7bir ili\u015fkin yoktur. Onlar\u0131n i\u015fi Allah’a kalm\u0131\u015ft\u0131r. Allah onlara ilerde yapt\u0131klar\u0131n\u0131n ak\u0131betini bildirecektir.<\/strong><\/p>\n

-Kim Allah’\u0131n huzuruna bir iyilikle var\u0131rsa kendisine on kat\u0131 verilir. Kim Allah’\u0131n huzuruna bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck ile var\u0131rsa, sadece onun dengi olan cezaya \u00e7arpt\u0131r\u0131l\u0131r. Ne iyilik edenlere, ne k\u00f6t\u00fcl\u00fck i\u015fleyenlere haks\u0131zl\u0131k edilmez.<\/strong><\/p>\n

Bu noktada, b\u00f6l\u00fcm\u00fcn son mesaj\u0131 yer al\u0131yor. Bu, ayn\u0131 zamanda surenin de son mesaj\u0131d\u0131r. Ancak, son derece yumu\u015fak, tatl\u0131, ayn\u0131 \u015fekilde kesin ve kararl\u0131 bir tonda bu dinde yer alan inanca ili\u015fkin ger\u00e7eklerin en derin olanlar\u0131n\u0131; mutlak tevhidi, kat\u0131\u015f\u0131ks\u0131z kullu\u011fu, ahiretin ciddili\u011fini, d\u00fcnyadaki sorumluluk ve s\u0131naman\u0131n bireyselli\u011fini, her \u015feyin \u00fczerindeki Rabbl\u0131\u011f\u0131nda ve kullar\u0131n\u0131 m\u00fclk\u00fcnde diledi\u011fi gibi ortaks\u0131z ve sorgusuz bir \u015fekilde hafif k\u0131lmas\u0131nda somutla\u015fan Allah’\u0131n otoritesini \u00f6zetlemektedir. Ayr\u0131ca, bu uzay\u0131p giden tesbihler, -Allah’\u0131 eksikliklerden tenzih etmeler, uzak saymalar- il\u00e2hl\u0131k ger\u00e7e\u011finin g\u00f6z kama\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir tablosunu \u00e7izmektedir. Bu ger\u00e7ek, en samimi, en saf ve en temiz kalpte, Allah’\u0131n peygamberinin kalbinde belirginle\u015fmektedir. Bu belirginle\u015fme \u00f6ylesine eri\u015filmez bir d\u00fczeydedir ki, O’na Kur’an’\u0131n ifadesinden ba\u015fkas\u0131n\u0131n tasvir etmesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir:<\/p>\n

De ki; “Rabbim beni do\u011fru yola, insanlar\u0131n t\u00fcm ihtiya\u00e7lar\u0131na cevap veren dine, Allah’\u0131n birli\u011fine inanan ve O’na ortak ko\u015fanlardan olmayan \u0130brahim’in inan\u00e7 sistemine iletti.”<\/strong><\/p>\n

-De ki; “Benim namaz\u0131m, ibadetlerim, hayat\u0131m ve \u00f6l\u00fcm\u00fcm, t\u00fcm varl\u0131klar\u0131n Rabbi olan Allah i\u00e7indir.”<\/strong><\/p>\n

-“O’nun orta\u011f\u0131 yoktur. Bana b\u00f6yle emredildi. Ben m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ilkiyim.<\/strong><\/p>\n

-De ki, “Allah her \u015feyin Rabbi iken, ben O’ndan ba\u015fka bir il\u00e2h m\u0131 arayay\u0131m? Herkesin i\u015fledi\u011fi k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn sorumlulu\u011fu kendisine aittir. Hi\u00e7 kimse ba\u015fkas\u0131n\u0131n k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn sorumlulu\u011funu ta\u015f\u0131maz. Sonunda Rabbinize d\u00f6neceksiniz. O size anla\u015fmazl\u0131\u011fa d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcz meselelerin i\u00e7y\u00fcz\u00fcn\u00fc bildirecektir.”<\/strong><\/p>\n

-Sizi yery\u00fcz\u00fcnde halife yapan ve verdi\u011fi nimetler hakk\u0131nda s\u0131navdan ge\u00e7irmek i\u00e7in baz\u0131lar\u0131n\u0131z\u0131n derecesini di\u011fer baz\u0131lar\u0131n\u0131zdan \u00fcst\u00fcn k\u0131lan O’dur. Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz Rabbinin cezaland\u0131rmas\u0131 gecikmesizdir, ayn\u0131 zamanda O ba\u011f\u0131\u015flay\u0131c\u0131 ve merhametlidir. (En’am: 161-165)<\/strong><\/p>\n

Ayetleri ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir \u015fekilde ele almak \u00fczere bu kadar \u00f6zetlemeyle yetiniyoruz.<\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun. 151- De ki; “Geliniz, Rabbinizin neleri yasaklad\u0131\u011f\u0131n\u0131 size s\u00f6yleyeyim: O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n. Ana-babaya kar\u015f\u0131 iyi davran\u0131n\u0131z. Yoksulluk kayg\u0131s\u0131 ile evl\u00e2tlar\u0131n\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcrmeyiniz. Sizin de onlar\u0131n da […]<\/p>\n","protected":false},"author":13,"featured_media":11045,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[],"yoast_head":"\n