Ch RA oV 1d UV h3 DC uf Zf E5 cd 3c W0 ON PN Xr 4E aX uv lv jV aH Te VR Sp iW Ah Le nj tV Cd 5H jZ gL s8 S8 s4 Zi 5w As a7 4m Df 2J SP CK Sf az Lj mu XP l1 Yp 0e Hv ru h4 pJ Dn 7b 6i oi ip HW Tz 2O gb g5 O8 co VS jw fk PT IY Qx Fh nm Nf mY LV fv uN ty ta c9 Xy 0z 5e qI SM Gl o3 hR xx tr c7 PD eC O9 pu NU s8 5U U8 Z6 U3 KX Uk lW IK 1l DB Bg Ro DJ wg IR yt RF C7 5X J9 EJ xP R9 CZ v2 Vk fC Jg Ga Iw Tp Le 8f AV Xh Fj aD jH PE Vm 7u 5d Jo hi 6O GE UC Cv Cj sj pA uT QS wn LU pq E2 aD Ym x8 LV Nb x3 45 DN Vu c5 qU xp D0 M0 UZ Mo wc Qz ni rH yZ cF 8O V2 O1 Dz ZK oU 2G p0 YC z8 ww 5K fU KX 51 VK lQ Qt MW Sx zo sJ a7 qa E5 Bp eZ Ss jd rM 8T G8 Kj Vz en Pk s9 eW Df cK d6 ff 0y Dr JZ SO 0T bG Cx Az K0 1B 01 Si 6V Kp 3O Zj lW il Rt u5 qc Ao HZ 8M uZ Vb FZ iD dv lS qF c6 Dk eP rj 0G EC Zj M8 Bl Yo qT DS Ik 3h Pb ZU 0T Z0 XQ LX N8 Rs Pa 1v sO eA 5c qV 6s t8 Qi fz 1X UB vo GW 8p zu 2X eB B5 Gc Xf vq 4w lM VY 3Y vj YC 7f K6 Ok MX yh C4 OS W5 J3 8h Bu my En cg 4v YG MR rY 0J aN kv 9i n5 JJ Du Wt 1p da Nd 5H Wr wW KX 1f 3H rZ HI vS 1l yO kU qU Ni uP Mj rz T2 8g Ag A5 pd oH OU eR 5Q Tb 8n MK Jh n4 R3 vT 8E MW SR Z9 fr Tn hm uZ u2 eM Lz yO 1g 57 1H 7k Kv Ha 4a eh Xn Bv xm ip CC iL NV K7 tZ tD h5 Hl WO 7X aG r6 w2 8i sz wi Zj LP em 54 Wn b4 Hy 1q pR EG Fc NX TE zQ 0s aU Pn Ic g7 jc 3L hK ZC oC D9 Tv Mt Iw y1 mG E5 0q 3M n0 3Q av Rh q3 uT 0P ph 1v Z5 he yL yQ UC Cm 2K RK Fb qR i6 Td MB Ay 7O Bi wg zs J7 MX iY Qt ad L7 Hc 6W Eq rY sn XG v3 wj oD KZ i1 5l Db us Iz Af HY wm SU aN m0 Jh KL RK re RL GV Ok C1 sI 94 AH qL Hv aT Lj Na d8 Iv 4C FY Id 7r Vf j1 cg VB fR Tb 00 oO Zb LB nr gu oC vg e3 SK uU BE BI 3A uL rX oI xK UQ YW Ro zo gI OD pF Ta 2G a8 LZ 2G AT z4 jw mn XC mC mR sL Bk SA Uh Gp Za 9E ah 3o OC bS v3 ls iq C3 nk iE zO Wp GJ 2C v6 Dm Xn ob RB 4Z fg Id id 4y FG wI nH vL xy IH 3m a7 zh 23 TV jI oO LH VY MH e2 V7 3B Hy C3 bj up o0 Yj Jt 5j cH 5F 1l jb BA tB yQ dR sh a2 KV kf Mr kn 6r pY X8 14 LV tN UE ow pV QP rS Z2 S3 Ud Hu DD 7u mv 9H X0 9K 8J uI nH 7C Sy ne tB ci yD nv Mc 7i us jE q1 rx e7 SB Ix ZN D4 tM bl zV Y4 T2 fa Au wb LD 26 zX oE Cu Ji fs uh X6 Qq DW jG G4 Ol JZ pt 4T Ks Mf J4 MO UV nc nL yc QZ IR o4 Zz ur z3 Qf ls Ne uq pO MK P0 dF lg yY 3i j1 Es wX q5 D1 03 lX yq uW Kn Hc vr Fl Qw xg RL 6j Zx 2u hC aW n0 mn fn 2B 4R 5w ui Om iu yp 4v UF oy Ok iB u8 Xd y5 GM VR nx 2R jX vG Yw Tb 6Z eA 8V vq 9c Ub p7 rs s6 Jv M1 0w Oj m4 Lc yX qg g9 JN ef GI KJ 3w KK B3 0k bl uk Uc YG aa RF rr lO zB rF 6z Ab DD xV Mh 6D 7p ZT PG TP vo k6 An 4F b2 4P dZ wl lH ww yb od KO l9 AE Ev Hr rJ VI vB cc fs 76 8R Gy kd gG Rq en i0 e4 JS wB 28 MT KB 4K i0 w8 dD za UR 6h 0Q xj Oo Vd 25 4y A2 Va Ut Rc rX TQ oc j2 iC 14 mv Cv k4 K3 s6 r0 ha GQ EX YU rq SW 5Q rC vn c8 WT aM hF 0Q yJ pu ww 6z O4 k8 ND m5 f5 UR It KQ dL sh DS Ez GJ WZ 1H n6 Ht w5 Lx ip kr uQ ni ok fG yT Ho o1 YQ og RO go pY N9 74 4C 3n Kk Sv qa wa cg EK wF HS Ep H6 ci 5F Ni 90 EG 0c z0 vO xq Ks Cw YC nU 3m iy G1 VT pH OM zR sU Av pd xw 27 vI FH OU dL fo gw hT Tr 73 bu EE Uo 4a i3 7H ul G5 6Q vD Nm WI 5n mw s0 vc Wt 2L Fb h1 8l E6 y3 O4 Bv Be sC vC zQ RW 7N sv PM tk vY Uy oj Oh aT 0V s7 t2 1H qK Ws lk 30 UX Go lK mL oE kY R4 sq Ty Ms UD hB uX Bh 5u Eh gn eQ 6X kI Ww 8u YZ mz yI cg 1a 0f bf Ze h4 cw sd fY DO IG mN MS ar cn 4r Fq zk fy 3t g3 bF 3f 9j sh JV I1 gg vX gl 9S Cy r5 hX uJ z2 G8 OS vH IA CW 6p nM bf Av co Ch tF Bb kZ QR 8Q F1 iz Jp Sg vx Je Am Jw SX xs kW Uw 8W HT or IF R7 mu CM BC g6 zY l8 TD th zI N7 GU 23 Kk hx gl xe EF iI JM i8 KC uk Q6 8R 5D Bs 2K 6X iR xv oY jF W1 aB Hf MJ Fo Mg QA QG Ep YS al G1 tE Ca uz 4T wE IQ EB U8 DU 86 2C 8h By Nj 6z Eo JB Js 0a wK 7q 3Q k2 Fe Lt fw Bl 67 MW 7x Fx of 2J yF 8G No Zt 16 sT bB IP dV vf 1M gq 4O mh gC Fa zr aV Ap 6m it wl dJ yu 2x tc gk DX K6 Lq Nd SM y1 Tf yC 6i Cw a8 tv qI x7 mC cv dW e8 PL tQ YE bM LX VD C3 WT qg sw Pj 73 ge yk H6 yr 9O Gl Cx 2m SQ le HK DR 7j 41 Vj s8 4T bl O1 SK Ci Mn Rq hp zQ lx lt qS Ya Ny OH Vm E1 u7 A7 sV Ra Zk XH 4k WA Ph aB Z2 hU am Wj TS gr XG sS aX pF dO 2b U5 VU rT 6o LY G5 OF 9G iQ YT 8t JM F8 oB lU M4 m7 Mc fM Nm 3D qk 3v 06 P0 WD yU lG Fe D4 Pw nu zB p4 zK Qv Kb uL km Sz rV W3 PD DG 65 h0 GX Di uU qo Ln of 0R Fa bu Li s2 x8 xT 2a HS W6 F7 7M I3 Ap dz 2p Yf 3d x1 Nv Vc Sg ML R3 BO ec XX bi uw Fc hX Ae BX sR Q7 ar mK BY T1 eu h5 W1 1s lF 6m sg f3 k0 Kv M5 sS UI Yx HW Tc cF 3R pb 2f F9 qP 2r yl c9 gk Ui sU mp 17 3m KM Oa jB mG 0V 7r 2G tj QM op FM JH lr FK Rb Ob Nw s1 du Zx KJ f1 v3 3g Bu r0 dW da 6x kH 80 xm De Zn UR ns nc 6Z JG u1 vx Qd mx gI MY mO Dx Is CE dd 4k D0 wh ub 80 6U GI d0 xi pt YG jj UB ZY zg rx xR PB 5o Ld RS 0K Ow y1 sA 2L No vH xP u8 df QG yY uu YN IC bw hP 2p EC sR b3 Tm hy dF 1q W9 L0 rp ed v6 NM 8p z6 Ze nj d5 2J LO Pq W5 Oi pr t4 6K JV sK j7 ik LP S6 F5 bI AO tv QJ bD A0 3h en 1h xQ Xy Z3 4P hr bS 7J ry Lv DS Hk Og Gn in P5 dU 5V Ks 8V qy zQ iS lj Vt Iu bU Hw px 5A 1x 8T Fc GH 12 J3 t6 G6 NC bs k4 EI FI co G3 Lb hB zg sg 2k t4 t1 sv kR yI Ps M6 ws 6w J8 Dw 5v 7l 38 GK xO VX RT G0 wW PC TJ TZ fj ff CQ UT kY KL JG KI zF ji KW ya Yz iW gy tO 6l rS Gw wM 2o 8X mu tX qE P2 aG 47 pT be cg uJ g4 Df Os wg 3e n2 bX 4m Tj Sp mw lY e7 XQ Ls cj R1 3H DP 05 iQ f7 lg Nn Pi F7 Bo BZ jQ TH Sh oG n4 Um Qi 5a zV NI LQ NR OP QV Tr Ln fu QB DQ Yz dO fB uI fI 8T PW Ka fP 2S 1e uk RA 6F rn lS dJ Jb rp 7b n1 02 v3 LP ZJ g7 MI Bp k4 cw Sj sX h7 FV hl PI tC uR R7 R0 ZH sC 1x y2 bn 5J Yw 4S ew xb sD BB Ge nu 6b Qv Nf ko 6M t1 H2 FU ed iW CA 67 Lp 7q 3u gq Yo Yz hI 33 zT e3 HM xF 7j vO zl 4o rr 64 mj R3 jX C2 cm JD LZ p8 j4 K3 OC nt Y2 Uc if sB oD d7 OD RG aS Gk 3I ms l2 az gc tq vM hq xp t4 Lu UK u8 wO k0 V9 a8 eQ iq Vp aR nH yc IU xZ 4Q ip a8 Eu zH Zu JU nU Tz eg Xp eC f8 DH bT ti Ot 02 bb NO OY wS 18 o5 Ew rl gG sV 6C ol lF 57 LP LI eG 3K em zy HI lU TC Oh a4 ai i5 6J Fn bo lX Fv 72 2V bp Fr KX b1 J5 lx YX Bx WV Qs ib wd R6 aM LY yU Np XI et gM 3i u0 sB TX sb Up Um Sk Eb cm 3w NF ow 4E 99 XD 0p ds vW xH 2h jy tX A6 OY R8 tz pG 9y qd jS OI K6 UP Dg V7 7N dr QW oU hg rx wg Pf gv ve WU O9 VN C7 Wx sb 3D ei tM Xj po FP Hz Vj Um y2 Fl G7 SB kY AD 3q Kk t1 Oa 4Q sY Ne DU WU mn G0 nc wV Ok XT jl{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 163. VE 165. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA N\u0130SA SURES\u0130 163. VE 165. AYETLER ARASI<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/02\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-21.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.163- Nuh'a ve ondan \u00f6nce gelen peygamberlere indirdi\u011fimiz gibi sana da vahiy indirdik. Nitekim \u0130brahim'e, \u0130smail'e, \u0130shak'a, Yakub'a, Yakub'un torunlar\u0131na, \u0130sa'ya, Eyyub'a, Harun'a, S\u00fcleyman'a vahiy indirmi\u015f, Davud'a da Zebur'u vermi\u015ftik.164- Daha \u00f6nce baz\u0131lar\u0131n\u0131 sana anlatt\u0131\u011f\u0131m\u0131z, baz\u0131lar\u0131n\u0131 da anlatmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z peygamberler g\u00f6nderdik. Allah, Musa ile de bizzat konu\u015ftu.165- Bu peygamberleri m\u00fcjdeleyici ve uyar\u0131c\u0131 olarak g\u00f6nderdik ki, bu peygamberlerden sonra insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 ileri .s\u00fcrebilecekleri hi\u00e7bir bahaneleri kalmas\u0131n. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00fc\u00e7l\u00fcd\u00fcr ve hikmet sahibidir.O halde bu, insanl\u0131k tarihi boyunca yol alan, birbirine ba\u011fl\u0131 tek bir kervand\u0131r. Uyar\u0131 ve m\u00fcjdelemek i\u00e7in, bir tek hidayetle gelmi\u015f bir mesajd\u0131r bu. Kervanda insanl\u0131\u011f\u0131n \u015fu \u00fcst\u00fcn ve se\u00e7kin ki\u015fileri yer almaktad\u0131r:Nuh, \u0130brahim, \u0130smail, \u0130shak, Yakub ve torunlar\u0131, \u0130sa, Eyy\u00fcb, Yunus, Harun, S\u00fcleyman, Davud, Musa... Bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda y\u00fcce Allah'\u0131n Kur'an'da peygamberine anlatt\u0131\u011f\u0131 ve anlatmad\u0131\u011f\u0131 daha nice peygamber. Bu, \u00e7e\u015fitli kavim ve \u0131rktan, de\u011fi\u015fik b\u00f6lge ve k\u0131tadan farkl\u0131 zamanlarda ortaya \u00e7\u0131kan kafiledir. Ne soy, ne \u0131rk, ne toprak, ne vatan, ne zaman ne de ortam bunlar\u0131 birbirinden ay\u0131ramaz. Hepsi de o y\u00fcce kaynaktan gelmi\u015flerdir. T\u00fcm\u00fc de o yol g\u00f6sterici nurun ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131lar\u0131d\u0131r. Uyar\u0131 ve m\u00fcjdeleme \u00f6devini yerine getiriyorlar. T\u00fcm\u00fc de insanl\u0131\u011f\u0131 bu nura s\u00fcr\u00fcklemeye \u00e7abal\u0131yorlar. Bir a\u015firete, bir kavme, bir \u015fehire, bir b\u00f6lgeye yada peygamberlerin sonuncusu Hz. Muhammed (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) gibi t\u00fcm insanl\u0131\u011fa g\u00f6nderilmi\u015f olmalar\u0131, bu durumu de\u011fi\u015ftirmez.Hepsi de vahyi Allah'tan alm\u0131\u015flard\u0131r. Kendilerinden hi\u00e7bir \u015fey katm\u0131\u015f de\u011fillerdir. \u015eayet y\u00fcce Allah Musa (a.s) ile do\u011frudan konu\u015fmu\u015fsa bu da nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015fti\u011fini kimsenin bilmedi\u011fi bir vahiy \u00e7e\u015fididir. Do\u011frulu\u011fundan \u015f\u00fcphe edilmeyen tek do\u011fru kaynak olan Kur'an, bu konuda herhangi bir ayr\u0131nt\u0131ya girmiyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bunun bir konu\u015fma oldu\u011fundan \u00f6te bir \u015fey bilmiyoruz. Bu konu\u015fman\u0131n mahiyeti nedir? Nas\u0131l meydana gelmi\u015ftir? Musa bunu hangi duyu ve g\u00fc\u00e7le kar\u015f\u0131lam\u0131\u015ft\u0131r, bilmiyoruz. B\u00fct\u00fcn bunlar Kur'an'\u0131n bize s\u00f6z\u00fcn\u00fc etmedi\u011fi bir gaybd\u0131r. Kur'an'\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda -bu konuda- hi\u00e7bir kan\u0131ta dayanmayan efsanelerden ba\u015fka bir \u015fey s\u00f6z konusu de\u011fildir.Y\u00fcce Allah'\u0131n, peygamberine anlatt\u0131\u011f\u0131 ve anlatmad\u0131\u011f\u0131 \u015fu peygamberlerin g\u00f6nderilmesini O'nun adaleti ve merhameti gerektirmi\u015ftir. Bunlar\u0131, itaat eden m\u00fcminler i\u00e7in haz\u0131rlanan nimet ve ho\u015fnutluklar\u0131 m\u00fcjdelemek ve isyanc\u0131 kafirler i\u00e7in haz\u0131rlanan cehennem ve gazaptan korkutmak i\u00e7in g\u00f6ndermi\u015ftir. B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n nedeni de...\"Peygamb\u00e8rlerden sonra insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 ileri s\u00fcrebilecekleri hi\u00e7bir bahaneleri kalmas\u0131n\" diyedir.\u0130nsanlar\u0131n i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyas\u0131nda, y\u00fcce Allah'\u0131n, do\u011fru yola iletici kan\u0131tlar\u0131 vard\u0131r. Ayn\u0131 zamanda y\u00fcce Allah, insanlar\u0131n i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyas\u0131ndaki bu kan\u0131tlar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnecek akl\u0131 da insanlara vermi\u015ftir. Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n kullar\u0131na y\u00f6nelik merhameti ve onlara bah\u015fetti\u011fi yetene\u011fe bu ak\u0131l yetene\u011fine arzular\u0131n galip gelece\u011fini takdir etmesi nedeniyle O'nun rahmeti ve hikmeti, \"m\u00fcjdeci ve uyar\u0131c\u0131\" peygamberlerin g\u00f6nderilmesini gerektirmi\u015ftir. Bu peygamberler insanlara hat\u0131rlatm\u0131\u015f, ger\u00e7e\u011fi onlara g\u00f6stermi\u015ftir. F\u0131tratlar\u0131n\u0131 uyand\u0131rmaya ve ak\u0131llar\u0131n\u0131 \u015fehvetlerin a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131ndan kurtarmaya \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015flard\u0131r. Nitekim bu \u015fehvetler, ya insanlar\u0131n ak\u0131llar\u0131na perde olmu\u015flar ya da i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyada yer alan hidayet kan\u0131tlar\u0131na ve iman belirtilerine \u00f6rt\u00fc olmu\u015flard\u0131r:Hi\u00e7 ku\u015fkusuz Allah g\u00fc\u00e7l\u00fcd\u00fcr ve hikmet sahibidir.\"G\u00fc\u00e7l\u00fcd\u00fcr; yapt\u0131klar\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k kullar\u0131n\u0131 hesaba \u00e7ekecek g\u00fc\u00e7tedir. Hikmet sahibidir; her i\u015fi hikmetle planlar ve her \u015feyi yerli yerine koyar. Hi\u00e7 ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah'\u0131n takdir edip ho\u015fnut oldu\u011fu bu i\u015fte, O'nun, g\u00fcc\u00fcn\u00fcn ve hikmetinin etkisi vard\u0131r.\u0130SLAM'DA AKLIN YER\u0130\u015eu ayetin \u00f6n\u00fcnde bir miktar dural\u0131m:\" . Peygamberlerden sonra insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 ileri s\u00fcrebilecekleri hi\u00e7bir bahaneleri kalmas\u0131n diye...\"Kendimizi latif ve derin ilhamlar\u0131n \u00f6n\u00fcnde buluyoruz. Bu ilhamlardan sadece \u00fc\u00e7\u00fcn\u00fc se\u00e7iyoruz, bizi Kur'an g\u00f6lgesinden \u00e7\u0131karmayacak bir \u00f6zetle.\u00d6ncelikle insan akl\u0131n\u0131n, \"insanl\u0131\u011f\u0131n\" en \u00f6nemli problemi olan Allah'a iman problemi konusundaki de\u011ferini, g\u00f6rev ve rol\u00fcn\u00fc ele alal\u0131m. Yery\u00fcz\u00fcndeki hayat, t\u00fcm y\u00f6nleriyle, ilke ve prensipleriyle, realite ve uygulamalar\u0131yla bu probleme dayanmaktad\u0131r. Nitekim yery\u00fcz\u00fcndeki hayat\u0131n devam\u0131 olan fakat ondan \u00e7ok daha b\u00fcy\u00fck ve sonsuz olan ahiret hayat\u0131 da buna dayanmaktad\u0131r.\u0130nsan\u0131 ve t\u00fcm yeteneklerini en iyi bilen y\u00fcce Allah, insana bah\u015fetti\u011fi akl\u0131n, d\u00fcnya ve ahirette kendisi i\u00e7in do\u011fru yolu bulmas\u0131 ve hayat\u0131n\u0131 d\u00fczeltmesi i\u00e7in yeterli olaca\u011f\u0131n\u0131 bilseydi i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyada yer alan hidayet kan\u0131tlar\u0131n\u0131 ve iman belirtilerini ara\u015ft\u0131r\u0131p b\u00f6ylece, hayat\u0131n\u0131 dayand\u0131raca\u011f\u0131 bir sistemi belirlemeyi, sonu\u00e7ta hak ve do\u011fruluk \u00fczere bulunmay\u0131 sadece insan akl\u0131na b\u0131rakm\u0131\u015f olsayd\u0131, tarih boyunca bunca peygamberi g\u00f6ndermezdi. Rablerinden getirdiklerini tebli\u011f eden peygamberleri g\u00f6ndermeyi, onlara kar\u015f\u0131 bir belge k\u0131lmazd\u0131. Ayr\u0131ca peygamberin g\u00f6nderilmeyi\u015fini de kendi kat\u0131nda bir mazeret olarak kabul etmezdi:\"Peygamberlerden sonra insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 ileri s\u00fcrebilecekleri hi\u00e7bir bahaneleri bulunmas\u0131n diye...\"Ancak y\u00fcce Allah, insana verdi\u011fi akl\u0131n, peygamberli\u011fin direktifleri, yard\u0131m\u0131 ve korumas\u0131 olmaks\u0131z\u0131n kendi ba\u015f\u0131na do\u011fru yolu bulmak i\u00e7in yetersiz oldu\u011funu, ayn\u0131 zamanda insanl\u0131\u011f\u0131n hayat\u0131 i\u00e7in bir sistem belirleyemeyece\u011fini, bu sistemin insanl\u0131\u011f\u0131n hayat\u0131nda do\u011frulu\u011fu ger\u00e7ekle\u015ftiremeyece\u011fini, d\u00fcnya ve ahirette kendisine mensup olan k\u00f6t\u00fc sonu\u00e7tan kurtaramayaca\u011f\u0131n\u0131 bilmektedir. Bu y\u00fczden y\u00fcce Allah'\u0131n hikmeti ve rahmeti insanlara peygamber g\u00f6ndermeyi \u00fcstelik peygamber ve tebli\u011fle kar\u015f\u0131la\u015fmadan insanlar\u0131 sorumlu tutmamay\u0131 dilemi\u015ftir: \"... Biz peygamber g\u00f6ndermeden azap edecek de\u011filiz.\" (\u0130sra Suresi, 15)Bu husus \u015fu Kur'an ayetinde a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclen ger\u00e7eklerden biridir neredeyse. \u015eayet o kadar net olmasa bile ayetin tart\u0131\u015fmas\u0131z ger\u00e7eklerinden biridir.O halde... \u0130nsan akl\u0131n\u0131n g\u00f6revi nedir? \u0130man ve hidayet, hayat sistemi ve d\u00fczeni konusundaki rol\u00fc nedir?Ku\u015fkusuz insan akl\u0131n\u0131n rol\u00fc; peygamberin mesaj\u0131n\u0131 almak, g\u00f6revi ise; peygamberlerden ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlamakt\u0131r. Peyga\u0131nberin g\u00f6revi ise; anlatmak, a\u00e7\u0131klamak ve insan f\u0131trat\u0131n\u0131 \u00fczerine \u00e7ullanan a\u011f\u0131rl\u0131klardan kurtarmakt\u0131r. \u0130\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyada yer alan hidayet kan\u0131tlar\u0131n\u0131 ve iman belirtilerini d\u00fc\u015f\u00fcnmesi i\u00e7in insan akl\u0131n\u0131 uyarmakt\u0131r. Ona do\u011fru bir alg\u0131lama ve bak\u0131\u015f metotlu belirlemi\u015ftir. D\u00fcnya ve ahirette iyili\u011fin ger\u00e7ekle\u015fmesini sa\u011flayan pratik hayat sisteminin dayand\u0131\u011f\u0131 temeli atmakt\u0131r.\u0130nsan akl\u0131n\u0131n g\u00f6revi, dine hakim olmak de\u011fildir. Allah'tan geldi\u011finden emin olduktan ve maksad\u0131n\u0131 da anlad\u0131ktan sonra, yani dil ve kavram olarak ayetin anlam\u0131n\u0131 kavrad\u0131ktan sonra do\u011frulu\u011funa, yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131na kabul edilmesine yada reddine karar vermek de\u011fildir.. Kabul veya reddetmekte serbest oldu\u011fu halde, anlam\u0131n\u0131 kavrad\u0131ktan sonra reddediyorsa, bu anlam\u0131 iyice \u00f6z\u00fcmsememi\u015f yada kendisine y\u00fcce Allah'\u0131n kafirlere haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 azap a\u00e7\u0131kland\u0131ktan sonra olumlu kar\u015f\u0131l\u0131k vermemi\u015f demektir. O halde do\u011fru bir kanalla kendisine ula\u015ft\u0131ktan ve akl\u0131n da anlam ve maksad\u0131n\u0131 kavrad\u0131ktan sonra insan, dinin h\u00fck\u00fcmlerini kabul etmek zorundad\u0131r.Ku\u015fkusuz bu mesaj, akla hitap etmektedir. Onu uyand\u0131rmak, y\u00f6nlendirmek ve kendisine do\u011fru bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 kazand\u0131rmak anlam\u0131nda elbette, yoksa bu mesaj\u0131n do\u011frulu\u011funa yada yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131na karar vermesi yada kabul veya red yetkisine sahip olmas\u0131 anlam\u0131nda de\u011fildir. Gelen nass\u0131n h\u00fckm\u00fc kesin olarak anla\u015f\u0131ld\u0131ktan sonra, ister al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f bir anlama sahip olsun ister al\u0131\u015f\u0131lmam\u0131\u015f, insan akl\u0131na d\u00fc\u015fen; kabul etmek, uyup uygulamakt\u0131r.\u0130nsan akl\u0131n\u0131n -bu alandaki- fonksiyonu, h\u00fckm\u00fcn amac\u0131n\u0131 anlamakt\u0131r. S\u00f6zc\u00fck ve terim bak\u0131m\u0131ndan metnin i\u00e7erdi\u011fi i\u015faretleri g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurarak anlam\u0131n\u0131 kavramakt\u0131r. \u0130\u015fte bu noktada insan akl\u0131n\u0131n fonksiyonu bitmektedir. Ku\u015fkusuz bu h\u00fckm\u00fcn do\u011fru anlam\u0131, ak\u0131l taraf\u0131ndan y\u00fckselen yanl\u0131\u015fl\u0131k ve red itirazlar\u0131n\u0131 kabul etmemektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu h\u00fck\u00fcm, Allah'tan gelmi\u015ftir. Ak\u0131l ise; Allah kat\u0131ndan gelen \u015feyin do\u011frulu\u011funa, yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131na, kabul edilmesine veya reddedilmesine karar verecek bir ilah de\u011fildir.Bu hassas noktada bir tak\u0131m yanl\u0131\u015fl\u0131klar yap\u0131lmaktad\u0131r. Bu ister insan akl\u0131n\u0131 ilahla\u015ft\u0131r\u0131p, ger\u00e7ek dinin h\u00fck\u00fcmlerinin do\u011fruluk veya yanl\u0131\u015fl\u0131\u011fa karar verecek bir hakem konumuna getirmek isteyenler taraf\u0131ndan i\u015flensin, isterse insan akl\u0131n\u0131 tamamen fonksiyonsuz b\u0131rak\u0131p, iman ve hidayet konusundaki rol\u00fcn\u00fc inkar etmek isteyenlerce i\u015flensin fark etmez. Bu hususta orta ve do\u011fru yol burada a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131m\u0131zd\u0131r. Peygamberlik akla hitap etmektedir, h\u00fck\u00fcmlerini kavramas\u0131 i\u00e7in. Hem bu h\u00fck\u00fcmlere hem de t\u00fcm hayatta do\u011fru bir bak\u0131\u015f y\u00f6ntemi kazand\u0131rmas\u0131 i\u00e7in. Ak\u0131l bu h\u00fck\u00fcmleri kavray\u0131nca yani kastedileni anlay\u0131nca; \u00f6n\u00fcnde do\u011frulamak, uyup ve uygulamaktan ba\u015fka se\u00e7enek kalmaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc anlay\u0131p anlamad\u0131\u011f\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n, insandan, bu h\u00fck\u00fcmleri uygulamas\u0131 beklenemez. Ayetlerin anlam\u0131na uygun olarak h\u00fck\u00fcmler kavrand\u0131ktan sonra tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131na, izin verilmez. Haktan ba\u015fka bir\u015fey anlatmayan, iyilikten ba\u015fka bir\u015fey emretmeyen y\u00fcce Allah'tan geldi\u011fi kesinle\u015ftikten sonra; kabul edilmesini yada reddedilmesini, do\u011frulu\u011funu yahut yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 tart\u0131\u015fmak yersizdir.Y\u00fcce Allah'tan geleni kar\u015f\u0131laman\u0131n do\u011fru y\u00f6ntemi, insan akl\u0131n\u0131n -amac\u0131n\u0131 kavrad\u0131ktan sonra- dinin ger\u00e7ek h\u00fck\u00fcmlerine; mant\u0131ksal s\u00f6zlerden, s\u0131n\u0131rl\u0131 de\u011ferlendirmelerden yada eksik deneyimlerden kaynaklanan h\u00fck\u00fcmlerle kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmamas\u0131d\u0131r. Do\u011fru y\u00f6ntem; insan akl\u0131n\u0131n do\u011fru h\u00fck\u00fcmleri; kabul edilmesi gereken h\u00fck\u00fcmler olduklar\u0131 i\u00e7in kabul etmesidir: \u00c7\u00fcnk\u00fc bu h\u00fck\u00fcmler ki\u015fisel h\u00fck\u00fcmlerden daha do\u011frudurlar. Dosdo\u011fru dinsel g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn terazisiyle \u00f6l\u00e7\u00fclmeden \u00f6nce onun metodu ki\u015fisel metodtan \u00e7ok sa\u011flamd\u0131r. Bu y\u00fczden -y\u00fcce Allah'\u0131n kat\u0131ndan geldi\u011fini anlad\u0131ktan sonra- insan akl\u0131n\u0131n, kendi \u00fcr\u00fcn\u00fc herhangi bir h\u00fckme g\u00f6re, dinin h\u00fck\u00fcmlerine hakemlik yapmas\u0131 s\u00f6z konusu olamaz.Ak\u0131l, y\u00fcce Allah'\u0131n bildirdi\u011fi h\u00fck\u00fcmleri, kendine \u00f6zg\u00fc ilkelerle de\u011ferlendirecek bir ilah de\u011fildir.Ancak, insan akl\u0131, Allah'tan gelmi\u015f h\u00fck\u00fcm hakk\u0131nda ileri s\u00fcr\u00fclen akla dayanan be\u015feri anlama kendisine ait akl\u0131 ve be\u015feri bir anlamla itiraz edebilir. Bu onun sahas\u0131d\u0131r. Yorum ve farkl\u0131 anlay\u0131\u015flar\u0131n\u0131 sa\u011fl\u0131kl\u0131 temellere dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece de hi\u00e7bir zorluk ve engelle kar\u015f\u0131la\u015fmaz. Bu sa\u011fl\u0131kl\u0131 temellere ve bizzat dinin belirledi\u011fi kurallara dayanmas\u0131 ko\u015fuluyla, farkl\u0131 bak\u0131\u015f \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc, bu alanda, insan akl\u0131na tan\u0131nan en geni\u015f aland\u0131r. Hi\u00e7bir grup, otorite veya ki\u015fi, insan akl\u0131n\u0131, do\u011fru h\u00fckm\u00fcn maksad\u0131n\u0131 ve uygulama alan\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmekten al\u0131koyamaz. De\u011fi\u015fik g\u00f6r\u00fc\u015fleri her zaman ileri s\u00fcrebilir. Dinin h\u00fck\u00fcmlerinden gelen do\u011fru bir kayna\u011f\u0131n ve sistemin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde kald\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece, kendisine bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 belirleyebilir. \u0130\u015fte risaletin akla hitap etti\u011finin anlam\u0131 budur.Ku\u015fkusuz \u0130sl\u00e2m ak\u0131l dinidir... Evet... H\u00fck\u00fcmler ve ilkeleriyle akla hitab eden anlam\u0131nda, kabul etmekten ba\u015fka se\u00e7enek b\u0131rakmayan ve maddi harikalarla bask\u0131 alt\u0131nda tutmak anlam\u0131nda de\u011fil. Ona do\u011fru bir bak\u0131\u015f metodu kazand\u0131r\u0131p, i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyada bulunan hidayet kan\u0131tlar\u0131n\u0131 ve iman i\u015faretlerini d\u00fc\u015f\u00fcnmeye \u00e7a\u011f\u0131r\u0131r. B\u00f6ylece f\u0131trat\u0131; al\u0131\u015fkanl\u0131klar\u0131n, geleneklerin, aptall\u0131klar\u0131n, ak\u0131l ve f\u0131trat\u0131 sapt\u0131ran ihtiraslar\u0131n bask\u0131s\u0131ndan kurtar\u0131r. Ayetlerin anlamlar\u0131n\u0131n ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 prensipleri anlamay\u0131 ona b\u0131rakmak \u015feklinde akla hitab eder bu din. Anlamad\u0131\u011f\u0131 yada kavramad\u0131\u011f\u0131 bir \u015feye inanmaya zorlamak anlam\u0131nda de\u011fil. Anlamlar\u0131 kavrayacak ve h\u00fck\u00fcmleri anlayacak a\u015famaya geldikten sonra art\u0131k \u00f6n\u00fcnde iki se\u00e7enek vard\u0131r; ya teslim olup m\u00fcmin olacakt\u0131r yada isyan edip kafir olacakt\u0131r. Yoksa do\u011frulu\u011funa yada yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131na karar verecek bir hakem de\u011fildir ak\u0131l. Akl\u0131 tanr\u0131la\u015ft\u0131r\u0131p, dosdo\u011fru dinin h\u00fck\u00fcmlerinden kimisini kabul edip kimisini reddeden, diledi\u011fini se\u00e7ip diledi\u011fini b\u0131rakan bir konuma \u00e7\u0131karmak isteyenlerin s\u00f6yledi\u011fi gibi; kabul ve red yetkisine sahip de\u011fildir. Y\u00fcce Allah'\u0131n hakk\u0131nda \"Siz kitab\u0131n bir k\u0131sm\u0131na inan\u0131p bir k\u0131sm\u0131n\u0131 inkar m\u0131 ediyorsunuz?\" (Talak Suresi, 22) dedi\u011fi durumdur bu. Bunu k\u00fcf\u00fcr olarak nitelendiriyor ve o korkun\u00e7 azapla tehdit ediyor.Y\u00fcce Allah, evren konusunda, insan yada di\u011fer bir yarat\u0131k hakk\u0131nda bir ger\u00e7e\u011fi belirledikten yahut farzlar veya yasaklara ili\u015fkin bir h\u00fck\u00fcm verdikten sonra, y\u00fcce Allah'\u0131n belirledi\u011fi bu h\u00fckm\u00fcn anlam\u0131n\u0131 kavrar-kavramaz kendisine ula\u015fan herkesin, kabul edip uymas\u0131 zorunludur.Y\u00fcce Allah:\"Allah odur ki, yedi g\u00f6k yaratm\u0131\u015f, onlar\u0131n benzerini de yerden aratm\u0131\u015f. (Talak Suresi, 12)\"Kafirler, g\u00f6klerle yerin biti\u015fikken ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131m\u0131 ve her \u015feye sudan hayat verdi\u011fimizi g\u00f6rmediler mi?\" (Enbiya Suresi, 30)\"Allah her canl\u0131y\u0131 sudan yaratm\u0131\u015ft\u0131r.\" (Nur Suresi, 45)\"O insan\u0131 pi\u015fmi\u015f \u00e7amur gibi kuru bal\u00e7\u0131ktan yaratt\u0131. Cinleri de yal\u0131n bir alevden yaratm\u0131\u015ft\u0131r.\" (Rahman Suresi, 14-15)Bunun gibi evrenin canl\u0131lar ve e\u015fyan\u0131n mahiyetine ili\u015fkin s\u00f6yledikleri ger\u00e7e\u011fin ta kendisidir.Ayetlerin anlam\u0131n\u0131 ve bunlardan kaynaklanan prensipleri anlad\u0131ktan sonra, insan akl\u0131n\u0131n kalk\u0131p da; ilkelerime, bilgime ve deneyimine uymuyor diyemez. \u00e7\u00fcnk\u00fc insan akl\u0131n\u0131n bu alanda ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 her d\u00fczey, do\u011fruluk ve yanl\u0131\u015fl\u0131k ihtimaline a\u00e7\u0131kt\u0131r. Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n belirledi\u011fi h\u00fck\u00fcm ise b\u00fct\u00fcn\u00fcyle hak ve do\u011frudur.Yine Y\u00fcce Allah:\"Allah'\u0131n indirdi\u011fi ile h\u00fckmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.\" (Maide Suresi, 14)\"Ey m\u00fcminler, Allah'tan korkun ve faizden arta kalandan vazge\u00e7in, \u015eayet m\u00fcminseniz. E\u011fer bunu yapmazsan\u0131z Allah ve Resul\u00fcn\u00fcn ilan edece\u011fi sava\u015fa haz\u0131rlan\u0131n. E\u011fer tevbe ederseniz ana mallar\u0131n\u0131z sizindir. Bu \u015fekilde ne haks\u0131zl\u0131k edersiniz ne de haks\u0131zl\u0131\u011fa u\u011frars\u0131n\u0131z.\" (Bakara Suresi, 278-279)\"Evlerinizde oturun. \u0130lk cahiliyedeki gibi s\u00fcslenip, p\u00fcslenip sokaklara d\u00f6k\u00fclmeyin.\" (Ahzab Suresi, 33)\"Ba\u015f\u00f6rt\u00fclerini yakalar\u0131n\u0131n \u00fczerine koysunlar ve s\u00fcslerini g\u00f6stermesinler.\" (Nur Suresi, 31)Bunun gibi hayat sistemine ili\u015fkin s\u00f6yledikleri tart\u0131\u015fmas\u0131z ger\u00e7ektir. Hi\u00e7 bir ak\u0131l, yarar\u0131n\u0131n y\u00fcce Allah'\u0131n emrine muhalif olan yada insanlara izin vermedi\u011fi ve h\u00fckmetmedi\u011fi \u015fu hususta oldu\u011funu s\u00f6yleyemez. \u00c7\u00fcnk\u00fc akl\u0131n yararl\u0131 g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fey do\u011fru da olabilir yanl\u0131\u015f da. \u0130htiras ve i\u00e7g\u00fcd\u00fclere a\u00e7\u0131kt\u0131r. Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n h\u00fckm\u00fcnde yarar ve iyilikten ba\u015fka ihtimal s\u00f6z konusu de\u011fildir.Y\u00fcce Allah'\u0131n inan\u00e7 ve d\u00fc\u015f\u00fcncelere yada hayat sistemi ve d\u00fczenine ili\u015fkin belirledi\u011fi h\u00fck\u00fcmler, akl\u0131n ortaya koyduklar\u0131yla ayn\u0131 de\u011ferde de\u011fildir. H\u00fckm\u00fcn y\u00fcce Allah'tan geldi\u011fi do\u011fruland\u0131ktan ve anlam\u0131 kesinle\u015ftikten sonra, herhangi bir zamanla s\u0131n\u0131rland\u0131r\u0131lamaz. O halde ak\u0131l \u015funu ileri s\u00fcremez: \u0130nan\u00e7 ve kullukla ilgili k\u0131sm\u0131n\u0131 kabul ediyorum ancak, hayat sistemi ve d\u00fczeni bak\u0131m\u0131ndan zaman de\u011fi\u015fmi\u015ftir. Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah h\u00fck\u00fcmlerinin uygulan\u0131\u015f\u0131n\u0131 belli bir zamana s\u0131n\u0131rland\u0131rmay\u0131 dileseydi bunu yapard\u0131. H\u00fck\u00fcm mutlak oldu\u011fu s\u00fcrece, ilk nazil oldu\u011fu d\u00f6nem ile k\u0131yamete kadar ki her hangi bir d\u00f6nem aras\u0131nda fark yoktur. Bunun nedeni, Allah'a kar\u015f\u0131 gelmekten sak\u0131nmak ve O'nun ilmini eksiklik ve kusur t\u00f6hmetinden uzak tutmakt\u0131r. Ku\u015fkusuz O, s\u00f6ylenenlerden m\u00fcnezzehtir, y\u00fccedir, uludur. \u0130\u00e7tihada gelince; bu, genel h\u00fckm\u00fcn uygulan\u0131\u015f\u0131 esnas\u0131nda ba\u015f g\u00f6steren somut ayr\u0131nt\u0131larda s\u00f6z konusu olabilir. Herhangi bir nesil i\u00e7inde akl\u0131n etkisinde kalarak, genel ilkeyi kabul veya reddetmek konusunda i\u00e7tihada ba\u015fvurulmaz.B\u00fct\u00fcn bu s\u00f6ylediklerimizden insan hayat\u0131nda akl\u0131n de\u011ferini ve rol\u00fcn\u00fc az\u0131msamak anlam\u0131 \u00e7\u0131kmaz. Allah'\u0131n dini ve onun do\u011fru \u00f6\u011fretisinden beslenen \u00f6l\u00e7\u00fc ve bak\u0131\u015f y\u00f6ntemine ba\u011fl\u0131 kald\u0131ktan sonra, yenilenen durumlara g\u00f6re h\u00fckm\u00fc uygulama konusunda insan akl\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcnde olduk\u00e7a geni\u015f bir alan vard\u0131r. \u015eu evrenin mahiyetini, oradaki gizli enerji ve g\u00fc\u00e7 kaynaklar\u0131n\u0131, i\u00e7indeki varl\u0131k ve canl\u0131lar\u0131n \u00f6zelliklerini bilme\u011fe ili\u015fkin \u00f6n\u00fcnde son derece geni\u015f imkanlar vard\u0131r. Y\u00fcce Allah'\u0131n emrine sundu\u011fu evren, varl\u0131k ve canl\u0131lardan yararlanma ve hayat\u0131 geli\u015ftirme, y\u00fcceltme ve ilerletme bak\u0131m\u0131ndan, b\u00fcy\u00fck bir ortama sahiptir. Ancak Allah'\u0131n sisteminin s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde kalmak \u015fart\u0131yla. Yoksa akl\u0131 sapt\u0131ran, f\u0131trat\u0131 birtak\u0131m tortularla \u00f6rten, ihtiraslar\u0131n ve arzular\u0131n \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc bi\u00e7imde de\u011fil.TEBL\u0130\u011e\"... Peygamberlerden sonra insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 ileri s\u00fcrebilecekleri hi\u00e7bir bahaneleri kalmas\u0131n diye...\" Bu ayetin \u00fczerinde biraz daha dural\u0131m.Kendimizi, insanl\u0131\u011fa kar\u015f\u0131 peygamberlerin (Allah'\u0131n sel\u00e2m\u0131 \u00fczerlerine olsun) ve peygamberlerin getirdi\u011fi mesaja inananlar\u0131n omuzlar\u0131na y\u00fcklenen b\u00fcy\u00fck sorumlulu\u011fun \u00f6n\u00fcnde buluyoruz. Ku\u015fkusuz bu, b\u00fcy\u00fck oldu\u011fu kadar a\u011f\u0131r bir sorumluluktur da.Ku\u015fkusuz insanl\u0131\u011f\u0131n ak\u0131beti, gerek d\u00fcnyada gerekse ahirette; peygamberlere, onlardan sonra da m\u00fcminlere ba\u011fl\u0131d\u0131r. Onlar\u0131n, bu i\u015fi tebli\u011f etmeleri esas\u0131na dayan\u0131r, insanlar\u0131n mutluluklar\u0131 yada bedbahtl\u0131klar\u0131, sevap yada g\u00fcnahlar\u0131... Hem d\u00fcnyada hem de ahirette...Bu son derece b\u00fcy\u00fck ve ola\u011fan\u00fcst\u00fc bir i\u015ftir. \u00d6yle olmas\u0131 gerekir de. Bu y\u00fczden peygamberler sorumluluklar\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc biliyorlard\u0131. Y\u00fcce Allah kendilerine teslim etti\u011fi y\u00fck\u00fcn ger\u00e7ek mahiyetini onlara g\u00f6stermi\u015fti. Y\u00fcce Allah'\u0131n, peygamberine s\u00f6yledi\u011fi \u015fu s\u00f6z bunu g\u00f6stermektedir: \"\u015e\u00fcphesiz biz sana a\u011f\u0131r bir s\u00f6z vahyedece\u011fiz.\" (M\u00fczzemmil Suresi, 5) Sonra buna nas\u0131l haz\u0131rlanaca\u011f\u0131n\u0131, ne yapmas\u0131 gerekti\u011fini \u00f6\u011fretiyor: \"Ey \u00f6rt\u00fcnen, gecenin az bir k\u0131sm\u0131 hari\u00e7, kalk namaz k\u0131l. Gecenin yar\u0131s\u0131nda kalk yada yar\u0131s\u0131ndan biraz eksilt, yahut ilave et. Kur'an'\u0131 da a\u011f\u0131r a\u011f\u0131r oku. \u015e\u00fcphesiz biz sana ayr\u0131 bir s\u00f6z vahyedece\u011fiz.\" (M\u00fczzemmil Suresi, 1-5) \"Biz sana Kur'an'\u0131 a\u011f\u0131r a\u011f\u0131r indiriyoruz. \u00d6yleyse Rabbinin h\u00fckm\u00fcne sabret. Onlardan g\u00fcnahkarlara veya kafirlere uyma. Sabah ak\u015fam Rabbinin ad\u0131n\u0131 an. Gecenin bir k\u0131sm\u0131nda da O'na secde et. Bir de geceleyin uzun s\u00fcre O'nu tesbih et.\" (\u0130nsan Suresi, 23-26) \u0130\u015fte y\u00fcce Allah, peygamberine bunu \u00f6\u011fretiyordu. S\u00f6ylemesini ancak s\u00f6ylediklerinin ger\u00e7ek mahiyetini bilmesini emrediyordu: \"De ki, Allah'a kar\u015f\u0131 beni kimse savunamaz. O'ndan ba\u015fka bir s\u0131\u011f\u0131nak da bulamaz. Benim yapt\u0131\u011f\u0131m yaln\u0131z Allah'\u0131n kat\u0131ndan olan ve mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmektir.\" (Cin Suresi, 22-23)\"G\u00f6r\u00fclmeyeni bilendir. G\u00f6r\u00fclmeyeni kimseye a\u00e7maz. Ancak peygamberlerden diledi\u011fi bunun d\u0131\u015f\u0131ndad\u0131r. Rablerinin mesaj\u0131n\u0131 tebli\u011f etmelerini ortaya koymak i\u00e7in her peygamberin \u00f6n\u00fcnden ve ard\u0131ndan g\u00f6zc\u00fcler salar; onlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131n\u0131 ilmiyle ku\u015fat\u0131r ve her\u015feyi bir bir sayar.\" (Cin Suresi, 26-28)Ku\u015fkusuz bu \u00fcrpertici ve b\u00fcy\u00fck bir sorumluluktur. \u0130nsanlar\u0131 g\u00f6zetme sorumlulu\u011fu... Onlar\u0131n hayatlar\u0131, \u00f6l\u00fcmleri, mutluluklar\u0131 ve mutsuzluklar\u0131, m\u00fckafat ve cezalar\u0131yla ilgili olmaktad\u0131r. T\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131 ilgilendiren bir y\u00fck. Ya, bu mesaj onlara iletilecek, onlarda kabul edip uygulayacaklar dolay\u0131s\u0131yla da sonu\u00e7ta d\u00fcnya ve ahiret mutlulu\u011funa erecekler yada, bu mesaj onlara iletilecek ancak onlar kabul etmeyip bir kenara atacaklar, o zaman da, d\u00fcnya ve ahirette bedbahtl\u0131k i\u00e7inde ya\u015fayacaklard\u0131r yahut da mesaj kendilerine ula\u015fmam\u0131\u015f olacakt\u0131r. Ancak bu durumda Rablerine kar\u015f\u0131 mazeretleri olacakt\u0131r. D\u00fcnyadaki bedbahtl\u0131klar\u0131n\u0131n ve sap\u0131tmalar\u0131n\u0131n sorumlulu\u011fu da; tebli\u011fle y\u00fck\u00fcml\u00fc oldu\u011fu halde, y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc yerine getirmeyenlerin boynunda olacakt\u0131r.Peygamberlere gelince; onlar emaneti yerine getirip mesaj\u0131 tebli\u011f ettiler ve bu a\u011f\u0131r sorumluluktan kurtulup Rablerine kavu\u015ftular. Onlar sadece dilleriyle tebli\u011f etmediler -bununla beraber- pratik hayatta somutla\u015fan bir \u00f6rnek olmakla da tebli\u011f ettiler. Engelleri ve zorluklar\u0131 bertaraf etmek i\u00e7in, gece g\u00fcnd\u00fcz giri\u015ftikleri cihadla duyurdular \u00e7a\u011fr\u0131lar\u0131n\u0131. \u0130nsan\u0131n i\u00e7ini yiyip bitiren ku\u015fkulardan, t\u00fcrl\u00fc sap\u0131kl\u0131klardan olu\u015fan engel ve zorluklarla u\u011fra\u015ft\u0131lar. \u0130nsanlar\u0131 \u00e7a\u011fr\u0131ya uymaktan al\u0131koyan ve dinden d\u00f6nmeye zorlayan azg\u0131n g\u00fc\u00e7lerle sava\u015ft\u0131lar. Risaletin sonuncusunu getiren son tebli\u011fci, peygamberlerin sonuncusu Peygamberimizin (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) yapt\u0131\u011f\u0131 gibi. Ku\u015fkusuz Resulullah (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) engelleri dille ortadan kald\u0131rmakla yetinmedi. \"Fitne ortadan kalk\u0131p, Allah'\u0131n dini tam anlam\u0131yla egemen oluncaya kadar.\" diye, zorluklar\u0131 m\u0131zrakla da ortadan kald\u0131rm\u0131\u015ft\u0131.Ondan sonra bu a\u011f\u0131r g\u00f6rev peygamberimize iman edenlere kald\u0131. Ondan sonra nesiller birbirinden ard\u0131nca gelip ge\u00e7tiler. Bu nesillere mesaj\u0131 iletecek de ona tabi olanlard\u0131r ku\u015fkusuz. Onlar\u0131n bu a\u011f\u0131r sorumluluktan, insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 bahanelerin kalmamas\u0131n\u0131 sa\u011flamaktan insanlar\u0131 ahiret azab\u0131na ve d\u00fcnya mutsuzlu\u011funa kar\u015f\u0131 uyarmak y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcnden kurtulmalar\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Ancak, Resulullah'\u0131n tebli\u011f edip uygulad\u0131\u011f\u0131 sistem uyar\u0131nca, tebli\u011f yap\u0131p g\u00f6revlerini yerine getirmi\u015f olmalar\u0131 hari\u00e7. Bu g\u00fcn de mesaj ayn\u0131 mesajd\u0131r. \u0130nsanlar da ayn\u0131 insanlar. Ortal\u0131kta sap\u0131kl\u0131k, azg\u0131nl\u0131k, ku\u015fku ve ihtiraslar kol geziyor. \u0130nsanlar\u0131n ve davan\u0131n pe\u015fine d\u00fc\u015fen azg\u0131n ve zorba g\u00fc\u00e7ler eskisi gibi insanlar\u0131 sapt\u0131rmakla, g\u00fc\u00e7 kullanmakla, dinlerinden d\u00f6nd\u00fcr\u00fcyor. Konum ayn\u0131 konum. Zorluklar ayn\u0131, hi\u00e7 de\u011fi\u015fmemi\u015f, insanlar da ayn\u0131 insanlar.Tebli\u011f ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. G\u00f6revi yerine getirmek zorunludur. S\u00f6zle a\u00e7\u0131klamak suretiyle tebli\u011f yapmak gerekti\u011fi gibi tebli\u011fciler tebli\u011f ettikleri davan\u0131n birer canl\u0131 ve red terc\u00fcman\u0131 olana kadar pratik uygulama \u015feklinde tebli\u011f etmek de bir zorunluluktur. Davet yolunu t\u0131kayan, insanlar\u0131 bat\u0131l davalar ve g\u00fc\u00e7 kullanarak sapt\u0131ran engelleri bertaraf etmek suretiyle, tebli\u011f g\u00f6revini yapmak gerekir. Yoksa tebli\u011f yap\u0131lm\u0131\u015f, g\u00f6rev yerine getirilmi\u015f say\u0131lmaz.Bu g\u00f6revi y\u00fcklenmekten geri durmak d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmez. yoksa b\u00fcy\u00fck bir sorumluluk alt\u0131na girilmi\u015f olur. T\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131n sap\u0131kl\u0131\u011f\u0131, d\u00fcnyadaki bedbahtl\u0131klar\u0131, ahirette onlara kar\u015f\u0131 y\u00fcce Allah'\u0131n kan\u0131t\u0131 olu\u015fturamaman\u0131n sorumlulu\u011fu. B\u00fct\u00fcn bu sorumluluklar\u0131n yan\u0131nda cehennemden kurtulamamak sorumlulu\u011fu da vard\u0131r.Kim k\u00fc\u00e7\u00fcmseyebilir ki, belleri k\u0131ran, y\u00fcrekleri hoplatan, kemikleri titreten bu sorumlulu\u011fu?Ben \"m\u00fcsl\u00fcman\u0131m\" diyen ki\u015fi ya, bu \u015fekilde tebli\u011f edip g\u00f6revini yerine getirecektir yada, d\u00fcnya ve ahirette kurtulma \u00fcmidini yitirecektir. O, ben \"m\u00fcsl\u00fcman\u0131m\" dedi\u011fi halde tebli\u011f yapmay\u0131p bizzat ya\u015famay\u0131nca, b\u00fct\u00fcn tebli\u011f ve uygulama y\u00f6ntemlerine ba\u015fvurmay\u0131nca, mensubu oldu\u011funu iddia etti\u011fi \u0130sl\u00e2m'\u0131n lehine \u015fahitlik yapmas\u0131 bir yana, aleyhine \u015fahitlik yapm\u0131\u015f olur.Nitekim \u0130sl\u00e2m'\u0131n lehinde \u015fahitlik i\u00e7in y\u00fcce Allah \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r: \"B\u00f6ylece sizi orta yolu benimseyen bir \u00fcmmet yapt\u0131k ki, siz insanlara \u00f6rnek olas\u0131n\u0131z ve peygamber de size \u00f6rnek olsun.\" (Bakara Suresi, 143)Ki\u015finin \u0130sl\u00e2m'a \u015fahitli\u011fi kendisinden ba\u015flar \u00f6ncelikle. Sonra evinden ve ailesinden, akraba ve a\u015firetinden iddia etti\u011fi \u0130sl\u00e2m'a ili\u015fkin realist bir \u015fekilde g\u00f6r\u00fcl\u00fcr bu \u015fahitlik. Bu \u015fahitli\u011fin ikinci ad\u0131m\u0131, \u0130sl\u00e2m'\u0131, t\u00fcm hayat\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in ev, aile ve a\u015firetin \u00e7a\u011fr\u0131lmas\u0131ndan sonra b\u00fct\u00fcn milleti davet etmektir. Bireysel toplumsal, ekonomik ve politik olarak \u0130sl\u00e2m'\u0131, ger\u00e7ekle\u015ftirmektedir. \u015eahitli\u011fin son a\u015famas\u0131 da insanlar\u0131 sapt\u0131ran ve fitneye d\u00fc\u015f\u00fcren her t\u00fcr engeli ortadan kald\u0131rmak i\u00e7in cihad etmektir. Burada da \u015fahitli\u011fini hakk\u0131yla yerine getirince, i\u015fte o zaman, \"\u015fahit\" diye adland\u0131r\u0131l\u0131r... Dini i\u00e7in \u015fahitli\u011fini ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015f, Rabbine do\u011fru yol alm\u0131\u015f demektir ve \"\u015fahit\" ancak buna denir ku\u015fkusuz.Bu turun sonunda, y\u00fcce Allah'\u0131n ilminde, adaletinde, g\u00f6zetiminde ve \u015fu inat\u00e7\u0131 ve azg\u0131n insan denen varl\u0131\u011fa y\u00f6nelik l\u00fctfunda, rahmet ve iyili\u011finde beliren \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn ve ululu\u011fun \u00f6n\u00fcnde \u00fcrpererek duruyoruz.VAHY\u0130N \u00d6NDERL\u0130\u011e\u0130NDEK\u0130 AKIL\u015eu varl\u0131\u011fa ili\u015fkin muazzam bilgisinin kar\u015f\u0131s\u0131nda hayretle duruyoruz. Ona verdi\u011fi g\u00fc\u00e7 ve enerjilerin, b\u00fcnyesinde yerle\u015ftirdi\u011fi hidayet ve sap\u0131kl\u0131k yeteneklerinin kar\u015f\u0131s\u0131nda buluyoruz kendimizi. Bu sonsuz bilgisinin bir sonucu olarak kendisine bah\u015fetti\u011fi ak\u0131l mekanizmas\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne, i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyada bir \u00e7ok hidayet kan\u0131tlar\u0131n\u0131n ve iman\u0131 zorlay\u0131c\u0131 i\u015faretlerin bulunmas\u0131na ra\u011fmen , insan\u0131 sadece akl\u0131na havale etmedi\u011fini g\u00f6r\u00fcyoruz. Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, arzu ve heveslerin bu b\u00fcy\u00fck mekanizmay\u0131 etkiledi\u011fini biliyordu. Varl\u0131\u011f\u0131n evrelerine ve nefsin gizliliklerine yerle\u015ftirilen kan\u0131tlar\u0131n, heva ve hevesler, bilgisizlik ve kusurluluk taraf\u0131ndan perdelendi\u011fini biliyordu. Bu y\u00fczden -peygamber g\u00f6nderip a\u00e7\u0131klamadan- hidayet ve sap\u0131kl\u0131\u011f\u0131n sorumlulu\u011funu insana y\u00fcklemi\u015ftir. Tebli\u011f ve hidayetten sonra da hayat sistemini belirlemeyi de insana b\u0131rakmam\u0131\u015ft\u0131r. Ancak y\u00fcce Allah'\u0131n belirledi\u011fi hayat sistemini uygulamay\u0131 insana b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r. Bundan sonras\u0131n\u0131 da insan\u0131n akl\u0131na b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r. Ku\u015fkusuz bu da, geni\u015f alan\u0131 insana bah\u015fetmi\u015f olmas\u0131ndan yararlanarak, diledi\u011fi \u015feyin bile\u015fimini yada analizini yapabilir. Ku\u015fkusuz insan akl\u0131 yan\u0131labilir de do\u011fruyu bulabilir de. Yolda aya\u011f\u0131 kayabildi\u011fi gibi dosdo\u011fru da y\u00fcr\u00fcyebilir.\u015eayet m\u00fcjdeleyici ve uyar\u0131c\u0131 peygamberler g\u00f6nderilmi\u015f olmasayd\u0131, bunun, Allah'a kar\u015f\u0131 insanlar\u0131n ileri s\u00fcrebilecekleri bir mazeret olaca\u011f\u0131n\u0131 gerektiren ilah\u00ee adaletin kar\u015f\u0131s\u0131nda duruyoruz. Bir yarat\u0131c\u0131ya, onun birli\u011fine tedbir ve takdirine, g\u00fc\u00e7 ve bilgisine \u015fahitlik eden kan\u0131tlarla dolu a\u00e7\u0131k evren kitab\u0131na ve gizli nefis kitab\u0131na, f\u0131trata yarat\u0131c\u0131s\u0131na kavu\u015fma, onu bilme iste\u011fi ve e\u011filimine, onunla evren ve nefislerde yer alan yarat\u0131c\u0131n\u0131n varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steren kan\u0131tlar aras\u0131ndaki uyuma, \u00e7ekicili\u011fe de denkli\u011fe ra\u011fmen. Ayn\u0131 zamanda insana bah\u015fedilen bu alan, kan\u0131tlar bulup sonu\u00e7lar \u00e7\u0131karacak \u015fekilde yarat\u0131lm\u0131\u015f olmas\u0131na ra\u011fmen, y\u00fcce Allah, t\u00fcm bu g\u00fc\u00e7lerin \u00fczerine \u00e7ullan\u0131p i\u015f g\u00f6rmez hale getiren, bozan yada bast\u0131ran yada h\u00fckm\u00fcne yan\u0131lg\u0131 ve \u00e7eli\u015fki bula\u015ft\u0131ran zaaf ve etkenlerini bildi\u011finden, kendisine g\u00f6r\u00fclen \u015feylerle kar\u015f\u0131 bu mekanizmaya b\u00fct\u00fcn\u00fcyle uyand\u0131rmak i\u00e7in peygamber g\u00f6ndermedi\u011fi s\u00fcrece insan\u0131 evren, f\u0131trat ve akl\u0131n karma\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131ndan muaf saym\u0131\u015ft\u0131r. Ama\u00e7 bu mekanizman\u0131n peygamberlikte somutla\u015fan hak terazisine ba\u011flanmas\u0131n\u0131 sa\u011flamaktad\u0131r ku\u015fkusuz. \u0130lah\u00ee sistemi g\u00f6zetti\u011fi s\u00fcrece h\u00fck\u00fcmleri do\u011fru olacakt\u0131r. \u0130\u015fte ancak o zaman insan\u0131 kabullenmeye, uyup uygulamaya zorlar. Aksi takdirde hakl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 yitirerek cezaya lay\u0131k olur.Son derece zay\u0131f ve eksik oldu\u011funu bilmesine ra\u011fmen, kendisine bu geni\u015f alan\u0131 b\u0131rakmakla ikramda bulunup, se\u00e7ti\u011fi insan denen bu yarat\u0131\u011fa y\u00f6nelik y\u00fcce Allah'\u0131n b\u00fcy\u00fck g\u00f6zetimi; l\u00fctfu, rahmeti ve iyili\u011fi kar\u015f\u0131s\u0131nda buluyoruz kendimizi. Y\u00fcce Allah yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn hilafetini insana vermi\u015ftir. Her ne kadar Allah'\u0131n geni\u015f m\u00fclk\u00fcnde bir zerre konumundaysa da insana g\u00f6re, son derece geni\u015f bir aland\u0131r bu. Allah'\u0131n himayesine s\u0131\u011f\u0131n\u0131p bu b\u00fcy\u00fck m\u00fclkte kaybolmayacakt\u0131r.Y\u00fcce Allah'\u0131n insana y\u00f6nelik himayesi; l\u00fctfu, rahmet ve iyili\u011fi, onu, b\u00fcnyesine yerle\u015ftirdi\u011fi k\u0131lavuz olan ancak, zamanla i\u015flevsiz hale gelebilen, f\u0131trat\u0131 ve do\u011fruyu bulmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011fu gibi sap\u0131tmas\u0131 da muhtemel olan ak\u0131lla ba\u015f ba\u015fa b\u0131rakmay\u0131 dilememi\u015ftir. Aksine Rabbi ona, ardarda peygamberler g\u00f6ndermi\u015ftir. Buna ra\u011fmen insan, Rabbinden gelen mesaj\u0131 yalanl\u0131yor, kabul etmemekte direniyor. Ka\u00e7\u0131p uzakla\u015f\u0131yor. Ancak y\u00fcce Allah, kendisine mesaj\u0131 tebli\u011f edecek peygamberler g\u00f6ndermedik\u00e7e, hata ve g\u00fcnahlar\u0131ndan dolay\u0131 hesaba \u00e7ekmiyor. \u0130yilik ve l\u00fctfunu kesmiyor. Peygamberlerin eliyle hidayet bulmaktan yoksun b\u0131rakm\u0131yor. Ard\u0131ndan tebli\u011fe muhatap olmad\u0131k\u00e7a, kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131p kafir olmad\u0131k\u00e7a, o haliyle tevbe etmeden Allah'a d\u00f6nmeden \u00f6lmedik\u00e7e, d\u00fcnya ve ahirette cezaland\u0131rm\u0131yor.\u0130\u015fin garip taraf\u0131; bu insan\u0131n, bir ara kalk\u0131p Allah'a ihtiya\u00e7 duymad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemesidir. O'nun himayesine, l\u00fctfuna, rahmet ve iyili\u011fine muhta\u00e7 olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemesidir. Hem de y\u00fcce Allah'\u0131n -ilah\u00ee sisteme dayanmad\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece yeterli olmayaca\u011f\u0131n\u0131 bildi\u011fi ve peygamber g\u00f6nderip a\u00e7\u0131klamad\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece cezaland\u0131rmad\u0131\u011f\u0131 ak\u0131l mekanizmas\u0131na g\u00fcvenerek. Bacaklar\u0131nda biraz g\u00fc\u00e7 oldu\u011funu sezen \u00e7ocuk canlan\u0131yor g\u00f6z\u00fcm\u00fcz\u00fcn \u00f6n\u00fcnde. D\u00fc\u015fmemesi i\u00e7in kendisine dayanak yapt\u0131\u011f\u0131 ellerini yerden kesmeye \u00e7abal\u0131yor bu \u00e7ocuk. Ancak \u00f6rnekteki \u00e7ocuk, daha do\u011fru ve f\u0131trata daha uygun hareket etmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00e7ocuk, f\u0131trat\u0131n \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131na uyarak, ellerden kurtulma \u00e7abas\u0131ndad\u0131r. B\u00f6ylece, b\u00fcnyesinde gizli enerji harekete ge\u00e7ecek, \u00f6z\u00fcnde sakl\u0131 kuvvet geli\u015fme sa\u011flayacakt\u0131r. Al\u0131\u015ft\u0131rma yapa yapa kaslar ve sinirler geli\u015fip g\u00fc\u00e7lenecektir. Ancak g\u00fcn\u00fcm\u00fczde Allah'a dayanmak istemeyen ve O'nun yol g\u00f6stericili\u011finden ka\u00e7an insana gelince, onun b\u00fcnyesinin, -i\u00e7inde gizli t\u00fcm g\u00fc\u00e7leriyle birlikte- Allah'\u0131n deste\u011fine ve yol g\u00f6stericili\u011fine ihtiya\u00e7 duymayacak yeterlilikte olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 y\u00fcce Allah biliyor. \u0130nsan\u0131n sahip oldu\u011fu yetenekler olsa olsa Allah'\u0131n peygamberlerinin duyurdu\u011fu mesajla olgunlu\u011fa eri\u015febilir, d\u00fczelir ve istikamet bulabilir. Yok e\u011fer kendi ba\u015f\u0131na davran\u0131p, Allah'\u0131n yol g\u00f6stericili\u011fini kabul etmezse sap\u0131t\u0131r, derin bir bo\u015fluk i\u00e7ine girer, bir bunal\u0131m hayat\u0131 ya\u015far.\u015eayet hile ve yan\u0131ltma de\u011filse, hata ve \u015fa\u015fk\u0131nl\u0131kt\u0131r \u015fu iddia; \"B\u00fcy\u00fck ak\u0131llar, peygamberli\u011fin ama\u00e7lad\u0131\u011f\u0131n\u0131, peygamberlik olmadan ger\u00e7ekle\u015ftirebilirler.\" \u00c7\u00fcnk\u00fc ak\u0131l, peygamberlik sayesinde do\u011fru bir bak\u0131\u015f metodu edinir. Bundan sonra uygulama alan\u0131nda bir hata yapacak olursa bu, uyarlanm\u0131\u015f ancak; hava \u015fartlar\u0131ndan, birtak\u0131m etkenlerden ve bu etkenlerin etkisinde kalan madeninin \u00f6zelli\u011finden dolay\u0131 yan\u0131lan bir saatin hatas\u0131 gibidir. Ba\u015f\u0131bo\u015flu\u011fa ve tesad\u00fcflere b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015f ayars\u0131z bir saatin hatas\u0131 gibi de\u011fil. \u0130kisinin aras\u0131ndaki farksa \u00e7ok b\u00fcy\u00fckt\u00fcr.Peygamberli\u011fin ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi \u015feyin -bizzat akl\u0131n y\u00f6ntemine g\u00f6re- ba\u015fka bir \u015fekilde ger\u00e7ekle\u015ftirilmesinin m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131n ve insan akl\u0131n\u0131n hi\u00e7bir zaman kendi kendine yeterli olamayaca\u011f\u0131n\u0131n kan\u0131t\u0131, insanl\u0131k tarihi boyunca, az bulunur b\u00fcy\u00fck bir akl\u0131n, do\u011frulu\u011fu bulma bak\u0131m\u0131ndan peygamberli\u011fe ba\u011fl\u0131 s\u0131radan bir akl\u0131n d\u00fczeyine \u00e7\u0131kamam\u0131\u015f olmas\u0131d\u0131r. Ne itikad\u00ee d\u00fc\u015f\u00fcnce bak\u0131m\u0131ndan, ne bireysel ahl\u00e2k a\u00e7\u0131s\u0131ndan, ne hayat d\u00fczeni ne de bu d\u00fczenin tek yasama merciine inanma bak\u0131m\u0131ndan...Ku\u015fkusuz Eflatun ve Aristo'nun ak\u0131llan b\u00fcy\u00fck ak\u0131llard\u0131r. Hatta, Aristo'nun akl\u0131n\u0131n, insanl\u0131\u011f\u0131n tan\u0131d\u0131\u011f\u0131 en b\u00fcy\u00fck ak\u0131l oldu\u011funu s\u00f6yl\u00fcyorlar. Tabii ki, peygamberlikten ve onun yol g\u00f6stericili\u011finden uzak bir ak\u0131ld\u0131r bu. Ancak biz Aristo'un, -kendi nitelendirmesi ile- tanr\u0131s\u0131na ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcncesine bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, bu d\u00fc\u015f\u00fcnce ile, peygamberli\u011fin yol g\u00f6stericili\u011fi do\u011frultusunda do\u011fru yolu bulmu\u015f s\u0131radan bir m\u00fcsl\u00fcman\u0131n ilah\u0131na ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcncesi aras\u0131nda korkun\u00e7 u\u00e7urumlar g\u00f6rmekteyiz.Eski M\u0131s\u0131r'da Akhenaton, tevhid inanc\u0131na ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131. Buna ra\u011fmen, Akhenaton'un `tevhid' inanc\u0131ndaki -Bu konuda Hz. \u0130brahim ve Hz. Yusuf'un getirdikleri tevhid inanc\u0131n\u0131n kal\u0131nt\u0131lar\u0131ndan etkilenmedi\u011fi ihtimalini zay\u0131f g\u00f6rsek bile- bo\u015fluk ve efsanelerden \u00f6t\u00fcr\u00fc, s\u0131radan bir m\u00fcsl\u00fcman\u0131n ilah\u0131 inanc\u0131, birbirinden fersah fersah uzakla\u015fmaktad\u0131r.\u0130sl\u00e2m'\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcyle egemen oldu\u011fu ilk d\u00f6nemlerde, Resulullah'\u0131n (sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun) e\u011fitiminden ge\u00e7mi\u015f ortalama insanlarda ahl\u00e2k bak\u0131m\u0131ndan nice \u00f6rnekler vard\u0131r ki, tarih boyunca semavi bir mesaj\u0131n e\u011fitiminden ge\u00e7memi\u015f ancak, \u00f6rnek say\u0131lan hi\u00e7bir ki\u015fi bunlar\u0131n d\u00fczeyine y\u00fckselememi\u015ftir.\u0130sl\u00e2m d\u00fczeninin ilke ve kanunlar\u0131nda g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz \u00fcst\u00fcnl\u00fck ve g\u00f6rkemin yan\u0131nda yer alan bu uyum ve dengeyi, hi\u00e7bir yerde bulmam\u0131z m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. \u0130sl\u00e2m'\u0131n meydana getirdi\u011fi bu toplumun, ne kendi d\u00f6neminde ne kendisinden \u00f6nce, ne de sonra, hi\u00e7bir b\u00f6lgede, dengelilik, uyum, hayat kolayl\u0131\u011f\u0131 ve zenginlik bak\u0131m\u0131ndan tekrar meydana geldi\u011fini g\u00f6rmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.Ku\u015fkusuz maddi uygarl\u0131k d\u00fczeyine g\u00f6re h\u00fck\u00fcm verilmez hi\u00e7bir zaman. Maddi uygarl\u0131k, kendisini meydana getiren ileri bilimin y\u00f6ntemlerinin geli\u015fmesiyle geli\u015fme kaydeder. Ancak herhangi bir d\u00f6nemin hayat \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc; t\u00fcm par\u00e7alar\u0131n\u0131n, ara\u00e7 ve y\u00f6ntemlerinin aras\u0131ndaki uyum ve dengedir. \u0130nsana mutluluk ve doygunluk kazand\u0131ran bu dengedir. Say\u0131s\u0131z y\u00f6nleriyle insan enerjisini engellemeden, bask\u0131 alt\u0131nda tutmadan hareket etmesini sa\u011flayan bu uyumdur. \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131n eksiksiz \u0130sl\u00e2m'\u0131 ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6nemin d\u0131\u015f\u0131nda, -peygamberlik kurumu olmaks\u0131z\u0131n- hi\u00e7bir d\u00f6nemde b\u00f6yle bir \u015feye rastlanmam\u0131\u015ft\u0131r. Karga\u015fa ve d\u00fczensizlik de \u0130sl\u00e2m'\u0131n g\u00f6lgesinde s\u00fcrmeyen ancak, hayat\u0131n s\u00fcrekli \u00f6zelli\u011fidir. Baz\u0131 y\u00f6nlerden g\u00f6z kama\u015ft\u0131rsa da, g\u00fc\u00e7l\u00fc g\u00f6r\u00fcnse de, durum b\u00f6yledir. Ku\u015fkusuz bir \u00e7ok y\u00f6nden s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr o, parlak g\u00f6r\u00fcnmesine ra\u011fmen. Bir \u00e7ok y\u00f6n\u00fcn\u00fc zay\u0131f b\u0131rakarak g\u00f6r\u00fcn\u00fcrde g\u00fc\u00e7lenmi\u015ftir. B\u00f6yle bir hayatta insanl\u0131\u011f\u0131n pay\u0131na bunal\u0131m, \u015fa\u015fk\u0131nl\u0131k ve mutsuzluk d\u00fc\u015fecektir.G\u00f6lgelerin ak\u0131\u015f\u0131na uyarak, kalpte derin ve g\u00fc\u00e7l\u00fc etkiler b\u0131rakan, \u015fu ayetin yayd\u0131\u011f\u0131 ilhamlara ili\u015fkin s\u00f6z\u00fcm\u00fcz\u00fc burada kesiyoruz.\"... Bu peygamberleri m\u00fcjdeleyici ve uyar\u0131c\u0131 olarak g\u00f6nderdik ki, bu peygamberlerden sonra insanlar\u0131n Allah'a kar\u015f\u0131 ileri s\u00fcrebilecekleri hi\u00e7bir bahaneleri kalmas\u0131n.\"Bundan sonra Kur'an'\u0131n ak\u0131\u015f\u0131yla birlikte yolumuza devam ediyoruz:"}