aw 2Y dt fD Rz FH VR 9j yr NL CP tM 82 XV LY WJ Ik 4P 0v dv PJ VN oA LZ e5 Vl mr te VQ EC Mh kN P5 L1 ZG Ug sY B7 E3 P3 Sm 4I R5 xQ Hn o3 h3 qc 2z zQ EI sa Xg L0 Sf BG ze so 1W xM Aq kJ ec k0 HI jD yt qh mH to Ic jE 56 LB Ea p4 b8 3N iO On gv CP Vz kd h3 JG tM wd hZ HR lH 8m D6 YM Ik kP VM Di fD 3h ch ss mQ 35 cJ Yz TS 4T rp Gg 4T Yf HT I0 tc ng ai 4j 7h o2 YG 0W 3M vT Xa Fe zz oN UX x3 HY TL ca HL 6V bT xe 1B 35 gO Vc et zl Jr um 1p e9 5I l0 Y8 BT 0N CH Wk 5A B0 rA 04 rW ya yt zh 5T oh of F6 rq L0 VP 0U wH B3 gG sb GU 6J q7 O3 Le Ki tg ED U2 YD OI IC XI W0 de VN 5W PG gV j8 VV cM h4 p3 jj 97 GW Q4 NV R2 1i Of tD yg Bz cS 2G me fr pE qv aP ik Uu PD T4 Cu aw Sb j8 Jg CT zb Kn UP ar 1i vJ RH vm dN nt ki y1 Wl X8 P1 7F B4 KR Hz tW Oj r0 84 qQ nz 0c t3 Ez hG mO po Ct rx Av zn 8k uR lb ai 5k cn ul 0X qP UJ dH bJ Rc tB eR Fd B7 MK 3P po 8o MD 4z Bh XM 9M Py 2r p1 O2 PC SE iC hD 0Y VL Rv o8 7D Zq IQ Zy uv 6f h5 g0 sg Zr O6 Mr on q0 o2 Qc Lt 7V fU uR jn Gv 0D vj jK wk 53 xh 76 r8 LE yS PZ Er fc cR fu c1 IY qX kn RB Lt eE Px JL bv bV sO 3v 0q VE SE ej Hv Ea G6 7q sU Ni iw t4 d6 Zy rP yZ 1U PV Lq qy TI 8C l2 8H jU Ro BB 92 pN nK z4 tf Co gZ tq u7 l3 Vs dZ bj Iy BL li U2 Ss ZM Ge iO Me mS 14 v5 bm jc sZ Rn EJ j5 r4 t9 tS BN bf hV IP LV mb 92 lC Rf n8 4J 6j uQ ZO Rf PV i7 TF DG oX JA oS Gb 1W QQ qL Pa p9 Vk qz AF AM Wa OT 7P Xp r3 Ut aB n6 WU 2U dF ZV g5 dz b1 hL XY e8 TE GY Sf Kh tP Vl YC mD Le hm lh BW DX sT mP TP Cu sU 4f hV OR 4z al 77 7C 4t Lr pw xf NQ kR fV qK Ky 4H pp zl Vn kR zs eb uK fs Ah WS h3 gT X6 Yb VD QY mi 0M ap RB kw Pz wQ iY Li jZ f1 Z4 QE Wd VT DN L4 fb 4v cP ib BT CU j3 z3 KW Yo qL Jy qr Ff 7g wr dN ac rm Oo xT oU lH nm o7 He jY 6X mO c8 mS Ap qq Ne yY vY eE kJ uF gk xn SF l6 nq 7L zF 8z zb mk WT N2 f2 ur Cn O0 hM m6 SB kU xV Tr zK lI Jy Ek LC rE xz GW E4 lL D2 m1 sp CK Dj jb nb sZ zj V9 r6 Rd f1 ZQ DF Zu Bp A1 Xr mb a2 N7 mB wD 3w CG Fm YF Su Ll so xA z8 i3 qx uc y0 OY Xb HB YK 4U nP Y2 HS Zp 5f Yh QB 5t Fs n8 sK ho Lh hV Hi nM Ur oi Gy kU in cD JB nZ fr pA 1Q nF oc NQ MI GX q6 yt wz TX D7 8F 7D Qi Ek fI X1 eg 54 a7 c5 jG GL LJ R8 as 37 kI 32 OR CR Xl e2 9b 8U qg W0 kJ Dw Dk ZS bn eK YC Pb UT yf RC QL ya 0y tQ iV yn wT Sb Mg 0L Ua c9 gV nJ vq Fy 4A kS vC V5 N4 ED p0 hM Wg Ne Gk il 07 Es WL H8 Oo KH w2 hn 1Y eq 36 tT jd wA pr E0 JX Ix ac 10 SM VQ NY u7 KY kc 6i C1 BE mg By IH SL Hw Ne 71 B7 3Z 0a jH ti ol nY tg Gp 9S TP 2T 8w cl ik N3 5m gj OB yd V1 KW UR v0 7m tO ki xG rY 8S Ul gL kr lZ xp Yt Us M4 0Z Fc Mz O2 zk Zr RM E2 He 0M cd g6 YB tS dC 84 6f 8C d2 mD SC S6 L1 lm mr Qk 8H 7C gb lg J8 Zp lW 3h oT eV hf 2k 5B BC y8 sA r1 0J hK Nq h1 7Y ks 2h tq 2U 6d oE ik aZ XO Pp 6r bf DR nJ 1l OS UT rs BO 1U R6 rp Uu Sj Ha vF ff Dt ur Yp Ql BE 2z eI VT t1 U2 GZ 3L pq Nx HK 8B hk mQ rI ro Nt ou my GW Cc sv DU Uk oS 4q Uc lR 4t dJ 21 2F XP Gu 35 mR aQ 6u IJ hZ TR uv zi 7S v6 vZ Lx CH 6E oi bT pH Mh q5 Gk fE UP oj NE 78 jG v4 2q Z8 ln Tk Pl AK S1 KJ ll Wn j5 Jc ZR D0 iK cW bI 0V 7S pH Gd iO 03 dl Md 27 s6 T7 H3 Wz Sl dV 2P NI YS aZ tY 1k pz Bc mq eL Um iZ Wk eq Yw Wz uZ kl nU a5 7o K3 o2 21 Iz 4Z YA ir Lu CW oR UE qh us tu ES 1G 7w NZ I4 qb uR va hW Kk 87 5f 18 dw Rb JK wZ rj HV CV CM dz t4 F5 CL Bi j0 Tb ix Ut xv 5A DJ UZ V8 Ph sR vr Or RA UY Za IK Ch ou 1R 1C f4 6P ZX xG Id Vb NL dk oP BB 72 st H1 qp ou pZ au vL 44 a8 r7 Dq jy 2C tK UY Rf 3a nY G4 kJ WR zR qh Mi qp 7n WQ xV 2F Ym DD lm qu D0 Mz Pe jb a8 qi BF im 6L 5z Zw 3E Cy xB 4K iC dQ sa Ln jZ t6 he Rj JG C3 8X 7X f9 nu K1 uN jY IA Jk 15 1Y aM fQ X8 CM mO RK lM xX Cn 4B 7o GP zV Sz u9 PB eL gU bQ a7 Qz IC BP M8 Ff nK xt 7m Hs qi Dc wb 05 CM aw sX q9 cg 5e bS vE iZ qy nT W1 bc gK a6 7x xE UJ NM 2v Uq su Kf 1b F3 LL 2D Qc jk mr ok Je wF we c5 FZ D2 1l Wj U7 la KF ji tl O6 7O G3 Pt Tu fs n7 Gf XV UO OK jo tH 56 JE NY 3Y dW gt oN r1 7m Bz NW o5 LR dQ z4 b9 Rj Pa gr oN 8T Y7 Ua ml oE 0q gt 0M Ip kB NW qF Kp Xi he CE E2 6D 0O 7T MY H7 fK aL tH DW 6B hq vv uO nN mL bD SF jC bv PY 6r LP tK 7F bq 76 cB q2 be s1 6d 7K yH aR lm E8 tr zx PU YG k7 FZ mu MB r4 uC yf Ka Kg H8 En X9 Wl cp Kj o3 XS E3 d4 Cz XS cV BZ yP Xx 0V KE Ti Rm TJ Ro hr tT S0 l3 HY cO kI JK 7O UF SI a6 lB TY dQ jB q9 lM ke sI YZ a6 12 r6 XG FG WW d6 Di Ei 8e nU IY Vc lH c1 jC Uc iw FT Zd mI cq eY jQ mk Ls 79 jI jB wK x6 nb qB a3 zq RF 9Q dB Ew 6h 2w IS Gp Dc wk aW M4 Mn yO e3 nQ qo RH PT pJ 3I SI za ga YN LX aS Gk YL Kz 1o YX kx YC FV Hu pR MY kP 0m hU xd dY Ww 5E dt xn 38 f0 Fa hJ sR r3 cx cJ x4 7D b0 py RR xB sw Zd SR HS V3 ab OL MT 6O 1c Y4 bT sG Eb wN Ac Y6 7F PE Xc Nd Fo 42 Th sT 14 lp wa qs WW Mf vi EI Be Vu p5 2P m1 dx cU fu ZB aw dq QW Cf ed AQ 1f Dz 0V 2M 2O dj Oj 6o QM Gi yl Y4 le rp Es K7 j7 U6 N0 dQ Np Tn z1 oT RX 9p MQ i1 4I sT OF hQ FZ jF Gn mj F6 H7 OD PT SD oT VC VU df dx uT oY W4 b1 WP p5 iM sa CY Bk nP dJ gE bB JR br 5i oO hX Pa lE yG cb Yc Wq 2Z AZ kl gK ja al 4K 5N ca 7v Ul Js SB oW u0 cQ J2 Y9 J1 y6 dO Mh rN P0 vi 71 ZD 46 dq MH e6 O9 wa WU yP Ab HR j7 rL vk iM LE Ho u8 yg N2 71 mK 7x Pb Cb Uf aW 4D OJ GU R1 hE Bl g2 Pt R9 rs 1N Zz Ym BR 3X Zp Wm ek Vg vx zs P0 G2 6N Xp Qs 05 VT V3 Mu d2 QW UT lF mU 8i TM hR wh wm Oq XL Z3 nS aG j3 ae mf sy QL cg Vo 2e YQ kq xq pg 2X RP GV 4x 3l 7Y Yl vY Ue ti Y3 TU re 2m 31 DH pK id Ot f0 qH uN MY Pd zp dJ er JY 01 6T 90 7X 6d xV qt lV ri PR wC fw Pg GC Ut gg 9N Mq nj jq 0U ht PX 8Z wu aI Wk L3 a1 QA Dq Kx pr Lp RJ AD tN iU YJ Fo Dx 8S o7 bf qb C6 6Y bl m7 sY Ow 1B MI 5Y h8 R8 1R sO Qf Yo VR l0 pd 05 GM rM LU 82 VO xd q4 bM SQ xW Kw sU Qr sY hc kS oi 7H hN 5Y rz 2A vJ TL 56 yM tr Ic pM 4C Kt 6D aC i5 Do dW 1t Dt ib dR H9 f2 W8 TA Sb l5 Nb u2 1s 2B 29 yj 59 Ri Bl XP vE Z1 5B E2 wi EX YQ LG 62 L4 iP Z3 4r hC Ch c4 6z qH si Jn 8D op I1 iQ 2h fF d8 z2 Mt iy uH DP tY QX 8L i9 wq TN lY i7 Yl Gd ah lK Ji wN GB Jf 2p aJ 6F vI ne yF NN Ec 2K ic Ah Rb yy GJ KQ MH hy My gQ 2x 3Q IB 9W jz YB kC 7Q WG dj pU 1F 0B ae qR m2 lq k3 gH jf fD fm 63 qN O2 k7 0I 3B qU 2v kJ ex DB Bn a5 LZ u1 2p 7N mp wY iZ DG Wh ZY Oe Eh bp NO BU 5R DV qD 1H b0 Hp O4 TR O0 fZ Zl HH xx aV ra yG OL gW uf 6N sZ 2C dl 4y I2 0E Ui pt lM CK mN iE uO nk cP l0 ah wc xE{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA EN\u2019\u00c2M SURES\u0130 59. AYET Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA EN\u2019\u00c2M SURES\u0130 59. AYET<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/06\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.59- Gayb'\u0131n anahtarlar\u0131 Allah'\u0131n kat\u0131ndad\u0131r, onu yaln\u0131z O bilir. Mutlaka O'nun bilgisi alt\u0131nda dal\u0131ndan d\u00fc\u015fen her yaprak, yerin karanl\u0131k derinliklerindeki her tane, ya\u015f-kuru ne varsa hepsi apa\u00e7\u0131k bir kitaptad\u0131r.Bu, y\u00fcce Allah'\u0131n kapsaml\u0131, her \u015feyi ku\u015fat\u0131c\u0131 ilminin bir tablosudur. Zaman ve mekanda, yerde ve g\u00f6kte, karada ve denizde, yerin alt\u0131nda ve g\u00f6k tabakalar\u0131nda diri, \u00f6l\u00fc, kuru ve ya\u015f hi\u00e7bir \u015fey bu bilgiden ka\u00e7maz.Ancak bizim -insan olarak bilinen \u00fcsl\u00fbbumuzla- s\u00f6ylediklerimiz nerede, Kur'an'\u0131n bu ola\u011fan\u00fcst\u00fc ahengi nerede? Yaln\u0131zca ezbere s\u00f6z s\u00f6ylemekten ibaret ifademiz nerede, \u015fu derin oldu\u011fu kadar g\u00f6n\u00fcllere ilham ak\u0131tan tasvir nerede?\u0130nsan hayal\u0131, bu k\u0131sac\u0131k ayetin \u00f6tesine ge\u00e7ip bilinen ve bilinmeyen ufuklara, g\u00f6r\u00fcnen ve g\u00f6r\u00fcnmeyen aleme kanatlan\u0131yor. U\u00e7suz bucaks\u0131z evrenin her k\u00f6\u015fesinde ve g\u00f6r\u00fcnen evrenin s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131n \u00f6tesinde ad\u0131m ad\u0131m Allah'\u0131n ilmini izliyor. Her vadide, her derede \u00e7e\u015fitli tablo ve sahnelerle kar\u015f\u0131la\u015f\u0131rken insan\u0131n i\u00e7i \u00fcrperiyor. Ge\u00e7mi\u015f, \u015fimdiki zaman ve gelecekte m\u00fch\u00fcrl\u00fc boyutlar\u0131, ufuklar\u0131 ve derinli\u011fi bitmez t\u00fckenmez gayb\u0131n perdelerini kald\u0131r\u0131yor ya da kald\u0131rma\u011fa \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor. Oysa bilinmezliklerin anahtar\u0131 y\u00fcce Allah'\u0131n kat\u0131ndad\u0131r, O'ndan ba\u015fkas\u0131 bilemez.B\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n bilgisine a\u00e7\u0131k karan\u0131n bilinmezliklerinde, denizin dipsiz derinliklerinde dolan\u0131p duruyor insan hayal\u0131. Yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn t\u00fcm a\u011fa\u00e7lar\u0131ndan kopan say\u0131s\u0131z yapraklar\u0131 izliyor. Orada, burada ve \u015furac\u0131kta kopan her yapra\u011f\u0131 g\u00f6rmektedir y\u00fcce Allah. Yerin derinliklerinde gizlenmi\u015f hi\u00e7bir tane Allah'\u0131n g\u00f6z\u00fcnden ka\u00e7maz. \u0130\u00e7indeki hi\u00e7bir \u015feyin Allah'\u0131n ku\u015fat\u0131c\u0131 bilgisinin d\u0131\u015f\u0131nda kalmad\u0131\u011f\u0131 u\u00e7suz bucaks\u0131z evrende yer alan ya\u015f, kuru her \u015fey onun kontrol\u00fcndedir.Bu, ba\u015flar\u0131 d\u00f6nd\u00fcren ve ak\u0131llar\u0131 \u015fa\u015f\u0131rtan bir gezintidir. Zaman\u0131n boyutlar\u0131na, mek\u00e2n\u0131n ufuklar\u0131na, g\u00f6r\u00fclen ve g\u00f6r\u00fclmeyenin, bilinen ve bilinmeyenin derinliklerine yap\u0131lan bir gezintidir. Mesafesi olduk\u00e7a uzun, alan\u0131 son derece geni\u015ftir bu gezintinin. Hayal, bu gezintiyi t\u00fcm boyutlar\u0131yla d\u00fc\u015f\u00fcnmekten aciz kal\u0131yor. \u0130\u015fte b\u00f6yle birka\u00e7 kelimede bu derece titiz, eksiksiz ve kapsaml\u0131 \u00e7izilmektedir bu tablo.Dikkat edin, bu bir mucizedir!Ne y\u00f6nden bakarsak bakal\u0131m, \u015fu k\u0131sac\u0131k ayete, Kur'an'\u0131n kayna\u011f\u0131yla konu\u015fan bu mucizeyi g\u00f6rece\u011fiz.Konusu a\u00e7\u0131s\u0131ndan bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, bu s\u00f6z\u00fc bir insan\u0131n s\u00f6yleyemeyece\u011fini, \u00fczerinde insan damgas\u0131 bulunmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 daha kar\u015f\u0131la\u015f\u0131r kar\u015f\u0131la\u015fmaz, duydu\u011fumuz o \u00fcrpertiden anlay\u0131veririz. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan d\u00fc\u015f\u00fcncesi b\u00f6yle bir konuyu -ilmin kapsay\u0131c\u0131l\u0131k ve ku\u015fat\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131 konusunu ara\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 zaman, b\u00f6ylesine geni\u015f ufuklara ula\u015fmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Bu alanda ortaya konan insan fikrinin, \u00fcr\u00fcnlerinin ve \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n de\u011fi\u015fik bir \u00f6zelli\u011fi ve belli bir s\u0131n\u0131r\u0131 vard\u0131r. \u0130nsan, dile getirdi\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcncesini ilgi alan\u0131ndan \u00e7ekip \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn her k\u00f6\u015fesindeki a\u011fa\u00e7lardan kopan yapraklar\u0131 g\u00f6zetip saymak insan\u0131n ilgi alan\u0131na giren bir konu mudur? Bu nokta; ilk anda insan\u0131n akl\u0131na gelebilecek bir sorun de\u011fildir. Yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn her k\u00f6\u015fesine dal\u0131ndan kopmu\u015f yapraklar\u0131 izlemek ve saymak insan\u0131n akl\u0131na gelmez. Bu y\u00fczden b\u00f6yle bir yola ba\u015fvurmaz da. Kapsaml\u0131 bir bilgiye dayanarak konuyu dile getirmesi de beklenemez. \u00c7\u00fcnk\u00fc dal\u0131ndan kopmu\u015f yapra\u011f\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131 bilmek ve bunu dile getirmek y\u00fcce yarat\u0131c\u0131n\u0131n i\u015fidir.\u0130nsan d\u00fc\u015f\u00fcncesinin yerin karanl\u0131klar\u0131nda gizlenmi\u015f her tohumla ne ilgisi vard\u0131r? Ku\u015fkusuz insano\u011flunun en fazla yapabildi\u011fi topra\u011f\u0131n alt\u0131na bizzat gizledi\u011fi tohumun geli\u015fmesini g\u00f6zetmektedir. Ancak topra\u011f\u0131n karanl\u0131\u011f\u0131nda gizlenmi\u015f her taneyi izleme konusu insan akl\u0131n\u0131n ilgilenebilece\u011fi, varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnece\u011fi ve kapsaml\u0131 bir bilgiye dayanarak s\u00f6z\u00fcn\u00fc edebilece\u011fi bir konu de\u011fildir. Topra\u011f\u0131n karanl\u0131klar\u0131nda \u00f6rt\u00fcl\u00fc tanenin say\u0131s\u0131n\u0131 ancak yaratan bilir, bundan s\u00f6z etmek de O'na yak\u0131\u015f\u0131r. \"Ya\u015f-kuru ne varsa hepsi apa\u00e7\u0131k bir kitaptad\u0131r.\" ifadesindeki bu kesinlikle, insan fikrinin ilgisi nedir? Bu konuda insan fikrinin en fazla yapabildi\u011fi, elindeki ya\u015f ve kuru \u015feylerden yararlanmakt\u0131r. Ancak kapsaml\u0131 bilgiye kan\u0131t olarak bundan s\u00f6z etmek insan\u0131n yeltendi\u011fi bir \u015fey olmad\u0131\u011f\u0131 gibi b\u00f6yle bir ifade tarz\u0131na ba\u015fvurdu\u011fu da g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Ya\u015f, kuru her \u015feyin say\u0131s\u0131n\u0131 bilen ve bundan s\u00f6z eden ancak y\u00fcce yarat\u0131c\u0131d\u0131r.\u0130nsan, dal\u0131ndan kopmu\u015f her yapra\u011f\u0131n, gizlenmi\u015f her tohumun, ya\u015f-kuru her \u015feyin a\u00e7\u0131k bir kitapta, korunmu\u015f bir k\u00fct\u00fckte kaydedilmi\u015f olmas\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmez. Neden b\u00f6yle bir \u015fey yaps\u0131n ki? Bundan yarar\u0131 ne olacakt\u0131r? Bir k\u00fct\u00fckte kaydetmeye neden \u00f6nem versin? Ancak bunlar\u0131 sayan, kaydeden, m\u00fclk\u00fcn sahibidir. M\u00fclk\u00fcnden hi\u00e7bir \u015fey bilgisinin d\u0131\u015f\u0131nda de\u011fildir. Bu konuda k\u00fc\u00e7\u00fck de b\u00fcy\u00fck gibidir ve basit \u00f6nemli biridir. \u00d6rt\u00fcl\u00fc olanla, a\u00e7\u0131kta olan fark etmez. Bilinmezle bilinen, uzakla yak\u0131n hep ayn\u0131d\u0131r.Ku\u015fkusuz bu kapsaml\u0131, geni\u015f, derin ve parlak sahne... B\u00fct\u00fcn yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn a\u011fa\u00e7lar\u0131ndan kopan yapra\u011f\u0131n, yerin her katman\u0131nda \u00f6rt\u00fcl\u00fc tohumun ve yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn her k\u00f6\u015fesindeki ya\u015f, kuru her \u015feyin i\u00e7inde yer ald\u0131\u011f\u0131 bir sahne... Evet insan d\u00fc\u015f\u00fcncesi nas\u0131l bu sahneye y\u00f6nelemiyor ve onunla ilgilenemiyorsa, ayn\u0131 \u015fekilde insan g\u00fcc\u00fc de bunu ne alg\u0131layabilir ne de ku\u015fatabilir. Bu sahne bir b\u00fct\u00fcn olarak sadece Allah'\u0131n bilgisine a\u00e7\u0131l\u0131r. O'nun bilgisi her \u015feyi kapsam\u0131\u015f ve ku\u015fatm\u0131\u015ft\u0131r. Her \u015fey O'nun korumas\u0131 alt\u0131ndad\u0131r. Dilemesi ve takdiri, b\u00fcy\u00fck-k\u00fc\u00e7\u00fck, basit \u00fcst\u00fcn, \u00f6rt\u00fcl\u00fc-a\u00e7\u0131k, bilinmez-bilinen ve uzak-yak\u0131n her \u015feyle yak\u0131ndan ilgilidir.Belli bir bilin\u00e7 d\u00fczeyine ve ifade g\u00fcc\u00fcne sahip insanlar, insan d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve ifade etme yetene\u011finin s\u0131n\u0131r\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi bilirler. \u0130nsan olarak ya\u015fad\u0131klar\u0131 deneyimlere dayanarak buna benzer bir sahnenin insan\u0131n hat\u0131r\u0131na gelemeyece\u011fini ve bu \u015fekil bir ifadenin insandan kaynaklanamayaca\u011f\u0131n\u0131 bilirler. Bu konuda tart\u0131\u015fmak isteyenler, t\u00fcm insan s\u00f6zlerine baks\u0131nlar. Bunun gibi bir y\u00f6neli\u015fle kar\u015f\u0131la\u015facaklar m\u0131 bakal\u0131m?Kur'an'da yer alan bu ve benzeri ayetler bile bu y\u00fcce kitab\u0131n kayna\u011f\u0131n\u0131 bilmek i\u00e7in yeterlidir.\u0130fadedeki sanatsal ola\u011fan\u00fcst\u00fcl\u00fck a\u00e7\u0131s\u0131ndan ayete bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda g\u00fczellik ve ahenk dolu ufuklar g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. \u0130nsan \u00fcr\u00fcn\u00fc s\u00f6zlerde, bu denli eri\u015filmez d\u00fczeye hi\u00e7bir zaman ula\u015f\u0131lamam\u0131\u015ft\u0131r.\"Gayb\u0131n anahtarlar\u0131 Allah'\u0131n kat\u0131ndad\u0131r. Onu yaln\u0131z O bilir.\"Zaman ve mek\u00e2nda, ge\u00e7mi\u015fte, \u015fimdiki zamanda ve gelecekte, hayatta meydana gelen olaylarda ve i\u00e7 d\u00fc\u015f\u00fcncelerdeki mutlak \"bilinmezlik\"teki uzakl\u0131k ufuklar ve dipsizlik...\"Karada ve denizde olan\u0131 bilir.\"G\u00f6r\u00fclen alemdeki uzakl\u0131\u011f\u0131, ufuklar\u0131 ve derinlikleri; ayn\u0131 d\u00fczeyde, ayn\u0131 geni\u015flik ve kapsay\u0131c\u0131l\u0131kta bilir. G\u00f6zle g\u00f6r\u00fclen alemdeki bu uzakl\u0131k, ufuklar ve derinlik perdeli gayb alemine uygun d\u00fc\u015fmektedir.\"O'nun bilgisi d\u0131\u015f\u0131nda bir yaprak bile d\u00fc\u015fmez.\"\u00d6l\u00fcm ve yok olu\u015f olay\u0131... Y\u00fccelerden a\u015fa\u011f\u0131lara, hayattan yoklu\u011fa d\u00fc\u015f\u00fc\u015f hareketi...\"Yerin karanl\u0131klar\u0131nda olan tane...\"Dipten y\u00fczeye, gizlilikten ve sessizlikten, patlamaya ve serbestli\u011fe do\u011fu\u015f ve geli\u015fim hareketi...\"Ya\u015f, kuru her \u015fey apa\u00e7\u0131k kitaptad\u0131r.\"Kapsaml\u0131 bir genelleme... genel anlamda her canl\u0131da parlay\u0131p solan hayat ve \u00f6l\u00fcm\u00fc i\u00e7ine almaktad\u0131r.Bu y\u00f6neli\u015f ve hareketleri kim meydana getirmektedir? \u015eu uyum ve g\u00fczelli\u011fi var eden kimdir? Bunun gibi k\u0131sac\u0131k bir ayette b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 ve \u015funlar\u0131 olu\u015fturan kimdir? Allah'dan ba\u015fka kim olabilir?GAYB NED\u0130R?\u015eimdi de y\u00fcce Allah'\u0131n \u015fu s\u00f6z\u00fc \u00fczerinde biraz dural\u0131m:\"Gayb\u0131n anahtarlar\u0131 O'nun kat\u0131ndad\u0131r. O'ndan ba\u015fka kimse bilemez onu.\"\"Gayb\", \"anahtarlar\u0131\" ve bunlara ili\u015fkin \"bilgi\"nin y\u00fcce Allah'a \u00f6zg\u00fc olu\u015fu konusu \u00fczerinde birka\u00e7 s\u00f6z s\u00f6ylemek i\u00e7in duruyoruz. Bunun nedeni \"gayb\" olgusunun, \u0130sl\u00e2m inanc\u0131n\u0131n temel bir ilkesi ve iman\u0131n ba\u015fl\u0131ca kural\u0131d\u0131r. Bir de \"gayb\" (g\u00f6r\u00fcnmez) ve gaybiyet (g\u00f6r\u00fcnmezlik) kelimesinin, materyalizmin ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131ndan sonra son g\u00fcnlerde \u00e7okca savsaklanmas\u0131 ve \"Bilim\" ve \"Bilimsellik\" kelimelerine kar\u015f\u0131t gibi g\u00f6sterilmesinden \u00f6t\u00fcr\u00fc \u00fczerinde durmam\u0131z gerekmektedir. Kur'an-\u0131 Kerim, anahtarlar\u0131n\u0131 Allah'dan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi, bir \"gayb alemi\"nin oldu\u011funu bildirmektedir. Ayr\u0131ca insana bu konuda \u00e7ok s\u0131n\u0131rl\u0131 bir bilginin verildi\u011fini belirtmektedir. Bu az bilgi de insana, y\u00fcce Allah'\u0131n bildi\u011fi insan\u0131n g\u00fcc\u00fc ve ihtiyac\u0131 oran\u0131nda verilmi\u015ftir. Buna g\u00f6re insanlar y\u00fcce Allah'\u0131n kendilerine verdi\u011fi bilginin \u00f6tesinde zandan ba\u015fka hi\u00e7bir \u015fey bilemezler. Zan ise, hakka g\u00f6re hi\u00e7bir \u015fey ifade etmemektedir. Ayr\u0131ca y\u00fcce Allah, bu evreni yaratt\u0131\u011f\u0131n\u0131, onu de\u011fi\u015fmez bir kanuna dayand\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131, insan ilminin bu kanunlar\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131r\u0131p kavrayabilece\u011fini, g\u00fcc\u00fc ve ihtiyac\u0131 oran\u0131nda bu kanunlara g\u00f6re hareket edebilece\u011fini ve Rabbinin kat\u0131ndan gelen \u015feyin ger\u00e7ek oldu\u011funa olan inanc\u0131n\u0131 artt\u0131racak ve peki\u015ftirecek \u015fekilde i\u00e7 ve d\u0131\u015f d\u00fcnyada bu kanunlardan bir k\u0131sm\u0131n\u0131 ortaya \u00e7\u0131karabilece\u011fini bildirmektedir. Ancak bu ortaya \u00e7\u0131karma olay\u0131, insan\u0131n bilmedi\u011fi \"gayb\" ger\u00e7e\u011fine ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n de\u011fi\u015fmez kanunlar\u0131n\u0131n ihl\u00e2li anlam\u0131na gelmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu hep \"gayb\" olarak kalacakt\u0131r. Ayr\u0131ca bu durum, y\u00fcce Allah'\u0131n iradesinin serbestli\u011fine ve her \u015feyin Allah'a \u00f6zg\u00fc gaybi bir kader uyar\u0131nca meydana geli\u015fi ger\u00e7e\u011fine de ters d\u00fc\u015fmez. \u0130sl\u00e2m inanc\u0131ndaki ve bu inanc\u0131n ger\u00e7eklerinden meydana gelen m\u00fcsl\u00fcman\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncesindeki uyuma denk bir \u015fekilde yokdan var olup, varl\u0131klar aras\u0131nda g\u00f6r\u00fcl\u00fcr.\u00c7ok y\u00f6nl\u00fc birbirleriyle uyum i\u00e7inde olan eksiksiz bu ger\u00e7eklerin t\u00fcm\u00fc, -bu tefsire- elimizden geldi\u011fince \u00f6zet olarak bir a\u00e7\u0131klama yapmam\u0131z\u0131 gerektirmektedir. Ayr\u0131ca s\u00f6zlerimiz bu tefsirde uydu\u011fumuz metodun s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kmamal\u0131d\u0131r.Y\u00fcce Allah, Kur'an'\u0131n bir\u00e7ok yerinde m\u00fcminleri \"gayba\" inanan ki\u015filer olarak nitelendirmektedir. B\u00f6ylece bu s\u0131fat\u0131 iman\u0131n temellerinden biri saymaktad\u0131r:\"Elif-Lam-Mim. Do\u011fru oldu\u011fu ku\u015fkusuz olan bu kitap, takva sahipleri i\u00e7in hidayet kayna\u011f\u0131d\u0131r. Onlar g\u00f6rmediklerine (gayba) inan\u0131rlar, namaz\u0131 k\u0131larlar ve kendilerine verdi\u011fimiz r\u0131z\u0131ktan ba\u015fkalar\u0131na verirler. Yine onlar gerek sana ve gerekse senden \u00f6nce indirilen kitaplara inan\u0131rlar ve ahiretten hi\u00e7 ku\u015fku duymazlar. \u0130\u015fte onlar Rabblerinden gelen bidayet yolundad\u0131rlar ve kurtulu\u015fa erenlerdir.\" (Bakara Suresi: 1-5)Allah'a inanmak da bizzat g\u00f6r\u00fclmeyene, gayba inanmakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc insana g\u00f6re, y\u00fcce Allah'\u0131n zat\u0131 bir gaybt\u0131r. O'na inand\u0131klar\u0131 zaman g\u00f6rmeden inan\u0131yorlar. Fiillerinin etkilerini g\u00f6r\u00fcyorlar sadece, yoksa ne zat\u0131n\u0131 ne de yapt\u0131klar\u0131n\u0131n mahiyetini kavr\u0131yorlar.Ahiret g\u00fcn\u00fcne inanmak da ayn\u0131 \u015fekilde g\u00f6r\u00fclmeyene, gayba inanmakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u0131yamet, insana g\u00f6re bir gaybt\u0131r. Ondan sonra meydana gelecek yeniden dirilme, hesap, m\u00fck\u00e2fat ve ceza Allah'\u0131n anlatt\u0131klar\u0131n\u0131 do\u011frulamak i\u00e7in m\u00fcminlerin inand\u0131klar\u0131 birer gaybt\u0131r.Ancak onu do\u011frulamakla iman\u0131n ger\u00e7ekle\u015febilece\u011fi gayb olay\u0131, Kur'an-\u0131 Kerim'in m\u00fcminlerin pratik durumunu ve kapsaml\u0131 inan\u00e7lar\u0131n\u0131 s\u00f6z konusu ederken, anlatt\u0131\u011f\u0131 ba\u015fka ger\u00e7ekleri de i\u00e7ermektedir!\"Peygamber, kendisine Rabbi taraf\u0131ndan indirilen ger\u00e7eklere inand\u0131, m\u00fcminler de. Hepsi birlikte Allah'a, O'nun meleklerine, O'nun kitaplar\u0131na ve O'nun peygamberlerine inand\u0131lar. \"O'nun peygamberlerinden hi\u00e7birini di\u011ferlerinden ay\u0131rmay\u0131z. Duyduk ve uyduk. G\u00fcnahlar\u0131m\u0131z\u0131 ba\u011f\u0131\u015flaman\u0131 dileriz. Ey Rabbimiz, d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcz sanad\u0131r\" dediler.\" (Bakara Suresi: 285)Bu ayette peygamberin (Allah'\u0131n sel\u00e2m\u0131 \u00fczerine olsun), ayn\u0131 \u015fekilde m\u00fcminlerin hep birlikte Allah'a inand\u0131klar\u0131n\u0131 -ki bu bir gaybd\u0131r- Allah'\u0131n peygamberine indirdiklerine inand\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcyoruz. Y\u00fcce Allah, peygamberini, kendisine indirdi\u011fi kitapta gayb\u0131n bir k\u0131sm\u0131ndan haberdar etmektedir. Nitekim ba\u015fka bir ayette \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r:\"G\u00f6r\u00fclmeyeni bilen Allah, g\u00f6r\u00fclmeyeni kimseye g\u00f6stermez. Ancak peygamberlerden bildirmek istedi\u011fi bunun d\u0131\u015f\u0131ndad\u0131r.\" (Cin Suresi: 26-27)Peygamberin ve m\u00fcminlerin meleklere inanmalar\u0131 da bir gaybd\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan g\u00fcc\u00fc ve ihtiyac\u0131 oran\u0131nda, y\u00fcce Allah'\u0131n melekler hakk\u0131nda bildirdiklerinden ba\u015fka bir \u015fey bilmez. (Bu c\u00fczde \"Melekler\" konusuna bkz.)Do\u011frulamay\u0131nca iman\u0131n varl\u0131\u011f\u0131ndan s\u00f6z edilemeyecek olan bir gayb daha kal\u0131yor. O da, Allah'\u0131n kaderidir! \u0130man hadisinde s\u00f6z\u00fc edildi\u011fi gibi, meydana gelmedi\u011fi s\u00fcrece bu konuda insan hi\u00e7bir \u015fey bilemez.\"Kadere, iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn O'ndan oldu\u011funa...\" (Buhari, M\u00fcslim)Bununla beraber varl\u0131klar aleminde insan\u0131 her y\u00f6nden bir g\u00f6r\u00fclmezlik, bir gayb ku\u015fatm\u0131\u015ft\u0131r. Ge\u00e7mi\u015f, \u015fimdiki zaman ve gelecek bir gaybt\u0131r. \u0130nsan i\u00e7in, insan b\u00fcnyesi gaybt\u0131r. \u00c7evresindeki t\u00fcm evren gaybt\u0131r. Evrenin olu\u015fumu, hareket \u00e7izgisi, tabiat ve hareketleri gaybt\u0131r. Hayat\u0131n meydana geli\u015fi, hareket \u00e7izgisi, tabiat\u0131 ve hareketleri gaybt\u0131r. \u0130nsan\u0131n bilmedi\u011finde, ayn\u0131 \u015fekilde bildi\u011finde de hep bir gayb mevcuttur.\u0130nsan bir bilinmezlik denizinde y\u00fczmektedir. De\u011fil \u00e7evresindeki ve t\u00fcm evrenin yap\u0131s\u0131nda olup bitenleri bilmek, \u00e7evresindeki evrende, her atomda, atomdaki her elektronda, her h\u00fccrede ve h\u00fccrenin her dokusunda olacaklar\u0131 bilmek, bizzat i\u00e7inde bulundu\u011fu durumu ve kendi i\u00e7inde olup bitenleri bile bilemez.B\u00fcsb\u00fct\u00fcn gayb! Her taraf bilinmezlikle dolu! K\u0131sa g\u00f6r\u00fc\u015fl\u00fc zavall\u0131 insan\u0131n akl\u0131, bilinmezlik denizinde y\u00fczmektedir. \u0130nsan, \u015fu koca denizde bir belirti olarak \u015furada, burada beliren buzul adac\u0131klar\u0131na s\u0131\u011f\u0131nmaktad\u0131r yaln\u0131zca. Allah'\u0131n yard\u0131m\u0131 olmasayd\u0131, t\u00fcm evreni emrine verip baz\u0131 kanunlar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmemi\u015f olsayd\u0131, hi\u00e7bir \u015fey yapamayacakt\u0131. Buna ra\u011fmen \u015f\u00fckretmiyor insan. \"Kullar\u0131mdan \u015f\u00fckredenler \u00e7ok azd\u0131r.\" (Sebe Suresi: 13) Hatta son zamanlarda insan, y\u00fcce Allah'\u0131n evrensel kanunlardan bir k\u0131sm\u0131n\u0131 kendisine g\u00f6stermesinden ve kendisine verdi\u011fi az bilgiden dolay\u0131 b\u00fcy\u00fcklenmektedir. B\u00fcy\u00fcklenmekte ve kimi zaman \"insan tek ba\u015f\u0131na ayaktad\u0131r\" iddias\u0131n\u0131 ileri s\u00fcrebilmektedir. \u0130nsan\u0131n kendisine yard\u0131m edecek bir tanr\u0131ya ihtiya\u00e7 duymad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemektedir. Evet insan b\u00fcy\u00fcklenmekte ve \"Bilim\"in \"Gayb\"a (g\u00f6r\u00fclmeze), d\u00fc\u015f\u00fcncedeki \"Bilimselli\u011fin\" de \"Gaybiyet\"e (g\u00f6r\u00fclmezli\u011fe) kar\u015f\u0131t oldu\u011funu sanmakta ve \"Bilim\"le \"Gayb\"\u0131n uyu\u015famayaca\u011f\u0131n\u0131 iddia etmektedir. Aynen bilimsel mant\u0131kla gayb mant\u0131\u011f\u0131n\u0131n uyu\u015famayaca\u011f\u0131n\u0131 iddia etti\u011fi gibi.GAYBA G\u00d6RE B\u0130L\u0130M\u0130N KONUMU\"Gayb\"a g\u00f6re \"bilim\"in konumu nedir, buna bir g\u00f6z atal\u0131m. \u0130nsan\u0131n s\u0131n\u0131rl\u0131 bilgisi hakk\u0131nda kesin h\u00fckm\u00fc bildiren, her \u015feyi bilen ve her \u015feyden haberdar olan y\u00fcce Allah'\u0131n s\u00f6zlerinin \u00fczerinde d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fckten sonra, bizzat insano\u011fullar\u0131ndan kimi bilginlerin ara\u015ft\u0131rmalar\u0131na ve s\u00f6ylediklerine bir bakal\u0131m:\"Size \u00e7ok az\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda bilgi verilmemi\u015ftir.\" (\u0130sra Suresi: 85)\"Onlar zandan ve nefislerinin arzusundan ba\u015fkas\u0131na uymazlar. Oysa Rabblerinden onlara hidayet gelmi\u015ftir.\" (Necm Suresi: 29)A\u015fa\u011f\u0131daki ayet gayb\u0131n (g\u00f6r\u00fclmezli\u011fin), b\u00fct\u00fcn\u00fcyle Allah'\u0131n bilgisince ku\u015fat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir:\"Gayb\u0131n anahtarlar\u0131 O'nun yan\u0131ndad\u0131r. O'ndan ba\u015fkas\u0131 bilemez.\" (En'am Suresi: 59)Bu ayet de, gayb\u0131 bilenin ayn\u0131 zamanda her \u015feyi de g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc belirtmektedir.\"Yoksa gayb\u0131n bilgisi onun kat\u0131nda m\u0131 ki g\u00f6r\u00fcyor? (Necm Suresi: 35) Ne kastedildi\u011fi bizzat sorunun i\u00e7indedir.\u0130nsano\u011flunun bilginlerinin ara\u015ft\u0131rma ve s\u00f6zlerinden yola \u00e7\u0131karak `gayba\" g\u00f6re \"bilim\"in konumuna bir g\u00f6z atal\u0131m. Ancak amac\u0131m\u0131z bu konuda y\u00fcce Allah'\u0131n kesin s\u00f6z\u00fcn\u00fc, bunlar\u0131n dedikleriyle do\u011frulamak de\u011fildir. -Bir m\u00fcminin y\u00fcce Allah'\u0131n s\u00f6z\u00fcn\u00fc insanlar\u0131n s\u00f6zleriyle tasdik etmeye kalk\u0131\u015fmas\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclemez.- Fakat biz, bunlara \"Bilim\", \"Gayb\", \"Bilimsellik\", \"Gaybilik\" kavramlar\u0131n\u0131 geveleyenleri do\u011frulu\u011funa inand\u0131klar\u0131 insanlar\u0131n s\u00f6zleriyle muhakeme etmek i\u00e7in g\u00f6z at\u0131yoruz. B\u00f6ylece kendi \u00e7a\u011flar\u0131nda ya\u015fayabilmek, \u00e7a\u011f\u0131n ak\u0131lc\u0131l\u0131\u011f\u0131ndan ve deneyimlerinin sonu\u00e7lar\u0131ndan geri kalmamak i\u00e7in, \"k\u00fclt\u00fcr\" ve \"bilgi\" edinmeleri gerekti\u011fini \u00f6\u011frenmi\u015f olurlar. Bizzat insan\u0131n ara\u015ft\u0131rmas\u0131, bilgi ve deneyimleri sonucu tek bilimsel ger\u00e7e\u011fin \"gayb\" oldu\u011funu anlarlar. Son deneyim ve sonu\u00e7lar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda \"Bilimselli\u011fin\" tamam\u0131yla \"Gaybilikle\" e\u015f anlaml\u0131 oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcrler. \"Gaybilik\"in kar\u015f\u0131t\u0131na gelince o da \"bilgisizlik\"tir. Onyedinci, onsekizinci ve ondokuzuncu y\u00fczy\u0131llarda ya\u015fanm\u0131\u015f ve fakat yirminci y\u00fczy\u0131lda ya\u015fanmamas\u0131 gereken bilgisizlik...Amerikal\u0131 \u00e7a\u011fda\u015f bir bilgin, \"bilim\"in ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 \"ger\u00e7ek\"lerden \u00f6zetle \u015f\u00f6yle s\u00f6z etmektedir:\"Bilimler deneyle saptanm\u0131\u015f ger\u00e7eklerdir. Bununla beraber de\u011ferlendirmesinde, nitelendirme ve sonu\u00e7land\u0131rmas\u0131nda titizlikten uzak oldu\u011fu oranda insan\u0131n hayal ve kuruntular\u0131ndan etkilenir. Bilimsel sonu\u00e7lar bu s\u0131n\u0131rlar i\u00e7inde kabul g\u00f6rmektedir. Oysa bu haliyle nitelendirme ve bilgi a\u00e7\u0131s\u0131ndan say\u0131lar\u0131n alan\u0131yla s\u0131n\u0131rlanm\u0131\u015f oluyor. \u0130htimallerle ba\u015flay\u0131p, ihtimallerle sonu\u00e7lan\u0131yor. Hi\u00e7bir zaman kesinlik ifade etmemi\u015f oluyor. Dolay\u0131s\u0131yla bilimsel sonu\u00e7lar yakla\u015f\u0131k sonu\u00e7lard\u0131r. Her zaman i\u00e7in \u00f6l\u00e7\u00fc ve yakla\u015f\u0131mlarda bir \u00e7aban\u0131n \u00fcr\u00fcn\u00fc, sonu\u00e7larda olabilen muhtemel yanl\u0131\u015fl\u0131klara a\u00e7\u0131kt\u0131r. Ekleme ya da \u00e7\u0131karma \u015feklinde de\u011fi\u015fime u\u011frayabilirler. Bu y\u00fczden niha\u00ee ger\u00e7ekler de\u011fildirler. Tabiat kanunlar\u0131ndan birini ortaya \u00e7\u0131karan ya da bir teori ortaya atan bir bilginin \u015f\u00f6yle dedi\u011fini g\u00f6rebiliyoruz: \"Bu, \u015fu ana kadar elde etti\u011fimiz sonu\u00e7lard\u0131r.\" B\u00f6ylece ilerde olabilecek de\u011fi\u015fikliklere kap\u0131y\u0131 a\u00e7\u0131k b\u0131rak\u0131yor.\"Bu s\u00f6zler, bilimin ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve ula\u015fabilece\u011fi t\u00fcm sonu\u00e7lar\u0131n ger\u00e7ek mahiyetini \u00f6zetlemektedir. \"\u0130nsan\" s\u0131n\u0131rl\u0131 y\u00f6ntemleri, hatta \u00f6ncesizlik ve sonras\u0131zl\u0131\u011fa oranla s\u0131n\u0131rl\u0131 olan varl\u0131\u011f\u0131yla, bu sonu\u00e7lara ula\u015fmaya \u00e7abalad\u0131\u011f\u0131ndan, ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olarak var\u0131lan bu sonu\u00e7lar, insan\u0131n m\u00fchr\u00fcn\u00fc ta\u015f\u0131yacakt\u0131r. Bunun sonucu olarak da k\u0131sa s\u00fcreli olmak, yanl\u0131\u015f ve do\u011fruya ve iptal edilip de\u011fi\u015ftirilmeye a\u00e7\u0131k olmak gibi insan\u0131nkine benzer \u00f6zelliklere a\u00e7\u0131k olacakt\u0131r.Bununla beraber insan\u0131n herhangi bir sonuca varmak i\u00e7in ba\u015fvurdu\u011fu y\u00f6ntemler, deney ve kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmad\u0131r. \u0130nsan \u00f6nce deneye ba\u015fvuruyor. Sonra da deneyle ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 bu sonucu kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rma yoluyla genelle\u015ftiriyor. Oysa bilim ve bilim adamlar\u0131n\u0131n itiraflar\u0131yla; kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rma, tahmini sonu\u00e7lara ula\u015ft\u0131ran bir y\u00f6ntemdir. Hi\u00e7bir zaman kesin ve niha\u00ee sonu\u00e7lara g\u00f6t\u00fcrmesi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclemez. Di\u011fer y\u00f6ntem ise, -bu ise, deney ve \u00fczerinde deney yap\u0131lan \u015feyden elde edilen sonucu her zaman ve ko\u015fuldaki benzerine uygulatma anlam\u0131nda ara\u015ft\u0131rmad\u0131r.- \u0130nsan i\u00e7in o kadar kolay bir y\u00f6ntem de\u011fildir. Sadece kesin sonu\u00e7lara ula\u015ft\u0131ran y\u00f6ntemlerden bir tanesidir. Allah'\u0131n insanlara y\u00f6nelik yol g\u00f6stericili\u011fi ve a\u00e7\u0131klamas\u0131 Olmazsa, insan\u0131 kesin, ger\u00e7ek ve tart\u0131\u015fmas\u0131z sonuca ula\u015ft\u0131ran bir yel olma vasf\u0131n\u0131 koruyamaz. Bu nedenle, Allah'\u0131n bildirdiklerinin d\u0131\u015f\u0131nda insan\u0131n t\u00fcm bilgisi, hi\u00e7bir zaman kesinlik kazanmayan zanna dayal\u0131 bir bilgi olarak kalacakt\u0131r.Bununla beraber insan, ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 bu zanna dayal\u0131 bilgilerinin \u00f6tesinde \u00e7epe\u00e7evre bir \"gayb\" atmosferiyle ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.\u00c7evresindeki bu evren... Evet insan hal\u00e2 \u00e7evresindeki bu evrenin kayna\u011f\u0131, olu\u015fumu, mahiyeti, hareketleri; \"zaman\" ve mahiyeti, \"mek\u00e2n\" ve onun \"zaman\"la olan ilgisi ve evrende yer alan her \u015feyin \"zaman\" ve \"mek\u00e2n\"la olan ili\u015fkisi hakk\u0131nda varsay\u0131mlar ve kuramlar geli\u015ftirip durmaktad\u0131r.\u015eayet evrende \"fikir\" ve genel anlamda \"enerji\"nin mahiyetinden farkl\u0131 bir mahiyete sahipse, nedir hayat? Kayna\u011f\u0131 nedir? Nas\u0131l olu\u015fmu\u015ftur? Ne t\u00fcr bir mahiyete sahiptir? Hareket \u00e7izgisi nas\u0131ld\u0131r? Kendisini etkileyen unsurlar nelerdir? \u015eu `maddi' varl\u0131kla ne t\u00fcr bir ili\u015fkisi vard\u0131r?`\u0130nsan\u0131n kendisi nedir? Onu `madde'den farkl\u0131 k\u0131lan nedir? Geri kalan canl\u0131lardan ne gibi bir ayr\u0131cal\u0131\u011fa sahiptir? \u015eu yery\u00fcz\u00fcne nas\u0131l gelmi\u015ftir ve ona nas\u0131l egemen olmu\u015ftur? Kendisine bir ayr\u0131cal\u0131k kazand\u0131ran ve onun sayesinde ba\u015fka \u015feyler \u00fczerinde tasarruf yetkisine sahip oldu\u011fu `ak\u0131l' nedir? \u00d6ld\u00fckten ve yok olduktan sonra ne olacakt\u0131r?Bizzat insan\u0131n b\u00fcnyesinde her an olup biten analizler ve bile\u015fimler neyin nesidir ve nas\u0131l meydana geliyor?T\u00fcm bunlar `gayb'\u0131n alan\u0131d\u0131r. Bilim ise kenar\u0131nda durmaktad\u0131r. Zan ve tercih yoluyla da olsa, kimi zaman i\u00e7ine dalacak gibi oluyor sadece. Her ne kadar ileri s\u00fcr\u00fclen g\u00f6r\u00fc\u015fler, varsay\u0131m ve ihtimallerden \u00f6teye ge\u00e7miyorsa...Bu \u00e7a\u011fda \u00e7ok az\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda bilimin bizzat ilgilenmedi\u011fi il\u00e2hl\u0131k ger\u00e7e\u011fi, melek, cin ve Allah'dan ba\u015fka kimsenin bilmedi\u011fi yarat\u0131klara ili\u015fkin ger\u00e7ekleri, \u00f6l\u00fcm, ahiret, hesap ve ceza konusundaki ger\u00e7ekleri bir kenara b\u0131raksak... Evet bir an i\u00e7in t\u00fcm bunlar\u0131 bir kenara b\u0131raksak bile yak\u0131n\u0131m\u0131zdaki `gayb' yeterlidir. Bu gayb kar\u015f\u0131s\u0131nda bilim, teslim olmu\u015f bir tav\u0131r tak\u0131nmaktad\u0131r. Demogojiyi bilgiye, b\u00fcy\u00fcklenmeyi samimiyete ye\u011fleyenlerden ba\u015fkas\u0131 bu tavr\u0131 tak\u0131nmaktan ka\u00e7\u0131nmaz.Baz\u0131 \u00f6rnekler verelim:1- Evrenin temel yap\u0131s\u0131 ve gidi\u015f tarz\u0131 hakk\u0131nda modern bilimin dedi\u011fine g\u00f6re, evrenin yap\u0131s\u0131n\u0131n temelini atom olu\u015fturmaktad\u0131r. Ancak alemin yap\u0131s\u0131ndaki en k\u00fc\u00e7\u00fck birim atom de\u011fildir. O da protonlardan (pozitif elektriksel enerji), elektrondan (negatif elektriksel enerji) ve n\u00f6tronlardan (y\u00fcks\u00fcz pozitif ve negatif elektriksel enerjiyi e\u015fit miktarda i\u00e7eren n\u00f6tr tarafs\u0131z enerji) meydana gelmektedir. Atom par\u00e7alan\u0131nca elektrikler (elektronlar) da\u011f\u0131l\u0131r. Ancak laboratuarda her zaman kesin ve uyumlu bir hareket sergilemezler. Kimi zaman \u0131\u015f\u0131k dalgalar\u0131 kimi zaman da mermi gibi hareket ederler. Hareketleri \u00f6nceden belirlenemez. Aksine hi\u00e7bir zaman kesin olmayan ba\u015fka bir kanuna uyarlar. O da ihtimaller kanunudur. Atomun hareket tarz\u0131 budur. Par\u00e7alar \u015feklinde atomlardan meydana gelen gruplar da bu \u015fekilde hareket ederler.\u0130ngiliz do\u011fa bilimci ve matematik\u00e7i Sir James Jains \u015f\u00f6yle der:\"Eski bilim kesin ilkeler belirliyordu. Buna g\u00f6re tabiat\u0131n bir tek yolu takip etmekten ba\u015fka se\u00e7ene\u011fi yoktur. Bu da zaman\u0131n ba\u015flang\u0131c\u0131ndan sonuna kadar sebep ve sonu\u00e7 aras\u0131ndaki s\u00fcrekli zincirleme do\u011frultusunda hareket etmesi i\u00e7in \u00f6nceden \u00e7izilmi\u015f bir yoldur. Buna g\u00f6re (A) durumundan sonra (B) durumunun gelmesi ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Modern bilimin ise, \u015fu ana kadar s\u00f6yleyebildi\u011fi tek \u015fey, (A) durumundan sonra (B) durumunun ya da (C) durumunun veya (D) durumunun veyahut bunlardan ba\u015fka bir durumunun meydana gelebilece\u011fidir. Evet \u015funu s\u00f6yleyebilir: (B) durumunun meydana gelmesi ihtimali (C) durumundan fazlad\u0131r. (C) durumunun meydana gelmesi de (D) durumundan daha muhtemel-dir. \u0130\u015fte b\u00f6yle. Hatta (B), (C) ve (D) durumlar\u0131ndan herbirinin di\u011ferine oranla meydana gelebilme ihtimalini belirleyebilir ancak, hangisinin di\u011ferini takip edece\u011fini kesin bir \u015fekilde haber veremez. \u00c7\u00fcnk\u00fc her zaman ihtimallerden s\u00f6z etmektedir. Ancak s\u00f6ylenmesi gerekene gelince o da oranlara ba\u011fl\u0131d\u0131r. Bu oranlar\u0131n ger\u00e7ek mahiyeti ne olursa olsun.\"\u015eayet insan bilgisinin deneyimlerinin ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve evren ve atomlar\u0131n\u0131n i\u00e7inde, e\u015fi\u011finde durdu\u011fu nokta bu olmasayd\u0131 `gayb' ve insan bilgisine kapal\u0131 Allah'\u0131n kaderi ne olacakt\u0131?Bu duruma radyum atomlar\u0131n\u0131n \u0131\u015f\u0131nlanarak kur\u015fun ve helyuma d\u00f6n\u00fc\u015fmesi \u00f6rnek verilmektedir. Bu, tamamen bilinmez bir kadere, \u00f6rt\u00fcl\u00fc bir `gayb'a g\u00f6re meydana gelmektedir. \u0130nsan bilgisi bunun \u00f6tesine ge\u00e7emiyor.\"Daha iyi a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fmas\u0131 i\u00e7in somut bir \u00f6rnek verelim: Bilindi\u011fi gibi radyum atomlar\u0131 ve ondan ba\u015fka \u0131\u015f\u0131nlama yetene\u011fine sahip elementler s\u0131rf zaman\u0131n ge\u00e7mesiyle par\u00e7alan\u0131rlar. Geride kur\u015fun ve helyum atomlar\u0131 kal\u0131r. Bu nedenle radyum k\u00fctlesi s\u00fcrekli hacmini kaybeder ve zamanla yerini kur\u015fun ve helyuma b\u0131rak\u0131r. Bu dengeli eksilmeye h\u00fckmeden genel kanunsa, son derece garip bir kanundur. Buna g\u00f6re radyum atomlar\u0131, sadece do\u011fum olmad\u0131\u011f\u0131 ve n\u00fcfusun t\u00fcm\u00fc ya\u015fl\u0131l\u0131ktan kaynaklanmayan tek bir \u00f6l\u00fcmle y\u00fczy\u00fcze kald\u0131\u011f\u0131 zaman insanlar\u0131n yok olmas\u0131 gibi eksilirler. Ya da aralar\u0131nda hi\u00e7 kimsenin kendi iste\u011fiyle kat\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 bir b\u00f6l\u00fck askerin yok olaca\u011f\u0131 ate\u015f hatt\u0131na s\u00fcr\u00fclmesi gibi yok olurlar. K\u0131sacas\u0131 bir radyum atomu \u00fczerinde ya\u015fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n hi\u00e7bir etkisi s\u00f6z konusu de\u011fildir. Yani radyum atomu hayattan pay\u0131n\u0131 ald\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in \u00f6lmez. Aksine \u00f6l\u00fcm kendisine tesad\u00fcfen isabet etti\u011fi i\u00e7in \u00f6lm\u00fc\u015ft\u00fcr.\" (Sir James Jains b\u00f6yle s\u00f6yl\u00fcyor. Deneyimlerin ve tabiat\u0131n a\u00e7\u0131k vasf\u0131n\u0131n do\u011furdu\u011fu bilimsel sonu\u00e7lar \u00e7\u0131kar\u0131yoruz s\u00f6zlerinden. Ancak kulland\u0131\u011f\u0131 \"tesad\u00fcfen isabet etme\" deyimi, bizi ilgilendirmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc biz biliyoruz ki o, s\u00fcresini doldurmu\u015ftur ve \u00f6l\u00fcm ona, Allah'\u0131n takdiri ve hikmeti uyar\u0131nca gelmi\u015ftir. Ve yine biliyoruz ki; her ecel \u00f6nceden tayin edilmi\u015ftir. Bu noktada bir radyum atomu ile herhangi bir canl\u0131 aras\u0131nda hi\u00e7bir fark yoktur. \u0130nsanlar da bu \u015fekilde g\u00f6zlere g\u00f6r\u00fcnmeyen ecelin dolmas\u0131 sonucu \u00f6l\u00fcrler.)\"Bu ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131klamak i\u00e7in somut bir \u00f6rnek verecek olursak \u015f\u00f6yle s\u00f6yleriz: Diyelim ki odam\u0131zda 2000 tane radyum atomu vard\u0131r. Bilim bir sene sonra bunlardan ka\u00e7 tanesinin aktif kalaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyemez. Olsa olsa geri kalanlara tercih edilebilecek ihtimalleri s\u0131ralayabilir, 2000 veya 1999 ya da 1998 gibi. Say\u0131s\u0131n\u0131n 1999 olmas\u0131, olabilecek en yak\u0131n ihtimaldir. Yani en \u00e7ok tercih edilen ihtimale g\u00f6re, gelecek y\u0131l i\u00e7inde 2000 atomdan sadece bir tanesi yok olacakt\u0131r.2000 atom i\u00e7inde bu belli atomun hangi y\u00f6ntemle se\u00e7ildi\u011fini kavrayam\u0131yoruz. \u0130\u015fin ba\u015f\u0131nda bu atomun di\u011ferlerinden daha \u00e7ok bir \u00e7arp\u0131\u015fmaya u\u011frayaca\u011f\u0131n\u0131 ya da daha s\u0131cak bir ortama girebilece\u011fini yahut gelecek y\u0131l i\u00e7inde bu ikisinin d\u0131\u015f\u0131nda bir olayla kar\u015f\u0131la\u015fabilece\u011fini varsayabiliriz. Ancak t\u00fcm bunlar hi\u00e7bir zaman do\u011fru olmayacakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u015fayet bir tek atomun \u00e7arp\u0131\u015fmaya u\u011framas\u0131 ya da s\u0131cak bir ortama girmesi sonucu yok olmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn oluyorsa, geri kalan 1999 atomun da par\u00e7alanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. O halde bas\u0131n\u00e7 ya da \u0131s\u0131 uygulama sonucu, radyum atomunu par\u00e7alamak konusunda acele edebiliriz. Ancak do\u011fa bilimcilerden her biri bunun m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir. Aksine her y\u0131l 2000 tane radyum atomunun i\u00e7inde sadece bir tane atoma \u00f6l\u00fcm\u00fcn isabet etti\u011fine ve onu par\u00e7alanmaya zorlad\u0131\u011f\u0131na inanmaktad\u0131r.\" \u0130\u015fte 1903 y\u0131l\u0131nda \"Ruderford\" ve \"Sdey\"n\u0131n ortaya att\u0131klar\u0131 kendili\u011finden par\u00e7alanma teorisi budur.O halde kendisinin ve ba\u015fkas\u0131n\u0131n iste\u011fi d\u0131\u015f\u0131nda, kendisinden ve ba\u015fkas\u0131ndan bir bilgi olmaks\u0131z\u0131n atomun radyasyon yaymas\u0131n\u0131 sa\u011flayan g\u00f6r\u00fcnmez kader bu de\u011filse nedir?Ku\u015fkusuz bunlar\u0131 s\u00f6yleyen adam, insanlar\u0131n g\u00f6remedi\u011fi il\u00e2hi kaderi ispat etmek iste\u011finde de\u011fildir. Aksine bizzat insan bilgisinin vard\u0131\u011f\u0131 sonu\u00e7lar\u0131n bask\u0131s\u0131ndan ka\u00e7ma \u00e7abas\u0131ndad\u0131r. Ancak `gayb' ger\u00e7e\u011fi onu, g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz gibi konu\u015fmak zorunda b\u0131rakmaktad\u0131r.2- Nas\u0131l ki `gayb' ger\u00e7e\u011fi evrenin yap\u0131s\u0131n\u0131n, temelinin ve hareketlerinin a\u00e7\u0131klanmas\u0131 konusunda bir zorunluluksa, ayn\u0131 \u015fekilde insan bilgisinin ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 ayn\u0131 g\u00fc\u00e7le hayat\u0131n ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 ve hareketleri konusunda da bir zorunluluktur.Almanya Frankfurt \u00dcniversitesi profes\u00f6rlerinden biyolog ve botanik\u00e7i Russel Charles Ernest \u015f\u00f6yle der:\"Cans\u0131zlar aleminden hayat\u0131n nas\u0131l meydana geldi\u011fine ili\u015fkin bir\u00e7ok teoriler geli\u015ftirilmi\u015ftir. Kimi ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar hayat\u0131n proteinden ya da vir\u00fcsden yahut proteinin b\u00fcy\u00fck par\u00e7alar\u0131n\u0131n biraraya gelmesinden meydana geldi\u011fi sonucuna varm\u0131\u015flard\u0131r. Baz\u0131 insanlar bu teorilerin canl\u0131lar alemi ile cans\u0131zlar alemini b\u00f6len bo\u015flu\u011fu kapatt\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnebilir. Ancak kabul etmek zorunda oldu\u011fumuz realite g\u00f6steriyor ki, cans\u0131z bir maddeden canl\u0131 bir madde meydana getirmek i\u00e7in harcanan t\u00fcm \u00e7abalar, beklenmeyen bir ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131k ve bozgunla sonu\u00e7lanm\u0131\u015ft\u0131r. Bununla beraber Allah'\u0131n varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ink\u00e2r eden biri, sonradan meydana gelen alemin, atomlar\u0131n ya da par\u00e7alar\u0131n rastlant\u0131 sonucu biraraya gelmesinden olu\u015ftu\u011funa ili\u015fkin do\u011frudan bir kan\u0131t ileri s\u00fcremez. Canl\u0131 h\u00fccrede g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz \u015fekilde hayat\u0131n ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131, korunmas\u0131n\u0131 ve y\u00f6nlendirilmesini bu \u015fekilde izah edemez. Ki\u015fi hayat\u0131n ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131na ili\u015fkin bu yorumu kabul etmekte serbesttir. Bu onu ilgilendiren bir \u015feydir. Ancak bunu kabul etti\u011fi zaman, Allah'\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na, her \u015feyi yarat\u0131p y\u00f6nlendirdi\u011fine inanman\u0131n akla getirdi\u011fi zorluklar\u0131n ve \u00e7aresizliklerin \u00e7ok daha \u015fiddetlisini ya\u015fayacakt\u0131r.Canl\u0131 h\u00fccrelerden herbirinin son derece karma\u015f\u0131k bir yap\u0131ya sahip oldu\u011funa bu y\u00fczden anla\u015f\u0131lmas\u0131n\u0131n olduk\u00e7a g\u00fc\u00e7 oldu\u011funa inan\u0131yorum. Yery\u00fcz\u00fcnde bulunan milyarlarca canl\u0131 h\u00fccre Allah'\u0131n g\u00fcc\u00fcne, d\u00fc\u015f\u00fcnce ve mant\u0131\u011fa dayal\u0131 bir \u015fahitlik yapmaktad\u0131rlar. Bu y\u00fczden ben Allah'\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na b\u00fct\u00fcn i\u00e7tenli\u011fimle inan\u0131yorum.\"Bu \u015fahitlikten bizi ilgilendiren evrenin olu\u015fumu ve hareketleri gibi hayat s\u0131rr\u0131n\u0131n ve olu\u015fumunun da Allah'\u0131n bilgisince ku\u015fat\u0131lm\u0131\u015f gayb\u0131n kapsam\u0131na girdi\u011fi ger\u00e7e\u011fidir. Bu konuda ihtimaller ileri s\u00fcrmekten ba\u015fka insan\u0131n elinden bir \u015fey gelmez. Ku\u015fkusuz ulu Allah do\u011fru s\u00f6yl\u00fcyor. \"G\u00f6klerin, yerin ve kendilerinin yarat\u0131lmas\u0131n\u0131 onlara g\u00f6stermedim.\" (Kehf Suresi: 51)3- \u0130nsana ula\u015fmak i\u00e7in daha geni\u015f bir ad\u0131m at\u0131yoruz. Erke\u011fin bir at\u0131ml\u0131k menisinde yakla\u015f\u0131k olarak 60.000.000 (altm\u0131\u015f milyon) sperm yer almaktad\u0131r. Hepsi de kad\u0131n\u0131n rahmindeki yumurtal\u0131\u011fa d\u00f6llenmek i\u00e7in h\u0131zla at\u0131l\u0131rlar. Hangisinin ileriye ge\u00e7ip yumurtac\u0131kta d\u00f6llendi\u011fini hi\u00e7 kimse bilemez. \u0130\u015fte bu `gayb'd\u0131r. Ya da aralar\u0131nda bu i\u015fte bir rol sahibi olan kad\u0131n ve erkekde olmak \u00fczere hakk\u0131nda insanlar\u0131n hi\u00e7bir \u015fey bilmedi\u011fi Allah'\u0131n g\u00f6r\u00fcnmez kaderidir. Sonra altm\u0131\u015f milyon spermi geride b\u0131rakan tek sperm, birlikte d\u00f6llenmi\u015f h\u00fccreyi olu\u015fturmak i\u00e7in yumurta ile birle\u015fir. \u0130\u015fte cenin bundan meydana gelmektedir. Yumurtal\u0131ktaki kromozomlar\u0131n t\u00fcm\u00fc, di\u015fi olmakla beraber, sperm kromozomlar\u0131n\u0131n bir k\u0131sm\u0131 erkek bir k\u0131sm\u0131 da di\u015fidir. Yumurtal\u0131\u011fa giren erkek ya da di\u015fi kromozomlar\u0131n say\u0131s\u0131 -erkek veya di\u015fi olmas\u0131 bak\u0131m\u0131ndan- ceninin durumunu belirler. Bu da y\u00fcce Allah'\u0131n g\u00f6r\u00fcnmez kaderine g\u00f6re meydana gelmektedir. Bu konuda insan herhangi bir bilgiye sahip olmad\u0131\u011f\u0131 gibi hi\u00e7bir \u015fekilde m\u00fcdahalede bulunma g\u00fcc\u00fcne de sahip de\u011fildir. Ceninin anne ve babas\u0131 da farkl\u0131 bir konuma sahip de\u011fildir.\"Allah her di\u015finin rahminde ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131, rahimlerin d\u00fc\u015f\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc ve al\u0131koydu\u011funu bilir. Onun kat\u0131nda her \u015fey bir \u00f6l\u00e7\u00fcye g\u00f6redir. G\u00f6r\u00fcleni de g\u00f6r\u00fclmeyeni de bilir, y\u00fccelerin y\u00fccesi b\u00fcy\u00fck Allah.\" (Ra'd Suresi: 8-9)\"G\u00f6klerin ve yerin h\u00fck\u00fcmranl\u0131\u011f\u0131 Allah'\u0131nd\u0131r. Diledi\u011fini yarat\u0131r, diledi\u011fine k\u0131z \u00e7ocuk, diledi\u011fine erkek \u00e7ocuk verir. Yahut hem k\u0131z, hem erkek \u00e7ocuk verir, diledi\u011fini de k\u0131s\u0131r k\u0131lar. O, bilendir her \u015feye g\u00fcc\u00fc yetendir.\" (\u015eura Suresi; 49-50)\"Sizi annelerinizin kar\u0131nlar\u0131nda \u00fc\u00e7 t\u00fcrl\u00fc karanl\u0131k i\u00e7inde, yarat\u0131l\u0131\u015ftan yarat\u0131l\u0131\u015fa ge\u00e7irerek yaratm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte bu Rabbiniz olan Allah't\u0131r, O'ndan ba\u015fka il\u00e2h yoktur. \u00d6yleyken nas\u0131l olur da O'nu b\u0131rak\u0131p ba\u015fkas\u0131na y\u00f6nelirsiniz?\" (Z\u00fcmer Suresi: 6)\u0130\u015fte bu, insan `bilgi'sinin kap\u0131s\u0131nda durdu\u011fu ve yirminci y\u00fczy\u0131lda kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya kald\u0131\u011f\u0131 `gayb' ger\u00e7e\u011fidir. Oysa ge\u00e7mi\u015f as\u0131rlarda ya\u015fayan baz\u0131 kimseler `gaybilik'in `bilimsellik'e ayk\u0131r\u0131 oldu\u011funu iddia ediyorlard\u0131. Bilimsel mant\u0131kla ya\u015famak isteyen toplumlar\u0131n, `gayb' mant\u0131\u011f\u0131ndan kurtulmalar\u0131n\u0131n gerekti\u011fini s\u00f6yl\u00fcyorlard\u0131. Ama i\u015fte bak\u0131n\u0131z bizzat insan bilgisi, yirminci y\u00fczy\u0131l bilim ne diyor: Ula\u015f\u0131lan t\u00fcm sonu\u00e7lar ihtimallerden ibarettir. Ortada kesin ve i\u00e7inde ku\u015fku bulunmayan tek ger\u00e7ek \"gayb\"d\u0131r.Gayb ger\u00e7e\u011fi hakk\u0131ndaki bu k\u0131sa ve toplu de\u011ferlendirmemizi burada kesmeden \u00f6nce \u0130sl\u00e2m inanc\u0131nda, \u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesinde ve \u0130sl\u00e2m mant\u0131\u011f\u0131nda gayb ger\u00e7e\u011finin mahiyeti hakk\u0131nda birka\u00e7 s\u00f6z s\u00f6ylememiz yararl\u0131 olacakt\u0131r.\u0130sl\u00e2m d\u00fc\u015f\u00fcncesini ve \u0130sl\u00e2m mant\u0131\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan \u0130sl\u00e2m inanc\u0131n\u0131n kayna\u011f\u0131 olan Kur'an, ortada bir g\u00f6r\u00fclen bir de g\u00f6r\u00fclmeyen alemin varl\u0131\u011f\u0131ndan s\u00f6z etmektedir. O halde insan\u0131 ku\u015fatan her \u015fey, g\u00f6r\u00fclmezlikten ibaret de\u011fildir. Ayn\u0131 \u015fekilde insan\u0131n s\u00fcrekli ili\u015fki i\u00e7inde oldu\u011fu evrensel kanunlar, b\u00fcsb\u00fct\u00fcn bilinmezlik de\u011fildir.Ku\u015fkusuz bu evrenin de\u011fi\u015fmez kanunlar\u0131 vard\u0131r. \u0130nsan, yery\u00fcz\u00fcnde Allah'\u0131n halifeli\u011fi g\u00f6revini yerine getirmek i\u00e7in, g\u00fcc\u00fc ve ihtiyac\u0131 oran\u0131nda kendisine gerekli olacak kadar\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenebilir bu kanunlar\u0131n. Ku\u015fkusuz y\u00fcce Allah, insana evrensel kanunlar\u0131n bir k\u0131sm\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenmek ve halifelik g\u00f6revini yerine getirmek, yery\u00fcz\u00fcn\u00fc imar etmek, hayat\u0131 ilerletmek, yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn zenginlik kaynaklar\u0131ndan, r\u0131z\u0131klar\u0131ndan ve enerji kaynaklar\u0131ndan yararlanmak i\u00e7in bu kanunlar uyar\u0131nca, evrensel kanunlar\u0131 egemenli\u011fine alma g\u00fcc\u00fcn\u00fc vermi\u015ftir.T\u00fcm genelli\u011fiyle bu de\u011fi\u015fmez kanunlar\u0131n yan\u0131nda, y\u00fcce Allah'\u0131n serbest iradesi vard\u0131r. Her ne kadar bu kanunlar\u0131 kendisi koymu\u015fsa da hi\u00e7bir zaman bu kanunlar O'nun dilemesini ba\u011flayamaz. Uygulanan bu kanunlar\u0131n her defas\u0131nda O'nun \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc \u015fekilde uyguland\u0131\u011f\u0131 Allah'\u0131n kaderi vard\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla bu kanunlar, otomatik birer unsur de\u011fildirler. Allah'\u0131n koydu\u011fu kural uyar\u0131nca hareket ets\u00e9ler de, t\u00fcm hareketlerine Allah'\u0131n kaderi egemendir. Her defas\u0131nda bu kanunlar\u0131n kendisine uygun olarak hareket etti\u011fi kaderde, hi\u00e7 kimsenin hakk\u0131nda kesin olarak bir \u015fey bilemedi\u011fi `gayb'\u0131n kapsam\u0131ndad\u0131r. Bu konuda insanlar\u0131n ileri s\u00fcrd\u00fckleri t\u00fcm bilgiler, `zan' ve `ihtimaller'den ileri gidemez. Bu, ayn\u0131 zamanda insan bilgisinin kabul etti\u011fi bir husustur da.Ku\u015fkusuz, an gibi k\u0131sa bir zaman diliminde insan b\u00fcnyesinde milyarlarca operasyon meydana gelmektedir. Kendi b\u00fcnyesinde olup bitmesine ra\u011fmen t\u00fcm bunlar, insan i\u00e7in birer gaybd\u0131rlar. Ayn\u0131 \u015fekilde \u00e7evresindeki evrende de bunun gibi milyarlarca operasyon ger\u00e7ekle\u015fmektedir. Bunlar da t\u0131pk\u0131 di\u011ferleri gibi insan\u0131n, hakk\u0131nda hi\u00e7bir \u015fey bilmedi\u011fi `gayb'\u0131n kapsam\u0131na girmektedirler.Baz\u0131s\u0131 insanlar taraf\u0131ndan bilinen ve yery\u00fcz\u00fcnde halifelik g\u00f6revini yerine getirmek i\u00e7in d\u00fczenli ve bilimsel bir \u015fekilde yararland\u0131\u011f\u0131 de\u011fi\u015fmez kanunlar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na ra\u011fmen `gayb', insan\u0131n ve evrenin ge\u00e7mi\u015fini, bug\u00fcn\u00fcn\u00fc ve gelece\u011fini ku\u015fatm\u0131\u015ft\u0131r.Ku\u015fkusuz insan, kendi iste\u011finin d\u0131\u015f\u0131nda ve ne zaman gelece\u011fini bilmeden bu d\u00fcnyaya. gelmektedir. Ayn\u0131 \u015fekilde kendi iste\u011finin d\u0131\u015f\u0131nda ve ne zaman gidece\u011fini bilmeden gitmektedir. Bu durum her canl\u0131 i\u00e7in ge\u00e7erlidir. Ne kadar bilirse bilsin, neler \u00f6\u011frenirse \u00f6\u011frensin, bu realiteden hi\u00e7bir \u015fey de\u011fi\u015ftirmeyecektir.\"\u0130sl\u00e2m rasyonalizmi\", `bilimsel gaybi' bir rasyonalizmdir. \u00c7\u00fcnk\u00fc `bilim' ve `realite'nin \u015fahitli\u011fiyle `gaybi'lik, `bilimsel'li\u011fin ta kendisidir. Gayb ger\u00e7e\u011fini ink\u00e2r etmeye gelince bu, bilgi\u00e7lik taslayanlar\u0131n i\u00e7inde y\u00fczd\u00fckleri bir bilgisizliktir.Ku\u015fkusuz \"\u0130sl\u00e2m rasyonalizmi\", anahtarlar\u0131n\u0131 y\u00fcce Allah'dan ba\u015fka kimsenin bilemedi\u011fi gizli gayb'a inanmay\u0131 ve de\u011fi\u015fmez evrensel kanunlar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 kabul etmeyi b\u00fcnyesinde toplam\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki hayat\u0131 i\u00e7in l\u00e2z\u0131m olacak kadar\u0131n\u0131 bilmek ve de\u011fi\u015fmez temelleri uyar\u0131nca ili\u015fkide bulunmak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr bu kanunlarla. M\u00fcsl\u00fcman kendi s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde insan bilgisini g\u00f6rmezlikten gelmez. Ayn\u0131 \u015fekilde, ortada y\u00fcce Allah'\u0131n diledi\u011fi kimseye diledi\u011fi kadar\u0131n\u0131 \u00f6\u011fretmesinin d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7 kimsenin bilemedi\u011fi bir gayb aleminin oldu\u011funa ili\u015fkin realist ger\u00e7e\u011fi de kavramaktan geri durmaz.Gayb'a iman, ki\u015fiyi, duyular\u0131n\u0131n alg\u0131lad\u0131\u011f\u0131ndan ba\u015fkas\u0131n\u0131 alg\u0131layamayan hayvanl\u0131k derecesinden al\u0131p, varl\u0131k aleminin, duyular\u0131n ya da duyu organlar\u0131n\u0131n bir uzant\u0131s\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey olamayan teknolojik ara\u00e7lar\u0131n alg\u0131layabildi\u011fi \u015fu k\u00fc\u00e7\u00fcc\u00fck ve s\u0131n\u0131rl\u0131 mekandan \u00e7ok daha b\u00fcy\u00fck ve kapsaml\u0131 oldu\u011funu alg\u0131layan insanl\u0131k d\u00fczeyine \u00e7\u0131kartan bir merdiven konumundad\u0131r. Ku\u015fkusuz bu, insan\u0131n, varl\u0131\u011f\u0131n t\u00fcm\u00fcne, kendi varl\u0131\u011f\u0131, varl\u0131\u011f\u0131n b\u00fcnyesindeki s\u0131n\u0131rs\u0131z g\u00fc\u00e7 kaynaklar\u0131na, evrenin alg\u0131lanmas\u0131na ve evrenin \u00f6tesindeki g\u00fc\u00e7 ve plan\u0131 kavramas\u0131na ili\u015fkin d\u00fc\u015f\u00fcncesinde derin etkileri bulunan bir de\u011fi\u015fimdir. Nitekim bu de\u011fi\u015fimin, insan\u0131n yery\u00fcz\u00fcndeki hayat\u0131nda da derin etkileri s\u00f6z konusudur. Ku\u015fkusuz k\u00fc\u00e7\u00fck bir ortamda ya\u015fay\u0131p duyu organlar\u0131yla alg\u0131layan, kocaman evrende ya\u015fay\u0131p her \u015feyi ortada ve g\u00f6zleriyle g\u00f6ren, evrenin katmanlar\u0131 aras\u0131ndan ve derinlilerinden gelen sesleri ve ilhamlar\u0131 alg\u0131layan, k\u0131sa ve s\u0131n\u0131rl\u0131 \u00f6mr\u00fcnde akl\u0131n\u0131n ald\u0131klar\u0131n\u0131n zaman ve mek\u00e2n i\u00e7inde \u00e7ok daha boyutlu oldu\u011funun bilincinde olan, g\u00f6r\u00fcleni ve g\u00f6r\u00fclmeyeni ile birlikte evrenin \u00f6tesinde evrenden \u00e7ok daha b\u00fcy\u00fck bir ger\u00e7e\u011fin varl\u0131\u011f\u0131ndan haberdar olan, evrenin bu ger\u00e7ekten kaynakland\u0131\u011f\u0131n\u0131, varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ondan ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bu ger\u00e7e\u011fin, g\u00f6zlerin g\u00f6remedi\u011fi, ak\u0131llar\u0131n kavrayamad\u0131\u011f\u0131 y\u00fcce il\u00e2hl\u0131k makam\u0131 oldu\u011funu bilen birisi gibi olamaz....\"Gayb'e (g\u00f6r\u00fcnmeyene) inanmak, insan\u0131n, hayvanlar alemi d\u00fczeyinin \u00fcst\u00fcne y\u00fckselmesi konusunda yol ay\u0131r\u0131m\u0131 konumundad\u0131r. Fakat g\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn materyalistleri, b\u00fct\u00fcn zamanlar\u0131n materyalistleri gibi insan\u0131, duyu organlar\u0131n\u0131n' alg\u0131lad\u0131klar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda, hi\u00e7bir varl\u0131\u011f\u0131n onaylanmad\u0131\u011f\u0131 hayvanl\u0131k d\u00fczeyine indirmek istiyor ve bu kavrama k\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fcne `ilericilik' ad\u0131n\u0131 veriyorlar. Oysa bu yakla\u015f\u0131m, y\u00fcce Allah'\u0131n, m\u00fcminleri i\u00e7ine d\u00fc\u015fmekten korudu\u011fu bir tersine gidi\u015ftir. Allah, m\u00fcminleri bu tersine gidi\u015ften koruyarak, `g\u00f6r\u00fcnmeyene inanmak' s\u0131fat\u0131n \u0131 onlar\u0131n ay\u0131r\u0131c\u0131 niteliklerinden biri yapm\u0131\u015ft\u0131r. Say\u0131s\u0131z nimetlerine kar\u015f\u0131l\u0131k Allah'a hamd olsun. Ve yine tersine gidenler ile ba\u015f a\u015fa\u011f\u0131 d\u00f6nenlere yaz\u0131klar olsun.\"`Gaybilik' ve `Bilimsellik'ten s\u00f6z edenler bir de `tarihsel determinizm'den s\u00f6z etmektedirler. Sanki t\u00fcm gelecekten eminmi\u015fler gibi. Oysa \u00e7a\u011fda\u015f bilim, \"ihtimaller\"den s\u00f6z etmektedir, `kesin sonu\u00e7lar'dan de\u011fil.`Kesin zorunluluk'lardan s\u00f6z edenlerden biri de Marx't\u0131. Peki g\u00fcn\u00fcm\u00fczde Marx'\u0131n haber verdi\u011fi `determinizm' nerede?Marx, sanayile\u015fmenin zirvesine ula\u015fmas\u0131 ve dolay\u0131s\u0131yla kapitalizmin zirveye yerle\u015fmesi, \u00f6te taraftan i\u015f\u00e7ilerin gittik\u00e7e yoksulla\u015fmalar\u0131 sonucu ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olarak kom\u00fcnizmin \u0130ngiltere'de ger\u00e7ekle\u015fece\u011fini haber vermi\u015fti. Ancak kom\u00fcnizm sanayi bak\u0131m\u0131ndan en \u00e7ok, geri kalm\u0131\u015f uluslarda; Rusya \u00c7in ve benzeri yerlerde kurulabildi. Fakat sanayile\u015fmi\u015f ileri \u00fclkelerde hi\u00e7bir zaman ger\u00e7ekle\u015femedi.Lenin ve Stalin, Kapitalist d\u00fcnya ile Kom\u00fcnist d\u00fcnya aras\u0131nda zorunlu bir sava\u015ftan haber vermi\u015flerdi. Oysa halefleri Kru\u015f\u00e7ef `bar\u0131\u015f i\u00e7inde ya\u015fam' bayra\u011f\u0131n\u0131 y\u00fckseltmektedir.Biz zorunluluklardan s\u00f6z eden b\u00fct\u00fcn kehanetleri uzun uzad\u0131ya anlatacak de\u011filiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00fczerinde ciddi ciddi tart\u0131\u015fmaya de\u011fmezler.Ku\u015fkusuz ortada tart\u0131\u015fmas\u0131z tek ger\u00e7ek vard\u0131r, o da gayb ger\u00e7e\u011fidir. Bundan sonras\u0131 ihtimallerden ibarettir. Meydana gelmesi zorunlu olan bir tek \u015fey vard\u0131r, o da y\u00fcce Allah'\u0131n h\u00fckm\u00fcn\u00fc takdir etti\u011fi \u015feyin meydana gelmesidir. Allah'\u0131n kaderi de g\u00f6r\u00fclmez gaybd\u0131r. Bunlar\u0131n yan\u0131nda bir de evrenin de\u011fi\u015fmez bir yasas\u0131 vard\u0131r. \u0130nsan\u0131n bu yasay\u0131 \u00f6\u011frenmesi ve yery\u00fcz\u00fcndeki halifelik g\u00f6revinde onlardan yararlanmas\u0131 her zaman m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ancak Allah'\u0131n y\u00fcr\u00fcrl\u00fckteki kaderine ve bilinmez gayb\u0131na kap\u0131y\u0131 her zaman a\u00e7\u0131k tutmak \u015fart\u0131yla. \u0130\u015fte her \u015feyin temeli budur.\"Do\u011frusu bu Kur'an en do\u011fru yola g\u00f6t\u00fcr\u00fcr.\" (\u0130sra Suresi: 9)Ayetlerin ak\u0131\u015f\u0131, gayb\u0131n anahtarlar\u0131na ve evrenin her k\u00f6\u015fesinde olup bitenlere ili\u015fkin y\u00fcce Allah'\u0131n kapsaml\u0131 bilgisinden, insanlar\u0131n \u015fahs\u0131nda bu kapsaml\u0131 bilginin bir di\u011fer alan\u0131na ge\u00e7mektedir. Ku\u015fat\u0131c\u0131 bilgiden sonra il\u00e2hi egemenli\u011fin alanlar\u0131ndan birine ge\u00e7mektedir."}