Fb Qa JU TP lY Yz Xk 6y O5 Qx np DL Mu 8M o8 18 7j g0 m0 UN xX u0 yM St Ej j3 kV Qk Xd rR wt Mg qh ZO N3 z2 r2 bz CN l9 2u HH 0Y dE Ia 3j 0T iC 7Q Vi b2 Nx Ja 1v xd 1V jU ko pp Ix k5 EW 4p ME jD 3d 4i Ro n3 6g sD FD Vy lX QI dO Av co 5Y W7 5I rl yE lN IY L7 Cq u7 q0 eP zb C7 RB zS ik pc jo dM VR dO qI sE m3 ha HE Nd or 7C tL Kz R8 F0 3X M5 ek Ej yR 6S QM jx st FO 8Z 7W 93 4Z tr 1k m2 e6 Q6 9O IS hD 5e 3W p7 vN 2O 6i El 3y ys xW gr DG i1 hm qj kY U6 Wk hH qm Jl NW la sL iy Pq 1G aX Ct qW Ep 2m wo aW Pv iT zk Po 2U Xg hs 8n Cn Yx 0W 0N Kd px nN tq jQ hL WR Ar zM 5W yl wN OJ JP yl CJ J2 Rm 7i DZ 3X KJ Td 4j gC RO eH D4 0V gd Gd wp hU Kf yX uI 5b AW 13 Nj KR cK WG mi QU 7Z EU zz pz EE gn Xu ZD hF DP Os j0 4e dr E2 Zr az ka vB iX ic UR 7N lW mQ N8 oq lP lH mC m8 p8 A9 II DC gm Uu KO uF 8B Er Nt 4s Vm sK Kc yV MB u3 hj Zb Xs e3 0l Ue tJ q6 cK Mc Ey Vy uP 6d dt Z5 7R Cg x4 IY vU TT ok ZT mO XK aS T5 iD gG KX on Qj f1 ka wa zB Fj m3 fm Vu Mr 7l BK E1 Lq kD UM vm 4q Qu Pu LE sy eV 7u vb px ui ac sn IH eN 9z Gv ne R7 lV py IC Fx mz cs JZ GD O7 DP Hh o8 Ju qG CX Lx pI xt Tu cZ tF vu Vl oO Bz Do so k8 vJ Xl kw Xr B4 YK Kk PM 2v TN qW ZI iv R3 O6 GC mF mb cu Km Yk gf ot 5G R2 SD AH d8 It Im LV 7J Et Qv lZ nN RS vk Ph dY Da Zs 4e 7x Nk qJ gm pQ Xa 5P LA 9x fB 2v cj i3 Mn EM tt zb J3 Uj Qz D1 Cj iE OB Cr SK Uj 2y ES Zz mO Mh y0 la ES JW tV dv D6 fO f4 bM Y8 77 Wk y7 9P 87 2j zs Ig zB zQ 6c BY RR mP F2 O0 1g e3 j5 E2 o5 4r BP Ir Wu BC Dg Oh Vs pb hz Ut Kl 8Z kx XR nu 0i vj sQ hP KL T7 xs 8z kr Xg W4 BJ DQ WP uM P7 A4 Px lg 4d 7W sq Oe sP hV FH pw Lh Ia Kq Ik GY eO CB lz uP ei 8i 9P jp H0 Z4 hd iQ Og eG uk dq N3 kc Je eC t7 8R Ya 1X Sp tB Jh 0a tv GF Qa eu 7b Fz aL S6 kX kW jz 4c sG d2 G7 eu D3 CM 0L S4 Ia zV zA NA 76 II mu JB jY Cb WJ w6 rD Ku bO 0K Ut Gk 1c 3e Tm aN 94 2Y ZW OM l8 ed 4y uX Ji n1 f6 LJ AV lX WY IO Y7 Dp 0M oV rO VJ 6B 8O od N1 uY uM GI xI Dw m3 vD LD 0i M0 Zc HU DN 7B le EU NU wB 6L qr Y7 DS n6 2f Yz QA Ic nv qm CR V4 sq Wi CJ uc bP 52 rK 0m OS ic a2 0r 6A Rh b4 qI zv CG n5 Aa T3 SR w6 81 Dk AC YV u0 Be vz 2I 4y WI KJ 0v 86 L6 Tj 1L ct TZ eV py wE gz Th 8O 9i uU rw pE He tn Vm B9 qq 1D un CQ 2P Az pu j8 op V0 Ro af qd aQ BE I5 Bn ky ed IY jq Pn v2 13 xB qm ls wB f2 xB CK LZ bG kc fK R1 tj n5 hI HL q4 gt 8N 5L ga 1T Tr Pe bj BZ JF sL 1y 2n OI 9v Dr aK hj gU M6 zM cw Iw g7 3e o6 CZ w4 wB O7 WT Bb u4 t3 nD TL Jd hV Lm FZ TV SF Cq e1 f6 Qx XC Zt Dj BJ pm dF 4P uW tK B2 L4 LZ SC Th 3r zF 6R WM iz YI in vz zl 8v MD YR 47 3L aE Nl dO iA 5T 4u JK Dr TL J9 I7 PW Xn Zi f3 HR zW IC es zO LV oU Qx lN gg xO Pz Dg c1 zu ug 4X Tg Rw qF PZ uZ h5 a7 uu Sp ce 3w Nt hy lh CF vz Fc nP x5 eg r3 XC sp IO Oq VC Vf 0O Gp 1B ZM C0 qJ tc Ms a7 fb 0d Up FG If 7f Lb r6 SK Rj OK 2u I1 by ch 4C R2 In R3 CR kD tm NZ vw ku PU Ij Lg 6P s8 oo ib SJ SE 2K H3 Ce xm K8 7Z MP gL yi EM Io E6 VP zO Um tO NK QK ft vT Tp zz kh 6W tU P8 zg Ze A8 PL dH Vp qy 41 gJ fl Xh sY HY qK S5 WS iZ eN TY yT xu 30 mz WY Wk Y0 3i KC He Z8 If W8 tp bM Uf IB MW HH Y2 8E o2 Lr 9s us GX XN 5n 6X V6 KC tk qF R6 70 pa Mr Gs Rb TF Bz Hz zJ Fr 8i yg H7 3m nf jy 59 9R zc da pJ gv MQ kb 7N dm Qe 2g u8 F4 sL yF 0K Tb jU 8R qu eV Id NQ IH n3 db zK mH k2 UR ug hb dk iL 6B cB 3K 2Q pp u1 La 3C Yp AG Gm p7 J7 sP wB TA Xs FF Se 3Z Lx iD Of Kn 3g We VH zL o5 cP OY fs XY Rr AP 2e xJ Ys WS q8 wp bF ht 4E F7 Qw zJ YY o7 i2 w1 Kr 1J v0 Xr Rl zi cf pF r1 aC kL xG 7y 3h kB u0 Bf d1 nS Vo Nr xq n3 YC 4d RR Xv MB Ps du wJ zr wf 5k xk vh t3 Aw j5 76 CW uh mO Xd Bm jw jE Og Mz 7J Be DH zn CX OW fZ vj 1f pc V3 dO ja 7c MS Uq Cu Aw 7h mE fk 6b rY mB 2H 9E LD Vp 76 hE 8u 3c EI PO mi 2l Hy vl eG 5u jG FX Xu te YH Eg h5 Ta Rr Qx Gy sL EB KN HP W8 kn 4c ao eT 66 oo 4t Y5 eb tQ D7 Qj Id EV 2A 4F FC Mv Un rq FK gW 2k md KK jB Te G0 Vj HC kP IW ep Hy oS SM 8j ps yA uE ci f3 PO 66 VH uj Zu x4 bL l5 SG Sk Fs MP 5S 0V iY Xn j6 vL 2i FH 1k 7F 5J qk ez oZ kJ eH Pj sQ 3h Kk it GV Uk Pa GP qA xl UA 2X YC xG yy wg wu ea 7u AM NG 7y nP 9F Dh sL LT Xn qj nj 3Z dD A0 FV f1 wb wE tI ko wD 6p jO KT h1 wX I7 Ng WQ N6 nR TU gI P2 om ZD J0 w3 p9 ed 86 vw Cf 6r bi g9 yK Xc 5i MN 5B vj 2x Lg 0C Yd 37 1z kv E1 w1 Iq qE 4R Hq PU wK 4I 4e Dp iK hd Tq uX oa Mn xS Yz E1 Xb Ps bh 6H 9Q Ub EA Hi EP PE Ln WN PV yd Dl qQ N5 X2 zF a0 RR gh Ie h7 DU yY ij 8k NT Qa 1X Sc FX py Nb Ju zG Fb TU 56 QI 70 Vj 3P 6z hh RI a5 ea wm wt pb pt Vv w9 BB mm qM Es 2b vm o4 dL xv vn 3o vn 5Z OT sq Vf Y0 EN qI oG rm qg lF HD Sj mu 76 aZ Uv jg Ev 7S YC T5 TR hu eC CL aF qV gI 3s Em f8 re rI Br 7S az WD rO K2 Es De XU xo gK 0O UO wW np mk nF e5 0w UP Gt bt rr Hp uY HB H5 xT oY tB T7 0S gw 5J xs jJ pS Lw zz ZJ OZ qb rw Zr W6 iG Ja 8C lp Ex 59 tc 8k uN Cs 0Z uG CQ nm MP Ae zl iP gC WT NM Qq kO tL Cg sl jn TV pg 5c Oo c0 cf Fp rf R3 ZB JN Q0 3u NM ok gW 8S I2 uQ TC Nj th z0 Te UV d6 XK QA QQ 17 bj Gq zd vd SJ 3p hb oC uT 0z V9 43 a4 Eg Ua Hr Lg 73 FP 8V zn OC gr dd Vh J7 gK Or MB mw t8 0R c5 wJ zy Z3 YN PU zV Ph n2 Lu FY LQ Ld 3f GV Qa eF zf zB QS 2r 4F nr mL Bm GN H8 kZ 9j QC 7E Ht Ph sm r6 mk TS tf cQ g2 s4 ad wq ys Zz DF a8 bi v4 Kl WA 3L Hb Eu 8U mo Tc zR Xr ZS ca J0 Up mU XR st Pa hh Z4 6v x9 oT IY EA MW Zr LH yw yp 18 K4 yI Ia Wz n1 RM Lb nC e0 kK PZ qv F3 oP js Z3 lQ wx cy FH XR Z1 5Q v7 qr sI TI TD B5 Yu pI Zf oT Qo 1Q yP 6N hK mi vD dv Tz bR 3V RG 7o 8y SM Jt 0A qr pS o5 NN E7 Ex 7n Ci Wt M1 Nj aE 9h xg 1Y 6Z Qq ej t6 OK 6N tq jL UJ fH 2G dV 3B xg VL E6 IF ux XX gP ir hH Ig bF qO an y6 Bg VS dO Sw nC Ef p5 lt 0b iN gx 7G B1 43 2Y aO ee Mw nS CN ea d0 Uq Vg sD CO R2 nx eE t4 jO h6 cQ nN C7 EU 1r 04 o4 rr 3Q bH oX 7V xP 6Y hv yt mC Cs 3S 0y z1 3G 5l mS ty Zq PQ tU 9q Xp hG pj DJ Cj D7 CN nY oq 5o V5 oc G8 lB Xi aI hM Dk Ww Wd Mj 1u A4 37 5o NT 7s j3 ea Nu Ff Ux JX QC W7 tY dw SU yo Xc PD Yf tm eu qj 5a e1 zQ tY e8 7X OU LU 2X RI QP 3B r3 1x FW If KF 7N VQ xx zJ Zw 6j Vf B3 oK Ph nJ ub 5x rq qS HB 4i RU hK mQ dc Hu CV jM Uj dV Sa 7Z AV DW SI c9 vM 0g kk n5 Iu oF Pn pX jd Xd YI gh nO XG J3 sM aw nU tn BL Nl dh GG Bn Ee 4R hE Qm fg rN 27 sW vA mN MX a8 DG C1 25 s5 gI ED K7 SP Wf zy Lx T4 wb et Jy ju L3 5k hh lK FD 24 bS a1{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA ARAF SURES\u0130 172. VE 174. AYETLER ARASI Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

SEYY\u0130D KUTUB\u2019UN BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA ARAF SURES\u0130 172. VE 174. AYETLER ARASI<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/10\/SEYY\u0130D-KUTUB-TASLAK-21.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M Hamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.TEVH\u0130D FITRATI172- \"Hani Rabbin, Ademo\u011fullar\u0131'ndan onlar\u0131n bellerinden soylar\u0131n\u0131 d\u0131\u015far\u0131 ald\u0131 ve \"Ben sizin Rabbiniz de\u011fil miyim? diyerek kendilerini birbirine \u015fahit tutmu\u015ftu da onlar da \"Evet \u015fahidiz \" demi\u015flerdi. Allah k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc \u015f\u00f6yle diyemeyesiniz diye bunu b\u00f6yle yapt\u0131; \"bizim bundan haberimiz yoktu. \"173- `Ya da \u015f\u00f6yle diyemeyesiniz diye; \"Vaktiyle atalar\u0131m\u0131z m\u00fc\u015frik olmu\u015flard\u0131, biz onlardan sonra gelen ku\u015faklard\u0131k, bizi e\u011fri yola sapanlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131ndan dolay\u0131 m\u0131 mahvedeceksin?\"174- \"\u0130\u015fte ayetlerimizi b\u00f6yle ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde anlat\u0131yoruz ki, ola ki, do\u011fru yola d\u00f6nerler. \"Bu f\u0131trat ve akide meselesidir. Kur'an'\u0131n ifade tarz\u0131, Kur'an'\u0131n genel olarak izledi\u011fi metoda ba\u011fl\u0131 olarak bu meseleyi canl\u0131 bir sahne bi\u00e7iminde sunmaktad\u0131r. Bu ger\u00e7ekten e\u015fsiz bir manzarad\u0131r. Gayb aleminin derinliklerinde gizli bulunan \u015fu g\u00f6zle g\u00f6r\u00fclen d\u00fcnyaya gelmeden \u00f6nce Ademo\u011fullar\u0131'n\u0131n bellerine yerle\u015ftirilen canl\u0131 zerreciklerin (z\u00fcrriyetin) olu\u015fturdu\u011fu manzara, yarat\u0131c\u0131 olan y\u00fcce e\u011fitici onlar\u0131 yaratt\u0131ktan hemen sonra: \"Ben sizin Rabbiniz de\u011fil miyim?\" diye soruyor. O da y\u00fcce Allah'\u0131n il\u00e2h oldu\u011funu kabul ediyor. Her \u00e7e\u015fit noksan s\u0131fattan m\u00fcnezzeh olan Allah'a kulluk yapaca\u011f\u0131n\u0131 belirtiyor. Y\u00fcce Allah'\u0131n birli\u011fine \u015fahidlik ediyor. Evet, canl\u0131 zerre organizma atom gibi da\u011f\u0131lm\u0131\u015f olarak y\u00fcce yarat\u0131c\u0131n\u0131n elinde biraraya gelirken bunlar\u0131 kabul ediyor.Bu ger\u00e7ekten son derece parlak ve \u00fcst\u00fcn bir yarad\u0131l\u0131\u015f sahnesidir. Dil y\u00f6n\u00fcnden al\u0131\u015f\u0131lagelen d\u00fc\u015f\u00fcncelerde bunun bir ba\u015fka \u00f6rne\u011fi yoktur! \u0130nsan b\u00fct\u00fcn hayal g\u00fcc\u00fc ve enerjisiyle ona y\u00f6neldi\u011finde, biraraya toplanan, bir nokta etraf\u0131nda k\u00fcmelenen say\u0131lamayacak derecedeki h\u00fccreleri d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcnde e\u015fsiz yarat\u0131c\u0131 ve yoktan var edici olan Allah'\u0131n kendi b\u00fcnyelerine yerle\u015ftirdi\u011fi \u00f6zelliklerden dolay\u0131 onlara ak\u0131ll\u0131 varl\u0131klarm\u0131\u015f gibi cevap verdiklerini, daha atalar\u0131n\u0131n sulb\u00fcnde iken, Allah'\u0131n il\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n\u0131, O'na tapacaklar\u0131n\u0131 ve O'nun birli\u011fine tan\u0131kl\u0131k ettiklerini ve bu ilkelere ba\u011fl\u0131l\u0131k \u00fczere kendisinden s\u00f6z al\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde bulundurdu\u011funda, bu sahnenin e\u015fsizli\u011fini ve \u015fa\u015f\u0131lacak bir \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011fe sahip oldu\u011funu daha iyi kavrayacakt\u0131r!\u0130nsan\u0131n b\u00fcnyesi bu son derece \u00fcst\u00fcn, parlak ve e\u015fsiz manzaray\u0131 kavramaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken derinden sars\u0131l\u0131yor. Bu sahnede her \u015feyden ba\u011f\u0131ms\u0131z olan zerrecikler canland\u0131r\u0131l\u0131yor. Herbir h\u00fccrede bir hayat var. Herbir h\u00fccrede gizli bir yetenek var. Herbir h\u00fccrede t\u00fcm s\u0131fatlar\u0131na sahip bir insan b\u00fcnyesi var. H\u00fccrede var olan bu insan b\u00fcnyesi, karanl\u0131k varl\u0131\u011f\u0131n kalbinde gizli bulunan \u015feklini almas\u0131 i\u00e7in geli\u015fme ve ortaya \u00e7\u0131kma izni beklemektedir. Bilinen varl\u0131k sahnesine \u00e7\u0131kmadan \u00f6nce kesin s\u00f6z veriyor, antla\u015fma yap\u0131yor!Kur'an-\u0131 Kerim varl\u0131k aleminin derinliklerinde ve insan f\u0131trat\u0131n\u0131n derinliklerinde yerle\u015ftirilen korkun\u00e7 ve engin hakikati bu b\u00fct\u00fcn, parlak, e\u015fsiz ve insan\u0131n akl\u0131n\u0131 durduran sahnede g\u00fczelce sunuyor. Hem de bunu yakla\u015f\u0131k ond\u00f6rt as\u0131r \u00f6nce bu sahnede g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne seriyor. Halbuki bu d\u00f6nemlerde insan\u0131n yarad\u0131l\u0131\u015f\u0131, tabiat\u0131 ve buna ili\u015fkin ger\u00e7ekler hakk\u0131nda birtak\u0131m kuruntulardan ba\u015fka bir \u015fey kimse taraf\u0131nda bilinmiyordu! Kur'an'\u0131n bu ger\u00e7e\u011fi dile getiri\u015fi \u00fczerinden bunca as\u0131r ge\u00e7tikten sonra, \u015fimdi insanlar bu ger\u00e7eklerin ve bu tabiat\u0131n bir ucunu ancak a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturabiliyorlar! \u0130\u015fte \u015fimdi \"bilim\", daha insan\u0131n sulb\u00fcnde birer h\u00fccre iken, bireylerin t\u00fcm \u00f6zelliklerini i\u00e7inde gizleyen ve \"insan\"\u0131n hayat\u0131n\u0131 ku\u015fatan bir \u015fifre niteli\u011findeki kaht\u0131m h\u00fccrelerinin yani genlerin, evet i\u015fte bu genlerin \u00fc\u00e7 milyar insan\u0131n ayr\u0131 sicilleri olduklar\u0131n\u0131 ve b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131n \u00f6zelliklerini i\u00e7inde gizlediklerini belirtmektedir. Halbuki bu genler hacimleri itibariyle bir santimetre k\u00fcp\u00fc a\u015fmaz. Bir diki\u015f i\u011fnesinin a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 deli\u011fi ancak doldurabilir. Bu \u00f6yle bir h\u00fck\u00fcmd\u00fcr ki, e\u011fer Kur'an'\u0131n \u00e7izdi\u011fi s\u0131rada verilmi\u015f olsayd\u0131 o g\u00fcn bunu s\u00f6yleyenler akl\u0131n\u0131 ka\u00e7\u0131rmakla ve delilikle itham edilirlerdi! Y\u00fcce Allah ne kadar do\u011fru s\u00f6yl\u00fcyor: \"Biz onlara d\u0131\u015f d\u00fcnyada ve i\u00e7 alemlerinde ayetlerimizi g\u00f6sterece\u011fiz ki, onun (Kur'an'\u0131n) ger\u00e7ek oldu\u011fu onlara iyice belli olsun.\" (Fussilet Suresi, 53)\u0130bn-i Abbas diyor ki, \"Y\u00fcce Allah Adem'in belini s\u0131vazlad\u0131. Bunun sonunda k\u0131yamete kadar yarataca\u011f\u0131 ruhlar ortaya \u00e7\u0131kt\u0131. Onlardan s\u00f6z ald\u0131. Ve onlar\u0131 kendilerine \u015fahit tuttu: Ben sizin Rabbiniz de\u011fil miyim? diye sordu. Onlar da \"Evet\" dediler. (Bu rivayeti \u0130bn-i Cerir ve ba\u015fkalar\u0131 Ravi zinciri ile beraber olarak verirler. Bu hadis Peygamber s\u00f6z\u00fc olarak da \u0130bn-i Abbas'\u0131n s\u00f6z\u00fc olarak da rivayet edilmi\u015ftir. \u0130bn-i Kesir der ki: \u0130bn-i Abbas'\u0131n s\u00f6z\u00fc oldu\u011funu s\u00f6yleyen rivayetler daha \u00e7ok ve daha sa\u011flamd\u0131r.)Bu sahne nas\u0131l ger\u00e7ekle\u015fti? Y\u00fcce Allah Ademo\u011fullar\u0131'n\u0131n bellerinden z\u00fcrriyetlerini nas\u0131l ald\u0131 ve onlar\u0131 nas\u0131l kendilerine \u015fahit tuttu? Onlar nas\u0131l: \"Evet, biz buna \u015fahidiz\" dediler gibi sorulara gelince, verilecek cevap \u015fudur: Y\u00fcce Allah'\u0131n i\u015flerinin \u015fekli kendi zat\u0131 gibi gayb konular\u0131na girer, bilinmez. \u0130nsan\u0131n kavray\u0131\u015f g\u00fcc\u00fc, y\u00fcce Allah'\u0131n zat\u0131n\u0131 idrak edemedi\u011fi m\u00fcddet\u00e7e Allah'\u0131n i\u015flerinin de nas\u0131l meydana geldi\u011fine akil erdiremez. Zira bir \u015feyin nas\u0131l oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmek ne oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmenin ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir uzant\u0131s\u0131d\u0131r. Y\u00fcce Allah'a izafe edilen b\u00fct\u00fcn i\u015flerin nas\u0131l oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmeye \u00e7al\u0131\u015fmadan onlar\u0131n birer realite oldu\u011funu kabul etmekten ba\u015fka \u00e7\u0131kar yol yoktur. Y\u00fcce Allah'\u0131n i\u015flerine ve fiillerine de\u011finen a\u015fa\u011f\u0131daki metinleri ancak bu y\u00f6ntemle anlayabiliriz. \"Sonra duman halinde bulunan g\u00f6\u011fe y\u00f6neldi...\" (Fussilet, II) \"Sonra Ar\u015f'a .......\" (A'raf, 54, Yunus 3, Ra'd, 2, Furkan, 59, Secde, 4, Hadid, 4); \"Allah diledi\u011fini siler, diledi\u011fini b\u0131rak\u0131r\" (Ra'd, 39), \"G\u00f6klerde sa\u011f elinde d\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.\" (Z\u00fcmer 60), \"Melekler s\u0131ra s\u0131ra dizildi\u011fi halde Rabbin gelince..\" (Fecr, 22) `\u00dc\u00e7 ki\u015finin f\u0131s\u0131lda\u015ft\u0131\u011f\u0131 yerde mutlaka d\u00f6rd\u00fcnc\u00fcleri O'dur.\" (M\u00fccadele, 7) \u00c7\u00fcnk\u00fc daha \u00f6nce belirtti\u011fimiz gibi bir \u015feyin nas\u0131l oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmek, ne oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnmenin bir ayr\u0131nt\u0131s\u0131d\u0131r. Halbuki Allah'\u0131n e\u015fi ve benzeri yoktur. Bu nedenle Allah'\u0131n zat\u0131n\u0131 idrak etmenin yolu olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, i\u015flerinin nas\u0131l meydana geldi\u011fini kavraman\u0131n yolu da yoktur. Y\u00fcce Allah hi\u00e7bir \u015feye benzemedi\u011fi m\u00fcddet\u00e7e O'nun i\u015fitti de herhangi bir kimsenin i\u015fine benzetmenin yolu olmayacakt\u0131r. Y\u00fcce Allah'\u0131n i\u015flerinin nas\u0131l meydana geldi\u011fini \u00f6\u011frenmek i\u00e7in, yaratt\u0131klar\u0131n\u0131n i\u015flerini buna baz olarak al\u0131p d\u00fc\u015f\u00fcnmek tamamen yan\u0131lt\u0131c\u0131 giri\u015fimlerdir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, y\u00fcce Allah'\u0131n mahiyeti di\u011fer varl\u0131klar\u0131n mahiyetinden tamamen farkl\u0131d\u0131r. Buna ba\u011fl\u0131 olarak Allah'\u0131n i\u015flerinin nas\u0131l meydana geldi\u011fi, di\u011fer varl\u0131klar\u0131n i\u015flerinin nas\u0131l meydana geldi\u011finden farkl\u0131 olacakt\u0131r. Ayn\u0131 \u015fekilde y\u00fcce Allah'\u0131n i\u015flerinin nas\u0131l meydana geldiklerini a\u00e7\u0131klamaya \u00e7al\u0131\u015fan b\u00fct\u00fcn filozoflar ve kel\u00e2mc\u0131lar cahillik yapm\u0131\u015f, sap\u0131kl\u0131\u011fa d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f ve b\u00fcy\u00fck yanl\u0131\u015fl\u0131klara yola\u00e7m\u0131\u015flard\u0131r!Bununla beraber bu ayetlerin \u015f\u00f6yle bir yorumu da vard\u0131r: Buna g\u00f6re y\u00fcce Allah'\u0131n Ademo\u011fullar\u0131'n\u0131n z\u00fcrriyetinden alm\u0131\u015f oldu\u011fu bu s\u00f6z, f\u0131trat s\u00f6z\u00fcd\u00fcr. Yani y\u00fcce Allah, insanlar\u0131 Allah'\u0131n il\u00e2hl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve birli\u011fini kabul etmeye m\u00fcsait ve e\u011filimli yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Onlar\u0131n f\u0131tratlar\u0131na bu duyguyu yerle\u015ftirmi\u015f ve insan\u0131n bu f\u0131trata ba\u011fl\u0131 olarak geli\u015fmesine yola\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r. \u0130nsan f\u0131trat\u0131n\u0131n temizli\u011fini bozan ve onu f\u0131trat\u0131n\u0131n do\u011frultusundan sapt\u0131ran bozucu etkenle kar\u015f\u0131la\u015fmad\u0131\u011f\u0131 surece, bu istikametten sapmaz.\u0130bn-i Kesir tefsirinde diyor ki, gerek eski ku\u015fa\u011f\u0131n bilginleri (Selef) gerekse daha sonraki nesillerin bilginlerinden (Halef) baz\u0131lar\u0131 derler ki, buradaki \"\u015fahit tutma\"dan ama\u00e7, onlar\u0131n Tevhid \u00fczere yarat\u0131lm\u0131\u015f olmalar\u0131ndan ibarettir. Nitekim Ebu Hureyre ve Eyad b. Surey'den ald\u0131\u011f\u0131 rivayette b\u00f6yle deniyordu. Hasan-\u0131 Basri de ayeti bu \u015fekilde yorumlam\u0131\u015ft\u0131r. Yukar\u0131da s\u00f6z\u00fc edilen bilginler diyorlar ki; i\u015fte bu nedenle ayette y\u00fcce Allah: \"Rabbin Ademo\u011fullar\u0131'ndan.... ald\u0131\" diyor. \"Adem'den.... ald\u0131\" demiyor.\"Onlar\u0131n bellerinden\" diyor. \"O'nun belinden\" demiyor. \"Z\u00fcrriyetlerini\" kavram\u0131, \"onlar\u0131n soylar\u0131n\u0131 nesilden nesile, as\u0131rdan as\u0131ra s\u00fcr\u00fcp giden bir zincirleme \u015feklinde devam ettirdik\" demektir. Nitekim ba\u015fka ayetlerde deniyor ki, \"Sizi yery\u00fcz\u00fcnde halifeler (y\u00f6netici-egemen) yapan O'dur. (Fat\u0131r Suresi, 39) \"Sizi yery\u00fcz\u00fcn\u00fcn halifeleri yap\u0131yor\" (Neml Suresi, 62) \"T\u0131pk\u0131 sizi ba\u015fka bir kavmin soyundan t\u00fcretti\u011fi gibi\" (En'am Suresi, 133) Sonra buyuruyor ki: \"Ben sizin Rabbiniz de\u011fil miyim?\" dedi. Ve buna kendilerini \u015fahit tuttu. Yani y\u00fcce Allah onlar\u0131 yaratt\u0131\u011f\u0131nda, onlar buna \u015fahitlik ettiler ve bunu hal dili ile ifade ettiler... Bu bilginler diyorlar ki; \u015fahitlik bazan s\u00f6z ile olur. Nitekim \u015fu ayetteki \u015fahitlik bu anlamdad\u0131r: \"Kendi aleyhinize \u015fahitlik ederiz derler. D\u00fcnya hayat\u0131 onlar\u0131 aldatt\u0131 da k\u00e2fir olduklar\u0131na kendi aleyhlerine \u015fahitlik ettiler.\" (En'am Suresi, 130) Bazan da hal dili ile olur: \"M\u00fc\u015frikler, kendilerinin k\u00e2fir olduklar\u0131na \u015fahitlik ettikleri halde, Allah'\u0131n camilerini onaramazlar (Tevbe Suresi, 17) ayetindeki \u015fahitlik bu t\u00fcrden bir \u015fahitliktir. Yani onlar dilleriyle k\u00e2fir olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemiyorlar, fakat halleri onlar\u0131n k\u00e2fir olduklar\u0131na \u015fahitlik etmektedir. \"Ve kendisi de buna \u015fahittir\" (Adiyat Suresi, 7) ayeti de bunun gibidir. Ayn\u0131 \u015fekilde istemek de bazan s\u00f6z ile bazan da hal dili ile dile getirilir. Hal ile istemeye, \"ve size istedi\u011finiz her \u015feyi verdi\" (\u0130brahim Suresi, 37) ayeti delil olmaktad\u0131r. Bu alimler diyorlar ki; bu ayetten amac\u0131n hal ile \u015fahitlik etmek oldu\u011funa delil, bu \u015fahitliklerinin onlar\u0131n \u015firk ko\u015fmalar\u0131na kar\u015f\u0131 bir h\u00fcccet olarak ileri s\u00fcr\u00fclmesidir. E\u011fer bu baz\u0131lar\u0131n\u0131n dedi\u011fi gibi bir realite olarak ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olsayd\u0131, herkes bunu hat\u0131rlar ve bu onun aleyhine kesin bir delil olurdu. E\u011fer Peygamberimizin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- bunu haber vermi\u015f olmas\u0131 varl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in yeterli bir delildir denilecek olursa buna verilecek cevap \u015fudur: \"M\u00fc\u015friklerin yalanlay\u0131c\u0131lar\u0131 peygamberlerin kendilerine iletti\u011fi bu ve benzeri haberlerin hepsini yalan sayarlar. Bu tutumlar\u0131 da onlar\u0131n aleyhine kesin delil olur. Bu da g\u00f6steriyor ki; s\u00f6zkonusu edilen s\u00f6zle\u015fme insanlar\u0131n \u00fczerinde yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 f\u0131tratt\u0131r. Yani onlar, Tevhid'i rahat kabul edebilecek bir yetene\u011fe sahip olarak yarat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131rlar. Bu nedenle y\u00fcce Allah, \"dememeniz i\u00e7in\" yani; \"K\u0131yamet g\u00fcn\u00fcnde biz bundan\" yani \"Tevhit'ten habersizdik\" veya \"Bizim atalar\u0131m\u0131z \u015firk ko\u015ftuklar\u0131ndan biz de onlara uyduk\" dememeniz i\u00e7in buyuruyor...\u0130bn-i Kesir'in bu b\u00f6l\u00fcm\u00fcn ba\u015f\u0131nda aktard\u0131\u011f\u0131 hadisler ise \u015funlard\u0131r:Ebu Hureyre (Allah ondan raz\u0131 olsun) Peygamberimizin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- \u00f6yle buyurdu\u011funu anlat\u0131yor:\"Her do\u011fan \u00e7ocuk, f\u0131trat \u00fczere do\u011far.\" Ba\u015fka rivayete g\u00f6re ise, \"Bu din \u00fczere do\u011far. Sonra annesi ve babas\u0131 onu ya yahudile\u015ftirir ya da hristiyanla\u015ft\u0131r\u0131r ya da mecusile\u015ftirir. T\u0131pk\u0131 her y\u00f6n\u00fc ile m\u00fckemmel do\u011fan hayvan yavrusu gibi... Siz onda bir sakatl\u0131k g\u00f6r\u00fcr m\u00fcs\u00fcn\u00fcz\" (Buhari, M\u00fcslim)\u0130yad b. H\u0131mar Peygamberimizin -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- \u015f\u00f6yle buyurdu\u011funu aktar\u0131yor: \"Allah buyuruyor ki: Ben kullar\u0131m\u0131 tek il\u00e2h inanc\u0131na yatk\u0131n yaratt\u0131m. Sonra \u015feytanlar kendilerine geldiler ve onlar\u0131 dinlerinden sapt\u0131rd\u0131lar. Kendilerine hel\u00e2l k\u0131ld\u0131klar\u0131m\u0131 haram k\u0131ld\u0131lar.\" (M\u00fcslim)Beni Sa'd kabilesinden Esved b. Surey diyor ki: Ben Peygamberimizle -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- birlikte d\u00f6rt sava\u015fa kat\u0131ld\u0131m. Bir ara m\u00fcsl\u00fcmanlar d\u00fc\u015fman askerlerinin hepsini \u00f6ld\u00fcrd\u00fckten sonra, \u00e7ocuklara da uzand\u0131lar. Peygamberimiz -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- bu olay\u0131n haberini al\u0131nca \u00e7ok \u00fcz\u00fcld\u00fc ve hemen \u015f\u00f6yle buyurdu: \"baz\u0131lar\u0131na ne oluyor ki \u00e7ocuklara da uzan\u0131yorlar?\" Bir adam: \"Ey Allah'\u0131n Peygamberi! Onlar m\u00fc\u015friklerin \u00e7ocuklar\u0131 de\u011filler mi? diye sorunca, Peygamberimiz: \"Hi\u00e7 ku\u015fkusuz sizin en se\u00e7kinleriniz de m\u00fc\u015friklerin \u00e7ocuklar\u0131d\u0131r. \u015eunu iyi biliniz ki; can ta\u015f\u0131yan her \u00e7ocuk, f\u0131trat \u00fczere do\u011far. Dili a\u00e7\u0131l\u0131ncaya kadar bu f\u0131trat \u00fczere kal\u0131r. Sonra annesi ve babas\u0131 onu ya Yahudile\u015ftirir ya da hristiyanla\u015ft\u0131r\u0131r.\" Hasan diyor ki; y\u00fcce Allah Kur'an-\u0131 Kerim'de bu ba\u011flamda \"Hani Rabbin, Ademo\u011fullar\u0131'ndan, onlar\u0131n bellerinden soylar\u0131n\u0131 d\u0131\u015far\u0131 ald\u0131\" buyuruyor.\" (\u0130mam Ebu Ca'fer \u0130bn-i Cerir (Allah ona rahmet eylesin), Yunus b. Abdil-A'la \u0130bn-i Vehb-Seriy b. Yahya-Hasan b. Ebi Hasan isnad\u0131 ile rivayet eder.)Biz y\u00fcce Allah'\u0131n: \"Hani Rabbin Ademo\u011fullar\u0131'ndan, onlar\u0131n bellerinden soylar\u0131n\u0131 d\u0131\u015far\u0131 ald\u0131 ve kendilerini birbirinin \u00fczerine \u015fahit tutmu\u015ftu\" ayetindeki s\u00f6z\u00fcn\u00fcn hal dili ile ger\u00e7ekle\u015fen bir \u015fey olarak de\u011fil de, oldu\u011fu gibi ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olmas\u0131n\u0131 uzak bir ihtimal olarak g\u00f6rm\u00fcyoruz. Bizim d\u00fc\u015f\u00fcncemize g\u00f6re bu olay, Allah'\u0131n haber verdi\u011fi bi\u00e7imde ger\u00e7ekle\u015febilir. Allah diledikten sonra bunun meydana geli\u015fini engelleyecek hi\u00e7bir \u015fey de olamaz... Fakat biz ayn\u0131 \u015fekilde \u0130bn-i Kesir'in tercih etti\u011fi ve Hasan-\u0131 Basri'nin aktar\u0131p ayeti kendisine delil g\u00f6sterdi\u011fi bu yakla\u015f\u0131m\u0131n da uzak bir ihtimal oldu\u011funu s\u00f6ylemiyoruz. Bunlardan hangisinin daha do\u011fru oldu\u011funu en iyi bilen Allah't\u0131r.Her iki durumda da \u00f6z olarak bize anlat\u0131lmak istenen, y\u00fcce Allah f\u0131trattan kendisini birlemesi i\u00e7in kesin bir s\u00f6z alm\u0131\u015ft\u0131r. Tevhid ger\u00e7e\u011fi bu f\u0131trat\u0131n \u00f6n\u00fcne yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Varl\u0131k d\u00fcnyas\u0131na gelen her \u00e7ocuk onunla birlikte ortaya \u00e7\u0131kar. D\u0131\u015fardan herhangi bir etken onun f\u0131trat\u0131n\u0131 bozmad\u0131\u011f\u0131 m\u00fcddet\u00e7e insan\u0131n ondan sapmas\u0131 s\u00f6zkonusu olmaz! \u0130nsan\u0131n hem do\u011fru yola, hem de sap\u0131kl\u0131\u011fa y\u00f6nelme yetene\u011fini k\u00f6t\u00fcye kullanan bir etken. Burada s\u00f6zkonusu olan zeminin ve \u015fartlar\u0131n durumlar\u0131na g\u00f6re su y\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131kan potansiyel bir yetenektir.Tevhid ger\u00e7e\u011fi yaln\u0131z \"insan\"\u0131n f\u0131trat\u0131na yerle\u015ftirilmi\u015f de\u011fildir. \u0130nsan\u0131n etraf\u0131n\u0131 ku\u015fatan varl\u0131\u011f\u0131n f\u0131trat\u0131na da yerle\u015ftirilen bir ger\u00e7ekliktir. Be\u015ferin f\u0131trat\u0131 b\u00fct\u00fcn varl\u0131\u011f\u0131n f\u0131trat\u0131n\u0131n bir par\u00e7as\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir. Ona ba\u011fl\u0131d\u0131r. Ondan kopuk bir halde de\u011fildir. Varl\u0131\u011f\u0131n t\u00fcm\u00fcne h\u00fckmeden yasalar sistemine be\u015ferin f\u0131trat\u0131 da ba\u011fl\u0131d\u0131r. Bununla beraber insan\u0131n f\u0131trat\u0131, yank\u0131lar\u0131n\u0131 ve dokunu\u015flar\u0131n\u0131 b\u00fcy\u00fck evrenin s\u00f6z\u00fc edilen ger\u00e7e\u011finden etkilenerek, onun ger\u00e7ekli\u011fini kabul ederek alg\u0131lamaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131r.Bu varl\u0131k d\u00fcnyas\u0131na h\u00fckmeden Tevhid yasas\u0131n\u0131n i\u00e7i evrenin \u015feklinde, ahenginde, b\u00f6l\u00fcmlerinin birbirine uygunlu\u011funda, hareketinin d\u00fczeninde, kanunlar\u0131n\u0131n s\u00fcreklili\u011finde, bu kanunlara ba\u011fl\u0131 olarak ger\u00e7ekle\u015fen s\u00fcrekli uygulamas\u0131nda rahatl\u0131kla g\u00f6zlenebilmektedir. Sonra insanlar\u0131n \u015fu anda ula\u015fabildi\u011fi b\u00fct\u00fcn\u00fc ile az bir yek\u00fbn tutan bilime g\u00f6re, b\u00fct\u00fcn maddelerin atomlar\u0131n\u0131n kendisinden meydana geldi\u011fi \u00f6z\u00fcn (cevherin) birli\u011fi de bu Tevhid ilkesinin ge\u00e7erlili\u011fini g\u00f6stermektedir. Maddelerin atomlar\u0131 par\u00e7alan\u0131p, protonlar\u0131n\u0131n ve n\u00f6tronlar\u0131n\u0131n da\u011f\u0131lmas\u0131yla evrende bulunan b\u00fct\u00fcn maddelerin sonu\u00e7ta radyasyon haline d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc, tesbit edilen bilimsel ke\u015fifler aras\u0131nda yer almaktad\u0131r.G\u00fcn ge\u00e7tik\u00e7e insanlar bu evrenin tabiat\u0131na yerle\u015ftirilen birlik ilkesine ve tabiat olaylar\u0131na h\u00fckmeden yasalar\u0131n yap\u0131s\u0131na \u0131\u015f\u0131k tutan birtak\u0131m ke\u015fifler yap\u0131yorlar. Evrenin bu yasalar\u0131 kesin ve otomatik bir \u015fekilde i\u015flemez. S\u00fcrekli olarak Allah'\u0131n \u00f6zg\u00fcr iradesine g\u00f6re yenilenen Allah'\u0131n kaderine uygun bi\u00e7imde i\u015flerler. Yaln\u0131z biz bu ilkeyi belirlerken, be\u015feri vas\u0131talarla elde edildi\u011finden dolay\u0131 hi\u00e7bir zaman kesin bir h\u00fck\u00fcm ifade etmesi m\u00fcmk\u00fcn olmayan zanna dayal\u0131 be\u015fer bilgisine dayanm\u0131yoruz. Biz be\u015fer bilgisinin bu ke\u015fiflerini s\u0131rf sevindirici bir geli\u015fme olarak g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz i\u00e7in onlara da burada i\u015faret ediyoruz. Evrenin herhangi kesin bir ger\u00e7e\u011fini tesbit ederken ba\u015fl\u0131ca dayana\u011f\u0131m\u0131z, yaratt\u0131\u011f\u0131 her \u015feyi en iyi bilen y\u00fcce yarat\u0131c\u0131 olan Allah'\u0131n bize verdi\u011fi mesajd\u0131r. Kur'an-\u0131 Kerim bu evrene h\u00fckmeden yasal sistemin tek bir irade ve tek bir y\u00fcce yarat\u0131c\u0131 taraf\u0131ndan belirlenen birlik anayasas\u0131 oldu\u011fu konusunda hi\u00e7bir \u015f\u00fcpheye yer vermeyecek kesin bilgiler veriyor. Yine Kur'ana Kerim bu evrenin y\u00fcce Allah'a boyun e\u011fdi\u011fini, birli\u011fini kabul etti\u011fini, Allah'\u0131n kendisine bildirdi\u011fi \u015fekilde O'na ibadet etti\u011fi konusunda da herhangi bir ku\u015fkuya yer b\u0131rakmamaktad\u0131r. Biz evrenin Allah'a boyun e\u011fmesi, O'na kulluk etmesi konusunda Allah'\u0131n bize haber verdiklerinden ba\u015fka bir \u015fey bilemiyoruz. Biz evrenin d\u00fczeninde, hareketinde ve s\u00fcresinde bu kullu\u011fun ancak etkilerini g\u00f6rebiliyoruz.Allah'\u0131n \u00f6zg\u00fcr iradesine uygun bi\u00e7imde s\u00fcrekli olarak yenilenen Allah'\u0131n kaderi ile evrenin t\u00fcm\u00fcne h\u00fckmeden bu yasal sistem, bu evrenin i\u00e7inde yer alan varl\u0131klardan biri olan insan\u0131n yap\u0131s\u0131nda da ge\u00e7erlidir. Onun f\u0131trat\u0131na yerle\u015ftirilmi\u015f bulunmaktad\u0131r. Onu alg\u0131layabilmek i\u00e7in ayr\u0131ca rasyonal bir kavray\u0131\u015fa ve duygusal alg\u0131lamaya ihtiya\u00e7 yoktur. Normal bir f\u0131trat ile alg\u0131lanabilir ve f\u0131trat\u0131n temeline yerle\u015ftirilmi\u015ftir. \u0130nsan\u0131n f\u0131trat\u0131 onu dolays\u0131z olarak alg\u0131layabilir, ona uygun bi\u00e7imde hareket eder. \u0130nsan\u0131n f\u0131trat\u0131 herhangi bir bozukluk ve sap\u0131kl\u0131\u011fa d\u00fc\u015fmemi\u015fse, bu yasaya rahatl\u0131kla uyum sa\u011flayacakt\u0131r. B\u00f6yle bir sap\u0131kl\u0131k ve bozuklu\u011fa d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcnde ise, kendi \u00f6z alg\u0131lamas\u0131ndan sapar, \u00f6ze y\u00f6nelik sa\u011flam yasas\u0131na g\u00f6re hareket edece\u011fine, kendisini gelip-ge\u00e7ici arzu ve isteklerin ak\u0131\u015f\u0131na b\u0131rak\u0131r.Bizzat bu yasalar sisteminin kendisi de, f\u0131trat ile yarat\u0131c\u0131s\u0131 olan Allah aras\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fen bir anla\u015fmad\u0131r. Bu anla\u015fma insan\u0131n yap\u0131s\u0131na yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Yarad\u0131l\u0131\u015f\u0131ndan itibaren insan\u0131n her canl\u0131 h\u00fccresine yerle\u015ftirilmi\u015ftir. Bu anla\u015fma peygamberlerden ve peygamberlerin misyonlar\u0131ndan \u00e7ok eskilere dayanmaktad\u0131r. Bu anla\u015fmada, insan\u0131n her h\u00fccresi tek bir iradeye sahip olan, kendisine h\u00fckmeden ve onu tasarrufu alt\u0131nda bulunduran tek yasal sistemi belirleyen Allah'\u0131n il\u00e2hl\u0131\u011f\u0131na \u015fahitlik etmi\u015ftir. F\u0131trat\u0131n bu anla\u015fmas\u0131 ve \u015fahitli\u011finden sonra delil getirmeye gerek yoktur. -O ister bu anla\u015fma ve \u015fahitlik hal dili ile ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olsun, isterse baz\u0131 rivayetlerde belirtildi\u011fi gibi s\u00f6zl\u00fc olarak ger\u00e7ekle\u015fmi\u015f olsun farketmez- Hi\u00e7 kimse kalk\u0131p Allah'\u0131n insan\u0131 Tevhid'e ileten kitab\u0131ndan habersiz oldu\u011funu, bu Tevhid'e \u00e7a\u011f\u0131ran Allah'\u0131n peygamberlik misyonlar\u0131ndan haber alamad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyemez. Yahutta, ben varl\u0131k alemine geldi\u011fimde atalar\u0131m\u0131n Allah'a ortak ko\u015ftuklar\u0131n\u0131 g\u00f6rd\u00fcm. Tevhid'i tan\u0131yabilmem i\u00e7in \u00f6n\u00fcmde hi\u00e7bir yol yoktu. Ben atalar\u0131m\u0131n sap\u0131kl\u0131\u011fa d\u00fc\u015fmeleri nedeniyle sap\u0131kl\u0131\u011fa d\u00fc\u015ft\u00fcm. Bu i\u015ften yaln\u0131z onlar sorumludur. Ben sorumlu de\u011filim demesi asla tutarl\u0131 olmaz. \u0130\u015fte bu nedenle s\u00f6z\u00fc edilen \u015fahitlikten sonra \u015fu a\u00e7\u0131klama geliyor:\"Allah, k\u0131yamet g\u00fcn\u00fcnde \u015f\u00f6yle diyemeyesiniz diye bunu b\u00f6yle yapt\u0131. Bundan haberimiz yoktu, ya da \u015f\u00f6yle diyemeyesiniz diye, vaktiyle atalar\u0131m\u0131z m\u00fc\u015frik olmu\u015flard\u0131, biz onlardan sonra gelen ku\u015faklard\u0131k, bizi e\u011fri yola sapanlar\u0131n yapt\u0131klar\u0131ndan dolay\u0131 m\u0131 mahvedeceksiniz?\"Fakat y\u00fcce Allah kullar\u0131na merhametinden dolay\u0131... Kullar\u0131n\u0131n sapt\u0131r\u0131ld\u0131klar\u0131 zaman sap\u0131tabileceklerini ve onlar\u0131n bu sa\u011flam f\u0131tratlar\u0131n\u0131n sapt\u0131r\u0131c\u0131 fakt\u00f6rlere maruz kalabileceklerini \u00e7ok iyi bildi\u011finden... Nitekim Peygamberimiz de -sal\u00e2t ve sel\u00e2m \u00fczerine olsun- cinlerden ve insanlardan olan \u015feytanlar\u0131n insan\u0131n b\u00fcnyesinde yer alan zaaf noktalar\u0131na dayanarak onu sapt\u0131rmak istedi\u011fini belirtmi\u015ftir!Evet y\u00fcce Allah kullar\u0131na merhametinden dolay\u0131 onlar\u0131 bu f\u0131trat anla\u015fmas\u0131na g\u00f6re hesaba \u00e7ekmemeyi takdir etmi\u015ftir. Ayn\u0131 \u015fekilde onlar\u0131 kendilerine vermi\u015f oldu\u011fu iyilik ve k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc birbirinden ay\u0131r\u0131c\u0131 ak\u0131llar\u0131na g\u00f6re de hesaba \u00e7ekmek istememi\u015ftir. \u0130nsanlar\u0131n f\u0131tratlar\u0131n\u0131 d\u0131\u015ftan gelen sis tabakas\u0131n\u0131n etkisinden, yozla\u015fm\u0131\u015fl\u0131ktan ve sap\u0131kl\u0131ktan kurtarmak, akl\u0131n\u0131 arzu ve isteklerin, zaaflar\u0131n ve \u015fehevi ihtiraslar\u0131n bask\u0131s\u0131ndan kurtarmak amac\u0131yla onlara peygamberler g\u00f6ndermeden, ayetlerini kendilerine a\u00e7\u0131klamadan onlar\u0131 sorumlu tutmay\u0131 dilememi\u015ftir. (Nisa Suresi, 165. ayetin tefsirine bak\u0131n\u0131z) E\u011fer y\u00fcce Allah insanlar\u0131n f\u0131tratlar\u0131n\u0131n ve ak\u0131llar\u0131n\u0131n peygamberler ve peygamberlikler olmadan, ayetlerin hat\u0131rlatmalar\u0131 ve ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bilgilerine ihtiya\u00e7 duymayacak bi\u00e7imde yaln\u0131z ba\u015f\u0131na do\u011fru yolu bulmalar\u0131 i\u00e7in yeterli olaca\u011f\u0131n\u0131 bilseydi onlar\u0131 bu iki yetenekle hesaba \u00e7ekerdi. Fakat y\u00fcce Allah ilmiyle onlara merhamet etmi\u015f, kendilerine kar\u015f\u0131 delil olarak peygamberlik misyonunu esas alm\u0131\u015ft\u0131r:\"\u0130\u015fte ayetlerimizi b\u00f6yle ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bi\u00e7imde anlat\u0131yoruz ki, ola ki, do\u011fru yola d\u00f6nerler.\"Belki b\u00f6ylece f\u0131tratlar\u0131na, bu f\u0131trat\u0131n Allah ile yapt\u0131\u011f\u0131 anla\u015fmaya y\u00fcce Allah'\u0131n kendi b\u00fcnyelerine yerle\u015ftirdi\u011fi basiret ve idrak g\u00fc\u00e7lerini kullanmaya y\u00f6nelip d\u00f6n\u00fc\u015f yaparlar. \u0130nsan\u0131n b\u00fcnyesine yerle\u015ftirilen bu gizli yeteneklere d\u00f6n\u00fc\u015f yapmak, kalplerde Tevhid ger\u00e7e\u011fini harekete ge\u00e7irmeye ve onu Tevhid akidesi \u00fczerinde yaratan, sonra ona merhamet ederek hat\u0131rlatmak ve uyarmak i\u00e7in mucizelerle desteklenen peygamberler g\u00f6nderen biricik yarad\u0131c\u0131s\u0131na d\u00f6nmelerinin teminat\u0131d\u0131r.FITRATTAN UZAKLA\u015eMAF\u0131trat\u0131n do\u011fru yolundan sapman\u0131n ve Allah taraf\u0131ndan f\u0131trattan al\u0131nan s\u00f6ze ayk\u0131r\u0131 d\u00fc\u015fmenin, Allah'\u0131n ayetlerini g\u00f6rd\u00fckten ve \u00f6\u011frendikten sonra onlardan y\u00fcz \u00e7evirmenin tasviri budur. Burada Allah'\u0131n, ayetlerini kendisine verdi\u011fi g\u00f6zleriyle ve d\u00fc\u015f\u00fcncesiyle onlar\u0131 alg\u0131layabilecek hale getirdi\u011fi halde bu ayetlerden s\u0131yr\u0131lan, onlardan soyutlanan, yery\u00fcz\u00fcne ba\u011flanan arzu ve isteklerinin pe\u015fine d\u00fc\u015fen, ilk taahh\u00fcde-anla\u015fmaya ve do\u011fru yolu g\u00f6steren ayetlere sar\u0131lmayan, dolay\u0131s\u0131yla \u015feytan\u0131n emrine giren, Allah'\u0131n himayesinden d\u0131\u015far\u0131 at\u0131lan, bundan b\u00f6yle rahat y\u00fcz\u00fc g\u00f6rmeyen, huzur nedir bilmeyen ve belli bir \u00e7izgi tutturamayan bir insan tipinin durumuna dikkat \u00e7ekiliyor.Yaln\u0131z Kur'an-\u0131 Kerim'in icazl\u0131 ifade metodu olay\u0131 basit bir \u015fekilde sunmuyor. Onu canl\u0131, hareketli bir manzara halinde tasvir ediyor. Bu manzarada k\u0131sk\u0131vrak bir hareket, belirgin i\u015faretleri, apa\u00e7\u0131k izleri, g\u00f6zler \u00f6n\u00fcne serilen tepkileri rahatl\u0131kla g\u00f6zlemleyebiliyoruz. Bu manzara ya\u015fanan ger\u00e7ek hayat\u0131n b\u00fct\u00fcn duygular\u0131n\u0131 kapsad\u0131\u011f\u0131 gibi, ilham dolu ifadeleri yans\u0131tan duygulara da yer vermektedir."}