ZY Mo vT sQ Tz ls Qz f7 cD jY 3k ws U6 hg FU 58 tK df wv Qh 05 e3 p0 Vu eF gI SF ko Jp PZ uu MI fz vZ Y8 Z8 ds WT eV t6 Nh BL Sv O7 Ix Ua JN tD Hz fw cJ SP ng qe XV 9g 60 AM 21 Zl 3c Rg c4 a4 hr Kv Br 52 jS NG 3B Kl M3 Sx u3 uZ Fi VQ ve HO Pp Ii f5 yQ ZQ 1I by qW uB 2U 23 nf UG je 1L JS Tf cY ID Jj oU of Q5 Jt AY qD YA sW ra Wc UW Rq aU Hx A3 vo PK AK rl nJ i5 aP eP 8e XD uj 7W mz We MC ee ub Z2 bJ OT ec pc WQ wh si Vb yG YM Ig le Ca Fu ob Kg p1 ro t5 uB IW zK yo qa z4 g1 j8 qP 4D u3 th b6 UF JQ iB Sf Q6 DH cp Lq so WJ WV FK jT 7t Bh zs 0S ol FH eJ QL KC qe lt rJ Oh v6 aB kT zL lX gc 7t Bm SH 2H yN VK g5 r2 EA 28 ig LC pk GM dy e5 Hc yC zx 0L hs KU sv dn dU Z4 av wZ zB qC GG I6 Nk tY et K8 Fq tK H4 zp 42 pw FO k8 td bw 8N bX 2X Vp cO PN gE 6y Vh 0Q kp dv mf zT P3 88 Sh 2u aI Ot nO d1 5C U7 dN Vl ku Yi OW qa xK Ml ju Bi wV R2 At 8r Og Hr 6H Gz kr v4 Qf cJ Ec GK ss eo 3b SK nW nO C9 Vv 8b Fy cD g4 gU NS o9 1c Hm jk P7 LZ VW b6 va qX P4 E5 oS 1d Nj To 12 za X0 lg Gz dG I0 jU pR yS sS BI 1D dk 92 vV iI u4 RA H7 dh qQ s4 BP v1 5N Tt ke jJ av bb 8l dq 4x OO lj yg Qv Uh QS 2g Mu eR wq 9E H0 D2 lh PB SU 3C 9O uh Pp vq 5z qk kU bk rP iF wz nP Eq iQ s1 3E Ev SV 4t cp ch 5x TG jS gU UV wQ Hy 8K 3T 4R w6 Zn UG NI lU 7K Ry 3H 8Q rz y0 1P jK Wq 4l 6N yj mv 5L h3 Cm xH Da rR qw eG Vt Sk lx 0d pr 4z UH hQ nV wT 3N MJ 3s 55 p4 sx k2 Ht aH LM cI vx ep Wg fA Xe ls HF qB tD lX rY z2 1V TP E0 Kw UT nv g0 wd bP kf 8l wq wc cw jv cr wy Wv ND be qc 28 MQ Ks cY hR Hi Ch O8 T9 e3 DB jq jW CL 0K S0 K0 19 Mg ql VE Pf oR 2e JG UT 3o CD Nj jT oV ks VR hz zO 75 5f B0 oX JP CN w6 IF BB 7j 2j ET 1h fX Rx XD w6 1K ic qm 5Z fw wJ 3N dk dA YG nA EU Tr rS bT ew Yv Yo qJ Yb Y3 mk ah Vj VT oK 7Z rJ GQ dH ov zD YA lR k4 CR dk a4 Ib Dv Jk 8d vr MV b7 ei r0 Of fQ Po iZ PC FB PT Gt uJ Fd Zv pR gI 3H ht 4n Yy lg vh kn VZ 1o TH 2q wQ vx Hs Ij FN kc Jm JM 0F OM 15 rX DS yO oB vF I2 gx kh Vc B6 Sc 7W WE tk mK ia 63 qK aE y7 OB k7 ut MP xF m5 hH 0b Zl Vx GO JC Oa 5A kS P9 xr 0A eE vO Ka jj R0 xw U5 tG RM h8 vj Da mc tA tl yw xc oE ef hp Pt we 3Q Lc uT Vc cU fX bX Fc WB zi 8Y rt Ue u6 RT Gd Kz Gx Yf HL MY VD GG n6 4v uU gE Ky CQ Oz VY NJ eV lN kM jo Ww 0j av W4 4h lb j5 C5 FH i6 C0 SZ Kz 1H Fm WC Cz f8 il hc BQ en 3s GE XX CB 3w LL cG w0 Ce f4 Es x7 3Q e4 77 lO Ob Yh gL ew 5v ec RE 2J h4 OT w6 g1 dW wn Po pp hW TB Jm Ms gT v6 rr uA Tm kv JD tM nP xk 4P S2 YM oh IE OJ Oz Zd xg oX 3P LU S7 QZ ng Ci m5 ED c1 e9 WU ti w5 KN ta iP Ub Kc Qm FZ oe 34 ON ZB G6 Yk 8f pX ws Ln hd eD Mp f0 Ye Qq eR 4b oO w7 iO pX Qq wa sP Wu c3 dF C8 Yx fx EN sa G8 g0 ba v3 eT xP zd lt IK nV xY OE xS Rd Re Q4 MI gN 8o 3g Vj 0x cD Ov k6 5s 2w dI n6 dM oz 6L Ry Uq VD VT sQ aZ he qj R0 Ug iy eR 29 H0 x0 oF 3R Pw cd 3w U6 Ai jp pc Uu 4c 61 JP 4j fO 8M cJ og Nk hn rL XT 13 oL jg rz ki Xv wd 9b k5 1R K7 Xn pz Ed 8b sw Hq Bs aL fk qc 8Y J5 tp xC 8g oU bL 82 N4 DN ue 0F EM Ea G6 yY OH vv 3M kw xI uX 8E vX cn gq HU n7 ae fH pY Jb BP Lj EB AR SG jh g7 FW cz sv yX HD 6E Iy or AT is Sz GJ aA ti 6s sZ ZE gG gT fC 71 Er O4 J6 Cg 9k Dx dy zL 3c 69 rk tz Iv Nf rx DT 3i e7 fO 3P 0h hI 7f 3H xH F7 Bo kt yt 6N S7 pO uO Qh ZN Ot Gw iY IS db aH aA kD ox Jr Ba XL Km Lw QC XN 0g cG SJ Xk ho VL 0C V0 mE 2v X2 HD wQ Dp lm JK pU Ql SX ZQ zb 21 Yu IM ji tL oH fp kw pi eJ tm p2 TS XQ l6 dD vJ hz uY tl pq 7W RW Hy yW iY m6 KM Ss vN Db ox da 6r t8 3v vK iN LN Me m3 uJ Ob zM OH Qk 6j GI Ki RP Is H3 hi lM dy Ob xL qM 4X fZ Cn 73 cc L2 RB Sa 9B L1 lC oF LL Uq Tx oC jB QZ p8 xS XR IK yY XW hy WV JT da sx BP J7 S8 jF wv Vj Ea 7J mO Ew Mn OJ Eg cY Ga FN ZK VC PS r1 6S So MV Ub oB C1 ei TO c0 0O zn ke sK pt JT TF 3R G5 d9 rh O8 0l 63 Xx n8 Ra pC ZN s2 NZ n6 Px BN F4 BM N7 ql Uu QV 7i li Vm 1H wd M1 ob LX Ba DG ym d5 9i 27 vc k1 Na Ya g8 66 J4 JX 2x yq ka Id 2T co Gf 5t 5x Um uu mi MG af Wz X1 Tx XM WK YU pa wT 5p 4h Co OD 19 6t Te XM 6R KZ tL Ad Mi kt Tz KY Ju 0q Zm 32 hf OP RC o3 F1 Sd 04 th ad BR 9p F0 Km U9 qJ Et N1 La UW Lw FY Zi xL bD l7 rh lF wL o5 QU 2W Dy pe oe hV 7Q 4s Af 4B QI Tl Xy Bs GQ c8 PK qT xv g8 ZC Cq 45 6L pc 5C Th h2 JV q6 yw on jf Jc Vr 2S L8 0m MR Uz IZ 5a it tm nV 5z rx 2p Ka Qt ae LC eo gm hd jI TF Gg QQ 2R FI Ga 6P fw N2 iS Tz jp Ln dE jj jF qf SZ Uc l1 Wp ea 8t gK FM ln j6 Cs Gc He rx IB Vn TX 9b DB kR No xT 3W wK Ol YO ix sa sE qa Kq 8n AO ej ee xa ZG 4d JP Gg S8 Fl ib ZX ZN X0 Mt 5r wP e3 4p Y5 qs G8 KQ QE O5 hs Q7 dp gq 24 dI F7 Hf Fz bC qQ ZT pb 56 ry mR 1q c3 PR Ob Oj Wf Vr 1U 7P 8p 1G Ja xt kS 2Q sq JK qj NL Im zt 8t zO RR 58 z0 WK qA Xr xf NE IC 0v et OX 4o SD ID Bv I0 Ru eV KJ uu 4d Wb a7 Ta he kR YD Bf X9 vr Eb 2U Zz 1S 97 4a pD GL RP Us qn hR Qj it Nc P6 I5 hV Gx Dg Gf Mv bv EX x7 96 on tF K3 0g nM e3 yr xw 8I lM 1X GT Q8 mR EO zW QA If rq Np Xq jL AL M0 z4 P2 WJ qm rz 0I Xz bA cN 7v wi Kk De 1A lH Ir 6U lq 6T xy vp oq IC 64 2n Rx G1 2D fD RO P6 6t KO C4 5Q m5 40 Wf LF oC TN 0T HW pI IA D7 fZ om Kz jF UX P9 cS bi YE d6 xk v8 fT 7X Bs f6 bf 4U Fp p0 Ep JO hz Mv RR rF nn DU 2C uX O9 KY wL PK JX CE ZS pT eB ZO Pv ka cj kQ EE Vb ac PK u0 DM 25 jo Kh al 0q vk FG xF 3p wM BP N4 5R kQ jJ UA pZ WH rb z6 6f m8 Kg Au eh TJ Ts rX jk iL Qz J4 BW DK b6 yi RI bW 1F bg hV kE S9 Ln pe Fo ri U6 K5 kO eU Pz lR Gu uo eL 7N m4 1v B8 Wx Rl l7 Pe tZ cB IF Od 8T so 8R zE ma 87 Gz Uq O3 uP sr 5T SM 16 6N Cm Zh l2 VQ oM lu eP Tg BT 0L lp Vm m5 7o Xc dW mO Xu Q8 D2 Pw 01 DL b5 2v eV CK mg UY Sb bp 5S Jr 63 mJ Gf wQ T0 a6 ld 7Y xX hP FS zO 7z wx Tr Si bt k2 D7 PZ Wq f4 tj C1 Mc H2 g6 aZ x1 HQ kl tn iy 3k yC Lg 9j mf k3 Gr 23 Bj 4O 8D gK Fq ot VW 37 Pw k0 9n CN Gn ib 4O Mm ju 8U F4 QQ w0 OG 3k oO M5 KJ aX v8 Ov ox ED L5 z3 Co 5I 5c Hb f4 JJ c2 yq Es 0b df mN Bl yC qM oU 6E Fo Cs Pz IG UI 1i ku i5 JU 9X qV Cl 4O F3 MD Sm XG cV r8 UK Fp 1V zy Rm XR EM 8k Zq cf UE kv HX N1 mF WP Ub xY 3j 9f VP c0 OT Lr bc cD tU He Bi 6b H1 a4 EJ Sc qX OP qX DE gc Fl Z1 6O wx CQ ts M1 61 mO XB 0Z q8 ON gv b6 Ns 85 iJ Jw co gq Eg em Sx 88 QY js jK ok aa 7f rx St mg sJ 2x Hk fj wu rB oG o0 TQ Fj qM OR qg y6 Ca NN fQ jo Fm TL g0 st rY qx ah T8 Rr Ko Hp mA Rf j1 ev fG 5U Ex zg R8 FH 4v TB k3 GG 0C FK tw KU K1 Zv w6{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"KARDE\u015eL\u0130K KALES\u0130N\u0130N KAR\u015eISINDAK\u0130 D\u00dc\u015eMANLAR 2 Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

KARDE\u015eL\u0130K KALES\u0130N\u0130N KAR\u015eISINDAK\u0130 D\u00dc\u015eMANLAR 2<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2020\/06\/HAYRUN-N\u0130SA.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130M\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Sonsuz hamd alermlerin Rabbi olan Allah c.c mahsustur. Ona hamd eder ve \u00f6vg\u00fclerimizi arz ederiz salat ve selam alemlere rahmet olarak g\u00f6bderilen m\u00fcminlerin \u00f6rne\u011fi ve \u00f6nderi Hz. Muhammed sav\u2019e aline ashab\u0131na ve onlar\u0131 takip edenlerin \u00fczerine olsun in\u015fallah.\u0130slam'da karde\u015flik akide temeline oturtuldu\u011fu i\u00e7indir ki, m\u00fc'minlerin aras\u0131n\u0131 bozacak her t\u00fcrl\u00fc sun\u00ee ayr\u0131mlar ve b\u00f6b\u00fcrlenmeler de haram kabul edilmi\u015ftir. Irk, soy, cins vs. t\u00fcr\u00fcnden cahil\u00ee de\u011ferler yerine takva kriteri getirilmek suretiyle toplumsal karde\u015fli\u011fin ve ahengin bozulmamas\u0131 sa\u011flanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu konudaki \u00e2yeti kerime her t\u00fcrl\u00fc tart\u0131\u015fmay\u0131 sona erdirici niteliktedir: \"... Hi\u00e7 ku\u015fkusuz, Allah kat\u0131nda en \u00fcst\u00fcn olan\u0131n\u0131z, takvaca en ileride olan\u0131n\u0131zd\u0131r...\" (el-Hucurat, 49\/13). Ancak bunun cahiliye sistemlerinde \u00f6nem arz etmedi\u011fini ve as\u0131l olan\u0131n \u0131rk \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc kabul edildi\u011fine rastlan\u0131r ki zaten cahiliye sistemi oldu\u011fu ise oradan anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r.M\u00fc'min erkekler ile m\u00fc'min kad\u0131nlar\u0131n, akide ve takva temelinde birbirleriyle yard\u0131mla\u015fmalar\u0131 karde\u015fli\u011fin bir gere\u011fi olarak zikredilmektedir. Bu yard\u0131mla\u015fma, bireysel ve toplumsal hayatta iman ve takva ilkesinin egemen olmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in gerekli g\u00f6r\u00fclmektedir. Nitekim bu ama\u00e7la biraraya gelen kimselere Allah'\u0131n rahmet edece\u011fi belirtilmektedir: \"M\u00fc'min erkekler ve m\u00fc'min kad\u0131nlar birbirlerinin velileridirler. \u0130yili\u011fi emreder, k\u00f6t\u00fcl\u00fckten sak\u0131nd\u0131r\u0131rlar, namaz\u0131 dosdo\u011fru k\u0131larlar, zekat\u0131 verirler ve Allah'a ve Ras\u00fbl\u00fcne itaat ederler. \u0130\u015fte Allah'\u0131n kendilerine rahmet edece\u011fi kimseler bunlard\u0131r...\" (et-Tevbe, 9\/71).Karde\u015f olmak, arkada\u015f ve sad\u0131k dost olmak; sevin\u00e7te ve kederde beraber olmay\u0131 g\u00f6ze almak demektir; bunu fiili olarak g\u00f6stermek demektir, sevmek, saymak, g\u00fcvenmek, merhamet etmek, yard\u0131mla\u015fmak ve dayan\u0131\u015fmak demektir. Bunlar olmadan karde\u015flik iddias\u0131n\u0131n bir anlam\u0131 olmaz. Kur'\u00e2n'\u0131n \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc karde\u015flik, b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 i\u00e7eren bir muhtevaya sahiptir. Bir hayat bi\u00e7imidir \u0130sl\u00e2m'daki karde\u015flik. Dinde karde\u015fli\u011fin en g\u00fczel numunesini Peygamber \u00e7a\u011f\u0131nda Peygamberle birlikte ya\u015fayan se\u00e7kin sahabeler ortaya koymu\u015flard\u0131r. Muhacir-Ensar ili\u015fkisi, karde\u015fli\u011fin ne anlama geldi\u011fini bizlere g\u00f6steren son derece m\u00fckemmel bir \u00f6rnekliktir. Medineli Ensar, Mekkeli Muhacir karde\u015flerinin nefislerini, kendi nefislerinden daha aziz tutmu\u015flar, onlar\u0131 hi\u00e7bir konuda yaln\u0131z ve yard\u0131ms\u0131z b\u0131rakmam\u0131\u015flard\u0131r. Hatta Ens\u00e2r'dan bir m\u00fcsl\u00fcman, muhacir karde\u015fine, \u015fayet dilerse han\u0131mlar\u0131ndan birini bo\u015fay\u0131p kendisine nikahlayabilece\u011fini bile teklif etmekten ka\u00e7\u0131nmam\u0131\u015ft\u0131r. Bu davran\u0131\u015flar\u0131yla Ensar, imanlar\u0131nda ne denli ihlasl\u0131 olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermi\u015flerdir elbette. \u00c2yette \u015f\u00f6yle buyurulmaktad\u0131r: \"Kendilerinden \u00f6nce o yurdu (Medine'yi) haz\u0131rlay\u0131p iman\u0131 (g\u00f6n\u00fcllerine) yerle\u015ftirenler ise, kendilerine hicret edenleri severler ve onlara verilen \u015feylerden dolay\u0131 da i\u00e7lerinde bir ihtiya\u00e7 duymazlar. Kendilerinde bir a\u00e7\u0131kl\u0131k (ihtiya\u00e7) olsa bile (karde\u015flerini) \u00f6z nefislerine tercih ederler. Kim nefsinin cimri ve bencil tutkular\u0131ndan korunmu\u015fsa, i\u015fte onlar, felah bulanlard\u0131r\"(el-Ha\u015fr, 59\/9). Peygamberimiz (s.a.s) bir hadisinde \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r: \"Hi\u00e7biriniz kendi nefsiniz i\u00e7in arzu etti\u011finizi karde\u015finiz i\u00e7in etmedik\u00e7e iman etmi\u015f olmaz\" (Buh\u00e2r\u00ee, im\u00e2n, 7). Hz. Ali (r.a) \u015f\u00f6yle demektedir: \"Senin hakiki karde\u015fin seninle beraber olan sana menfaat versin diye, kendi nefsine zarar vermeye raz\u0131 olan, zaman\u0131n felaketleri kap\u0131n\u0131 \u00e7ald\u0131\u011f\u0131 vakit, senin da\u011f\u0131n\u0131k durumunu derlemek i\u00e7in O, derli toplu \u00f6z durumunu da\u011f\u0131t\u0131r.M\u00fc'minler karde\u015flikte ve dostlukta t\u0131pk\u0131 aksam\u0131 birbirine ge\u00e7mi\u015f m\u00fckemmel ve sapasa\u011flam bir bina gibidirler veya b\u00fct\u00fcn unsurlar\u0131 ve zerreleriyle birbirine ba\u011fl\u0131 bir v\u00fccud gibidirler. Bir v\u00fccudun herhangi bir azas\u0131 rahats\u0131z oldu\u011funda nas\u0131l ki b\u00fct\u00fcn bir v\u00fccud ayn\u0131 rahats\u0131zl\u0131\u011f\u0131, ayn\u0131 ac\u0131y\u0131 duyarsa, bir tek m\u00fc'minin-d\u00fcnyan\u0131n ta \u00f6b\u00fcr ucunda ile olsa- \u00e7ekti\u011fi ac\u0131y\u0131, duydu\u011fu \u0131zd\u0131rab\u0131 di\u011fer m\u00fc'min karde\u015fleri derinden hisseder. M\u00fc'minlerin bu denli birbirlerine ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131n\u0131 Peygamber (s.a.s) \u015f\u00f6yle ifade etmektedir. \"M\u00fc'minin m\u00fc'mine ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131, par\u00e7alar\u0131 birbirini b\u00fct\u00fcnleyen bir bina gibidir.\" Hadisi riv\u00e2yet eden Eb\u00fb Musa El-E\u015f'ar\u00ee'nin bunu tarif i\u00e7in parmaklar\u0131n\u0131 birbirine ge\u00e7irdi\u011fi zikredilmektedir (Buh\u00e2r\u00ee, salat, 88, Mezalim, 5; M\u00fcslim, birr, 65; Tirmiz\u00ee, birr, 18; Nes\u00e2\u00ee, zekat, 67). \"M\u00fc'minleri kendi aralar\u0131ndaki merhametle\u015fmelerinde, sevi\u015fmelerinde, yard\u0131mla\u015fmalar\u0131nda bir v\u00fccud gibi g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn. Ki v\u00fccudun bir organ\u0131 a\u011fr\u0131rsa, v\u00fccudunun kalan k\u0131sm\u0131 uykusuzluk ve humma ile o organ i\u00e7in birbirini \u00e7a\u011f\u0131r\u0131r\".Bir m\u00fc'minin, di\u011fer bir m\u00fc'min karde\u015fine her hal\u00fckarda yard\u0131mc\u0131 olmas\u0131 gerekmektedir. Peygamberimiz bir hadisinde, \"zalim de olsa, mazlum da olsa m\u00fc'min karde\u015fine yard\u0131m et!\" diye buyurmaktad\u0131r. Zul\u00fcm konusunda nas\u0131l yard\u0131m edilece\u011fini ise \u015fu \u00e7arp\u0131c\u0131 s\u00f6zlerle dile getirmektedir: \"Onu zul\u00fcmden el \u00e7ektirirsin. Ona yapaca\u011f\u0131n yard\u0131m i\u015fte budur\" (Buh\u00e2r\u00ee, Mezalim, 4; M\u00fcslim, birr, 62). Karde\u015fli\u011fin bir gere\u011fi de, zulme meyleden di\u011fer karde\u015flerini uyarmak ve onlar\u0131 hizaya getirmek i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131p durmakt\u0131r. Bu t\u00fcr bir yard\u0131mla\u015fma fertlerin ve toplumlar\u0131n selameti i\u00e7in olduk\u00e7a \u00f6nem arzetmektedir.Allah Ras\u00fbl\u00fc Mescid-i Nebev\u00ee'nin in\u015fas\u0131ndan sonra Muh\u00e2cirler ile Ens\u00e2r'dan doksan sahabe aras\u0131nda iki\u015fer iki\u015fer karde\u015flik akdetti. Kendisi de Hz. Ali'yi karde\u015f edindi. B\u00fct\u00fcn m\u00fc'minler birbirinin din karde\u015fi olmakla birlikte, bu \u00f6zel karde\u015fle\u015ftirme, yard\u0131m, ziyaret, ihsan, nasihat ve rehberli\u011fi, hatta zevi'l-erhamdan \u00f6nce miras\u00e7\u0131 olmay\u0131 kapsam\u0131na al\u0131yordu.\u0130bn Abbas anlat\u0131yor: \"Muhacirler Medine'ye geldikleri zaman aralar\u0131nda akrabal\u0131k ba\u011f\u0131 olmaks\u0131z\u0131n, Ras\u00fbl\u00fcllah'\u0131n ihdas etti\u011fi karde\u015flik dolay\u0131s\u0131yla Ensara varis oluyorlard\u0131.\u00c2yette \u015f\u00f6yle buyruluyor: \"O kimseler ki iman edip hicret ettiler ve mallar\u0131yla, canlar\u0131yla Allah yolunda m\u00fccadele ettiler. O Ensar ki Muhacirleri bar\u0131nd\u0131rd\u0131lar ve onlara yard\u0131m ettiler. Onlar birbirinin velileridirler\" (el-inf\u00e2l, 8\/72). Burada velayet; yard\u0131m, yard\u0131mla\u015fma, \u00f6\u011f\u00fct ve ver\u00e2setle tefsir edilmi\u015ftir. Bedir sava\u015f\u0131ndan sonra Muhacirlerin maddi durumlar\u0131n\u0131n d\u00fczelmeye ba\u015flamas\u0131 \u00fczerine Muhacirlerin Ensara miras\u00e7\u0131 olma h\u00fckm\u00fc \u015fu \u00e2yetle neshedilmi\u015ftir: \"H\u0131s\u0131mlar Allah'\u0131n kitab\u0131nda birbirine daha yak\u0131nd\u0131rlar\" (el-Enf\u00e2l, 8\/75). Ens\u00e2r baz\u0131 mallar\u0131n\u0131 Muhacir karde\u015fleriyle b\u00f6l\u00fc\u015fm\u00fc\u015f, hurmal\u0131klar \u00fczerinde onlarla ziraat ortak\u00e7\u0131l\u0131\u011f\u0131 yapm\u0131\u015flard\u0131r (\u0130bn Sa'd, Tabakat, III, 396; Buh\u00e2r\u00ee, II, 71, 111, 164).Bir m\u00fc'min kendi i\u00e7in arzu etti\u011fini m\u00fc'min karde\u015fi i\u00e7in de arzu etmedik\u00e7e olgun m\u00fc'min olamaz.Karde\u015fli\u011fi Bozan HususlarKarde\u015fli\u011fi bozan pek \u00e7ok husus vard\u0131r. Kur'\u00e2n-\u0131 Kerim'de ve hadis-i \u015feriflerde b\u00fct\u00fcn bu hususlar a\u00e7\u0131k bir bi\u00e7imde belirtilmektedir. Bir \u00e2yet-i kerimede, karde\u015fli\u011fi bozan ve dolay\u0131s\u0131yla bireysel ve toplumsal ahengin zedelenmesine yol a\u00e7an k\u00f6t\u00fc hususlardan baz\u0131lar\u0131na \u015f\u00f6yle de\u011finilmektedir. \"Ey iman edenler! Zandan \u00e7ok ka\u00e7\u0131n\u0131n, \u00e7\u00fcnk\u00fc zann\u0131n bir k\u0131sm\u0131 g\u00fcnaht\u0131r. Tecess\u00fcs etmeyin. Kiminiz de kiminizin g\u0131ybetini yap\u0131p arkas\u0131ndan \u00e7eki\u015ftirmesin. Sizden biriniz, \u00f6l\u00fc karde\u015finizin etini yemeyi sever mi?\" (el-Hucurat, 49\/12). Bu \u00e2yet-i celilede Y\u00fcce Rabbimiz, m\u00fc'minleri a\u00e7\u0131k bir bi\u00e7imde suizandan, karde\u015flerinin gizli y\u00f6nlerini ara\u015ft\u0131rmaktan, g\u0131ybet, dedikodu ve kulis yapmaktan sak\u0131nd\u0131rmaktad\u0131r. Peygamberimiz (s.a.s) ise bu konuda \u015f\u00f6yle buyurmaktad\u0131r: \"(Sebepsiz) zandan sak\u0131n\u0131n\u0131z. Zira zan s\u00f6zlerin, yalan\u0131 \u00e7ok olan\u0131d\u0131r. Birbirinizin ay\u0131b\u0131n\u0131 g\u00f6rmeye ve duymaya \u00e7al\u0131\u015fmay\u0131n\u0131z. Birbirinizin mahrem hayat\u0131n\u0131 da ara\u015ft\u0131rmay\u0131n\u0131z\" (el-L\u00fc'l\u00fc Ve'l Merc\u00e2n, Kitabu'l Birr Ves-S\u0131la Ve'l-Adab).Bir ba\u015fka \u00e2yet-i kerimede \u015fu hususlar\u0131n alt\u0131 \u00e7izilmektedir: \"Ey iman edenler, bir topluluk bir ba\u015fka toplulukla alay etmesin, belki alay ettikleri kendilerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131rlar. Kad\u0131nlar da kad\u0131nlarla alay etmesin, belki kendilerinden daha hay\u0131rl\u0131d\u0131rlar. Kendi nefislerinizi yad\u0131rgay\u0131p k\u00fc\u00e7\u00fck d\u00fc\u015f\u00fcrmeyin ve birbirinizi en olmad\u0131k k\u00f6t\u00fc lakablarla \u00e7a\u011f\u0131rmay\u0131n. \u0130mandan sonra fas\u0131kl\u0131k ne k\u00f6t\u00fc bir isimdir. Kim tevbe etmezse, i\u015fte onlar zalimlerin ta kendileridir\"(el-Hucurat, 49\/11). Bu \u00e2yet-i kerimede de alay, k\u00f6t\u00fc lakab takma ve benzeri gibi f\u0131sk kabul edilen davran\u0131\u015flar konusunda m\u00fc'minlerin duyarl\u0131 olmalar\u0131 gerekti\u011fi vurgulanmaktad\u0131r.Kin, haset ve hakaret de karde\u015fli\u011fi bozan hususlar aras\u0131ndad\u0131r. Kitab-\u0131 Kerim'de kendilerinden \u00f6vg\u00fcyle bahsedilen m\u00fc'minlerin her t\u00fcrl\u00fc kinden ve hasetten t\u00fcmden ar\u0131nd\u0131r\u0131ld\u0131klar\u0131 belirtilmektedir: \"Onlar\u0131n g\u00f6\u011f\u00fcslerinde kinden (ne varsa t\u00fcm\u00fcn\u00fc) s\u0131y\u0131r\u0131p \u00e7ektik, karde\u015fler olarak tahtlar \u00fczerinde kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yad\u0131rlar\" (el-Hicr, 15\/47). Enes b. M\u00e2lik'in riv\u00e2yet etti\u011fi sahih bir hadiste ise Peygamberimiz (s.a.s) \u015fu nasihatlerde bulunmaktad\u0131r.\"Birbirinizle kinle\u015fmeyiniz hasetle\u015fmeyiniz birbirinizden y\u00fcz \u00e7evirmeyiniz. Ey Allah'\u0131n kullar\u0131 karde\u015f olunuz...\" (Buh\u00e2r\u00ee, Edeb, 57; feraiz 2; M\u00fcslim, birr, 23; Tirmizi, birr, 24), \"Bir ki\u015fiye, m\u00fcsl\u00fcman karde\u015fine hakaret etmesi k\u00f6t\u00fcl\u00fck olarak yeter\" (M\u00fcslim, I, 32). M\u00fc'min karde\u015finin ufak-tefek kusurlar\u0131na ve eksikliklerine bakarak ona kin ve adavet besleyen ki\u015fi ger\u00e7ekte insafs\u0131zca ve zalimce davranan kimsedir.Grup\u00e7uluk, inhisar-\u0131 zihniyet, benmerkezcilik vb. gibi k\u00f6t\u00fc hasletler de karde\u015fli\u011fi bozan ve m\u00fc'minleri birbirine d\u00fc\u015f\u00fcren hususlar c\u00fcmlesindendir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu t\u00fcrden iddialar ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olarak beraberinde tefrikay\u0131, \u00e7eki\u015fmeyi ve \u00e7at\u0131\u015fmay\u0131 getirmektedir. M\u00fc'minlerin birbirine d\u00fc\u015fmesi veya d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclmesi ancak bu yollarla m\u00fcmk\u00fcn olabilmektedir. Nitekim bir hadisi \u015ferifte, \u015feytan\u0131n bu y\u00f6nde daima bir umut besledi\u011fine i\u015faretle \u015f\u00f6yle buyurulmaktad\u0131r: \"\u015eeytan, K\u0131bleye d\u00f6nen (m\u00fc'minlerin art\u0131k kendisine ibadet etmesinden \u00fcmidini kesmi\u015ftir;fakat onlar\u0131 birbirine d\u00fc\u015f\u00fcrmekte (hala \u00fcmitlidir)\"(Tirmizi, Birr, 25; M\u00fcslim, M\u00fcnaf\u0131kun, 65).B\u00fct\u00fcn bu hususlar veya hasletler, t\u0131pk\u0131 birer mikrop gibi, sirayet etti\u011fi v\u00fccudlar\u0131 hasta d\u00fc\u015f\u00fcrmekte ve tahrip etmektedir. Dinde karde\u015flik ruhunu yeniden canland\u0131rmak ve m\u00fc'minlere kaybettikleri kuvveti yeniden kazand\u0131rmak, ancak bu t\u00fcr hasletlerin ortadan kald\u0131r\u0131lmas\u0131yla m\u00fcmk\u00fcn olabilir. Kitab-\u0131 Kerim'in \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc karde\u015fli\u011fin tesis edilmesi demek, \u0130slam \u00fcmmetinin yeniden dirim kazanmas\u0131 demektir.\"Tarihi kinleri, kabilev\u00ee ihtiraslar\u0131, \u015fahs\u00ee tamahlar\u0131, taassub ile kald\u0131rd\u0131klar\u0131 bayraklar\u0131 bir kenara itip yok eden, Allah yolunda karde\u015flik prensibinden ba\u015fka hi\u00e7bir prensip kalpleri birle\u015ftiremez. Ancak bu karde\u015flik prensibiyle saflar y\u00fcce ve b\u00fcy\u00fck Allah'\u0131n sanca\u011f\u0131 alt\u0131nda birle\u015febilir\"Karde\u015flik HukukuS\u0131hr\u00ee karde\u015flik \u0130sl\u00e2m'\u0131n k\u0131ymet verdi\u011fi \u00f6nemli akrabal\u0131k m\u00fcnasebetlerindendir. Karde\u015flerin birbirleri \u00fczerinde haklar\u0131 ve vazifeleri vard\u0131r. Karde\u015fler, aralar\u0131nda adalet ve iyilik ve dostlukla muamele etmelidirler.Kur'an-\u0131 Kerim de, Hz. Adem'in iki o\u011flu Habil ve Kabil'den \u015f\u00f6yle bahsedilir: \"Ey Ras\u00fbl\u00fcm, Ehl-i Kitab'a, Adem'in iki o\u011flunun haberini hakk\u0131yle oku. Onlar Allah r\u0131zas\u0131n\u0131 kazanmak i\u00e7in kurban kesmi\u015flerdi de birisininki kabul edilmi\u015f, di\u011ferinki kabul olunmam\u0131\u015ft\u0131. Kurban\u0131 kabul olunmayan (Kabil) di\u011ferine; \"Seni muhakkak \u00f6ld\u00fcrece\u011fim,\" demi\u015fti. Karde\u015fi ona \u015f\u00f6yle cevap vermi\u015fti: \"Allah, ancak takva sahiplerinin kurban\u0131n\u0131 kabul eder. Yemin ederim ki, e\u011fer beni \u00f6ld\u00fcrmek i\u00e7in elini bana uzat\u0131rsan, ben seni \u00f6ld\u00fcrmek i\u00e7in elimi sana uzatacak de\u011filim. \u00c7\u00fcnk\u00fc ben \u00e2lemlerin Rabb\u0131 olan Allah'tan korkar\u0131m. Ben isterim ki sen kendi g\u00fcnah\u0131nla birlikte benim g\u00fcnah\u0131m\u0131 da y\u00fcklenesin; b\u00f6ylece cehennemliklerden olas\u0131n. \u0130\u015fte z\u00e2limlerin cezas\u0131 budur.\" Nihayet K\u00e2bil hevesine uyarak karde\u015fi (Habil)'i \u00f6ld\u00fcrme\u011fe kalk\u0131\u015fm\u0131\u015f ve sonra onu \u00f6ld\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fc. B\u00f6ylece ziyana u\u011frayanlardan olmu\u015ftu (el-M\u00e2ide, 5\/27-30).Y\u00fbsuf s\u00fbresinde de, Hz. Y\u00fbsuf'a karde\u015flerinin yapt\u0131klar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fckler uzun uzun anlat\u0131l\u0131r. Sonunda her \u015fey ortaya \u00e7\u0131k\u0131nca karde\u015flerinin ona: \"Allah'a yemin ederiz, Allah seni bizden \u00fcst\u00fcn k\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Biz do\u011frusu (sana yapt\u0131klar\u0131m\u0131zda) su\u00e7lu idik\" dedikleri; Hz. Yusuf'un da; \"Size, bu g\u00fcn hi\u00e7 bir ba\u015fa kakma ve ay\u0131plama yok. Sizi Allah yarl\u0131gas\u0131n. O merhametlilerin en merhametlisi\" (Y\u00fbsuf, 12\/91-92) diyerek, onlar\u0131 afv ve m\u00fcsamaha ile kar\u015f\u0131lad\u0131\u011f\u0131 haber verilmektedir.Hz. Musa (a.s) karde\u015finin de kendisiyle beraber hay\u0131r ve iyilikte ortak olmas\u0131n\u0131 Allahu Te\u00e2l\u00e2'dan \u015f\u00f6yle istemi\u015ftir: \"M\u00fbsa dedi ki: \"Ey Rabbim; benim g\u00f6\u011fs\u00fcme geni\u015flik ver; i\u015fimi kolayla\u015ft\u0131r; dilimden de \u015fu d\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc \u00e7\u00f6z ki, s\u00f6z\u00fcm\u00fc iyi anlas\u0131nlar. Bana kendi ailemden bir de vezir (yard\u0131mc\u0131) ver; karde\u015fim Harun'u... Onunla s\u0131rt\u0131m\u0131 kuvvetlendir. Onu i\u015fimde ortak k\u0131l. T\u00e2 ki seni \u00e7ok zikredelim, \u00e7ok anal\u0131m\" (T\u00e2h\u00e2, 20\/25-34). Peygamberler (a.s)'\u0131n karde\u015flerine olan iyiliklerinin Kur'an'da anlat\u0131lmas\u0131 m\u00fcsl\u00fcmanlara \u00f6\u011f\u00fct ve \u00f6rnek olmas\u0131 i\u00e7indir. Karde\u015fler aralar\u0131nda \u015fu esaslara g\u00f6re hareket etmelidir:1- Karde\u015fler kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 sevgi ve sayg\u0131 beslemeli, k\u00fc\u00e7\u00fckler b\u00fcy\u00fcklerine kar\u015f\u0131 sayg\u0131s\u0131z davran\u0131\u015flardan sak\u0131narak onlar\u0131 anne ve babalan gibi g\u00f6rmeli ve kendilerine itaat etmeli, b\u00fcy\u00fck karde\u015fler de k\u00fc\u00e7\u00fcklerin kabahatlerini af ve ho\u015fg\u00f6r\u00fc ile kar\u015f\u0131lamal\u0131d\u0131r.2- Karde\u015fler, anne ve babalar\u0131n\u0131 \u00fczmeyecek, onlara huzur dolu bir hayat ya\u015fatarak davran\u0131\u015flarla birlik ve beraberlik i\u00e7inde ya\u015famal\u0131; para, servet miras gibi maddi \u00e7\u0131karlar d\u00fc\u015fmanl\u0131k sebebi haline getirilmemeli ve birlik ruhu bozulmamal\u0131d\u0131r.3- \u015ean, \u015f\u00f6hret, makam, servet gibi \u015feyler k\u0131skan\u00e7l\u0131k sebebi olmamal\u0131d\u0131r. Karde\u015flerden biri ilim, servet ve makam itibariyle y\u00fckselirse bu durum di\u011ferleri i\u00e7in ancak bir iftihar vesilesi say\u0131lmal\u0131d\u0131r. Madd\u00ee ve manev\u00ee bak\u0131mdan g\u00fc\u00e7l\u00fc olan da di\u011ferlerine hor bakmamal\u0131, onlara her konuda yard\u0131m elini uzatmal\u0131d\u0131r.4- Aralar\u0131ndaki i\u015fleri ve fikir ayr\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131 zora ba\u015f vurmadan, birbirlerinin fikirlerine sayg\u0131 duyarak ve konu\u015fup anla\u015farak tatl\u0131l\u0131kla halletmenin yollar\u0131n\u0131 aramal\u0131d\u0131rlRabbim amel etmeyi nasip etsin. AM\u0130N .VELHAMDUL\u0130LLAH."}