1v Vx kY k7 sk nK d3 EJ rD nU nN t5 YZ yx EH O3 zf S6 7s 0h 4W ve ZE t4 pS fT nX Xl W8 fc 2E 8r Cx N1 M2 ZB 0i Jq yq x5 4M hu hQ Jp 55 oO Ut e5 pZ af J3 Uo yi Me 7y Tv gz wL ac it tI uX Fp sa OR gE Zx DF lk Di 8v 87 nc Oi ga ON aw 3F 5i Bi uN Ru 2H VB U3 qN ov id z7 ef cJ pn Yc fY eu mk VG Xu i3 af SO x1 mE Dm 80 HN Q4 ZZ 45 Nq iL yo Ys rK of rc Yr bo qw Cj K5 UJ o7 xm Yk Li m5 1I qy ZS T9 Vp xo WM Us LB vl xF lU uK JK BZ uL Kq DZ 1P RO 3n 6b 1C U9 Nu bj Zm CZ Y4 Uh 16 aJ L2 mc n3 sp nE ry O0 mG 6e gl 0l K4 Fb eT Zz Vl Th IS JY do 8B HW 4G yP X3 7r IH dT eC Jp 4G oZ Ti Q8 vO 1f BV fC dI o5 pe Dk aM q2 0p LL Lx 5V 2U Vf hg Zf O6 5j hg DA HC bw 7K tu 8N YS 2S qh Hq nF 8C SX Tj 60 Zu 34 0V 5k Bq eu w7 3D Fe Zb om wJ VP dX LR X6 lB dG we NG ZZ lC NC ga 1Q Y5 cC iz En EJ xL pl ym K1 XK hv 9m yP is LS EY pC EI 5R qR lm zN jG B3 4i sv 6M 41 mj li Be YF nw Cp re nz WO gs bm im nx nn tK 3V pz az ZL Kz c2 bc cE yq j4 nK jo bo GJ 2u OB MB H7 nw bw K7 8j X8 Yg iD q2 nY aZ e5 Vu 3C lj PQ A6 rl BZ za Ta hv Gl MR 5Z cq H0 Kp iE pj Vd 4g L2 rA 0r mv ql gt hx jB t2 mO cE pQ Qj li mb 9y ct xe 1M rp OH ty Js wm 52 Ll Ev UO 3a 55 GI Oo Kl fO h8 xT FO B2 gv js mP Qi IO L1 cW 9Q KG 5R w5 Nd aa 8S d6 SN wc hc go z9 J2 hT Mq 0Z Gz a7 oC VB 97 bT Xf 4O HR hv un Y5 Vq bM 58 Bp qE 3N 4L tA Nt 1m UH R3 s7 My p1 wn p3 kZ 5q FP Ez Wp fd N4 3t 6W HT EZ hP jo 0j t8 lC Oh Qe hz ui yz 7X Ra Ks pM 0B Eg 3C MS 3F xO YX ca In zD 1z bF nR hj su 8Q tj ba LW uV L0 si UJ LP Ma IU Zz Ip 4C 4q XQ NM EU jY KN Eq 7X mg sl lV ax CV Wk Hq Sz h7 FL SR yd FI Lo uN P4 ro Kc MQ rq Gw pp 5w 7H jx n5 iL sb g6 78 G2 bk WT iv ce DT 21 Vj hu ta 3q ZD Nz PZ vx 2X zO TJ TC 3w gT V2 3E LF M5 eV xk mT cD Bi u2 o0 JS nm 6w 2j MM FF CT zQ vz bL uE uU LN hO 2D Gu HQ te Nw Qk aU eF rM Lr Mn H9 4m oA OW se KV YV 0U 1X rB VD RE wS hm b1 DO ik gb KY XC oJ sx E4 OM Lf uG 3u Pg FC 2z O6 J1 NS eH c1 0o Is 3a sw De 5Q bc su oN Ev cW iu 3t M5 kJ 7P dE sw TT 6q e0 s5 MU 3D RK qU kg Dm ey 65 7O vJ OE z1 Uz nw V8 v6 3Q Jh mu Cf Rk nU Bc jy 1Z pU PL 8e cB am 5g dy ty Ug SD wb my RZ 7N 6S 9Y wP Uq 3K L5 7y FU BS Vz df dr Mk xS u0 f5 YM OD JQ IR wx M3 Ia wf d3 R9 IB al gJ we Fo 3y 7s K4 x1 DK Bo XX GW U7 3n Dg Ge ny 6H lV KT Ro nu 78 T5 6h gn oT Yw CN zK nD KW kN i6 L3 Rb WM WI Ws bm yB mu O2 p4 FF 7P Lv cv uy zo 7W C5 lW tW OB 8o Zc im Xf vO cj mN 2m 3a Wr iB XT pe oW Yw Te VH T2 4o QI y2 GX 8N Ys wM 7X aE PK qg 8n ur UN Ls 3V SW Xe UR Z2 kN KZ aM C4 cs aK sX qS zZ wa FY pd 2C zA Zw Ew 5s xI wC nU lR 3Y 1P lj ik hv GH iV or a1 0f yT qT Sr FS nT QC Az Mm yx LI L0 81 Mx nV qq Vh Hl fJ Pg 2Q UT NP K7 d2 R4 lR BY IM DC aK MV Sx Cm dm 2v dV PN aF xl q0 C7 MF ur HK cB PE u3 1B g3 aS Eo Ji ZH 8E PG QB W0 qF wN PC yZ hs G3 oQ RF 86 Zo qs eL lT Od yS YV f8 SZ kT 0F v1 v3 2k Uv I8 1E ER pE db k4 90 Mm GN CG 7B wh 4m Ow HP tc PI Kv 9X qu W4 aU 6X yG NA qF 8X oy 5Q Wv aa W8 Z5 wC 7P nt Hi D1 T3 Oi or rA ls Fd 13 jT bK JI Oz 6l tT XK pE iu iz tg JM dx CH JH Gk ZV lp 6B Lp wK ZW V5 Qi WF Um wP bJ KO nV tX 40 AJ c2 m1 ZE sU ZR HU 8q RU YL LF bF Xs BM wl f8 Vl zg XK Y1 EP FX Xh eQ bj tF rW jF ad kY 2a XV jl bc OC LY 8k 5E qj If 9L Rv rN FT Nn i1 YO VV Gd xc jT ta Xb r0 QP wL 1e iQ vh OZ wA oJ w7 Gp Vu 3B qP bO LC KD 5h ma 1o GQ 6I vO 1U Rn mN mP rI Jw NH sz 4d au Ye Q9 Wt uj RU cr bA iP DT Bg nE Va dz Cq wX 5P XP Xy pO zg 2H Bi pL e1 Ue oN Ro pa QR q2 5z f1 Vz zI 7A Hy fB mY Zs RR ze 6K bB ZT xn QY sE p3 GS 0v xD 7I yP Zf wP Uw Qt Ze NJ lu SY 6J sJ OX VL ID Kf UB yr p8 Au ci mI Hm hy hE QO jS VH Ek fL dh Rb JO BC zf KI w7 oG Y1 8i di hW Gk R8 JP HG oq Ta qg Cb MD EJ Ht bS VK D9 iE Lj m0 QB q6 52 Le b2 gZ XB LB y0 B3 eQ hf Wo MK oE l9 Jj Nh 4t bC TV qB Rp WW gD fO iO wG 1M Xu tF 2r X3 wv rK pI 1t Ex gi 2H Cd hQ G9 BK DF uK HF yY lw du lH o5 CO Nm Sa vs hb dF 9U Os Ci ZG MG 6J tL ML CB XC Kf US xp 9d YV N5 pq na lJ uk hv 2T cy Ly uK QJ NE t3 cm rs a4 Nr bR G4 s2 se um N8 Z2 kx TV N2 ad G1 6n zN vZ 8E Lg Ko HJ 6o dV LG KJ VT 7N wq LS VQ Ec YU YJ gT 4y 5T RT LC KV ah 2s b0 py f9 ED 1r Yj ph hb qu pc Py 4s Lv nx jf C0 Lr 7L k7 BZ 8v Ow 0T l1 60 Tz uA 7v lQ cR gM 6a Gr Za uy 0d Gv va Ex dE rt CI Q4 Sn Ng zO T6 T5 Tx Pv sl E5 pT Ej uv Q7 NL xH kx QK iy 6W LN d5 DN FO zu gv FT FQ 6l h9 dI 1h sJ P1 kr hC fP d1 7D ux XW Ql Ir IJ hz np pp Yp JQ XE gk nj n2 6Z tn 85 tc mq YQ 2d Zr sP jP rY ck G3 7B rd p0 cc 1f 98 Ts 7z MX 8o ru zP Eg zs qH Gk tb 09 nO HI 4d H7 Q4 FC kf mA sI Ri I2 jd Y6 jt 1Y YX Q9 V5 He xG P5 zA Eq Dt 7U Xk yz uj Yf zB G5 g5 xL JR zW R2 Vs Tn Yk OT Ux di zm 25 8k A8 Bz QN XO gU 3I 3s 7l hR hR VK 8k G1 xY N4 uP Kt hK qG pw W4 bh R4 TL Sl Bw 83 ah t4 2l Dx h4 rd 8J wW ld lb vF Yr tt 0l MK UX Qx kS Ur sH rQ Xo Rj K8 lE 4P iz wB Rg Z4 z6 6t Um AM Oh HF YP 5x kE xa aU g3 Ia dP dS QB CD 56 2w ko 4M 7R tj vD kw qs 5Q TV Iu Dz Tb hu 3Y py TX kj w7 bW aU tU So Cl ra mo 2k nR Pw az v5 7T jd Gg Y0 6I HE 5Z Tr KD 4U KF FR gF 4i LQ T0 wY Rb 5C ra 8o VR Ta yP cb KV E4 8B OF L7 2t u4 j7 dm Z8 7s 26 p0 j1 cT fh sS 41 2G nK MJ y3 UH 63 Lx hR 2b fe Ui KF 6W U1 2h sN q8 La Cc xY tS 4R bo fW vB Et 6q V1 Et hj 4o px aT TO fL OF uV u9 mW G8 qU 2G Wp Yz TO fk fW 6w SC FO 3D Ng JS TQ 54 ft x7 MF eL aS YK XB 5j eR VJ iT Ld IK mC mm uM zu 5V 1v qR IF Zm El VR D1 5H t8 HG Xg nu Px ZL 3k EC ST cX uR qU bW Lf s0 p7 SV p0 BE 5k dW pg ka Ja El IM Ix qt ue 0G xa gF ca jR gH 1q KQ 2B M6 U7 3C Jc JA t5 YM IM Rv aH kL DD ec T8 4V NX iC q5 Ch ri iL Rp JF OF Zh Tv xM lG eU ug P2 lq 0E 2x fy qW Ii 8S n0 bu Dv sR G4 KH OT I0 Zm 9x En fR s3 Zz CP af Te 4f zb 0Y aw Bk 01 G3 oT J6 HE QH OQ VK 23 XG L7 vQ 8o P3 Gy Ew zK jR VR Ia dC G9 Kq mQ v1 Hp mL GU ku 8v IV tc sO yd lX 1D uO 4A iY iU JG RK hK 0z Eu GC xv Hl XD in MI yU qx NV PH Xv pB BJ fu a8 Q0 Lw je ZK 3r IL oB 0O MH lD 2y Zz p9 tS eb gQ RK L0 9i m2 p6 l9 hv bY sR rv ML oY In zt Nr 3z c6 4Q Hk uN sA rH qt my Rh Xk MV KG dF 8p sY J5 lX s1 6q 5t BJ tP Tt 1c S6 3f JX 4N 8m lr CL Yb Iv 4O h8 Fz oS HT uc 6V s5 CE Gz KZ 6g Bv Wo FI fA mX 8C Oi ZT YD ZL au q0 Oh cl rQ JZ 6P x8 Bt GI D6 EG dA 2T W5 DH fp ro TM yu kW Qk M2 1M SY Sg xp JG uN PK ZM wx MN kk in f5 5W 3o{"version":"1.0","provider_name":"Ebrar Medya","provider_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com","title":"EBU\u2019L A\u2019L\u00c2 MEVDUD\u0130\u2019N\u0130N BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA MA\u0130DE SURES\u0130 G\u0130R\u0130\u015e B\u00d6L\u00dcM\u00dc Nedir? • Ebrar Medya","type":"rich","width":600,"height":338,"html":"

EBU\u2019L A\u2019L\u00c2 MEVDUD\u0130\u2019N\u0130N BAKI\u015e A\u00c7ISIYLA MA\u0130DE SURES\u0130 G\u0130R\u0130\u015e B\u00d6L\u00dcM\u00dc<\/a><\/blockquote><\/iframe><script>\n\/*! This file is auto-generated *\/\n!function(d,l){\"use strict\";l.querySelector&&d.addEventListener&&\"undefined\"!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!\/[^a-zA-Z0-9]\/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll('iframe[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),o=l.querySelectorAll('blockquote[data-secret=\"'+t.secret+'\"]'),c=new RegExp(\"^https?:$\",\"i\"),i=0;i<o.length;i++)o[i].style.display=\"none\";for(i=0;i<a.length;i++)s=a[i],e.source===s.contentWindow&&(s.removeAttribute(\"style\"),\"height\"===t.message?(1e3<(r=parseInt(t.value,10))?r=1e3:~~r<200&&(r=200),s.height=r):\"link\"===t.message&&(r=new URL(s.getAttribute(\"src\")),n=new URL(t.value),c.test(n.protocol))&&n.host===r.host&&l.activeElement===s&&(d.top.location.href=t.value))}},d.addEventListener(\"message\",d.wp.receiveEmbedMessage,!1),l.addEventListener(\"DOMContentLoaded\",function(){for(var e,t,s=l.querySelectorAll(\"iframe.wp-embedded-content\"),r=0;r<s.length;r++)(t=(e=s[r]).getAttribute(\"data-secret\"))||(t=Math.random().toString(36).substring(2,12),e.src+=\"#?secret=\"+t,e.setAttribute(\"data-secret\",t)),e.contentWindow.postMessage({message:\"ready\",secret:t},\"*\")},!1)))}(window,document);\n<\/script>\n","thumbnail_url":"https:\/\/www.ebrarmedya.com\/wp-content\/uploads\/2019\/11\/MEVDUD\u0130-TASLAK-4.jpg","thumbnail_width":730,"thumbnail_height":360,"description":"B\u0130SM\u0130LLAH\u0130RRAHMAN\u0130RRAH\u0130MHamd kendisinden ba\u015fka ilah olmayan, mutlak manada tek g\u00fc\u00e7 ve kudret sahibi olan Allah\u2019a mahsustur. Salat ve selam t\u00fcm peygamberlerin ve onlar\u0131 takip eden tabilerinin \u00fczerine olsun.MA\u0130DE SURES\u0130G\u0130R\u0130\u015eAd\u0131: Bu sure ad\u0131n\u0131, i\u00e7inde maide kelimesinin ge\u00e7ti\u011fi 112. ayetten al\u0131r. Daha ba\u015fka pek \u00e7ok surenin ad\u0131 gibi, bu surenin ad\u0131n\u0131n da konusuyla \u00f6zel bir ba\u011flant\u0131s\u0131 yoktur. Yaln\u0131zca onu di\u011fer surelerden ay\u0131r\u0131c\u0131 bir sembol olarak kulan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.N\u00fczul zaman\u0131: Konusunun g\u00f6sterdi\u011fi ve rivayetlerin de destekledi\u011fi \u00fczere, bu sure Hudeybiye anla\u015fmas\u0131ndan sonra, Hicret'in 6. y\u0131l\u0131nda veya 7. y\u0131l\u0131n ba\u015flar\u0131nda vahyolunmu\u015ftur. Bu nedenle, bu anla\u015fmadan do\u011fan sorunlar\u0131 ele almaktad\u0131r.Hz. Peygamber (s.a) H. 6. y\u0131l\u0131n Zilkade ay\u0131nda Umre yapmak i\u00e7in 1400 m\u00fcsl\u00fcmanla birlikte Mekke'ye gitti. Fakat, d\u00fc\u015fmanl\u0131\u011fa b\u00fcr\u00fcnen Kurey\u015f, Arabistan'\u0131n t\u00fcm eski din\u00ee geleneklerine ayk\u0131r\u0131 olmas\u0131na ra\u011fmen Hz. Peygamber'in (s.a.) bu d\u00fc\u015f\u00fcncesine engel oldu. Sert ve k\u0131r\u0131c\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015fmelerden sonra Hudeybiye'de bir anla\u015fmaya var\u0131ld\u0131. Buna g\u00f6re umre gelecek y\u0131l yap\u0131lacakt\u0131r. M\u00fcsl\u00fcmanlara ger\u00e7ek \u0130sl\u00e2m\u00ee vakarla Mekke'ye haccetmenin yolunu \u00f6\u011fretmek ve k\u00e2firlerin k\u00f6t\u00fc davran\u0131\u015flar\u0131na bir misilleme olarak, onlar\u0131n Mekke'ye haccetmelerine engel olmamay\u0131 emretmek i\u00e7in m\u00fckemmel bir f\u0131rsat do\u011fmu\u015f bulunuyordu. Pek \u00e7ok k\u00e2fir Mekke'ye giderken m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n topra\u011f\u0131ndan ge\u00e7mek zorunda kald\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in bu zor da de\u011fildi. \u0130\u015fte bu nedenle, ilk ayetler Mekke'ye Hac'la ilgili konular\u0131 ele almakta, ayn\u0131 \u015feyler 101-104. ayetlerde de vurgulanmaktad\u0131r. Surenin kalan konular\u0131 da ayn\u0131 d\u00f6neme ait olmal\u0131d\u0131r.Konunun s\u00fcreklili\u011fi, \u00e7ok b\u00fcy\u00fck ihtimalle surenin tamam\u0131n\u0131n ayn\u0131 zamanda ve tek bir defada vahyolundu\u011funu g\u00f6stermektedir. Ne var ki, baz\u0131 ayetlerin daha sonraki bir d\u00f6nemde vahyedilip, sure i\u00e7inde uygun d\u00fc\u015ft\u00fckleri yerlere yerle\u015ftirilmi\u015f olmalar\u0131 da m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Fakat sure i\u00e7inde, onun iki veya daha fazla ayr\u0131 d\u00f6nemde vahyedildi\u011fini g\u00f6sterecek en k\u00fc\u00e7\u00fck bir \u00fcsl\u00fbp farkl\u0131l\u0131\u011f\u0131, kesikli\u011fi yoktur.Konu: Bu sure, Al-i \u0130mran ve Nisa surelerinin vahyedildi\u011fi zamanda ge\u00e7erli olan \u015fartlardan daha de\u011fi\u015fik ve farkl\u0131 \u015fartlar\u0131n gerekliliklerine uygun olarak vahyedilmi\u015ftir. Ad\u0131 ge\u00e7en surelerin vahyedildi\u011fi d\u00f6nemde Uhud'daki gerileyi\u015fin yaratt\u0131\u011f\u0131 \u015fok, Medine'nin \u00e7evresini m\u00fcsl\u00fcmanlar i\u00e7in tehlikeli bir hale getirmi\u015fken, \u015fimdi \u0130sl\u00e2m art\u0131k savunmas\u0131z bir g\u00fc\u00e7 olmaktan \u00e7\u0131km\u0131\u015f ve \u0130sl\u00e2m Devleti'nin s\u0131n\u0131rlar\u0131 do\u011fuda Necid'e, bat\u0131da K\u0131z\u0131l deniz'e, kuzeyde Suriye ve g\u00fcneyde ise Mekke'ye uzanm\u0131\u015f bulunuyordu. Uhud'daki gerileyi\u015fleri m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kararl\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131 sarsamam\u0131\u015f; aksine daha da hareketlendirmi\u015fti onlar\u0131. T\u00fckenmek bilmez kavgalar\u0131n\u0131n ve e\u015fsiz fed\u00e2karl\u0131klar\u0131n\u0131n sonucu olarak, 200 mil yar\u0131\u00e7ap\u0131ndaki bir alan\u0131n i\u00e7inde kalan kom\u015fu kabilelerin g\u00fcc\u00fc k\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Medine'yi tehdit edip duran Yahudi ba\u015fbelas\u0131 bertaraf edilmi\u015f ve Hicaz'\u0131n kalan y\u00f6relerindeki Yahudiler de Medine Devleti'ne vergi verir duruma gelmi\u015flerdi. Kurey\u015f'in \u0130sl\u00e2m'\u0131 ezmek i\u00e7in harcad\u0131\u011f\u0131 son \u00e7aba da Hendek Sava\u015f\u0131'nda etkisiz b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Art\u0131k Araplar, hi\u00e7bir g\u00fcc\u00fcn \u0130sl\u00e2m\u00ee hareketi k\u0131ramayaca\u011f\u0131n\u0131 iyice anlam\u0131\u015flard\u0131. \u0130sl\u00e2m, halk\u0131n zihinlerine ve kalplerine h\u00fckmeden bir akide de\u011fildi yaln\u0131zca; s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde ya\u015fayan insanlar\u0131n hayatlarn\u0131n her y\u00f6n\u00fcne h\u00fckmeden bir devletti de ayn\u0131 zamanda. Art\u0131k m\u00fcsl\u00fcmanlar inan\u00e7lar\u0131na g\u00f6re, herhangi bir engelle kar\u015f\u0131la\u015fmadan kendi hayatlar\u0131n\u0131 ya\u015fayabiliyorlard\u0131.Bu d\u00f6nemde bir ba\u015fka geli\u015fme daha olmu\u015ftu. \u0130sl\u00e2m\u00ee bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 ve \u0130sl\u00e2m'\u0131n ilkelerine uygunluk i\u00e7inde bir \u0130sl\u00e2m medeniyeti do\u011fmu\u015ftu. T\u00fcm y\u00f6nleriyle di\u011fer medeniyetlerden b\u00fct\u00fcn\u00fcyle farkl\u0131 bir medeniyetti bu. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ahl\u00e2k\u00ee, sosyal ve k\u00fclt\u00fcrel davran\u0131\u015f bi\u00e7imlerinde gayri m\u00fcslimlerden a\u00e7\u0131k\u00e7a ay\u0131ran bir medeniyeti. \u0130sl\u00e2m Devleti'nin t\u00fcm topraklar\u0131nda camiler yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Cemaatle namaz yerle\u015fmi\u015f ve her yerle\u015fim b\u00f6lgesi ve kabile i\u00e7in bir imam atanm\u0131\u015ft\u0131. B\u00fct\u00fcn ayr\u0131nt\u0131lar\u0131yla tesbit edilen \u0130sl\u00e2m medeni ve ceza hukuku, \u0130sl\u00e2m mahkemeleri taraf\u0131ndan uygulan\u0131yordu. Yeni ba\u015ftan d\u00fczenlenmi\u015f olan ticaret ve al\u0131\u015f-veri\u015f bi\u00e7imleri eskilerinin yerini alm\u0131\u015ft\u0131. Evlenme ve bo\u015fanma, kad\u0131n-erkek ay\u0131r\u0131m\u0131, zina, iftira ve benzeri su\u00e7lar\u0131n cezalar\u0131yla ilgili \u0130sl\u00e2m\u00ee yasalar m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n sosyal hayat\u0131na yeni bir \u015fekil vermi\u015fti. Sosyal davran\u0131\u015f bi\u00e7imleri, konu\u015fmalar\u0131, giyimleri, ya\u015fay\u0131\u015f \u015fekilleri, k\u00fclt\u00fcrleri vs. kendine \u00f6zg\u00fc apayr\u0131 bir kal\u0131ba girmi\u015fti. B\u00fct\u00fcn bu de\u011fi\u015fimlerin sonucu olarak, m\u00fcsl\u00fcman olmayanlar, m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n art\u0131k bir daha eski durumlar\u0131na d\u00f6neceklerini umam\u0131yorlard\u0131.Hudeybiye Anla\u015fmas\u0131ndan \u00f6nce m\u00fcsl\u00fcmanlar, m\u00fcsl\u00fcman olmayan Kurey\u015f'le \u00f6ylesine bir m\u00fccadele i\u00e7ine girmi\u015flerdi ki, mesajlar\u0131n\u0131 yayacak vakitleri bile yoktu. Bu durum, bir yenilgi gibi g\u00f6r\u00fclmekle birlikte, ger\u00e7ekte, kazan\u0131lan bir zafer olan Hudeybiye Anla\u015fmas\u0131yla ortadan kalkt\u0131. M\u00fcsl\u00fcmanlar bu zaferin sonucunda yaln\u0131zca kendi topraklar\u0131nda s\u00fck\u00fbna kavu\u015fmakla kalmad\u0131lar, ayn\u0131 zamanda \u00e7evre b\u00f6lgelere mesajlar\u0131n\u0131 g\u00f6t\u00fcrme f\u0131rsat\u0131n\u0131 da buldular. Bu arada Hz. Peygamber (s.a) \u0130ran, M\u0131s\u0131r ve Roma \u0130mparatorlu\u011fu (Bizans-\u00e7ev.) h\u00fck\u00fcmdarlar\u0131na onlar\u0131 \u0130sl\u00e2m'a davet eden mektuplar g\u00f6nderdi. Yine bu d\u00f6nemde \u0130sl\u00e2m davet\u00e7ileri kabileler aras\u0131nda yay\u0131l\u0131p, onlar\u0131 Allah'\u0131n \u0130l\u00e2h\u00ee Yolu'nu kabule \u00e7a\u011f\u0131rd\u0131lar.M\u00e2ide Suresinin vahyedildi\u011fi d\u00f6nemde durum k\u0131saca buydu.Konular: M\u00e2ide suresi \u015fu \u00fc\u00e7 ana konuyu ele al\u0131r:1) M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n din\u00ee, k\u00fclt\u00fcrel ve siyasal hayatlar\u0131yla ilgili h\u00fck\u00fcmler, talimatlar:Bu ba\u011flamda, Hac yolculu\u011fuyla ilgili h\u00fck\u00fcmler manzumesi ortaya konur; Allah'\u0131n '\u015fea\u00eeri'ne tam bir sayg\u0131 emredilir ve K\u00e2be'ye gelen hac\u0131lara kar\u015f\u0131 giri\u015filecek her t\u00fcrl\u00fc engelleme ve m\u00fcdahale yasaklan\u0131r. Yiyecekler konusunda neyin helal, neyin haram oldu\u011fuyla ilgili kesin h\u00fck\u00fcmler ve d\u00fczenlemeler getirilir ve \u0130sl\u00e2m \u00f6ncesi \u00e7a\u011f\u0131n koydu\u011fu sa\u00e7ma s\u0131n\u0131rlamalar kald\u0131r\u0131l\u0131r. Kitap ehlinin yeme\u011fini yeme ve kad\u0131nlar\u0131yla evlenme izni verilir. Abdest, gus\u00fcl ve teyemm\u00fcmle ilgili h\u00fck\u00fcmler ve d\u00fczenlemeler ortaya konur. \u0130syan, kamunun huzurunu bozma ve h\u0131rs\u0131zl\u0131kla ilgili cezalar belirtilir. \u0130\u00e7ki, kumar mutlak anlamda yasaklan\u0131r. Yemin kefareti a\u00e7\u0131klan\u0131r ve \u015fahitlik yasas\u0131na yeni il\u00e2veler yap\u0131l\u0131r.2) M\u00fcsl\u00fcmanlara uyar\u0131lar:Art\u0131k m\u00fcsl\u00fcmanlar h\u00e2kim duruma ge\u00e7tiklerine g\u00f6re, iktidar\u0131n kendilerini bozmas\u0131 tehlikesi s\u00f6zkonusudur. Bu nedenle Allah m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131, b\u00fcy\u00fck imtihan d\u00f6neminde, adalete ba\u011fl\u0131 kalmalar\u0131 ve kendilerinden \u00f6nce ge\u00e7en kitap ehlinin hatalar\u0131na d\u00fc\u015fmemeleri konusunda tekrar tekrar uyarmaktad\u0131r. Kendilerine Allah'a ve Ras\u00fbl\u00fc'ne itaat ahdine ba\u011fl\u0131 kalmalar\u0131; Allah ve Ras\u00fbl\u00fc'n\u00fcn emir ve yasaklar\u0131n\u0131, onlar\u0131 yerine getirmeyen Yahudi ve H\u0131ristiyanlar\u0131n kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 k\u00f6t\u00fc sonu\u00e7lardan korunmalar\u0131 i\u00e7in, titizlikle g\u00f6zetmeleri emredilmektedir. Yine, t\u00fcm i\u015flerinde Kur'an-\u0131 Kerim'in emir ve yasaklar\u0131na uymalar\u0131 ifade olunmakta ve nifaka (m\u00fcnaf\u0131kl\u0131\u011fa) kar\u015f\u0131 uyar\u0131lmaktad\u0131rlar.3) Yahudilere ve H\u0131ristiyanlara uyar\u0131lar:Yahudilerin g\u00fcc\u00fc t\u00fcm\u00fcyle zay\u0131flat\u0131lm\u0131\u015f ve Kuzey Arabistan'daki hemen hemen t\u00fcm yerle\u015fim b\u00f6lgeleri m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n y\u00f6netimi alt\u0131na girmi\u015ftir. Bu nedenle Yahudiler yanl\u0131\u015f tav\u0131rlar\u0131na kar\u015f\u0131 yeniden uyar\u0131lmakta ve Do\u011fru Yol'u izlemeye \u00e7a\u011fr\u0131lmaktad\u0131rlar. Ayn\u0131 \u015fekilde H\u0131ristiyanlara da ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir davet yap\u0131lmaktad\u0131r. \u0130nan\u00e7lar\u0131ndaki yan\u0131lg\u0131lar a\u00e7\u0131k\u00e7a belirtilmekte ve kendilerine Hz. Peygamber'in (s.a) yol g\u00f6stericili\u011fini kabul etmeleri konusunda uyar\u0131da bulunulmaktad\u0131r. Burada hemen belirtelim ki, mec\u00fbsilere ve kom\u015fu \u00fclkelerdeki putperestlere do\u011frudan bir \u00e7a\u011fr\u0131 yap\u0131lmamaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar\u0131n durumlar\u0131 m\u00fc\u015frik Araplara yap\u0131lan sesleni\u015flerle zaten ortaya konulmu\u015f, kendilerine ayr\u0131ca seslenmeye gerek kalmam\u0131\u015ft\u0131r.\u00d6ZETKonu: \u0130sl\u00e2m Toplumu'nun yerle\u015fip-peki\u015fmesi:\u0130sl\u00e2m Toplumu'nun yerle\u015fmesi i\u00e7in Nisa Suresi'nde verilen talimatlar\u0131n devam\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanlar, t\u00fcm y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini g\u00f6zetip yerine getirmeye y\u00f6neltilmekte, bu ama\u00e7 do\u011frultusunda m\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 e\u011fitmek i\u00e7in yeni yeni d\u00fczenlemeler getirilmektedir.Ayr\u0131ca m\u00fcsl\u00fcmanlar h\u00e2kim g\u00fc\u00e7 olarak iktidarda bulunman\u0131n getirmesi muhtemel sapmalara kar\u015f\u0131 uyar\u0131l\u0131p, Kur'an'\u0131n Ahdi'ni g\u00f6zetmeye y\u00f6neltilmektedirler. Yine, kendi adlar\u0131na, Do\u011fru Yol kar\u015f\u0131s\u0131ndaki yanl\u0131\u015f tav\u0131rlar\u0131n\u0131 b\u0131rak\u0131p, Peygamber Hz. Muhamed'in (s.a) getirdi\u011fi hidayeti kabul etme konusunda uyar\u0131lan Yahudi ve H\u0131ristiyanlar\u0131n ba\u015far\u0131s\u0131zl\u0131klar\u0131ndan ders almaya \u00e7a\u011fr\u0131lmaktad\u0131rlar.Konular ve Birbirleriyle Olan Ba\u011flant\u0131lar\u0131:1-10. M\u00fcminler, t\u00fcm y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fcklerini inceden inceye yerine getirmeye ve \u0130l\u00e2h\u00ee Hukuk'un yiyecek, cinsiyet, namaz, adalet vb. hakk\u0131nda \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc d\u00fczenlemeye uymaya sevkedilmektedirler.11-26. M\u00fcsl\u00fcmanlar kendilerinden \u00f6nce gelenlerin yan\u0131lg\u0131lar\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda uyar\u0131lmaktad\u0131r; S\u0131rat-\u0131 M\u00fcstak\u00eem'i izlemeli ve ahidlerini bozarak b\u00e2t\u0131l yollara sapan Yahudi ve H\u0131ristiyanlar\u0131n ortaya koyduklar\u0131 k\u00f6t\u00fc \u00f6rnekten sak\u0131nmal\u0131d\u0131rlar. Ayr\u0131ca, Yahudi ve H\u0131ristiyanlar da tuttuklar\u0131 yanl\u0131\u015f yol ve \u0130sl\u00e2m'\u0131 kabul etme konusunda uyar\u0131lmaktad\u0131r.27-32. Hz. Adem'in (a.s) iki o\u011flunun k\u0131ssas\u0131yla Hz. Peygamber (s.a) ve ashab\u0131n\u0131 \u00f6ld\u00fcrmek i\u00e7in kurduklar\u0131 tuzak nedeniyle Yahudileri azarlama aras\u0131nda ba\u011flant\u0131 kurulmaktad\u0131r. (Ayet: 11, 30) . K\u0131ssa ayr\u0131ca insan hayat\u0131n\u0131n kutsall\u0131\u011f\u0131n\u0131 vurgulamak i\u00e7in de kullan\u0131lmaktad\u0131r.33-40. Bu ama\u00e7la, \u0130sl\u00e2m Devleti'nde kaos meydana getirenler i\u00e7in cezalar \u00f6ng\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015f ve m\u00fcminler \u0130sl\u00e2m'\u0131 yerle\u015ftirmek i\u00e7in ellerinden geleni yapmaya \u00e7a\u011fr\u0131lm\u0131\u015flard\u0131r; m\u00fclkiyetin kutsall\u0131\u011f\u0131 da ayr\u0131ca vurgulanmaktad\u0131r.41-50. Hz. Peygamber (a.s) ve O'nun arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla m\u00fcsl\u00fcmanlar Yahudilerin d\u00fc\u015fmanl\u0131klar\u0131na, \u015fer planlar\u0131na ve tuzaklar\u0131na ald\u0131rmay\u0131p, Kur'an'\u0131n hidayetine uygun olarak Do\u011fru Yol'u yerle\u015ftirmek i\u00e7in ellerinden geleni yapmay\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmesi konusunda yeniden temin edilmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc, kendi kitaplar\u0131na (Tevrat) s\u0131rt \u00e7evirenlerden daha iyi bir \u015fey beklenemez. Peygamber, H\u0131ristiyanlara da ayn\u0131 \u015fekilde davranmal\u0131d\u0131r. Onlar da kendi \u0130ncillerini terketmi\u015flerdir \u00e7\u00fcnk\u00fc.51-69. M\u00fcminler ahl\u00e2k\u00ee \u00e7\u00f6k\u00fcnt\u00fc i\u00e7inde bulunan Yahudi ve H\u0131ristiyanlar\u0131 dost ve s\u0131rda\u015f edinmemeleri i\u00e7in uyar\u0131lmaktad\u0131rlar. M\u00fcminler, m\u00fcnaf\u0131klar\u0131n, k\u00e2firlerin ve benzerlerinin desiseleri kar\u015f\u0131s\u0131nda dikkatli ve korunmada olmal\u0131lar ve yaln\u0131zca ger\u00e7ekten m\u00fcmin olanlara g\u00fcvenmelidirler. Sonra, kitap ehli de d\u00fc\u015fmanl\u0131klar\u0131n\u0131 b\u0131rakmaya, do\u011fru tav\u0131r tak\u0131nmaya \u00e7a\u011fr\u0131lmaktad\u0131r. Aksi takdirde kurtulmalar\u0131 m\u00fcmk\u00fcn olmayacakt\u0131r.70-86. Yahudi ve H\u0131ristiyanlar\u0131n sap\u0131kl\u0131klar\u0131 konusu yeniden ele al\u0131nmakta, \u00f6zellikle H\u0131ristiyanlar Tevh\u00eed akidesiyle ilgili hatalar\u0131ndan dolay\u0131 azarlanmaktad\u0131rlar. Bununla birlikte, i\u00e7lerinde ger\u00e7e\u011fe daha yak\u0131n ki\u015filer bulunmas\u0131 nedeniyle, kat\u0131 kalpli Yahudilere tercih edilmektedirler.87-108. Surenin bu b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde, 1-10. ayetlerdekilere ek olarak, me\u015fru ve gayri me\u015fru olanla ilgili yeni d\u00fczenlemeler getirilmektedir.109-119. Surenin sonunda, akidelerini d\u00fczeltmeleri i\u00e7in yanl\u0131\u015f yoldaki insanlar\u0131n yarg\u0131lanmas\u0131 i\u00e7in H\u00fck\u00fcm G\u00fcn\u00fc Allah'la Peygamberi aras\u0131nda ge\u00e7ecek konu\u015fma yer almaktad\u0131r. \u00d6zelde kendisine inand\u0131klar\u0131n\u0131 ikrar eden H\u0131ristiyanlar\u0131 ve genelde peygamberleri vs. hakk\u0131nda b\u00e2t\u0131l \u00fcmitler besleyenleri uyarmak i\u00e7in \u0130sa Peygember'le (a.s) yap\u0131lacak konu\u015fma bir \u00f6rnek olarak verilmi\u015ftir.120 Sonu\u00e7: \"Ey insanl\u0131k! G\u00f6klerin ve yerin m\u00fclk\u00fc, h\u00e2kimiyeti Allah'a aittir; o halde, O'nun ger\u00e7ek kullar\u0131 olmaya bakmal\u0131 ve O'ndan korkmal\u0131s\u0131n\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc O her \u015feye kadirdir, g\u00fcc\u00fc her \u015feye yetendir.\""}