VEHBE ZUHAYLİ’NİN (RH.A) BAKIŞ AÇISIYLA NİSA SURESİ 26. VE 28. AYETLER

Yukakıda Geçen Şer’î Hükümlerin Sebepleri

26- Allah size (bilmediklerinizi) beyan etmek, sizi sizden evvelkilerin yolları­na iletmek, sizin tevbelerinizi kabul et­mek ister. Allah hakkıyla bilicidir, mutlak hüküm ve hikmet sahibidir.

27- Allah sizin tevbelerinizi kabul et- mek ister, (ama) şehvetlerine uyanlar  sizin büyük bir meyi ile (doğru yoldan)  sapmanızı dilerler.

28 “Allah sizden hafifletmek ister. (Zaten) insan da zayıf olarak yaratılmış­tır.

Açıklaması

Allah (c.c.) bu ayetleri indirmekle size yükümlülükleri, sert hükümleri be­yan etmek, onlarda helâli haramdan, güzeli çirkinden ayırt etmek, maslahat bulunanı göstermek, sizleri geçmiş peygamberlerin ve salihlerin yollarına, usullerine iletmek istemektedir. Ta ki onların izine tabi olasınız, gittikleri yol­lardan gidesiniz. Şer”î hükümler, yükümlülükler her ne kadar ahvâl ve zaman­ların değişmesiyle farklı olsa da onlar maslahatları gözetme itibariyle ittifak halindedir.

Aynı şekilde Allah Teâlâ işlediğiniz günah ve haramlardan yapacağınız tevbe-lerinizi de kabul etmek, günahlardan engelleyecek yahut o günahlara kefaret ola­cak, onları kapatacak, izlerini silecek hususlara sizleri irşad etmek istemektedir.

Tahkîk erbabı alimlere göre buradaki hitap, bütün mükellefler hakkında genel değildir. Sadece yukarıdaki ayetlerde geçtiği şekilde annelerini, kızlarını ve diğer evlenilmesi şer’an haram olanları nikahlamak gibi şeylerden bilfiil tevbe eden ve Allah Teâlâ’nın da tevbelerini kabul ettiği belirli bir taife, gurup hakkındadır. Çünkü genel olsaydı, kendilerinde tevbe hususu bulunmayan bir takım insanların durumu ile terslik ortaya çıkardı.

Allah, bütün eşyaya şamil olan bir ilmin sahibidir. Sizin için meşru kıldı­ğını, sizden öncekilerin üzerinde oldukları gidiş şekillerini, mümin kullarına faydalı yahut zararlı olan şeyleri bilir. Koyduğu şeriatinde, kaderinde, fiillerin­de, kelâmında hikmet sahibidir; hikmet ve maslahatı^ yararlı olanı gözetir, me­şakkat ve zarar bulunan şeyleri yüklemez, teklif etmez.

Sonra Allah Teâlâ tevbeyi kabul etmek, sizi temizlemek, nefislerinizi tezki­ye etmek şeklindeki iradesini tekit etmiş; rahmetiyle beraber bulunan o irade ile şehvetler peşine düşmüşlerin, günahlara dalmışların ve zinacıların iradesini karşılaştırmıştır. Bu ikinci gurubun Yahudiler, Hristiyanlar yahut kızkardeşler, kardeş ve kızkardeşlerin kızları ile evlenmeyi helâl sayan Mecusîler olduğu da rivayet edilmiştir. Onlar, sizin de kendi arzularına göre büyük bir meyil ile yol­dan sapmanızı, yani haktan ayrılıp batıl yollara düşmenizi arzu etmektedirler.

Cenab-ı Hak işte bu hükümler, teklifler, kanunlar, emirler ve nehiyler ile ağır sorumlulukları sizden hafifletmek istemektedir. Mücahid ve Tavûs’un da dediği gibi zaruret halinde cariyeleri nikâhlamayı size helâl kılmıştır. Nitekim diğer bazı ayetlerde de bu husus tekit edilmiştir: “O Rasul, onların ağır yükle­rini, sırtlarında olan zincirleri indiriyor.” (A’râf, 7/157); “Allah size kolaylık di­ler, size güçlük istemez.” (Bakara, 2/185); “Din (işlerin)de üzerinize hiçbir güç­lük de yüklemedi.” (Hac, 22/78); “Müsamahalı bir İslâm dini ile gönderildim. “[1][42] Çünkü bazı kadınları nikâhlamayı haram kıldıysa da Allah Teâlâ, kadınların çoğunluğu ile nikâhlanmayı mubah bırakmıştır. Her şeyde de helâllerin ha­ramlardan daha çok olduğu görülmektedir.

Allah Teâlâ hafifletme sebebini şöyle beyan etmektedir: “İnsan zayıf olarak yaratılmıştır.” Heva, arzu ve şehvetler onu çeker, özellikle de kadınlar konusun­da… Korku ve hüzün ise inşam endişeye sevk eder. İşte insan arzularına karşı gel­mekten, ibadetlerdeki meşakkat ve zorluklan taşımaktan aciz kaldığı için Allah Teâlâ teklifleri, yükümlülükleri hafifletmiş, bazı hükümlerde ruhsatlar tanımıştır.

Fısk ve günahın afetlerinden birisi de ev halkının fısk u fücur ve günah­lardan etkilenmesidir. Çünkü büyükler diğerlerine örnektir. Taberanî’nin Cabir (r.a.)’den rivayet ettiği hadis şöyledir: “Siz iffetli olunuz ki kadınlarınız da iffet­li olsun. Siz babalarınıza iyi ve itaatkâr davranınız ki çocuklarınız da size iyi muamele yapsın.” [2][43]