ÜMMÜ KÜHHA (r.anha)

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

Hamd Alemlerin Rabbi,Rahman, Rahim, din gününün (hesap gününün) sahibi olan, yaratmış olduğu insanoğluna kurtuluşun yolunu Kuran ve Sünnet vasıtasıyla bildiren ALLAH azze ve celle’ye mahsustur. Salat ve selam Alemlere rahmet olarak gönderilen Müslümanların yegane önderi Hz. Muhammed s.a.v ‘e ehline, ashabına Selam ise onun yolunu,davasını benimseyip ona tabi olan bütün Müslümanların üzerine  olsun inşaAllah.

Ümmü Kühhâ (r. anhâ), Medine’lidir. Ashabtan Evs İbni Sâbit (r.a)’ın hanımıdır. İslâm nûrunun ışıkları Medine’yi aydınlatmaya başlayınca Ümmü Kühhâ kocasıyla birlikte müslüman oldu. Allah Rasûlü (s.a) efendimiz Medine’ye hicret edince kocasıyla birlikte hizmete girdiler. Sürekli Efendimizin yanında olmaya çalıştılar. Savaşta ve hazarda her türlü hizmeti üstlendiler. Ümmü Kühhâ (r. anhâ)’nın kocası Uhud Savaşına katılmıştı. Harb meydanında büyük kahramanlıklar sergiledi ve sonunda şehid düştü. Arkada üç kızı ve âilesi kaldı.

Ümmü Kühhâ (r. anhâ) eşinin geride bıraktığı mirası ile çocuklarına bakacaktı. Onlara hem anne hem de baba şefkatini aratmayacaktı. Fakat Cahiliye devrinden kalan kötü bir âdet vardı. Ölenin hanımı ve kızı mirastan pay alamazdı. Çünkü Cahiliye Arapları; “ancak savaşanlar ve yurdunu müdafa edenler miras alır.” diyerek kadınlarla çocukları mirastan mahrum bırakırlardı.

Evs’in arkaya bıraktığı malı, amcasının çocukları almıştı. Hanımı ve kızlarına hiçbir şey vermemişlerdi. Ümmü Kühha (r. anhâ) bu durumu Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Efendimize gelerek anlattı. Çaresiz kaldığını söyledi. Efendimiz ona:

“Şimdi evine dön, bakalım Allah ne buyuracak?”dedi.

İSLÂM’A GÖRE MİRAS NASIL PAY EDİLİR?

Bu hâdise üzerine şu âyet-i celîle nâzil oldu. Allah Teâlâ yetimlerin hakkına uzanan ellere fırsat vermedi. Âyetin meâli şöyleydi:

“Ana-babanın ve yakınların bıraktıklarından erkeklere bir pay vardır. Ana-babanın ve yakınların bıraktıklarından kadınlara da bir pay vardır. Gerek azından, gerek çoğundan belli bir hisse ayrılmıştır.” (Nisa Sûresi. 7)

Bu âyet-i kerimenin inmesinden sonra Resûl-i Ekrem (s.a) efendimiz mirası alan amca çocuklarına, “Evs’in malından el çekmelerini ve hiçbir şey dağıtmamalarını” içeren bir haber gönderdi.

Ümmü Kühhâ (r. anhâ) eşinin vefatı ile duyduğu üzüntüye bir de mirasından hisse alamama sıkıntısı eklenince çok zor durumda kaldı. Istırabları daha çok katlanarak arttı. Rabbımız onların sıkıntılarını, hüzünlerini ve mağdûriyetlerini kısa zamanda giderdi. İndirdiği bu âyet-i celîle ile ortadan kaldırdı. Bir müddet sonra da Nisâ Sûresinin 11. âyet-i celîlesini nâzil buyurarak mirasın, anne-baba, kız-erkek çocuklar ve yakınları arasında paylaşımının nasıl olacağını bildirdi.

Bu âyet-i kerimenin meâli de şöyledir:

“Allah size, çocuklarınız hakkında, erkeğe, kadının payının iki misli (miras vermenizi) emreder. (Çocuklar) ikiden fazla kadın iseler, ölünün bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer yalnız bir kadınsa yarısı onundur. Ölenin çocuğu varsa, ana-babasından her birinin mirastan altıda bir hissesi vardır. Eğer çocuğu yok da ana-babası ona vâris olmuş ise, anasına üçte bir (düşer). Eğer ölenin kardeşleri varsa, anasına altıda bir (düşer. Bütün bu paylar ölenin) yapacağı vasiyetten ve borçtan sonradır. Babalarınız ve oğullarınızdan hangisinin size, fayda bakımından daha yakın olduğunu bilemezsiniz. Bunlar Allah tarafından konmuş farzlardır (paylardır). Şüphesiz Allah ilim ve hikmet sahibidir.” (Nisâ Sûresi, 11)

Âlimler bu âyet-i kerimeleri tefsir ederken, kulun düşünce ve ameli ile ifrat ve tefritten uzak durmasını ve her konuda adâletli davranmasına dikkat çekmişlerdir. Ayrıca şu izâhatta bulunmuşlardır.

İslâm’ın miras hukukunda, paylar ile mükellefiyetler arasında dengeleme yolu tutulmuş, daha çok harcama yapmak mecbûriyetinde olanlara çok, daha az harcama durumunda olanlara az hisse verilmiştir.

ADALET İslam’ın en çok önem verdiği konulardan biridir.”Hakkı teslim etmek ve kim olursa olsun eşit muamelede bulunmak”manasına gelir. Peygamberimiz s.a.v. buna çok dikkat ederdi hatta “ islam’a aykırı Allah’ın haram kıldığı bir ameli kim işlerse kızım fatıma bile olsa cezasını veririm” buyururdu.

Adalet her şeyi layık olduğu yere koymak, doğru hüküm vermek haksızlıktan sakınmaktır. Zıddı zulümdür. İlk peygamber ve son peygamber olan hz. Muhammed s.a.v’e kadar gelen bütün peygamberler hak ve adalet anlayışını insanlara tebliğ etmek için gönderilmişlerdir. İslam hak ve adalet üzere yükselen bir dindir.

Yeryüzünde  ilahi adalete uyulduğu sürece insanlar arasında huzur, barış ve sevgi hakim olmuş, ilahi adalet ölçülerine uyulmadığı dönemlerde ise zulüm, kan, gözyaşı ve haksızlık hakim olmuştur.

İslam dininde adalet hayatın her alanına hakimdir. Savaşta,barışta,ölçüde,tartıda,söz söylerken,çalışmada,ücrette,çocuklar arasındaki sevgide,mal paylaşımında,komşularıza karşı adalet kısaca her zaman her yerde adalet.

Evet Adalet kainatın düzeni ailenin ve toplumun düzeni,dünyada saadetin kaynağı ve Müslüman’ın ise ahrette huzur ve mutluluğudur.

İslam dininin dışında başka sistemlerde adalet aramak ise cahillik,zalimlik ve ahmaklıktan başka hiçbir şey değildir. Bir anne baba olarak çocuğunun nerede huzurlu nasıl mutlu olabileceğini aciz aklımızla bilebilen bizler, şunu akıl edemiyoruz. ALLAH yaratmış olduğu insanoğlunu en iyi tanıyan nasıl huzurlu ve mutlu yaşayacağını bilen ve buna uygun bir ölçü,sistem kısaca şeriat =kanunlar manzumesi yollayandır.

Bunu anlamak, kavrayabilmek çokta zor değildir. İnsanlık tarihine bakalım hangi toplumun fertleri veya hükümdarları hak ve adalete bu derece önem vermiş ve saygı göstermiştir?… Evet araştırdığımızda göreceğiz ki  en güzel örnekler yine İslam tarihinden çıkacaktır. Çünkü yaradandır yarattığını en iyi tanıyan…

İslâm âile hukukuna göre evlenirken mehir verecek, düğün masrafı yapacak olan erkektir. Evlendikten sonra da gerek muhtaç olan yakın akrabasına ve gerekse eş ve çocuklarına bakacak, onlara yiyecek, giyecek, mesken gibi asgarî ihtiyaçları temin edecek yine erkektir.

İşte bu sebebledir ki, genellikle mirasta erkeklerin payı, kadınlarınkinin iki misli olmuştur.

Hakkında miras ayetleri inen Ümmü Kühhâ (r. anhâ) âyet-i celîlede emir buyurulduğu üzere eşinin mirasından sekizde birini, kızları da malın üçte ikisini almışlardır. Evs’in amca oğullarına da geri kalanı verilmiştir.

Allah azze ve celle O’nlardan razı olsun inşaAllah. Bizlere de onlar gibi İslam ‘a tabi olanlardan kılsın. AMİN

VELHAMDULİLLAHİ RABBİL ALEMİN